A. B. Daniel - Kraljica Palmire 1

8/12/2019 A. B. Daniel - Kraljica Palmire 1

1/171

Naslov originala: Reine de PalmyreTome 1 La Danse des dieuxKRALJICA PALMIREKniga !rvaPLE" #$%$&A

Rims'o Cars(vo u vreme osvaa)'i* ra(ova u drugom ve'u nove ere+ %rani,e nisu -ile!ou.dane+ 'a'o na is(o'u i ugu+ (a'o ni u #ri(anii/

0eno-iu+ u )asu slave+ uve' moemo .amisli(i 'a'o se 're2e du s(u-om Palmire/ Nenale!o(a ravna e le!o(i (oggrada od 'amena+ !re'o 'oga su !us(ina i ve'ovi na(aloili(oli'o usnule !ra3ine da sam ivo( ne !rua ni3(a vi3e do i.vesnos( o ednom ve2 davnoi.-risanom snu/Angus 4arel Almana* Nesves(i,a

Prvi deo "5D#INA67896; godina n/e/Ples -ogovaP5"TINJA T5RAK AL


2/171

5 sen,i+ ene su ednoli)nim glasom !onavlale #alaminovo ime+ !re'linale su ga .a!omo2 i .a milos(/Nas(ao e (renu(a' !reda*a/ >irom o(voreni* us(a+ u!ali* o-ra.a od -ola+ devo'a egra-ila va.du* veli'im gu(laima/No2 se s!us(ila+ a da (o ni'o nie !rime(io/ Jedna ena e us(ala/ Pri!alila e i(ile loani,a

'oe su visile sa s(u-ova/ Dru9ga e dodala u mangal 'omadi2e sasu3enog i.me(a 'amile iras!alila e va(ru le!e.om od !alminog li32a/ Tre2a e duga)'om+ dryenom vara)om+!rome3ala ve3 'oi e -io !o(o!len u 'lu)a9lu vodu/ #ile su (o 'orisne radne+ si(nadelana 'oa se )ine radi o!u3(ana/ "amo da s(ra* ne -i .avladao 3a(orom 'ao 'a'avo!ori dim/ "va'a od ovi* ena e .nala 'oli'a e o!asnos( od !orodaa u (im godinama/A*emu e !omi'ala )elo mlade neves(e/ $!i!ala e nen vra( i nena us(a i !ro3a!(ala e:9 Ne idi@#a-i,a e Iu(i(o !ogleda/9 Prodrma e@ Ne sme o(i2i/ Tre-a o3 da se na!ine+ ina)e ne2u mo2i da i.vu)em de(e/Medu devo)inim 'a!,ima .asao e sla-a3ni (ra)a'+ do' o e .no o-livao (elo i s(oma'/A*emu e !rilu-ila nen (amni o-ra. o svo i !ro3a!(ala !ar re)i lu-avi i o*ra-rena/

9 >(a radi3 Egi!2an'o 9 ,i'nula e s(ara/ 9 Nie vreme .a i.live nenos(i@$na e surovo .a-ila svoe gru-e !rs(e u vra( mlade neves(e/ene 'oe su s(aale i.a neni* leda su .a2u(ale/ ena 9 de(e se !ovra(ila/ Is'ola)eni* o)iuod uasa+ ona e 3)e!ala s(ari,u .a ru'u/9 Ne da se@ 9 !rogundala e -a-i,a+ smanuu2i !ri(isa' svoi* !rs(iu na nen vra(/9 Ne !o'u3ava da .as!e3 da -i odagnala -ol+ er 2e3 (a'o umre(i/Ples -ogovaTur-ani mu3'ara,a -ili su o-asani !lamenom/ "edeli su o-oreni* )ela/ Ni'o nie eleoda !o'ae .e-nu 'oa se videla na ni*oyim li,ima/"amo e A-dona sedeo us!ravno i !ogledom o-u*va(ao )i(av Tura' Al


3/171

Poluglasno+ .a)uden+ A-dona e i.govorio:+Krali,a Palmire9 Jedna .ve.da se !omera@ Pogleda(e@ Jedna .ve.da se !omera

Mu3'ar,i su !odigli glave i !osma(rali su ga+ ali ni3(a nisu ra.umeli/ Ne'i 'oni su r.ali iis!re'idano ni3(ali .aedno sa mladom neves(om/ A-dona e u!ro !rs(om 'a severu+medu *ilade sve(lu,avi* .ve.da i silovi(o !onovio:9 %leda(e+ o(!ada sa ne-a@ #alamin s'ida .ve.du sa ne-a/ Po(om su e videli/To vi3e nie -ila .ve.da+ ve2 edan sve(losni re!/ #eo+ edva 'ru!nii od 'a've -u-e/ Predni*ovim o)ima+ ona se is!ruila i !o!rimila yeli)inu !(i,e/ 0a(im se o3 ednom!romenila/ 4ina i gra,io.na+ le-dela e !o!u( 'o!rene na !ove(ar,u/ Jo3 se uve2avala/Ta'o -r.o@ Gideli su e 'a'o se !re(vara u veli'i !lameni e.i'+ !o(om u ne'a'av re!divleg 'ona/Juno od logora+ 'amile su !o)ele da ri)u/ 5 !o)e('u samo (e' !one'a+ a onda sve.aedno+ 'ao 3(o -i )inile 'ada -i i* o-u.imao s(ra*/ Kro. s(ene ode'ivala e ni*ova

!romu'la dre'a/ Ni'o vi3e nie )uo vris'u mlade neves(e/ "(ar,i+ ene i de,a u-r.ano suis(r)aFi i. 3a(ora/ Po'a.ivali su ru'ama ne-o/ Plamen .ve.de urio e sve -re i -re/ "vedui i dui+ !ur!uran i .la(as(/ Ma'e su do.iyale de,u/ "(aria de,a su se .a-rinu(oFa(ala .a ma)ine *aline+ a ona namlada su se smeala i mla(arala ru'ama !redne-es'im )udom/A-dona vi3e nie na!u3(ao !ogledom !lamen 'oi e !arao ne-o/ %lasom !unim uasa+!ro3a!(ao e .a se-e:9 Ide !ravo na nas+ A-donau@ #alamin 3ale .ve.du !ravo na nas/Pod 3a(orom+ ene su )ule snanu dre'u 'amila/ Ni*ova rado.nalos( -ivala e sve ve2a/Ne o-ra2au2i vi3e !anu+ one su os(avile mladu neves(u u ru'e -a-i,e i A*emu/Ples -ogo vaA neves(a+ ona vi3e nie yri3(ala/ Na!oni su o3 uve' !ro(resali nena -edra+ ali ni'a'avau' vi3e nie !rela.io !re'o neni* sasu3eni* us(a/ #ila e -reme -e. )vrs(ine 'oe e sadalealo !re'o A*emuinog (ru!a/9 %lu!a)a@ 9 !ro,edila e s(ara 'ro. .u-e 9 $(i3la e/ $(vorila e devo)ina us(a i !rima'laim svo o-ra. na ne'oli'o (renu(a'a+ !re nego 3(o e !onovo s!us(ila svo dlan na o(e)enis(oma'/ Progundala e:9 Ne!o(re-no e 3(o se mu)i3 da e !ridrava3/ $na nam ne2evi3e !omo2i/Do' e A*emu s!u3(ala mladu neves(u na 2ilime !re'rivene ru-lem+ ene su u(r)ale !od3a(or/ Preneraene+ dernale su se sve do edne:9 Jedna .ve.da se o('a)ila sa ne-a@9 Ide !ravo na nas@ Pravo na nas@9 To nie .ve.da+ ve2 veli'i !lamen/ "(ara se na!ola us!ravila i u!i(ala i*:9 "(a !ri)a(e Jedna ena odgovori:9 To e ne-es'i !lamen sudneg dana@ #alamin 2e nas osudi(i@Podiu2i ru'e+ druga se !roderala/9 "udni e dan@ #alamin s(ie svoim !lamenim 'o)iama@ A*emu !o'a.a na neves(u+is!ruenu na !odu:


4/171

9 A ona eli(e li e na!us(i(i A-donaevu neves(u Li,a o-livenog su.ama+ edna enae !ovi'ala:9 "vi 2emo umre(i@ 0a3(o e !orada(i Druge su ve2 !o-egle/"(ara e !re(ila/9 Ne -ei(e@ Ne'a vas davo s(igne+ 'u'avi,e@

0avesa se s!us(ila !re'o 3a(ora+ a re)i su os(ale !rigu3ene/ #a-i,a e o'levala/ A*emu se!i(ala *o2e li i ona !o-e2i/ A na9!olu e sve 3(o e -ilo ivo i imalo us(a urlalo i ri'alo/"(ari,a e u.da*nula/ Posma(rala e i.-e2eno neves(ino li,e !od 'oim se na.irao rui)as(ie.i' i nene gla('e desni/ Kle'nula e i s'lu!)ala se+ s!u3(au2i glavu na na!e(i s(oma'/A*emu .adra da*/ Ne gledau2i e+ -a-i,a i.ayi:9 De(e e ivo/$('o!)ala e 'oni de!i2 i. !os(ave svog 'ai3a/ 5.ano se)ivo !oavilo o se u ru,i/ "ai.gla)anog me(ala sevnuo e !od sve(lo32u lam!i/$na .a!ovedi:9 Donesi ru-le i (o!lu vodu/ A*emuino sr,e e .aigralo/9 Ti ne2e3///

9 Pouri@ $na e ve2 mr(va+ ili 2e (o us'oro -i(i/ eli3 li da gleda3 'a'o o u(ro-a (ruliNa!olu+ Iudi su !res(ali da vri3(e/Ba' su i de,a .a2u(ala/Nisu se )uli ni !romu'li e,ai 'amila+ ni(i ni3(ane !re9!la3eni* 'ona/Plamena .ve.da !adala e sve -re i -re/ Narasla e u glavu ne'a've divle .veri+ .la(nu i'rvavu 'oa e urlala ne-om/ Nen !lameni re! se 3irio+ ali e !os(aao sve 'ra2i/$-asavala e (a'o snano ovu (minu+ da su se sasvim asno mogla ra.a.na(i li,a+ 3a(ori ini*ove sen'e/ Gideli su se !revoi i !u'o(ine 'oe su u(isnule svoe 3are u s(ene/ Ra(ni,ii. oruane !ra(ne M


5/171


6/171

5 !odnou+ !a'+ samo su se 'amile mi,ale/ 0vu' e's!lo.ie od.vanao e o3 uve' uu3ima+ smrad e i.a.ivao mu)ninu/Po(om+ 'ao i os(ali+ i sam A-dona e .a)uo de)iu dre'u/ #io e siguran da e (o negoyode(e/0a)uo e do.iyane ra(ni'a M(a (o (a'o s(ra3no smrdi+ a'o ne davo9 Ja sam A-dona/ Pre!o.nae3 li mo glas 5s(ani i da mi mog sina/$n e !ovu)e .a ru'u+ ali ga ona snano odgurnu/9 Jesi li !oludela 9 raes(i se A-dona !o'u3avau2i da uFa(i -e-u 'oa se !omi,ala naegi!2an'inom (elu 9 Da mi mog sina@9 Ne+ sa)e'a@ 9 u.da*nu A*emu/A-dona u e .gra-io .a ramena/ #orili su se suludo do (re9nu('a 'ada e Egi!2an'a+ 'oae !luvala i 'a3lala+ us!ela da !ro3a!2e:9 A-donau@ Molim (e@ Ne da mu da uda*ne ovu !ra3inu/ To 2e ga u-i(i///#ila e u !ravu/ Tur-an mu e s!ao sa usana i ve2 e o(eano disao/ A-dona e is!lunuosmr(onosni mul od 'oeg mu e o(i,ao e.i'/ $-mo(avau2i !onovo us(a+ on .a!i(a:9 De)a' ili devo)i,aNe odgovarau2i mu+ A*emu uvu)e -e-u is!od *aline na svoe golo (elo/ Ra.um o se!oyra(io/ Pres(ala e da se !la3i+ ali su e udovi (oli'o -oleli 'ao da se -orila/ $na o-risali,e 'rai)'om svog ru'ava i !rogunda:9 Misli3 li da sam imala vremena da !ogledam9 "in e+ siguran sam/ "amo mu3'o moe -i(i (oli'o snano da se rodi u ova'vom(renu('u/$'o ni*+ svi su s(enali i 'a3lali/ Ludi su se do.ivali i dodi9rivali se/ Pre!o.navali su sesa ola'3anem/ #ila e (o me3avina sre2e 3(o su ivi i .a-rinu(os(i .-og ovog !e!ela 'oii* e gu3io/9 "'lonimo se odavde 9 .a!ovedi A-dona/ 9 "(avi de(e u .a'lon@P1 es -ogo va"ada+ 'ada su -ili !od 3a(orom+ s(aali su 'ao -ledi 'i!ovi !ra3ine+ o-asani sla-omsve(lo32u lam!i 'oe se nisu ugasile/ Tada e A*emu i.vu'la -e-u i. svoe *aline da -io o-risala medunoe o3 uve' umrlano 'rvlu negove ma'e/ Gidelo se da edevo)i,a+ a ne de)a'/


7/171

9 A*@ 9 'li'nuo e A-dona/" gor)inom u us(ima+ gledao e 'a'o doila na.ad 'u!a de(e sa ono malo mla'e vode'oa e os(ala/Devo)i,a@#alamin e o-orio .ve.du na 'aravan i dao mu devo)i,u@

Da li e #alamin *(eo sve ni* da u-edi da A-dona !revo.i demone na samarima svoi*'amila$n !rime(i o!rueno (elo na 2ilimu/ 5 (renu('u se gor'o .a9!i(ao da li mu moda enas!ava/ Da+ moda nie )a' ni !rime(ila da e .ve.da sa ne-a !ala na ni*/ 0la(as(a sve(los(o-asala e (amnu sen'u na s(oma'u+ is'rivlena us(a+ ra.a!lena 'ao i o)i 'oe vi3e ne2egleda(i/ Tada s*va(i is(inu/I.a negovi* leda+ !oviau2i de(e u me'o ru-le+ A*emu !ro.-ori:9 Mu)ila se i mu)ila/ Moglo se !redvide(i/ "(ara e u)inila 3(o se moralo/ Moda -ismo+!a'+ svi morali umre(i .-og .ve.de/A-dona se raes(i/9 Ni'o ne2e umre(i/ Pe!eo 2e se s!us(i(i/ #i2e malo vi3e !ra93ine u !us(ini i (o e sve/

9 A .a3(o onda (oli'o smrdi Ko (i 'ae da demoni ne2e i.a2i i. .emle (amo gde e.ve.da !ala9 Ne govori -udala3(ine+ Egi!2an'o@ 9 na,erio se A-dona/ Gerue3 li da #alamin !ali.ve.du na ne-u samo da -i .a-ayiodemoneKrali,a PalmireKada e .avesa !ala !re'o 3a(ora+ i.a negovi* leda+ A*emu e !rivu'la o'ruglu i (o!lu-e-inu glavu do svoi* usana i !ro3a!(ala e:9 Jadna moa '2eri@ >(a uo!3(e .na (vo o(a, o namerama svog #alaminaPJes -ogo vaP5"TINJA T5RAK AL


8/171

9 #alamin e is'o!ao !esa' demona/Krali,a PaJmireA-dona e s(isnuo !esni,e/ #e. re)i e !ogledao svoe ra(ni'e 'a'o is(r)avau i. 'ra(era u'oem se !esa' o3 uve' o-ru3avao u 'ra('im sla!oyima/0a3(o se #alamin o'omio na ni* Nie li dovolno (o 3(o mu e dao '2er+ sa*ranio

!orodi,u+ !re'rio negove 3a(ore i 'amile smr(onosnim !es'omKada su s(igli do ivi,e 'ra(era+ ra(ni,i M


9/171

Prvi !u(+ o('a'o e sun,e u!e'lo svom svoom a)inom+ mogla se ose(i(i sveina vode'oa e s(ruala va.du*om i milovala im li,a/ De,a su -ila (oli'o u.-udena da i* vi3e niedralo mes(o/ #ilo e !o(re-no .a-rani(i im da u'alau )udesnu vodu/KraJi,a PaJmire5 (om (renu('u A-dona e !omislio na svou '2er/ Jednim s'o'om -anuo e is!red

