หน่�วยที่�� 1ความรู้� �ที่� �วไปเกี่��ยวกี่�บกี่ฎหมายมหาชน่

ตอน่ที่�� 1.1 : กี่�าเน่�ดแน่วความค�ดและพั�ฒน่ากี่ารู้ของกี่ฎหมายมหาชน่เรู้$�องที่�� 1.1.1 : กี่�าเน่�ดแน่วความค�ดกี่ฎหมายมหาชน่1. น่�กี่ปรู้�ชญากี่ฎหมายเช$�อว�า กี่ฎหมายน่�&น่ไม�ได�ที่�าหน่�าที่��หรู้$อม�บที่บาที่ใน่สั�งคมเหม$อน่กี่�น่

เสัมอไป กี่ฎหมายบางปรู้ะเภที่กี่�าหน่ดความสั�มพั�น่ธ์+รู้ะหว�างบ,คคลกี่�บบ,คคล หรู้$อรู้ะหว�างรู้�ฐกี่�บบ,คคล หรู้$อรู้ะหว�างรู้�ฐกี่�บรู้�ฐ ด�งน่�&น่สัารู้ะของกี่ฎหมายและหล�กี่เกี่ณฑ์+เกี่��ยวกี่�บกี่ารู้ใช�กี่ฎหมายกี่0พัลอยแตกี่ต�างกี่�น่ออกี่ไปด�วย

2. ฟรู้�ที่ซ์+ ช�ลซ์+ (Fritz Schulz) ศาสัตรู้จารู้ย+ที่างกี่ฎหมายโรู้ม�น่ชาวเยอรู้ม�น่ ได�อธ์�บายไว�ว�า ความค�ดใน่กี่ารู้แบ�งสัาขาของกี่ฎหมายน่�&น่ เรู้��มข6&น่ใน่สัม�ยโรู้ม�น่ซ์6�งแบ�งออกี่เป7น่ 4 ย,ค ค$อ

(1) ย,คอารู้ยธ์รู้รู้มโรู้ม�น่โบรู้าณ (3) ย,คคลาสัสั�ค(2) ย,คอารู้ยธ์รู้รู้มกี่รู้�กี่ใน่โรู้ม (4) ย,คข,น่น่างน่�กี่ปกี่ครู้อง

3. ย,คอารู้ยธ์รู้รู้มโรู้ม�น่โบรู้าณ (500 ป8กี่�อน่ ค.ศ. – 300 ป8กี่�อน่ ค.ศ.) ย,คน่�&ม�ความเข�าใจกี่�น่ว�า

(1) กี่ฎหมายโรู้ม�น่แบ�งออกี่เป7น่ 3 สัาขา ค$อ- กี่ฎหมายเอกี่ชน่ (Jus Privatum) ค$อกี่ฎหมายที่�&งหลายที่��เกี่��ยวพั�น่

กี่�บรู้าษฎรู้ใน่ช�ว�ตปรู้ะจ�าว�น่- กี่ฎหมายมหาชน่ (Jus Publicum) ค$อกี่ฎหมายที่��เกี่��ยวข�องเฉพัาะ

บ,คคลบางปรู้ะเภที่ เช�น่ ศาล สัมาช�กี่สัภา- กี่ฎหมายศาสัน่า (Jus Sacrum) เป7น่กี่ฎหมายที่��อย��ใน่ฐาน่ะสั�งสั,ด

และม�ความสั�มพั�น่ธ์+ต�อกี่ารู้ พั�ฒน่ากี่ฎหมายมหาชน่ เน่$�องจากี่น่�กี่กี่ฎหมายย,คน่�&น่สั�วน่ใหญ�เป7น่พัรู้ะ

(2) ต�วบที่กี่ฎหมายมหาชน่ใน่ย,คสัม�ยน่�&สั�วน่ใหญ�เป7น่รู้ะเบ�ยบปฏิ�บ�ต�ที่างกี่ารู้เม$องและค�อน่ข�างปกี่ป<ด

(3) แน่วแบ�งแยกี่สัาขาของกี่ฎหมายใน่ย,คสัม�ยน่�&แบ�งตาม กี่�จกี่ารู้“ ”

4. ย,คอารู้ยธ์รู้รู้มกี่รู้�กี่ใน่โรู้ม (300 ป8กี่�อน่ ค.ศ. – 30 ป8กี่�อน่ ค.ศ.)(1) เป7น่ย,คที่��อารู้ยธ์รู้รู้มกี่รู้�กี่โบรู้าณได�แผ่�ขยายเข�าไปสั��กี่รู้,งโรู้ม จน่เรู้�ยกี่ว�า

เป7น่กี่ารู้เรู้��มย,คอารู้ยธ์รู้รู้มกี่รู้�กี่โบรู้าณ (Hellenistic Period) (2) กี่ฎหมายมหาชน่ใน่ย,คน่�&ย�งคงสัภาพัเด�มค$อ เป7น่กี่ฎหมายสั�าหรู้�บน่�กี่กี่ารู้

เม$อง(3) น่�กี่กี่ฎหมายมหาชน่ใน่ย,คน่�&ล�วน่เป7น่น่�กี่กี่ารู้เม$อง เช�น่ เซ์0มโปรู้น่�อ,สั ที่�ด�ที่าน่,สั

และปอมป8ย+

1

5. ย,คคลาสัสั�ค (30 ป8กี่�อน่ ค.ศ. – ค.ศ.300)(1) ย,คน่�&เรู้��มเม$� อจ�กี่รู้พัรู้รู้ด� ออกี่,สัต,สั (Augustus) หรู้$อออคตาเว�ยน่,สั

(Octavianus) ม�อ�าน่าจข6&น่ใน่กี่รู้,งโรู้มและได�สัถาปน่าตน่เองเป7น่จ�กี่รู้พัรู้รู้ด�องค+แรู้กี่ จน่ถ6งกี่�อน่รู้�ชสัม�ยของจ�กี่รู้รู้รู้ด�ด�โอเคลเช��ยน่ (Diocletian)

(2) ปลายย,คน่�&กี่ฎหมายมหาชน่เรู้��มพั�ฒน่าข6&น่อย�างรู้วดเรู้0ว โดยขยายเน่$&อหาสัารู้ะจากี่กี่�จกี่ารู้ที่างกี่ารู้เม$องแผ่�ลงมาครู้อบคล,มกี่�จกี่ารู้ที่��เกี่��ยวกี่�บปรู้ะชาชน่ที่��วไป

(3) กี่ฎหมายปกี่ครู้องเกี่�ดข6&น่ใน่ย,คน่�&(4) อ�ลเป8ยน่ (Ulpian) น่�กี่กี่ฎหมายคน่สั�าค�ญใน่ย,คน่�&กี่ล�าวว�า กี่ฎหมาย“

มหาชน่ค$อกี่ฎหมายที่��เกี่��ยวกี่�บรู้�ฐโรู้ม�น่ ใน่ขณะที่��กี่ฎหมายเอกี่ชน่เกี่��ยวข�องกี่�บผ่ลปรู้ะโยชน่+ของเอกี่ชน่แต�ละรู้าย”

(5) ช�เซ์โรู้ (Cicero) น่�กี่กี่ฎหมายคน่สั�าค�ญอ�กี่คน่ใน่ย,คน่�&ให�ความเห0น่ว�า คน่“

ที่��จะตอบป?ญหาใดๆ เกี่��ยวกี่�บกี่ฎหมายมหาชน่ม�ใช�น่�กี่กี่ฎหมาย แต�เป7น่น่�กี่ปกี่ครู้อง”

(6) แน่วแบ�งแยกี่สัาขาของกี่ฎหมายด�งกี่ล�าว ม�อ�ที่ธ์�พัลต�อมาจน่ถ6งที่,กี่ว�น่น่�&6. ย,คข,น่น่างน่�กี่ปกี่ครู้อง (ค.ศ.300 – ค.ศ.534)

(1) เป7น่ย,คที่��เรู้��มจากี่รู้�ชสัม�ยของจ�กี่รู้พัรู้รู้ด�ด�โอเคลเช�ยน่ และสั�&น่สั,ดใน่สัม�ยพัรู้ะเจ�าจ�สัต�เน่�ยน่ ถ$อเป7น่ย,คสั,ดที่�ายของปรู้ะว�ต�ศาสัตรู้+กี่ฎหมายโรู้ม�น่

(2) เป7น่ย,คที่��อ�ที่ธ์�พัลของครู้�สัต+ศาสัน่าแผ่�ขยายถ6งกี่รู้,งโรู้ม ซ์6�งจ�กี่รู้พัรู้รู้ด�คอน่สัแตน่ต�น่ได�รู้�บเอาไว�เป7น่ศาสัน่าปรู้ะจ�าชาต�โรู้ม�น่

(3) ม�กี่ารู้จ�ดที่�าปรู้ะมวลกี่ฎหมายโรู้ม�น่ (Corpus Juris Civilis) เป7น่ครู้�&งแรู้กี่ใน่รู้�ชกี่าลพัรู้ะเจ�าจ�สัต�เน่�ยน่ เป7น่ปรู้ะมวลกี่ฎหมายแพั�ง ซ์6�งถ$อว�าเป7น่กี่ฎหมายเอกี่ชน่

(4) พั�ฒน่ากี่ารู้ของกี่ฎหมายมหาชน่ใน่ย,คน่�& เป7น่ผ่ลมาจากี่กี่ฎหมายศาสัน่าโรู้ม�น่เสั$�อมลง เพัรู้าะอ�ที่ธ์�พัลของครู้�สัต+ศาสัน่าที่��เข�ามาแที่น่ที่��

(5) ย,คน่�&กี่ฎหมายมหาชน่และกี่ฎหมายเอกี่ชน่จ6งแยกี่จากี่กี่�น่ช�ดเจน่7. ป รู้ ะ ม ว ล กี่ ฎ ห ม า ย แ พั�ง ที่�� พั รู้ ะ เ จ� า จ� สั ต� เน่� ย น่ จ�ด ที่�า ข6& น่ ม�ม� ล บ ที่ น่�ต� ศ า สั ต รู้+

(Institutions) ซ์6�งเป7น่รู้ากี่ฐาน่กี่ฎหมายสั�าค�ญของ แบ�งเน่$&อหาออกี่เป7น่ 3 ภาค ค$อ

(1) Persona ว�าด�วยความสั�มพั�น่ธ์+รู้ะหว�างบ,คคล (3) Actio ว� าด�วยกี่ารู้ฟAองรู้�องที่างแพั�ง

(2) Res ว�าด�วยที่รู้�พัย+สั��งของ และมรู้ดกี่

เรู้$�องที่�� 1.1.2 : พั�ฒน่ากี่ารู้ของกี่ฎหมายมหาชน่ใน่ปรู้ะเที่ศภาคพั$&น่ย,โรู้ป1. ปรู้ะมวลกี่ฎหมายแพั�งของพัรู้ะเจ�าจ�สัต�เน่�ยน่ม�อ�ที่ธ์�พัลอย�างมากี่ต�อปรู้ะเที่ศใน่ภาคพั$&น่

ย,โรู้ป เช�น่ อ�ตาล�ปรู้�สัเซ์�ย ฝรู้��งเศสั และเยอรู้ม�น่

2

2. สั��งสั�าค�ญที่��ฝ?งรู้ากี่ใน่ย,โรู้ปควบค��กี่�บกี่ารู้ยอมรู้�บอ�ที่ธ์�พัลของปรู้ะมวลกี่ฎหมายแพั�งโรู้ม�น่ ค$อ ความค�ดที่��ว�า กี่ฎหมายเอกี่ชน่แตกี่ต�างจากี่กี่ฎหมายมหาชน่ โดยวาที่ะของ “อ�ลเป8ยน่ ที่��กี่ล�าวถ6งความแตกี่ต�างด�งกี่ล�าวเป7น่ที่��ยอมรู้�บกี่�น่ที่��วไปใน่ย,โรู้ป”

3. รู้าวศตวรู้รู้ษที่�� 13 – 14 กี่ารู้ศ6กี่ษากี่ฎหมายใน่ที่างที่ฤษฎ�หรู้$อปรู้�ชญาซ์6�งน่�ยมแพัรู้�หลายใน่ย,โรู้ป สัอดคล�องกี่�บความเคล$� อน่ไหวของสั�าน่�กี่กี่ฎหมายธ์รู้รู้มชาต� ซ์6�งน่�กี่ศ6กี่ษากี่ฎหมายใน่ย,คสัม�ยน่�&ได�เสัน่อความค�ดที่��ถ$อกี่�น่ว�าเป7น่ความค�ดใน่กี่ารู้ปรู้�บปรู้,งกี่ฎหมายมหาชน่ ด�งน่�&

(1) ควรู้ม�กี่ารู้ออกี่กี่ฎหมายจ�ากี่�ดอ�าน่าจอ�น่ไม�ม�ขอบเขตของรู้�ฐ ไม�ว�าจะเป7น่อ�าน่าจใน่กี่ารู้ออกี่กี่ฎหมายหรู้$ออ�าน่าจใน่กี่ารู้ปฏิ�บ�ต�ต�อรู้าษฎรู้

(2) รู้าษฎรู้คน่ใดไม�ได�รู้�บความเป7น่ธ์รู้รู้มจากี่รู้�ฐ กี่0ควรู้รู้�องที่,กี่ข+หรู้$อกี่ล�าวโที่ษเจ�าหน่�าที่��ของรู้�ฐได�

(3) กี่ารู้ลงโที่ษใน่ที่างอาญาควรู้เป7น่ธ์รู้รู้มมากี่ข6&น่(4) ว�ธ์�พั�จารู้ณาและกี่ฎหมายพัยาน่หล�กี่ฐาน่ควรู้แกี่�ไขปรู้�บปรู้,งให�อย��บน่พั$&น่ฐาน่

ของศ�ลธ์รู้รู้มและศาสัน่า4. สัม�ยของพัรู้ะน่างมาเรู้�ย เที่เรู้ซ์�า แห�งจ�กี่รู้วรู้รู้ด�โรู้ม�น่อ�น่ศ�กี่ด�Dสั�ที่ธ์�Dของชน่ชาต�เยอรู้ม�น่

ซ์6�งป?จจ,บ�น่ค$อปรู้ะเที่ศ ออสัเตรู้�ย ได�ขอให�แคว�น่ต�างๆ จ�ดที่�ากี่ฎหมายมหาชน่ใน่สั�วน่ที่��เกี่��ยวกี่�บกี่ารู้ปกี่ครู้องข6&น่ เพั$�อว�าพัรู้ะน่างจะได�ที่รู้งที่รู้าบรู้ะเบ�ยบกี่ารู้บรู้�หารู้รู้าชกี่ารู้แผ่�น่ด�น่ใน่แต�ละแคว�น่

5. ปรู้ะเที่ศเยอรู้ม�น่ เรู้��มพั�ฒน่ากี่ฎหมายมหาชน่ หล�งศตวรู้รู้ษที่�� 13 –14 และถ$อหล�กี่ว�ากี่ฎหมายมหาชน่ม�ฐาน่ะสั�งกี่ว�ากี่ฎหมายเอกี่ชน่โดยแบ�งออกี่เป7น่

(1) กี่ฎหมายมหาชน่ภายใน่ เรู้�ยกี่ว�า Staatsrecht(2) กี่ฎหมายรู้ะหว�างปรู้ะเที่ศ เรู้�ยกี่ว�า Volkerrecht

6. ปรู้ะเที่ศฝรู้��งเศสั ม�กี่ารู้พั�ฒน่ากี่ฎหมายมหาชน่อย�างน่�าสัน่ใจที่��สั,ดใน่ภาคพั$&น่ย,โรู้ป สัาเหต,เน่$�องจากี่

(1) อ�ที่ธ์�พัลของกี่ฎหมายโรู้ม�น่ (3) กี่ารู้ปฏิ�ว�ต�ฝรู้��งเศสัเม$�อป8 ค.ศ.1789

(2) อ�ที่ธ์�พัลของปรู้�ชญากี่ฎหมายธ์รู้รู้มชาต�7. กี่�อน่กี่ารู้ปฏิ�ว�ต�ใน่ฝรู้��งเศสั กี่ฎหมายมหาชน่ครู้อบคล,มถ6งแต�กี่ฎหมายรู้ะหว�างปรู้ะเที่ศ

กี่ฎหมายศาสัน่า และรู้ะเบ�ยบปฏิ�บ�ต�ที่างกี่ารู้เม$องเที่�าน่�&น่ ย�งไม�ได�ครู้อบคล,มถ6งกี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญและกี่ฎหมายปกี่ครู้อง

8. ป8 ค.ศ.1800 น่โปเล�ยน่ได�ต� &งสัภาด�าน่กี่ฎหมายข6&น่ 2 สัภา ค$อ(1) กี่องเซ์ยเดตารู้+ (Conseil d’ Etat) เป7น่สัภาแห�งรู้�ฐเพั$�อให�ค�าปรู้6กี่ษาแกี่�

ห�วหน่�ารู้�ฐบาลเกี่��ยวกี่�บคด�ปกี่ครู้องและให�เป7น่ฝEายกี่ฤษฎ�กี่าที่�าหน่�าที่��ยกี่รู้�างกี่ฎหมายของรู้�ฐบาล

3

(2) กี่องเซ์ยเดอเพัรู้เฟกี่ต�รู้+ (Conseil de Prefecture) เป7น่สัภาที่��ปรู้6กี่ษาของผ่��ว�ารู้าชกี่ารู้ที่�องที่��ปกี่ครู้อง และให�ที่�าหน่�าที่��ต�ดสั�น่ค�ารู้�องเรู้�ยน่ของรู้าษฎรู้ใน่คด�ซ์6�งพั�พัาที่กี่�บฝEายปกี่ครู้อง

9. ป8 ค.ศ.1872 ถ$อว�าเป7น่ศ�กี่รู้าชใหม�แห�งกี่ารู้พั�ฒน่ากี่ฎหมายปกี่ครู้องใน่ฝรู้��งเศสั เน่$�องจากี่

(1) ม�กี่ารู้ออกี่รู้�ฐบ�ญญ�ต�ให�อ�าน่าจสัภาแห�งรู้�ฐต�ดสั�น่คด�ปกี่ครู้องได�โดยอ�สัรู้ะ(2) ม�กี่ารู้จ�ดต�&ง ที่รู้�บ�น่าล เด กี่องฟล�ที่+ (Tribunal des Conflits) ซ์6�ง

เป7น่ศาลรู้ะง�บกี่ารู้ข�ดกี่�น่ใน่ที่างคด�เพั$�อ แกี่�ไขป?ญหาข�ดแย�งรู้ะหว�างสัภาแห�งรู้�ฐกี่�บศาลย,ต�ธ์รู้รู้มใน่เรู้$�องอ�าน่าจศาลว�าคด�น่�&จะข6&น่ศาลใด

10. ป8 ค.ศ.1889 สัภาแห�งรู้�ฐได�ว�น่�จฉ�ยคด�ปกี่ครู้องสั�าค�ญ ค$อ คด�กี่าโดที่+ (Cadot Decision) ซ์6�งผ่ลกี่ารู้ว�น่�จฉ�ยค$อ

(1) สัภาแห�งรู้�ฐม�อ�าน่าจเด0ดขาดใน่กี่ารู้คด�ปกี่ครู้อง(2) สัามารู้ถว�น่�จฉ�ยความถ�กี่ต�องเหมาะสัมของกี่ารู้กี่รู้ะที่�าและอ�าน่าจกี่ารู้ใช�

ด,ลพั�น่�จของฝEายบรู้�หารู้(3) สัามารู้ถสัรู้�างหล�กี่กี่ฎหมายปกี่ครู้องใน่สั�วน่สัารู้บ�ญญ�ต�ใหม�ๆ ได�

11. ป8 ค.ศ.1953 ได�ม�กี่ารู้ปฏิ�รู้�ปรู้ะบบศาลปกี่ครู้องใน่ฝรู้��งเศสัใหม�อ�กี่ครู้�&ง ซ์6�งม�ผ่ลที่�าให�

(1) สัภาแห�งรู้�ฐ หรู้$อกี่องเซ์ยเดตารู้+ (Conseil d’ Etat) ม�ฐาน่ะเป7น่ศาลปกี่ครู้องสั�งสั,ด หรู้$อศาลสั�งสั,ดใน่ที่างกี่ฎหมายมหาชน่

(2) ศาลย,ต�ธ์รู้รู้ม หรู้$อกี่�รู้+ เดอ กี่าสัซ์าซ์�ยอง (Cour de Cassation) เป7น่ศาลสั�งสั,ดใน่ที่างกี่ฎหมายเอกี่ชน่

เรู้$�องที่�� 1.1.3 : พั�ฒน่ากี่ารู้ของกี่ฎหมายมหาชน่ใน่ปรู้ะเที่ศคอมมอน่ลอว+1. รู้ะบบกี่ฎหมายคอมมอน่ลอว+ (Common Law) เป7น่รู้ะบบกี่ฎหมายสั�าค�ญที่��เกี่�ด

ข6&น่สัม�ยหล�ง แต�พั�ฒน่าเค�ยงค��มากี่�บรู้ะบบกี่ฎหมายซ์�ว�ลลอว+ (Civil Law) หรู้$อรู้ะบบกี่ฎหมายโรู้มาโน่-เยอรู้มาน่�ค

2. น่�กี่กี่ฎหมายคอมมอน่ลอว+ แบ�งสัาขาของกี่ฎหมายออกี่เป7น่กี่ฎหมายเอกี่ชน่และกี่ฎหมายมหาชน่ เพั�ยงแค�บอกี่ให�รู้� �ว�า เน่$&อหาสัารู้ะของกี่ฎหมายสัองสัาขาน่�&แตกี่ต�างกี่�น่ บ,คคลที่��เกี่��ยวข�องแตกี่ต�างกี่�น่เที่�าน่�&น่ และถ$อว�า กี่ารู้แบ�งสัาขาของกี่ฎหมายด�งกี่ล�าวเป7น่เรู้$�องธ์รู้รู้มดาหรู้$อเป7น่เรู้$�องของหล�กี่ว�ชา เพั$�อสัะดวกี่แกี่�กี่ารู้ศ6กี่ษาเล�าเรู้�ยน่มากี่กี่ว�าจะเป7น่เพัรู้าะกี่ฎหมายที่�&งสัองมรู้ปรู้�ชญารู้ากี่ฐาน่ต�างกี่�น่

3. เม$�อถามถ6งความแตกี่ต�างรู้ะหว�างกี่ฎหมายเอกี่ชน่และกี่ฎหมายมหาชน่ น่�กี่กี่ฎหมายอ�งกี่ฤษม�กี่จะโยงไปถ6งกี่ฎหมายแพั�งและกี่ฎหมายอาญา โดยให�ค�าอธ์�บายถ6งความแตกี่ต�างไว�ว�า

- กี่ฎหมายแพั�ง กี่0ค$อกี่ฎหมายเอกี่ชน่ - กี่ฎหมายอาญา กี่0ค$อกี่ฎหมายมหาชน่

4

4. ค�าว�า กี่ฎหมายมหาชน่ไม�แที่� ต�ารู้ากี่ฎหมายของอ�งกี่ฤษได�ให�ค�าอธ์�บายไว�ว�า“ ”

(1) กี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญและกี่ฎหมายปกี่ครู้องไม�ม�โที่ษที่างอาญา น่�าจะถ$อว�าเป7น่กี่ฎหมายแพั�ง

(2) แต�เป7น่กี่ฎหมายแพั�งล�กี่ษณะพั�เศษ ค$อเกี่��ยวกี่�บคน่หม��มากี่ จ6งอน่,โลมเข�าไว�กี่�บกี่ฎหมายมหาชน่ได�

(3) แน่วค�ดด�งกี่ล�าวน่�& ที่�าให�ม�กี่ารู้แยกี่ศาลแพั�งออกี่จากี่ศาลอาญา และให�คด�ตามกี่ฎหมายปกี่ครู้องและกี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ ต�องข6&น่สั��ศาลแพั�ง

5. กี่ารู้ที่��รู้ะบบกี่ฎหมายคอมมอน่ลอว+ของอ�งกี่ฤษ ไม�ยอมรู้�บปรู้�ชญากี่ฎหมายโรู้ม�น่ใน่เรู้$�องกี่ฎหมายมหาชน่เป7น่เพัรู้าะปรู้ะว�ต�ศาสัตรู้+กี่ฎหมายอ�งกี่ฤษ และล�กี่ษณะของรู้ะบบคอมมอน่ลอว+ ด�งน่�&

(1) รู้ะบบคอมมอน่ลอว+ พั�ฒน่ามาจากี่ความค�ดที่��ว�า ให�ศาลเป7น่ผ่��สัรู้�างกี่ฎหมาย(2) รู้ ะ บ บ เ ศ รู้ ษ ฐ กี่� จ สั� ง ค ม แ ล ะ กี่ า รู้ เ ม$ อ ง แ บ บ ศ� กี่ ด� น่ า สั ว า ม� ภ� กี่ ด�D

(Feudalism) ใน่อด�ตม�สั�วน่ที่�าให�ความสั�มพั�น่ธ์+หลายล�กี่ษณะซ์6�งควรู้เป7น่เรู้$�องกี่ฎหมายมหาชน่ กี่ลายเป7น่เรู้$�องกี่ฎหมายเอกี่ชน่

(3) ศาลอ�งกี่ฤษสัามารู้ถให�ความเป7น่ธ์รู้รู้มแกี่�รู้าษฎรู้ได�ด�อย��แล�ว โดยอาศ�ยหล�กี่น่�ต�ธ์รู้รู้ม

(4) กี่ารู้จ�ดรู้ะบบกี่ารู้ปกี่ครู้องสั�วน่กี่ลางและสั�วน่ที่�องถ��น่ใน่อ�งกี่ฤษค�อน่ข�างเป7น่รู้ะเบ�ยบด�อย��แล�ว และโอกี่าสัที่��รู้�ฐจะแที่รู้กี่แซ์งกี่�จกี่ารู้ของเอกี่ชน่หรู้$อกี่ดข��ข�มเหงเอกี่ชน่กี่0ที่�าได�ยากี่

(5) เกี่�ดจากี่อ�ที่ธ์�พัลที่างความค�ดของน่�กี่กี่ฎหมายอ�งกี่ฤษคน่สั�าค�ญค$อ ไดซ์�ย+ (A.V. Dicey)

6. ไดซ์�ย+ ค$อน่�กี่กี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญชาวอ�งกี่ฤษ ที่��โจมต�กี่ารู้แบ�งสัาขาของกี่ฎหมายใน่ฝรู้��งเศสั และค�ดค�าน่กี่ารู้จ�ดต�&งศาลปกี่ครู้องใน่อ�งกี่ฤษอย�างรู้,น่แรู้ง จ6งเป7น่ผ่��ที่��ที่�าให�ว�ชากี่ฎหมายปกี่ครู้องของอ�งกี่ฤษม�ว�ว�ฒน่ากี่ารู้ล�าช�ากี่ว�าที่��ควรู้

7. พัอลลอค (Pollock) น่�กี่กี่ฎหมายอ�งกี่ฤษอ�กี่คน่ที่��อธ์�บายว�า ใน่สัม�ยกี่�อน่ถ$อว�า เขตอ�าน่าจศาลเป7น่สั�วน่หน่6�งของกี่ฎหมายที่รู้�พัย+สั�น่

เรู้$�องที่�� 1.1.4 : พั�ฒน่ากี่ารู้ของกี่ฎหมายมหาชน่ใน่ปรู้ะเที่ศไที่ย1. น่�กี่กี่ฎหมายไที่ยเพั��งรู้� �จ�กี่กี่ารู้แบ�งสัาขาของกี่ฎหมายออกี่เป7น่กี่ฎหมายเอกี่ชน่ และ

กี่ฎหมายมหาชน่ ใน่สัม�ยรู้�ชกี่าลที่�� 6 น่�&เอง โดยกี่�อน่หน่�าน่�&น่ น่�กี่กี่ฎหมายไที่ยเข�าใจกี่�น่ว�า กี่ฎหมายแบ�งออกี่เป7น่ 2 สัาขา ค$อ กี่ฎหมายแพั�ง และกี่ฎหมายอาญา

2. ใน่สัม�ยน่�&น่ น่�กี่กี่ฎหมายไที่ยที่��สั�า เรู้0จกี่ารู้ศ6กี่ษาจากี่อ�งกี่ฤษ ซ์6�งได�รู้�บอ�ที่ธ์�พัลรู้ะบบกี่ฎหมายอ�งกี่ฤษได�อธ์�บายไว�ว�า กี่ฎหมายแพั�งค$อกี่ฎหมายเอกี่ชน่ และกี่ฎหมายอาญาค$อกี่ฎหมายมหาชน่ สั�วน่กี่ฎหมายปกี่ครู้องและกี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญน่�&น่ ย�งไม�รู้� �จ�กี่

5

3. พัรู้ะยาน่�ต�ศาสัตรู้+ไพัศาลย+ อาจารู้ย+สัอน่กี่ฎหมายไที่ยใน่สัม�ยรู้�ชกี่าลที่�� 6 ควรู้ได�รู้�บกี่ารู้ยกี่ย�องอย�างย��งใน่ฐาน่ะที่��กี่ล�าวถ6งแน่วค�ดใน่กี่ารู้แบ�งสัาขาของกี่ฎหมายออกี่เป7น่กี่ฎหมายเอกี่ชน่และกี่ฎหมายมหาชน่ เป7น่ครู้�&งแรู้กี่ใน่ปรู้ะเที่ศไที่ย

4. กี่ารู้แบ�งสัาขาของกี่ฎหมายออกี่เป7น่กี่ฎหมายเอกี่ชน่และกี่ฎหมายมหาชน่ เพั��งจะปรู้ากี่ฏิจรู้�งจ�งใน่ตอน่ปลายสัม�ยรู้�ชกี่าลที่�� 6 หรู้$อต�น่รู้�ชกี่าลที่�� 7 เน่$� องจากี่ม�น่�กี่กี่ฎหมายชาวต�างปรู้ะเที่ศไที่ยเข�ามาสัอน่กี่ฎหมาย และน่�กี่กี่ฎหมายไที่ยที่��สั�าเรู้0จกี่ารู้ศ6กี่ษาจากี่ต�างปรู้ะเที่ศ บ,คคลสั�าค�ญซ์6�งควรู้ได�รู้�บกี่ารู้ยกี่ย�องว�าเป7น่ผ่��น่�าใน่ด�าน่น่�&ค$อ

