Læreplanen seier at du skal kunne• forklare korleis ulike førestellinger om det norske blei skaptei sentrale tekstar frå 1800 til 1870• forklare korleis litteratur og andre kunstuttrykk i og utanfor Noreghar påverka kvarandre dei siste hundreåra• lese eit utval av sentrale norske tekstar frå mellomalderen og framtil 1870 i original språkdrakt og reflektere over språk og innhald

Kapittel 4Førestellingar om det norske

1Tema Vg2, kap 4

Mari Slaatelid (f. 1960): Romantic Backdrop with a Flash No 1 og No 2, 2003

Kunstnaren har teke to fotografi av eit bilete av målaren Lars Hertervig. Blitsen frå fotoapparatet speglar seg i bileta, slik at det blir ein slags kommentar til det romantiske biletet.

2Tema Vg2, kap 4

Johan Christian Dahl (1788–1857): Bjerk i storm, 1849

Svein Rønning (f. 1946): Samtale, 1979

Dette er eit døme til på samtidskunst som kommenterer nasjonalromantisk kunst. Her er kommentaren ikkje så subtil, med kraftige overstrykingar og målingsflekker spreidde utover. Det kvite i framgrunnen kan minne om halsen på eit strengeinstrument.

3Tema Vg2, kap 4

Førestellingar om det norske

Førestellingar om det norske

• ideal fra opplysningstida og den franske revolusjonen

• alle i landet skal vere frie, likestilte og ha visse rettar

• yte noko til gjengjeld (til dømes respektere lovene i landet)

Kva er ein nasjon?Svar: Det er ei gruppe menneske som blir oppfatta som og føler seg som ein einskap.

To tradisjonelle oppfatningar:

a Ein plikt- og rettsfellesskap

4Tema Vg2, kap 4

Førestellingar om det norskeb Ein kulturfellesskap

• tysk romantisk tradisjon

• ei gruppe menneske som i hovudsak har

- det same språket

- den same religionen

- ei felles historie

- ei oppfatning av at dei høyrer saman

5Tema Vg2, kap 4

Førestellingar om det norskeGrunnlova• demokratisk• maktfordelings-

prinsippet• symbol på norsk

fridom/sjølvstende• medborgarlege rettar• kulturfellesskap• tru på politiske

institusjonar

Oscar Wergeland (1844–1910): Riksforsamlingen på Eidsvoll, 1885

6Tema Vg2, kap 4

Førestellingar om det norskeNaturen• nasjonalt symbol

(stordom)• romantisk

naturdyrking• ulik naturen i

Danmark• samanheng mellom

naturen og

folkekarakteren?

7Tema Vg2, kap 4

Hans Gude (1825–1903): Høyfjell i soloppgang, 1854

Språket

• dansk skriftspråk?

• norsk skriftspråk?

– fornorske

– skape eit nytt språk

• to språk –

ingen nasjon?

Førestellingar om det norske

P.A. Munch, H. Wergeland, Ivar Aasen og Arne Garborg

8Tema Vg2, kap 4

Historia

• trekkje linjene tilbake til mellomalderen

• vise historisk kontinuitet– folkekarakter– odelsbonden

• innvandringsteori

Frå utgravinga av Osebergskipet Hamar Olympiahall

Førestellingar om det norske

9Tema Vg2, kap 4

Førestellingar om det norskeDiktinga

• nasjonsbyggjande

• linjer til eldre litteratur

• val av motiv

• idyllisering

• naturromantikk

• folkekarakteren

Jørgen Moe, J.S. Welhaven, Bj. Bjørnson og H. Ibsen

10Tema Vg2, kap 4

Kva blir oppfatta som norsk i dag?• «Mellom bakkar og berg» anno 1854

Førestellingar om det norske

11Tema Vg2, kap 4

Torbjørn Rødland (f. 1970): I et norsk landskap 18, 1995

Førestellingar om det norske

Anne Katrine Dolven f.1953): 1.15 am South, 2003

Kva blir oppfatta som norsk i dag?– «Mellom bakkar og berg» anno 2003

12Tema Vg2, kap 4

Biletlisteside 2 © Mari Slaattelid / BONO 2008

Mari Slaattelid (f. 1960): Romantic Backdrop with a Flash No 1 og No 2, 2003

side 4

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/6/6d/ICDahl%2C_Bjerk_i_storm.jpg

Johan Christian Dahl (1788–1857): Bjerk i storm, 1849

side 4 høgre © Svein Rønning / BONO 2008

Svein Rønning (f. 1946): Samtale, 1979

side 7

http://upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/e/ed/Eidsvoll_riksraad_1814.jpeg

Oscar Wergeland ( 1844–1910): Riksforsamlingen på Eidsvoll, 1885

side 8 © Torbjørn Rødland / BONO 2008Torbjørn Rødland (f. 1970): I et norsk landskap 18, 1995

side 9 (ingen kreditering)P. A. Munch, Henrik Wergeland, Ivar Aasen og Arne Garborg

side 10Kulturhistorisk Museum, Universitetet i Oslo

Frå utgravinga av Oseberg-skipet i Vestfold i 1904

side 10 høgre Scanpix / Hans Brox Hamar Olympiahall fra 1992

side 11

Jørgen Moe, Johan Sebastian Welhaven, Bjørnstjerne Bjørnson og Henrik Ibsen

side 12 Nasjonalmuseet for kunst, arkitektur og design, Nasjonalgalleriet / foto: Jacques Lathion

Hans Gude (1825–1903): Høyfjell i soloppgang, 1854

side 13 Galleri MGM / © Anne Katrine Dolven / BONO 2008

Anne Katrine Dolven (f. 1953): 1.15 am South, 2003

13Tema Vg2, kap 4