A*emu/ $(eo e svou 2er'u i. neni* ru'u i !odigao e i.nad glave 'ao 'a'av luda'/9 #oi dar@ 9 dernao se 9 #oi dar@ Pogledali su ga+ .a)udeno/9 #alamin mi ga e !oslao/ Poslao mi e vodu i !oslao mi e '2er/ Rodila se 'ada e.ve.da !ala/ Ras!orila e ma)in s(oma' 'ao 3(o e .ve.da ras!orila .emlu@"(ari su se namr3(ili gundau2i+ malo uvereni u ono 3(o A-9dona govori/ ene su vr(eleglavom i sme3'ale se/ "vi su mislili da e voda .ais(a -ila nale!3i i na!ris(onii dar#oi/ Nie li (o -io med .a ivo( 'oi e !reds(oaoAli A-dona e+ sa svoorn novorodenom 2er'om+ dre2i e o3 uve' i.nad glave+ra.dragano igrao !o o-odu 'ra(era/ "me* mu e !arao grlo/ "me* se valao !o !ovr3inivode+ a 'ro. s(ene ode'ivao e .vu' 'oi o3 ni'o nie )uo/ Poedini su+ 'asnie+ -iliuvereni da se u (om (renu('u )uo #aFaminov sme*/ I.nenada+ A-donaeva sandala

s'li.nula e !re'o !es'a/ Posrnuo e 'a dnu 'ra(era/"vi su videli 'a'o se odmo(ava -e-in !ovo/ "vi su !oyi'ali 'ada e mau3no de(e(ovo(elo !ole(elo u vodu/ Rui)as(o (elo+ sli)no 'amenu od mesa+ !ole(elo e (a'vom la'o2omda se )inilo da e !(i,a/ 5 slede2em (renu('u uronilo e u !ovr3inu vode 'ao s(rela/ Taudara, i.-a,io e mau3an mla. vode/ Po(om e (elo nes(alo/A-dona se o('o(rlao ni. !adinu/ I on e u!ao u vodu i u(onuo/ 5!leo se u svo ogr(a)+!an(alone su mu se naduvale/ " mu'om e us!eo da dode do o-ale/ Pluvao e i da*(ao!res(ra3eno+ ose2au2i 'a'o !esa' i.mi)e is!od negovi* nogu/ Mla(arao e ru'ama iudarao !o !ovr3ini e.era (a'o da e sve du-le uranao/Mu3'ar,i su !ole(eli 'a nemu -a,au2i svoe 'ai3eve i (ur-ane/

P1 es -ogo va5 (o yeli'o !ome(ni+ ni'o nie !rime(io+ u !odnou li(i,e+ ednog sasvim malog de)a'a'a'o svla)i svou -elu (uni'u/ Ni'o ga nie video 'a'o urana u vodu i gnura ve3(o !o!u(ri-e/Ponovo se !oavio na !olovini e.er,e(a+ -a3 u (renu('u 'ada su i.vla)ili A-donaa nao-alu/ Plivao e sa la'o2om/ Negova gus(a 'osa siala se i (alasala !o !ovr3ini vode/Desnom ru'om e !ridravao A-donaevu '2er+ oslanau2i e na svo o-ra./ #e-a e -ilasavr3eno mirna/ Drala se .a 'ovrde svog s!asio,a 'ao da i* e milovala/ Nas(ala eneo-i)na (i3ina/ ene su gri.le usne/#e. i'a'vog na!ora+ de)a' e do!livao do A-donaa/ 0aga.io e u !esa'+ s(is'au2i -e-una svoe (elo/ I.gledom e varao/ &iso' i snaan .a svo u.ras(+ nie mogao ima(i vi3e od!e( ili 3es(godina/Nenim !o're(om+ !unim samilos(i on s!us(i -e-u u dr*(ave A-donaeve ru'e+ a ova e!aliyo !riFa(i/9 Jes(e li videli: u3la e u vodu i nie se udavila/ $no 3(o govorim e (a)no/ #alamin e nui.a-rao@$vog !u(a+ ni'o nie !ro.-orio/ "(ari su se osme*ivali !o9gnu(e glave+ a ene+ o)iuylani* od su.a+ 'limale su glavama


10/171

!o(vrdno/9 To 2e -i(i neno ime 9 re)e A-dona !o(vrdno9 0eno-ia:dar #oi@Trenu(a' 'asnie+ negova novorodena '2er -ila e na sigur9nom+ na A*emuinim grudima/A-dona e odmeravao mladog s!asio,a/ #io e (a'o mlad da e imao i.ves(an ose2a

nelagodnos(i/ Da li se (o #alamin o3 i nadmudrivao sa nim$n se !o'lonio de)a'u i u!i(ao ga .a ime/9 ?avad+ sin Is'elaev+ sin Duram9Elaev/9 Nisam (e ni'ada video/ Ti nisi i. mog (a-ora+ ?avadeDe)a' se o'renuo 'a li(i,i+ sa druge s(rane o-ale/ A-dona e video (ridese(a' mu3'ara,a+ena i de,e+ 'oe do(le nie !rime(io er e 'ao i os(ali -io isuvi3e u.-uden/ 5.-udengledanem vode 'oa e sve vi3e is!unavala 'ra(er/"vi mu3'ar,i+ !a )a' i ene+ -ili su is(o o-u)eni+ u duge -ele *aline/ Mu3'ar,i su nosili-radu+ a ene su !o'rivale svou 'osu/ "(aali su us!ravno+ ne!omi)ni 'ao 'a'vi 'i!ovi/9 Mo o(a, i moi s(ri)evi/ 9 re)e ?avad/$n !o'a.a !rs(om na veli'u !u'o(inu u !rav,u is(o'a/ Na dva sa(a *oda+ ne'a vrs(a

odrona vodila e do visoravni Tura' Al


11/171


12/171

9 Da'le+ a'o me e (voa '2er !o.vala+ ona 'oa o3 ni(i govori ni(i !liva+ .na)i da eGeli'i Ar*andeo odlu)io da s!oi na3edu3e/A-dona e u (renu('u -io .a!re!a32enQ !o)eo e da se smee+a Iudi o'o ni* odma*ivali su glavom/

P1 e s - $o va"IN%ID5N5M+ D5NAGPodignuv3i ru'u+ Aurelian e naredio da svi u2u(e/ "(ari de'urion e lagano smanio!ri(isa'/ Kono!a, se odmo(ao+ a da drvo nie .a3'ri!alo+ oslo-adau2i dr3'u 'a(a!ul(a/%ologlav+ -e. 3lema+ edva !ri3av3i do ame+ Aurelian e na9!ola s'lo!io o)i da -i -oleoslu3'ivao/0ora se radala+ a Iudi su -ili sanivi/ Magla gus(a 'ao (es(o+ !re'rivala e sve+ (a'o da senisu mogli ra.a.na(i ni .emla ni ne-o/ Na mane od dese( s(o!a+ Dunav e (e'ao u!o(!uno (i3ini+ -e. i namaneg u-ora/ Nevidliva u magli+ .emla e odednom !os(aalamo'ra/ Ni'a'vog o-ron'a+ ni'a'vog ala+ ni(i 'ameni(e o-ale/ "amo ova -es'rana

-ui,a vode+ (e3'a i ledena/Ali Aurelian i* e )uo/Tamo+ u.vodno+ na o'o ednu milu severno se'ira e udarala de-lo/ 5dar,i su od.vanali+uedna)eni i snani/Cen(urion


13/171

Tris(a mu3'ara,a umre2e danas+ a'o se ne vara/A sa nima umre2e i on/ "a dyadese( osam godina/I dale e oslu3'ivao udar,e se'irom/#ili su !re(erano uedna)eni/ To nie -ilo 'ome3ane Iudi 'oi u gomili+ uur-ano rade/9 Moda 2e na!as(i ve)eras+ malo !re mra'a/ 9 !ro3a!u(ao e !onovo Ma'sim 9 $ni (o

vole/ $ni veruu da se mi !la3imo no2ne -or-e/9 Na-ole -i -ilo 'ada oni ne -i dovr3ili (e svoe !ro'le(e s!lavove+ !re su(ra3neg dana/9 negodovao e s(ari de'urion 9Imali -ismo vremena da nam s(igne !oa)ane i."ingidunuma/

Aurelian i* e !ogledao svoim !lavim o)ima/ Plavim 'ao ne-o+ *ladnim 'ao .aledenavoda !lanins'og !o(o'a/ Pogledom sa 'oim mnogi nisu eleli da se susre(nu+ a 'oi e)inio negovo li,e ne.a-oravnim+ li,e ednos(avni* ,r(a 'oe e i.gledalo 'ao da e -ilo'lesano navra(9nanos/9 Ne 9 re)e on 9 "arma(i nam se rugau/ Krenu2e odma* 'adase magla -ude !odigla/

Ludi u ar'u !osma(rali su ga .a)udeno/9 $vi udar,i se'irom su .am'a/ Kada se magla -ude !odigla+ oni 2e -i(i na re,i+ a (ada 2eve2 -i(i 'asno/Jednim nemu svos(venim !o're(om+ ,en(urion Ma'sim .a-a,io e svou dugu !lavu'osu/ Ru'e su mu -ile neo-i)no nene+ s'oro ens'e+ a sle!oo)ni,a i deo desnog uva -ilisu !rese)eni dvos(ru'im oil'om sa o(o'om na 'raevima/9 Ka'o moe3 -i(i siguranMa'simov glas -io e !un )udena i !o3(ovana+ ali ne isumne/Aurelian se osme*nuo/ Ali (a osrne* ne dade negoyom li,unimalo -lagos(i/9 0nam/De'urion se us!ravio+ od-a,io svo vlani ogr(a)+ 'ao da e(ime eleo da od-a,i i svo umor/9 Tri-une mi smo s!remni/ "amo nam e !o(re-no sa( vre9mena da .agreemo 2u!ove///9 5 (om slu)au+ !o)ni(e smes(a 9 naredio e Aurelian/ "(ari voni' malo e o'levao/Po'a.ao e ru'om na 'oe 'oesu !re'rivale (ri o-la 2u!a/9 &arvari nas ne smeu .avara(i/ A'o se 2u!ovi -udu !regreali+ !rsnu2e )im se 'ono!a,-ude ola-avio/Lagani osme* !re3ao e !re'o Aurelianovi* usana+ do' e s(avlao svou ,rvenu 'a,igusa glavom ve!ra/9 #udi -e. -rige+ de'urione+ "arma(i nes(r!livo )e'au da nas ise,'au na 'omade/1SKrali,a PaJmireJednim udar,em mamu.a+ Aurelian e !o(erao svog 'ona 'ro. maglu/ #io e (o i.drliv!olu'rvni i-eris'i 'on+ 'oi ni'ada nie o'leyao u me(eu -i('e/ "lo-odno e 'as'ao!re'o svee !o('resanog grana+ da*2u2i 'ro. no.drve+ a onda u3ao medu voni'e/ la'o ena (om mes(u magla -ila gus(a 'ao i !ored re'e+ yoni,i su se !avlivali edan !o edan+(a'o -rilivo !oredani 'ao da su se nala.ili u dvori3(u ne'a'vog logora/


14/171

Kao !o o-i)au+ Ma'sim e o-ayio i.yanredan !osao/ Ka,ige su im -ile !re'riyeneyu)im glayama sa 'ugli,ama od ,ryenog mermera na mes(u o)iu/ &r*ovi !ilumU-lis(ali su na modro sye(los(i/ Koa na 3(i(ni,ima -ila e !rema.ana syins'om ma32u da-i ga(ani s!a(*asa -ole 'lF.ili/ Ni(i edna (uni'a nie -ila umrlana -la(om+ ni(i edna)eli)na al'a nie man'ala na !an,irima/ De-ele oy)ie 'oe !re'riyale su im s(o!ala i

lis(oye 'a'o -i i* -ole 3(i(ili od vr*ova s(rela 'oe 2e us'oro !re'ri(i .emlu/Dos(oans(yeno+ lagano dre2i u.de medu !rs(ima+ Aurelian e gra,io.no !o(erao svog'ona !red yoni'e/ Ledeni ve(ar e !ro9drmao ga(an sle.ove -oe na o!asa)u negovogo'lo!a i !re3ao !re'o !la(na negoyi* 'ra('i* !an(alona !od 'onim 3(i(ni'om 'oim su-ile umo(ane negove -u(ine/ Krane o3(ro+ negoy glas e .agrmeo:9 Legionari+ ni* ima *iladu+ a vas edva 3a)i,a/ $ni imau samo ednu elu: da va3a 'rv!o!rs'a ni*ove o'lo!e/ $ni .a9udarau na mrnu i na lu'avs(vo/ Rodeni su da -i vas'lali i ras!arali va3e u(ro-e/ Nemau ni(i !ravila ni(i milos(i/ %ladni su ya3i* !a(ni/52u(ao e i !us(io svog 'ona da slo-odno 'as'a du-le 'ro. redove/ $)i su mu -ile!re'rivene amoyima+ o!(o2enim .la(om iPles

sre-rom na 'ome su siali orao i sun,e/ Prela.io e sa li,a na li,e/ Namladi legionario-arali su !ogled/9 Ima i* *iladu+ a vas+ edva 3a)i,a/ Pa i!a'+ a+ Aurelian+ va3 (ri-un+ o-e2avam vam da2e !re mra'a "arma(i -i(i !oraeni/ $ni su !re!redeni+ ali -i2e !o-edeni lu'avs(vom/ $nisu -esni+ ali va3 -es 2e i* smodi(i@Kon mrdnu+ na)uli u3i+ .a-rinu(og !ogleda+ 'ao da ga e morio gos!odarev glas/Pri(is'om 'olena+ Aurelian ga e !onovo !o(erao/ #lago se nasme3io+ us(a su mu ses'u!ila+ ali e i!a' (o dugo+ u.ano i golo-rado li,e os(alo .ami3Feno/9 "inovi Rima+ 'aem vam: Du3e na3i* o)eva su sa nama+ a -ogovi nam !o'lanaunale!3i dan na3eg ivo(a/ Ju!i(er 2e nas yodi(i/ "vemogu2e "un,e us'oro 2e ras(era(imaglu i ono 2e !os(a(i va3a 'rv/ Kaem vam: ye)eras 2e Mi(rini gavranovi dera(ivarvare/ A mi+ mi 2emo !i(i sirmiums'o vino i slayi2emo !o-edu/Binilo se da se magla ni'ada ne2e !odi2i/$d )e'ana+ mi3i2i su im (rnuli+ a 'rs(a se 'o)ila/ 5 Dunav se u(a!ao sva'i .vu'+ semne!re'idni* udara,a se'irom/ Ta ne!rirodna (i3ina -ila e s(ra3nia od *ladno2e/Aurelian+ o'ruen samo ednom malom gru!om veli(a+ mladi* i s!re(ni* u -a,anu!iluma+ -io e na o(vorenom+ na !oloyini -rda+ i.medu 3ume i re'e/ Jame sa 'a(a!ul(ima-ile su s'riyene i .a3(i2ene das'ama/ Jo3 uve' nevidliv+ os(a(a' 'o*or(e+ !od .a!ove32uMa'sima i o3 dvoi,e ,en(uriona+ -io e na ru-u3ume/#eli)as(o sun,e se nie moglo na.re(i 'ro. maglu/ ?o2e li se !oavi(i danas Je liAurelian lagao yoni'e ?o2e li ovo -i(i (a .lo'o-ni dan 'ada rims'i -ogovi os(avlauyoni'e 'oi i* o-oavau+ da umru/KraJi,a PaJmirePles -oVgovVaDugo e Aurelian !osma(rao is(o'/ "ve svoe misli usredsredio e na "vemo2nog Mi(ru+na u(i,a "vemogu2eg "un,a 9 -ogove 'oi su odlu)ivali o sud-ini negovog o,a+ a 'oi 2edanas nemu !odari(i ili !o-edu ili smr(/


15/171

I -ogovi odgovori3e/ I.nenada se !ro(egla -ela sen'a/ Ja'a sve(los( se !ro-ila 'ro. maglu+3ire2i svoe neo!i!live resas(e 'olu(ove/ 0asle!luu2a sve(los( 'oa e !adala do noguIudi i s(vari/AureFianoG 'on e .adr*(ao i udario 'o!i(ama !o vlano (ravi/ Ja' ve(ar !odigao e.la(as(e rese na !re'riva)u sedla/ Le9gionari su se us!ravili+ -olni* o)iu/

A onda su svi !re!o.nali (a .vu'/Ga.du* e .a(re!erio sa ni*ove leve s(rane/ 0loslu(an i samr(an 3a!a(+ o3 uve' nevidliv/Plo(un s(rela/Ne )e'au2i naredene+ veli(i+ !re'rivau2i se o'lo!ima+ na9!ravi3e .id od drve(a i 'oei.nad svoi* glava/Tri s(o(ine+ )e(iri s(o(ine s(rela !aralo e ne-o/ #io e (o samr(ni le(+ (a'o .gusnu( da eras(vorio !rovidnu maglu/ Pone'i me(alni vr*ovi s(rela siali su se 'ao sun)evi .ra,i/Binilo se da !lo(un ne moe da dosegne vr* -rda/ No+ .a9ni*ao se 'ao da ga e nevidlivaru'a -a,ala na (lo/ Ne'a'vim divla)'im !u,'e(anem gvo.dene glavi,e !re'rile su.emlu i -unove/ Ta'o dale'o da su se edva ra.a.navala !era sa s(rela+ ia'o e sve(los(ve2 -ila sve a)a/

Na vi3e od s(o 'ora'a od veli(a+ !ro,enivao e Aurelian sa ola'3anem/ "uvi3e dale'o+suvi3e nis'o i !revi3e u levo/ #io e u !ravu/I 'ao !o(vrda onome o 2emu e ra.mi3lao+ -ogovi su ra.ma9'nuli .avesu 'oa e.a'lanala re'u/ Magla se vrlo -r.o !o(!uno !ovu'la+ ras!r3ena sun)evim .ra,ima/Na.ad su i* ugledali/Kao ne'a'va )udna .mia+ drveni gmi.ava, na)i)'an 'o9!lima+ o-loen gyodem+Iulao se !o siv'as(o !ovr3ini re'e/ "(o(inu+ dve s(o(ine s!lavova@ Moda i vi3e/Pove.ani 'ono!,ima+ !renosili su mnogo s(rela,a 'oi su 'le)ali na ednom 'olenu/ I.ani* s(o(ine 'onani'a u duga)'im !an,irima+ sa .a(egnu(im gG$.denim 'a!ula)ama'oe su -ile !re'rivene 3ila(im 'a!ama+ !ridravali su .a valu svoe nis'e a.is'e 'one'oima su grudi -ile .a3(i2ene 'onim !rega)ama/Du (e drvene 'olone+ na dese(ine mu3'ara,a u!ravlalo e gru-im 'ormilom/ Bvrs(o!rive.ana dvos(ru'im 'onim u.i9,ama+ ova 'olona s!lavova odolevala e 2udima-r.a'a+ !osr2u2i !rema yr(lo.ima 'oi su i* -esno .a!lus'ivali+ 'o!au2i -ra.de is(varau2i u.avrelu gus(u !enu/ Tu i (amo+ s'u!ina se .lo!a(ila+ -un,ala+ (r!ela snaneudar,e/ Trudili su se da 'on(roli3u s!lav !re nego 3(o -i se 'ono!,i .a(egli i !re nego 3(o-i i* re)na s(rua!onovo odnela/"a la'o2om+ ne !o'a.uu2i ni namani .na' .a-rinu(os(i+ sarma(s'i s(rel,i+ 'onani,i i'oni !ra(ili su (e (r.ae/ Na uno s(rani o-ale+ is!red ni*+ Rimlani su se edva moglivide(i/ Tada se edan urli' !ro(egao+ !re'idau2i .loslu(nu (i3inu/ Dre'a 'oa e i.-iala i.*iladu grla+ o(vorila e vra(a !a'la/ 5rlali su i urlali/ Divla)'i .ada*+ !un rnrne+ le(eo eva.du*om snanie negos(rele+ (ren !re (oga/$-ra.i mladi* veli(a u!alili su se od s(ra*a/ I sam Aurelian+ ose(io e -ol u -edrima+ ia'oe !u(ana 'oom se 'olona s!lavova 're(ala -ila ona'va 'a'vu e i !redvidao/ Nie!ogre3io: -r.a' e mogao -i(i od 'oris(i varvarima+ ali ga nisu mogli !re2i ona'o 'a'o su(o eleli/ Nevidena silina re'e vu'la i* e ni.vodno !rema 3iro'om .aviu('u/ Nadali su seis'r,avanu na unu o-alu Dunava/Krali,a Palmire


16/171

A u!ravo na (om mes(u -ile su is'o!ane ame sa 'a(a9!ul(ima@Konvo s!lavova e us!oravao/ Aurelian i negova 3a)i,a yeli(a -ili su u .a'lonu+.a3(i2eni od nale(a !rvi* s(rela/ Na mane od s(o(inu s(o!a/ Na do*va( veli'i* sarma(s'i*lu'ova/ Na.irali su 'one ru'avi,e i na-iene 3lemove sa -ron.anim 3i!'ama 'oe su.a'lanale li,a varvara/ "un,e e o-asavalo me(al na vr*ovima ni*oyi* s(rela/

Aurelian e naredio !ovla)ene voni'a u (renu('u 'ada su !u'le yolus'e ile/"(rele su 3i-ale !o va.du*u/ "ilovi(im galo!om+ Aurelianov 'on !ole(eo e do doneg(o'a re'e+ do' su voni,i urnuli do 'raa !ola/Ne-o e -lis(alo od gomile (re!(aa+ ras'o3nog saa/ Ponovo se .a)ulo samr(no!u,'e(ane gvoda !o u(arnem va.du*u/Trava !o 'oo su (e' )asa' ranie ga.ili Aurelian i negovi legionari+ o-rasla gus(im3i-lem 'u!ina+ -ila e !re'rivena slomlenim s(relama sa 'oi* su 3(r)ala ra.no-ona !era!o!u( o(rovnog ,ve2a/A na re,i+ ra(ni !o'li)i !re(varali su se u !odsme*e/ Aurelian e o'renuo svog 'ona u3iro'om lu'u i do3ao e do o-ale/ Dale'o oda(le+ ra3(r'ani yoni,i nisu .nali 3(a im e)ini(i/ Be'ali su naredena/ Ni*ov uas i .-unenos( -ili su suvi3e vidlivi/ >a)i,a

sludeni* de)a)i2a+ !red (a'vom silom@Aurelian e lagano ra.vu'ao usne/ Ne'a se varvari rugau/ I.nenadene 'oe i* )e'a -i2evi3e nego -olno/#a,io e !ogled+ da -i se uverio da e s(ari de'urion lagano o('rivao ame sa 'a(a!ul(ima/$dmerio e o3 ednom -r.inu s!lavova i i.vu'ao e svo ma) i. 'ori,a/ Podigao ese)ivo/ "am nas!ram divleg )o!ora 'oi e e.dio re'om/Moglo se !omisli(i na (ren+ da 2e se sam -ori(i+ sulud+ -es'rano gord i nemo2an/I.uviani s!lavovi sa mu'om su se

P1 es - ogo va

!ro-iali+ ali su us!evali da u'ro(e -r.a'+ !ro(eu2i se !rema !li('im+ mirnim vodamare'e/ "arma(s'i s(rel,i su se us!ravili+ .gra-ili su svoe lu'ove+ do' su 'onani,i -es(idnoigrali 'ra svoi* 'ona/5 (om (renu('u+ .a!ovedni' e s!us(io svo ma)/%ore+ 'ao e,a same 3ume+ .a(re!erio e edan snaan udara,8 -a'ar/Kao !romu'lo reane+ o!us(ili su se do (ada na!e(i 'ana!ina 'a(a!ul(ima/Aurelian e .a)uo !u,'e(ane s(rela,a/ Tri o-la 2u!a su se u.digla i.nad re'e/ Triogromna+ nes!re(na inse'(a vr(ela su se !o nis'o 'runo !u(ani/Prvi se ra.-io o vodu/ Drugi e !rsnuo na (ru! 'ormila/ Tre2i e o'r.nuo 'one i'onani'e/ "va (ri su se ras!rsnula u. veli'u -u'u/Tri lo!(e -elog i .la(nog !lamena !r3(ale su !o !ovr3iniDunava/Tri .la(as(a sno!a+ (ri !lamene adae igrale su !o vodi+ drye(u1 !an,irima/Kana!i 'a(a!ul(a !onovo su !u'li/ Druga (ri 2u!a gi!'o su se .ayr(ela/ Ra.-ili su se os!lavove+ 'one i Iude i ra.-a,ali is'ri)aye (ra'e/#olni urli,i i ,rni dim i.-iali su is(ovremeno/


17/171

0a!o)eo e uareni !a'ao 'a(rana/Dva !u(a su oO 'a(a!ul(i i.-a,ili 2u!ove/ Jo3 dva !u(a e me3a9vina 'a(rana+ sum!ora i!ie(m ulmine e's!lodirala+ seu2i*aos/0a (ili )as+ !Famen e .aFa(io vodu Dunava/ #r.o se 3irio !o yr(lo.ima+ .aFa(ao

s!oni,e na s!lavovima+ 'ons'a 'o!i(a+Krali,a Pal miredrvo sa lu'ova i s(rela/ Le!liv i !o*le!an+ !rio e Iuds'o meso+ !rodirao !la3(ove i'ou sa 3lemova+ (o-ol,e+ !a )a' i dr3'e ma)eva/ Ni3(a mu nie moglo u(e2i/ Plamen e!os'a'ivao sa grive na grivu+ sa li,a na li,e+ sa ednog s!lava na drugi !o!u(!oma*ni(alog ve(ra/ I. grla se o(imala -olna ri'a/ Koni su se ri(ali i us!ravlali 'ao da sueleli da !ole(e 'ro. )adavi dim 'oi se s!us(io 'ao no2 na .gari3(u/$!ori smrad s(igao e do s(rmi* o-ala/ "(ari de'urion i ne9govi legionari su i.a3li i.rovova+ !re'rivali su nos i us(a+ .a!re9!a32eni u)in'om ni*ovi* 'a(a!ul(a/ Na ne'oli'o*va(i i.nad ni*+ Aurelian e !o'u3avao da umiri svog 'ona/ A ova e !osr(ao+ dr*(e2i'ao da ga Fa(a gro.ni,a+ 'olu(ao e o)ima+ a ni. 'i)mu su mu se !enali .e-na i samr(ni

va!ai/Bi(ava o'u'a Dunava -ila e sada o-u*va2ena/ "!lavovi su goreli u. snano !u,'e(ane/Nemo2ni da !o-egnu+ sarma(s'i ra(ni,i goreli su (a'o la'o 'ao da su -ili i(ili loani,a/Poma*ni(ali od uasa+ 'oni i Iudi su s'a'ali u !lamenom .a*va2enu vodu/ Kao -u'(ine'oe su i.-iale i. !od.emnog sve(a+ Iuds'e glave+ is!u,ale 'oe+ !omalale su se na!ovr3inu re'e/ 5s(a s'u!leni* !re'o u!aleni* .u-a+ 'oni su (onuli+ udi3u2i !lamen/&e.e 'oe su !ridravale de-la su !o!u3(ale+ 'ormila su se 'o(rlala+ dro-e2i udove+!arau2i (ela i u(ro-e+ 'omadau2i sve 3(o e -ilo ivo/ "mr( e -ila !oseana i ve2 e!re'rivala ni.vodni (o' re'e/ #e.o-li)ni 'omadi ra.-ieni* s!lavova dogorevali su 'aora.-a,ani !lami),i 'oe e -ui,a odnosila/5.vodno+ !a'+ ne!ogodeni s!lavovi u!ali su u .am'u/ &arvari su se s(ra3no mu)ili da!rese'u ve.e 'oima su de-la -ila s!oena edna .a druge/ " na!orom su !o'u3avali dau!ravlau 'ormilima+ ali Dunav e -io snanii od ni*/ Geselo i* e vodio u !a'ao'a(rana/ #ila e (o 'a.na rims'i* -ogova 'ou e ru'a (ri-una Aureliana imala da i.vr3i/Ali+ -ili su (o i!a' "arma(i/ &arvari rodeni da -i se rugali -ogovima i i.a.ivali samu smr(/Pl


18/171

Kon se u.ogunio !re nego 3(o e urnuo u.vodnim (o'om re'e/ $dse)nim+ gru-imglasom+ Aurelian e !o.vao !reneraene veli(e o-u.e(e uasom/ Mladi voni,i su !o*i(alida !onovo o-ra.uu 'vadra(/Aurelian e !onovo i.vu'ao svo ma)/ I.nad ni*+ i. roga 'o*or(e od.vanao e !o.iv!onovlen !e( !u(a/ Cela 'o*or(a !oavila se na 3ums'o medi/ $'lo!na vos'a se

!oravnala+ o-ra.uu2i !ur!urnu ogradu+ is!red 'oe su se !oredali ,en9(urioni/"ada e Ma'sim isu'ao svo 'ra('i ma)/ 5!erio e o3(ri,u 'a Aurelianu i ednimodse)nim u.vi'om !o(erao svog 'ona !ravo na varvare/5 savr3enom redu+ (ridese( odli)no uve-ani* voni'a surilo se .a nim+ u.vi'uu2i'oli'o i* e grlo nosilo: ++Rim@ Rim@ Rim@U

Krali,a Palmire$no 3(o e !reos(alo da -i se savladali "arma(i -ilo e s'oroigra/Konani,i i 'oni !os(aali su la'e me(e+ o(eali od vode 'oa se slivala sa ni*ovi*!an,ira i uvla)ila u ni*ove navla'e/ Koa ni*ovi* grudni* 3(i(ova u'ru(ila se od

'va3ena/ Dugim galo9!om+ Aurelian e udario na ednu gru!u )ii su 'oni r'(ali sanamerom da .au.mu -or-eni !oloa/I.ma'nuv3i (elo u s(ranu+ i.-egao e nes!re(no i.-a)ena 'o9!la/ Do' su mu rame i ru)ni.glo- -ili u is(om lu'u+ svoim ma)em re.ao e grla i ,e!ao glave/ Beli' e se'ao meso+is(o 'ao 3(o e malo !re (oga !lamen !rela.io sa li,a na li,e/ Trava e -ila na(o!lena'rvlu !re nego 3(o -i se !rvi le3evi "arma(a sru3ili/I.a negovi* leda+ 'o*or(a e !onovo .aurlala:9 Rim@ Rim@I voni,i i oi,iri .nali su da e ni*ov (ri-un -io u !ravu 'ada e re'ao da 2e ve)eras !i(isirmiums'o vino/ #ogovi su odlu)ili o !o'olu varvara/5.-udeni+ o!ieni smradom Iuds'i* (ela i u!alenog 'a(rana+ oni su uri3ali na is,r!lene!reivele "arma(e+ 'oi su -eali 'a s(rmini o-ale/ Do' su veli(i davili u -la(u -rones(rel,e+ !re nego 3(o -i oni uo!3(e s(igli da ra.a!nu svoe lu'ove+ gomila (e3'i* 'o!alasru3ila se na sla-ine 'ona 'oi su us!eli da !redu Dunav/ "a svi* s(rana !ro-iali su-u(ine i 'rs(a/ Pri sva'om udaru+ sla-a3ni drveni 'lin 'oi e !ridravao gvo.deni vr* .adrvo 'o!la+ !o!u3(ao e/ $no se savialo i !os(aalo 'limava !re!re'a 'oa e !rimoravalane!ria(ela da u !o(!unos(i odus(ane od -or-e !rsa u !rsa/Medu(im+ nas(ao e .a!anuu2i (renu(a'/PJes -ogovaMedu ra(ni,ima 'oi su !o!adali sa svoi* 'ona+ edan se us!ravio/ #e. o'levana+i3)u!ao e vr* 'o!la 'oi mu e !ro-io -u(inu/ $d -ola+ vrisnuo e (a'o a'o i o3(ro+ da eAurelian !ogledao u nega/ Podr*(avau2i na !o'idano no.i+ "arma( e s(ao is!red nega+sa ma)em u ru,i+ od-a,uu2i 3lem sa 'oga e is'rivleni me(al sa nosa ranavao negovo-ra./0a(im e Aurelian ugledao ne3(o neverova(no/ens'o li,e/$)i+ us(a+ 'oa ene@"arma(i su -ile ene@Ne ne'oli'o 'ora'a i.a nega+ Ma'sim u.vi'nu:9 Tri-une@ "a (voe leve s(rane@


19/171

Is'oris(iv3i (renu(a' negove ne!ane+ edan "arma( .a-a,io e 'o!le sa -ron.animvr*om i.nad vra(a negovog 'ona/ Aurelian e !onovo na.reo ens'o li,e+ !ri'le3(enogvo.denim 3lemom/ Le!o li,e u!r'os is'rivlenos(i i usnama s(isnu(im ods(ra*a/Aurelian e naslu(io 'o!le i.nad svog ramena i nagons'i e .ama*nuo svoim ma)em/

5dario e 'olenom svog 'ona i nagnao ga da se o'rene/ I.a nega+ !romu'lo s(enu2i odmu'e+ ranena ra(ni,a .ama*ivala e svoim ma)em ne -i li mu ise'la nogu/ Kons'e sa!isu e odgurnule (e nie us!ela da os(vari svou .amisao/ Ma) o e is'li.nuo i. ru'u/"e)ivo e u. -lagu 3'ri!u !ro-olo ola-avleni !o'rova, Aurelianovog 'ona/ $se(io e!od -u(inama 'a'o 'on !odr*(ava/ ivo(ina se o)ani)'i ri(ala+ gri.u2i us(a/ Ko!i(a!ogodi3e "arma2an'u+ 'idau2i o u(ro-uu. lomlavu drve(a/5mr(vlen od -ola+ !olu'rvni i-eris'i 'on !ao e !re'o 'ona "arma2an'e 'oa esilovi(o uri3ala/ Aurelian se .a(e(urao !re'o negovog vra(a !re nego 3(o e )uo snanoni3(ane ivo(ine/ 0a'o(rlao se naglava)'e+ ali us!eo e da vidi Ma'simov ma) 'a'ose)e ru'e "arma2an'e 'oa se ve2 !ridigla i !o'u3avala da .a-a,i svoe 'o!le/

Krali,a PalmirePoma*ni(ao i nesves(an o!asnos(i on e i.vu'ao svoe se)ivo i. 'ori,a sa svog 'ona 'oie umirao/ Cvrs(o s(isnuv3i dugu dr3'u+ u.vi'uu2i sva'og )asa ime Rima+ on e !ourio u'rvavi me(e/ Klao e i mu3'ar,e i ene/ Klao e i 'lao sve do'le god e -ilo varvars'i*"arma(a na nogama/5 sumra'+ do' se sun,e rumenilo i.nad .agu3livog dima+ oni su *ala!livo !ili vino i."irmiuma/ Crnog li,a od )adi+ surovog i.gleda 'ao da su se vra2ali i. !a'lenog !onora+ne'(ar !o-ede draio e ni*ove mala'sale udove i !rolivao se !o ni9*ovim (uni'ama+o'orelim od 'rvi/$-ala i !ola -ili su -la(navi od 'rvi 'ou Dunav nie mogao u!i(i/ " vremena na vreme+!one'i le3 sa gomile+ ve2 .audarau2i na (rule+ s'li.nuo -i sa (og 'ala+ o('o(rlao -i se ure'u+ a vodena s(rua -i ga odnosiFa+ lagano ga vr(e2i/Aurelian e s!us(io ru'u na Ma'simovo rame/ "amo e o3 !lave(nilo negovi* o)iusialo na negovom li,u/9 Pria(elu/ 9 narugao se+ !romu'log glasa 9 Danas si me s!asao od ena/Geselo su se smeali/ 5 ni*ovom !ogledu -ilo e .-unenos(i .-og (e is(ine: naime+ -iloe !uno ena medu u-ienim "ar9ma(ima/ene 'oe su savladale 'a(ran i Dunav/ ene 'oe su u!erile svoa (e3'a 'o!la u ni*ovegrudi/Ka'o e (o mogu2e0ene ra(ni,i ene 'oe su se -orile rame u. rame sa mu93'ar,ima/Da li su (o -ogovi na!us(ili (e -e.du3ne varvare i !omu(ili im ra.um 'ada su mogli u)ini(ine3(o (a'o -esmisleno@Ples -oeo va0a!ravo+ ova )ineni,a e !omu(ila u'us !o-ede/ 5livala e )udnu gor)inu i smu3enos( na'ou nie valalo misli(i/Ma'sim s(ee Aurelianovu ru'u sa neo-i)nim i.livomnenos(i/9 Ne+ a (e-i duguem/ "vi smo mi ovde (voi duni,i/ Pri)ao e us(ro/ Mu3'ar,i o'o ni*glasno su ga !odravali/


20/171

Goni,i 'oe e vodio s(ari de'urion+ .aduen .a 'a(a!ul(e+ .avi(lali su svoe gudure i!e*are od 'alaa/9 iveo Aureliane@ "lava na3em (ri-unu@9 Rim e (vo duni'@ 9 odgovorio e Ma'sim 9 #e. (voe .am'e na3u 'rv i na3e le3evenosio -i no2as Dunav/ A ve2 su(ra "arma(i -i silovali i dro-ili "ingidunum/ 0a mane od

mese, dana -ili -i na vra(ima Rima/Aurelian e !odigao svo !e*ar/9 Piem u (u )as(+ Ma'sime@ Ali *vala e !re(erana/ Ti .a9-oravla3 da -i (o u)iniliLa-erius i %emina III da i* mi nismo.aus(avili/Legionari su se !odsme*nuli/ Jedan vrlo mladi ,en(urion+ u!ali* o-ra.a+ uarenog li,a+naglo us(ade i !rosu vino !o Ma'simoGom ramenu/9 Ne (ri-une@ Ma'sim e u !ravu/ #e. (e-e+ 'oga misli3 da -i La-erius .aus(avio/"arma(s'e de)'i2e Ne veruem/ ene "a onim 3(o smo danas videli+ -udi u-eden da ne-i us!eo@Ludi su se nasmeali/ Aurelian e o'levao da odgovori ,en(urionu/ la'o nie eleo da mu

se las'a+ mladi oi,ir e *iladu !u(a -io u !ravu/ Pogre3io -i da e o(voreno !o'udiolegionars'og !ree'(a/Ponesen u.-udenem+ ,en(urion e i dale vi'ao/Tvoa ru'a+ samo (voa ru'a+ (ri-une+ sase'la e danas )e(rdese( sarma(s'i* ena imu3'ara,a/ De'urion Ruus i a smo i* i.-roali@ Be(rdese( i osam+ (ri-une/ 5 ednomdanu+ (o'om samo edne -i('e@7KraJi,a PalmireProlomio se !o'li) odu3eylena/ Ma'sim e s'o)io sa sandu'a+ !odigao ru'e i.nad svoeglave i o-ra(io se ,elo 'o*or(i/9 "inovi Rima@ Danas e Aurelian !os(ao naye2i medu nama@ Rim 2e (o us'oro sa.na(i+ia'o e !one'ad gluv .a ova've ves(i/ Ali )u2e nas/ Na noge+ 'o*or(o@Ni'ada Aurelian nie sa.nao 'a'o su mu3'ar,i us!eli da !renesu i.medu se-e u.vi'e/Jednoglasno+ !a'+ (ris(a us(iu u.vi'ivalo e:++?iladu+ *iladu+ *iladu glava smo odru-ili@Ali samo e edan )ove' !o-edio@?iladu+ *iladu glava smo odru-ili/?iladu+ *iladu !e*ara vina !o(e'lo e na3im grlima/Ali ni'o ne moe !o!i(i onoli'o vina 'oli'o e AureFian !rolio 'rvi/UA/Ples - ogo va$A0A DIN%IR9D5"A%&es( se !ronela !o ,elo !us(ini/ $d 'aravana do 'aravana+ s(igla e do !lavi* i.voraEura(a+ do 'ona)i3(a 'aravana u ?a9ra'su+ od Par(ans'e Gologe.iade do rims'ogEmesa/ Trinaes(a godi3ni,a .nameni(og dana+ 'ada e #alamin+ A-donau+ sinuMali'uGom+ sinu Na*imovom+ i. !lemena Ma.ina+ !odario u is(o vreme dva neverova(nadara+ i oa.u i '2er 0eno-iu/ I edna i druga rodile su se i. edne .ve.de i (a dan -i2e!ra.novan (a'vim ras'o3em+ 'oi o3 ni'o nie video/Ta'o e i -ilo/


21/171

5 s(vari+ u !us(ini ni3(a vi3e nie -ilo is(o !osle (e neverova(ne no2i/ Kada -i se na'ondugog *oda !o vrelom !es'u ravni,e s(iglo do )udesnog e.era+ uvu)enog u 3u!linuedne li(i,e+ ni'o nie sumnao da !red nim vas'rsava le!o(a -oans'e mo2i/Koli)ina vode se nie smanivala+ oa.a se !osle ne'oli'o godina oven)ala i.o-ilem!almi/ Trava me'ana 'ao agne2e runo+ !re'rivala e o-alu/ Medu !almama+

-oans(veno .elenilo (rs'e+ smo'vi i nara i.-ialo e i. is!u,anog !es'a/ ivo(ine sunagons'i !ronala.ile !u(/ P(i,e su (u nosile aa+ a !one'a divla .ver !rila.ila -i da sena!ie vode/ 5 !role2e ,ve2e e ni,alo+ a da ga ni'o nie !oseao/ Karavan .a 'aravanome dola.io+ a !u(ni,i se nisu mogli nadivi(i (om )udu/Dingir9Dusag++Polu-a, ne-aU@ I (a'o e -ilo na.vano+ !ras(arim Avramovim e.i'om+ ovo !ar)e raa+ne .nau2i se )ia su us(a !rva i.govorilaovo ime/Krali,a PalmireIme 'oe+ uis(inu re)eno+ nie moglo -ole !rili)i(i A-donau/To'om (rinaes( godina+ )udesna voda 'ou e !oslao #alamin+ nie samo godila o)ima i

gasila ed/ Na)inila e 0eno-iinog o,a -oga(im i veoma uvaenim/5-r.o+ 'aravani na(ovareni ro-om i. Persie i sa Dale'og Is(o'a+ !o)eli su redovno danavra2au u oa.u/ Dogovorena e (ro3arina+ 'oa e .a vreme vreli* le(ni* dana i.nosila)e(rdese(i deo od yrednos(i (ovara/ Ta'o e A-dona davao do.volu da se 'amile na!oe/5. doda(ni (ro3a'+ A-dona e !ruao .a3(i(u 'aravanima+ !omo2u svoi* ra(ni'a+M


22/171

dvadese(a' drugi* 'oe su !renosile o-ile !3eni,e i. Egi!(a/ Da'ovi (amana s(igli su i.?ara'sa/ Pla(no .a 3a(ore+ 2u!ovi vina i meda+ .a)ini+ 2ilimi+ ogromne 'o(ari,e drvenogugFa i o3 )i(ava gomila !osluavni'a+ 'r)aga+ go-lena i -a'arnog i sre-rnog !osuda+s(vorena e (o'om ,ela dva dana na samo grani,i negovog !oseda+ dale'o od Dingir9Dusaga+ 'a'o ne -i !rivla)ila !oglede/

Na ledima mula ili u dvo'oli,ama dola.ile su -rone sFuge i ro-ovi+ 'a'o mu3'i (a'o iens'i/ I. severni* gradova "u'*ene*a i Ta-e*a !ris(igle su ene ve3(e u 3min'anu+!lesa)i,e+ .a9-avla)i,e i 'roa)i,e/Logor se !roduio .a !ola mile/ Nas(ale su 'rivudave uli)i,e i.medu 3a(ora/ 5s'oro su (euli,e vrvile od mu3'ara,a 'oi su !renosili i !odi.ali s(u-ove 3a(ora nameneni* .a go.-u/Ne'i su 'lali s(o'u i !ri!remali meso/ ene su mlele i(o+ mesile (es(o+ ras!alivale va(ruu 'oo e (re-alo is!e2i *ilade medena'a i drugi* da'onia/ Devo'e su svoim nenim!rs(ima uviale i mo(ale gomile urmi i !uneni* smo'vi+ e)mene 'ola)e sa se9rnen'amanara+ )inii,e -lagog meda sa !is(a2em i -ademima+ !ala)in'e !unene 'o.im sirom i.a)inene ,ve(om !omo9rande/Krali,a Palmire

5 u(ro !e(og dana !ris(igli su novi 'aravani/ "ve su (o -ili gos(i/Kada su u3li u logor+ ro-ovi i sluge su is(r)ali !red ni*+ nose2i -a'arne lavori2e do vr*ais!unene vodom sa e.era/ A ona e -ila (a'o -is(ra !o!u( vode ne'a'vog !lanins'og-r.a'a/ Mogli su da se umivau do mile vole/Posle (oga+ !od *ladom -alda*ina+ !osluen im e 'ines'i )a ra.-laen men(om/ Dodelilisu im !o(!uno o!remlene 3a(ore+ (a'o da nisu morali sami da !odiu svoe logore/ Ba' ioni 'oi su o)e'ivali !uno ras'o3i nisu mogli sa'ri(i svoe .a!re!a32ene/A-dona i negova mnogo-rona !orodi,a+ u !ra(ni (ris(a M


23/171

.a!o)ne odma* drugog sa(a slede2e no2i/ Jevre e !a' sma(rao da e .ve.da !ogodila (loTura' Al


24/171

Trinaes( godina ivo(a+ a )inilo se da ima dve do (ri vi3e@ Le!o i .dravo o-li'ovano (elo+snano i surovo 'ao u ivo(ine/ I.duene agodi,e 'ao u a.is'i* ena/ I (a us(a ene+'oa 2e u-r.o !os(a(i@$*@ Da+ A*emu e savr3eno .nala .-og )ega e 0eno-ia -ila (oli'o nes(r!liva/ Rumenilona nenom li,u+ dugo 2u(ane+ (a us(a 'oa su !odr*(avala@ Nie (o -ilo .-og rodendana@

"ve se (o de3avalo .-og ednog imena: ?avad/?avad+ nen s!asila,/ ?avad+ El'e.ai( 'oi u e i.vu'ao i. vode !re (rinaes( godina/ Le!i?avad+ nene !u(i i !roni,livog !ogleda+ !reineni* us(a i ru'u/ $samnaes(ogodi3nimoma' sa odmereno32u !us(ins'og mudra,a/Ba' i 'ada e (e no2i A*emu ose(ila dodir (uni'e na svoo ru,i+ !ro-udila se ni maloi.nenadena/0adravau2i da*+ !oluo(voreni* o)iu+ o!a.ila e 0eno-iinu silue(u 'oa e 'raneo-a.rivo s'lanala .avesu 3a(ora/ Tre-alo e da vi)e i !re(i+ ali ona se nie ni !omerila/I!a' se+ )i(avim svoim sr,em molila svoim egi!a(s'im -ogovima+ 'ao i samom#alaminu+ samo da o usli3e mol-e/ Ne'a !a.e da 0eno-ia -ude !aliva i (i*a/ Ne'a eniedan ra9(ni' M


25/171

Ni(i ednog u.vi'a/ Ni'o e nie o!a.io/Trenu(a' 'asnie ona se s'lu!)ala is!od edne ra)vas(e !alme/ Ne'a'av .id od 'ru!ni*s(ena -io e !odignu( u!ravo (u nao-ali+ i ednim svoXim 'raem uranao e u e.ero/ #ilo e (o edno-lago i s'rovi(o mes(o gde e voda u-orila 'ada e duvao ve(ar

sa severa/?avad i ona su (u !rovodili )i(ave dane o3 'ada su -ili de,a i 'ada su s la'o2om us!evalida !o-egnu od sva'og nad.ora/ ?avad se (u 'radom rugao El'e.ai(ima+ a 0eno-ia se!re(varala da s!ava+ glavom oslonenom na nXegovo (elo/Ni*ovo mes(o/#ila e no2 i -ilo e !us(o/Mese, se 'u!ao u e.eru+ a negovi (anani odsai o-asavali su!alme/ Gidelo sa 'ao u sred dana/?avad nie -io (u/ ?avad nie do3ao/"va ona ++a'oU 'oa su e odvela do ?avada+ sada su -ili a(amorgana Tura' Al


26/171

PJes -ogo va!od nenim milovanem+ nie !oeleo da !romrsi svoe !rs(e medu nene/%lasom .a 'oi e elela da -ude sigurnii+ ona ga u!i(a:9 Da li (i se )ini da sam se !romenila5)inilo o se da e on nie )uo/ Posle i.vesne 2u(ne 'oa o e !ri(is'ala (elo+ on lagano

!ro.-ori:9 Malo/Jedan )udan i neo)e'ivani (alas .a*va(io o e (elo/ Mimosvoe vole+ ona !ro3a!u(a:9 Malo/ To e sve$d ra.o)arena e ose(ila snaan gr) u s(oma'u/ Ja'e su.e 'ao udar,i !esni,om s!re)avalisu e da di3e/ $*olos( o e nalagala da i* .ga.i silinom svog -esa/Ti* i e,av glas (re!erio e 'ao 'ana! na lu'u:9 Ne -i* re'la+ mnogo se s(vari !romenilo@ "ada se !rema meni o!*ode 'ao !rema!ravo !rin,e.i/ 5 vreme do' smo iveli u na3o 'ameno 'u2i u Palmiri+ Iudi su mi se'Fanali+ !a )a' i s(ar,i/ $slovlavali su me ++#ogina Dingir9DusagaU

Ne samo da ove re)i nisu os(avile snaan u(isa' na ?avada+ ve2 mu se le!e usnera.yu'o3e u edan lagan osme*/ 0as(ra3uu2i osme*+ is(i 'ao i (i3ina/ Pre.riy+ 'oi ga eudalavao/0a 'oga e on sma(ra 0a devo)ur'aDa+ sigurno/ E(o 3(a e on mislio o no/ Da e ona o3 uve' -ila ono negda3ne de(en,e@$d !oniena+ u u(ro-i e ose2ala -olan !lamen/0a3(o e onda do3ao ovdeJe li on gledao svoim o)ima i ra.mi3lao svoom glavom Je li on i dale -io ?avad5s(ala e s(idFivo se osme*nuv3i/ Prs(ima e .gra-ila navi3u 'o!)u svoe (uni'e i.guvala ('aninu/9 Mese, le!o o-asava/ Pogleda i vide2e3 3(a se !romenilo/ ?avad !os'o)i 'ao da ga e.mia uela/Krali,a Palmire9 Jesi li !oludela>)e!ao u e/ "nano o e s(egao .glo-ove ru'u/ #eona)e su mu .asve(lu,ale snanienego .ve.de/ 5s(a su mu se ras(vorila 'ao !us(ins'a rua/ Dr*(ao e/ Tog (rena ona e.nala da e on .aigrao+ varao i i.gu-io/#es e i3)e.nuo is(om -r.inom 'ao i 'ada se !oavio/ $-mo(ala se o'o nega smeu2i se/Nene usne su 'ro. *ra!avu ('aninu (oge (raile golo ?avadovo (elo/5-r.o se vi3e nie o!irao/ Na!ro(iy+ !rivio u e na svoe grudi/ $se(ila e ne'a'vo )udno'ome3ane u s(oma'u/ Ti*o reane 'ao u risa/ $na se o3 a)e !ri!ila u. negovo mr3avo(elo+ 'a'o o ne -i i.ma'ao ni(i edan deli2 (o!line negovog (ela/ Kao 'ada se ula.i uvodu 'ou e sun,e ugrealo/ Ne misle2i vi3e ni3(a+ ona e 'ona)no ose(ila .agrla 'oi eoduve' elela/ Ta (renu(a' na.ad e s(igao/ Nenos(+ (a'o -laga+ (a'o ednos(avna+ da eona !ros(o mogla da se s(o!i sa ?avadovim (elom/$n e u*va(i .a ramena svoim gru-im !rs(ima/ $dgurnu e/Posma(rali su se 'ao da (e dve godine+ (o'om 'oi* su -ilira.dvoeni+ nisu ni'ada ni !os(oale/ Kao da od dana 0eno-iinogrodena ni'ada nisu !res(aali da se ra.umeu u!r'os svemu i-ogovima i -es'rano !us(ins'o udalenos(i/


27/171

Ni*ali su se (a'o !rilu-leni edno u. drugo/ #lagi !ove(ara, i* edva ra.dvi+une.verene+ svesne da -i edan edini !o're( mogao da i* !onese u ne!o.na(u+ o!asnurados(/0eno-ia e s*va(ila da (re-a ras(era(i )ini/ Po'u3a da se naruga:9 ?ade+ ne !la3i se/ Ti do-ro .na3 da a (o ne2u u)ini(i+ Ne2u se svu2i gola@

$na 3)e!a ?avadovu ru'u 'oa o e o3 !o)ivala na ramenu/ Poloila e na nu svoeusne i ne is!u3(au2i e sela+ !rimoravau2i ga da .au.me mes(o !ored ne/Posle (rena (i3ine+ mnogo smirenia+ ona i.avi:Ples -ogo va9 A*emu 'ae da 2e mi o(a, us'oro na2i mua/?avad e s'lo!io o)i/ "av va.du* i. negovi* !lu2a+ !re3ao e !re'o negovi* usanaednim -olnim u.da*om/Kasnie+ u no2ima 'ada o san nie dola.io na o)i+ 0eno-ia e i.medu os(alog+ i.novamislila i na ova (renu(a'/ Na (renu(a' (i3ine 'oi se )inio (a'o duga)'im/ ?avad nieodgovarao+ ali e svou ru'u os(avio u neno i s(e.ao e (a'o snano da e ona !omodrela/$)i su mu sevale na mese)evim odsaima i on na.ad suvo i.avi:

9 Is(ina e/ Promenila si se/ Mnogo s(vari se !romenilo/ Kao i (vo o(a,/ $ nemu se 'ro.,elu !us(inu govori/ Ali nas El'e.ai(e+ ne u)e da !ridaemo mnogo vanos(i (om-e.na)anom sau/ El'e.aa+ na3 !roro'+ re'ao e: UNemo(e da vam o)i !lam(e oddragula/ Ne gleda(e (e velele!ne 'u2e i ras'o3ne 3a(ore+ -oga(s(vo+ sli'u i.o-ila iis!ra.ni* .adovols(va/ Nemo(e u'a9Ia(i sve( Geli'og Ar*andela (im le!o(ama 'oe su(rule u ru'ama Iudi+ a 'oe rims'i -e.-oni,i o-oavau@U0eno-ia se s'amenila i !onovo i.gu-ila sva'u nadu/$)igledno e da ?avad nie ods(u!ao/Pos(aao e sve vi3e El'e.ai(+ sve ludi i ludi+ 'ao i os(aFi/ Ni93(a se u nemu nie!romenilo+ na!ro(iv+ !os(aalo e o3 gore/ Ponavlao e edno (e is(o+ ali su sada (a !ravila.vu)ala mnogo s(ra3nie i glu!le/ 0a-ranivala su sva'u sre2u@ Pre.irala su le!o(u isnove/ Pravila 'oa su mr.ela sve ono 3(o e ona volela i verova(no i ono 3(o e ona -ila/$n nie eleo nen sve(/Ka'o e on mogao -i(i (oli'o sle! I 'a'o e ona uo!3(e mogla i)emu da se nadaKao da e )i(ao nene misli+ ?avad e i.vu'ao svoe !rs(e i !ovu'ao e svou ru'u/ I+(onom 'oi e ona !o.navala+ !o(!uno *ladan+ ednim (u!im !o-onim mrmlanem+ ondodade:9 El'e.aa 'ae da e ?ris( naavio veli'o -lagos(ane/ "ve( 2e us'oro dos(i2i svo 'ra*+ali i svoe savr3ens(vo/ Ne2e vi3e -i(iKrali,a PaJrnJreni(i -oga(i* ni(i siroma3ni*+ ni(i mo2ni* ni(i !o(la)eni*/ "amo oda-rani* i oni* os(ali*/$ni 'oi -udu !o)ivali u )is(o(i !rimi2e nave2e+ ve)no -lagos(ane/ I -lis(a2e u rauoda-rani*/"'ri!e2i .u-ima od -ola i !re.ira+ -ui,a re)i i.le(ela e i. 0eno-iinog -i2a+ a da niemogla da se u.dri:9 >(a !ri)a3 Nave2a rados( >(a vi uo!3(e .na(e o sre2i/ &i El'e.ai(i+ vi )a' ne ume(e nida se nasmee(e/ "ve 3(o e vama odvra(no+ meni se svida/ $)igledno da a ne2u -i(i ednaod va3i* oda-rani*@ "vida mi se da !oseduem le! na'i(/ "vida mi se da -udem !rin,e.aa ne ne'a'va !us(ins'a va3livi,a/ I da edem agne(inu+ da !evam+ igram+ da -udem u(vom naru)u+ a'o -a3 *o2e3 da .na3/ "ve 3(o e le!o i !ria(no+ va3 !roro' .a-ranue/ $n


28/171

e lud+ a vi s(e o3 ludi 3(o ga slu3a(e/ Ka'o moe(e verova(i u ono 3(o e on govorio $nnie )a' ni -og/ "amo edan o-i)an maloumni' 'oi e !oseao svoe -esede !o !us(ini'ao 3(o 'amila os(ayla svou -alegu+ e(o 3(a e on -io/ Jedan -lesan+ nimalo .a-avan/Dosadan 'ao 'amen/ A (i+ (i 2e3 (o !os(a(i onda 'ada///$na e u2u(ala+ a sr,e samo 3(o o nie is'o)ilo/

$duve' su se svadali u ve.i sa ovom !ri)om/ Ali uve' e -ilo -e.na)ano/ De)era.miri,e/ ?avad e .nao i da !oga.i .a'on El'e.ai(a+ 'ada e -io sa nom i 'ada ga ni'onie mogao vide(i/ Ali danas/9/Danas vi3e nisu -ili de,a/ Ni ona+ ni on/ To vreme e!ro3lo/9 $*@ ?avade+ nemogu2e e da ne ra.ume3@Ali -ilo e u.aludno/ $na e -ila mo2na+ ali nedoyolno da -i mogla da se -ori !ro(iv re)inegoyog El'e.ae/ "ve 3(o e mogla re2i ?avad e ve2 .nao/$n 2e us(a(i i yra(i(i se u o)ey logor/Na!us(i2e e/ Ne2e sa)e'a(i !rvu r(vu #alaminu+ na!us(i2e oa.u/ A ona/// ona ga vi3ene2e vide(i/Ples -ogo va

Ali ne/?avad se nie ma'nuo/$)i su mu !lovile !o mese)evom odsau+ os(ao e o3 malo !ogr-len+ a onda se us!ravio/9 Da/ 9 dodao e 9 To e ono 3(o (i misli3 o meni/ $na 'o ne veruXe u !roro'ove re)i+nemu se )ini glu!im i !ros(im ono 3(o on naavlue/ Ja+ 'ada gledam (vog o,a 'a'o !e)egomile agana,a u smoli (amana i 'a'o !odie ru'e 'a ne-u da -i se .aFalio va3em#alaminu+ a (a'ode mislim da e on lud/%las mu e -io smiren+ -e. srd-e/0eno-ia ga e .a)udeno !osma(rala/ #io e (o s!o'o 'oi ona 'od nega do (ada nievidela/ Pomalo .-uneno+ ona e !ognula glavu/9 Is(ina e/ $!ros(i mi///?(ela e da doda ne3(o+ ali o ?avad ne dade vremena/ $n na)ini edan lagan !o're(ru'om 'ao da e eleo da ras(uri svoe re)i !o !ovr3ini e.era/9 Ni a vi3e nisam is(i/ 9 nas(avlao e 9 Kau da !oseduem is,eFi(els'i dar/ Mogu das!us(im ru'e na -olno mes(o i da u)inim da -ol nes(ane/ Mogu da i.vu)em .lo i. (elaoni* 'oi !a(e/$'renuo se !rema no !odruglivo/9 Mo o(a, i moi s(ri)evi (vrde da e (o od onog dana 'ada sam (e i.vu'ao i. vode/ Nisueleli da a (o uvidim/ "ma(rali su da sam suvi3e mlad/ Danas+ 'ada !odiemo 3a(ore+ oni3ire ves( !o logoru i 'aravanima da a mogu !omo2i -olesni,ima/ $ni 'od mene dola.e-olesni+ a odla.e i.le)eni/ &i3e ni'o se ne ruga El'e.ai(ima ni(i i* sma(rau -udalama/i/Krali,a Palmlre0eno-ia se nasmeala+ !resre2na 3(o e )ula negov glas sa (oli'o -lagos(i i 3(o se on nieuvredio .-og nene o!as'e/ Ali uis(inu+ -ila e i veoma .a)udena/9 Ti i* .ais(a le)i3?avad !o(vrdi 'limanem glave/9 Ju)e sam le)io ednog ra(ni'a M


29/171

9 Prislonim moe dlanoye (amo gde Iude -oli i .a(vorim o)i/9 To e sve/ Da li (e -oli mes(o ni*9 Ne+ 9 odgovorio e ?avad 9 "!u3(am svoe ru'e na ni*ovu 'ou i .a(yorim o)i/ Mes(o'oe dodirnem !os(ae veoma (o!lo/ Pone'ad mi se u)ini da+ 'ada -i* a)e !ri(isnuoru'om+ mogao -i* !ro2i 'ro. ni*ovu 'ou/

Premda a'o i.nenadena+ 0eno-ia e !ro.rela 'oli'o e on -io !onosan 3(o o govori osvom daru/ >)e!ala ga e .a ru'e i o'renula i* 'a'o -i mu mese)ina o-asala dlanove/ A.a(im i* !odigla i na ni* !risloniFa svoe li,e/?avad o se !re!us(io/Nada se vra(ila/ I lude misli/9 Kada -i* -ila -olesna+ (i -i me+ da'le+ mogao i.le)i(i/ $n i.vu)e ru'e i. neni*+ alinenos( !re!lavi negovo li,e/9 Kad -i .ais(a -ila -olesna+ mogao -i*/ $na se radosno nasmeala/"'renuo e svo !ogled da ne -i -io !onesen nenim sme*om+ Krenula e da mu senaruga+ ali e edan ivo(ins'i urli' ode'nuo 'ro. !alme (a'o da i* e )a' i .a(resao/Malo dale od ni*+ na o-ali e.era se )ula -u'a+ ne'a'va -or-a i ivo 'ome3ane/

9 Ris@ 9 !ro.-ori ona/5 ne'oli'o s'o'oya+ ma)'a nes(ade/ A (i3ina se !onovo s!u9s(ila na *ladnu !us(ins'uno2/9 $(a, mi e o-e2ao da 2e me ednog dana nau)i(i da i* lovim/r9++(a (o radi3 >(a (o radi3

Ne odgovarau2i o+ u ednom (renu 0eno-ia se ogrnula smedim lanenim !la(nom i!ri'u!ila 'osu !od .eleno ,rnu sluav'inu maramu/9 %de ide3Ples-ge o va9 Ne mo_e3 i.a2i !red o,a (a'o odevena@ 0eno-ia e neno odgurnu/9 #riga me e .a mog o,a/ Ti do-ro .naO gde a idem/9 0eno-ia@9 Pus(i me 9 naredi o 0eno-ia i.mi)u2i ru'ama u!la3ene Egi!2an'e 9 1 nemo me!ra(i(i+ er me vi3e ni'ada ne2e3 vide(i/5 sme3no ode2i sluav'e+ mogla e neo!aeno da !rode 'ro. logor/Prole(ela e 'ao s(rela 'ro. redove !almi/ $s(avlala e .a so-om e.ero i 'ameni .id 'ra

'oga e !re dve no2i !rona3la ?avada+ Krenula e 'ameni(im !u(em 'oi e vodio do!odnoa !u'o(ine/ Nie imala drugog i.la.a+ sem da ode do -eli* 3a(ora El'e.ai(a iglasno i.vi'ue negovo ime:9 ?avade@ ?avade@"logovi su od.vanali 'ao lave 'ro. u.vi3ena i s(ene visoravni/9 ?avade@Ne'a'va de,a do(r)a3e/ Po(om mu3'ar,i i ene/ "(aali su na ods(oanu+ ne!o're(ni i2u(livi/ Nisu !rela.ili grani,e logora/$n nie -io medu nima/ Trae2i negov li' !rimi,ala se -lie+ ali se nie usu2(ivala da!re'ora)i (i* dvadese(a' *va(i 'oi su i* delili/ I3)e'ivala e ono 3(o e morala/ Ponovo!o)e da vi)e:9 Ja sam 0eno-ia@ ?o2u da vidim ?avada@ Moram ga vide(i/ Molim vas@Ludi su o'leyali/ ene su se o're(ale !rema mu3'ar,ima/ Jedan od ni* is'ora)i na!red/9 Mo sin nie ovde+ '2eri Ma.ina/9 Jes(e@ 9 us!ro(ivi se 0eno-ia+ su.ni* o)iu9 Jes(e+ ovde e/ Molim vas+ do!us(i(e mu da!ride+ moram govori(i sa nim/];?avadov o(a, !o2u(a ne'o vreme+ a !o(om odgovori:9 Nie ovde+ o(i3ao e !re naa)eg sun,a/ Moe3 mi verova(i/ Nie lagao/Mislila e da 2e se sru3i(i/9 $(i3ao gde 9 5.da*nu ona/9 Tamo gde (re-a da se nau)i vrlini svoe sud-ine/ Nema svr*e da ga )e'a3+ A-donaeya'2eri/ Ni danas+ 'ao ni su(ra/ &ra(i se medu svoe/

PJes - ogo va"IRMIJ5M#laga syeina (e!idariuma .a samo edan (renu(a' ga e umi9rila/ Pros(oria e -ila mala+u.ana+ o!remlena sa dve o.idane 'lu!e+ !re'riyene .elenim )ar3avima/ I.medu dvaudu-lena na .idu+ 'oa su -ila is!unena -o)i,ama mirisni* ula+ edna res'a


47/171

!reds(avlala e golog 3ums'og -oga Pana sa svoim im!o.an(nim !olnim udom/ Ru'ome ne*ano s'idao veo sa .adni,e edne us!avane -a*an('ine/$'levau2i+ legao e !o(r-u3'e+ !u3(au2i Klaudiu da mu od9mo(a !e3'ir o!asan o'os(ru'a+ is(om onom s!re(no32u sa 'oom ga e i umo(ala/ &e2 !ri !rvom dodiru !ouda e!roimala ,elo negovo (elo+ )a' i vi3e nego 3(o e eleo/ Krane !rigu3enim glasom+

govorio e:9 Desilo mi se da se -orim !ro(iy ena/ "arma(s'i* varvar'i/ ena odeveni* u o'lo!e+naoruani* !o!u( mu3'ara,a+ 'oe su se -orile is(o do-ro 'ao i mu3'ar,i/ Ca' moda io'ru(nie/ Nudile su svoe grudi ma)eyima ne (re!nuv3i+ a umirale su smeu2i se/ Ko -imogao .amisli(i (a'o ne3(o"ada su se Klaudiini dlanoyi+ !rema.ani -ademoyim ulem !rilagodavali o)yrslimmi3i2ima negovi* leda/ Posle (renu('a (i3ine+ ravnodu3nim glasom+ neo-i)no mirnim+ona !rime(i:9 Ma'a (vrdi da (e "ol9Invi,(us o-asava/ Grad-ine (o !o9(vrduu/ Tvoa sud-ina nie da!ogine3 u -or-i/ Ni su(ra+ ni !re'osu(ra/"'lo!leni* o)iu+ o-ra.a na ru-lu+ Aurelian e !rogundao+ ne!overliv/ Nie sumnao u

(o da e negova ma'a !reis!i(ivala


48/171

Avgus( i Ce.ar@ Ma)ins'i san/ Klaudiin san i ludos(/ Dlanova !rema.ani* ulem+ nenou*va(i negov mu3'i ud/ Aurelian se !re!us(i .anosu/ To ludo eli 'oa mu e dro-ilaudove+ 'oa i* e u.di.ala i.nad (i* .a-raneni* milovana/ 5 (renu('u+ !o9eleo e vi3enego i'o na sve(u Klaudiine usne na svoo 'oi+ Klaudiinu ru'u na svom udu/ 0eleo eda !rodre u nu i udavi se u nenom (elu/ Da e .gra-i+ !onese+ ra3ireni* -edara !od

silinom svoe mo2i+ da gu(a -radavi,e neni* do'i i da se o!ie nenim !ogledom do' -iona umirala od naslade@0a(voreni* o)iu+ suvog grla+ da*(ao e 'ao ivo(ina !red r(vovane/ Po(om se naglous!ravi i .gra-i .glo- svoe ses(re/9Ne/Namr3(ila e o-rve/ $-u.dana ela u)inila e da neno li,e i.gleda ne'a'o )udno/Is(ovremeno i o.-ilno i de(inas(o+ a !omalo i.gu-leno/ $na !ro.-ori:9 0a3(o Tvoa ela e is(a 'ao i moa/ 9Ne/9 &e2 smo (o uradili i (o vi3e nego ednom/ >(a se !romenilo9 Ne2emo (o vi3e radi(i/ #ra( i ses(ra nisu lu-avni,i/9 Ne -udali/ #ogovi su (o )inili/ Ni'o i* nie osudio/

