2009 ی نیسانی29م ی سھه وره ده ت ی تایبه ژماره @ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @ @@@@@@@@@@@@@ @ @ @ @ @ @@ 29th April. 2009@

و ڕکخراو بوونیدایه کگرتوو بوون یه هزی چینی کرکار له

Šbîb÷@ôØóî@oŽïiŒûqA@ŠbÙŽî‹Ø@ïš@ôïäbéïu@“qìbè@ñˆûŠ@

کی ئایار ڕۆژی پداگرتنه یه تیمان ی چینایه ر ناسنامه سه له

علی ماڵ شه

، کانمانـه ی ئـای داخوازیه وه رزکردنـه کی ئایار ڕۆژی به رۆژی یهی و ئــیراده زم ریی، عــه ماوه و جــه وره ڕۆژی نیــشاندانی هــزی گــه

و م کـشکردنی سـته رانی ژیـان بـۆ ڕیشه خوقینه پۆیینی ئمهکـی ڕۆژی یه. کـسانه و یه کی ئازاد دی دنیایه و هینانه وه وسانه چه

ی وه م رۆژی کۆکردنـه و هـه مۆمان بۆ ئه باته م ڕۆژی خه ئایار ههو و ئاینده ره گرتن به نگاوهه بۆ هه کانمانه و ڕکخستنی ڕیزه هیزو گرنگتـر مانـه م پـش ئه به. تی یه رپاکردنی شۆڕشی کۆمه بهی ر ناسـنامه سـه له ڕۆژی پیـداگیری زیـاتره م ڕۆژه ش ئـه مانه له

ــه ــمان تی هاوبه چینای ــینه. ش ــاندنه وه ڕۆژی ناس ــه وه و ناس و ی ئڕمـان، وباوه نگی پستمان، زمانمـان، بیر ڕه نده چه که یه ڕاستیه

کتر جیاواز بت، یه مان، شوینی جوگرافیمان له نمان، پیشه مه تهــه ــه ره س ــوون، کۆیل ــار ب ــسته نجام کرک ــۆ سی ــاری بوون ب می کــه ــه وه وســانه کرێ، چه ب ــنی گیانمــان ل ــه و مژی وه رمایه ن ســه الیـــه ده ـــدی وه رژه و هاوبه نووس هاوچـــاره وه مانکات ـــده ن ی و هاوئاین .کتر یه

ــین ــه ناس ــیاربوون ب ــنامه و هۆش ــه ناس ــمان تی هاوبه ی چینای شر هـه. و ڕکخراوبوونکمانه کگرتن یه شنه ر چه ی هه ردی بناغه به

ک موو ڕیگایـه یان هـه و ڕونـاکبیرانی کرگرتـه داران رمایه سه بۆیه و بـه ر به گرنه ده ی ئمه شه هاوبه م ناسنامه ی ئه وه بۆ کاکردنهکتریان یـه و لـه ن کـه کان پـۆلین ده ئینـسانه وه جۆره ناوی جۆربه

.دوژمن ن به که ده وتوو بوون رکه مووان زیاتر سه هه له ی که و سیاساتانه نو ئه لهدا ناسـیۆنالیزم کـانی ئمـه ریزه رتکاریی لـه دروستکردنی پـه لهنھــا ک ته نــه ته و سیاســه م دنیــابینی ئــه. یــه می هه کــه ی یه پلــه

کـــو دوژمـــن، به کـــات بـــه نووســـانی خۆمـــان لـــ ده هاوچارهــ ده ــان ل ــی خۆمانم ــه خونخۆران ــات ب ــت ک ــه دۆس ــاوی و ب ن

.دات مان ده فره ته وه ته و هاونه و هاونیشتیمان هاوخونڕوونـی زۆر بـه و ڕاسـتیه ین ئـه ری خۆمان بکـه وروبه یری ده سهکانی ژیانـی تیـه ینه ر مه سـه ی وا له وانـه ئه بینین که ده. بینین دهبوونـی و نه برستی و هیچ باکیان به ن که ند ده مه وه خۆ ده ئمهــه ــه ئم ــه ، ئه نیی ــاروی ســه وان ــه ر ســفره ی وا پ ــازی ئم ی بنوتوویـی وتوویی بـۆ دواکه دواکـه لـه سـاه ئمـه ژده و هه دزن ده

و یی بـۆ بخانـه ئـاواره بوونی زیـاتر، لـه ژاری بۆ نه هه ، له زیاتر وه تیـه نـاوی کوردایه بـه ن کـه وانـه ر ئه ن، هه به یی زۆرتر ده النه

نووســی ک چاره یـه و گوایـه ن کــه ده تی ئمـه رایـه ئیـدیعای نونه . یه ییمان هه وه ته نه

وه ، ئـه کرکاربوونـه شی ئمه ی هاوبه هاوڕیی کرکارم، ناسنامهر شـتیکی دی ی هـه وه رلـه به و ئمـه یـه می ئمه که ی یه ناسنامه

ــاریین ــن کرک ــه. بی ــان ده ی ــه ک جــۆر ژی ــن، ب ــه ژی ک شــواز یک یـه کـسانی بـۆ ئمـه و یه رفرازی و سه و ئازادی وه وسینه چه ده

. یه مانای ههمی پرسیاری تۆ وه ی له و کاته ئه بزانه وه هاوڕیی کرکارم، ئه

کانت سـته بم یان تـورکم یـان کـوردم، ده ره ی من عه چیت، دهداران رمایه می ســـه رده کردن بـــۆ بـــه بچـــه له جـــووت بـــۆ که بـــه

و م سـته شنه ر چه ی سپیت بۆ قبوکردنی هه قه ره وه. ڕاکشاوه 3 ره بۆ الپه. ک ئیمزا کردووه بمافیه

2

ئگر کمـــک ســـیرى مــــووچى مان وه و کارمندان بکین ئـه کرکارانوت ک چ ژیانکى تاڵ و که رده بۆ ده

دوور ل مرۆڤایتى بسر دەبن، چ هموو خۆیان وچ منداکانیان ک له

ــــ بش ــــان ب ــــیکى ئم ژی خۆشحکـــومتکى الى خۆمـــان . کـــراون

ئم ڕاستی بـاش دەزانـ بم هیـچ کانی بتنگ خکى کاتک برپرسه

.هژارەوە نین و ناشبن م چـۆن لـه و ببینـن ن یر کـه سـه ئوه

ـــه ـــتانه کۆم ـــه کوردس ـــه کی ک م لــه ــه رپرس ب ــه رمایه و س ــه داران ل ری بو و مانــــدووبوونی کریکــــاران نــــج ڕهپاندنی پـای داسـه و له تکشان حمه زهریاندا، ژیانـی سـه داری به و نـه ژاری هه

. نـاوه وه یان بۆ خۆیـان پکـه شاهانه ــــاوەت ــــتیان ن ــــۆن دەس ــــزانن چ ب

و بتایبتـــــى بینقاقـــــاى خـــــکژیــانى ئــم . کرکــاران و کارمنــدان

ــای ــى ت ــی، بم ژیان ــول مرگ و کمنـى . و خۆشـی شادی له خۆیان په

ــه ــی ڕۆژان کر ــار ک ــوار کرک م ل خموە بـــت، پداویــستیکانى ڕۆژانــه

ـــه ئه ـــ م ـــاریش هب ـــان . ئگر ک ی

2009 ی نیسانی29م ی سھه وره ده ت ی تایبه ژماره @ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @ @@@@@@@@@@@@@ @ @ @ @ @ @@ 29th April. 2009@

مــوچکى ل خــوار کارمنــدک کــه500 بزانی هت و خزارەوە بهزانت چی بدات ب کرـى خـانوو و نه

کرــى کارەبــاى مۆلیــدەو ئــاوو کرــى و دانیــت و چــى بــۆ خــواردن وچۆ هــاتدابمنیت وه ڕاستی مانگه ناوه ر له هه

ران ری مانـــگ گـــوزه چـــۆن تـــا ســـهمانـان چ بـ ئمـه ده. کش بکـات به

ــان بــه ــه دیکم م ژیانــه و بــه م دنیایـــه. خـــۆش بـــت ـــه چـــۆن متمان م ب

ـــه ده ـــه تدارانه س ـــه بک ـــی ین ک باس نووسی بۆ ئمه و هاوچاره ویی ته هاونه .ن که ده

دارانی کوردســـــــتان، چ رمایه ســـــــهــــه ئه ــــاره وان ــــه ده ی پ و چ تیانه ســـــــه ئه ـــــــه ی ده وان ـــــــۆ س تیان ب

ــه ــان ب ــانپکردنی خۆی کارهناوه گیرفئوەى بیانوت دەیکن و دەسـتیان

منــــداکانیان تواو . پــــ دەگــــات لـه! ژیانکى باشیان بۆ دابین کراوە

ــــــاتى ئم ــــــمو داه ى ئــــــاخ ب کانیــان پــن وبانکدەب کوردســتان

مــوچى خۆیــان لبــاس . پــر دەکنڕۆژان بملیــۆن پــارە . کــردن نــایت

و خرچ دەکن بۆ وەفـدەکانى میـوان

هــــــــا پــــــــارەش دەدەنملیۆنبناو و بـه ال مـه له کرگیراوانی خۆیان به

خۆیـان ر بـه و ڕۆشنبیرانی سه ر نوسهردکـــردنوەى خورافاتـــى بـــۆ دەمزه

ـــنی ـــه دی ـــانوى . ومى و ق ڕۆژان ب بی رانــــارەو ســــ جــــۆراو جــــۆراوە پ

مووی هـــه لـــه. لخکـــى دەســـنن ختــک دیتــه وه کــه یــه وه یرتر ئه ســهو ر بـــــاری باســـــی ئـــــابووری ســـــهــه ی یــن کیــسه کانی، پیمــان ده گرفت

مان که مه سیسته یه وه ئه ئابووری ئمهکاکـی . مریکا نییـه و ئـه وروپا ک ئه وه

ــى ــم باس رــى ه ــى حکومت برپرســى ــا چۆنیت ــاو ئوروپ ــانى ئمریک ژی

و زەریبى ئو وتان بۆ ئـم داهاتــه ده ــات، ب ــانى وه ک ــى م ژی ک وتان

ش بــــشکــــۆماڵ پ ــــاو س ئفریق . کات خکى کوردستان ده

تدار سـه چیـنی ده دا ڕوو به من لرهـــم ده : ـــردوە ک ـــان واى ک ئم ژی

کى تر متمانکى کوردستان جارخو ب ئــــــــوەى ئاغــــــــاو دەرەبگ

ــتان ــستاى کوردس تدارانى ئــ دەس. پرێ و بدەهۆى ئوە هنـه نکات

خۆشخیاى پتان نماوەو خۆشـتان

ـــن ـــاش دەزان ـــتی ب ئگر . ئو ڕاسژیانى کرکـاران و کارمنـدان باشـتر

و موچکانیـــان ب پـــى برز نکنبونوەى نرخـى کاکـانى بـازاڕ زیـاد

رانـــى و گوزه و بگـــشتى ژیـــان نکنخکى زەحمتکـش باشـتر نکن،

ــــت ــــک د ــــی توڕهرۆژ ــــزاری ی و بـــه وه قتـــه کرکـــاران بته الفـــاوی و ن

حـــم مـــژوو ڕه نـــهو کان تیـــه زایه ناڕهو همــوو راســتى یک بکس ناکــات

ناوتان وەک . وەک خۆى تۆمار ئبتپاڵ مکاری مــژوو لــه ســرانی ســته

ـــه ـــردا ل زه نموون ـــیرو یـــن کانی ت و ب .دەروونى خکدا دەمنتوە

ــــانگوازى تواوى هر لرەشــــوە ب و زەحمتکـشان دەکم کـه کرکاران

یکى ئایارى ئمـساڵ بـکین بردى ـــــاف ـــــاع ل م ـــــۆ دیف ـــــاغ ب و بن

ــــدان. خواســــتکانمان ــــن می و بیـــن ـــراو بکی ـــان رکخ ـــستا . خۆم ئ

ــت ئو توانــاریى ئ ــشتیى کرک هاوپــگ بــت ک همومــان ل دەورى دەنو کــــۆببینوە و بپــــى رنوــــنى

قسکانى ڕابرانى کرکاریى میدانـى .خباتمان جۆش بدەین

@óàaŠóy@çaŠójäbàŠóÐ@öçaŠbÙŽî‹Ø@óáŽï÷@üi@õòìó÷@

óÜłóy@çbîü‚@üi@†óàó«@ãò‹Øó÷

کرت؟ رجده بۆ خه ی ملیۆن دینار موچه 26مانک رله ندام په مو ئه هه ساڵ ؟ 5 کرته رم ده هه رانی رمانبه فه رفیعی ته

ـــامى ـــام( ئم دوو ســـرختى هوام ل دوو ڕۆژن ـــاون و ڕۆژن ل ) ئ مـــان ڕۆژدا ل17/3/2009ه تـــازە نیـــن ل نوام هنـــدەوە ، ئخو

ووتکدا ک هیچ ڕگ ب ئازادى ڕکخراوبوون و پکھنانى شوراو سندیکاو و بــ دەســت توەردانــى و ئــازادى کۆبــونوەى گــشتى یکتــی کرکاریکــان

و و پۆلیس و هرشى هزى چکدارو ئاسایش و حیزب دەستدارەکان حکومت .دەزگا جاسوسیکان

و عراقـــدا ئگوزەرـــت ل ئگر لو شـــتان ووردبیـــنوە ک ل کوردســـتان کانى لرپرسـدا بتو وووە دەبینین لک ئیارەکان ڕدەرکردنى یاساو ب

ــا پارزگــارو دەســتدا هر ل پڕلمــان ــرانکیوە هت و ئنجومنــى وەزیو و کرکـاران و فرمانگکـان خـک بگـشتى و کـارگ بڕیوەبرى شارەوانى

و زۆر بمنتــن لو خــکى فرمانەواییــان فرمــانبران بهنــد وەرنــاگرنبسردا دەکن لوە دەچـت هـشتا لسـردەمى کۆیالیتیـدا ئینـسانکان

ملیـۆن دینـار 26ژیان بسردەبن، سیرکن همـوو ئنـدام پرلمانـک موچى بۆ خرجدەکرت ئم ل ئنجومنى نیشتمانى عراق باش ئم بە

و پداویــستى بپــى گرانــى بــازاڕ دانــراون یــان بپــى دابینکردنــى خرجــىئنـــدام پرلمانکـــان کوات پرلمـــان بیارەکـــانى بپـــى برژەوەنـــدى ـــى ـــونرى حکومت ـــش ن ـــونک ئوانی ـــن چ ـــان دادەن ـــدامکانى خۆی ئندەومنــدەکانن کوات ئبــت ئاســتى ژیانیــان ل ئاســتى النــى کمــى

.دەومندکى عراقدا یان کوردستاندا کمتر نبت تــم دەکــر ررانى هــانب ســاڵ ئم وات 5هواــى دووەم ترفیعــى فرم

4دزینى ساک ل پدانى کرى هر فرمانبرـک چـونک پـشتر ترفیـع ى 1987ى سـاى 150ساڵ بوو، ئم بیارە ئگر بپى یاساى کارى

و کرکارانــى حکومتــى ســرمایدارى فاشیــستى عراقــى بــت مامۆســتایانکرتى گشتیش دەگرتوە ، پشم وا نی هشتا یاسایکى ئلترناتیڤى تـر ــراق ــر ل ع ــایکى ت ــچ یاس ــا ئوە هپ ــت ئگر ن بکرــارى پ ــاى ک لجگدەرنکــراوەو نخــراوەت بردەم پرلمــان هر ووتکیــش یاســاى کارکــى کرکاریى پشکوتوى نبـت ئوە کریکـارانى هیـشتا وەک کـۆیل گـوزەران

کى نــیتــى هیــچ مانــاییدادوەرى کۆمئــازادى و نن واتن کم . دەکئبیارەشیان لبر ئوە بـووە چـونک فرمـانبران سـرب چیـنى کرکارانـن ناکرت لوان زیاتر وەربگرن و گوزەرانیان ل کرکـارانى هژارو بشـمینت

...زیاتر بت فرمانبران ... کرکاران

ـــى خم ـــارى قورس ـــر ب ژـــشتمان ل ـــاتووە پ ـــاتى ئوە ه ـــى ک و چاوەڕوانو چنـدین دەزگایـان هی و ئنجومنى وەزیران ڕاستکینوە ئوان پڕلمان

برژەوەندییان بپارزـت، ئـمی کرکـارانیش دەبـت کۆمـۆن کرکاریکـان چۆن؟. و کۆم کرکاریکانمان پکبھنین و یکتى و سندیکا)شوراکان( و مامۆسـتایانى هۆشـیار ل هوـى و فرمانبران بزوترین کات کرکاران/ 1

.کۆکردنوەى ناڕەزایتى ناوەندەکانیاندا بن بانگواز بـۆ کۆبـونوەى گـشتى ل ناوەنـدەکان باشـترین کـاتیش پـش / 2

چــون ســرکار یــان کــاتى پــشووەکان یــان هرکاتــک جگــاى ڕەزامنــدى همــووان بــت، نابــت کرکــاران بوە خۆشــخیاڵ بــن ک خــاوەن کــار یــان

خۆ ئگر ئو مۆتش بدرت . نونرانى دەوت ئو مۆتمان پدەدەنکى خراپ نیوەردان کاررجى دەست تم بب.

