www.phtnet.org

NewsletterNewsletter Postharvest Technology Innovation CenterศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยวPostharvest Technology Innovation Centerศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

ปท 15 ฉบบท 3 กรกฎาคม - กนยายน 2559

ในฉบบ

1- 324

5 - 7ปกหลง

เรองเตมงานวจย

สารจากบรรณาธการ

งานวจยของศนยฯ

นานาสาระ

ขาวประชาสมพนธ

สมชย กงสวรรค1 และ กานดา หวงชย 1,2

(อานตอหนา 2)

บทคดยอ ผลการศกษาการใชนำาอเลกโทรไลตแบบ

ฟองไมโครตอการยบยงการเจรญของ Penicillium

digitatumโดยการผลตนำาอเลกโทรไลตจากสารละ

ลายโชเดยมคลอไรดความเขมขน5เปอรเซนตโดย

หลกการแยกสารดวยกระแสไฟฟาทใชขวบวกและ

ขวลบทำาจากไททาเนยมผานกระแสไฟฟา8แอมแปร

และกำาลงไฟฟา8โวลตเปนเวลา60นาทและวด

คาORP(Oxidation-ReductionPotential)และ

คาพเอชเรมตนไดเทากบ225มลลโวลตและ3.39

ตามลำาดบ ปรบความเขมขนของนำาอเลกโทรไลต

ทผลตไดใหมคาคลอรนอสระทงหมดเทากบ100mg/l

เรองเตมงานวจย

Effect of Electrolyzed Water with Microbubbles on the Growth of Penicillium digitatum in Suspension

ผลของนำ อเลกโทรไลตแบบฟองไมโคร ตอการเจรญของเชอรา Penicillium digitatum แบบแขวนลอย

1สถาบนวจยเทคโนโลยหลงการเกบเกยว มหาวทยาลยเชยงใหม เชยงใหม50200/ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงเกบเกยวสำานกงาน คณะกรรมการการอดมศกษา,กรงเทพ104002บณฑตวทยาลยมหาวทยาลยเชยงใหมเชยงใหม502003ภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตร มหาวทยาลยเชยงใหม เชยงใหม50200

หลงจากนนนำาสารแขวนลอยของสปอรเชอรา

P. digitatumปรมาณ105สปอรตอมลลลตรมาผสมกบ

นำาอเลกโทรไลตในระบบไมโครทมขนาดฟองเทากบ

40-100ไมโครเมตรแลวบมเปนเวลา5,10และ15

นาทแลวดดสวนผสมมา1มลลลตรเกลยใหทวบน

อาหารเลยงเชอPDAและบมทอณหภมหอง(28±2ำC)

เปนเวลา72 ชวโมง นบการเจรญของเชอรา

เปนจำานวนโคโลนตอมลลลตร(CFU/ml) ผลการ

ทดลองพบวาการใหนำาอเลกโทรไลตแบบฟองไมโคร

เปนเวลา5นาทสามารถยบยงการเจรญของเชอรา

ไดดทสด เมอเปรยบเทยบกบชดทใหฟองไมโคร

อยางเดยวและชดควบคม(นำากลน)อยางไรกตาม

การใหนำาอเลกโทรไลตแบบฟองไมโครเปนเวลา

นานขนทำาใหประสทธภาพการยบยงการเจรญของ

เชอราลดลงซงสอดคลองกบคาORPทลดลงและ

เมอนำาP. digitatumทผานการใหนำาอเลกโทรไลต

แบบฟองไมโครมาตรวจดใตกลองจลทรรศนแบบ

เลนสประกอบพบโครงสรางของเสนใยทผดปกต

อยางเหนไดชด

คำ�สำ�คญ :นำาอเลกโทรไลต,Penicillium digitatum,

ฟองไมโคร

คำานำา สมเขยวหวานพนธสายนำาผงเปนผลไม

ไดรบความนยมในการบรโภคปญหาหลกของการ

ผลตสมเขยวหวานพนธสายนำาผงคอมอายการวาง

จำาหนายสนเพยง4-7วนเนองจากพบการเกดโรค

หลงการเกบเกยวทสำาคญในระหวางการเกบรกษา

และการขนสงออกจำาหนายไดแกโรคเนาทเกดจาก

เชอรา Penicillium digitatumอาการของโรคหลง

การเกบเกยวสวนใหญเปนอาการทเกดจากการเนา

โดยเชอสาเหตจะสรางเอนไซมมายอยสลายเนอเยอ

ทำาลายสวนทเปนเพกทนทำาใหเซลลแยกออกจากกน

เนอเยอยบตวลงทำาใหนมเละและสงผลใหคณภาพ

ของผลสมลดลงไมเปนทยอมรบของผบรโภคและ

จำาหนายไมไดราคา

2Newsletter

ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

Newsletterศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

เรองเตมงานวจย (ตอจากหนา 1)

สวสดครบ PostharvestNewsletter ฉบบน ในสวนของนานาสาระเรานำาเสนอบทความ

เรองก�รพฒน�เครองขดมนสำ�ปะหลงในประเทศไทยโดยผศ.ดร.เสรวงสพเชษฐและ

พศาลหมนแกวจากมหาวทยาลยขอนแกนและในสวนของเรองเตมงานวจยนำาเสนอผลงาน

เรองผลของน ำ�อเลกโทรไลตแบบฟองไมโครตอก�รเจรญของเชอร� Penicillium digitatum

แบบแขวนลอยและมงานวจยของศนยฯอก2เรองครบ

ชวงนประเทศไทยของเราเปนฤดฝน อยาลมดแลผลตผลการเกษตรของทาน

ทอาจเสยหายจากความชนหรอนำาทวมขง...และทสำาคญดแลสขภาพกนดวยครบ

แลวพบกนฉบบหน�ครบ

สาร...จากบรรณาธการ

Figure 1 Effectofelectrolyzedwaterandmicrobubblesoncolonyformingunitof Penicillium digitatumwithdifferenttimes

Figure 2 EffectofelectrolyzedwaterandmicrobubblesonpHwithdifferenttimes

Figure 3 EffectofelectrolyzedwaterandmicrobubblesonORP(oxidation-reductionpotential)withdifferenttimes

นำาอเลกโทรไลต(electrolyzedoxidizingwater;EOWater)เปนนำาทผลต

มาจากนำาและเกลอทไมเปนพษตอสงแวดลอม โดยใชหลกการแยกสารดวยประจไฟฟา

ใหเกดการแตกตวของไอออนไดสารHOCl(hypochlorus)ทมประสทธภาพดกวาOCl-

ทไดจากการแตกตวจากNaOCl(sodiumhypochlorite) และCa(OCl)2(calcium

hypochlorite)(GrechandRijkenberg,1992;Kimet al.,2000)

เทคโนโลยไมโครบบเบล(microbubble;MB) เปนเทคโนโลยในการทำาให

เกดฟองอากาศขนาดเลกในวสดหรอสารตวกลางสมบตพเศษคอมความคงตวสงแตกตว

ชาลงในนำา และเพมพนทผวในการจบตวกบสาร จงทำาใหสามารถนำามาใชในการฆาเชอ

กอโรคในนำาไดมประสทธภาพเปนเวลานานTakahashiet al.(2007)พบวาการใหโอโซน

แบบไมโครบบเบลสามารถทำาใหไดhydroxylradicalมากกวาแบบแมคโครบบเบลโดย

hydroxylradicalเปนสารออกซไดสทแรงทสดเมอเปรยบเทยบกบสารชนดอนๆทสามารถ

ทำาลายสารpolyvinylalcoholซงปกตจะสลายตวไดยากมากในสภาพธรรมชาตดงนน

งานวจยจงไดศกษาผลของนำาอเลกโทรไลตรวมกบฟองไมโครในการควบคมการเจรญ

ของเชอราP. digitatum

อปกรณและวธการ1. ก�รศกษ�ระยะเวล�ก�รผลตนำ�อเลกโทรไลตแบบฟองไมโครทเหม�ะสมตอก�รเจรญ

ของเชอร� P. digitatum

ผลตนำาอเลกโทรไลตทำาไดโดยการปลอยกระแสไฟฟา8แอมแปรและ8โวลต

เปนเวลา1 ชวโมง โดยใชสารละลายเกลอแกง ความเขมขน5 เปอรเซนต และ

ผานกระแสไฟฟาประจบวกและลบ หลงจากนนนำานำาอเลกโทรไลตไปวดความเขมขน

ของคลอรนอสระ ปรบใหไดความเขมขน100mg/l แลวนำาไปผลตแบบฟองไมโคร

เปนเวลา0,5,10และ15นาทวดการเปลยนแปลงของคาพเอชและคาORP(Oxidation-

ReductionPotential)โดยเตรยมsporesuspensionของเชอราP. digitatum(105สปอร/มล.)

จำานวน1มล.ผสมกบนำาอเลกโทรไลตแบบฟองไมโคร9มล.ทมความเขมขน100mg/l

เปนเวลา0,5,10และ15นาท เปรยบเทยบกบชดทใชนำากลนแลวใชไมโครปเปตต

ดดสารละลายมา0.1 มล. ผสมกบSodiumthiosulfate0.1N ปรมาตร0.9 มล.

แลวใชไมโครปเปตตดดสารสะลายมา0.1มลspreadplateบนPDAแลวนำาไปบมท27ำC

เปนเวลา48 ชวโมงแลวบนทกการเจรญของเชอราโดยการนบจำานวนโคโลนทงหมด

แลวเปรยบเทยบชดทใชฟองไมโครกบชดควบคม

2. ศกษ�ก�รใชนำ�อเลกโทรไลตแบบฟองไมโครตอก�รเปลยนแปลง

โครงสร�งของเชอร� P. digitatum

แยกเชอราทมอาย4-5 วน มาใสในแผนสไลด

ททำาความสะอาดแลวจากนนหยดนำาอเลกโทรไลตทผลตไดจากขอ1

ใชแผนcover ปดทบลงไปปลอยไวเปนเวลา30 นาท จากนน

นำาแผนสไลดไปตรวจสอบภายใตกลองจลทรรศนแบบเลนสประกอบ

ผลการทดลอง1. ก�รศกษ�ระยะเวล�ก�รผลตนำ�อเลกโทรไลตแบบฟองไมโครท

เหม�ะสมตอก�รเจรญของเชอร� P. digitatum

หลงจากนำาsporesuspensionมาผสมกบนำาอเลกโทรไลต

ทผลตแบบฟองไมโคร พบวา นำาอเลกโทรไลตแบบฟองไมโคร

สามารถยบยงการเจรญของราได100 เปอรเซนตทเวลา5 นาท

ซงมคาpH=3.39ORP=225mVเมอเปรยบเทยบกบชดทใหฟองไมโคร

อยางเดยวและชดควบคม(นำากลน)(Figure 1)รองมาคอชดทใช

ฟองไมโครบบเบลอยางเดยวสามารถยบยงการเจรญของเชอราได

20เปอรเซนตทมคาpH=8.56ORP=-84.20mVเมอเปรยบเทยบกบ

ชดควบคมทมคาpH=8.68ORP=-91.43mVซงฟองไมโครบบเบล

มสมบตพเศษคอมความคงตวสงแตกตวชาลงในนำา และพนทผว

ในการจบตวกบสารจงทำาใหสามารถนำามาใชในการฆาเชอกอโรค

ในนำาไดอยางมประสทธภาพเปนเวลานาน และนำาอเลกโทรไลต

แบบฟองไมโครเมอระยะเวลานานจงทำาใหคาpHเพมขน(Figure 2)

