GCaD CYMRU NGfL

www.gcad-cymru.org.uk

LLENCYNDOD11-18 oed

GCaD CYMRU NGfL

www.gcad-cymru.org.uk

• Enw sydd yn cael ei roi i gyfnod bywyd rhwng

dechrau glasoed tua 11 oed a dechrau bywyd

oedolyn yn 18 oed.• Llencyndod yn cyd daro gyda hwb mewn

tyfiant.

• Amser o newid biolegol a chymdeithasol.

• Amser o newid deallusol ac emosiynol.

• Angen dysgu byw a rheoli’r teimladau ar agweddau.

GCaD CYMRU NGfL

www.gcad-cymru.org.uk

Newidiau corfforol yn digwydd oherwydd tyfiant yn y cynhyrchiad o’r organnau rhyw estrogen i enethod a testosteron i fechgyn.

Estrogen yn cael ei gynhyrchu yn yr ofari i enethod.

Testosteron yn cael ei gynhyrchu yn y ceilliau i fechgyn.

Glasoed yn dechrau i enethod rhwng 10-12 oed.

• tyfiant cyflym

• datblygiad bronau

• gwallt piwbig a chesail

• ail ddosrannu o’r braster

• mislif ( periods)

Glasoed I fechgyn rhwng 12- 14 oed.

• tyfiant cyflym

• blew ar y gwyneb

• llais yn ddyfnach

• pidyn, scrotwm, ceilliau yn fwy

• piwbig, brest a gwallt o dan y gesail

• breichiau a coesau yn tyfu, ysgwydd

yn lledu

DATBLYGIAD CORFFOROL

GCaD CYMRU NGfL

www.gcad-cymru.org.uk

• Dechrau meddwl amdan eu hunain a beth mae eraill yn meddwl amdanynt.

• Dechrau cymharu y byd delfrydol gyda’r byd go iawn.

• Arbrofi gyda hunaniaeth gwahanol.

• Meddwl am y dyfodol – gwaith, gyrfa, perthynas, coleg.

DATBLYGIAD DEALLUSOL

GCaD CYMRU NGfL

www.gcad-cymru.org.uk

• Dod yn fwy annibynnol o’r teulu.

• Dod yn fwy dibynnol o ffrindiau a grwpiau o’r un oed am gefnogaeth a

chyngor.

• Gwrthdaro gyda rhieni fel maent yn ceisio gosod eu annibyniaeth oedolyn.

• Sefydlu personoliaeth.

DATBLYGIAD CYMDEITHASOL

• Dymuniad cryf i fod yn rhan o grŵp.

• Archwylio eu rhywioldeb, arbrofi perthynas ac ymddygiad rhywiol.

GCaD CYMRU NGfL

www.gcad-cymru.org.uk

Mae materion sydd yn gysylltiedig a llencyndod yn seico-cymdeithasol mewn natur e.e. ploryn yn beth corfforol ond yn gallu achosi problemau seico-cymdeithasol.

Sut fath o broblemau tybed?

Trafodwch y datganiad uchod yn eich grwpiau

GCaD CYMRU NGfL

www.gcad-cymru.org.uk

Mae cydbwysedd yr hormonau allan yn achosi profiadau fel ymddygiad ymosodol a tymer gwahanol

DATBLYGIAD EMOSIYNOL

Mae emosiynau yn bwysig yn ystod y cyfnod llencyndod.

Diffyg hunan hyder a hunangysyniad isel yn un o’r problemau sy’n effeithio llencyndod.

GCaD CYMRU NGfL

www.gcad-cymru.org.uk

GWEITHGAREDD 1