ــه/ 3 ــه ل ــان بخ ــرجم داخوازبک ــت س کانماندا دەبــشتی ــونوە گ ین کۆبو ئوانشـى ک ل داهاتوویکـدا دەبـت پشچاوو داخوازیی هنووکوییکـان

و و فرمـــانبران بکرــت جیـــابکرنوە بپـــى پویـــستى ژیـــانى کرکـــارانــتایان ــداربووانى مامۆس ــوازى بش ــى داخ ــوەى الئحیک ــستنى ل ش و ڕکخ

.کۆبونوە گشتیکانو هبژاردنوەى نونرانى هوەشاندنوەى هر نونرایتیکى پشتر/ 4

ــــازە ــــکن ر ت ــــندى ب ــــاران پس ــــان پبپــــى ٍو گر کرک کخراوەکانیــاوبنن ئویــش بــۆ داخوازیکانیــان و هر ناوــک ک خۆیــان هیــدەبژرن ن

وەبردنى کارگڕخۆ بیارى خۆبر بگئ نى کارەکانیان بـدەن نموونو شوــ ــتیات داوەت ــان دەس ــونى جیھ ــاران ل زۆر ش ــستا کرک ر ئوەک ه و ل

دەکرـت ...) و و ئرجنتیـن ئمریکاو فرەنـساو ئیتالیـاو فـنزویالو برازیـل(ناوى شورا یان کۆمۆنى کرکاران یان خۆماى کرکارانى لبنرـت، یـان هر

ــدەبژرن ــاران هی ــک کرک ــاران. ناو ــارى کرک ــربخۆیى بی ــگ س و گرنو خـــاوەن فرمــانبرو مامۆســـتایان دوور ل دەســـت توەردانـــى حکـــومت

.کارەکان ــاران/ 5 ــت کرک ران دەبــانب ــرن ل و فرم ــان بدور بگ ــتایان خۆی و مامۆس

و پـلو پۆلنکـدا ک هتـا ئـستا دابشبوونیان لسر ناونیـشانى پیـشیىڕگــرە ل یکگرتــوو بوونیــان لژــر ئو نــاوانى بۆیــان دانــراوە ل دەزگــاو

ــتى روبڕم بــستا ئئ شــبونیان چــونکهــۆى داب ــووەت ــداو ب و کارگکاندەبــت .و کرکارانــدا ل جیھــان پــەو ناکرــت نــ لــهشــوازە دواکوتــووە

و دووبـارە و هن هۆشـیاربن ت بـه باره کرکاران ل کوردستان و عـراق سـه .ڕکخروابونیاندا نبتوە له

18/3/2009

çbn†ŠíØ@óÜ@ðïäbØóîbä@ô‚òŒû†@ói@pòŠbió@ó’ìì@‡äóš@La†Šbîb÷@ôØóî@óÜ@ بن ئیسماعیل کرکار ل میدانى بیناسازى

لــه کــه نیــه وه س گومــانی لــه کــه میــشه ی وتــانی دنیــادا هه زۆربــهـــه ڕژه ـــه ی ـــه کی ب ـــك خه رچاو ل و ن بژاردن ناکــــه شــــداری هــــه به

کانی دنیاش دان یاندنه خودی ڕاگهـــه ـــن دا ده م ڕاســـتیه ب وی نـــ و بو ئــه نزیکــترین نمونــه. وه نــه که دهـــه ڕژه ـــه ی ـــوو ک ـــه ب ـــدا ل عراق کرد، کـه بژاردنی نـه شداری هـه بهــشته گه ــه ی ــوه نزیک ــی به. ی نی پ و پـشبینیش لـه ندک ڕاپرسی هه

بژاردنی کوردستانیــــــشدا هــــــهــــه ڕژه ــــه ی ــــداری رچاو به کی ب ش حاکیشدا که ن، له نگدان ناکه ده

کان تکـــای تداره ســـه ده حزبـــهــــــــوفکانیــــــــشیان و فشاره ف

.کاربنن به و پرســــــــیاره دا ئــــــــه لــــــــره

کن مانه دات ، ئاخۆ ئه ده رهه سهـــه ـــه له ک ـــدا چه وه ڵ ئه گ ـــن ش ندیـــۆر ڕه ـــی جۆراوج ـــیعاراتی نگ و شــه هه ــه ده جۆره م چــی ڕوو که خرنــه ئه ــه مان ــی ب ــه دان ــدا که ب س

ــانن ــه و به ن ی م شــوازه شــداری ئکرت بیـن ن؟ ده بژاردن ناکه ههو نـــدو بازرگـــان مه وه ده مانـــه ئهـــه و ت شـــیره رۆک عه و ســـه رپرس ب

و م ـــــــــــــه و قه جاســـــــــــــوســــه کانی ســــه ســــته ده کبه چه م ر ب

و حــزب بــن؟ بــ هیــچ و ئــه حــزب نیــن، چونکــه مانــه گومانــک ئه

ــه ئه ــه مان ــه ک هــه ن ن، ناکــه وه ر ئـــه ـــه کو ئه ب ـــن گ ـــی دابنی ر واشـــه ئه ـــژه مان ـــن، ڕ ـــه ی ئه ش ب مانبا وای ! یه و ڕژه ئه رگیز ناگاته هه

و خۆش نــه یــه م ڕژه دابنیــن ئــهشـدا لره. کان بـن وتـه ککه پیرو پهــه ــه بجگ ــاره گه نه ل ــشتنی ژم ی ی

یـه ش هه وه ، ئـه یه و ڕژه به مانه ئهکاتـــی له یـــه س هه م کـــه کـــه کـــه

کانـــــدا بژاردنه ڕومـــــاکردنی ههو ی ئـه ر ونه سه چته رنجی نه سهپـــــیرن یـــــان ی کـــــه ســـــانه کهـــه ککه په ـــشتا به ن وت شـــداری و هو پیری وایه ن، که که نگدانیش ده دهم رده بـه یی ڕگر نین له وته ککه په. بژاردنــــــدا شــــــداریکردنی هه بهمان وه یی ئـه ساده دا زۆر به مانه به

یـه م ڕژه ئـه وت کـه کـه رده بۆ دهو توانـــــت کرکـــــاران نیا ده تـــــهسـانی تـر و که تکشان بت حمه زه

ک الیه له وانن که ر ئه هه وه ئه. نینی زۆرینــــــه وه ڕوی ژمــــــاره لــــــه وه کی تریـــشه الیـــه و له گان کۆمـــهناتوانــن وانن کــه ر ئــه هــه وه ئــه لـه ن کـه خۆیان بکـه ت به ناعه قه

نـــدا ی بۆگه نـــدین هلکـــه نـــاو چه. ن ڕێ بکـه بژاردن بـه مکی هـه ژهــه ــره ب ــتر ل ــیاری گرنگ دا م پرسم بـــت ئـــه ئایـــا ده کـــه یـــه وه ئه

وام بـت؟ رده روا بـه هه سیناریۆیهــا ده ــه ئای ــه بــت ت م نیا شــانازی بــــته ــــت وه ئاس ــــتی بکر و و چۆن

پکردنی دیراســه شــه ڕگاکــانی گهـــــه ـــــه به کرت؟ هه ن ـــــت ده ت ب

ــه ڕاشــکاوانه ــه بیــن کــه وه ئ م ئ لـــــه مکـــــه زۆر ده ســـــیناریۆیه

و ری دنیادا ئیحتـوا کـراوه راسه سهـــه هیـــچ کاریگـــه ر ســـه کی له ری ی

ر بــه ، له و نییــه ت نابــت ســه ده ی کـه وانـه موو ئه بـت هـه ده وه ئهـــه ده ـــه وت ده یان ـــه س ـــل ب ت مکانـی و ئامانجه خواست ندک له هه

و کرکارانیــــش کرکــــاران بــــدات

جیــاواز لــه ڕۆکــی زیــاترو بگــرهنوســـی خۆیانـــدا بگـــن ، چارهـــۆ پراکتیکـــی گونجـــاو ده ســـت بئاستکی تری وه م ئاسته و له ن ببه .ن بات بینا بکه و خه زایی ناڕه

کورتـــی ڕاو دا زۆر بـــه مـــن لـــرهــــه ــــی خــــۆم ل ــــاره بۆچون وه م ب

ســانی ڕوو هیواداریــشم که مــه خه ده وه یه له سـه م مه نگ ئـه ته تریش به

.ریبگرن جددی وه و به بننـد ڕاسـتی چه بـه تا ئیشاره ره سه :م که ک ده یه

شــداری به(بژاردن نــه نیا هه تــه -) بژاردن کردنی هـــــــــــه نـــــــــــه

ئاســتی ، کــه که یه وه ندنه ســه تۆه تونــدی بــه وشــیاری تیایــدا بــهـــه ئاســـتی وشـــیاری هه وه بژاردن

و ئاستکی جیاواز گری خواردووه، وه ڕووی چۆنتیـــــه لـــــه نییـــــه

: ربۆیه ههبت ئاسـتکی تـر ناچاری ده به -

ر بینــــا ســـه بژاردنی له هـــه لـــهـــت ـــه و به بکر ـــۆره رگ ـــچ ج ی هیکی تر ناگرـت ، بـا جـۆری بینایهزۆر ئامانجدایـه له ی کـه و بینایه ئه

ـــت، بناغه ـــه باشـــیش ب ـــار ک بی . که ک ئامانجه دات نه دهم پکردنی ئـه شه ڕگای گه وایه که

بـت جۆرکـی ناچاری ده به ئاستهو م ئـه بژاردن بت ، به هه تر لهــۆره ــه هه ج ــۆن ده بژاردن ــت چ ب

ڕکخراو نیـن شه م به بت؟ خۆ ئهن بـده ئاسانی متمانـه تا بتوانن به

دا مــــه به! ســــک نــــد که چه بــــهنیـا ته ی کـه نجامه و ئه ئه ینه گه ده

م توانـت ئـه دهی گشتی وه کۆبونهم بـــــۆ ئـــــه وه بگتـــــه مافـــــه

سـتوردا مافـی ده له که هاوتییانه! سمی بۆ ناسراوه ڕه نگدانیان به ده

ــــه ــــانی الی ــــه ی ی وه نگرانی کۆبونوخۆ بژاردنی ڕاســته و هــه گــشتی

ت ڕگــــــای نانــــــه تــــــوانن ته دهــــــاییش ــــــه بگرنه! یاس ــــــۆ ب ر ب

باقی و به م مافه ستھنانی ئه ده بهی شـوه بـه کان بـن ئـوه حزبه

کردنـی واز بـۆ پیـاده خۆتان بانگهن ، ی بکـه و پیـاده ن بکه م مافه ئه

. شــوازی خۆمــان ش بــه ئمــه شـه م به رچۆنک بت نابت ئه ههکانیان پشل هاوتی یان مافه له

!بکرت

ç‹Žî‰jÜóè@çbîü‚@ôäaŠóåŽîíä@a‡ïn“ @õòìóäìíiüØ@óÜ@Lçò†bä@Âäò†@õóäaìó÷@biA@ زیز عه

3

یانى مبست ئوەی تاچند . دەدات و بۆچوونـــانـــى ئ ـــ وەم ئتوانــان وای ڕژەیکــى ــداتوە کپی ب

زۆرە؟سرەو سایواى من خواستى : خبب

ـــمئ ک ملیـــۆن دینـــار دەتوانـــیلگڵ پوانیکـــى واقعـــى برەوڕوو

ئـوە وەرن سـیرى نرخــى . بکـاتوەکاکان لبازاڕدا بـکن، ک لواقعـدا

یکى ئاشـکرا هـراى . گرانیو مئو ئیکـسپایر، کاى چۆنایتى خـراپ

وەرن بزانن ک خانویکى دوو ژوورى دۆالرى 300و 250دەتوانیت بکرـى بشـ خورکـى . کمتر پیدا بکیـت

مانگان سیربکن ک لچ ئاسـتکى همــوو ... و چۆنــایتى خراپــدای کم

ــانى ــی مانگ کر ربک هن ــان ئموەم نادرتوە، بگرە بۆ 600و 500

ــانى هرخزانکــى ــى ژی 4دابینکردنکس 2نفرى پویست النـى کم

لبارەى ئوانشوە پیان . کاربکاتــــى ــــار ناواقع ــــۆن دین وای یک ملیوبرکــــى زۆرە، وەرن بــــا مــــوچى ل جگ مانگان ک کرلمانندام پئ

و نیــو دینــار ملیــۆن7ئیمتیــازاتى تــر وەردەگـــــرێ کچـــــى کرکارکـــــى

زار 30تــــا 20بیناســــازى ڕۆژژانهــات یک ــان ناک ــرێ ک مانگ وەردەگلســـر چـــل بـــۆ پنجـــاى داهاتـــى

کــان ــدام پرلم ــانى ئن ــا . مانگ ئایئم ڕەوای ئایــــــا ئوە زۆرە ئگر ـــت یک ى ببکـــوچ ـــک م کارکرملیۆن دینار لمانگـدا؟ ببـواى مـن ئم بـــرە لکـــرێ لچـــاو داهاتـــى ـــى ـــ وەمک ـــدا ئتوان دەولمندانـــستى ســـرەتایى بئاســـتکى شایژیانی ئینسانى کرکاران وکارمنـدان

.بداتوەخسرەو سای : هاوپشتیى کرکاریى

خۆتان دەزانن پشتر لدیاریکردنـى ـوانکى تـر پدا دروشمئاستى کر

دیـارى کردنـى النـى "بوو ک دەـتکسـى 3کمـى کـرێ بۆخزانکـى

ــستىیکانى ژیانکــى ــى پداوی بپــردن ســرەوەى بپــى شایــستو ب

ـــازاردا ـــرخ لب ـــانى ن ـــا " هالوس ئای ک ملیــۆن دینــار بدیــاریکردنى ی ماناى وازهنان نیی لم دروشم؟

سرەو ساینان : خوازه مخیر ئنــاژەى ــوە ئام ى ئو دروشــمل ــی نی

هروەک لپرســـــیارى . پـــــدەکنســرەوەدا ئامــاژەم پــدا دیارکردنــى کــرێ دەکــرێ بپــى ئاســتى بژــوى کرکاران دیـارى بکـرێ، بالم ئوەى

کــى "کزانســى 3خک " کــردۆتبنمــا، مــن نــازانم لکوــوە هــاتووە،

ـــانوە مســـلیکى ســـادە بژویکنییو ئم لگڵ کۆم ئـاۆزیک

بـۆی بڕاى مـن . برەو ڕوودەکاتوەباشترە لدیـارى کردنـى النـى کمـى ـــــاران ـــــانى کرک ـــــوچى مانگ و م

فرمانبرانـــدا، بـــۆ بنمـــایکى تـــر یویــش دیــاریکردنى کــریــن ئڕبگ

ـــاى داهـــات و قازانجـــى لســـر بنمئم بو . ســـرمایو ســـرمایداران

مانــــایى ک ئاســــتى کــــرێ لگڵ ئاســتى قازانجــک ک ســرمایداران لبرهمھنانــدا دەســتیان دەکوــت

ـــاو بکـــرێ بتـــایبتى ب وت . ڕەچ: بناوبـــانگکى مـــارکس کدەـــت

رمایکـــــــرێ و قـــــــازانجى ســــــــــا لهاوکـــشیکى پـــچواندان، تقازانج زۆربـت کـرێ کم دەبـتوەو

لم قـسیدا ئوە . بپچوانشوەدەردەکوت ک بهاى هر کـایک

ک (هگـــرى بهـــاى هـــزى کـــار و) بشــوەى کــرێ دەدرێ بکرکــارانـــراوە ـــازانجى ســـرمایى بگڕخ . ق

ـــاى ـــرێ لســـر بنم ـــارکردنى ک دیقازانجى سـرمای بڕۆشـنى کشـفى و داهـــاتى خاوەنکـــارو ســـرمایداران

و کرش لسر دەوت دنت ئاراوەو حسابى ئم قازانج دیـارى دەکـرێ

ڕژەکى پ بپى چون سـرەوەى و داهاتى سـرمایداران بـچت قازانج

لمدا پرۆســـک کمتـــر . ســـرەوەیۆزیى هــا ــستا . ئ ئتى لــایب بت

و ئگر سرنج بدەین دەومندبوونـــــج ـــــارەو قازان ـــــى پ کک کردن

ــاو لدەســتى دەســالتداران و کۆمپانیخاوەنکارەکانــدا بئاســتکى خیاــى ل ـــشتووە، کوردســـتان ســـاالن گی

ـــى مرکزى % 17 ـــۆدج لدەوت بملیارـک 7و النى کمیش وەردەگرێ

ــــــــــى ــــــــــبو گومرگ دۆالر لزەریو کارگا ودەمزراوەکان سرسنورەکان

کــــۆدەکنوە، کچــــى لوالشــــوە و کارمنــدان ئاســتى کرــى کرکــاران

هزار 300بـــــــۆ 200لنـــــــوان و . دیناردایکى ئاشکرایدادیب مئ

دیـــارە بشـــى کرکـــارو کارمنـــدان مکجار کالتداراندا یداهاتى دسل .

ـــاریکردنى النـــى کمـــى مـــوچى دیمانگـــان ب یک ملیـــۆن دینـــار زۆر ــى ــسابى داهات ــر ح ــادەیى لس بس

ــــــــــــالتداران ــــــــــــتى دەس و ئاسدەومنـــــــدبوونى دەولمنـــــــدان

. لبرچاوگراوەبم تا چند : هاوپشتیى کرکاریى

ــــوچى مانگــــانى ــــاریکردنى م دیو کارمنـدان بیک ملیـۆن کرکاران

وەک خواستکى واقعى خۆى نیشان

خسرەو سای : هاوپشتیى کرکاریىــــارى ــــک لدروشــــمکانى ئای کیئمساڵ دیـارى کردنـى النـى کمـى ـــــانى کرکـــــارن ـــــوچى مانگ موکارمنـــــدانى کوردســـــتان بیک ــارى ــاى ئم دی ــار، بنم ــۆن دین ملی

کردن لکووە هاتووە؟سرەو سایتـا : خ وازەى کو شـئ

ـــدا، ـــارکردنى کر ـــاوە لدی ـــستا ب ئـــى ـــى واقع ـــنى کر ـــا وەرگرت بمبنکرکاران، یانى ل ڕگاى نرخـى ئو کۆم کایانوە ک بۆ دابینبوونـى ،ویــستکــاران پى کرــوى ڕۆژانبژ ش کـــــایـــــانم کاى ئنمـــــونــانووبرە، ــاک، خ ــان، پۆش خوراکیک

و گلـک و هـاتوچۆ و خونـدن دەرمانبالم ئم شـوازە . خزمتگوزارى تر

ــدا بــ دەردەســر نیــیو لگڵ خۆیئاۆزیک دنت کـایوە، بتایبتـى کهنـــدى فـــاکتۆر هی ڕاســـتوخۆ دیـــــارى کردنـــــى نرخـــــى کـــــال

ک لــرەدا . بژوییکانــدا ڕۆــدەگرىـــان ـــاژەیکى کورتی ـــدەدەم ئام وه

: پبدەمــان : یکم نرخــى هئاوســانى کاک

لبــازاڕدا، کدیــارە بپــى یاســاى ـــارى ـــستنڕوویان بردەوام داواک و خ

لالیکــــى . نرخکانیــــان دەگــــۆڕێتریــــشوە خــــودى ئو پـــــارەیى ـــارو ـــرێ دەدرێ بکرک ـــرى ک کلبـــمتکى ـــش قی ـــدان، همی کارمنجگیر نییو ئمیش لژر کاریگرى

و سیاســـتى ڕەوشـــى ئـــابوورى وت . دەستداراندا هبزودابز دەکات

و چندایتى خودى چۆنایتى: دووەمــى ــۆ دابینکردن ــان ک ب ــا بژویک ک ــست ــاران پوی ــوى کرک ــتى بژ ئاس

بــۆ . دەبــ پــوانو ســتاندارد بکــرێـــاراد ـــاو ئ ـــکرو چ ـــون ش و ڕۆن، نم

ـــــانوو ـــــان بچ ... خ ـــــوو ئم همو بچ ڕـــــژەیک وەک نوعیتـــــک

ــــرن بردەم ــــوى دەخ ى بژــــا ک یــانى پــــانى ڕۆژان کرکــاران تــا ژی

بتایبتى ئگر سرنج . دابین بکنبـــــدەین بازاڕەکـــــانى کوردســـــتان

و پۆشـاک، بمـارکو ئنواعى خوراکچونـــایتى جیـــاوازەوە هی، ئایـــا لدیاریکردنى کردا کام جۆرە لکاو تــا چنــدى ئو کایــان ئتوانــرێ ــى واقعــى پــمــا تــا کربن تبکــر

. دیارى بکرێخــودى پکھــاتى خزانــى : ســھمـــــسانوە کرکـــــار و ژمـــــارەکى دی

دەبـــــــ فـــــــاکتۆریکى تـــــــرە کبشــــوەیکى ورد ل دیاریکردنــــى ڕیــــــــژەى کــــــــا بژویکانــــــــدا

یانى دەب ئوەمـان . لبرچاوبگیرىبــۆ ڕۆشــن بــت ک ئایــا پکھاتــى خزانــى کرکــاران ل کــۆى پکھاتــى ــتاندا ــاى کوردس ــشتوانى کۆمگ دانی

ئایا . چۆنو لچند کس پکھاتووەـــى ـــدى خزان ـــام ناوەن بشـــوەى م

ـــان 3کـــارکردوان ل ـــاخود 4، ی وەیکھــــاتووە؟ تــــا کــــرێ 5لس پک

یکــسان کیــن بنرخــى همــوو ئو کایـــانى ک بـــۆ ژیـــانى ســـرجم

ـــست ـــدامانى خـــزان پوی ئم . ئنــــار ــــشى ئام ــــۆى ک و خــــۆى به

لکۆینوەوە لپکھـاتى دانیـشتوان ـــــاۆزیک ـــــدا، ئ لهر کۆمگایک

ندواى خۆیدا دب. ئگر همــــــوو ئو : چــــــوارەمیش

فاکتۆرانى سرەوە بفرز وەربگرین ــی ــدا نی ــۆڵ لبردەم ــرێ و گ . ک گ

بالم یک فاکتۆرى تـر دـت ئـاراوە و النى کمـى ئویش ستانداردى ژیان

کـــــارانتـــــی کرالیژیـــــانى کۆم .لمیاندا زۆر مسلى تر دت نـو باسکوە، لوان ئاستى پشکوتنى