"a neni* mr'i* usana+ glas e i.-iao 'ao da e dola.io i. sr,a .emle+ silovi(+ mo2an/Aurelian se !odsme3livo ,ere'ao/ "'o9)io e sa leal'e i !re'rio svoe (elo (ogom/9 Malo)as si elela da -ude3 ses(ra ednog im!era(ora+ a sada ve2 eli3 da ivi3 !o!u(-ogova@Pre no 3(o e KFaudia us!ela da reague+ .a)uli su se u.vi,i/ El'anoy glas i.davao enaredena/ Te3'a vra(a vile 'oa su se o're(ala o'o svoi* 3ar'i od -ron.e+ !rigu3ila su-u'u i (u(navu (o)'ova !o !o!lo)anom dvori3(u/ 0vu' se .a(im i.gu-io u us(aalomva.du*u !ros(orie/KraJi`aPa m reKlaudia se !ovra(ila/9 Ma'a s(ie/ Pri!remila sam (ogu .a (e-e/ #i2e sre2na a'o e -ude3 o-u'ao .a ye)erom/&eoma e re('a/ I moda 2e3 !ri*va(i(i da )ue3 i. neni* us(a ono 3(o ne !ri*va(a3 i.moi*/Medu(im+ samo 3(o su se smes(ili u leal'e .a o-edovane+ 'ad edan ro- !o.va El'ana/"(ari nas(oni' e !rogundao i us(ao sa svog o(omana+ i.vinavau2i se/ Trenu(a' 'asnie+on se vra(io i i.ves(io i* da dvanaes(a' 'onani'a galo!ira !u(el'om !rema vili/9 $ni su -r.i i ne2e im dugo (re-a(i da -udu is!red vra(a+ Aurelian e !o(raio !ogledsvoe ma'e/ $na e vr(ela glavom+ mnogo vi3e rado.nala nego .a-rinu(a/9 Ni'oga ne o)e'uem/ Moi Iudi ni'ada nisu u (oli'o ur-i da -i do3li galo!om/9 #ilo -i -ole da dode3 i sam !ogleda3/ 9 !redloio e El'an+ sa .na'om !o3(ovana!rema svoo gos!odari,i/Julia Kordelia se ogrnula i ra.o)arano u.da*nula do' su se oni udalavali/I. od-ram-ene osma(ra)ni,e u udu-lenu na .idu i.nad veli'i* vra(a+ Aurelian eugledao o-la' !ra3ine 'oi su 'oni !odi.ali/ "ve(los( !redve)era gus(e o'er -oe!relivala se i.nad maslina'a/El'anove o)i -ile su do-ro2udne/ 0a)udeno re)e/9 $dede Jegionara/ >lemovi i o'lo!i i gJasono3a/9 Pre!o.nae3 li glasono3u9 Jo3 ne/Aurelian e s(r!livo )e'ao da -i se uverio u ono 3(o e slu(io/


49/171

Po(om e !re!o.nao 'o-ilu -eli* i sivi* !ega+ 3lem -ron.ano .la(as(i* (ra'a sa -elim!erem+ -ron.anog medveda glasono3e/186PJes - og o va$n se o!us(i i snano s(isnu El'anovo rame/

9 Ne -rini/ To e (ri-un moe legie/El'an !romrmla 'a'o e !o(re-an valan ra.log .a is,r9!livane 'ona ova'vomurnavom i naredi da se !odigne ograda/Aurelian e s(igao do .asvodenog (rema edva !ar )asa'a !re Ma'sima/ A Ma'sim+ 'ao inegovi Iudi+ -io e !re'riven !ra3inom/ #ale su se slivale ni. vra(ove+ a .no e 'li.io saivi,e sedala i.nureni* 'ona/Pre nego 3(o e uo!3(e i s!us(io noge na (lo+ Ma'sim u.vi'nu:9 De,ius (rai (vou !omo2/Julia Kordelia i Klaudia s(igle su do ivi,e !redyora a(riuma/ Ma'sim e o('a)io 'onuu(rolu sa svog o!asa)a i i.vadio !a!irus/ Pruio ga e Aurelianu/Do' e dovr3avao )i(ane+ Aurelian e .a)uo glas svoe ma'e 'oa e !i(ala 3(a se

de3avalo i Ma'sima 'a'o se !reds(avFa/ Podie !ogled sa ,ars'og !isma i !rime(i -lesa'rado.nalos(i 'oi e !lam(eo u Klaudiinom !ogledu do' e Ma'sim s'idao svo 3lem/Malo e ena -ilo ravnodu3no !rema !rivla)nos(i negovi* ru'u+ suvi3e neni* .a ednogra(ni'a/ Kao i !rema negovo !lavo 'osi ili veli'om oil'u ure.anom u negovusle!oo)ni,u+ silovi(o is(i)u2i negovu -es!re'ornu le!o(u/9 >(a se de3ava+ Aureliane 9 !onovo u!i(a Julia Kordelia/9 Po(re-an sam Im!era(oru/%o(i su -ili u 4ili!olisu+ odma* nadoma' Crnog mora/ Pu9s(o3ili su i glo-ili+ a da nisunaila.ili na !ravi o(!or/ De,ius nie sumnao da 2e oni 'renu(i na sever+ na(ovareniras'o3nim .la(nim !lenom i ro-ovima/9 >(o .na)i+ (re-a i* us!ori(i i ones!oso-i(i/ De,ius i negov sin E(rus'us+ ve2 su na !u(ui u-r.ano gra-e !rema 4ili!olisu/Im!era(or eli da im se YY Galeria &i,(rix i a !ridruimo/ Tre-a smes(a da 'renemo/Klaudia i Julia Kordelia se !o-uni3eQ o3 nisu ve)erali+ a i onima 'oi su !ris(igli !osleova've (r'e -ilo e !o(re-no od9mora/9 "mr'aya se/ 9 insis(irala e Klaudia 9 "a)e'a(e .oru/9 Dale'o e .ora/ 9 mrgodio se Aurelian/9 Da im -ar vremena da !iu i edu/ 9 dodade Julia Kordelia/ Aurelian u'rs(i !ogled saMa'simom9 Moi Iudi i a moemo i -e. odmora+ Aurelian/ Ali 'oni ne2e mo2i da i.dre vi3e oddese( mila/9 5.e2e(e ivo(ine 'oe vam (re-au i. 3(ale+ uveravala e Julia Kordelia/ A 3(o se (i)eIm!era(ora i %o(a+ mo2i 2e da sa)e'au edan sa( vi3e/PJesva#ila e (o 'ra('a ve)era (o'om 'oe e Aurelian -io (i* i veoma nes(r!liv/ Ma'sim seras!ri)ao+ dele2i 'om!limen(e )as Klaudii+ )as Julii Kordelii+ nasmeao e sve !risu(ne iu)inio da se .a-oravi na vreme 'oe e urilo/


50/171

Pre nego 3(o se !o(!uno smr'lo+ Aurelian e o(i3ao da .ameni svou (ogu oi,irs'omodedom/ Do' mu e mali egi!a(s'i ro- !omagao da u(egne o'lo! i o!asa)+ Klaudia ei.nenada -anula/ Po'a.uu2i na de)a'a+ ona ga u!i(a/9 ?o2e3 li ga !oves(i sa so-om 5mire od ele da (e !ra(i/9 Gra2am se u -o/ >(a -i* (amo radio sa de(e(om

Klaudia se saglasila/ Ra.vu'la e svoe usne u gor'u gri9masu/9 A 3(a -i radio sa ses(rom+ .ar neAurelian se o'renuo 'a'o -i de)a' mogao da vee !an(li'e negovog 'onog !e'(orala/Klaudia na!ravi edan 'ora'+ .gra-i ro-a .a vra( i odgurnu ga do !raga so-e/ 1879 #ri3i+ a 2u se !o-rinu(i o'o (oga/ Nisi vi3e !o(re-an svom gos!odaru+ ni sada ni'asnie/Aurelian se nie ni !omerio do' su Klaudiini !rs(i 3nirali 'one vr!,e/9 Ne elim vi3e -i(i ra.dvoena od (e-e+ Aurelian/$na e 3a!u(ala/ Aurelian e eleo da o odgovori ne !odiu2i glas/9 0na3 da e (o nemogu2e/9 Naravno da nie+ mogu2e e/ Mogla -i* da (i se !ridruim u (vom (a-oru/ DovoFno e da

samo i.da3 edno naredene/9 Te-i e .ais(a s(alo da umre3 Da -ude3 silovana i !roda(a 'ao ro-le Me.ia e u!lamenu i 'rvi/ Rims'i gradovi su o!us(o3eni/ Danas nema nesigurnieg mes(a odlegionars'og logora/ >(a -i (i (amo radila9 #ila -i* sa (o-om/5.da*nuG>i srdi(o+ on se oslo-odio+ .gra-io svo 'a!u( i -a,io ga !re'o ramena/9 A'o ne u Me.ii+ 9 nas(ayi Klaudia 9 moda negde drugde/ #or-e uve' -ivauo'on)ane/ Mogli -ismo da se sre(nemo slede2e eseni/ Nemo mi re2i da e nemogu2e/"u!ruge i lu-avni,e !ra(e oi,ire+ a (o .nam/ Ba' i 'urve imau svoe mes(o/9 Ti nisi ni3(a od (oga@Klaudia se nasmeala/ #io e (o glasan i asan sme*/ I.a9.iva)'i/9 Kada -i samo .nao da -i* sve (o mogla -i(i odednom+ dragi mo -ra(e@Po'a.ala e na -a'le 'oe su gorele na!olu/9 Tvo (ri-un Ma'sim ni3(a vi3e ne -i eleo osim da !a.i na mene/ "igurna sam da se ne-i -unio .-og mog !risus(va/9 Nemo u!li(a(i Ma'sima u svou ludos(@ 9 .areao e -esno/9 Da li e oenenAurelian se u.drao da o ne odgovori/9 Toli'o e le! da )a' ni na3a ma'a nie -ila raynodu3na/Krali,a Palmire9 52u(i+ Klaudia@ Dos(a si (oga re'la ye)eras/ $s(avi me samu sa (voim -ra(om/Julia Kordelia s(aala e na !ragu/ %las o e !osedovao onu ednos(avnu odlu)nos( 'ouAurelian nie .nao o!isa(i/ Tada+ i. !r'osa+ !re nego 3(o e na!us(ila so-u+ Klaudia.gra-i negovo li,e i !rilu-i negoye usne o svoe/Kada se 2er'a i.gu-ila u (ami+ Julia Kordelia se !ri-liila svom sinu i s!us(ila -lagusveinu svoi* !rs(iu na negova us(a/ Kao da e elela da .adri Klaudiin !olu-a,/9 Pro2i 2e e/ 9 re)e ona -lago 9 Po(re-no o e da (e voli+ a nema ni)eg drago,enieg dais!uni neno sr,e osim slave nenog -ra(a/ Nemo o .ameri(i/Posma(rali su se nemo/ Aurelian se !i(ao da li e ma'a .nala .a !ravo Klaudiino ludilo/I 'ao da e )i(ala negove misli+ Julia Kordelia .avr(e glavom/


51/171

9 "(a god da uradi+ nemo e se !la3i(i/ Tama i -es -ogova ne2e do2i .-og ne/9 >(a (ime eli3 da 'ae39 Ja !o.naem (vou sud-inu/ $n se .lo-no nasme3io/9 Klaudia mi e !ri)ala/ Ti .na3 da e ne yeruem u (voa !reds'a.ana/9 Misli3 da sam .asle!lena .a(o 3(o sam (voa ma'a/ %re3i3+ sine mo/ Ti si sle! sa (im

svoim is!ra.nim ra.mi3lanem/ Ti se-e o3 ne !o.nae3/ Ti misli3 na svog o,a+ misli3 nasvoe !re('e 'oi su -ili ro-ovi+ misli3 na svou ma'u+ oslo-odeni,u Juliu Kordeliu/ Ti.a-oravla3 da si (i slo-odan )ove'+ edan i. 'oi* se ,r!i sud-ina ,ars(va/ Tvoaodu3eylenos( Rimom (oli'o e veli'a da sana3 'a'o 2e3 mu slui(i do ve'a/ Ali.a-oravla3 da nave2i medu nima+ a'o eli+ u.ima (i(ulu Avgus(a/ $glu3ue3 se o volu-ogova er ne .na3 3(a (i .a ni* !reds(avla3/ 0adovolava3 se 'rvlu svoga ma)a+ do' onidugo )e'au+ mnogo dugo/ Ali ednog dana sFa(i2e3/ Tog dana -i2e3 Aurelian Avgus(/P1 es - ogo va9 Ma'o@9 Ne -uni se+ slu3a me !alivo i se(i se moi* re)i/ Lovorov vena, !a32e !re'o (vog)ela/ Ne su(ra ni(i !re'o su(ra/ Drugi 2e 'oris(i(i i .lou!o(re-i(i grimi.+ !re no 3(o (i Rim

-ude 'li,ao 'ao 3(o nie 'li,ao od slavni* dayna3ni* yremena/ Tvo ne!ria(el -i2e ine!ria(el -ogova/ #i2e !one)ega ne!o.na(og+ ne)ega sa )ime se o3 niedan )ove' niesuo)io+ ne)ega 3(o -ogovi ne mogu yole(i/$na e .a2u(ala+ o3(rog !ogleda/ Nem+ Aurelian e !osma(rao (amu svoim .eni,ama 'aoda e (raio sve(los( u -e.nadu medu .ve.dama/ $na se nasmeala i veoma neno s!us(ilaru'u na negoy !o(ila'/9 I2i 2e3 da se -ori3/ Ne !la3i se/ Po-edi2e3/ Ali (i+ samo (i+ er ra(oya2e3 .a ednogim!era(ora 'oga su -ogovi osudili/9 Ma'o@9 De,ius 2e umre(i+ Aurelian/ Ni'o (o ne moe s!re)i(i+ )a' ni (i/ Tada 2e3 .na(i da e(voa ma'a goyorila is(inu/ #udu2nos( e (a'vaQ ona'va 'a'yom e -esmr(ni -ogoyi ele/$ni 2e u(a-a(i (vo !u( yeli'om i le!om !u(anom/A .a(im dodade+ s'oro 3aliyim (onom:9 I nemo se !la3i(i ena+ sine mo/ Pre'o edne ene+ -ogovi 2e (e u)ini(i slavnim/P e sva18D5RA E5R$P$"Persis'i oi,ir ras(erao e vr*om svog 3(a!a !ra3nave radni'e 'oi su ga o'ruivali/$)ima e (raio silue(u sve do' e nie o('rio na ne'oli'o 'ora'a od se-e/ De)a'a (ananog(ela i nenog li,a+ sa 'a!ula)om i veli'im 'a!u(om umrlanim -la(om/ Ravnodu3an!rema me(eu o'o se-e eo e (vrdo i(o .a)ineno 'amilim loem+ i. male )inie/$i,ir e urlao:9 Kuno+ dera2e3 'asnie@ $vi glu!a,i su .a-oravili lam!u u dnu rudni'a/ Idi !o(rai e+!re nego 3(o se u!ale !odu!ira)i@#e. re)i+ de)a' e !ognuo glavu i s!us(io svou )iniu na ednu 'onu meri,u u 'oo su-ile s(rele/ $-risao e us(a nadlani,om/ #ila e (o si(na ru'a+ ranavi* dlanova i no'(iu+'ao ru'e svi* oni* 'oi su ovde mese,ima 'o!ali .emlu i !renosili drvo .a rudni'e/#ilo e (u dve ili (ri *ilade Persiana,a o'u!leni* u !odno9u yiso'i* -edema DuraEuro!osa/ $va .nameni( i -oga( grad Na-u'odonosor e osvoio ve'ovima !re a .a(im


52/171

ga e !oro-io Ale'sandar Geli'i/ Na'on nega se (u smes(io im!era(or Traan 'ada e!omerio grani,e Rima sve do Eura(a/ Dura Euro!os !la2ao e i dale !ore. Rimu inegovom save.ni'u $dena(u+ yladaru Palmire/ Ali danas e grad -io !redme( !o*le!ePersis'og 'rala ?a!ura/ Kral 'raleva eleo e da !o-edi Rimlane/ A da -i !o-edioRimlane (re-alo mu e da o!'oli Dura Euro!os/

To uo!3(e nie -io la' !osao/ $!sada se oduila/ Kra drs'og Eura(a+ grad e sa (ri s(rane-io !rirodno .a3(i2en !ur!urnimKrali,a Palmire'amenim s(enama+ veli)ans(venim i ne!ris(u!a)nim/ Na .a!adu+ nas!ram ravni,e 'oa se!ro(e.ala do Tigra+ edan i.vanredan .id ga e o!asivao i 3(i(io/ Rimlani i Palmirani su gagodinama oa)avali do.idivanem (e su sada sa nega s(rel,i mogli -e. mu'e da gadauna!ada)e/ #ile su !odignu(e 'ule s!oso-ne da i.dre a'u !al-u i. 'a(a!ul(ova+ a 'oe sui same na vr*u ima9le 'a(a!ul(ove/ Dulad -i uni3(avala na!ada)e !re nego 3(o -i !os(aviliram!e/I !osle ne'oli'o mese,i (e3'e o!sade o(!or grada nie ena9vao/ Na!ada)i su !odiglimno3(vo logora+ !riyremeni* 'oli-a i ednos(avni* slamna(i* s'loni3(a/ "ve se (o

!ros(iralo u nedogled na veli'o rayni,i/ Ludi i iyo(ine+ yoni,i i (rgoy,i+ la'e devo'e ismerne su!ruge iyeli su i.van !o'ola/0amisao .a us!e3no o'on)ane o!sade .a*(evala e ye2u mudros(/ #udu2i da e -ilonemogu2e .au.e(i u(yrdene Per9sian,i su odlu)ili da sru3e .idine/Dugi *odni,i o-loeni 'oom i na !oedinim mes(ima oa9)ani ,iglama s!aali su 'am!sa -reul,ima .emle 'oi su se gomilali is!red u(yrdena/ Tovari drve(a -ili su doyu)enii. 3uma Tal