แตคาORPลดลง(Figure 3)

3Newsletterศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

Newsletterศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

Figure 4 Microscopicphotographshowing (a)thenormalmycylia (b)brokenmycelia(c)thenormalsporeand(d)abnormalstructureofsporeaftertreatingwithelectrolyzedwaterwithmicrobubblefor5minandthenplacedonPDAplatefor24hours

2. ก�รใชนำ�อเลกโทรไลตแบบฟองไมโครตอก�รเปลยนแปลงโครงสร�งของเชอร�

P. digitatum

หลงจากนำาราไปตรวจสอบใตกลองจลทรรศนแบบเลนสประกอบพบวาเสนใย

ของรามลกษณะผดปกตคอมการแตกหกและสปอรมลกษณะสเขมขนจากเดม(Figure 4)

เอกสารอางองAcher,A.,E.Fisher,R.TurnheimandY.1997.Ecologically friendlywastewaterdisinfectiontechniques.Water research31(6):1398-1404.Grech,N.M.andF.H.J.Rijkenburg.1992.Injectionofelectronically generatedchlorineintocitrusmicro–irrigation systemsforthecontrolofcertainwaterborneroot pathogens.PlantDisease76:457-461.Boqlang,L.,L.Tongfei,Q.GuozhengandT.Shiping.2009. AmbientpHstressinhibitssporegerminationof Penicillium expansumbyimpairingproteinsynthesis andfolding.Aproteomic-basedstudyJournalof proteomeresearch9:298-307.Kim,C.,Y-C.HungandR.E.Brackett.2000.Rolesofoxidation- reductionpotential(ORP)inelectrolyzedoxidizing (EO)andchemicalmodifiedwaterfortheinactivation offood-relatedpathogens.JournalofFoodProtection 63:19-24.Kobayashi,F.,H.Ikeura,S.Ohsato,T.GotoandM.Tamaki, 2011.Disinfectionusingozonemicrobubblesto inactivateFusarium oxysporumf.sp.melonisand Pectobacterium carotovorumsubsp.carotovorum. CropProtection30:1514-1518.Takahashi,M.,K.ChibaandP.Li.2007.Formationofhydroxyl radicalsbycollapsingozonemicrobubblesunder strongacidconditions.JournalofPhysicalChemistry B.111:11443-11446.Whangchai,K.,K.Saengnil,J.UthaibutraandC.Singkamanee. 2009.Useofelectrolyzedoxidizingwatertocontrol postharvestdiseaseduringstorageoftangerinecv. “SaiNamPung”.ActaHorticulturae837:211-215.

วจารณผล การใหนำาอเลกโทรไลตแบบฟองไมโครในระยะเวลา5นาทแรกมประสทธภาพ

การยบยงการเจรญของเชอรา Penicillium digitatumไดดกวาการใชฟองไมโครบบเบล

อยางเดยวเชนเดยวกบทWhangchaiet al.(2009)รายงานพบวาการลางผลสมเขยวหวาน

เปนเวลา8 นาท โดยใชนำาอเลกโทรไลต มเปอรเซนตการเกดโรคราสเขยวทเกดจาก

เชอราP. digitatumนอยทสดเนองจากนำาอเลกโทรไลตมคาpHทตำาทำาใหเยอหมเซลล

ของเชอจลนทรยยอมใหกรดไฮโปรคลอรสเขาไปในเซลลไดงายขนโดยกรดนมผลไปออกซไดส

กรดนวคลอคและโปรตนทำาใหโปรตนเสยสภาพและเซลลถกทำาลายในทสด(Acheret

al.,1997) อยางไรกตามการใหนำาอเลกโทรไลตแบบฟองไมโครเปนระยะเวลานานขน

อาจทำาใหสารคลอรนอสระระเหยสงผลใหประสทธภาพการยบยงการเจรญของเชอลดลง

สวนการใชฟองไมโครบบเบลอยางเดยวใหผลรองลงมาในการยบยงการเจรญของ

เชอราPenicillium digitatumโดยคาpHกบORPไมแตกตางกบชดควบคมเชนเดยวกบ

Kobayashiet al.(2011)ทรายงานวาการใชไมโครบบเบลโอโซนในการยบยงการเจรญ

ของเชอราFusarium oxysporum และPectobacterium carotovorumในสารละลาย

ทใชปลกพชแบบไฮโดรโปรนกพบวาไมโครบบเบลโอโซนสามารถยบยงการเจรญของเชอ

ทงสองชนดไดอยางมนยสำาคญ

เมอนำาเชอราP. digitatumทผานการใหนำาอเลกโทรไลตแบบฟองไมโครมาตรวจด

ใตกลองจลทรรศนแบบเลนสประกอบพบวาโครงสรางของเสนใยผดปกตอยางเหนไดชด

โดยเสนใยมลกษณะแตกหก และ สปอรมสเขมขนสอดคลองกบผลการศกษาของ

Boqlanget al. (2010)ทรายงานวาpHท2-8สามารถยบยงการงอกของสปอร

ของเชอราPenicillium expansumโดยมเสนใยของเชอทยาวผดปกตอยางเหนไดชด

a

c

b

d

สรป การใชนำาอเลกโทรไลตแบบฟองไมโครทมคาคลอรนอสระ

เทากบ100mg/l เปนเวลา5นาทสามารถยบยงการเจรญของ

เชอรา Penicillium digitatum ไดอยางสมบรณโดยใหผลดกวา

การใชฟองไมโครอยางเดยวและชดควบคมทำาใหโครงสรางเสนใย

ของเชอราผดปกตโดยมการแตกหก และสปอรมลกษณะสเขมขน

จากเดม อยางไรกตามการใชนำาอเลกโทรไลตแบบฟองไมโคร

เปนเวลานานขนประสทธภาพในการยบยงการเจรญของเชอราลดลง

คำาขอบคณ ขอขอบคณหองปฏบตการสรรวทยาหลงการเกบเกยว

ภาควชาชววทยา คณะวทยาศาสตร และสถาบนวจยเทคโนโลย

หลงการเกบเกยวมหาวทยาลยเชยงใหมสำาหรบการเออเฟอสถานท

และอปกรณในการทำาวจยขอขอบคณรฐบาลไทยภายใตความดแล

ของสำานกงานความรวมมอเพอการพฒนาระหวางประเทศ(สพร.)