ــلى کۆمگــا ــوونوەى، پ و شــارى بــیارى ــع هوش ــوون و توەق و و ڕکخراوب

... ڕابردووى خباتکـارانى کرکـارانهموو ئمان نیشان ئدەن کدیارى کردنــــــى کــــــرێ دەبــــــات نــــــو و کشمکــــــــــشیکى سیاســــــــــى

ئگر ســــــرنجى . چینــــــایتییوەئاســتى کــرێ لڕوانــگى ســتانداردى ژیانى کۆمالیتى لوالتـانى ئوروپـا بــدەین دەبینیــن ئاســتى ژیــان تیــدا ــــــایو چیــــــنى کرکــــــار هم بڕابردوویکــى خباتکــارانى درــژى

ــــــع و هوشــــــیارى هیو هم توەقلپشترەو بم هۆیانشوە ئاستکى باالى بۆ دیاریکردنى النى کمى ژیان

ـــــتکوتک ـــــردۆت دەس بم ل . ک وەى کوردستاندا، ککى هاوشتانوــزوتنوەى ــردووى خباتکــارانى ب ڕاب

یشتا نووتنى کریکاریى هـشکو پکۆمالیتیش لسـرتادای، تنـانت

و و هۆشــــیارى توقعـــاتى کرکـــارانـــــوارەوەی ـــــان لخ ... ڕکخراوبوونی

ئمان ب پویـست سـتانداردى النـى کمـــى ژیـــان لچـــاو ســـتانداردکى ــا ــارانى ئوروپ ــى ک کرک کۆمالیتــرێ ــوارەوەدا ڕادەگ ــان زۆر لخ . هی

ئایـــا لدیـــارى کردنـــى کرـــدا کـــام ســـتانداردى لالنـــى کمـــى ژیـــان لبرچاو دەگـیرێ؟ ئایـا سـتانداردى تـــر ـــى دەک ـــان خۆوالت ـــانى ی جیھ

ـــا؟ ـــشان .. بنم ـــان نی ـــوو ئم همــى ــى کم ــاریکردنى الن دەدەن ک دی ـــــا ـــــى ک ـــــاى نرخ ـــــرێ لڕگ ک

2009 ی نیسانی29م ی سھه وره ده ت ی تایبه ژماره @ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @ @@@@@@@@@@@@@ @ @ @ @ @ @@ 29th April. 2009@

@óäbäbà@õóšíà@ôàóØ@ôäý@Šbåî†@çüïÝà@Ûóî@ô䆋ÙîŠbî†@@óäbn†ŠíØ@ôäa‡äóàŠbØ@öçaŠbÙŽî‹Ø@õaìòŠ@ôÐbà

وگۆ لگڵ خسرەو سای گفت

ـــان ـــا ئم خۆبخـــۆ هـــنراوە ی ئایــى ــاتى خزان ــۆینوەیک لپکھ لک!. دانیـــشتوانى کوردســـتاندا کـــراوە

کسـى 5و 4پاشان بۆچى خزانى کس ببنمـا 3نکرت بنمـا؟ بـۆ

وەرگــیراوە، ئایــا لمدا کمھنانــک ــــــى کرکــــــاران برامــــــبر بهقنایتکایوە؟ بڕاى من باشـترە ئم

و بـگى دروشم موستدەل بکرتواقعى بۆ پیدا بکرێ کئویش کارى

و لکۆینوەوە لپکھاتـى ئامارگیرىبتایبتـــى . دانیـــشتواندا دەخـــوازێ

لماوەى دواى ڕاپڕینوە کوردسـتان و ڕـژەى دانیـشتوانی شاریتر بـۆتوە

ـــتر خـــۆ ـــرو فراون شـــارەکان گورەتــان ــ لکۆینوەی ــونن، ک دەب دەن

.لسر بکرێلکنـــار ئم قـــسانوە دەبـــ ئوەش بم، کدیاریکردنى النى کمى موچى ــار نــاکۆک ــۆن دین ــان بیک ملی مانگــایتوە ــوەدا ن ى ئکڵ دروشــمگو ل

تنـــــــانت ئگر ئو دروشـــــــمش بکــــــردەوە بدەســــــتوە بگــــــرین، ســـــرەنجام دەبـــــ بژمارەیکمـــــان بگینــــت، یــــانى ئوەى ک بیــــن

3پداویــستییکانى بژــوى خزانکــى نفرى لمـــۆدا بچنـــد ســـد هزار

ــن کوای یک ملیــۆن . مزەنــدە دەکیـــی کلخـــۆڕا ـــار مســـلیک نی دینــى ــت، بکــو خــۆى مزەندەکردن کرابڕژەیکى پارەی لبرامبر دابینکردنى ــــاران ــــوى کرک کانى بژــــستی پداوی

. اوفرمانبراندــاریى ــشتیى کرک ــن : هاوپ وەک دوای

پرســـیارى ئم گفـــت وگـــۆی بڕاى ئوە کرکاران دەب لئستاوە چی بکن بـۆ بکـردەوە دەرهنـانى ئم

خواست؟ سرەو سایک : خخواسـتى ی ـمئ

ملیۆن دینار وەک مـوچى مانگـانى و فرمانبرانمـــــان وەک کرکـــــاران

دروشمک ننوسیوە بۆیکـى ئایـارى

. و پاشان بدەنگى لبکیـن ئمساڵــى ــۆ پکھینان بکــو ئم خواســت بئاوگۆڕو چاکسازی لئاستى بژویـى

ک دیارە دەب کارى بۆ . ئم چیندا ـتوە ببکدروشموەى لبکرێ بۆئــى ــستنى داهات ــاى ڕکخ ــاو بنم یاسدەســــــالتداران وســــــرمایدارانى . کوردستان لچاو داهاتى کرکارانـدا

ــــمو ئ ــــ ــــى ک دەب ئو کارانشکرکــاران پــکوە بیگــرین ئســتۆ، سرەتا بردنى خواسـتکی بـۆ نـو کــارانى پــگــاو ڕیزەکــانى کرکۆم

لمبـــارەوە . هوشـــیار وقـــانع بکـــرێـــى حزبـــى ئـــم کمپینکـــى فراوانبیارلــداوە ک لهمــوو ڕگــایکوە

ین هوـــدەدەین ئم خواســـت بخـــهپاشـان کرکـاران . سر زارى خـک

و بتــایبتى ڕابرانــى سوسیالیــست کـــاران دەبــــــو کرـــسوڕاوى نهــــادکردنى کــــرێ ک ئم لدەورى زیخواســـت یکـــک لئامرازەکانیتـــى ـــبر دەســـالت ـــۆببنوەو لبرام و ک

و نــونر خاوەنکارەکانــدا ڕایبگینــنهبژرن تـا لسـرتاى هرسـاکى . نوى کارکردندا بکون دانوسـتانوە

ـــاران یخى ـــ کرک ـــا دەب هروەهو ســندیکا دروســتکراوەکانى یکیــتى

و داوایــان لبــکن ک پــارتى بۆبگــرنئاســتى کــرێ بیک ملیــۆن دینــار

ناب ئوەمان لبر . یاسایى بکنوەــــــــــت ک دواى ــــــــــاڵ 18بچ س

لدەسالتدارتى ئحزابـى بـۆرژوازى ـــاۆگۆرکى ئوتـــوى کـــورد کـــرێ ئبســـــــــــردا نهـــــــــــاتووەو هر لچوارچوەى یاساى کۆنـى بعـسدا

ببواى من خواستى یک . ماوەتوەـــاوکۆکى ملیـــۆن دینـــار ئتوانـــ نبڕخـــــــــستنى بزوتنوەیکـــــــــى جماوەریى کرکاریى کوردستان بت

و پکھنانــى بــۆ باشــترکردنى ژیانیــانئــم ئــستا . ئــاوگۆر لبژویانــدا .بۆئم کاردەکین

1 ڕه ی الپه پاشماوه

خۆیــان هیــچ داران کــه رمایه ســهکــات هیــچ قــازانجکی خۆیــان

کـــی ندیه وه رژه فیـــدای هیـــچ به میــــشه و هه ن یی ناکــــه وه تــــه نه

وداکردن و سـه ن بـۆ سـات ئامادهکانی پیرۆزیه به که وه و شتانه بهن، بـه و نیشتیمانی نـاو ده وه ته نه

بـــازاڕی . کان پکھـــاتووه دینیـــهو داڕزیوانـــــه ته م سیاســـــه ئــــه

موو کــات هــه لــه یــه فریوکارانهو و گکانی ناسیۆنالیزم رم تره گه. دان دایـه بسه چتی له وه ته نه وه دا هیچ شـتک لـه م ڕۆژگاره له

چــاوی بــه کــه ژیــانی تــر نییــهـــراوه ـــه وه ک ـــۆ ئ ـــه ب م خورافاتی بــ هین کــشه و نــه بــوانین

ـــه ـــه وه بان ـــوان ئ زه ی نـــ و هــست ــه ناسیۆنالی ــدی و دینیان چی

رت بوونـــی هۆکـــاری پـــه ببتـــهڕۆژی . و بھــزی زیاترمــان زیــاترر شـتکی هـه ر له کی ئایار به یه

وه ڕۆژی پداگرتنـه تر پویـستهو نووســـــــیی ر هاوچاره ســـــــه له

ی وه کردنه ســته رجه و به کرکــارانــه ناســنامه . .تییان بــت ی چینای

بت کـه وه یاندنی ئه ڕۆژی ڕاگه و ناســـــــــنامه ناســـــــــیۆنالیزم

و کان خورافــــــاتن ییــــــه وه ته نهر رامبـــه به ونـــه که وخۆ ده ڕاســـتهتایی ره ترین قـــازانج، ســـه ســـاده

. وه کرکارانــه تــرین مــافی ئمــهکـی دیھنانی دنیایه نھا به ک ته نه

ــازاد ران و خۆشــگوزه کــسان و یه ئ دیھنانی خواســــته کو بــــه بــــه

ــــــاده ــــــده کانیش به س ــــــه ن بو ی ناســیۆنالیزم وه رچدانــه رپه به وه تکردنـــــــــه و ره ب زهـــــــــه مه

.کانیان سازیه ناسنامه

بـــیری ئمـــه وه ئـــه میـــشه ههپنـــاوی لـــه کـــه وه نـــه خه دهو نیـــشتیماندا قوربانـــی وه تـــه نه

ـــده ـــه ین، ته ب ـــشمان نان ت گیانینــاو بــه فیــدای ئامانجــه ینــه بکه .کان ییه وه ته نهت وــه ده مۆی عیراقــدا کــه لــه وه مای پکــــــه ر بنـــــه ســـــه له

ـــــزه ـــــارکردنی ه ـــــه ک و ومی ق

له 9 هاوپشتیی کرکاریی ژماره وه بته بوده 10-5

æŽîì†ò†@ðîŠbÙŽî‹Ø@ðïn“qìbè@üi@ôäbáŽïÝ@õŠb’@ðäaŠbÙŽî‹Ø@òìòŠbîb÷@ôØóî@õóäüi@ói هاوکارییان کردووه م ڕیپۆرتاجه کردنی ئه ئاماده خان بۆ ی کاکه مه و حه ن ئیسماعیل، هاوڵ ستا حسین، به وه

جیھانـی کی ئایار رۆژی هاوپشتیی یهـــاره ـــنی کرک ـــه. چی ـــه م ڕۆژه ل دا ل

ری جیھاندا کرکاران وـای رتاسه سهــــــــه ــــــــداگیری ل ــــــــه پ و کتی ی

تی زایه نگی ناڕه نووسییان، ده هاوچارهو وه وسـانه ڕووی چه نگیان بـه هاوئاهه. وه نه که رزده داریدا به رمایه می سه سته

ـــــــۆ ـــــــاریی ب ـــــــشتیی کرک هاوپنــد چه لــه م ڕۆژه وپیرچوونی ئــه ره بــهــارانی به ناوه ــددا کرک ــه ن و وه رکرده سو و خواســت تی زایــه ناڕه ت بــه باره ســه

ی وه ئـه. یان دووا گه کانیان له ئومدهشـکی به وه یخوننـه دا ده م دانـه له

تـــــی زایه و ناڕه یـــــی ی توڕه چکۆلـــــه. نگخواردووی کرکارانی کوردستانه پهکرت دا ده م دانه نوان ئه ی له وه ئه

جگــــــای چۆــــــی وه بخوینریتــــــهو موو ئه هه که ڕیکخراویکی کریکارییه

باتـی و خه وه کۆکاته ناڕازیانه کرکاره. کانگیرو ڕکخـراو بکـات یان یـه ڕۆژانهی وه بوونـه سته رجه کی ئایارو به با یهتیمان ی چینایــه نوی ناســنامه رله ســه

ــه ــری پان ــوڕو تینبه رکی ت ــشی گ خو وتـــــــــــــی ڕیکخراوبـــــــــــــوون ڕه .کگرتووبوونمان بت یه

ـــــــه ـــــــى ل ه ـــــــارو گوزەران ومرجى ک کرکــاران و کارمنــدانى کارەبــا لــه

؟ سلمانی چۆنهــه ــب ک ــار ســدیق غری ــدی کارمه ڕزگ ن

شـاری سـلمانی لـه زمه ی ئـه سیانهی م پرســیاره مــی ئــه وه م جــۆره بــه : وه داینه

سیـــستمى کـــارکردنى ئـــم چـــوار ـــک دەوام ر گروپه ڕۆژان ،ـــروپ گ

ئیــــــشکانى ئــــــمش . دەکــــــاتــــسازی، خــــزمت ب خکــــى چاک

و ماکـــــــــان ڕونـــــــــاک ئکینی کــــشه ڕۆژ نییــــه. دەکیــــنوە

و پویـسته بت با نه جۆراوجؤری کارهی وه یی ئــه بــا ئامــاده ی کاره دائــیره وه کانه پـــیر کـــشه بـــه بت کـــه هـــه

ــى ئو خــزمت بشــان. بچــت و باترسـی ئم کـارەش مه. ئم دەکـرێ

کـارەکش . ر ژیانى ئم بۆ سه زۆرهـــژاردووە ـــه. خۆمـــان همـــان ب م ب

ــه ــتی گ ــه وره گرف ــه وه ئه ی ئم ــه ی ک ى توشى کارەسات دەبـن، واتوانئ

ـــه ـــانگرێ یـــان ل ـــا دەی کاتـــی کارەبـــدا له یژه و پـــه ر عـــامود ســـه کارکردن

ــــه که ده ــــواره ون ــــان وه خ کس لیـــ ـــان ک . ناپرس نوە ئو برادەرەم

و جــۆره گنــج نمــونیک بــۆ ئــه بـه کـاک هـاوژین کـه. ستیه ربه بده

، برینـدار بـووه وه هۆی ڕووداوی کارهـــى پیشه ـــۆ وەزارەت ســـازی چـــووە ب

ـــایانى ئوە ـــان داوەتوە ش جوابکیــت ونى بکشــو ک ــی ترســی مه. ن

شـــونکى ئـــم مرگ لگـــى شــــــــونى . برەوڕوو دەبــــــــتوە

حوانوەمان بـۆ ئـشکگرتن خـراپو هر . دەب لماوە بتانى بھنیـن

کمـــان دەبـــیعات 24وەجبســـب دەنـــگ خـــکوە . لـــرە بیـــنر گــــــه بم بداخوە ئه. ئچیــــــن

ــه ســییان بدەنگــى خــه ت کوە نیلپرســینوەى تــۆزێ کمو ئیھمالــى

ـــراوە ـــه ده. ک ی مه رما ـــیمان ل ترسکاتى خۆیدا نادەن، سعات کارمـان

4 2009 ی نیسانی29م ی سھه وره ده ت ی تایبه ژماره @ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @ @@@@@@@@@@@@@ @ @ @ @ @ @@ 29th April. 2009@

رمانی فه برپرسک، یاخود بلین بهئوەش بـووە . ت کارگ ڕاگیرا وەزاره

ــتیه ــه ک نوشوس ــاریی لم و مای ی بکـــارانى ـــایبتى ئو کرک ووتو بت

ی دا کار دەکن، ک نزیکه لم شونهـــوو 600 ـــدا ب ـــارى ت ـــه. کرک و ئ

بژوى ژیانیـان لسـر ئم کریکارانه

لگڵ ئوەشــــدا . یــــه بــــوو کارگه کــــــارى تــــــر کــــــک کرکۆم

ــار ده کــردو دائگــرت، چیمنتۆیــان برکـردو شـۆفری وانیشیان لکار ده ئهبـوون لره که گرانه بارهه و لۆریه ئهـــه ـــوون وانیش هـــه ئ ب . روا بکـــار ب

گــشتى کــۆی بکــار کــراوان ئچتــه . هزار کرکار

ئى باشـ بـۆ : هاوپشتیى کریکارییبیار بـوو ی که و داواکاریانه ئو ماف

ج بکرت، چی کرا؟ بۆتان جبه. ب، ئن کـارگ داخـراوە: شاوتۆ کار نکیت، ئیتر چیت ین که ده

و رمـــا ک ده ســـت وه به بـــدریت؟ مهموو کرکاران بیار وابوو هه. ستی وا

ـــــــه ر چـــــــی گـــــــه ، ئه وه بگویزرن کرکـاره کان پویستیان به رمانگه فهچند کرکارـک . کرا ویش نه م ئه به

کانــدا، رمانگه دابشــکران بســر فهئویش ب هـۆى گوشـاری سـندیکاو تکنیککاران ک هوکى زۆریان داو سوپاســـــیان ئکیـــــن، ئیـــــستاش

ـــــــدان هاوـــــــک 250. ل کارکرمـــاوەتوە ک کاریـــان بـــۆ دابیـــن

کراوە، ئومـــــداوارم ئوانیـــــش نـــــه .دامزرن

بۆچوونی تـۆ ئاسـتى کرـى به: هاککوردسـتاندا، ئایـا له کریکاران چۆنه

ــــــه ــــــاران ل ــــــت داوای کرک و ئاس ؟ رانه رمانبه فه

ئگر مـــن پـــت بـــم، دەـــم زۆر هیـچ کـه یه وه ش ئه که له سه کم، مه

و نـــیکـــى پـــتکخراوهـــا روه و هه ر

پـــــ دەڕنوە، پـــــاک وخاونـــــى چــــونک . دەرەوەمــــان پــــ دەکن

س چوار سـا . ئیشکمان نماوەئستا دەمک ئن تقاعـد . ڕاگیراوەو و دەمک ئن فایز ئکـرن ئکرن

کریکاران بۆ دائیرەکانى تر زۆرک لهئلـــن ئمرـــک . وه ته گواســـتراونه

ــچت دەرەوه ــاتووە هرکس ب واز هلکـــارى حوکمـــى بـــن مـــوچى

2دەنى ئسا .کردن سوە فئ .؟ بـــا کرکـــاران ئوە کى یاســـایه

باموچیکمـــان . نـــشین بکـــرن خانهئم چــــۆن . هبــــ باشــــترە لوە

ین، سا ئم ڕەنج ئده 35ئب؟ ئستا ئاوا بئاسانى بۆین دەرەوە؟ ــارەق ب ــردووە، ئ ــان ک وەخــت کارم

ــــدا داچــــۆڕاوه ــــوای ئو قاچمان ئب م مانگــانرهى بپــ ب ردەمســ

12 ،زارى سویسریمان وەرگرتـایه 200چی ئو کـــات معاشـــمان کـــه

ی بیـانیوە 7ئـستا ل . دینار بـوو .ی دوانیوەڕۆ 2.30ئچم بۆ و کی ئایــاردا داوا دەکم یــه مــن لــه

ئـــمش کـــه مـــافی خۆمانـــه مـــه ئهخزمتـى . وی وەرگـرین پارچیک زه

25 یمان هســا . خــا ــن بئسلى نـیم ئدوو یـه هـی وا هه. ب

ــرێ ــى هی وەرى ئگ ــاڵ خزمت . سر ب چی هـه هش خزمتى هی کـه

ــــارە . وەرى گرتــــووە واســــیته دووبــتکانمان بــتدى و ــارم خواس داواک

.هروا بئاسانى دەرمان نکننتۆی شاو جعفر ل کارگى چیمه

ــــرچنار ده ــــ س : کى زۆرــــش پت بۆتـــان رفـــه ســـوپاس بـــۆ ئم ده

پیرۆزبایی جژنـى یکـى . خساندم ڕهو کرکــــاران ل ئایــــار ل برزتــــان

کــارگى . و کوردســتان ئکم جیھــانو چیمنتۆى سرچنار ئستا وەستاوه

ـــــد ـــــات لبرئوەى چن ـــــار ناک ک

ئـم هیالکیـن کس . هبووە بـاون ت کنـانت ،نـازان مهیالکى ئ ب

م ڕــزت کــه ســییان کارده ئــی لــهئوانى ل شــــونى نرم . نــــاگیرێ

ئیــــم یان لکدانیــــشتون معاشــــ .باشترە

ــــه ــــار ل ــــژه ڕزگ ــــسه دڕی کانیدا ی قمـن : کی ئایـار وتـی یـه ت بـه باره سه

یکــى ئایــار وەکــو ڕۆژکــى جیھانــى هاوپـشتیى . کرکار پیرۆزبایى دەکم

خۆمــــان بــــۆ کرکــــاران دوپــــات ــۆ ڕۆژی یه. دەکموە ــدم ب ــی ئوم کـــــار ئه ـــــه وه ئای ـــــه ی و خواســـــت ک

ــتدى ــاران ب ــانى کرک و ل ئامانجک. ناویا کرکارانى کارەباو سیانکانیشــه ــک ل ــار زۆر دەم ــارە یکــى ئای دی

و بریقـى قسى بـاق وه ندکه ن هه الیهو م هیــچ ل خواســت بــۆ دەکــرێ بــه

. و ئامانجکان نهـاتۆت دى داواکارىرزلنـان سـانه بۆ نمـون پویـسته

بت وەکـو دـسۆزى کریکـاران هـه لهر بقسى م نک هه به. کارەکىان کو پویـسته فریونن، بـه کرکار هه

مـن دەمـک . ب عملى بۆى بکـرێـــــــــــــارە دەکم بم بقد ئم ک

کس . کارەکمان ڕزمان ل ناگیرێ .و ئازارى ئم نیی گوى ل ئش

نـدی کارمه دانا جالل حـسینیش کـهپیرۆزبایـى : وتـی بای سـلمانییه کاره

گرمى خۆم ب بۆنى یکى ئایارەوە ئاراستى کرکارانى دنیـا بتایبتـى ــا ــیرەى کارەب ــدوی دائ کرکــارانى مان

بــا بڕاســتى کریکــارانی کاره. م کــه دهبوچـــان ل خزمتـــى کۆمگـــاکى تو خــزمد ئقم بــدان، ب خۆیانئاوڕیان لـ نـادراوەتوە، بتایبتـى ــــارانى مانــــدوو دەبــــن و ئو کرکـــنوە ـــا دەب ـــتى کارەب . ڕوبڕوى گرف

،ینـــدمان هکارم ـــمڕاســـتى ئبو دەرس کاک هـاوژین، بـۆت عیـبرەت

ــم ــۆ ئ ــزیکى ســاڵ. ب ــۆ ن و ئوە ب، دەستى باوەتوە قاچى دوو نیوکه

. پنــــجى قرتــــاوە زمــــانى بــــاوە چی تـه، کـه وه ی ل سدا نه که جزه عه

ــراوە، ــۆ نک ــارکى ب ــستا ک ــا ئی هتمکافئیکى بۆ نکـراوە، پارەیکـى

ــراوە ــۆ ســرف نک ــۆ ب و هوکــى ب دراوە بۆ دەرەوەی ووت بچت بـه نهتنـــانت ک . ر ســـه ســـتی چاره به مه

چـــــووە بـــــۆ هولـــــر ب دەنـــــگ ـــــان ـــــى وای ـــــارەکیوە، جوابک کــاوە ــى ل خــۆى دام د وە کداوەت .

پیــان وتــووە ک خــۆت موخــالفت ئم . تاوانباریشیان کردووە. کردووە

داواکــــارین ک کرکــــاران پاداشــــت بکــرین، هــان ئــه و موکافه وه بدرنــه

. بــدرن تــا کارەکیــان خــۆش بوــتموکافئ هی، بم بۆ ئوان دیاره

کو بۆ ن، به که نی ک بجدى کار دهتی، ل رایــــــه ڕوبه ئوانی ک ل به

ــــشن ــــا دادەنی ــــان . دەزگ ــــۆ خۆی بموکـــافئ هی، بـــۆ دەرەوەى وت

بم بۆ کرکارو . ئچن، پارە ڕژاوە. ــــن توانامــــان نــــی کارمنــــد ده

ــــانت زۆر جــــار داواى دەســــت تنو بدل ئکیـن لکـاتى خۆیـدا کشــایت ــه. ن دو و ک یتیــش شــتى پل، شــتکى وا نــی ککــى لــ خراپــه

ـــ . وەرگـــرین داواکـــارین ئاوڕمـــان ل

پیرۆزبایى خۆم لسرجم کرکـاران دەکم بتایبتى کرکـارانى کارەبـاو

ــه ــوەش ل ــراوه ئ ــشتیی بوک ی هاوپ . کرکاریی

ـــشه ـــانی کارگه جۆراوجۆره ک ـــی ک کان

شاری سلمانی

ــــۆی ــــارگی چیمنت ــــارکی ک کرکـــیرۆت ـــووف پ ـــوا رەئ تاســـوج هی

کانی خۆیان و گرفته ئایار ت به باره سهــه ــه ل ــشتی دووا کارگ ــۆ هاوپ ــاوا ب : ئ

ــۆنی ــۆم بب ــایی خ ــرەتا پیرۆزب سو یکی ئایارەوە ل کرکارانی جیھـان

ـــراق ـــتان دەکم ع ـــم . و کوردس ئکرکــــارانی کــــارگی چیمنتــــۆی تاســـوج یکـــک ل گرفتکانمـــان

کانــدا ک رماه جیــاوازی کــردن ل دهو هنــدکی تــر هنــدێ وەری دەگــرن

ئم بمانــای دیــاره. وەری نــاگرندژایتــی کــردن نیــی لگڵ یکــتردا

کان رماـه موو ده وت هـه مانه ده ئمهیککـــی تـــر مســـلی . ربگـــرن وه

قازانجی سانی ک دوو ساڵ زیاترە کرکـــارانی هـــاتوو وەریـــان . ندراوە

کــه. گرتــووە ک ســر ب کۆمپانیــانوەرەق ئبـ، کچـی 60ی نزیکـه

ــــوو برهم زۆرەی ــــم لو هم ئــــان شــــوو ڕۆژی کارگکمــــان نام وانوە ئ قــی خۆمــانح ک ،دەنــ

و داواکاری ئمی کرکارانـی خواستل یکی ئایـاردا . کارگی تاسوجن

دووبـــارە پیرۆزبـــایی خـــۆم لو ڕۆژە و ئکم ، بهیوای هاتندی خواسـت

.داواکارییکانی کرکارانی کرکارکی کارگـه فاتم عبدلل که

ویای پیرۆزبایـی ی سلیمانییه ره جگهرجی ومه ل هه ت به باره کی ئایار سه یه

و کــاری ی ســلمانی ره ی جگــه کارگــهئــم ئــستا : ئــستای خۆیــان وتــی

برهممان نی، وەختى وای گیامـان

.بدرتوە خواستکانمان بتدىکـی یه بـا ماوه ی کاره کرکارانی سیانه

یان بـووه وه خواستی ئـه و دریژه دووریان که تیان بۆ کاره ی تایبه یاره سه که

ش مـه ئه که رافیعه بۆ بھنرت، واتهیان که ترسی کاره ی مه وه مکردنه بۆ که

و ئایـا ئـه ، پرسیمان که زۆر پویسته

ج کردوون؟ له یان بۆ جیبه خواستهتـا ئـستا بۆمـان : مدا دانـا وتـی وه

تى سـیانکمان بروبرایـه. نکراوە م لـــــــــــــــــى داوە، بوزۆر ه

ــــه ڕیوبه به ــــا جبجــــ تی کاره رای بــــراوە ــــان خواســــت. نک و داواکاریم

ـــش ـــا لمودوا بجـــدى ئی ئوەی بقـسو بکرێ بۆ کرکار، نک هر به

ــه ــه موقابه ل ــیرێ ل ــارى وەربگ و داواکبـا بجـدى . دوایى فرامۆش بکرـت

ئم . کرکار ماندووە. وەم بدرتوەوت لســر دەســتى کرکــار ئڕوا

ـــــوە رســـــه. بک لر دەســـــتى نو ئوانى لســر کورســى مســئولین .دانیشتوون

ندیکامان ها پرسیاری ڕۆی سه روه ههـــه ـــه وه م جـــۆره کـــرد ب : وه م دراین

سندیکاى خۆمان بڕاسـتى شـتکى وامان لـى نبینیـوە بجـدى ئیـشى

ر وەکـو ڕاگه. کردبو شـتی یانـدن هیى هتـازە . شک کانمـان پـویه

ــا ئــستا نهــاتوون ئکنوە بم تـــک بده ـــه ئاور ـــن بپرســـن وه ن و ب :

ـــى ـــان توش ـــی؟ کت ـــشتان چی کنــاڕەحتى بــوون بۆتــان چارەســر

جار 20کاک هاوژین تائستا . کینچـــاوپکوتنى لگڵ کـــراوە، بم

ــاکراوە ــست وای ک . هیچــى بۆن پویکی هب، مکافئ یه ئو کوڕە موچه

خــــــک هی دوو ئرزە . بکــــــرێوەرئگرێ ل دەزگـاى حزبـک، بم بۆ کسکى وا قوربانى با پارچیک

ــدرت زه ــه. وی ب ــارە ل ــدا دوب کۆتایی

5

کشى خیاتکـان ئوەی . ک وشکهتــا ئــستا شــونکمان نیــی کۆمــان

لم قیــسریدا . کــاتوەو جگــربینـى تیـایستا دوکانى زۆرى کرتا ئ .

. ئــم کارەکمــان ب کارەبــا ئڕواتـــسى ـــوەت وات ڕەئی ـــاى ب ق . کارەب

لیــــــدە کــــــار بم ب زۆرى ب موهلیدەش کارى پ نـاڕوا، موه. دەکین

. ناچــارین شــو بیــنوە کــار بکیــنلبرئوەى شــــــــوان کارەبــــــــاى

. هزتره و به ئیسیه ڕه باشــ شــوان مترســى ئوه: هــاک

نیی ئاگرێ بکوتوە؟ پاشان بـازاڕ چۆ، ئم کش نیی؟

ــن - ــک م ؟ وەختــی ــش نی ــۆن ک چـــــى ـــــکم، توش ـــــار ب ـــــموە ک ب

ئم . مسئولیتى ئو بـازاڕە دەبـمــی ــه. مترس ــن هی ه ــت دزی . تا ش

دیــارە ئم کــارى شــوان . دات ڕوودهــه ل بۆنه ــان زۆر کاندای ــک کارم کات ، .دەبتسبارەت ب یکى ئایار دەى : هاک

و داوا کاریتان چیی؟ چى؟ خواستــارى- ــتمان زۆرە داواک ــه. و خواس م ب

وه موویانـه روو هه سـه و له گرنگترینیانگر بیـانى قفلـى ئـم ئـه. بایه کاره

ــکینوە کارەبــاى فولمــان دووکــان بی چنـــــد دوکــــانى وا هـــــه. دەوێ

مکیــنى تیــای، پاشــان چاککردنــی وە 1974مان، ئم بازاڕە که شونه

ـــى واى ب ـــراوە گۆرانک ـــت ک دروسخــــۆیوە ندیــــوە هر ئــــى ئو

یردەمس . کسکى تر ب نـاوى جمـال فتـاح

لپـــسراوى ســـندیکاى ڕەشـــید کـــهـــه رگدرووه به ـــى کان ـــاری : وت ـــۆ ئای ب

ئمساڵ ک نزیـک بـۆتوە، هیـوادارم ران ب ئاواتکانـى و پیـشوه کرکاران

یـه وه یکـک لوان ئه. خۆیان بگنـــــدرتوە، ـــــاران ب ـــــاوڕ لو کرک ئ

هیوادارم بـه. موچیان بۆ زیادبکرتـــــه ـــــاوڕ ل ـــــشتی ئ ـــــاران گ و کرک

بجـــدى . وه تکـــسان بدرتـــه حمه زهـــ ـــى ب ـــت، بتایبت ب ـــسۆزان و د

ران، ک قوربانى شۆڕشـکان پیشوهم ئـــستا ژیانیـــان ل بـــوون، بـــه

یه ری هه بازاڕى ئازاد کاریگه. دواوەی ــشه ســه له ــه ر پی ــه ڕاســته. ی ئم و ئـــه وبه جل ـــت هرزان، بم رگان ی د

بــۆی ککــى . و خــراپن برگ نــاگرن

بکرێ نیی گیرى لو هیوادارم ر. : روا ئنـوەر مـحمد کریـم وتـی هه

ـــن ل ـــاتم86م ـــۆنى . وە خی ب ب ـــــایى ل ـــــارەوە پیرۆزب ـــــى ئای یککرکارانى جیھان دەکم ب تایبتـى

بڕاســـتى کرکارانـــى . کوردســـتانــۆ ــان ب ــستا هیچی ــا ئ ــتان ت کوردس

حکـــومت هیچـــى بۆیـــان . کراوە نـــهــــــردوە ــــــن . نک ــــــا داوا دەکی جـــه کانی کرکـــاران جبجـــ داواکاری

ک چـــۆن ل دنیـــا روه بکرـــت، هـــهــرە . جبجــ دەکرــت ب داخوە ل

ــــــــن ئدا، بم ت بحکــــــــوم . جبجى ناکات

ئایا سـندیکا کـارى نکـردووە : هاک بیمتان هب؟ تا ئیوه

داوامان کردووە بم ک نبـ چـى -مـــن سوپاســـی هاوپـــشتیی . بکیـــن

. م بۆ کارە جوانکانى که کریکاریی دهداوا ل ستافى هاوپـشتیى کرکاریـى ئکم ک کـــــشکان بـــــخن ڕوو،

دابنیــشن، پییــان لگڵ حوکمتــدابچن بدەم خکوە، بـن بین که

.کرکاران مرۆڤندەــن لوتــى ئــمدا باشــه: هــاک

بکاریى نیی، تۆ ئى چى؟-راو . وا نیــیردەرکــى ســبــرۆ بــۆ ب

ــگرێ ده ــۆزێ ب ــی ســهۆک، ت بینگنـج . س بکار دانیـشتووە ند که چه

ــــڕێ ئگشــــاگردت نــــاوێ؟ : ئکرکـــار هـــاتووە ل خـــۆم گورەتـــر بــووە، داواى کــارى کــردووە، شــرمم

چۆن بم بـۆ ئوە بـکو . لکردووە ک؟ چۆن بکارى نیـی؟ بـه ئوە مه . خریک زۆر ئب وه وانه پچه

دوا ویستگه

الی لــه م ڕیپۆرتاجــه دوا قۆنــاغی ئــهم بـه ستفرۆش بـوو کـه کرکارکی ده

ــۆره ــردین ج ــشوازی ک کى : پــش پبخـــــر بـــــن، الى خـــــۆموە زۆر

و بۆ همـوو ئو یه سوپاسم بۆتان هه

و موناقشیکى ژمارەیکى زۆر هاتنیلسـو مر ئسـ زۆرمان کرد ل .

دیارە ئوەمان باس کرد ک پـشووى ئم هر بۆ خۆمان نـی، بکـو بـۆ

ــــــــشمانه ، ک لو ڕۆژەدا خزانکانی، بـــۆین دەرەوه ئتـــوانین بیکوه

و ســــردانى هر شــــون بکیــــنــــــى ــــــمان لگڵ عموم پشووەکش

خـستمان دەنگـدانوە . خکدا بـتک ئایا ڕۆژى س شمم بـت، یـان

ــنى ــۆ ســ . هی ــا ســ کس ب تنھهمـوو ئوانى . شمم دەنگیـان دا

. دا تر بزۆرین دەنگیان بـۆ جومعـه .بۆی هینى بوو ب پشوو

یکــى ئایــاردا، مــن ل ئاســتى لــهخـــــۆموە پیرۆزبـــــایى ل همـــــوو

و کوردسـتان دەکم کرکارانى جیھانو هیوادارم لو ڕۆژە پیرۆزەدا خواست

ــتدى ــان ب ئوەى ک . داواکاریکانیهاتۆتدى زیاتر هوى تا ئستاش نه

چونک هموو شت دەبـ . ین بۆ بدههوى بۆ بدەیت، بو جـۆرە دەگى

ـــانج ـــارە پیرۆزبایـــى . بو ئام دووب .دەکم

ران وه کانی پیشه مه خهــه باره ســه ــار ت ب ــی ب ودۆخی کریکاران

کــی کانیان بــۆ یه رو خواســته ئاســنگه م جـۆره ئایار کرکارکى ئاسنگر به

: مان کــرد کــه دــی بــۆ بوکراوه رده دهکاری ئاسنگری، ئیـش ت به باره سه

مزۆر ک .وەســتا . وەزع زۆر خــراپ، بیــت یــان شــاگرد زۆر جیــاواز نییــه

ـــه کاره ـــه ک ـــاتی نیی ـــی وا داه . هیچ ـــان ـــار هفت ـــۆ 100کرک 120بـــت زار وەردەگرـــان خـــه. ه رجی ژی

بـاش، هیـچ کاره ت بـه باره سه. گرانهــی ــاش نی ــورۆ کاره. ب ــا نی ــا ئوەت ب

هیوادارم ئو گرفتانمان بـۆ . دتوەــــت ــــاک ب ــــاردا چ ــــى ئای و ل یک

و خوازیــارین کارەبامــان چــاک بــت .وکارمان بۆ بکرتوە ئیشرانی نـو بـازاڕدا وه نیو پیـشه ر له هه

شـاباز محمـود ئحـمد چاومان بـهوە 1986لسـاى : و وتی ئه. وت که

خیـــاتم ل بـــازاڕى مـــراد ل حوزە

ــــــــشتیى ــــــــزانى ک ل هاوپ ربکرکارییـــــدا کـــــاردەکن، هیـــــواى

و ســـــرکوتنیان بـــــۆ وامـــــی بردهــــن . دەخــــوازم ــــى م ــــارو گوزاران ک

ئوە خـــۆى دیـــارە . دەستفرۆشـــیهئوەى . دەستفرۆشـــى وات بکـــاریی

ڕۆژان دەســـــتت نکوـــــت نیتـــــهلوتکـدا . بم ناچـاریی. بیخۆیتـــی همـــوو مرۆڤکـــان کـــه ـــر پ ژ

ئاتونى ڕەش، چینى کرکـار هیچـی ـــی ـــن خـــۆم شـــرم ئکم ک . ن م

ڕگـا ل خـک دەستفرۆشم، چونکهین بـۆ ده که ش ڕاسته وه ئگرین، ئه

م چـارم نـیب ،جوان نی ژینگ ... .ئم کارە دەکم

بۆ یکى ئایار ئی چى؟: هاکمـــن الى خـــۆموە ئو یـــادە برزو -

ــرم ــیرۆز رائگ ــایى ل یک . پ پیرۆزبــــتان ــــارانى کوردس ــــى کرک و بیک

هیـــوادارم . و جیھـــان ئکم عـــراقـــاڵ ـــارى ئم س ـــى ئای ـــى یک جژنکۆتــــایى بــــت ب چوســــانوەى

چیتـر . و مافکانیان بتدى کرکاران ى کعاتنــد ســو چکــارى زیــاد ل

و مـــن قـــانونی زیـــاتر کـــار نکنداواکـــارم جگـــاو رگـــاى شـــیاویان

ـــه ـــم بت ه رـــى ه و داوا ل حوکمت و پـرۆژه هوڵ بدەن کارگ م که که ده، بۆ ئوەى چنـدین گنجـى وه نه بکه

ــــــرکارو ــــــچن س ــــــار هن ب بکدەستفرۆشــــکانیش لو رگــــایوە

خانوو . وە کارى شیاویان بۆ بدۆزرتهــــکن ــــت ب ــــاران دروس ــــۆ کرک و ب

نخۆشـــخانى تـــایبت هبـــت بـــۆ ــــه. کرکــــاران تیان پناســــى تیبو ل زۆر شــون ئاســانکارییان هبــت

بۆ بکـرێ، وات رزیـان لـ بگیرـت، چونک ووت ل سر دەسـتى ئوان

بــۆی ئبــت ل . ئــاوەدان ئبــتوەــــاج ــــود ب ــــازى ووت س و نوت وغ

ـــدبن ـــسى . من ـــاتر ب ق لوەش زیخیــاى کرکــاران ل خــشت نبن، چــونک ســیرى وەزعــى کوردســتان

ــکن ــى ! ب ــدین دەروازەى گومرگ چنـــاجى ـــوو ب ـــگ لو هم هی، بجــرورو ــوەو م ــاو عل ــاو کارەب ــاوخۆو ئ ن

و غازەکـان زەریبو تاپۆو بـیرە نوت شـــى کوردســــتان، 17%و لى ب

چندین هزار یـارمتى ئم الو ئوال و ئنفلــۆزەو وشــک بنــاوى ئنفــال

یرى دـــــت ســـــاى پـــــارەى خـــــهئبـــت جگاورگـــاى . کوردســـتان

ل ــم ئ ــونک ــت چ ــاران بگۆڕ کرکل ووتکیـن ژـر سۆماڵ نین، ئمـه

ئگر . و غازە پی ئینسانکان نوت تم ووـــى ئ ـــم ب خک وان ئئ ــونک ــداربین، چ ــت بش بــن ئ ئزان

کیان تی خـه روه سا سـه18ئوان و کسوکارى خۆیـان و مناڵ بۆ خۆیان

ئاواتکانم زۆر زۆرن، . سرف کردووەبۆی داوا ل سرجم چینى کرکـارو دەست فرۆش ئکم ریزەکانیان یک بــخن، چیــتر پــرژوبو نبــن، تــا

ـــــان ـــــرەوە ئگن ب ئاواتکانی و لدووبــارە پیرۆزبــایى جژنــى یکـــى

ــــ ده ــــان ل ــــه ئایارت ــــوەش . م ک ئ . و هربژین سرکوتوبن

ین، ئیسراحتمان نییوان بۆ . دەکئــ مــوچى ــان ئیــسراحتن، ئب خۆیئم لوانى ک ل دائیرە دانیشتون نک کمــتر بــ بکــو دەبــ زیاتــر

کـــى ئایاریـــش . بـــپیرۆزبـــایی ی .دەکم

هروەهـــــــا کرکـــــــارکى تـــــــرى وانیى ک ژینگپــــــارزى ل شــــــاره

خریکى پاکردنوەى جادەى کـارزە ووشــک بــۆ ریعــای بــوو، کرکارکــى

بناوى مـام عبـدول ئـاوا نه بتمهشتوە بۆ سعات لسعات هه: دووا

ــن ــار دەکی ــوەرۆ ک مــن . ســى دوانیکرکـارى ڕەسـمیش . کرکارى کـاتیم

مووچم . تا سعات یک کار دەکاتو نۆ سر خزانم هیچى هزاره 400

جومعان نیو . ترمان بۆ حساب ناکنمن کـرێ چیـشم ل یکـى . تاق کارە

م داوا لــــک ــــس ب ــــار ئگر ق ئایحــوکمت ئکم موچمــان بــۆ زیــاد بکاو ئمش سعات کارى زیادەمـان وەکو ڕەسمیکان بۆ حساب بکـرێ و بۆ یکى ئایـاریش پـیرۆز بـایى خـۆم

.نرم بۆ کرکاران ده

کان جگیر بوو رتاشه پشووی سهوتن کانی سلمانی بۆ ڕیککه رتاشه سهکیان یـه وه ر ڕۆژی پشوو کۆبوونه سه له

ـــاش کۆبوونه ســـازکرد ـــه وه و پ ـــه ک لـــه ـــه میان ـــه ی ئ ـــه له م ریپۆرتاج ر سپــــاش کانی کرکــــاران لــــه کــــشهـــه وه کۆبوونه ـــه ک ـــان ک ـــه چاوم وت بـــــــه ـــــــه ی ـــــــداربووانی به کیک ل شنجامـی ئه ت به باره و سه که وه کۆبوونه :یان پرسیارمان لیکرد که وه کۆبوونه

کۆبوونوەکتان ک بـۆ دانـانى پـشو بوو بۆ سرتاشکان ئاکامکى چـى

بوو؟کانی رتاشـــه رپرســـی سه مریـــوان به

: مــدا وتــی وه مــرد لــه ی پیره جــادهـــــــــشتی ـــــــــا لموبر ب گ س

با پشو سرتاشکان داوایان کرد کهئــمش ل کۆبــونوەى . وەرزى بـت

ـــرد ـــان ک ـــکاندا ئوەم و ب سرتاش لــه زۆریــنى دەنــگ بیارمــان دا کــه

وەرزى زســتاندا پــشوو ســشممان و بهــارو هــاوین ڕۆژانــى هینــى بــتـــت چیان . برپـــ ـــ س م کۆمب

ئـم داوامـان لـ . ئکرد لو بیارەبیـــاری کـــردن ک پابنـــد بـــن بـــه

بـا کس دـی لیـان . کانیان هاوکارهڕەنجبوون. نند نر پابپاشان . ه

بیارکمان دەرکردو وتمـان بـا ئـازاد کــه. بــو چــۆن پــشو ن چــۆن کــار ئــه ئده ــاره ن ب ــت ئ ــان ب . زووی خۆی

ئوە بــوو دووبــارە ڕەخــنى زۆرمــان چ ل رـى موبـایلوە چ ب . ل گـیرا

ــا ــرد ک ب ــان ک ــن، داواى ئوەی بینی. پشویکى ڕەسمى هب بۆ همووان

ـــى ک ـــاش زان ـــان ب ب ـــمش وام ئکۆبونوەیک ب سرتاشکان بکین ئامانجى کۆبونوەکمان دانانى ڕۆژى

و وەرزى جگـــیر بـــت. پـــشو بـــتــت بــک . ن خ ر لــ ــۆ ئوەی س ب

چــــک نی دەنــگ . تدیــارە زۆریــنبـــو پـــشوە هئ و دەیانویـــست ک

بـــۆی ئـــم . دیـــارى کـــراو بـــتئاگادارمان کردنوە، ل ڕى وەرقوە . بانگوازمان کرد، دەعوەتمان کـردن

ى واشــمان نــیهیــچ . کــارگ چــونکموویان ماوە، هـــــه کـــــارگیک نـــــه

ــراون ــمینترین فرۆش ــاران بش و کرکهیچ زەمانتک . چینن ل کوردستان

.نی بۆ ژیانیانــه: هــاک ــه ل ــاردا خواســت ی و کی ئای

؟ داواکاریتان چییهــه ی کــه داوامــان ئوەی ئو کریکاران

کـه کراوه یدا نه و شونیان بۆ په ماونوانیـــــش ، ئه وه بـــــۆی بگوزرینـــــه

ل کــه یــه وه هیواشــم ئه. دامزرــنـــه ـــاردا رکخراوکـــى پت ـــى ئای و یک

موویان لژـر دامزرت کرکـاران هـه .ترکدا کۆبکاتوە چه ــــه ینه مه ــــی تی ــــانی کرکاران کانی ژی

پارز ژینگه ل کۆمپانیـــاى خالیـــد شـــینکى کـــه

ــه ــه کۆمپانینای ــه رتی تایبه کی ک ــۆ ت بدــی رده پارزی گومــان بــۆ ده ژینگــه

ــرت ــاران گ ــه. کرک تا ئیبراهیــم ره سئــــم : الم وتــــی دین ســــه دره ســــه

ــادەى ــارزى ل ج ــارانى ژینگپ کرکمولوى گوزەرانمان خراپ، کرمـان

مکجار ککانى . ی م لمن خۆم مای2ڕۆژى . گـــــۆم چـــــزارم ئه

نـــان خواردنمـــان . بکـــرێ ســـیارە 400کمان موچــه. ر خۆمــان ســه له

ــه ــه ده هزارە ک هزار 13ڕۆژی کاتهزارى 3خۆمـان یه و پاره له. دینار

ــۆین ــتوە10دەخ نى دەم . ڕۆژان. و نیوک ئیـسراحتمان هی سعات

نیوەڕۆ 11ڕۆژانى هینى تا سعات ــه ــن ک ــار دەکی ــه ک ــساب ئوە ب حی

یــــمکیــــش . ڕۆژی پـــشوى ئڕۆژخواسـتى ئـم . نچى غایب ئدرى

ــــى ــــاد کردن ــــاردا زی ــــى ئای ل یک ک یــگدابینکردنــى ج ،مــانموچ

ئم . نیوەڕۆکـــان نـــانى لـــ بخـــۆین، ب کارەى ئم مانـدوو بوونـی زۆره

هــا روه هه. ســ لفش تــر نــاخۆینخواســـتمان دابینکردنـــى پاســـ بـــۆ

یکــى ئایــار جژنــى . وچۆمــان هات ـــموە؟؟ ئم وەزعم بب ـــۆم خ

ـــــایى 22 ـــــارین لو کۆمپانی کرکی و حاـه رباری ئه سه. خالید شینکى

ـــشمان ـــستا دەری ـــرد وا ئی ـــم ک باس وەیت ئحــوکم ن، داوامــان لدەکک جــگو ڕگیکمــان بــۆ دابیــن

.بکاتکرکارکى تر بناوى عبدل محمد

بو کـرێ . لعربت دادەنیشم: وتی خۆمان ب بئ موو شتوە همکپارەى خۆمـان بیکـرین کرـى پـاس، ـــ ئاویـــش ـــات دەب ـــانخواردن، تن ن

من پنج سـر خـزانم نازانـم . بکین13 م بـــــــدى ب هزار ڕۆژان چن. م رج بکه و چندى بۆ خۆم خه خزان

ــــ ــــان قورس ــــن بم عرەب ئوە مکاردەکم ک قوەتى زۆرى دەوێ بـۆ پــاڵ نــان، داوا دەکم بــۆم بگــۆڕن

چنــد کیلــۆ متــر پــاک . نــایگۆڕنــم. دەکموە ــوە دەن ى پــا ئم . پ

ــت ــا ناکر ــان . کــارە ب تنی مووچم254 بـــوو کمـــان هزارە ڕۆژانه150 وە بـــۆ چـــوار مـــانگبـــوو ئ

یویــاندەن، . بفرەمــان ئئینجــا تیک کرکار . ئم مانگ بۆ ئم مانگم کارە قایل نییجومعانیش کـار . ب

æŽîì†ò†@ðîŠbÙŽî‹Ø@ðïn“qìbè@üi@ôäbáŽïÝ@õŠb’@ðäaŠbÙŽî‹Ø@òìòŠbîb÷@ôØóî@õóäüi@ói هاوکارییان کردووه م ڕیپۆرتاجه کردنی ئه ئاماده خان بۆ ی کاکه مه و حه ن ئیسماعیل، هاوڵ ستا حسین، به وه

2009 ی نیسانی29م ی سھه وره ده ت ی تایبه ژماره @ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @ @@@@@@@@@@@@@ @ @ @ @ @ @@ 29th April. 2009@

شخوراوترین کرکارانی کوردستانن منانی کریکار به

6 2009 ی نیسانی29م ی سھه وره ده ت ی تایبه ژماره @ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @ @@@@@@@@@@@@@ @ @ @ @ @ @@ 29th April. 2009@

:علی جوادیو ن لـه بـده ت ئیجـازه نسور حکمه مه

ین کـــه ســـت پـــ بکـــه ده وه خاـــهـــه ئه ـــوه س ـــی ئ ـــی ن بۆچ و حزب

ـــه ـــاریی الی ـــستی کرک نگری کۆمۆنیکــرن؟ ی کــاری بــه وه شــانه وه هه

ی خنه و ڕه مه ڵ ئه گه له ی ئوه کشه بوونی کاری به هه له فی ئوه لسه فه

؟ گادا چییه کۆمه کرێ له ت نسور حکمه مهگادا کۆمه کرێ له کاری به ر له گه ئه

ــه ــوانین، ل ــ ئه وه ب ــه ت ــه گ چ ین ک. یـــه ڕوه ج به کی نابـــه یه له ســـه مهب سک ئه که ی که وه ن، ئه ماشاکه تهپناوی کرـدا کـار بکـات، شـتکی له

ــه ــه تایب ــه هه ت ب ــه لوم وجودی رجی مــه ــه ســه م که ئ ــه وه ســته ده ب دات و ئ ســه م که ئــه کــه یــه وه رئه ش هه وه ئــه

بـ ناتوان بوات خۆی کار بکات، ئهی وه ستم لـه به مه. ی بفرۆشت که کاره وه ب بوات خۆی کار بکات ئـه ئه که. ب مکی بچوکی خۆی هه رهه به نییه

مھناندا رهه هیچ ئامازکی به یانی لهو شــدار نییــه ک به یه هیــچ شــوه بــه

. ریدا نییـه سـه و کۆنترۆـی به ئیراده ی بـــه کـــه ب کاره نجام ئـــه رئه ســـهی تـری که ڕووه سک بفرۆشت که کهسـانک که کـه یه وه ئه یه له سه م مه ئه وه نجام ئه رئه سه وه. آن ن کار ئه ههــــی ب ئامازه ئــــه مانن کــــه ئــــه کانــــه به ــــه ره ــــد چه. بت مھنانیان ه نکانـــــی نی ئامازه ســـــک خـــــاوه کهم ئــه تین کــه یــه مھنانی کۆمه رهــه به

بزمـار و مھنان لـه رهـه ی به ئامازانهکوش و بچوکــــترین ئــــامازی چــــهکان، تـا کارگـه بگـره وه مھنانه رهه به

ـــــا ئامره ـــــه ت ـــــانی باره گرتن و کو و تــــا ئــــه وره ی گــــه وه گواســــتنه

مه رهه به ی که و سیستمانه زراوه دامه م دنـن بـه رهـه به کان به تیه یه کۆمه. وه گرتــه ئه وه کانیــه موو ئاۆزیه هــهشـکی توـژ و به تن بـه تایبـه مانه ئه

ب بــۆن و ش ئــه گا و زۆرینــه کۆمــهوان بفرۆشــن تــا هــزی کاریــان بــه

ک یـــه ردا پاره رامبـــه به بتـــوانن لـــه ک کـــه کریـــه یـــانی بـــه. ربگـــرن وهر فرۆشتنی هـزی رامبه به له که یه پاره

ب دوایــی ئــه. گرن ری ئــه کاریانــدا وهــه ــۆن ل ــوانن ب ــازاڕی به بت ــی رهه ب م

دوـن خۆیـان ی خۆیـان کـه که کارهــه ــه یــه و پاره دروســتیان کــردوون ب ل

. بازاڕی بکنچن کــار ئــه کی تــر، ئــوه واتایــه بــه وه فرۆشن، ئه ن، هزی کارتان ئه که ئه

ســانک کــه که. یــه هــزی کــاری ئوهـــــاوه ـــــه خ ـــــی ن، خاوه رمایه نی س نو مھنانن سوود لـه رهه کانی به ئامازه

و هـزی کـاره ئه. بینن ئه هزی کارهم رهه ک به ند کایه ب و چه رف ئه سه

ــه به دێ له ــوه وه رئ ــۆی ی ئ ــان ب کارت ت به ی تایبه وه رئه به م له ، به کردووه

ــکه که ــه س ــاوه ک ــی نی ئامازه خ کانــه رهه به ــه مھنان ــه ، تایب ــی خاوه ت ب ن

ـــــه یه رمایه ســـــه کان مـــــه رهه و به ، ئچــن ش ئه و ئــوه وه بــازاڕه هنتــه ئهکن ئـه وانـه شـک له تان به کرکـه به

ڕۆن ئـه. وه تاکو بتوانن زیندوو بمننه ی دووبـاره یکن تاکو بتـوانن سـبه ئه

ی زۆرتر کرکـه. وه نه کار بکه وه بۆنه

ــوه ــه ئ ــه ، ل ــه س ــتکی وه دا ن د و شی وه بــۆ زینــدوو مانــه ی ئــوه کرکــهنادانی خۆتـــان و رپه ، بــۆ ســه ئــوه

ی وه کرت بـۆ ئـه رج ئـه خزانتان خـهینی کــار ســبه بتــوانن دووبــاره کــهـــه ـــه ئه. ن بک ـــه م ـــه ب ـــدا زمی ل ژیانــه وه مانه ــاره و هــه ی موو ڕۆژــک دووب . وه بته ئه

ی سیــستمه کرێ درژکــراوه کــاری بــهــنه چه ــره ره وس ــه. کانی ت مک رده س

ــه ــوو ک ــه ب ــسانی کارگ ــودی ئین ر، خــــودی له ــــه خ ــــشی تایب ت بــــه شی

تی شتک نییه کۆیله. کان بوو ربابه ئهــه ــه جگ ــه وه ل ــه ی کۆیل ــار ئ کات و کــــه ــــه ئ ــــه ربابیش ئ ــــی و ب زیندووت م سیستمی کـاری بـه ئه. وه هته ئه

ـــه ـــه جۆرکـــه به کری ـــه ک گای کۆمــــه ــــه هاوچ ــــی رخ، کۆم گای مۆدرنـــــه داری ئه رمایه ســـــه مان وێ هـــــه یودا ی کۆن له رانه وسنه ندی چه یوه په

ــک یــانی کۆمه. وه شــک پــ بداتــهسـانی تـر کـار ئینسان ناچارن بـۆ که

به وه سیستمی پشوودا ئه له. ن بکهملی کرابووه بوو که وه وقکه هۆی تهوقـی ووت ته پیـان ئـه کان، که کۆیلههۆی دا بــه گایــه م کۆمه لــه. تی کۆیلــه

مھنان و رهه کانی به ئامازه جیایی لهـــه ـــچ جـــۆره ن کۆنترۆـــک بوونی هیمھنانـــدا رهه کـــانی به ر ئامازه ســـه به

دی سه گادا هزی جه کۆمه له ناچارهی کـا بفرۆشـت تاکـو ونه خۆی به

ــت به ــه بتوان ــک ل ــی مه رهه به ش کانکاری ســت بھنــت و بــه ده خـۆی بــه !بھنت

رجــــــــه لومه م هه خــــــــودی ئــــــــهم ئــــــه. رجکی قاســــــیه لومــــــه هه بووه نـه وه م ڕۆژه که یه له رجه لومه هه

رجــک لومه هه. دیش نــاب بــه و تــا ئهکی یه شـوه ب ئینسان به ئه که نییهمی رهه به مه ئه. یی تیایدا بت ریزه غهم ب ئـه و ئـه تییه یه ندی کۆمه یوه په. بگـۆڕدڕن تیانـه یه کۆمه ندیه یوه پهمن که یه وه ئه یه له سه م مه مای ئه بنه

چیـن ئه سـانکی تـر کـه و که و ئوهین و هـزی جـسمی خۆمـان که کار ئه

پـشتر سـانک کـه که فرۆشین بـه ئهمھنان رهـه کانی به ئامازه چنگیان لهی و ئامازانـه خودی ئه که گیرکردووه

کانی پـشتردا قۆناغه مھنان له رهه بهبـوون، و می کاری خودی ئمه رهه به

. ش کــــردوون یان لــــ ببــــه ئمــــهی وه ب بۆین و بـۆ ئـه نجام ئه رئه سهگــی بــۆ زینده و ئامرازانــه شــک لــه به

ب کـار بـۆ کار بھنین، ئه خۆمان به . ین وان بکه ئهــه ته ــاده س ــه ، ئه یه ورکردنی س ــه گ ر ب

ـــوه ـــه یه ش ـــشتی ت ـــه کی گ و واوی ئــه ــه له ئامازان گادا ســتی کۆمــه ر ده ب سـک کرـی بـه وکات که ، ئـه بوونایه

کان ئینــسانه. دا ئــه ســکی تــر نه کهــه ئه ــان ب ــشتن و کاری ــه ڕۆی و ئامازانڕکخـستنک ر شوه هه کرد، جا به ئه، و دواتـر یانه مھناندا هه رهه به له کهکانیان مـه رهه و به وه ماـه وه ڕانه گه ئهـــه ـــه ب ـــه کار ئ نا، مۆـــه ه بوو تیان ه

پویستیان نزین که بک به بچوونایه، ریانگرتایه وه گایه و کۆمه تی له پیهکرد، ئـه نه پـاره سک ئاووری به کهــک شــتکی نه که لــه. فرۆشــت ئه س

ـــــه ـــــستمکدا ک ـــــی ئامازه سی کانتـــــی مھنان موکـــــی تایبه رهـــــه به

بــ ئه وکات ئــوه ئــه مــه تــاقمکی کهو هزی کارتان بفرۆشن تا بتـوانن بـه

ن و ژیانتـان دابیـن کار بکـه ئامازانه . ن بکه :جوادی علیــه ــه الی ــه و ڕه نک ل ــوه ی کــه خنان ئ

خالقییه کی ئه یه خنه باستان کرد، ڕهــه ــه ل ــستمی س ئایــا . داری رمایه سی ی ئوه خنه کانی تری ڕه نه ؟ الیه یه وای فرۆشـتنی هـزی کـار له سـه مه له

ــه ــه چیی ــۆ نمون ــۆ قده حه ؟ ب ســت برجــی لومه فرۆشــتنی هــزی کــار، هه

ــه ــار و شــتی ل و فرۆشــتنی هــزی ک ؟ ته بابه

ت حکمه نسور مه نگــــه ڕه خالقییــــه ئه خنــــه و ڕه ئــــه ر ئوه گه ئه. ب کی گونجاو نه یه ووشه

ــــسانکی یه ــــن و ئین ــــسانیخواز ب کک یـه ب بـه ئـه ب که وه ڕتان به باوه

ــه ــاو س ــسانه چ ــرێ و یری ئین کان بکگا نــــاب پــــۆلن بکــــرێ و کۆمــــهرتر و مای سـه ر بنه سه کان له ئینسانه

ــه ــر داب ــه خوارت ــه ش ن ــات کرن، ئ و کر رامبـه بن به رئـه تی ده زایـه ناڕه ئوه شک له تیایدا به ی که ندیه یوه و په به

کی بچووک، به یه مینه کان، که ئینسانهر ســــــه حوکمــــــی کۆنترۆیــــــان به

، حوکــم وه مھنانــه رهه کــانی به ئامازهنن و ئـه وه ت پکـه روه ن و سـه که ئهکی زۆریـش یـه ریشدا زۆرینه رامبه به له

هزی کاریان هیچـی تریـان له بجگهبیفرۆشن و توانای کـارکردن که نییه

. فرۆشن مھنانیان ئه رهه یان توانای بهو ؟ بـه خالقییـه ئه یـه خنه م ڕه ئایا ئـه لــــــه کــــــه خالقییــــــه ئه مانایــــــه

ـــوه یه ـــسانیخوازی ئ ـــه وه ک رچاوه سخالقــی نجام ئه رئه م ســه گرێ، بــه ئــه چونکـه زۆریش زانـستییه ، بگره نییه

و مولی ئـــه حـــه گا نـــاتوان ته کۆمـــهــسانییه نایه ــات ک ــه. بک ــه و زۆرینه ئ یناکـات و کسانییه م نایه مولی ئه حه ته

وازکـــه ش بانگه مـــه نجام ئه رئه ســـهو نیــشاندانی ئاینــده ت بــه باره ســه

. گایه ی کۆمه ڕگای ئایندهکانــی لیتره مه عه نــه الیه ت بــه باره ســهــه ــه م مه ئ ــه مه یه له س ــه علوم ــه ک م ل

ی زۆربـه لـه یـه و زۆرینه دا ئه سیستمه شـن و لـه گی ببه کانی زینـده خۆشیه

وه نـه ده ئاوڕ ئه نیاندا که مه کۆتایی تهبینــن ن ئه کــه یرکی ژیانیــان ئه و ســه

ــه ــاڵ ڕۆژ ب ــل س ــاڵ، چ ــی س ڕۆژ س

یـدا یان په کـه کیاریان بۆ هـزی کارهکۆتایـی و لـه و فرۆشتوویانه کردووه

دا یـه و ماوه ر لـه گـه دا ئه یه م پرۆسه ئهزار هـه زار فرتوفی تر و یا به هه به

ــر مه ــشاری ت ــه ف ــشینی ی خانه له س نـــه ـــان ت ـــه خۆی ـــر رتیب ن کردب، ئیت

لـه مـه ئه. نی هیـچ شـتک نیـن خاوهر رامبــه به له دوــک کــه کاتکــدا کــه

، رمایه ، دـوی سـه واندا ساز کـراوه ئهوان درووسـت هزی خـودی ئـه به که

. هزتر بــووه د قــات بــه ، ســه بــووهنـــی ن الیه رچی زیـــاتر کــار بکـــه هــه ئــوه. ب هزتر ئــه ریان بــه رامبــه به

ـــــه ـــــه ه ـــــار بک ـــــاتر ک ن، رچی زیکات و ئـه شـه داری زیـاتر گه رمایه سه

ــــه ــــه رمایه س ــــه داران ب بن و هزتر ئ

ــــه ده ــــیان س ــــابوری و سیاس تی ئ . وه بته فراوانتر ئهبازاڕ یته به ک ئه ک کایه وه هزی کار

ردا رامبـه به وان لـه یفرۆشیت و ئه و ئه ئــوه ن کــه ده ئــه و بــه ک بــه کریــه

وه نـه بکه بتوانن بۆن و خۆتان تـازهـــه وه ین بنـــه ســـبه و دووبـــاره و ل

ئیتـر . ن شداری بکه ندی کاردا به وه ڕه یـه وه مھنانه رهه و خۆ به ئه که ڕۆشنهــه ــه ب ــه پویــست ب و مره ک مــه مانای یـه وه ئه که له سه م مه به. ژی نییه مهگـا کۆمه رحاڵ چ لـه هه کرکار به که

کانـدا و چ لـه ڕۆژئاواییه وتووه پشکهــــه ــــدا وه وتووتره گا دواکه کۆم ک کان

نانــی خاوه راورد بــه بــه ئــران، بــهو ران و شـتی لـه به ڕوه و به رمایه سه. تترن رامـه مده که م توـژه ، ئـه ته بابهک یه پـی پناسـه کرکار به میشه ههی کـه ب هـزی کاره تی و ئـه یه هه که

ی کـاردا پرۆسـه ب لـه بفرۆش و ئـهترســـی ر مه بـــه شـــداری بکـــات، له به

م کـانی ئـه ڕیزه لـه ک که یه سه مونافهی نـدازه ئه ، بـه یـه دا هه یه وره گه هزه

ـــــــه ـــــــه وه مان ـــــــوه ی ل ی چوارچگادا ی کۆمه و کاته کانی ئه ستانداردهــه کــرێ وه ــه رئ ــاتر گرێ ن مــه ئه. ک زی کانی لـه له سـه سـتپکردنی مه ئیتر ده

شــــــی، ژاری، ببه شــــــنی هــــــه چهوتوویی و زۆر شــــــــــتی دواکــــــــــه

بـوون، ک ئالوده ندی تری وه رمه ره زهزار و نگی و هــه رهــه شفرۆشــی، بفه لهگای کۆمـه کـه تی تـره ک موسیبه یه لـه. خۆیدا نـوقم کـردووه مۆی له ئه

مان هــــه وه مانــــه موو ئه پــــشت هــــه . ستاوه تی کرێ ڕاوه ندی کۆیله یوه په :جوادی علی

ن من پرسـیارکی ترتـان بده ئیجازه

وه رحی ئـه کاتک ته ئوه. م ل بکه کن گایـه خوازیـاری کۆمه ن کـه که ئه

ــه ــدا ک ــه تیای ــار ب فرۆشــتنی س ناچن سه ب و یان ئه ی نه که هزی کاره

بـــۆ شـــنه و چه میکـــانیزمکی لـــهب، ئارادا نه گی له دابینکردنی زینده

وه پشه دته مین پرسیارک که که یهچ میکانیزمک جی بۆ نمونه یه وه ئهژـر له کـه وه گرته ئه و میکانیزمه ئهـــــــــــه خنه ڕه ـــــــــــه دای دی ؟ هنان

ـــستیه ـــسانه پداوی ـــه کانی ئین کان لــــتی کۆمه ــــدا، چه یه ئاس ــــد و تی ن

ــه کــه چۆنتیه چ جۆرــک دابیــن ی ب ب؟ ئه ت حکمه نسور مه کـــه یـــه وه بـــستتان له رحاڵ مه هـــه بهیـن بکه قسه وه مھنانه رهه ی به باره له ...ی که شکردنه ک دابه نه :جوادی علی به ت حکمه نسور مه

کانـــی می میکانیزمه رهـــه نی به الیـــهــه ــه وه جگرتن . یه ســاده م نیزامــه ی ئ

ـــه گـــه ئه ـــه هـــه ر ل م ئارایـــشی مان ئـــه رهه به ـــه مھنان ـــستا هه ک ـــه ئ مان

ــه ــه یوه وێ په بمان ــه ندی بوون و کانی ه وانـدا زاـه ر ئه سـه به موکدارتی کـه

ک یـه نـد ماوه توان تـا چه بگۆڕین ئـه ئاوگۆڕـک لـه که ڕۆشنه. کار بکات

ــــــــــــه شــــــــــــوه بردن و ڕوه ی ب. ســـتدنین ده ی بـــه کـــه رخاندنه چه

عاتی ســه ئاوگۆڕــک لــه کــه ڕۆشــنهـــان هه ـــار ی ـــه ک ـــان لوم ـــار ی رجی ک

و ئاسایــشی شــونی کــار و شــتی لــه . ستدنین ده به ته بابه

ریبگـرین کـه رز وا وه فـه با ئستا بـهکی دروســــــــتکردنی یــــــــه کارخانهجی خۆیدا ر ئستا له ر هه کۆمپیوته

وـدا کـار چین له ئـه من و ئـوه یه ههئیتــر یــه و کارخانه م ئــه ین بــه کــه ئهنکی دیـاریکراوی خـاوه ست به یوه په

ناوی کاک فن یان فـن به وه خۆیه کانی ببنـه مـه رهه به کـه نییه وه خانه

وه شک له و به و و دواتر ئه موکی ئهــه ــه شــوه ب ــدات ب ــرێ ب ــه ی ک ، ئمکانی مه رهه و به یه و کارخانه کو ئه به

ــی کۆمــه دا تــه و حاه لــه. گان موکک هاوتـی وه موو ئمـه گا هـه کۆمهماشـا شانی خـۆی ته کسان و هاوبه یهـــه ـــه کات، پاره ئ ـــ ی ـــاووری پ ک ئ

ین و کـه چین کـار ئه ئـه ئمه. ناکرتمان قوباتخانــه. وه ماــه وه ڕینــه گه ئهــه مه ــه ، مه علوم ــه علوم ــۆری ئم دکت

وێ ر کاتـک بمانـه توانین هه ، ئه کیه وه کانی گواســـتنه ســـیله ســـواری وهوێ بچین بۆ شـانۆ ر بمانه گه ببین، ئه

مووانـــدا ڕووی هه ی بـــه کـــه روازه دهوێ خۆراککمان ر بمانه گه ، ئه یه کراوهر هـه. بت سـتماندا ئـه رده به ب له هه

وروپا لـه ئـه ک لـه موو خـه ئستا هه کن، ئـوه شت ئـه وه رنته ڕی ئینته

ــه ــات ده ئ ــه و ک ــه ســت ب دا دوو دوگمرمارکتک سوپه ڕۆن له نن یان ئه ئه

ی لـه وه بـ ئـه بـه وه هننه شتک ئه .ن ک بده یه کۆتاییدا ناچار بن پارهــه ــی ئ ــستا بۆچ ــاره ئ ــودی ب پ وج

رجــی لومه هه ی لـه وه رئــه به ب؟ له هـه م کایانــــه حـــاکمی ئـــستادا، ئـــه

وێ پــاره یانــه و ئه یــه نیــان هه خاوه

وه پکـه پـاره وه و ڕیه ربگرن و له وهــــن، له ــــه به بن ــــسانه وه رئ کان ی ئین

شـی کافـی ی به وه رئـه به شن و له ببهـــه ـــارادا نییـــه ل ر گـــه رنا ئه گـــه ئه. ئ ، بــه ن، بــۆ نمونــه ســکه ی مه له ســه مه

ســــک بزانرــــت و ر که مــــافی هــــهــه ــی رهه ن و به ســکه گا مه کۆم مھنانر هـه جۆرـک کـه ڕکبخـات بـه وه ئهکــی زایه فه ب لــه ســک مــافی هــه که

ــــاو و مه ــــکه گونج ــــاو س نکی گونج زۆرـــک لـــه نـــد بـــت، کـــه مه هره به

ـــه ـــه ووت ـــه کان ه رجـــی لومه هه تا ل وه م ڕووه ک لـه یـه جه ره ده ئستادا به

و کــات مــن و ، ئــه وه پــشه تــه چوونهــوه ــه ئ ــه گه ئه ک ــه ته ین ــه م ژده نی ه

ین به که ئه عه ڕۆین و موراجه سای ئهکـــی ڕه جبوونی گه شـــورای نیـــشته

موو وێ نــاوی هــه گیمان و لــه زینــدهــــه ــــه ئه ئم ــــن و ی ــــه نووس کک لتوانیـــن ن و ئه ده کانمـــان ئـــه خانووه

ب پـاره ئیتر بۆچـی ئـه. تیایدا بژینر من گه ئیتر ئه سک؟ وه که بدرێ بهــه ــرێ ن ــاره ده ک ــه م و پ ــه ب قوتابخان

م، کرـی ده ی خۆراک نـه م، پاره ده نهـــه ـــانو ن ـــه م، ئه ده خ ـــاره گ ـــه ر پ ب م، پــاره ده و هــاتوچۆ نــه وه گواســتنه

بــه م، پــاره ده ریش نــه کۆمپیوتــه بــهگا م، میکانیزمی کۆمه ده رگ نه جلوبه

پاره که نییه وه کی به ئیتر پویستیهو بـه و شـتانه من تا بۆم ئـه بدات بهی وه ر ئه به نھا له ر ته هه. بکم یه پارهتوانم بــۆم ســوود هــاووتیم، ئــه کــه . ن هه رگرم که وه و شتانه لهو ئــه: ن ئــه ئمــه داران بــه رمایه سـهــه ک هــرش ئه خــه کاتــه موو ن هــه بــه کان ئه شــته ــان ب ــۆ خۆی ــه. ن ب م بنابـ وجۆره بـه کـه یـه وه ت ئه واقعیه کان کاتـک مومکینـه ئینسانه چونکه

و ئـه وه نـه که بـیر ئه ن کـه هرش ببـهی شــوه ن بــه کــه ی تــانی ئه شــتانه

ک ر یـه گـه ئه ئوه. ن ئاسایی نایاندهنجلس بـبن لوس ئه با له کاره حزه لهک کرێ، یـــه موو شــار تـــان ئــه هــهلوس با له کاره قیقه ، بیست ده حزه لهــه ــبێ شــار ئ ــۆرک ب ــان نیوی نجلس ی

ک کـه گایـه م کۆمه به. کرێ تان ئهــه ــدا ئ ــتانه تیای ــه ی هه و ش ــی ی موک

وێ ر کاتـــک بتانـــه و هـــه مووانـــه هه ن، بـۆ نمونـه بکـه عه توانن موراجه ئهن و ئـستا هـه ی کـه و کتبخانانـه ئه

ن و یان بکـه عـه توانن موراجه ئـه ئوهو زعکی له ربگرن تووشی وه کتب وه

با ببێ ر کاره ئستا گه. نابن شنه چهو ن کتــب لــه ســانک هــرش نابــه که

ی وه ب ئـه ن به رز بکه قه کتبخانانهک هـرش خه. ناوی خۆیان بنووسن

بـه پیـان وایـه ن کـه به بۆ شتک ئه ن و پیــان وایــه گــشتی پیــان نــاده

وان سـت ئـه رگیز ده هه که ئیمتیازکه . وێ ناکهر مـافکی سرووشـتی هـه وه ر ئه گه ئه بــوات ســوود لــه ســک بــت کــه کهربگرــت، کان وه رییــه هونه ره نته ســه

ی خـۆی کـه ڕه قامی گه شه بوات و له ره نته ری نـاو سـه کۆمپیوتـه سوود له

ـــــه نگیه رهه فه ـــــه وه ک ـــــت، ل ربگر بکـات، لـه کدا مه ڕه کانی گه وانگه له مه ر چی؟ سه وکات هرش بکاته ئه

——<

@e‹Ø@ói@ñŠbØ@õòìóä‡äb’òíÜóè@õòŠbiŠò† -م که شی یه به-) وه گفتوگۆی ڕادیۆییه له قی نووسراوه ده( 2000ستی رناسیۆنال، ئۆگه ڕادیۆی ئینته ڵ علی جوادی له گه گفتوگۆ له

مال موحسین جه: وه فارسیه رگانی له وه

7

کی ئایار، ڕۆژی هاوپشتی جیھانیی یهنـی ڕای زۆر الیه ره چینی کرکار، سـه

ی مــژووی وه ره ســیمبولیکی بیرهنــه باتی چیــــــــنی کرکــــــــاره خــــــــه

ــادا رتاســه سه له ــه ئه. ری دنی ــچ گ ر هیـــــتیه ـــــه ڕاس ـــــی منت دڕنده ک ن ی

ــــه و چیــــنی بــــۆرژواو داریی رمایه س یه وانه پچه مه م سیسته رانی ئه پارزهــسه ــه ب ــژووی یه لمنت، ت ــی نھا م کی مژووییانـــه و ڕووداوه و ئـــه ئایـــارــه وتوونه که ــی پشتــسه ت ری دیاریکردنــه ــار به وه م ڕۆژه ئ ســه ک ڕۆژی کرک

نــده و پروپاگه موو ئــه ی هــه وه بــۆ ئــهی سـایه ر ئازادی له سه له مایانه ببنه

ـــــــــسته و داری رمایه می ســـــــــه سیڵ وترــــت پووچــــه دیموکراســــیدا ده

. وه کاته ــه ــار وه ڕۆژی ی ــۆ کی ئای ــک ب ک رۆژ

ـــه ـــه ســـته یوه میژوودا په کرکـــار ل ببــۆ مریکاوه باتی کرکــارانی ئــه خــه

شــــت هه دیـــاریکردنی ڕۆژکــــار بــــه وه کانـه ه1880 له م ڕۆژه ئه. عات سهبات بـۆ خه ند به یوه په مریکا له ئه لهڕۆژی بـه کـار کـراوه-عات شت سـه هه

تکۆشـــان بـــۆ دیاریکردنـــی . پــشووسـای عات لـه شت سـه هه رۆژکار به

ــــه وه ه1860 ســــتی مریکا ده ئــــه لدا 1884ســـــای لـــــه. پکـــــردووه

ـــه ـــیۆنی س ـــه و یه ندیکا فیدراس کتیــه ــه ڕیکخراوه کرکاری ــان ل ــه ک ووت

