Բիբարի մասինՆարեկ Իսախանյան

5-2 դասարան

Տաքդեղը (ծիծակ, պղպեղ, բիբար) մորմազգիներիընտանիքի բազմամյա բանջարաբույս է: Վայրի տաքդեղըհանդիպում է Ամերիկայի արևադարձային շրջաններում:

Մշակության մեջ հայտնի է 4 տեսակ՝ պերուական,

կոլումբիական, թավոտ, մեքսիկական կամ պատիճավոր:

Վերջինս առավել տարածված է. այս տեսակին ենպատկանում տաքդեղի բոլոր՝ ինչպես կծու, այնպես էլբանջարային խոշորապտուղ քաղցր սորտերը:

ՀՀ-ում մշակվում է 1 տեսակ՝ պատիճավոր տաքդեղըկամ դարապղպեղը՝ Արարատի, Արմավիրի,

Արագածոտնի, մասամբ՝ Կոտայքի մարզերում:

Ցողունը (բարձրությունը՝ 25–85 սմ) կանգուն է (երբեմն՝կիսականգուն): Տերևները պարզ են, մեկական, ձվաձև կամնշտարաձև՝ մուգ կանաչից մինչև բաց կանաչ: Ծաղիկներըերկսեռ են, խոշոր, մեկական կամ փնջերով, սպիտակ կամկանաչավուն, երբեմն՝ մանուշակագույն երանգով: Ծաղկում էհուլիս-օգոստոսին: Պտուղը 2–3-բնանի, բազմասերմ, կեղծ,

սնամեջ հատապտուղ է, տեխնիկական հասունացմանշրջանում՝ կանաչ, լրիվ հասունացման շրջանում՝ կարմիր,

նարնջագույն, դեղին, դարչնագույն, տարբեր ձևերի ևմեծության: Սերմերը տափակ են, բաց դեղնավուն: Կան կծու, քաղցր, մանր, խոշորապտուղ, միջահաս և ուշահաս սորտեր:

Տաքդեղը պարունակում է շաքարներ, սպիտակուցներ,

C, B1, B2, P վիտամիններ, կարոտին (A -

նախավիտամին): Կծվությունը պայմանավորված էկապսացին նյութի (բարձրացնում է արյան ճնշումը)

առկայությամբ:

Օգտագործվում է թարմ, եփած, խորոված, թթու դրած,

պահածոների արտադրության մեջ և այլն: Տաքդեղըխոնավասեր է, հողի նկատմամբ՝ պահանջկոտ: ՀՀ-ումշրջանացված են՝ Բուլղարական 70, Փղի կնճիթ,

Կայենսկի, Մոլդավիայի նվեր, Անի, Նուշ, Հայկականկլոր, Նորք և այլ սորտեր: