سید بابک علوی دانشیار دانشکده مدیریت و اقتصاد

دانشگاه صنعتی شریف

مقدمه؛

چه زمانی به تسهیم نقشهای رهبری سازمانی نیازمند هستیم؟

رویکردهای متفاوت به مفهوم سازی تسهیم نقشهای رهبری تیمی و سازمانی؛

تسهیم نقش های رهبری در تیم ها؛

تسهیم نقش های رهبری در سازمانها و عوامل مؤثر بر موفقیت وشکست آنها؛

جمعبندی.

تتسهیم نقشهای رهبری سازمانی از رویکردهای مهم در سازمانهای پیچیده امروزی اس.

بر روی رهبری سازمانی که تنها ت ًوسط یک بسیاری از آموزه های حوزه رهبری سازمانی عمدتا

.نفر اعمال می شود بنا شده است

ان الگویی تسهیم نقشهای رهبری سازمانی در تعارض با رهبری عمودی نیست، بلکه به عنو.برای تکمیل رویکرد رهبری عمودی استفاده می شود

دی امروزه در بسیاری از سازمانها رویکرد تسهیم نقشهای رهبری سازمانی از عوامل کلی.موفقیت به شمار می آید

هیئت مدیره ها؛ ؛(به جای مدیر عامل)کمیته های اجراییتخصص های زمانی که سازمانها نیاز به رهبری فرایندهای مختلف، زمینه های کسب و کار متنوع، و با

.بسیار خاص و متنوع هستند که عمال رهبری عمودی و یک نفره به تنهایی مقدور نیست

تیم های تحقیقاتی و دانشجویی؛واحدهای کسب و کار در داخل شرکت ها؛ ؛(خود گردان)تیم های مستقل کاری

ینگ ها، و وقتی با سازمانهای پیچیده مانند شبکه ها، ائتالف های استراتژیک، هولد.شرکت های حاصل از سرمایه گذاری شرکتهای دیگر مواجهیم

هر گونه تیم های کاری.

Leader

Leadership process leadership

effectiveness

Context Followers

Cognitive, behavioral, and

affective phenomena

Vertical leader and shared leaders

Followers and shared

leaders

ن به اهداف رهبری جمعی در قالب تعامالت دینامیک و متقابل برای رهبری یکدیگر برای رسیدو ایفای نقش های مکمل در رهبری تیمی به صورت داوطلبانه)مشترک تیم و سازمان

(شهودی(Collective/shared leadership)

سازمانی میان اعضا /توزیع کارکردهای رهبری تیمی(Distributed leadership)

بری می رهبری مشترک که چند نفر به طور همزمان و یا با واسطه یکدیگر یک سازمان را رهکنند

(Co-leadership)

Shared leadership is “a dynamic, interactive influence process among individuals in groups for which the objective is to lead one another to the achievement of group or organizational goals or both”.

This influence process often involves peer, or lateral, influence and at other times involves upward or downward hierarchical influence” (Pearce & Conger, 2003b, p. 1).

وع تسهیم یکی از نکات مهمی که در پیشینه تحقیقاتی این حوزه به آن توجه کافی نشده است، بررس ی موض.نقشهای رهبری تیمی و سازمانی از منظر پاسخگویی و مسئولیت است

کل تیم پاسخگو است هر چند ممکن است رهبر تیمی داخلی نیز وجود د ًاشته در تیم های خودگردان معموال

.باشد

پاسخگو شرکتها نیز چنانچه کل هیئت مدیره را در قبال عملکرد خود( هیئت مدیره)در تیمهای مدیریت ارشدرد اعضای تیم بدانیم، تسهیم رهبری تیمی به معنای پاسخگویی کل تیم و در عین حال ایجاد مسئولیت در فرد ف

.مدیریت ارشد برای رهبری تیم و سازمان است

است“ ظرفیت رهبری جمعی”هر تیمی دارای یک.

م اتفاق تسهیم نقش های رهبری در تیم مدیریت ارشد یک سازمان می تواند همزمان با وجود یک رهبر عمودی ه.بیفتد

خودگردان تحقیقات متعددی درباره تسهیم نقشهای رهبری تیمی در تیم های مستقل کاری وت تیم انجام شده است نشان می دهد که این رویکرد به رهبری تیمی نقش مهمی در موفقی

.دارد

در اینگونه تیم ها معموال دو نوع رهبر داخلی تیم و رهبر بیرونی تیم وجود دارند.

ی بیشتری می رهبری داخلی اینگونه تیم ها با استفاده از تسهیم نقش های رهبری دارای اثربخش.شود

امر به این“ کارکردهای رهبری تیمی”و “ رفتارهای رهبری ”مطالعات این حوزه از دو منظر.پرداخته اند

Mr. Inside and Mr. Outside

Ms. Business Line A and Ms. Business Line B

Ms. Innovation and Ms. Operation

Mr. Strategy and Mr. Implementation

Ms. Technology/task and Ms. People

م رهبری تیمی تحقیقات موجود در سالهای اخیر پیشنهاد می کنند که استفاده از رویکرد تسهی.و سازمانی می تواند از عوامل موفقیت در شرکتها باشد

ی، ایجاد انسجام تسهیم رهبری تیمی و سازمانی عالوه بر تاثیری که می تواند بر فرایند کار تیم.ازمان استو باور جمعی به قابلیت تیمی داشته باشد، پیش بینی کننده موفقیت تیم و س

و یا تحقیقات جدیدی در حال انجام هستند تا تاثیر عواملی که می توانند موجب شکست.موفقیت تسهیم رهبری سازمانی شوند را شناسایی نمایند

Effectiveness of team over time

(+ or -)

Co-leadersCompany (approximate

year)21

-Steve WozniakSteve JobsApple (1980)

+Steve BallmerBill GatesMicrosoft (2002)

+Harry Stonecipher

Phil ConditBoeing (2002)

+David PackardBill HewlettHP (1950-1980)

-Michael OvitzMichael EisnerDisney (1990)

-Ray LaneLarry EllisonOracle (1990)

+Red PolingDonald PetersonFord (1980)

نقشهای مکمل و متناسب با موقعیت؛

اعتماد متقابل؛

برخورداری از احساس موفقیت و امتیاز مشترک؛

ارتباطات مستمر؛

هماهنگی و یکپارچگی؛

روحیه کار تیمی.

برخورداری از حس جمعی برای موفقیت ها و شکست ها؛ایجاد کانال های مختلف ارتباطی به صورت غنی و مستمر؛آمادگی سازمان برای درک و کار یکپارچه با کمیته اجرایی و پرهیز از انشقاق سازمان؛الگوهای ذهنی مشترک درباره ماهیت کسب و کار و مدل موجود آن، ارزشهای سازمانی برای

سازمان؛هماهنگی در ارتباطات و نشر پیام های سازمانی؛رهبری اشتراکی موثر در داخل تیم؛ و روشن از ...( بر اساس کارکردها، مراحل موجود در زنجیره ارزش، )تقسیم بندی مناسب

نقشها؛ویژگی های فردی مناسب و تمایل به رهبری اشتراکی؛ وریت، تبیین ضرورت و ف)برخورداری از یک برنامه تغییر در سازمان برای جا انداختن موضوع

...(.داشتن حامیان مناسب، برنامه ریزی برای موفقیت های سریع، همکاری های پایلوت،

تندهر دو نوع رهبری سازمانی عمودی و رهبری توزیع شده برای عملکرد گروهی ضروری هس.

تعریف به دلیل مفهوم سازی های متفاوت از تسهیم رهبری، الزم است در ابتدای هر بررس ی.خود را از موضوع مشخص نماییم

یر است، اگر چه استفاده از تسهیم نقش رهبری در سازمانهای پیچیده امروزی اجتناب ناپذرفته اما موفقیت این نوع رهبری سازمانی وابسته به عوامل مهمی است که باید در نظر گ

.شوند

اشته باشد و تحقیقات آتی باید بر روی اینکه تسهیم رهبری سازمانی چه مصادیقی می تواند د.در چه شرایطی می تواند موجب موفقیت شود متمرکز شوند