สำาหรบทนสนบสนนการศกษาและศนยนวตกรรมเทคโนโลย

หลงการเกบเกยวมหาวทยาลยเชยงใหมสำาหรบทนในการทำาวจย

4Newsletter

ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

Newsletterศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

I พฒนศกด ตนบตร1 เฉลมชย วงษอาร1,2 วารช ศรละออง1,2

สรยณห สภาพวานช3 และพนดา บญฤทธธงไชย1,2I รงสมนต ธระวงศภญโญ1 เนตรนภส เขยวขำ 1,2 สมศร แสงโชต1,2 วศพล เบญจกล1 มณฑนา มาแมน1

และ ดลฤด ใจสทธ1

บทคดยอ ผลพทรา(Zizyphus mauritiana Lamk.)หลงจากเกบเกยว

หากเกบรกษาทอณหภมหองจะมการเสอมคณภาพอยางรวดเรว

อยางไรกตาม การเกบรกษาทอณหภมตำากสามารถทำาใหผลตผล

เขตรอนและกงรอน เชน พทรา เกดความเสยหายจากอาการผด

ปกตทางสรรวทยาทเรยกวาอาการสะทานหนาวดงนนงานวจยน

จงมงเนนไปทการใชสารเมทลจสโมเนตและกรดซาลไซลกเพอ

ลดอาการสะทานหนาวของผลพทราระหวางการเกบรกษาทอณหภมตำา

นำาผลพทราพนธบอมแอปเปลมาจมในนำากลน(ชดควบคม) เมทล

จสโมเนต0.5,1.0และ2.0มลลโมลารหรอกรดซาลไซลก0.5,1.0

และ2.0มลลโมลารเปนเวลา5นาททอณหภม20องศาเซลเซยส

จากนนนำาไปใสตะกราพลาสตกคลมดวยถงพอลเอทลน เกบรกษา

บทคดยอ งานวจยนมวตถประสงคเพอศกษาปรมาณเชอราบนเมลดขาวเปลอก

จากการปรบปรงประสทธภาพโรงเกบขาวเปลอกระดบชมชนดวยการเปาอากาศ

แวดลอมเพอหาทางแกปญหาการลดความชนขาวเปลอกและการจดการขาวเปลอก

ในโรงเกบของกลมเกษตรกรทลดความชนแบบการตากลานซงมความเสยงตอความสญเสย

ดานคณภาพในการผลตเมลดพนธการทดลองใชขาวเปลอกพนธขาวดอกมะล105

(KDML105)และขาวเหนยวกข6(RD6)ทเกบในยงขาวของเกษตรกร2แหงในพนท

บานโนนสงต.คมเกาอ.เขาวงจ.กาฬสนธแตละยงบรรจขาวเกบเกยวใหมประมาณ7ตน

เปาอากาศแวดลอมภายในยง เปนเวลา2ชวโมงทกเดอนเปนเวลานาน4เดอน

สมตรวจบรเวณกลางกอง5จดและบนกอง3จดตรวจปรมาณเชอราบนเมลดขาวเปลอก

ทตดจากแปลงและเชอราโรงเกบ ดวยวธblotter จำาแนกชนดเชอราและปรมาณ

ของเมลดทตดเชอ ตรวจวดความชนของเมลด และตรวจวดความงอกของเมลด

1 สาขาเทคโนโลยหลงการเกบเกยวคณะทรพยากรชวภาพและเทคโนโลยมหาวทยาลย

เทคโนโลยพระจอมเกลาธนบร(บางขนเทยน)49ซอยเทยนทะเล25ถนนบางขนเทยน

ชายทะเลแขวงทาขามเขตบางขนเทยนกรงเทพมหานคร101502ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยวคณะกรรมการการอดมศกษากรงเทพมหานคร

104003สาขาวชาครศาสตรเกษตรคณะครศาสตรอตสาหกรรมสถาบนเทคโนโลยพระจอมเกลา

เจาคณทหารลาดกระบงกรงเทพฯ10520

1 ภาควชาโรคพชคณะเกษตรมหาวทยาลยเกษตรศาสตรกรงเทพฯ109002ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยวสำานกงานคณะกรรมการการอดมศกษากรงเทพฯ10400

งานวจยของศนยฯ

การใชสารเมทลจสโมเนตและกรดซาลไซลกเพอลดอาการสะทานหนาวในพทราพนธบอมแอปเปล

การเปลยนแปลงปรมาณเชอราบนเมลดขาวเปลอก ระหวางเกบรกษาในยงขาวทมการลดความชนดวยการเปาอากาศแวดลอม

ทอณหภม4องศาเซลเซยสโดยบนทกผลการทดลองทกวนพบวา

ในวนท5 หลงการเกบรกษา ชดควบคมมคะแนนการเกดอาการ

สะทานหนาวและการสญเสยนำาหนกสดสงทสด(CIscore2.58และ

3.77%)เมอเปรยบเทยบกบพทราทจมเมทลจสโมเนตความเขมขน

0.5มลลโมลาร(CIscore1.29และ2.83%)และกรดซาลไซลก

ความเขมขน1.0มลลโมลาร(CIscore1.50และ2.53%)ซงม

ประสทธภาพดทสดในการชะลออาการสะทานหนาวสของผวพทรา

ในทกวธการทดลองมการเปลยนแปลงจากสเขยวเปนสเขยวเหลอง

โดยเปลอกพทรามคาL*chromaและhueลดลงหลงการเกบรกษา

ในขณะทปรมาณของแขงทละลายนำาไดทงหมด ปรมาณกรด

ทไทเทรตไดและความแนนเนอไมแตกตางกนทางสถตในทกวธการ

คำ�สำ�คญ :พทราพนธบอมแอปเปลเมทลจสโมเนตกรดซาลไซลก

เชอราทพบมากทสดบนเมลดขาวเปลอกพนธKDML105คอเชอรา Cladosporium sp.

Curvularia lunataและNigrosporasp.รอยละ46.311.1และ7.5ตามลำาดบ

สวนพนธRD6มคารอยละ17.58.7และ15ตามลำาดบปรมาณเชอราRhizopussp.

และPenicillium atramentosumเพมมากขนเมอเกบขาวเปลอก12-16สปดาห

คาMCเรมตนของเมลดขาวเปลอกพนธKDML105และRD6เมอนำามาเขายงขาว

มคารอยละ13.8และ11.7ตามลำาดบตลอดการเกบรกษาพบวาMCเฉลยกลางกอง

และบนกองของเมลดขาวเปลอกพนธKDML105เทากบรอยละ12.55และ11.50

ตามลำาดบสวนขาวเปลอกพนธRD6เทากบรอยละ11.30และ11.08ตามลำาดบ

เมอวดคาความชนเฉลยเปรยบเทยบกอนและหลงการเปาอากาศแวดลอม พบวา

ความชนลดลงรอยละ0-0.4 ซงไมมความแตกตางกนทางสถต ความงอกของ

ขาวเปลอกพนธKDML105และRD6มคาสงทสดคอรอยละ96และ88ตามลำาดบ

เมอเกบรกษานาน16สปดาห

คำ�สำ�คญ :การตดเชอของเมลดขาวเปลอกยงการเปาลม

5Newsletterศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

Newsletterศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

I เสร วงสพเชษฐ1, 2 พศาล หมนแกว1, 2

นานาสาระ

1 ภาควชาวศวกรรมเกษตรคณะวศวกรรมศาสตรมหาวทยาลยขอนแกน2กลมวจยวศวกรรมประยกตเพอพชเศรษฐกจทสำาคญของภาคตะวนออกเฉยงเหนอ

การพฒนาเครองขด

มนสำาปะหลงในประเทศไทย

ในชวงระยะเวล� 30 ปทผ�นม� นกวจยไทย มความพยายามพฒนาเครองจกรกลเกษตรสำาหรบเกบเกยว

มนสำาปะหลงมาอยางตอเนอง กจกรรมขดมนสำาปะหลงขนจากดน

เปนขนตอนแรกของการเกบเกยว และเปนขนตอนทใชแรงงาน

รวมทงคาใชจายมากทสดของกระบวนการเกบเกยวมนสำาปะหลง

ในชวง15 ปหลง ภาวการณขาดแคลนแรงงานของ

ภาคเกษตรกรรมไทยทวความรนแรงมากขนประกอบกบคาใชจาย

ในกระบวนการเกบเกยวมแนวโนมเพมสงขนมากทำาใหมการพฒนา

เครองขดมนสำาปะหลงกนอยางจรงจงมากขน ซงสามารถลำาดบ

งานพฒนาเครองขดมนสำาปะหลงในประเทศไทยไดดงน

สมนก(2537)ไดออกแบบพฒนาเครองขดมนสำาปะหลง

แบบขดและลำาเลยงออกดานขางใหพนแนวลอของแทรกเตอรเครองขด

ออกแบบใหตอพวงดานหนาเขากบชดพวงใบมดดนดน มลกษณะ

เครองฯดงภ�พท 1

สวนประกอบเครองประกอบดวยอปกรณหลกอย2อปกรณ

ประกอบดวย

1)ผาลขดแบบสามเหลยมหนากวาง800มม.โดยมโซ

ลำาเลยงขนาดกวาง600มม.ยาว1,000มม.วางทำามม30องศา

กบแนวระนาบตดตงตอจากผาลขด

2)โซลำาเลยงหนากวาง450มม.ยาว2,000มม.วางขวาง

โซลำาเลยงในแนวราบเพอลำาเลยงเหงามนสำาปะหลงออกดานขาง

ใหพนแนวลอแทรกเตอรโดยใชเครองยนตเบนซน8แรงมาเปนตน

กำาลงขบเคลอนโซลำาเลยงทง2ชด

ภ�พท 1เครองขดแบบพวงดานหนารถแทรกเตอร

จากการทดสอบเบองตนพบวาเครองขดมความสามารถในการทำางาน0.83 ไร/ชวโมง

ประสทธภาพการขด85.90เปอรเซนตมมนสำาปะหลงสญเสยรวมรอยละ15

ศภวฒน(2540) ไดปรบปรงเครองขดมนสำาปะหลงของ สมนก(2537)