53/171

9 Po-rini se da -ude3 ne)uan/ $ve Rims'e svine su odma* i.a doneg .ida/ Nemo!o'vari(i le!o i.nenadene 'oe i* )e'a@$vde su e .vali ++KunoU ne vode2i mnogo ra)una o nenom !ravom imenu i !olu/ Pro3lae 'ro. red ra(ni'a sa 'onim 3(i(ni,ima !re nego 3(o e uronila u .emlu/Prola. e -io (a've visine da se edva moglo s(aa(i us!ravno+ i ve2 !osle ne'oli'o 'ora'a

sve(los( dana e i3)e.avala/ 5-r.o se vi3e nie )ula ni s!ola3na vreva/ Mogla se samona)u(i 3'ri!a drveni* o-li,a 'oe su !ridravale ogroman (ere( (e3'e gomile .emle/Ga.du* e -io .agu3liv i us(aao !a e -ilo ne!ria(no udisa(i ga/ Na (renu('e !esa' e3u3(ao i slivao se (u i (amo i.medu dasa'a/KraJi,a PaJmireDa -i us!ela da se !rivi'ne na (amu+ ona e .as(ala na ne'oli'o (renu(a'a/ Po.navala esva'i 2o3a' ame/ Na dese(ine drveni* 'o(ari,a !es'ovi(e .emle e !renela (o'om ,elogmese,a+ a malo 'o se !o'a.ao (a'o s!re(nim da se na sle!o 're2e 'ro. ova lavirin(/Is!rueni* ru'u 'renula e na!red+ orien(isala se ovla3 do9diruu2i drveni !laon ne -i li!rona3la !u(/ Na'on dese(a' 'ora'a sve(los( lam!e 'ou su .a-orayili sa!eri .asve(lila eu (ami 'ao !rs(en narandas(e sve(los(i/ ?odni,i su vodili ne!ravilnom o'u'om na levo/

Piu,i sa!era is'o!ali su amu 'ou e (re-alo oa)a(i/Ne gledau2i 'os(ure 'oi su os(ali .aglavleni is!od drveni* gredi,a+ ona 'renu -re+mnogo sigurniim *odom/"ve(il'a !rive.ana ednim )vorom visila e sa s(u-a/ $sve9(lavala e ne'a'vu 'runu!ros(oriu 3iro'u !e( do 3es( *va(i/ 4i(il e visio i goreo+ !lamen se smanio i )inilo se da2e se ugasi(i/Persis'i oi,ir e -io u !ravu 'ada se !la3io nesmo(renos(i radni'a/ Pone'ad+ -e.u!o.orena+ i.nenadni !o(resi su u.dr mavali gredi,e (a'o snano da -i sve(il'e!o!adale/ 0a!aleno ule moglo se !roli(i !o das'ama i gran)i,ama !ri!remlenim .ana!ad/5 (renu('u 'ada e 'renula da o('a)i sve(il'u+ 3(i(e2i i(il ru'om+ ne'a'vi glasovi !o)elisu da od.vanau a'o -li.u+ !rigu3eni .emlom/%lasovi su govorili e.i'om Palmire !ome3anim sa la(in9s'im/Persiana, e -io u !ravu/ $!'oleni,i su -ili sa druge s(rane .ida/Buo se sme* voni'a/ "me* 'oim se o*ra-rue/ 5mes(o da se vra(i 'analom+ 0eno-ia eugasila !lamen lam!e svoim !rs(ima/116P1 es -ogova"la-a3an (ra)a' sve(los(i !oavio se 'ro. .id .emle/ 0la(as(a sve(los( i.-iala e i.!u'o(ine edva ve2e od malog !rs(a@$na e !rislonila o'o+ .adrala da* i ugledala !ros(oriu ve2u i -ole oa)anu od one u'oo e -ila/ Dese(a' sve(il'i e gorelo osve(lavau2i mno3(vo voni'a u !an,irima sa'ra('im rims'im ma)em .a !oasom/Ni*ovi 3(i(ni,i i 'ra('i !ilumi -ili su us!ravno nasloneni na .idove/Da3a' va.du*a o'r.nuo o e o-ra./ No'(om+ veoma !alivo+ ona e ras'o!avala .emlui !ove2avala o(vor/Na desno s(rani+ du !odu!ira)a+ nala.io se ,rni !rola. ednog *odni'a 'oi e vodionaverova(nie na drugu s(ranu -edema/ Na uli,e Dura Euro!osa@Nie dugo ra.mi3lala/ Po(raila e gredi,u !i!au2i !o mra'u+ dovolno la'u+ 'ou -imogla da !odigne/


54/171

Tre-alo e da !ouri/ A'o -ude mnogo 'asnila !ersis'i oi,ir 2e !osla(i ne'og voni'a dae !o(rai/ $na !risloni u. (elo 'ola, od 'edrovine i .a'a)i ga .a rame/ Ka!ula)a o sesma'nula (a'o da e mogla -ole da udi3e .agu3livi va.du* i. ame/0eni,a !ri'ovani* na si2u3nu sve(lu (a)'u 'oa se !ro-iala 'ro. (amu+ u'o)eni* mi3i2a+ne o-ra2au2i !anu na (ere( 'oi o e gne)io rame+ 0eno-ia s'o)i na!red/

%reda e !ala !re'o .ida u. .aglu3uu2u 3'ri!u 'oa e sve !rodrmala/ Ali ona nieodus(aala/ "mogla e snage i !onovo gurnula svoim (elom/ 0emla sa .ida odednom e!o!us(ila/ 0eno-ia se .a(e(urala una!red+ odgurnu(a gredi,om/ #u'a+ sve9(los( i 'ri,is!re)ili su e da ose(i snaan udara, drve(a i 'amena 'oi su o i.u-iali 'u' i leda/Krali,a Palmi reJedva da e us!ela da vidi li,a !reneraeni* voni'a/ &a.du* e s(ruao 'ro. grede/"ve(il'e su se i.nenada ugasile/ Tama e !re!lavila !ros(oriu i *odni'e 'ao da edola.ila i. samog sre9di3(a .emle/ GonF,i su u!la3eno vi'ali/ $d-a,uu2i svo 'a!u(na!unen 3u(om+ 0eno-ia se -a,ila u s(ranu/ &idela e edno udu-lene (renu(a' ranie'ada e osma(rala ula. u amu/ Mole2i #alamina da e ne na!us(i ona e !ole(ela na!reds'u!iv3i ru'e is!red se-e+ s!remau2i se .a na!ad/

I.a neni* leda urli,i su se i dale 2uli/ 0asle!leni i i.gu-leni u !ros(oru yoni,i su segurali+ udarali o grede+ !osr(ali u. dre'u/ >'ri!a me(ala .na)ila e da su ma)evi -iliisu'ani/ Ali 'a'o se s(i3avala gungula+ 0eno-ia e .nala da nie !ogre3ilaQ !rola.ila e'ro. edan u.an *odni'/ Molila se da e (a !u(ela' odvede van/Do' e *odala (a'o !oviena+ ru'ama i 3a'ama is!red se-e+ sr,e o e (u'lo 'ao ludo/Tr)ala e si(nim 'ora,ima/ Drveni )e93li2i 'oi su o !ridravali duge 'ovrde !od'a!i,om+ o(!ali su/ Pramenovi !uni !ra3ine le!ili su o se .a o-ra.e/ 0no o se le!io .ao)i/ Nesvesno e i.govarala #alaminovo ime/ 9 Ne na!u3(a me@ Ne na!u3(a me sada@ I.aneni* leda se o3 snanie yi'alo/ Moda su se !ersis'i yoni,i sas(ali sa rims'im0a)ula se (u(nava/ "nana i 'ra('a/ 0a(im se (lo .a(reslo/ Po(!orne grede i.nad ne su!o!u,ale+ .a3'ri!ale su 'ao 3(o ni'ada do sada nisu !u,ale i 3'ri!ale/ $na e sFa(ila 3(ase de3ava i !o(r)ala e veoma -r.o/ Pres(ravleni 'ri,i )uli su se i. du-ine .emle/ ?u'a i*e nosila 'ro. le!livi va.du* 'oi se !ri!io .a 0eno-iinu (uni'u/ Pu(em 'oim se 're(alaru3ili su se .idovi/ 0a(r!ana odronenim .idom !ros(oria se survala/0eno-ia e !o(r)ala o3 -re ne ra.mi3lau2i o gredama 'oe su o se'le ramena igredi,ama 'oe su o i.gre-ale dlanove do' e !o'u3ayala da se snade/ 0ada* smr(i ledioo e 'rv/PJes -og o va"nano e lu!ila unu(ra3nu s(ranu .ida sa 'oga e o(!adala .emla i od-ila se o ednugredu is!red se-e/ &i3e nie ose2ala noge/ 5s(a e .a-ila u .emlu/ Jedva e s(igla da!risloni ru'e na svoe li,e !re nego 3(o e o-la' !ra3ine i 3u(a !re3ao !re'o ne/Tre-alo e yremena da se .emFina u(ro-a smiri/ %rede su i dale !u,ale+ ali su o3 do-ro!odu!irale/ #ruane odrona od.vanalo e u dalini/ Mora -i(i da su se i drugi *odni,io-ru3ili/ Luds'e 'ri'e vi3e nie )ula/Jo3 uve' u (unelu ona se us!ravila+ .a'a3lala i !lunula/ Krenula e na!red (e(urau2i se+-olnog (ela/ Te' 3(o se naslonila na unu(ra3ni !regradni .id+ .emla 'ao -ui,a vodegrunu !od nene !rs(e/ Pra3ina e !rodirala sa svi* s(rana i ula.ila u o)i 'oe e edvaus!evala da o(vori/ Pra3ina 'oa se yr(ela !o .emli 'ao 'a'va ivo(ina+ -ila e gus(a/Pomi3lala e da se !rola. nesumnivo uru3io !red nom/ Da 2e moda umre(i+ (u+ ugu3enau ovo ami/


55/171

Pa ne'a@#alamin o e !ruao ru'u/$(varau2i -ole o)i+ videla e sa svoe leve s(rane veoma sla- (ra)a' -ele sve(los(i/ Ne'avrs(a o'ruglog o-la'a asnog u no2i/"ve(los( dana@

Ni( 'oa e i.-iala van/ Na dese( ili !e(naes( 'ora'a@$na e !o(r)ala vri3(e2i od sre2e !o!u( ivo(ine do' o e grlo -ilo !uno !ra3ine/ I.ide nasve(los( dana i ose(i sve va.du*+ mada e -ila .asle!lena i !ra2ena 'olu(ima !ra3inenali' dimu (amana/Nie -ila ni na 'a'vo uli,i ve2 u dvori3(u ne'e 'u2e/ Ku2e !olu .a(r!ane .emlom/ Jedanglas u.vi'nu:9?e@ Pogleda(e@ Ne'o i.la.i/Krali,a PaJireDve silue(e su o se !ri-liile+ !ro-iau2i se 'ro. sivilo !ra3ine/ Mu3'ar,i/ Jedan rims'ioi,ir+ -es!re'orne odore+ o'lo!a edva !o(amnelog i edan vonil Palmire ,rni* .u-a/$-oi,a su e i.nenadeno !ogledala/ #ili su !odedna'o .a!re!a32eni/

Rimlanin u!i(a:9 Ko si (i Drugi i.avi:9 Cen(urione@ To e ena@0eno-ia se !rivi'avala na sve(los(/ $d nadraenos(i o)iu 'renule su o su.e 'oe su o!ro)is(ile o)i/ $na nie odgovarala+ (rae2i mu(nim !ogledom gde da !o-egne/ Prime(ilae u ednom uglu nas!ram dvori3(a *odni' 'oi i.gleda ni'o nie )uvao/Cen(urion e u*va(i .a ru'u/9 >(a radi3 ovde Jesi li !ersian'a %de su os(ali+ is!od Palmirs'i voni' se ,ere'ao:9 Evo !ersis'e *ra-ros(i@ Posla(i enu da sru3i rudni'e@ I moe3 -i(i siguran da e ona3!iun@Novi *u' od.vanao e *odni'om/ Po(om o3 edan+ nedale'o od 'u2e/ Na 'rovovima'u2a su ne'i mu3'ar,i vi'ali/ 0eno-ia e !rime(ila dvadese(al naoruani* yoni'a 'oisu ges(i'ulirali/9 Ru3i se 'ula@ To e 'ula ,en(urione@Rimlanin !odie !ogled/ 0eno-ia (o is'oris(i i urnu i.medu dvoi,e mu3'ara,a/Palmirs'i voni' i!a' e -io mnogo o're(nii nego O(o e ona !omislila/ 5*va(io e .a s'u((uni'e i !o'u3ao da e vee/9 ?o!a+ sla('i3u@ Ne (r)i (a'o -r.o@Divla)'i+ -e. grie saves(i+ 0eno-ia ri(nu 'olenom voni'a medu noge/ $n 3irom o(vorius(a ne is!u3(au2i glasa/ Drao e i dale nenu (uni'u+ ali ne da -i e .adrao ve2 da -ios(ao na nogama/$na !ovu)e ('aninu svom snagom/ Tuni'a+ ve2 !o*a-ana+ !o,e!ala se na 3avovimara.goli2uu2i e sve do !oasa/ G-ni'Ples!res(a de se -ori/ Tre!2u2i o)ima !ogledao e .adivleno+ ali i -olno/9 "vi* mi -ogova+ ova uria e .ais(a ena@Rimlanin se nie divio nenim grudima/ 5 ru,i e ve2 drao ma)/ 0eno-ia se is(rglasvom snagom 'oa o e !reos(ala+ oslo-odila se i !o(r)ala 'a *odni'u+ os(avlau2i deo(uni'e u voni'ovo ru,i/#alamin e o3 ednom odlu)ivao o no/ I.-e.umleni urli,i do!irali su sa 'rova:


56/171

9 Persis'i s(rel,i se !os(avlau/9 Cen(urione+ Persis'i 'onani,i .au.imau svo !oloa@9 Ka(a!ul(om i* ne moemo gada(i+ 'ula e sru3ena@ Pri9!remau se .a na!ad/9 Cen(urione@ $ni ormirau redove@0eno-ia -a,i !ogled !re'o svog ramena/ Cen(urion i !almirs'i voni' o'renu3e o leda/

Tre-alo e 3i-a(i druge .veri+ a ne ne'a'vu !ra3navu 3!iun'u/PIes -ggo vai@A#RIT5"+ RIM"KA ME0IJAMa) e le(eo ya.du*om u yeli'om lu'u/ #ron.ani vr*ovi .a-ili su se u O(i(ni' na o-ra.u%o(a/ Krv !ome3ana sa .u-ima i 'os(ima 3i'lala e i. ra.-ieni* varvarovi* us(a/$-amrlos( od !o(resa s!re)ila ga e da !odigne svo ma)/ 5vrnuv3i .glo-+ Aurelian e.arna*nuo malem !re'o )eli)nog 3lema/ &arvarove o)i se 3irom o(vori3e+ 'oli'o od -ola+(oli'o i od i.nenadena/ 0eni,e mu se ra3iri3e od uasa/$d udar,a malem s!ala mu e 'a,iga/ Poayila se ra3)u!ana 'osa/ "e)ivo ma)a ses(ro!o3(alo/ 5 me(eu -i('e edva se moglo )u(i !u,ane 'os(iu/ Aurelianoya ru'a e

.adr*(ala 'ada se ma) .a-io u mo.a'+ !ro-iau2i 'os(i nosa i -rade/Ra(ni'ovo li,e -iFo e !reneraeno+ )a' i (a'o ras!olovleno/ Ru'e su mu se u.digle uednom edinom dr*(au !o!u( (re!erena eseneg li32a/ "ru3io se 'ao 'lada/ Ge3(oi.ma'nuv3i 'u'+ Aurelian ga e i.-egao/ Ra(ni'oy mo.a' se rasuo !o le!livo (ravi/Aurelian ga nie ni !ogledao/ Levom ru'om e ve2 us!ravlao mal+ !ogledom (rae2islede2eg ne!ria(ela/I3ao e !o -onom !olu ve2 sa(ima i -orio se/ Rano uns'o sun,e !adalo e na o'lo!e i3lemove !reiveli*/ Gunena !os(ava ni*ovi* !an,ira -ila e na(o!lena .noem/ 0ora se-udila i 'u9!ala u vla(ima rai+ miri3lavim ,ve(ovima -agrema u. !lo(ove+ ali u!r'ossvemu .audaralo e na !a'ao/ 5rli,i su se edva )uli 'oli'o e va.du* nima -io!re.asi2en/Krali,a Palmire$'o sedmog sa(a+ do' se sun,e di.alo na is(o'u+ Aurelian e i.gu-io svog 'ona/ Jedan%o(+ snaan !o!u( diva+ ra.-io mu e glavu od )ela do no.drve ednim udar,em mala/Ras,o!ane glave+ ivo(ina se sru3ila+ a Aurelian e i.-egao da !adne !od nu/ Kle)e2io3 uve' i.-a,io e svo ma) i ras!orio %o(ovu u(ro-u na delu gde su se s!aale -ron.ane!lo)e negovog o'lo!a/ I.vla)e2i svo ma) i. le3a+ Aurelian e .gra-io mal 'oim enegov 'on -io u-ien/ Trenu(a' 'asnie+ on e nime ra.-iao glave varvara/Ta)no u sredi3(u me(ea -i('e on vi3e nie morao da uri3a/ %o(i su mu dola.ili 'ao le!(iri!rivu)eni !lamenom -a'le/ $-u.e(i divla)'im -esom+ oslo-odeni sva'e -rige i .amisli+ga.ili su !re'o le3eva svoi* savladani* sa-ora,a+ 'a'o -i do!reli do (og Rimlanina 'oii* e i dale mrvio/Is!unen is(om (vrdoglavo32u+ is(im samr(nim ludilom+ Aurelian e ma)em od-a,ivaose)iva/ Mal e .vidao va.du*om+ 3lemovi su !os'a'ivali+ a lo-ane !adale !od o3(ri,omsa 'oe se slivao mo.a' i 'rv/ Re('o 'ad -i !roma3io/ Pod malem se lomilo rame+ -o' ili!o(ila'/ Po(om e ma) se'ao ru'u+ u-adao se u IF,e+ ne !rodiru2i u ,elos(i/ Li,a i (ela sa'oi* se slivala 'rv Aurelian nie video/ &ideo e samo glave 'oe su !adale !odnegovim udar,ima/ Disao e sa sve vi3e i vi3e odvra(nos(i+ ali ravnodu3an !remasmrdlivom vonu u(ro-a+ s!reni* na sun,u/ Pri sva'o smr(i o3(ri,a e sve a)e yi(lala unegoyo ru,i/