ســای له کــهدا نــه و که کان گرتووه یــه بـه 1886 له(و پکھاتووه وه ه1881ــــــۆ ی گــــــۆڕاوه کــــــه ناوه دوواوه ب

ـــــه ـــــار فیدراســـــیۆنی ئ ) مریکایی ک شــکیدا به لــه رکــرد کــه بیــارکی ده

ــه :(ــت ده ــه ل ــاری ی 1886کی ئایعات کـار شت سـه ب هه ده دوواوه به

ــــت، نکبھــــایی پ ــــاری یاس ڕۆژکـــــه ـــــه بانگ ـــــراوه وازی ه موو ڕکخیـن که ده یـه م ناوچه کانی ئه کرکاریه

ــه ــه ک ــک ئاراســته یاســاکان ب جۆر دا م بیـــاره ڵ ئـــه گـــه له ن کـــه بکـــهمان ش هـه وه سای پاش ئه ). وه بته

2009 ی نیسانی29م ی سھه وره ده ت ی تایبه ژماره @ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @ @@@@@@@@@@@@@ @ @ @ @ @ @@ 29th April. 2009@

و وه یانکی بوکـــرده فیدراســـیۆن بـــهمی سیـــسته کـــه وه ئکیـــدی کـــرده تهــه هه ــت س ــار ده ش ــه عات ک ــ ل ی1 ب

ـــاری ـــه وه ه1886ئای ـــاره بخرت . وه کـــه به له ـــه وه رئ ـــه ی ل ـــه مه رده و س دا لو 10کـران مریکا کرکـار ناچـار ده ئه

. ن عات کار بکه سه 14ت نانه و ته 12عات کـار زۆر سـه-شت ی هه وه جوونه

نـد چه لـه. وه خرایی فراوان بـووه به، وه ه1886ئایــاری ی1 ر لــه مانــگ بــه

زاران کرکار، ڕکخراوو نـاڕکخراو، ههشـــاری . وه باتـــه یـــدانی خه مه هاتنـــه

ندی تی ئیلینۆی ناوه ویالیه شیکاگۆ لهپنـاوی لـه وه ڕووبوونـه و ڕووبه بات خه

کتـــی یه. ڕۆژکـــاری کورتـــتر بـــووتـی رایه ڕابهشـیکاگۆ ندیی کار له ناوه کــــرد کــــه ی ده یــــه وه م جوونه ئــــه

و ریکخـراوی کتی یه 22 پکھاتبوو له .کریکاریی

کـاتی مـانگرتنی کریکـارانی هـی له ، کرکـاران لـه1877سـای ئاسن له

بـه مریکاوه و سوپای ئـه ن پۆلیس الیه وتیژ هرشـیان کرایـه کی توند یه شیوه مان تــاکتیکی تۆقانــدن لــه هــه. ر ســهـــه ـــه ی حکومه ودایره ســـته ن ده الی وه ت

روو کرابوو بـــــــۆ ڕووبـــــــه ئامـــــــاده-شـــت ی هه وه ی جوونـــه وه ســـتانه وه

وانی و پاســـه پـــۆلیس. عات کـــار ســـه یـان زیـادکرابوو، بـه نیشتیمانی ژماره

ــــــاره ــــــاوه رکرده ی ســــــه پ ن ی خــه ــه رمایه س ــه ناوچه کان ل ــی دا چه ک کــوێ ــه ن ــۆ فه و ب . مکرابوو راهــه هزیان بکی ئایــار رچۆن بــت، تــاکو یــه هــه

وتی ســتکه ک ده کۆمــه کــه وه جوونهی کرکـارانی شـیکاگۆ باشی بۆ زۆربه

ئایــاری 3م لــه بــه. ســتھنابوو ده بهنـدیک شـون هه هشتا لـه که 1886

دیھنانـی وام بوو بـۆ به رده مانگرتن بهــتی هه ــه خواس ــه شــت س ــار، ل عات کنـــاوی ماکۆرمیـــک ک بـــه کۆمپانیایـــهــــۆلیس ته ــــه پ ــــه ق ــــی ی ل مانگرتن

ـــوو و ـــان کردب ـــه کرکارانی ـــی ک م الن کریکارک کوژرابـوو و پینجـی تـر بـه

زانراو بـــه کی نـــه یـــه و ژماره ســـتی خهــوون ــۆ ڕۆژی . ســووکی برینــدار کراب ب

تـــی زایه ســتی ناڕه به مه دووایــی، بـــهـــین به ده ـــه رب ـــه رامب ـــه ر ئ الماره و پ

ـــه دڕندانه ـــه، بانگ ـــی ی وازی میتینگک لـه یمارکت یدانی هه مه له کرکاریی،

.کرت شاری شیکاگۆ، دهرپـا کی ئارام به یه شوه به که میتینگه

. بـت واو بـوون ده تـه و نزیکه کرت دهر ر مینبــه ســه ر له که کاتــک دووا قــسه

هــۆی بارانــی بــه کــه وه کۆبوونه بــ دهــه وه زۆره ــه م ده ک ــه وه بت 200نھا و تــه ــه ک ــه یدانه مه س ل ــن ده ک ــه. من و لــه ــه کات ــۆلیس ک ــی دا هزکــی پ برتـــ ده ـــه ب ـــۆلیس ده 180 ل ـــه پ ڕژنبـ ده کـه ن ده رمان ده و فه که یدانه مه

و ی لـــ بکرـــت بـــوه کـــه میتینگهـــه که ده ـــازاردانی کرکـــاران ون ـــه. ئ ل

دا بۆمبــک، لــه کــه کۆتــایی میتینگهــا ئــستاس ( وه ناســراوکه ن نه الیــه تنـاو درته فێ ده) ک بووه زانراوه نه

و کوژرـت و پۆلیسک ده وه کانه پۆلیسهستی بریندار خه ش پۆلیسی تر به شه قه لـه پۆلیس ته وه پاش ئه له. بن ده

ــاران ده ــه کرک ــه و ژماره ن ک ــ ی کیان لتا ئستاش (ن که و بریندار ده کوژن ده ینراوه گـه کی دیاریکراو ڕانه یه شوه به

یه دا هه سه و که و ئه تباران نوان تۆمه " ی فداوه که بۆمبه کهت وـه رانی ده خـودی سـه م جـۆره به

ـــــه ـــــه له رده پ ـــــه س ـــــه ر ئ و پیالنرکوتکردنی بــــۆ ســــه یــــه نه الیه مه هه

ــــاران ــــه کرک ــــشانی خونھه و ل کواکانیــــــان بــــــۆ ڕه تیــــــه زایه ناڕه

ــده کانیان هه خواســته نشــایانی . ماکـشانی خونھه پیالنی لـه که باسه

مریکا ئه ی چینی کرکار له وه جوونهســــتانی ده ن کاربه الیــــه نھا لــــه تـــهجـــ و جبه ڕژراوه دانـــه وه تـــه وه دهســـتانی ده مبه ه کو قه ، بـــه کراوه نـــه

ورکـی ر ده و میـدیای نۆکـه بۆرجوازیـــه ـــه وره گ ـــاری ده یان ل ـــی بی رکردن

ـــــه ـــــدامی ڕاب ـــــاریی ئیع و رانی کرک . جکردنی بینیوه جبه

شـاری لـه مه رده و سه کانی ئه ڕۆژنامهمپینیکــــی م که رجه شــــیکاگۆ ســــه

حکومکردنــــــــی و مه دناوکردن بــــــــهـــــــــان به ـــــــــستووه کریکارانی و ڕخ

گ، باندکی ئـاژاوه" کرکارانیان بهنگز، ڕه ، دز، پیــاوکوژ، شــه رده جــه

ــده ــه دڕن ــوو، ترســنۆک، ی ب خونتینم ئه. سفکردووه وه" ر وه خوی، جانه

ر و کاریگه ک توند یه ڕادده به مپینه که کیک له ئیدوارد ئیڤیلینگ یه که بووه

ئیعدامکردنـی ر له زاواکانی مارکس بهر گــه ئه: (ــت رانی کرکــاران ده ڕابــهنجام ئیعدامبکرن ره سه و کرکارانه ئه کـه ی شیکاگۆ تریبیۆنه ڕۆژنامه وه ئه ).کات ده و کاره ئه

ــه چیرۆکــی هــه ــار ھاتنی ڕۆژی ی کی ئایی مایـه وه ئیتر ئـه. خوناویه و جۆره بهــــه سه ــــه ده کــــه رســــوڕمان نیی ت، و

مریکـــــا و میـــــدیای ئه داران رمایه ســـــهکـی ی یه قینه وت میژووی ڕاسـته یانه ده

ویت کـه یانـه وان ده ئـه. وه ئایار بـشارنهـــه ـــه کان یادگاری ـــونی خ و بای و جیگاوش

ـــه ـــه ی ـــار ل ـــدا زه کی ئای ـــنی کرکاران یم ر بـه مریکا هـه تی ئـه وـه ده. وه بسنهــاوه ڕۆژی یــه ســته به مه کی ئایــاری ناونـــا" ـــه" ڕۆژی یاس ـــری، ک ـــی ت و رۆژیکــــــه یه ــــــی ممه مین دووشــــــه ک ی مانگ

ــه ره مبه پته ســه ــچ بای ــی و مانایه خ و هی کڕۆژی کرکار به ، کردووه مژوویی نییه

.مریکا ئه لهمریکـا کانی کرکـارانی ئه م هاوچینه به م یادگـاره و ئـه م ڕۆژه ئـه یانھشتووه نه کـانی مـیژووی بـه رده زه ڕه نو الپـه لهداران نووســـراو وون رمایه ســـتی ســـه ده

ـــت ی . ببـــا ـــه 1889س ـــن که یه ل می م که رناسیۆنالی دووه نته ی ئه وه کۆبوونه

ی دســـاه ی سه بۆنـــه پـــاریس بـــه لـــه ســــترا، بــــه نــــساوه به ره شۆڕشــــی فه

وازی پیــشنیاری رایمۆنــد الڤیــان، بانگــه و جیھانی لـه ری رتاسه خۆپیشاندانی سه

ی بۆنـه بـه 1890کی ئایـاری سـای یهکانی شـــیکاگۆ تیـــه زایه ســـایادی ناڕه

بـــه م خۆپیـــشاندانانه ئـــه. کرـــت ده

سـتی پۆلیـس ده ند سیڤیل به چه کهــه رچی هــه گــه ئه). کــوژراون وه رگیز ئ

ـــت ـــکرا ناب ـــه ئاش ـــی ک ـــ بۆمب ک و ئایا به وه کانه نو پۆلیسه ته فداوه

وه نو کرکارانه له و بۆمبه ڕاستی ئهـــــێ دراوه ـــــا ف ـــــان ن ـــــه ی م ، ب

ــه ده ــه س ــه که ده م ڕووداوه تداران ئ نبــۆ نــه الیه مه المارکی هه بیــانووی پــه

. رانی کرکاریی ستگیرکردنی ڕابه دهــه ــۆلیس پ ــاران پ ــای کریک و الماری مکانــــی کرکاریه کتیــــه ئۆفیــــسی یه

بـ هیـچ دان کرکـار بـه و سه ن ده دهـــــه . ن کـــــه ســـــتگیر ده تک ده تۆم

شـاری ر له کی پۆلیسی تۆقنه زایه فهــه ری دادوه. کرــت رپا ده شــیکاگۆدا ب

ــه ده ــه و ــه و وه تیی ئ ــه خت ــه ف رمان بکانتان الماره پـه( :که دات پۆلیس ده

یری یاساکان و پاشان سه ن واو بکه تهبــ هیــچ نجام بــه ره ســه. !)ن بکــهکی دادگایه لمنراو، له کی سه یه گه به

ـــسه ـــه ردا، حـــه وبه ره ب ـــه وت ک س لـــه ـــه ڕاب ـــاریی ب ـــی تۆمه رانی کرک ت

پیالنگــان بــۆ کوشــتنی پــۆلیس بــهنـاوی ئۆسـکار سکیان به و که ئیعدام

ســاڵ زینـــدان حوکـــم 15 نیــب بـــه 1887ری مبـه نۆڤه ی11 لـه. درن ده

لبرت نـاوی ئـه بـه رانه و ڕابه چوار لهر، ئۆگۆست دۆلف فیشه پارسۆنس، ئه

واسـین هه و جۆرج ئینجل به سپایســدام ده ــرن ئیع ــگ لــه ک و لــویس لین

ـــــــدا خـــــــۆی ده ـــــــت زیندان کوژ .سـتی کانیان ڕاده رمـه تداران ته سه ده

ــان ده ــه که هاوڕیانی ــه وه ن ــه ک و ڕی لپـی بـه کـه(دا سمکی بـ ونـه ڕه

ی کان ژمــاره جۆره جۆربــه رچاوه ســهزار هـه 150نـوان شدار بووانی له به

ــاکو ــه 500ت ــه ه ــووه زار ک ــه )س ب بجـــون 25 لـــه. ســـپردرن خـــاک ده

ــی حوزه( ــه 1893) یران گۆڕســتانی لر مۆنومنتــی ســه له رده والھــایم پــه

ختکردووی کرکــــــــارانی گیانبــــــــهـــــه باقـــــی . درـــــت یمارکت الده ه بـــرتین لـــه کان کـــه ســـتگیرکراوه ده

ـــدن، ئۆســـکار نیـــب و ســـامۆئیل فلــۆ ره مایکــل شــواب ســه ــاش ن نجام پ

1893 ســاڵ زینــدانی بــ پاســاو لــه .کرن ئازاد ده

ــه 1893) یرانــی حوزه(جــون ی25 لر تی ئیلینۆی جۆن پیته حاکمی ویالیه

و لتگیلــد، بیــاری لیبوردنــک لــه ئهـــه ـــه رده ده زیندانیان ـــات ک ـــدا ک تیای

ــه ده ــت ک ــه ــه ئ ــه به ک له و ن ی وه رئ ی پویــست لــه ڕاده کان بــه زیندانیــه، شتووه و ئازاریان چه ت زیه زینداندا ئه

ی وه ر ئـه بـه یی له ساده کو زۆر به بهی تانـه و تۆمه ت بـه باره سـه ب تاوانن

و ئــه. کــرن پایــان ئــازاد ده تــه دراوهــــه ــــه گه روا ڕایده ه ــــه ی ــــه نت ک م ئ

ــه ــه و ئه زیندانیان ئیعدامیــش ی کــه وانک یه سته کراون قوربانی هیستیریا، ده

) ســوندخواردووانی دادگــا(ژوریــستیرکـی و دادوه بژرراو ست هه نقه ئه به

تـــی حـــاکمی ویالیه. ناعادیـــل بـــوونــه ــۆی ئ ــه ئاشــکرا ده وه ئیلین ــات ک ککانیان تــــــــــه تباران تۆمه تۆمــــــــــه

رگیــز هه" ت وــه و ده لمنراوه ســه نهو کــ ئــه کــه کراوه بــۆی ئاشــکرا نــه

ــه ــداوه بۆمب ــه ی فی ــسه ک ی که پۆلیک یه کان هیچ ئاماژه گه ، به کوشتووه ک لـه ندیـه یوه په ن کـه ناکه وه بۆ ئه

ســای وتوو بــوو کــه رکه ک ســه یــه ڕاددهن الیـه سمی له ڕه کی ئایار به یه 1891

رناســـیۆنالی نته مـــی ئه ی دووه کۆنگـــره کی ســـانه ک چاالکیـــه وه وه مـــه دووه .ناسرا

ــــــــــــسی 1904ســــــــــــای کۆنفرانــــه نته ئه ــــست ل رناســــیۆنالی سۆشیالی موو پارتــه هــه" وازی مــستردام بانگــه ئه

کیتیــه و یه کان دیموکراتــه-سۆشــیالکان بــۆ موو وتــه کانی هــه کرکاریــه

کـی ڕۆژی یه له خۆپیشاندانی چاالکیاسایی کردنی پناوی به ئایاردا، له ، بۆ خواسته عاته شت سه ڕۆژکاری هه

پیناوی و له کانی پرۆلیتاریا تیه چینایه کـه و پیـه بـه. کرد "ئاشتی جیھانی

ــــشاندان ــــوازی خۆپی ــــترین ش باش ی کــرد بـــه وه ئــه کۆنگــره مانگرتنــه

ـــــــه" موو ڕکخـــــــراوه رکی هـــــــه ئ کان کـه موو ووته کانی هه پرۆلیتاریه

کی ئایاردا کار ڕابگرن، له ڕۆژی یه لهــه هــه ــه ر جگای ــه م کــاره ک ئ بــ ، بـــاران، مه ـــۆ کرک ـــانیی ب ـــی گی ترس

." نیه کردهکانی ی ڕاگرتنی کار بۆ کۆیله که ڕاستیه. ترسـی بـووه زۆر جار پـ مه رمایه سه

نــو زۆر ڕووداوی خویناویــدا ئایــار بــهو کی ســـووری بـــۆ کرکـــاران میژوویـــه

ـــه ڕه ـــۆ س ـــی داریی رمایه شـــی ب و چینــارکردووه ــۆرژوازی تۆم ــی رۆژی یه. ب ک

وروپـــا ئه لـــه 1891ئایـــاری ســـای و ژن ی ڕۆژی جــه وه ڵ ئــه گــه هاوکــات لهری چینـــی راســـه یـــدانی سه مه هاتنـــه

ڕۆژیکـــــی م کرکـــــار بـــــووه، بـــــهو رنـسا و فه ئیتالیا له. خوناویش بووه

ــه ــۆلیس هرشــی کردووه ه ــه نگاریا پ ت ، لـه رۆما کرکارک و له ر کریکاران سه

ی فراونیـر ناوچه کرکار، له 3پاریس ـــــه 7 ـــــاری کان و وز کانی خـــــه کرک

ـــه کـــوژراون ـــیری نگاریا ده هـــه و ل و رگو نــد رۆژ کی ئایــار چه ڕی ڕۆژی یــه شــهــــه هه ــــدووه فت ــــشاویه ی خایان ته و کیحکامــی ئه(یانــدنی مارشــاڵ لــۆ ڕاگه

رکوتی ســـه نجام بـــه ره و ســـه )عورفــیــشاندانه ــان پۆلیــسیی خۆپی کان کۆتایی

. پ هینراوهر کرکـاران الماری پۆلیس بۆ سه په لهکلیڤالنـد لـه 1919کی ئایـاری یه له مریکا کــه ئــه تی ئۆهــایۆ لــه ویالیــه لــه

و کرکـــاران کـــوژراون لـــه 42تیایــدا ی ئاماده وه رئه به نھا له ته بریندار بوون

ـــه ـــا ســـوره ن ســـتیان کانی ده بوون ئو پـــاش ئـــه شـــایانی باســـه( داگـــرنــه ڕووداوه ــای ســوور ل ــه ئ ــایۆ ب ئۆه، تــاکو هرشــی ) کــراوه غــه ده یاســا قه

ــۆ ســه ــۆلیس ب ــشانده پ ــه ر خۆپی ران ل کـه 1929کی ئایـاری یـه لمانیا له ئه

کریکـار 32 وه ن پۆلیسه الیه تیایدا لهک زار فیـشه هه 11 و زیاتر له کوژراون

، تاکــو قنراوه ڕووی کرکارانــدا تــه بــه

کانی تورکیـــا بـــه الماری فاشـــسته پـــهر خۆپیشاندانی تی پۆلیس بۆ سه یارمهــه ــه ی ــار ل ــدانی ته مه کی ئای ــسیمی ی قــــه ســــته ئه 42 کــــه 1977 مبوڵ ل

، وه وتـه برینداری ل که 220کوژراوو و ک قوربانیـدان یـه نـو زنجیره ئایار به تــه ی کرکارانــدا بووه باتی دلرانــه خــه

ی وه رچدانـه رپه رۆژکی میژوویی بـۆ به .داری رمایه می سه و سته وه وساندنه چه

کاران بــۆ دیموکراســی شــه ئایــا بانگه ن کـه کـه ی ئیـدیعا ده وانه و ئه بۆرژواییـــه ـــه داریی چوارچوه رمایه س ـــۆ ی کی بــه ــاوه ماف ــاران دان ــن ده کانی کریک توان

ــه ــا ل ــتیه حاش ــه و ڕاس ــه بک ــه ن ک ر هـــــشکه وت ســـــتکه ده ک کـــــه و پوتن

مـی رهه به ستیان هناوه ده کرکاران بهو ڕکخـراوی خۆیـان کگرتوو باتی یـه خه

و مــیژووی مافــه بــووه وره قوربــانی گــهــه ــه ندراوه س ــاران ل ــایه کانی کریک ی ســـه رمایه ســـه ـــان داریدا ب ـــنی خۆی خو

گر نه کی حاشــاهه ؟ ڕاســتیه نووســراوهو داران رمایه هیـچ کـات سـه کـه یه وه ئهــه تــه وه ده ــان کانیان ب خوایــشتی خۆی

ــــاف ســــاده ــــۆ ترین م ــــان ب و ئازادییـــه ـــاران ب ـــمی نه ڕه کرک ـــیوه س و ناس

مـــی رهه به ســـتھاتووه ده رچی بـــه هـــهـــــه ـــــه خ ـــــراوی کگرتوو باتی ی و ڕیکخ

نھــا ک ته نــه باتک کــه ، خــه کرکارانــهکانــــی مه رهه به چیــــنی کرکــــار لــــه

ـــووه مه هره به ـــد ب ـــه ن ـــازادی ، ب و کو ئرانی زیــاتری بــۆ و خۆشــگوزه کــسانی یه

ــــه ر ماوه جــــه ــــه و ه ــــ موو کۆم گا لرســکی مژویــی ده مــه ئه. وه وتۆتــه که

. کی ئایاره گرنگی یهڕیزبت یــــــــادی و بــــــــه رز بــــــــهـــــه ـــــه گیانب ی وه ختکردووانی جوون .کرکاریی

ŠbÙŽî‹Ø@ïš@ðïäbéïu@õˆûŠ@ói@ìíi@Šbîb÷@ðØóî@çüš؟ ماڵ علی شه: کردنی ئاماده

>—-

سـک که کـه ئـارادا نییـه ک له کایهماع و ته ئه. وێ بیبات بۆ شونک بیه

ــــه ــــه و چاوچنۆکی ــــه ی ک گای کۆم می هنـاوه رهه داری خۆی به رمایه سه

ئنجــا . ئینــسان بــه تکی داوه نیــسبه و باسه کاندا ئه ر کۆمۆنیسته رامبه به له

من تکی که زعیه وه که وه پشه دتهــی ئه ــه باس ــه ک ــانی نیی ــه م، ئیمک ، ل . تی مومکینه واوه ته کاتکدا به

رگــدراوه وه وه که قــی فارســیه ده لــهنسور کانی مه ی کاره بژارده هه له که

ـــه ـــه( ت حکم ـــا 1533کانی ڕه الپ ت لــــــه. وه تــــــه دا بوکراوه) 1537ـــی کۆمۆنیـــستی بوکراوه کـــانی حزبتیـــست، ســـای حکمه_ ریی کارگـــهــی فارســیه ده. 2005 ــه که ق ــر ل ژ

در باره لغو کار مزدى (ناونیشانی و وادى، رادي ى ج ا عل و ب گفتگ

، متن ٢٠٠٠اوت -انترناسيونال صاحبه ده از روی م اده ش پي

ی نـسور ر سایتی مه سه دا له) راديويــه ــه ســت ئه ت ده حکم http//:وێ ک

-p u b l i c.h e k m a tnet.archive/

Œbïnáï÷@çòìb‚@ZîÈ@íØbåàŒ@ŠóìíäŠó@Zb–@æŽïy@

wastahusain@yahoo.com ŠóìíäŠó@õŠò†ò‡îŠbîZ

ðÝÈ@Žßbàó’@ :بردن ڕوه و به ستافی نووسین

ن ئیسماعیل، هاوڵ حزاقیا، به م محمد، کره شاباز محمود، ئه

:ندی یوه په 07701957588ر رنووسه سه :و ڕیپۆرتاج واڵ شی هه به

هاوڵ حزاقیا 07701939801

ن ئیسماعیل به07701482968

واڵ شی هه یلی به مه-ئیhakhawal@yahoo.com

2009 ی نیسانی29م ی سھه وره ده ت ی تایبه ژماره @ @@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@@ @ @@@@@@@@@@@@@ @ @ @ @ @ @@ 29th April. 2009@

ی ئابووری زمه ئه

ری ترس نته زراندنی سه دامه

مال کۆشش جه ریکی نته ڵ خـۆی سـه گـه داری جیھانی، له رمایه مۆی سه ی ئابووری ئه زمه ئه

کانی سویسرا کـه خۆراییه رۆژنامه ک لهک یه . یداکردووه خوقاندنی ترسی پهنجــی ی دوو کــوڕو کچــی گه کریت، ونــه نیوملیۆنی لــ چاپــده زیــاتر لــهو له ئیمه. کن گ ده ، ئیستا خواردنی سه وه زمه هۆی ئه به ، که وه بالوکردبوه

وتنی کردبوو، ش چاوپیکه رپرسی فرۆشگاکه ل به گه له ڕین که گه ی ده نه الیهل پـسپۆڕی گـه له و وه هراوی نیـه مان ژه گی ئه خواردنی سه و وتبووی که ئه

و تاته په دی پویسته رسه ند ده چه قاپی خواردن نیش که مه تی خوارده تایبهرزان و هـه ندروسـت ی خواردنیکـی ته وه بیـت بـۆ ئـه التـه دی زه رسه ند ده چه

وتنی ســتکه الحکردنی ده بــه ، دیــوی زه ی جگــای تامانــه وه ئــه. بخــۆیکیــک یه ی ئالیــک لــه ی ئاســتی خــواردن تــا ڕاده وه خواره و هینانــه خــواردن

. ندترین ووتانی جیھاندایه مه وه ده ره هه لهدات، شفرۆشیدا نیسان ده بازاڕیکی له ریکی له مه ند کیژی ئه کی تر چه یه ونهی وه بــه ی ئــابووری کــردووه زمــه ڕیکالمکیــان بــۆ ڕزگــارکردنی ئه کــهدۆالری 5 پیویـسته کـه سـی کیاره ر جـارکی سکـسدا، که ر هـه رامبه به لهــــه ئه ــــه ریکی زه م ــــدات ریب ــــه. ب ــــه م ونه ئ ــــه ی ــــه ب وه فراوانی بالوکرایشفرۆشی بـاس ن فرۆشگاکانی له ش، خاوه م وینانه هاوشانی ئه....جیھاندا بهونیش بیریـان خه ی به وانه ن، ئه که ندانی تر ده یدابوونی کارمه ی په دیارده لهــه ــشکه کردبۆوه ن ــار پ ــه ش ده ، داوای ک ــه له. ن ک ــارکراو ئافره وان ــانی بیک ت . کان جۆراجۆره و کادیری بواره کان ره به روه کان، به بانکه له

و کـاره قال و به فیرمای بچووک کی زۆر له یه کی تر، تکشکاندنی ژماره ڕوویهـــه خۆکانه ربه ســـه ـــه ، ک ـــوای ده ب ـــدبوون له مه وه زۆری هی ـــدا ونه خه ن کانیانــده به ــه دی ــستا ه ــۆڕده به موو رۆژه کران، ئی ــیکیان ش ــۆ باوه وه بنه ش ــی ب ش

و رگری داسـتانی بـه کـه ر یه ش هـه شه م به میدیاکاندا ئه و له ژاری بمیھری هه . وه گیته تکۆشانی خۆی ده

ر رو بینه لن، خوینه ده زار ووشه هه نای زیاتر له و ونه خیراو ئه م ئاماژه ئهو ناشـرین و ئاینـده جیھـان تاریـک کـه وه وره زای ترسکی گـه نو فه ننه ده

. کـات ویـستی بـۆ ژیـان الواز ده و خۆشه نگاریی ره و توانای به کات ژیان تادهڕو یـدا، شـه زمه مـی ئه ده و لـه شه کاتی گه ردوو باردا، له هه داری له رمایه سه

ندی تمه الم تایبه به. بووه وام هه رده و بکاری به ژاری و داگیرکاری، هه کوشتنــۆقین ــاو ت ــانی فۆبی ــم وه داهین ــدیایی له ک پیشه و بی ــازیی می ــه س ــه گ م ل ئ

غـه موباله مـه زیـاتر له وه. بیـنی وه خۆیـه ی به کردنه شـه م گه یدا ئـه یه زمه ئهـــامزه ـــه ک له ، وه ئ ـــه تی خوارده حا ـــه م ـــه نی س ـــسرا له گ ل ـــه سوی ن الی

. وه کانه ته رامه مده که کی کیمیـایی، تـرس لـه چـه تـیرۆر، تـرس لـه ، تـرس لـه 11.9ورانی ده

تـی قانیه حه وی دا بـه عنـه کی مه یه سـته ره تکچوونی ئاسایشی جیھـانی، کهشـکی خـودی مرۆ به ئـه کی خوینـاوی کـه سـیناریۆیه و بـه وره ڕیکی گـه شهــه ئه ــه ئابوورییه زم ــه ک ــه رمایه ی س ــه. داری جیھانی ــۆ ئ ــه ب ــه و ترس مۆ ی ئ

تــرس پیویــسته. یــه هه کیــانی قاعیــده تر لــه همــی، شــاراوه دوژمنیکــی وهــه ــه ب ــه پانایی کۆم ــه گا پ ــه ، موباله وه خش بکریت ــاده غ ــان وی وپیوه ره وزی ن

داری له رمایه ی سه مجاره ڕی ئه شه. تاک دا تاک به ترس بچندری له. بکریتو ر بژیـوی سـه ڵ مناالنمـان، له گـه رمان، له ڵ هاوسـه گـه له. کانماندایه نیوماه . ڵ خۆمان گه ت له نانه ته وگوازرمان، وه شت و گه و کتیب رگ وبه و جل خۆراککان، کریکارییه ت هی بالوکراوه تایبه به ران وه ی خوینه بۆ زۆربه که ئاساییهــه ــاڵ ه ــتیک من ــه ر ش ــان، ته و هاوس ــه رو هاوڕیانم ــه ننای ده م ــای ک ن، توانـت یه نه یـه هـک هه. یـه م هـی سووریـشمان هه ، بـه دییان نیـه هاتنه

ـــه گرنگـــتر له وه...ین ین، درۆ بکـــه شفرۆشـــی بکـــه ئالیـــک بخـــۆین، له وان .ترسنرن نه

یـی نده ڕیکی پروپاگه کانـدا، شـه موو تاکه و هـه کان نیو تاکـه چاندنی ترس لـهــه رنامه به ــه یی ــه ل ــه دژی ت ــۆ ده قاالکانی کۆم ــه گا ب ــازبوون ل ــه زمه م ئه رب . یکانی تـر کوشـتاره له متری نیه ری که کاریگه داران بۆمبی ترس که رمایه سه . بارنن ، ده وه نه رگای میدیاکه له

دا، م بۆمــبی ترســه ر ئــه رامبــه به له! تکــشانی کوردســتان حمه کرکــاران، زهــه ــوای ی ــه کگرتن به ب ــه به له ن، وه هزبک ــه رامب ــدا، ر درۆو موبالغ ی میدیاکان

!کانی خۆتان بن ییانامه ووتاربژانی ئایارو به 2009ی نیسانی 14

کرکارانو وه ی هاوپشتی بخوننه بوکراوه

! نن یه کانتانی بگه و هاوچینه ستی هاوڕێ ده به !کانی خۆتانی بۆ بنرن تیه زایه و ناڕه بات وای خه هه !ن و بۆچوونی خۆتان ئاگادارمان بکه و پیشنیار رنج سه له

من داواى چاکردنى دەرمـاى بدەل ئدام کردووە ئم لکاتکدا نرخـى

زووی خۆیـــــان چیمنتـــــۆ بئـــــاره و بۆ ئیمش واته بچندى دەفرۆشن

ریکن جارکـى کرکارانى کـارگ، خـهتـر کـشى ترمـان بـۆ دەخـوقنن، ــــارى بســــقفى حوافــــز بوەى ی

ــــانویک . دەکن ــــانگو ببی هر مهنــــــدێ کرکــــــار هن ســــــود لگوستنوە نابینن بهیچ شوەیک

ب . کرى سیارەیان بۆخرچ نـاکنرجک لهموو شونکى عراقـدا مه

پیـان دەـن خۆتـان . پیراو کراوەــر ــونکى ت ــۆ ش ــزنوە ب خــۆ . بگو

ئیدارەى کـارگیش ل نـوان کـوردو

و و میـــــسریدا شـــــواوه فڕەنـــــسىزۆرتریــن یــه وه هرالیو ســرقاى ئه

پارە بۆ خۆى ب شـرعى بـت یـان .ستبخات ناشرعى ده

وەیمـووى خراپـتر ئهستا لجا ئــار هر کرکارــک توشــى روداووى کبـــت هنـــدێ جـــار بوە دەمکوتـــى ـــى ـــۆ مرجکان ـــوای ت دەکن ک گــردووە ــت جــ بجــ نک . خۆپارزی

ــــــــا ــــــــوردیکى ئم کۆمپانی بک ڕەنـسیوەنـده ئه) الفـارچ(ف قــس

لسر کمکردنوەى خرجى دەکات ــت ده زانن ــ ــت لوانی وا کس

باس بـت دەستسـیان بـۆ دابخـات .بکو شتکیان بۆ کۆبکنوە

کرکارانـی م کـه که ست پده ده وه به ی کـه وه بـه وه مـه هۆشـیار بکه کارگهـــن ر کریکـــاران بـــی ده گـــه ئه نـــگ ب

نیازیـان بـاش نیـی ئیدارەى کـارگ . ڕەنــــسیم کۆمپانیــــا فى ئوەتل گرووپى الفـارچ ئیـدارەى کـارگ واتـــــــــــــوە دەبن هر بتواوى رب

. دۆخک بالى خراپدا دەچتگرچى ئیدارەى الفـارچ لسـرەتاوە ل ئــــاهنگى وەرگرتــــنى کــــارگى تـى لینادى کۆم ل نتۆ کچیم

دا ســـــــــــــــازیاندا، 2008_8_24ــته ده کاربه ــارگ س ــسیکانی ک فڕەن

. کریکـــاران دا بـــنى زۆریـــان بـــهئو گونـدانى یانوت که تنانت ده

ـــــــــــــــــــارگ ئگر دەوروبرى کبت بۆیـان دروسـت قوتابخانیان نـه

بت، جــادەى یــان نــه و جاده ین کــه دهئــمى کــه. قیریــان بــۆ ڕادەکیــشین

کرکــارانیش زۆر دخــۆش بــوین بم قس زلالن، کچى ئـستا لهوـى کم کــــــــــردنوەى کرکــــــــــاران

ها ئـم چندیـن روه هـه. وکارمندانجــــار بئیمــــزا کۆکــــردنوە دواى ـــۆ ـــازانجى ســـانمان کـــردووە ب ق

) کسـم154(من خۆم ئیمـزام نموونهـــــــــــووه وه) 2008-3-17(ل و رگرت

داوە )2008-8-24لنوسخیکى ترم ــى ــارگ، بالم لبن ــدارەى ک بئی .درۆ زیاتر هیچم دەست نکوتووە

نتۆی تاسوجه ی چیمه بارودۆخی کارگه ت به باره ڕاپۆرتک سه کورته ) ری ڕافیعه عومه(د حمه عید ئه ر سه عومه

2007ی ئایاری 1پاریس

کرت رک بۆ کرکاری قوربانی کار دروست ده یکه شاری سلمانی په لهـــه ســـه ـــه و مه ژاری رباری ه و تی ینــه ســته ــادا رتاســه سه م، ل ری دنی لـه موو ڕۆژه نگکی هه و جه تاوان

ــاران به ــه دژی کرک ــه. رپای ڕۆژانقوربانــی بنــه زاران کرکــار ده هــه ی نـــاوی لـــنراوه و تاوانـــه ئـــه

ر ڕۆژه هـــه. کـــانی کـــار ڕووداوهنجامی ئه زار کرکار له ی هه نزیکهســت ده گیــان له م کوشــتاره ئــهـــــان هه و ده ن ده ده ـــــشیان ی زاری

ـــدار ده ـــن برین ـــه مه. ب ـــدانی ئ م یـــه رتاســـه سه نگـــه جه و ری جیھانم ، بـه وه گرتـه موو وتـان ده ههــه ــه ل ــار ی یاســایه و جگایان کی ک

ــــــه ــــــه هاوچ ــــــاخود رخ نیی ، ینـد پابه یاسـاوه داران بـه رمایه سه

م تاوانـه کانی ئـه بعاده ناکرن، ئه

کوردســـــتان . رن رســـــوڕهنه سهــــه ــــه ی ــــه و وتانه کک ل ــــه ی ک

ــ ــدا ب ــاردا تیای ــتاری کرک کوشکــــی زگایه و هیــــچ ده حیــــسابه

رپرسـیار لـه به سمی خـۆی بـه ڕهت نانه و ته ساته م کاره ر ئه رامبه به

و ئامــارکردنی قوربانیانــی ژمــاردن . نازانتو نــــد و ناوه رکی ڕکخــــراوه ئــــه لــه کــه ــسوڕاوانی کرکارییــه هه

نگ دا ب ده م کوشتاره ئاست ئهــه ــسته. بن ن ــه پوی ڕای گــشتی لدا ســـــاته م کاره ر ئـــــه رامبـــــه به

ــدرت تداران ناچــار ســه و ده هانبی بوکـراوه. بکرن وه ئاوڕدانه به

میـن که یه هاوپشتیی کرکـاریی لهــتپیکردنه ڕۆژی ده ی وره ی ده وه س

ک ی وه م پرسـه ئـه وه نوی خۆیهکان سـته وده م ده کشه کک له یه

شـدا یه م چوارچوه و له ناساندووهــــــــه ره ســــــــه ی وه ڕای بوکردن

ــــی واــــه هه ــــانی بوون کانی قوربـــــــاران ـــــــه کرک ی وه و بوکردنک نـو کرکـاران وه هۆشیاری له

و ی ئــه وه مکردنــه ک بــۆ که ڕگایــهو گیـان ، بۆ ڕیزگرتن له ساته کاره

یادی کرکاران پشنیاری دانانـی رکی بۆ کرکاری قوربانـی یکه په

. کوردستان کردووه کار له بــه م پــشنیاره نجام ئــه ره ســهــه نــد خۆبوردوویی چه و لــه ت هیم رســازک لــه یکه و په نــد رمه هونه

بتــــه ده ریکــــه کوردســــتان خهــه واقیــع ــه م ڕاگه و ب ی مــژده یاندن

ری کرکـاری یکه دروستکردنی پهو ـسوڕاوان موو هه هه قوربانی به

ی کرکاریی وه دسۆزانی جوونه لــه نرخــه به م کــاره ئــه. یــن ده ده

ـــه ـــرۆژه الی ـــه ن پ ی وه ی بووژاندن لـــه وه رســـازیه یکه ری په هونـــه

ـــه ـــتان ئ ـــت نجام ده کوردس در ،ن الیه له که و دیزاینی کاره بیرۆکه

و کراوه وه رساز کاوان قادره یکه پهو رســـازان زاهـــیر ســـدیق یکه پهیان کـه کاره ریب غه مه هدی حه مهی وه ی بالوکرا خشه نه. نجامداوه ئه

کـه یـه وه هاوپشتیی کرکاریی ئهی ئایـاردا 1ڕۆژی له که ره یکه پهی رده شـــاری ســـلمانی پـــه لـــه .ر البدرت سه له