เพมเตม โดยมสวนประกอบทสำาคญประกอบดวยหวขดมนสำาปะหลงรปสามเหลยม

มหนากวางในการทำางาน1เมตรโครงเครองมหนากวาง2เมตรมอปกรณลำาเลยงขน

และอปกรณลำาเลยงออกดานขางใหพนแนวลอแทรกเตอร โดยใชโซชดลำาเลยงเปนโซ

ขบอปกรณลำาเลยง การขบชดอปกรณลำาเลยงใชเครองยนตเลกขนาด7.46 กโลวตต

เปนตนกำาลง (ภ�พท 2) จากการทดสอบไดรายงานวาความเรวการทำางานทเหมาะสม

0.46 เมตร/วนาท ความเรวของอปกรณลำาเลยง0.70 เมตร/วนาท ความสามารถ

ในการทำางาน0.74ไร/ชวโมงและหวมนสำาปะหลงทหลงเหลอในดนเทากบ92.51,3.86และ

3.63 เปอรเซนต ตามลำาดบ อยางไรกตาม ผวจยระบวาเครองขดมนสำาปะหลงน

ยงไมเหมาะสมทจะนำามาใชงานควรมการพฒนาเครองขดมนสำาปะหลงตอไปใหสามารถ

ใชงานทดแทนแรงงานคนได

ภ�พท 2เครองขดมนสำาปะหลงแบบใบขดสามเหลยมตดพวงดานหนาแทรกเตอร

ศกดา และธญญะ(2541) ไดรายงานการเปรยบเทยบคาใชจายในการขด

มนสำาปะหลงระหวางการใชแรงงานคนและเครองขดพบวาคาใชจายในการใชเครองขด

จะลดลงจากการใชแรงงานคนขดและความตองการแรงงานลดลงคดเปนรอยละ37.92

และ84.43ตามลำาดบแมวาการเกบเกยวดวยเครองขดจะตองใชแรงงานคนคราวละ9คน

ในการขบแทรกเตอร1 คน และเกบเหงามนฯ8 คนแลวกตาม ทงนเพราะเครองขด

จะสามารถเพมความสามารถในการขดจาก0.05ไร/ชวโมงเปน2.59ไร/ชวโมง

ตอมาศกดา และธญญะ(2542) ไดพฒนาเครองขดมนสำาปะหลง

สนสะเทอนK.72(ภาพท3) แบบใชพวงกบแขนพวงแบบ3 จดของแทรกเตอรขนาด

60-80แรงมาโดยอาศยกำาลงขบจากเพลาอำานวยกำาลงมาขบชดสนสะเทอนทเปนตมนำา

หนกรปใบพดขนาดนำาหนก35กโลกรมตดตงดานหลงของเครองขดหมนดวยความเรวรอบ

450 รอบ/นาท โดยผาลขดเอยงทำามม15 องศากบพนราบ จากการทดสอบพบวา

การประยกตใชระบบสนสะเทอนทำาใหสามารถลดแรงฉดลากของแทรกเตอรลง30เปอรเซนต

การใชนำามนเชอเพลงลดลง15เปอรเซนตมแนวโนมทำาใหความสามารถในการทำางานจรง

เพมขน29เปอรเซนตและมความสญเสยมนสำาปะหลงจากการขด3เปอรเซนต

6Newsletter

ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

Newsletterศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

นานาสาระ

เสร และสมนก(2548) ไดพฒนาเครองขดมนสำาปะหลงเพมเตม เนองจาก

เครองขดมนสำาปะหลงทเกษตรกรนยมใชขณะนนสามารถลำาเลยงมนสำาปะหลงออกจาก

แนวรองทขดเพยง600-700 มม. มหวมนสำาปะหลงหลงเหลอในรองขดรอยละ22-36

ซงไมพนแนวลอแทรกเตอร ทำาใหตองใชแรงงานจำานวนมากเกบมนสำาปะหลงออก

กอนทแทรกเตอรจะขดแนวถดไปผลการพฒนาไดเครองขดมนสำาปะหลงมข.46สำาหรบ

ตอพวงกบแทรกเตอรขนาด65แรงมาแบบ3จดซงมสวนประกอบทสำาคญประกอบดวย

คานลาก โครง ซลำาเลยง และใบมดตดดน ซงสามารถสงมนสำาปะหลงออกดานขาง

ไดระยะ700-800มม.ซงสามารถสงพนแนวลอแทรกเตอรไดหมดและตงชอเครองขด

วามข.46(ภ�พท 4)

ภ�พท 4อปกรณขดมนสำาปะหลงแบบมข.46

เสรและคำานง(2550)ไดพฒนาอปกรณขดมนสำาปะหลงมข.48(ภ�พท 5)