57/171

Na.ad+ na !olovini osmog sa(a+ sli)no is,r!lenom -ruanu+ %o(s'i rogovi su ode'nuli/Jedan dug .ov+ !ra2en sa (ri 'ra('a !o.iva/Is!red Aureliana+ edan varvarin e o'levao sa !ovla)enem !re'o gomile le3eva/ Po)eoe )udno da se !ona3a/ Krenuo ePles -ogova

i !o2eo da se smee/ Luda)'i sme*/ 0a(im se o'renuo i viso'o !os'a'ivao i.nad Iudi'oi su leali na .emli/0a (ili )as %o(s'a vos'a !ovla)ila se !u(em 'oi e vodio do mo)varnog dela Dunava/$s(ale su samo sa-lasne gomile mr(vi*i raneni*/Nagons'i+ Aurelian e !o(raio 'ona i rog 'a'o -i !o.vao na gonene/ Krai)'om o'augledao e Ma'sima .a,rvenenog od svee 'rvi/ "meao se+ mla(arao o-eleem legie+!o.ivao !reivele da 'renu 'a nemu/Aurelian se (a'ode nasmeao/ Gi(lao e svoim ma)em dre2i ga .a o3(ri,u+ dr3'e uva.du*u/ 5. !romu'li urli' on ga e .a9-io i.medu svoi* nogu+ u (ravu medu mr(ve/ I.grla *ilade legionara o(imali su se !ovi,i rados(i .-og !o-ede i slave/ #ilo e go(ovo/

Novos( e s(igla do ni* .a mane od ednog sa(a+ do' su se !rali od 'rvi u ednom !o(o'u/"vea voda edva da e us!evala da u(i3a gro.ni,u od 'oe su goreli/ 5dovi su im dr*(ali'ao udovi s(ari* ena/ Poedini vi3e nisu mogli !oma'nu(i ru'e+ a da ne au'nu/ Jednaveli'a !ose'o(ina -ila e na levom Ma'simovom ramenu/I.a s(ari* viso'i* 3uma+ s!o'ona (i3ina i smrad mr(vi* 'oi su ve2 (rulili na sun,u!rigu3ivali su au'e raneni*/ Ga.du*om su !onovo le(ele i -ruale -u-e+ ro -eli* le!(ira!lesao e na olis(alim -agremima/ P(i,e su le(ele !od sun)evim .ra,ima i sle(ale.a'lonene mladim li32em/ Prvi mi3ari i gavrani le3inari se'li su !lave(nilo ne-a/ $ninao*olii su ve2 !rodirali meso!o-edeni*/Jedan de'urion se !oavio i !o(erao svog 'ona do same re'e/ Pred nim su se u'a.ali golioi,iri+ (e e .a (renu(a' o'levao/161KraJi,a Palmire0a(im !odie 3(a! !rive.an !ur!urnom (ra'om 'oa ga e o.na)ayala Im!era(ovimglasono3om/Ma'sim odgurnu ,en(uriona 'oi mu e !reviao rame/9 Pridi+ de'urione/ Koga (rai39 $d Im!era(ora De,iusa Avgus(a+ .a lega(a Aureliana+ li)no i.re)eno/Pred Aurelianom+ glasni' edva us!e da !o.dravi/9 Lega(e+ Im!era(or (e o-ave3(ava da e od-io %o(e na dve miFe .a!adno od A-ri(usa/&arvari su gledali da o!'ole 'am! yeli'im (ru!ama+ do-ro vodenim i -roniim od na3i*legia/ Ali sami su osue(ili na!ad/Aurelian e !o(vrdio 'limanem glave/ $sim !re!lanulos(i li,a i !odla'(i,a+ 'oanadraena (renem vunene !os(ave ne9govog o'lo!a -ila e s'erle(na/91 sada se !enu na sever 9 u!i(a on+ !alivo su3e2i (elo/#ila e (o vi3e (yrdna nego !i(ane/ De'urion ga e !osma(rao ne usuduu2i se daodgovori/


58/171

Aurelian e )uo Ma'simovo mrmlane/ I edan i drugi sum9nali su na is(u s(var/ Kniva+.a!ovedni' %o(a+ -io e !re!redenii od svi* o!a'i* lisi,a/ Negova .amisao sada e -ilao)igledna/ Ne -i (re-alo da e -io mnogo osla-len/5!u(io e ra(ni'e !ro(iv ni* na !e( do 3es( mila od A-ri(usa+ r(vuu2i svoe nasla-iesa-or,e 'a'o -i se verovalo da namerava da o!sedne logor i am-are Nove/ Ta'o+ do' e

YY Galeria &i(rix -ila .aus(avlena+ dale'o od De,iusa i negovog sina E(rus'usa+ veli'ideo %o(s'i* (ru!a gra-io e na sever sa svoim !leriom+ !ro-iau2i se do u32a Dunava/Tamo gde niedna o.-iFna -i('a nie mogla da se vodi+ a da se ne .agli-i u gus(o -la(omo)vara/Toli'o smrs'ani* glava .a (oli'o malo@Aurelian se nagnuo nad re'u/ Krs(a su mu o-amrla od umora/ u-or vode s!re)io ga eda )ue glasni'a/ Kada se us!ravio+ ugledao e !reneraenos( na Ma'simovom li,u/Ples -oo va9 "(a si re'ao+ de'urione9 Im!era(or De,ius Avgus( (e o-ave3(ava da e negov sin+ Ce.ar ?erenius E(rus'us+!oginuo do' e & Ma,edonia -ila !od negovim .a!ovedni3(vom/

9 E(rus'us "vi* mu gromova@0a)u,(uu2e+ Aurelian ose(i edno snano ola'3ane/Prva !omisao -ila e u ve.i sa .lo'o-nim !reds'a.anem negove ma'e 'oe ga e morilono2ima od !rolas'a 'ro. "ir9mium/ Julia Kordelia e !ogre3ila/ #ogovi su svo -ess'renuli sa o,a na sina/ "a Avgus(a Im!era(ora na mladog Ce.ara/Ne'a su *valeni Mi(ra i ve)no Providene@?ladnim glasorn+ Aurelian e u!i(ao gde se nala.i De,iusAvgus(/9 5 (a-oru A-ri(usa/ "a .a!ovedni'om Me.ie i svoomyos'om/ $n (e !o.iva/9 Ne'a mi -r.o !rona2(u 'ona/Aurelian e ve2 navla)io svou (uni'u na(o!lenu 'rvlu/ Po're(nom ru'om Ma'sim e.gra-io o'lo! 'oi se su3io nao-ali !o(o'a/9 5.mi mou 'o-ilu/ $na nie i3la u -o+ odmorna e/ $sima'o ne eli3 da i a 'renem/9 Ne/ Le)i se/ Pa.i na .ara.e 'oe *arau ovim 'raem/ Po(re9-an mi e (vo ivo(+!ria(elu+ rie .a-oravi (o/ &ra(i u red na3e ,en(urie/ Ne'a -udu s!remni u slede2u .oru/Po)inemo sve i.nova: dana3na -i('a -ila e samo o-mana/#io e uveden u Im!era(orovu odau+ a ne u onu )uvenu ve9li'u salu !re(oriuma gde suse o-i)no odravali !riemi/ Tri-un 'oi ga e vodio s(ao e 'ra vra(a i naavio ga ne!odiu2i glas/Krali,a Palmire0idovi !ros(orie -ili su o-oeni !lavim i ,rvenim 'osim (ra'ama/ 5 uglovima+ relenis(u-ovi !ridravali su lovorove ven,e/ #io e (u i edan i.vaani nag Ju!i(er 'oi e -a,aosvoe 'o!le u u.nemireno gne.do .mia/ Jedan 'reve( i edan sandu' -ili su savname3(a/ Kris(al)i2i mi(re i am-re ,yr)ali su u edno darovno 'u!oli 'oa e s(aala nadrvenom ol(aru/ De,ius e+ s'lo!leni* o)iu i glave nagnu(e 'a dimu+ nosio generals'uodoru+ a ne ,ars'u (ogu/ Giso'e a*a)'e )i.me !re'rivale su mu lis(ove sve do 'olena/Kori,e negovog !ara.oniuma -ile su veli)ans(vene/ "edeas(a .mia .avr3avala se na


59/171

vr*u .la(ne glave lava/ Dr3'a ma)a -ila e na!ravlena od sre-rni* 'ugli,a sa -erilom ismaragdom+ ume(nu(im u dr3'u i !ri'ovanim .a ednu .la(nu al'u/$'Fo! mu e .a3'ri!ao 'ada se us!ravio/ $'lo! i. ranieg do-a+ i. edne ,eline/ Mnogi suverovali da se radilo o 'o!ii o'lo!a 'oi e nosio veli'i Traan 'ada e !ro3irio Cars(vodo Kor.i'e+ 3ire2i grani,e Rima sve do severa/ 5'ra3en -esnom Medu.om i Gu)i,ama+

ma'ama Rima+ negove i.-o)ine !rila9godavaFe su se grudnim i (r-u3nim mi3i2ima/$'lo! e snano s(e.ao De,iusovo (elo i malo mu3'ara,a negovi* godina e -ilos!oso-no da ga nosi/"a navr3eni* 3e.dese( godina negova 'osa -ila e !roredenia i vi3e seda od negove-rade/ Posedovao e drane i mo2 .relog )ove'a/ Ba' i !o danu 'ao 3(o e -io dana3ni+Aurelian nie !rime2ivao ni'a'vu i.nemoglos( na negovim li,u/ Na usnama nie -ilo ni(uge ni gor)ine/ "urovo li,e generala/ 5o-i)aen s(av ednog yoni'a/"'u!iv3i !esni,u na grudi 'ao .na' odavana !o3(ovana Aurelian e !os(ao sves(an!ri.ora 'oi e !ruao/ Pre'riven udar,ima+ negov o'lo! -io e rdavo .a(vorenQ lo3e se!ridravao .a !o,e!ane remene+ negova !ri'a)ena !rega)a visila e 'ao drona'/ Bi.mesu mu -ile na(o!lene 'rvlu i !ra3inom/ Ba' e i negova -rada 3irila smrad -i('e/

Ples -ogova9 $!ros(i mi .-og neuredne ode2e+ De,iuse Avgus(e/ De,ius e ednim !o're(om ru'eodma*nuo na negovai.vinena/9 $se2a3 se na !o-edu i ne!ria(elev -eg+ lega(e@ Ko -i semogao mr3(i(i9 Mo -ol ne moe ola'3a(i (vo/ Ali snaan e i is'ren/ Goleo sam E(rus'a/ Dva !u(a smose -orili rame u. rame na Dunavu/ #io e *ra-ar vi3e od mnogi* mladi* Ce.ara/9 Pravo govori3/ #io e/%las mu e -io (ego-an ali nie (re!nuo o)ima/ Pogledav3i Aureliana+ on e !rodro unegovu du3u mnogo snanie i mnogo -olnie nego -ilo 'oe %o(s'o orue/9 "(a e ivo( ednog )ove'a Da li e on -io mo sin Aurelian nie !ronala.io re)i daodgovori/9 "(a e ivo( ednog )ove'a da -i Rim !o3(ovao negovu mo2/ ?erenius E(rus'us eumro 'ada e (re-alo da umre/ To e vola -ogova/ To e do-ro/ Nemo o meni misli(i dasam )ove' -e. sr,a ili da sam o'ru(nii nego 3(o si (i sam+ lega(e/ "e(i se ovoga:Rimlanin+ -io on Ce.ar ili ne+ samo e 'amen ednog ogromnog .ida ,ars(va/ A a+De,ius Avgus(+ a sam (a 'oi )uva .id na9s!ram mra)nog varvars'og sve(a/ 0lo i neredsu i.van nega i o-i(avau o'o nega 'a'o -i sru3ili Rim/ Rim graden vi3e od !e( ve'ova/Gir(us+ Pie(as+ 4ides@ "amo (o vredi/ "amo (o i ni3(avi3e/Nesvesno+ Aurelian e !o)eo da dr*(i/ Negovi !rs(i+ usne+ negove misli su !odr*(avale/%ro.ni,a i umor nisu dola.ili od -or-e/ De,iusove re)i .anele su negovo sr,e i negovra.um/Gir(us+ Pie(as+ 4ides@ Re)i Rima/ Re)i 'oe e negov o(a, u'lesao na ol(ar is!od svoe-is(e u larariumu "irmiuma/Ali i. De,iusovi* us(a !os(aale su sam da* -ogova/ To e .na)ilo -i(i Im!era(or/ JedanAvgus( !osedoyao e mo2 'oa nie dola.ila samo od saa negovog o'lo!a/ Rims'i-ogovi s(a!ali su


60/171

Krali,a Palmirese sa negovim Iuds'im o-li)em 'a'o -i ga u)inili !lemeni(iim i sve(iim/Ta'o su da'le -ogovi )uvali sud-inu Rima i negovi* naroda+ 'alendu .a 'alendom+ i.-i('e u -i('u/ Kao 3(o se !ri sva'o .ori neus(ra3ivo sun,e !odi.alo nad !lo)om sve(a'a'o -i !o(isnulo (amu i .lo/

De,iusovo li,e e sme'3alo/ Pro.reo e negove misli/ Poloio e ose2ano !rs(e na (uni'una(o!lenu smr2u varvara/9 iv si i !o-edni' si+ Aureliane/ To e edino 3(o e vano/ Duguemo .aFalnos(-esmr(nim -ogovima/Aurelian e 'limnuo glavom/9 Po-edio sam+ Avgus(e/ Ali ova !revi3e la'a !o-eda samo e deo Kniyinog lu'avs(va/Ne2e ga naro)i(o onemo2a(i !rili'om -e's(va/9 Ni mr(vi mu vi3e ne2e !omo2i/ #udi u (o siguran/ Im!era(or se o'renuo+ .gra-io sau.anog 'reve(a o!asa) i'ori,e ma)a 'oi e AureFian !re!o.nao/ E(rus'ov ma)@ De,ius e i.vu'ao o3(ri,u i.'one navla'e/

9 Primi ova ma) i. moi* ru'u+ Aureliane/#ilo e (o veli)ans(veno orue/ %vode e dola.ilo i. 'ova9)ni,a Damas'a+ 'oe su edine-ile s!oso-ne da u)ine edno orue (a'o laganim i (a'o mo2nim+ is(o (oli'o nenim'oli'o i o(!ornim/ Po ugledu na !ersis'e ma)eve+ !osedovao Xe oa)ane: dva gavranova'rila+ gra,io.no !oviena na s!olnu s(ranu+ is'ovana od )eli'a namo(anog .la(nimvla'nima/ Dr3'a+ 3iro'a i ednos(avna+ -ila e is(ove(na dr3,i De,iusovog !ara.oniuma/Dragul+ -oe .elene vode+ -io e uglavlen u sre-rnu al'u/ Na navla,i+ sa.veda Mi(re+%avrana+ Marsa+ Lava i ?eliosa -ili su i.ve.eni sre-rnim i .la(nim ni(ima+ .a!anuu2omve3(inom/ Koa e -ila dvos(ru'o oa)ana sa dve )eli)ne o3(ri,e (a'o da e i sama -ilaorue+ a'o e -ilo nuno/9 To e ma) (voga sina///P1 es -ogo vaMa) e leao u negovim ru'ama/ Nie se usudivao da ga vra(i u 'ori,e/ De,ius ga e o3uve' !ridravao svoom 3a'om/ Pre'o orua+ !odr*(avane negovog snanog da*a!renelo se na lega(ove dlanove/9 Pri*va(i ga+ Aureliane/ Ni'o ne2e ume(i da ga oivi sem (e-e/ Pogleda ove 'ori,e/E(rus'us e -io veran Mi(ri+ a a .nam da e on (vo -og/ Ko ga e dos(onii od (e-eelim da se (o .na/ elim da ovog (renu('a o!a3e3 ova ma)+ !re nego 3(o se !ridruimoos(alima u yeFi'o odai/9 De,iuse Avgus(e+ nemam ni(i ednu re) da i.govorim o svoo vernos(i/De,ius e !ri*va(io i !o(vrdio negovo !ri.nane (re!(aem o)iu/ I edan i dru

Documents

A. B. Daniel - Kraljica Palmire 1