ซงใชรถแทรกเตอรขนาด18-25 แรงมา เปนตนกำาลง โดยใหสามารถใชอปกรณขด

มนสำาปะหลง ในแปลงปลกทมระยะหางระหวางแถวตงแต800 มม. ขนไปได จากขอ

จำากดของขนาดรถแทรกเตอรทเกษตรกรนยมใชมขนาดใหญฐานลอกวางสามารถทำางาน

ไดดเฉพาะแปลงปลกทมระยะหางระหวางแถวขนาด1,000มม.จงตองพฒนาอปกรณ

ขดมนสำาปะหลงขนใหมทใชแรงฉดลากนอยลงเพอใหสามารถใชงานกบรถแทรกเตอร

ขนาดเลก ไดซงรถ แทรกเตอรขนาดเลกมระยะหางระหวางลอรถแทรกเตอรแคบและ

สามารถนำาอปกรณขดฯเขาไปทำางานในแปลงปลกทมระยะหางระหวางแถวเพยง800มม.ได

จารวฒนและอนชต(2550)ไดสำารวจและรวบรวมขอมลทเกยวของกบระบบ

การเกบเกยวมนสำาปะหลงพบวามอย2รปแบบหลกไดแกการเกบเกยวแบบใชแรงงานคน

ทกขนตอนและการเกบเกยวแบบใชเครองขดมนสำาปะหลงชวยในขนตอนการขดซงรปแบบ

ทสองสามารถบรรเทาปญหาขาดแคลนแรงงานไดระดบหนงประมาณ37 เปอรเซนต

ลดตนทนการผลตลง8-10 เปอรเซนต แตยงมเกษตรกรทงในพนททมการใชเครอง

ขดมนสำาปะหลงแลวและในพนททยงไมมการใชเครองขดมนสำาปะหลงยงใชวธเกบเกยว

ดวยแรงงานคนทงหมดซงสาเหตมาจากการไมมการเผยแพรเครองขด

มนสำาปะหลงทมประสทธภาพและเกษตรกรบางสวนอาจไมยอมรบ

ประสทธภาพของเครองขดทมจำาหนายในปจจบนทยงมขอจำากด

การใชงานและอปสรรคทสำาคญคอเครองขดทมจำาหนายในปจจบน

สามารถชวยลดแรงงานในชวงการขดถอนจากดนเทานนสวนการเกบ

รวมกองตดหวมนออกจากเหงาและขนยายขนรถบรรทกยงตองใช

แรงงานคนถง2ใน3สวนของการเกบเกยวแบบใชแรงงานคนทงหมด

เปนปญหาคอขวดใหเครองขดไมสามารถทำางานไดเตมประสทธภาพ

ภ�พท 5อปกรณขดมนสำาปะหลงมข.48

ในปพ.ศ.2550-2552อนชตและคณะ(2552)ไดพฒนา

เครองขดมนสำาปะหลงแบบไถหวหม ผลการศกษาในขนตอนแรก

พบวา การเกบเกยวมนสำาปะหลงของเกษตรกรม2 รปแบบหลก

ไดแก รปแบบท1 การใชแรงงานคนทกขนตอนและรปแบบท2

การใชเครองขดมนสำาปะหลงฉดลากดวยแทรกเตอรในขนตอนการขด

หวมนสำาปะหลงออกจากดน แลวใชแรงงานคนทงหมดในขนตอน

ทเหลอซงเครองขดมนสำาปะหลงทเกษตรกรใชงานมหลากหลายแบบ

สวนใหญเปนเครองขดแบบคานเดยวมสวนประกอบสำาคญ3สวน

คอโครงเครองขายดผาลหรอขาไถและผาลขดซงผาลขดหลกๆ

ทพบการใชงานมทงแบบขดแลวไมพลกดนกบขดแลวมการพลกดน

นอกจากนยงพบวามการดดแปลงพฒนาเพมเตมรวมทงการพฒนาใหม

อยางตอเนองแสดงถงการไมมเสถยรภาพดานประสทธภาพการทำางาน

ของเครองขดมนสำาปะหลงทมการใชงานในขณะนนในขนตอนสดทาย

ของงานวจยอนชตและคณะ(2552)ไดพฒนาตนแบบเครองขด

มนสำาปะหลงแบบไถหวหม ขนมาเผยแพร (ภ�พท 6) ปจจบน

มผประกอบการบางแหงนำาไปผลตจำาหนาย

ภ�พท 6เครองขดมนสำาปะหลงแบบไถหวหม

ภ�พท 3เครองขดมนสำาปะหลงแบบสนสะเทอน

7Newsletterศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

Newsletterศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

นานาสาระ เสร(2551) ไดวจยและพฒนาเครองขดมนสำาปะหลง

โดยใชรถไถเดนตามเปนตนกำาลงและทดสอบการทำางานเครองขด

มนสำาปะหลง(ตนแบบ)เปรยบเทยบกบวธการเกบเกยวทเกษตรกร

นยมปฏบต ซงผลการศกษาพบวา อปกรณขดฯทพฒนาขนมา

มอตราการทำางานเรวกวาการขดมนสำาปะหลงโดยใชแรงงานคน

ในชวง5.50-8.00 เทา และมการสญเสยจากการขด ตำากวา

การขดมนสำาปะหลงโดยใชแรงงานคนในชวงรอยละ1.10–3.90

ทงนขนกบความแขงของดนในแปลงเกบเกยว และตงชออปกรณ

ขดมนสำาปะหลงทพฒนาขนมานวาอปกรณขดมนสำาปะหลงมข.52

มลกษณะดงภ�พท 7ซงคลายกบไถหวหมเอเชย

วชา(2553)ไดทำาการออกแบบและพฒนาเครองเกบเกยว

มนสำาปะหลง (ภ�พท 8) โดยมสวนประกอบทสำาคญ2 สวน

คอผาลแซะดนซงทำาหนาทตดดนใตรากมนฯและโซลำาเลยงแบบคบ

ทำาหนาทคบเหงามนและดงขนไปวางรายทดานหลงของแถวททำาการขด

ในลกษณะทละแถว โดยไมมการรวมแถว เครองฯถกตดตงเขา

กบแทรกเตอรดวยวธการตอพวง3 จด จากการทดสอบในแปลง

มรายงานวามอตราการทำางาน0.5ไร/ชวโมงโดยมความเรวในการเคลอนท

0.17เมตร/วนาทและตองใชงานในแปลงปลกทมระยะหางระหวาง

แถว1.2เมตรขนไป

ภ�พท 7อปกรณขดมนสำาปะหลงมข.52

การพฒนาเครองขดมนสำาปะหลงในประเทศไทยมลำาดบขนตอนการพฒนามา

พอสมควร เพอพยายามหาเครองทเหมาะสมในการเกบเกยวมนสำาปะหลงทมคาแรง

เกอบครงอยทขนตอนการเกบเกยวซงเครองขดทพฒนามหลายรปแบบปรบตามสภาพดน

และตนกำาลงทใช และมแนวโนมตอไปในอนาคตทจะตองมการพฒนาเครองทสามารถ

ทงขดรวมกองและตดเหงารวมทงบรรทกออกจากแปลงไดในเครองเดยวซงเปนเรองท

ทาทายนกวจยไทยตอไป

ภาพท8เครองเกบเกยวมนสำาปะหลง

เอกส�รอ�งอง

จารวฒนมงคลธนทรรศและอนชตฉำาสงห.2550.เครองขดมนสำาปะหลง.กสกร80(5):

89–102.

วชา หมนทำาการ.2553. เครองเกบเกยวมนสำาปะหลง. มหาวทยาลยเกษตรศาสตร.

[Online].Availableat:http://www.rdi.ku.ac.th/kasetresearch53/

group06/wichar/index_04.html[Accessed29/11/58]

ศกดาอนทรวชยและธญญะเกยรตวฒน.2542.เครองขดมนสำาปะหลงแบบสนสะเทอน

K.72.รายงานประจำาปสมาคมการคามนสำาปะหลงไทยกรงเทพฯ:สมาคมการคา

มนสำาปะหลงไทย.หนา88-94.

ศภวฒนปากเมย.2540.การออกแบบและประเมนผลเครองขดมนสำาปะหลง.วทยานพนธ

วศวกรรมศาสตรมหาบณฑต(วศวกรรมเครองจกรกลเกษตร),มหาวทยาลย

ขอนแกน.125หนา

สมนกชศลป.2537.การออกแบบและพฒนาเครองขดมนสำาปะหลง[แผนพบ].กรงเทพฯ:

สำานกสงเสรมและถายทอดเทคโนโลยกระทรวงวทยาศาสตรเทคโนโลยและ

สงแวดลอม;

เสรวงสพเชษฐและสมนกชศลป.2548.การพฒนากระบวนการเกบเกยวมนสำาปะหลง

ดวยเครองขดมนสำาปะหลง[รายงานการวจยฉบบสมบรณ].คณะวศวกรรมศาสตร,

มหาวทยาลยขอนแกน.11หนา.

เสร วงสพเชษฐ และคำานง วาทโยธา.2550. การพฒนาเครองขดมนสำาปะหลงโดยใช

รถแทรกเตอรเลกเปนตนกำาลง[รายงานการวจยฉบบสมบรณ]. ขอนแกน:

ศนยนวตกรรมและเทคโนโลยหลงการเกบเกยวมหาวทยาลยขอนแกน.9หนา.

เสร วงสพเชษฐ.2551.การวจยและพฒนาเครองขดมนสำาปะหลงโดยใชรถไถเดนตาม

เปนตนกำาลง[รายงานการวจยฉบบสมบรณ]. ขอนแกน: ศนยนวตกรรมและ

เทคโนโลยหลงการเกบเกยวมหาวทยาลยขอนแกน.34หนา.

อนชตฉำาสงห,อคคพลเสนาณรงค,สภาษตเสงยมพงษ,พกตรวภาสทธวาร,ยทธนา

เครอหาญชาญพงค และ ขนษฐ หวานณรงค.2552. วจยและพฒนา

เครองขดมนสำาปะหลงแบบไถหวหม[รายงานการวจยฉบบสมบรณ].กรงเทพฯ:

กลมวจยวศวกรรมผลตพชสถาบนวจยเกษตรวศวกรรม.53หนา.

Postharvest Technology Innovation Centerศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว

ผอำนวยการศนยฯ : ศาสตราจารย ดร. ดนย บณยเกยรตคณะบรรณาธการ : ศาสตราจารยเกยรตคณ ดร. นธยา รตนาปนนท ดร. เยาวลกษณ จนทรบาง ผชวยศาสตราจารย ดร.อษาวด ชนสต นางจฑานนท ไชยเรองศรผชวยบรรณาธการ : นายบณฑต ชมภลย นางปณกา จนดาสน นางสาวปยภรณ จนจรมานตย นางละอองดาว วานชสขสมบต ฝายจดพมพ : นางสาวจระภา มหาวนสำนกงานบรรณาธการ : PHT Newsletter ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว มหาวทยาลยเชยงใหม239 ถนนหวยแกว ตำบลสเทพ อำเภอเมอง จงหวดเชยงใหม 50200 โทรศพท +66(0)5394-1448 โทรสาร +66(0)5394-1447 E-mail : phtic@phtnet.org http://www.phtnet.org

ขาวประชาสมพนธ

ศาสตราจารยดร.ดนยบณยเกยรตผอำานวยการศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยวเขารวมงานประชมวชาการVIIIInternational

PostharvestSymposiumณ ประเทศสเปน ระหวางวนท 21-24 มถนายน2559 และนำาเสนอผลงานในหวขอResearchandDevelopment

onPostharvestManagementoftheRoyalProjectFlowers

ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว:หนวยงานรวมมหาวทยาลยเกษตรศาสตร

จดอบรมเชงปฏบตการเรอง “การจดการหลงการเกบเกยวเพอยดอายการเกบรกษา

และรกษาคณภาพทเรยนตดแตงสด”โดยมบคลากรจากบรษทนรวานาจำากดเขารวม

ฝกอบรมเมอวนท12กรกฎาคม2559เพอใหผเขารบการฝกอบรมไดรบความรเกยวกบ

การจดการหลงการเกบเกยวเพอยดอายการเกบรกษาและรกษาคณภาพทเรยนตดแตงสด

เพอการสงออกและสามารถจดการกบผลตผลสดไดอยางถกตองเหมาะสม

ศนยนวตกรรมเทคโนโลยหลงการเกบเกยว:หนวยงานรวม

มหาวทยาลยเชยงใหมจดอบรมเชงปฏบตการเรอง“ระบบมาตรฐาน

สนคาเกษตรและอาหารปลอดภย” เมอวนท 7กนยายน 2559

ณองคการบรหารสวนตำาบลแมคะตวนอำาเภอสบเมยจงหวดแมฮองสอน

โดยมเกษตรกรและผทสนใจ เขารวมจำานวน30 คน ทงนเพอให

ผเขารวมการอบรมมความรความเขาใจและสรางเสรมประสบการณ

ดานการระบบมาตรฐานสนคาเกษตรและมาตรฐานอาหารปลอดภย