(1) ดรู้. แอล ด�ปลาตรู้+ น่�กี่กี่ฎหมายชาวฝรู้��งเศสั ซ์6�งเป7น่ผ่��อ�าน่วยกี่ารู้แผ่น่กี่ว�ชาแห�งสัภาน่�ต�ศ6กี่ษาของไที่ย

(2) ดรู้. เอกี่�ต+ น่�กี่กี่ฎหมายชาวฝรู้��งเศสั ซ์6�งเป7น่อาจารู้ย+สัอน่กี่ฎหมายใน่โรู้งเรู้�ยน่กี่ฎหมายไที่ย

5. โดยสัรู้,ป พั�ฒน่ากี่ารู้ของกี่ฎหมายมหาชน่ใน่ปรู้ะเที่ศไที่ย ย�งเที่�ยบไม�ได�กี่�บปรู้ะเที่ศอ$�น่ เน่$�องจากี่

(1) ปรู้ะเที่ศไที่ยเพั��งรู้� �จ�กี่กี่ฎหมายมหาชน่เม$�อปรู้ะมาณ 50 – 60 ป8 มาน่�&เอง(2) อ�ที่ธ์�พัลของกี่ฎหมายอ�งกี่ฤษที่��ปรู้ะเที่ศไที่ยรู้�บเข�ามาต�&งแต�สัม�ยรู้�ชกี่าลที่�� 5

ที่�าให�ไม�เห0น่ความจ�าเป7น่ใน่กี่ารู้แบ�งแยกี่สัาขากี่ฎหมายอย�างปรู้ะเที่ศใน่ภาคพั$&น่ย,โรู้ป(3) ปรู้ะเที่ศไที่ยเพั��งม�กี่ฎหมายที่��พัอจะจ�ดเป7น่กี่ฎหมายมหาชน่ได� เม$� อหล�ง

เปล��ยน่แปลงกี่ารู้ปกี่ครู้อง(4) กี่ฎหมายมหาชน่เกี่��ยวพั�น่กี่�บอ�า น่าจรู้�ฐเป7น่สั�า ค�ญ จ6งพั�ฒน่าไปตาม

พั�ฒน่ากี่ารู้ที่างกี่ารู้เม$อง(5) น่�กี่กี่ฎหมายไที่ยย�งม�ความเข�าใจเกี่��ยวกี่�บหล�กี่ว�ชากี่ารู้บางเรู้$�องไม�ตรู้งกี่�น่

โดยเฉพัาะอย�างย��งหล�กี่กี่ารู้แบ�งแยกี่อ�าน่าจ เน่$�องจากี่กี่ารู้สั�าเรู้0จกี่ารู้ศ6กี่ษากี่ฎหมายจากี่ต�างสั�าน่�กี่

(6) กี่ารู้จ�ดกี่ารู้ศ6กี่ษาว�ชากี่ฎหมายใน่ปรู้ะเที่ศไที่ย ไม�เอ$& ออ�า น่วยต�อกี่ารู้พั�ฒน่ากี่ารู้ของกี่ฎหมายมหาชน่

ตอน่ที่�� 1.2 : ความหมาย ปรู้ะเภที่และบ�อเกี่�ดของกี่ฎหมายมหาชน่เรู้$�องที่�� 1.2.1 : ความหมายของกี่ฎหมายมหาชน่1. กี่ฎหมายมหาชน่ (Public Law) หมายถ6งกี่ฎหมายที่��กี่�าหน่ดความสั�มพั�น่ธ์+รู้ะหว�าง

รู้�ฐหรู้$อหน่�วยงาน่ของรู้�ฐกี่�บรู้าษฎรู้ ใน่ฐาน่ะที่��รู้ �ฐเป7น่ฝEายปกี่ครู้องรู้าษฎรู้หรู้$อม�ฐาน่ะเหน่$อรู้าษฎรู้

2. ค�าว�า ความสั�มพั�น่ธ์+รู้ะหว�างรู้�ฐหรู้$อหน่�วยงาน่ของรู้�ฐกี่�บรู้าษฎรู้“ ” หมายถ6ง ความสั�มพั�น่ธ์+ใน่ที่างกี่ฎหมายรู้ะหว�างค��กี่รู้ณ�ที่�&งสัองฝEาย

6

3. ค�าว�า ใน่ฐาน่ะที่��เป7น่ฝEายปกี่ครู้องรู้าษฎรู้ หมายถ6ง ความสั�มพั�น่ธ์+รู้ะหว�างค��กี่รู้ณ�ซ์6�ง“ ”

ฝEายหน่6�งม�ฐาน่ะสั�งกี่ว�าอ�กี่ฝEายหน่6�งจ6งบ�งค�บเอาได� หรู้$อใช�อ�าน่าจได�มากี่กี่ว�าอ�กี่ฝEายหน่6�ง

4. หล�กี่เกี่ณฑ์+กี่ารู้พั�จารู้ณาว�า กี่ฎหมายใดเป7น่กี่ฎหมายมหาชน่ ม�ด�งน่�&ค$อ(1) พั�จารู้ณาว�ากี่ฎหมายน่�&น่กี่ล�าวถ6งกี่�จกี่ารู้ของใครู้ (ถ�าเป7น่กี่�จกี่ารู้ของรู้�ฐ ค$อ

เป7น่เรู้$�องผ่ลปรู้ะโยชน่+สั�วน่รู้วม กี่0เป7น่กี่ฎหมายมหาชน่)(2) พั�จารู้ณาว�ากี่ฎหมายน่�&น่ให�ใครู้เป7น่ปรู้ะธ์าน่แห�งสั�ที่ธ์� หรู้$อเป7น่ผ่��ที่รู้งอ�าน่าจ

เหน่$ออ�กี่ฝEายหน่6�ง (ถ�าองค+กี่ารู้ของรู้�ฐหรู้$อเจ�าหน่�าที่��ของรู้�ฐเป7น่ผ่��ที่รู้งอ�าน่าจ กี่0เป7น่กี่ฎหมายมหาชน่)

(3) พั�จารู้ณาว�ากี่ฎหมายน่�&น่เครู้�งครู้�ดหรู้$อไม� (ถ�าเครู้�งครู้�ดที่�&งหมดหรู้$อสั�วน่ใหญ� กี่0เป7น่กี่ฎหมายมหาชน่)

5. ข�อแตกี่ต�างรู้ะหว�างกี่ฎหมายมหาชน่ และกี่ฎหมายเอกี่ชน่ ม�ด�งน่�&(1) แตกี่ต�างใน่ด�าน่ว�ตถ,ปรู้ะสังค+ กี่ล�าวค$อ กี่ฎหมายมหาชน่ต�องกี่ารู้วางรู้ะเบ�ยบ

บ�งค�บเกี่��ยวพั�น่รู้ะหว�างรู้�ฐกี่�บเอกี่ชน่ สั�วน่กี่ฎหมายเอกี่ชน่จะเกี่��ยวพั�น่รู้ะหว�างเอกี่ชน่กี่�บเอกี่ชน่

(2) แตกี่ต�างใน่ด�าน่ฐาน่ะ กี่ล�าวค$อ กี่ฎหมายมหาชน่ยอมรู้�บว�ารู้�ฐม�ฐาน่ะเหน่$อกี่ว�าเอกี่ชน่ สั�วน่กี่ฎหมายเอกี่ชน่ ยอมรู้�บว�าเอกี่ชน่ที่�&งหลายม�ฐาน่ะที่างกี่ฎหมายเที่�าเที่�ยมกี่�น่

(3) แตกี่ต�างใน่ด�าน่รู้�ปแบบ กี่ล�าวค$อ กี่ฎหมายมหาชน่ม�รู้�ปแบบที่��เครู้�งครู้�ด สั�วน่กี่ฎหมายเอกี่ชน่ม�รู้�ปแบบที่��ย$ดหย,�น่

6. กี่ฎหมายสั�งคม (Social Legislation) เป7น่ช$�อเรู้�ยกี่กี่ล,�มกี่ฎหมายอ�กี่ช$�อหน่6�ง ได�แกี่� กี่ฎหมายที่��ม�ว�ตถ,ปรู้ะสังค+ค,�มครู้องสั�งคม ค$อพั�ฒน่าจากี่น่�ต�สั�มพั�น่ธ์+รู้ะหว�างบ,คคลจน่กี่ลายเป7น่สัาธ์ารู้ณปรู้ะโยชน่+ ซ์6�งรู้�ฐจ�าเป7น่ต�องแที่รู้กี่เข�าไปจ�ดรู้ะเบ�ยบความสั�มพั�น่ธ์+และอ�าน่าจต�อรู้อง เพั$�อให�เกี่�ดความเป7น่ธ์รู้รู้มใน่สั�งคม ต�วอย�างเช�น่

- กี่ฎหมายแรู้งงาน่ ซ์6�งพั�ฒน่ามาจากี่กี่ฎหมายจ�างแรู้งงาน่- กี่ฎหมายค,�มครู้องผ่��บรู้�โภค ซ์6�งพั�ฒน่ามาจากี่กี่ฎหมาซ์$&อขาย กี่ฎหมายละเม�ด- กี่ฎหมายปฏิ�รู้�ปที่��ด�น่ กี่ฎหมายจ�ดรู้�ปที่��ด�น่ และกี่ฎหมายค�าเช�าน่า ซ์6�งพั�ฒน่ามาจากี่

กี่ฎหมายที่รู้�พัย+สั�น่ และกี่ฎหมายที่��ด�น่- กี่ฎหมายห�ามเรู้�ยกี่ดอกี่เบ�&ยเกี่�น่อ�ตรู้า ซ์6�งพั�ฒน่ามาจากี่กี่ฎหมายกี่��ย$ม

เรู้$�องที่�� 1.2.2 : ปรู้ะเภที่ของกี่ฎหมายมหาชน่1. กี่ฎหมายที่��สั�าค�ญที่��สั,ดใน่บรู้รู้ดากี่ฎหมายมหาชน่ ค$อ กี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ และ

กี่ฎหมายปกี่ครู้อง

7

2. กี่ารู้แบ�งปรู้ะเภที่ของกี่ฎหมายมหาชน่ของแต�ละปรู้ะเที่ศหรู้$อแต�ละน่�กี่กี่ฎหมายน่�&น่ ม�ว�ธ์�กี่ารู้แบ�งแตกี่ต�างกี่�น่ออกี่ไป แต�ย�งคงม�กี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ และกี่ฎหมายปกี่ครู้อง เป7น่ต�วรู้�วมอย��เสัมอ

3. โดยสัรู้,ป ปรู้ะเภที่ของกี่ฎหมายมหาชน่ จ�ดแบ�งได�ด�งน่�&(1) กี่ฎหมายมหาชน่โดยแที่�หรู้$อแบบที่��ถ$อกี่�น่มาแต�เด�ม ได�แกี่�

- รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ และกี่ฎหมายอ$�น่ใน่ล�กี่ษณะเด�ยวกี่�น่- กี่ฎหมายปรู้ะกี่อบรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ เช�น่ กี่ฎหมายเล$อกี่ต�&ง กี่ฎหมาย

พัรู้รู้คกี่ารู้เม$อง ฯลฯ- กี่ฎหมายปกี่ครู้อง เช�น่ ปว.216 และ ปว.218 กี่ฎหมายภาษ�อากี่รู้

ฯลฯ- กี่ฎหมายกี่ารู้คล�ง เช�น่ กี่ฎหมายงบปรู้ะมาณ กี่ฎหมายเง�น่ตรู้า ฯลฯ

(2) กี่ฎหมายมหาชน่ที่��จ�ดเพั��มใหม� ได�แกี่�- กี่ฎหมายอาญา - กี่ฎหมายว�าด�วยธ์รู้รู้มน่�ญศาล

ย,ต�ธ์รู้รู้ม- กี่ฎหมายว�ธ์�พั�จารู้ณาความอาญา - กี่ฎหมายเศรู้ษฐกี่�จ- กี่ฎหมายว�ธ์�พั�จารู้ณาความแพั�ง

เรู้$�องที่�� 1.2.3 : บ�อเกี่�ดของกี่ฎหมายมหาชน่1. บ�อเกี่�ดของกี่ฎหมาย (Source of Law) หมายถ6ง แหล�งอ�น่เป7น่ที่�� เกี่�ดของ

กี่ฎหมาย2. บ�อเกี่�ดของกี่ฎหมายมหาชน่ ม�ด�งน่�&

(1) กี่ฎหมายลายล�กี่อ�กี่ษรู้ เช�น่ รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ กี่ฎหมายปกี่ครู้อง กี่ฎหมายกี่ารู้คล�ง กี่ฎหมายอาญา ฯลฯ ด�งเห0น่ได�จากี่กี่ฎหมายมหาชน่ของปรู้ะเที่ศฝรู้��งเศสั เยอรู้ม�น่ ญ��ป,Eน่ และไที่ย

(2) กี่ฎหมายไม�เป7น่ลายล�กี่ษณ+อ�กี่ษรู้ เช�น่ กี่ฎหมายจารู้�ตปรู้ะเพัณ� ค�าพั�พัากี่ษาศาลที่��ถ$อว�าเป7น่บรู้รู้ที่�ดฐาน่ และหล�กี่กี่ฎหมายที่��วไป ด�งเห0น่ได�จากี่กี่ฎหมายมหาชน่ของปรู้ะเที่ศอ�งกี่ฤษ สัหรู้�ฐอเมรู้�กี่า น่�วซ์�แลน่ด+ ออสัเตรู้เล�ย3. น่�กี่กี่ฎหมายมหาชน่ที่��ด� จะต�องม�ความรู้� �ใน่ว�ชารู้�ฐศาสัตรู้+และว�ชาเศรู้ษฐศาสัตรู้+ด�วย

จ6งจะใช�กี่ฎหมายมหาชน่ได�อย�างม�ปรู้ะสั�ที่ธ์�ภาพั@@@@@@@@@@

หน่�วยที่�� 2ปรู้�ชญารู้ากี่ฐาน่ใน่กี่ฎหมายมหาชน่

ตอน่ที่�� 2.1 : น่�กี่ปรู้�ชญาสั�าค�ญบางคน่ที่��ม�อ�ที่ธ์�พัลต�อกี่ฎหมายมหาชน่เรู้$�องที่�� 2.1.1 : บที่บาที่ของน่�กี่ปรู้�ชญาใน่กี่ารู้พั�ฒน่ากี่ฎหมายมหาชน่

8

1. กี่ฎหมายมหาชน่พั�ฒน่าไปตามความค�ดของน่�กี่ปรู้�ชญากี่ฎหมาย หรู้$อกี่ารู้เม$องใน่แต�ละสัม�ยมากี่กี่ว�าอย�างอ$�น่ ปรู้�ชญาของใครู้ม�ผ่��เห0น่ด�วยเป7น่อ�น่มากี่กี่0ม�อ�ที่ธ์�พัลมากี่ ม�ผ่��รู้ �บเอาไปใช�เป7น่รู้ากี่ฐาน่ใน่กี่ารู้ยกี่รู้�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ กี่ฎหมายปกี่ครู้อง กี่ฎหมายกี่ารู้คล�ง และกี่ฎหมายมหาชน่อ$�น่ๆ

2. ปรู้�ชญากี่ฎหมายและกี่ารู้เม$องแบ�งออกี่เป7น่ 2 ฝEายใหญ�ๆ ค$อ(1) ฝEายน่�ยมกี่ฎหมายธ์รู้รู้มชาต� เช$�อว�า

- ต�องจ�ากี่�ดอ�าน่าจรู้�ฐอ�น่ไม�เป7น่ธ์รู้รู้ม ต�อต�าน่กี่ารู้กี่ดข��ข�มเหงจากี่ฝEายปกี่ครู้อง

- ค�าสั��งค�าบ�ญชาของผ่��ปกี่ครู้องอย��ภายใต�กี่ฎหมายธ์รู้รู้มชาต�อ�น่เป7น่สัากี่ล- ปรู้ะชาชน่ไม�ได�รู้�บความเป7น่ธ์รู้รู้ม ม�สั�ที่ธ์�รู้�องที่,กี่ข+หรู้$อฟAองรู้�องได�- รู้�ฐเกี่�ดจากี่สั�ญญาปรู้ะชาคม อ�าน่าจอธ์�ปไตยถ�าไม�มาจากี่พัรู้ะเจ�ากี่0มาจากี่

ปรู้ะชาชน่- รู้�ฐต�องเป7น่น่�ต�รู้�ฐ กี่ารู้ปกี่ครู้องต�องใช�หล�กี่น่�ต�ธ์รู้รู้ม

(2) ฝEายย6ดถ$อกี่ฎหมายฝEายบ�าน่เม$อง เช$�อว�า- รู้�ฐม�อ�าน่าจสั�งสั,ดใน่กี่ารู้จ�ดกี่ารู้ปกี่ครู้องบ�าน่เม$อง- อ�าน่าจอธ์�ปไตยเป7น่ของกี่ษ�ตรู้�ย+หรู้$อรู้�ฐบาล ซ์6�งเรู้�ยกี่ว�า รู้�ฏิฐาธ์�ป?ตย+“ ”

- รู้�ฐม�ได�เกี่�ดจากี่สั�ญญาปรู้ะชาคม แต�เกี่�ดจากี่กี่ารู้ต�&งข6&น่โดยรู้�ฏิฐาธ์�ป?ตย+- ค�าสั��งค�าบ�ญชาของรู้�ฏิฐาธ์�ป?ตย+เป7น่กี่ฎหมาย- กี่ฎหมายที่,กี่อย�างเป7น่กี่ฎหมายมหาชน่

3. ปรู้�ชญากี่ฎหมายธ์รู้รู้มชาต�ม�สั�วน่ที่�าให�กี่ฎหมายมหาชน่พั�ฒน่าไปมากี่ กี่ล�าวค$อ(1) กี่ารู้ปฏิ�ว�ต�ใน่สัม�ยศตวรู้รู้ษที่�� 18 – 19 เช�น่ใน่สัหรู้�ฐอเมรู้�กี่า และฝรู้��งเศสั

ตลอดจน่กี่ารู้จ�ดที่�าปฏิ�ญญาสัากี่ลว�าด�วยสั�ที่ธ์�มน่,ษยชน่ใน่ศตวรู้รู้ษที่�� 20 กี่0ม�กี่ารู้อ�างถ6งสั�ที่ธ์�ธ์รู้รู้มชาต�

(2) กี่ฎหมายมหาชน่ ปรู้ะเภที่กี่ฎหมายสั�งคม และกี่ฎหมายเศรู้ษฐกี่�จหลายเรู้$�องกี่0เกี่�ดข6&น่บน่รู้ากี่ฐาน่ของกี่ฎหมายธ์รู้รู้มชาต�

(3) กี่ฎหมายธ์รู้รู้มชาต�เป7น่กี่ฎหมายแห�งศ�ลธ์รู้รู้ม มโน่ธ์รู้รู้ม ความเป7น่ธ์รู้รู้ม และความม�เหต,ม�ผ่ล

(4) ปรู้�ชญากี่ฎหมายธ์รู้รู้มชาต�ม�สั�วน่แที่รู้กี่ซ์6มเข�าไปกี่ลมกี่ล$น่กี่�บปรู้�ชญากี่ฎหมายฝEายบ�าน่เม$อง และที่�าให�กี่ฎหมายมหาชน่เป7น่ธ์รู้รู้มข6&น่

เรู้$�องที่�� 2.1.2 : น่�กี่ปรู้�ชญาสัม�ยกี่รู้�กี่1. น่�กี่ปรู้�ชญาเมธ์�ของกี่รู้�กี่ที่��ม�อ�ที่ธ์�พัลใน่ที่างกี่ฎหมายมหาชน่ใน่ย,คสัม�ยน่�&ม� 3 ที่�าน่ ค$อ

โสักี่รู้าต�สั เปลโต และอรู้�สัโตเต�ล จน่ม�ค�ากี่ล�าวต�ดปากี่ว�า โสักี่รู้าต�สั เป7น่ศาสัดาของผ่��“

สัอน่ เปลโต เป7น่ศาสัดาของผ่��ค�ด อรู้�สัโตเต�ล เป7น่ศาสัดาของผ่��เรู้�ยน่”

2. โสักี่รู้าต�สั (Socratis) ม�ปรู้ะว�ต�และผ่ลงาน่น่�าสัน่ใจด�งน่�&

9

- ไม�ใช�น่�กี่กี่ฎหมาย แต�เป7น่ปรู้�ชญาเมธ์�ชาวเอเธ์น่สั+ผ่��ย��งใหญ�- ความเป7น่โสักี่รู้าต�สั ปรู้ากี่ฏิอย��ใน่ผ่ลงาน่เข�ยน่ของเปลโตหลายเรู้$�อง เช�น่ ย�ไที่โฟรู้

อโปโลเกี่�ย ฯลฯ- ใน่ฐาน่ะผ่��สั� �งสัอน่ จ6งได�แสัดงความเห0น่เกี่��ยวกี่�บรู้�ฐ กี่ฎหมาย ความย,ต�ธ์รู้รู้ม และ

ค,ณค�าที่างจรู้�ยธ์รู้รู้ม- เป7น่ผ่��รู้ �เรู้��มว�ธ์�กี่ารู้แสัวงหาความรู้� �ใน่ที่างปรู้�ชญาแบบซ์�กี่ถาม เรู้�ยกี่ว�า ว�ธ์�แสัรู้�าง“

แบบโสักี่รู้าต�สั” เป7น่ ว�ธ์�ต� &งค�าถามเพั$�อพัยายามคาดค�&น่หาค�าตอบจากี่ค��สัน่ที่น่า- ศจ.ครู้�สัโตเฟอรู้+ แลงเดล เป7น่ผ่��น่�าว�ธ์�กี่ารู้น่�&มาใช�กี่�บกี่ารู้ศ6กี่ษาว�ชากี่ฎหมายใน่

สัหรู้�ฐอเมรู้�กี่า เรู้�ยกี่ว�า “กี่รู้ณ�ศ6กี่ษา ” (Case Study) ซ์6�งต�างจากี่ปรู้ะเที่ศอ$� น่ที่�� ใช�ว�ธ์�บรู้รู้ยาย

(Lecture) เช�น่ ใน่ไที่ยและย,โรู้ป3. เปลโต (Plato) ม�ปรู้ะว�ต�และผ่ลงาน่น่�าสัน่ใจด�งน่�&

- เป7น่ชาวเอเธ์น่สั+ และเป7น่ล�กี่ศ�ษย+ของโสักี่รู้าต�สั อาย,น่�อยกี่ว�าปรู้ะมาณ 42 ป8- เป7น่ผ่��ต� &ง “สั�าน่�กี่อาคาเดม� ” (Academy) ซ์6�งถ$อว�าเป7น่สั�าน่�กี่ปรู้�ชญาถาวรู้

แห�งแรู้กี่ของโลกี่ และเป7น่บ�อ เกี่�ดของมหาว�ที่ยาล�ยใน่เวลาต�อมา- เจ�าของวรู้รู้ณกี่รู้รู้มที่��สั�าค�ญและม�อ�ที่ธ์�พัลมากี่ 3 เรู้$�อง ค$อ อ,ตมรู้�ฐ รู้�ฐบ,รู้,ษ

และกี่ฎหมาย- อ,ตมรู้�ฐ (Replublic) เป7น่วรู้รู้ณกี่รู้รู้มที่��สัะที่�อน่ถ6งความค�ดเรู้$�อง รู้�ฐใน่

อ,ดมคต�ซ์6�งต�องม�ความสัมบ�รู้ณ+ เพั�ยบพัรู้�อมใน่ด�าน่รู้ะบบกี่ารู้ศ6กี่ษา รู้ะบบเศรู้ษฐกี่�จ รู้ะบบสั�งคม และรู้ะบบ

กี่ารู้เม$อง สั�งคมอ,ตมรู้�ฐ เป7น่สั�งคมที่��ม�รู้ะบบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบรู้าชาธ์�ปไตย เวลาน่�&น่เปลโตไม�เห0น่ด�วยกี่�บ

แบบปรู้ะชาธ์�ปไตย- รู้�ฐบ,รู้,ษ (Stateman) เป7น่วรู้รู้ณกี่รู้รู้มที่��เปลโตเข�ยน่ข6&น่ภายหล�งยอมรู้�บว�า

สั�งคมแบบอ,ตมรู้�ฐเป7น่สั��งที่�� เป7น่ไปได�ยากี่ และเรู้��มยอมรู้�บกี่ารู้จ�ดรู้ะบบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะชาธ์�ปไตยโดยคน่หม��มากี่

- กี่ฎหมาย (Laws) เป7น่วรู้รู้ณกี่รู้รู้มที่��เสัน่อแน่วค�ดใหม�กี่�อน่ถ6งแกี่�กี่รู้รู้ม โดยยอมรู้�บว�า สั�งคมแบบที่��

กี่ล�าวถ6งใน่วรู้รู้ณกี่รู้รู้มเรู้$�องรู้�ฐบ,รู้,ษกี่0เป7น่ไปได�ยากี่เช�น่กี่�น่ อาจม�สั�งคมใหม�ซ์6�งม�กี่ฎหมายเป7น่สั��งสั�าค�ญ

4. อรู้�สัโตเต�ล (Aristotle) ม�ปรู้ะว�ต�และผ่ลงาน่น่�าสัน่ใจด�งน่�&

10

- เป7น่ชาวเม$องสัตากี่�รู้า เป7น่ล�กี่ศ�ษย+ของเปลโตใน่สั�าน่�กี่อาคาเดม� อาย,น่�อยกี่ว�าปรู้ะมาณ 43 ป8

- เป7น่ผ่��กี่�อต�&ง “สั�าน่�กี่ล�เซ์�ยม ” (Lyceum) เป7น่สั�าน่�กี่ใหญ�ใน่กี่รู้,งเอเธ์น่สั+- เจ�าของวรู้รู้ณกี่รู้รู้มสั�าค�ญ “กี่ารู้เม$อง และ ” “จรู้�ยธ์รู้รู้ม”

- กี่ารู้เม$อง (Politics)ได�ช$�อว�าเป7น่ค�มภ�รู้+ที่างรู้�ฐศาสัตรู้+ และอรู้�สัโตเต�ลได�ช$�อว�าเป7น่ “บ�ดาแห�งรู้�ฐศาสัตรู้+ ”

เพัรู้าะได�แสัดงที่รู้รู้ศน่ะเกี่��ยวกี่�บความหมายของรู้�ฐ กี่�าเน่�ดของรู้�ฐ รู้�ปของรู้�ฐ และความสั�&น่สั,ดของรู้�ฐไว�

อย�างละเอ�ยดลออ- จรู้�ยธ์รู้รู้ม (Ethics) เป7น่วรู้รู้ณกี่รู้รู้มที่��อธ์�บายเกี่��ยวกี่�บความย,ต�ธ์รู้รู้มและ

ค,ณธ์รู้รู้มที่��ละเอ�ยดพั�ศดารู้ที่��สั,ด- อรู้�สัโตเต�ล ได�เคยแสัดงที่รู้รู้ศน่ะเกี่��ยวกี่�บ “หล�กี่น่�ต�ธ์รู้รู้ม ” (The Rule of

Law) ไว� แม�อ�งกี่ฤษและสัหรู้�ฐ อเมรู้�กี่า กี่0ยอมรู้�บใน่หล�กี่น่�ต�ธ์รู้รู้มน่�& สั�วน่ใน่เยอรู้ม�น่น่�&น่ ที่ฤษฎ�เรู้$�องน่�ต�รู้�ฐกี่0ได�

รู้�บอ�ที่ธ์�พัลจากี่ที่รู้รู้ศน่ะ น่�&ของอรู้�สัโตเต�ลอย�างมากี่

เรู้$�องที่�� 2.1.3 : น่�กี่ปรู้�ชญาสัม�ยโรู้ม�น่1. สัม�ยที่��โรู้มรู้, �งเรู้$องข6&น่มาแที่น่ที่��กี่รู้�กี่น่�&น่ ม�น่�กี่ปรู้�ชญากี่ฎหมายและกี่ารู้เม$องเกี่�ดข6&น่

มากี่มาย แต�ที่��น่�บว�าสั�าค�ญและม�บาบาที่อย�างย��งม� 2 ที่�าน่ ค$อ ช�เซ์โรู้ และน่�กี่บ,ญออกี่�สัต�น่แห�งฮิ�ปโป

2. ช�เซ์โรู้ (Cicero) ม�ปรู้ะว�ต�และผ่ลงาน่น่�าสัน่ใจด�งน่�&- เป7น่น่�กี่กี่ฎหมาย น่�กี่กี่ารู้เม$อง และรู้�ฐบ,รู้,ษคน่สั�าค�ญของโรู้ม- เจ�าของวรู้รู้ณกี่รู้รู้ม “สัาธ์ารู้ณรู้�ฐ ” (Republic) และ “กี่ฎหมาย ” (Laws)

ซ์6�งเข�ยน่ใน่รู้�ปของบที่สัน่ที่น่า ตามแบบของเปลโต แต�ม�ผ่��ว�จารู้ณ+ว�าฝ8ม$อด�อยกี่ว�า- เป7น่ผ่��ที่��ยอมรู้�บและอธ์�บายถ6งสั�ที่ธ์�ธ์รู้รู้มชาต�ได�อย�างช�ดเจน่ที่��สั,ด ซ์6�งน่�าไปเป7น่ข�อ

ต�อรู้องกี่�บผ่��ปกี่ครู้อง จน่กี่�าวไปสั��สั�ที่ธ์�ของพัลเม$อง

3. น่�กี่บ,ญออกี่�สัต�น่แห�งฮิ�ปโป (Saint Augustine of Hippo) ม�ปรู้ะว�ต�และผ่ลงาน่น่�าสัน่ใจด�งน่�&

- เป7น่น่�กี่บ,ญชาวแอฟรู้�กี่�น่ ต�อมาได�รู้�บกี่ารู้สัถาปน่าเป7น่สั�งฆรู้าชแห�งเม$องฮิ�ปโป- The City of God เป7น่วรู้รู้ณกี่รู้รู้มที่��เรู้�ยบเรู้�ยงข6&น่จากี่แน่วค�ดของ

น่�กี่บ,ญเปาโล และเปลโต วรู้รู้ณกี่รู้รู้ม น่�&แบ�งสั�งคมออกี่เป7น่ 4 สั�วน่ ค$อ บ�าน่ เม$อง โลกี่ และจ�กี่รู้วาล และเน่�น่ความ

สั�าค�ญของความย,ต�ธ์รู้รู้ม

11

- ที่ฤษฎ�ของน่�กี่บ,ญออกี่�สัต�น่ ม�สั�วน่วางรู้ากี่ฐาน่ให�แกี่�ปรู้�ชญาของน่�กี่บ,ญอไควน่�สัใน่เวลาต�อมา

เรู้$�องที่�� 2.1.4 : น่�กี่ปรู้�ชญาสัม�ยกี่ลาง1. ปรู้�ชญาเมธ์�ที่��ม�อ�ที่ธ์�พัลที่างกี่ฎหมายมหาชน่ที่��สั,ดใน่สัม�ยกี่ลาง ม� 2 ที่�าน่ ค$อ จอห+น่

แห�งซ์อสัเบอรู้�� และน่�กี่บ,ญโธ์ม�สั อไควน่�สั2. จอห+น่แห�งซ์อสัเบอรู้�� (John of Salisbury) ม�ปรู้ะว�ต�และผ่ลงาน่น่�าสัน่ใจด�งน่�&

- เป7น่ปรู้�ชญาเมธ์�ชาวอ�งกี่ฤษ- เจ�าของวรู้รู้ณกี่รู้รู้ม “โปล�เครู้ต�ค,สั ” (Policraticus) เป7น่วรู้รู้ณกี่รู้รู้มที่��เน่�น่

ความสั�าค�ญของกี่ฎหมาย- เป7น่ผ่��ที่��ช�&ให�เห0น่ข�อแตกี่ต�างที่��สั�าค�ญรู้ะหว�าง ที่รู้รู้าชย+ และ รู้าชา โดยกี่ล�าวว�า“ ” “ ”

รู้าชาน่�&น่ต�องเคารู้พั กี่ฎหมายและต�องปกี่ครู้องปรู้ะชาชน่ด�วยบ�ญชาแห�งกี่ฎหมาย โดยถ$อว�าตน่เป7น่

ผ่��รู้ �บใช�ปรู้ะชาชน่ ใน่ขณะที่��ที่รู้รู้าชย+ค$อ ผ่��น่�าที่��ไม�ด�ารู้งตน่อย��ใน่ธ์รู้รู้ม ปรู้ะชาชน่ไม�จ�าต�องยอมตน่

อย��ใต�อ�าน่าจ3. น่�กี่บ,ญโธ์ม�สั อไควน่�สั (Saint Thomas Aquinas) ม�ปรู้ะว�ต�และผ่ลงาน่น่�า

สัน่ใจด�งน่�&- เป7น่ชาวอ�ตาล� ใน่บ�&น่ปลายแห�งช�ว�ตได�อ,ที่�ศตน่ให�กี่�บครู้�สัต+ศาสัน่า- เป7น่ผ่��ที่��ได�อธ์�บายถ6งแน่วค�ดเกี่��ยวกี่�บกี่ฎหมายธ์รู้รู้มชาต�อย�างละเอ�ยดช�ดเจน่ และ

แน่วค�ดของปรู้�ชญา เมธ์�ผ่��น่�& ภายหล�งม�ผ่��น่�าไปจ�ดล�าด�บช�&น่กี่ฎหมาย- น่�กี่บ,ญอไควน่�สั แบ�งปรู้ะเภที่ของกี่ฎต�างๆ ออกี่เป7น่ 4 ปรู้ะเภที่ตามล�าด�บ ค$อ

* กี่ฎน่�รู้�น่ดรู้ เป7น่กี่ฎสั�งสั,ด ถ$อได�ว�าเป7น่แผ่น่กี่ารู้สัรู้�างโลกี่ของพัรู้ะผ่��เป7น่เจ�า

* กี่ฎธ์รู้รู้มชาต� เป7น่กี่ฎสั�งสั,ดรู้องลงมา และว�าด�วยเหต,ผ่ล ค,ณธ์รู้รู้ม ความย,ต�ธ์รู้รู้ม

ซ์6�งเป7น่กี่ฎแห�งความปรู้ะพัฤต�ที่��สัอดคล�องกี่�บกี่ฎน่�รู้�น่ดรู้

* กี่ฎศ�กี่ด�Dสั�ที่ธ์�D เป7น่กี่ฎรู้องลงมา และว�าด�วยหล�กี่ปรู้ะพัฤต�ปฏิ�บ�ต�ที่างศาสัน่า

* กี่ฎหมายของมน่,ษย+ เป7น่กี่ฎต��าสั,ด และกี่�าหน่ดหล�กี่ปรู้ะพัฤต�ปฏิ�บ�ต�ของมน่,ษย+ใน่ที่างโลกี่

เรู้$�องที่�� 2.1.5 : น่�กี่ปรู้�ชญาสัม�ยฟI& น่ฟ�ศ�ลปว�ที่ยา1. สัม�ยฟI& น่ฟ�ศ�ลปว�ที่ยา (Renaissance) ม�น่�กี่ปรู้�ชญากี่ฎหมายที่��สัมควรู้กี่ล�าวถ6ง

2 ที่�าน่ ค$อ ฌอง โบแดง และ โธ์ม�สั ฮิอบสั+

12

2. ฌอง โบแดง (Jean Bodin) ม�ปรู้ะว�ต�และผ่ลงาน่น่�าสัน่ใจด�งน่�&- เป7น่น่�กี่ปรู้�ชญาชาวฝรู้��งเศสั- เป7น่ผ่��ม�อ�ที่ธ์�พัลอย�างมากี่ใน่ที่างปรู้�ชญากี่ารู้เม$อง โดยเฉพัาะกี่ารู้เผ่ยแพัรู้�ความ

ค�ดว�า อ�าน่าจอธ์�ปไตย เป7น่ของกี่ษ�ตรู้�ย+- “ต�ารู้า 6 เล�ม ว�าด�วยรู้�ฐ” (Six Books Concerning the State)

และ “ว�ธ์�ที่�าความเข�าใจกี่�บปรู้ะว�ต�ศาสัตรู้”+ (Method for the Easy comprehension of History) เป7น่

วรู้รู้ณกี่รู้รู้มช�&น่สั�าค�ญของน่�กี่ปรู้�ชญาผ่��น่�&- ต�ารู้า 6 เล�ม ว�าด�วยรู้�ฐ ได�อธ์�บายที่ฤษฎ�ว�าด�วยอ�าน่าจอธ์�ปไตยไว�อย�างละเอ�ยด

ช�ดเจน่ 3. โธ์ม�สั ฮิอบสั+ (Thomas Hobbes) ม�ปรู้ะว�ต�และผ่ลงาน่น่�าสัน่ใจด�งน่�&

- เป7น่น่�กี่ปรู้�ชญาชาวอ�งกี่ฤษ และเป7น่ผ่��ค�ดที่ฤษฎ�กี่ารู้เม$องข6&น่ใหม� โดยน่�าเอาศาสัตรู้+ที่างด�าน่ธ์รู้รู้มศ6กี่ษา

ปรู้�ชญา และคณ�ตศาสัตรู้+ มาผ่สัมผ่สัาน่กี่�น่เข�า- เจ�าของวรู้รู้ณกี่รู้รู้ม “สั�วน่ปรู้ะกี่อบของกี่ฎหมายที่างธ์รู้รู้มชาต�และที่างกี่ารู้

เม$อง ซ์6�งวรู้รู้ณกี่รู้รู้มช�&น่น่�&”

สัรู้�างความไม�พัอใจให�แกี่�สัมาช�กี่รู้�ฐสัภาอ�งกี่ฤษอย�างมากี่ จน่ต�องหลบหน่�ไปอย��ฝรู้��งเศสั

- เจ�าของหน่�งสั$อ “รู้�ฏิฐาธ์�ป?ตย+ ” (Leviathan) ซ์6�งถ$อว�าเป7น่วรู้รู้ณกี่รู้รู้มที่��ย��งใหญ�ที่��สั,ดของฮิอบสั+ และย�ง

ถ$อว�าเป7น่ต�ารู้าปรู้�ชญากี่ารู้เม$องรู้�ฐศาสัตรู้+เล�มแรู้กี่ของโลกี่ ที่��เข�ยน่เป7น่ภาษาอ�งกี่ฤษ

- ปรู้�ชญาแน่วค�ดที่��สั�าค�ญของฮิอบสั+ ม�ด�งน่�&* ไม�เช$�อว�ธ์�หาเหต,ผ่ลและว�ธ์�ศ6กี่ษาแบบอ,ปน่�ย ต�องใช�ว�ธ์�คณ�ตศาสัตรู้+หรู้$อ

เรู้ขาคณ�ตเป7น่สั�าค�ญ* เช$�อใน่ความเสัมอภาครู้ะหว�างบ,คคล* ปฏิ�เสัธ์ที่ฤษฎ�เที่วสั�ที่ธ์�D แต�เช$�อใน่ที่ฤษฎ�สั�ญญาปรู้ะชาคม* กี่ฎหมายเป7น่สั��งสั�าค�ญใน่รู้�ฐ แต�รู้�ฏิฐาธ์�ป?ตย+ควรู้อย��เหน่$อกี่ฎหมาย* ปรู้�ชญากี่ฎหมายธ์รู้รู้มชาต�เป7น่เรู้$�องเพั�อฝ?น่* กี่ารู้น่�บถ$อศาสัน่า เป7น่ความเกี่รู้งกี่ล�วใน่อ�าน่าจที่��มองไม�เห0น่* มน่,ษย+ม�สั�ที่ธ์�Dได�รู้�บความค,�มครู้องจากี่รู้�ฏิฐาธ์�ป?ตย+ กี่ารู้ที่��รู้าษฎรู้ยอมรู้�บ

อ�าน่าจของรู้�ฏิฐาธ์�ป?ตย+ น่�&น่ เป7น่เรู้$�องของสั�ญญาปรู้ะชาคม

13

เรู้$�องที่�� 2.1.6 : น่�กี่ปรู้�ชญาหล�งสัม�ยฟI& น่ฟ�ศ�ลปว�ที่ยา1. กี่ฎหมายมหาชน่รู้, �งเรู้$องมากี่ใน่สัม�ยครู้�สัต+ศตวรู้รู้ษที่�� 18 – 20 ซ์6�งม�กี่ารู้ผ่สัมผ่สัาน่

ความค�ดรู้ะหว�างปรู้�ชญากี่ฎหมายธ์รู้รู้มชาต�กี่�บปรู้�ชญากี่ฎหมายฝEายบ�าน่เม$อง และม�กี่ารู้จ�ดที่�ากี่ฎหมายมหาชน่ข6&น่ เช�น่ รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ น่�กี่ปรู้�ชญาใน่ย,คสัม�ยน่�&ม�หลายที่�าน่ และสั�วน่ใหญ�อย��ใน่ย,โรู้ป

2. เจมสั+ แฮิรู้�งต�น่ (James Harrington) ม�ปรู้ะว�ต�และผ่ลงาน่น่�าสัน่ใจด�งน่�&- เป7น่ชาวอ�งกี่ฤษ ซ์6�งม�ความเห0น่ว�า อ�าน่าจของรู้�ฐบาลมาจากี่ที่รู้�พัย+สั�น่- เจ�าของวรู้รู้ณกี่รู้รู้ม “The Commonwealth of Oceanna”- สัน่�บสัน่,น่กี่ารู้เล$อกี่ต�&งเสัรู้� กี่ารู้ม�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญลายล�กี่ษณ+อ�กี่ษรู้ และเสัรู้�ภาพัใน่

กี่ารู้น่�บถ$อศาสัน่า- ปรู้�ชญาของแฮิรู้�งต�น่ม�อ�ที่ธ์�พัลอย�างมากี่ใน่สัหรู้�ฐอเมรู้�กี่า จน่กี่ล�าวกี่�น่ว�า กี่ารู้ที่��

สัหรู้�ฐอเมรู้�กี่าม�รู้�ฐ ธ์รู้รู้มน่�ญเป7น่ลายล�กี่ษณ+อ�กี่ษรู้ และจ�ดรู้ะบบกี่ารู้ปกี่ครู้องใน่รู้�ปที่��เห0น่อย��ที่,กี่ว�น่น่�& เพัรู้าะอ�ที่ธ์�พัลจากี่

วรู้รู้ณกี่รู้รู้มของแฮิรู้�งต�น่น่��น่เอง

3. จอห+น่ ล�อค (John Locke) ม�ปรู้ะว�ต�และผ่ลงาน่น่�าสัน่ใจด�งน่�&- เป7น่ชาวอ�งกี่ฤษ ศ6กี่ษาที่างด�าน่ปรู้�ชญาและรู้�ฐศาสัตรู้+- เจ�าของวรู้รู้ณกี่รู้รู้ม “สัองเล�มว�าด�วยกี่ารู้ปกี่ครู้อง ” (Two Treatises of

Government) - ล�อคม�ความเห0น่ว�า มน่,ษย+ที่,กี่รู้�ปที่,กี่น่ามม�สั�ที่ธ์�อย��ใน่ต�วน่�บแต�เกี่�ดมา

4. เอ0ดม�น่ด+ เบอรู้+ค (Edmund Burke) ม�ปรู้ะว�ต�และผ่ลงาน่น่�าสัน่ใจด�งน่�&- เป7น่ชาวไอรู้+แลน่ด+- เจ�าของวรู้รู้ณกี่รู้รู้มสั�าค�ญ “สัด,ด�สั�งคมธ์รู้รู้มชาต� ” (A Vindiication of

Natural Society) “ย�อปรู้ะว�ต� ศาสัตรู้+อ�งกี่ฤษ ” (Abridgrment of the History of England)

และ “บที่เรู้�ยน่ว�าด�วยกี่ฎหมายใน่รู้ะบบ สั�น่ตะปาปา ” (Tracts on the Popery Laws)- เบอรู้+ค เน่�น่เรู้$�องกี่ารู้น่�าสั�ที่ธ์�ตามธ์รู้รู้มชาต�มาปรู้�บเข�ากี่�บกี่ารู้เม$องกี่ารู้ปกี่ครู้อง

อ�น่เป7น่หล�กี่สั�าค�ญ อย�างหน่6�งใน่ที่างกี่ฎหมายปกี่ครู้อง

5. เจเรู้ม� แบน่เธ์ม (Jeremy Bentham) ม�ปรู้ะว�ต�และผ่ลงาน่น่�าสัน่ใจด�งน่�&- เป7น่ชาวอ�งกี่ฤษ - เจ�าของวรู้รู้ณกี่รู้รู้ม “ ความรู้� �เบ$& องต�น่เกี่��ยวกี่�บหล�กี่ศ�ลธ์รู้รู้มและงาน่

น่�ต�บ�ญญ�ต� ” (Introdution to

14

the Principles of Morals and Legislation) ซ์6�งที่�า ให�แบน่เธ์มกี่ลายเป7น่ปรู้�ชญาเมธ์�ที่างกี่ฎหมาย

มหาชน่ที่��ม�ช$�อเสั�ยงโด�งด�งที่��สั,ดคน่หน่6�ง

6. อ�ลเบ�รู้+ต เวน่น่+ ไดซ์��ย+ (Albert Venn Dicey) ม�ปรู้ะว�ต�และผ่ลงาน่น่�าสัน่ใจด�งน่�&

- เป7น่ชาวอ�งกี่ฤษ เป7น่อาจารู้ย+สัอน่ว�ชากี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ- เจ�าของวรู้รู้ณกี่รู้รู้ม “ความรู้� �เบ$&องต�น่เกี่��ยวกี่�บกี่ารู้ศ6กี่ษากี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ”

(Introdution to the Study of the Law of the Constitution) ซ์6�งถ$อว�าเป7น่

ต�ารู้ากี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญที่��สั�าค�ญที่��สั,ด เล�มหน่6�งของอ�งกี่ฤษ- วรู้รู้ณกี่รู้รู้มเล�มน่�& ได�อธ์�บายถ6งปรู้�ชญากี่ฎหมาย 3 ปรู้ะกี่ารู้ ค$อ

* ปรู้�ชญาว�าด�วยความสั�มพั�น่ธ์+รู้ะหว�างกี่ฎหมายลายล�กี่ษณ+อ�กี่ษรู้ กี่�บกี่ฎหมายจารู้�ตปรู้ะเพัณ�

* ปรู้�ชญาว�าด�วยอ�าน่าจสั�งสั,ดของรู้�ฐสัภา* ปรู้�ชญาว�าด�วยหล�กี่น่�ต�ธ์รู้รู้ม

- ม�ผ่��ว�จารู้ณ+ว�า เป7น่ผ่��ที่��ม�สั�วน่สั�าค�ญที่�าให�กี่ฎหมายปกี่ครู้องของอ�งกี่ฤษพั�ฒน่าไปได�ช�ามากี่

7. มองเตสักี่�เออ (Montesquieu) ม�ปรู้ะว�ต�และผ่ลงาน่น่�าสัน่ใจด�งน่�&- เป7น่น่�กี่ปรู้�ชญาเมธ์�ชาวฝรู้��งเศสั- เจ�าของวรู้รู้ณกี่รู้รู้มเสั�ยดสั�ปรู้ะชดปรู้ะช�น่สั�งคมฝรู้��งเศสั “จดหมายจากี่

เปอรู้+เซ์�ย ” (Letters Persanes) - เจ�าของวรู้รู้ณกี่รู้รู้ม “เจตน่ารู้มณ+แห�งกี่ฎหมาย ” (Esprit des lois) ที่��ถ�กี่

กี่ล�าวหาว�า เป7น่ปฏิ�ป?กี่ษ+ต�อ ครู้�สัต+ศาสัน่าน่�กี่ายโรู้ม�น่คาที่อล�กี่ เป7น่วรู้รู้ณกี่รู้รู้มที่��กี่ล�าวถ6งกี่ารู้แบ�งแยกี่

อ�าน่าจหน่�าที่��ออกี่เป7น่ 3 ปรู้ะกี่ารู้ ค$อ อ�าน่าจน่�ต�บ�ญญ�ต� อ�าน่าจปฏิ�บ�ต�กี่ารู้ซ์6�งข6&น่อย��กี่�บกี่ฎหมายมหาชน่

และอ�าน่าจปฏิ�บ�ต�กี่ารู้ ซ์6�งข6&น่อย��กี่�บกี่ฎหมายแพั�ง

8. ฌอง ฌาคสั+ รู้,สัโซ์ (Jean Jacques Rousseau) ม�ปรู้ะว�ต�และผ่ลงาน่น่�าสัน่ใจด�งน่�&

- เป7น่น่�กี่ปรู้�ชญาชาวสัว�สั พัออาย, 16 ป8 จ6งย�ายไปพั�าน่�กี่ใน่ฝรู้��งเศสั-เจ�าของวรู้รู้ณกี่รู้รู้มอ�น่ล$อล��น่ช$�อ “สั�ญญาปรู้ะชาคม ” (Social Contract)

เป7น่วรู้รู้ณกี่รู้รู้มที่��กี่ล�าวถ6ง

15

* รู้�ฐเกี่�ดข6&น่จากี่คน่หลายคน่มาอย��รู้วมกี่�น่ และสัละปรู้ะโยชน่+สั�วน่น่�อยเพั$�อปรู้ะโยชน่+สั�วน่ใหญ�

* รู้�ฐควรู้เป7น่ใหญ�ที่�&งใน่ด�าน่เศรู้ษฐกี่�จ สั�งคม และกี่ารู้เม$อง* อ�าน่าจอธ์�ปไตยควรู้เป7น่ของชาต� หรู้$อเป7น่ของปรู้ะชาชน่

- วรู้รู้ณกี่รู้รู้มของรู้,สัโซ์เรู้$�องน่�& ม�อ�ที่ธ์�พัลมากี่ต�อกี่ารู้ปฏิ�ว�ต�ใน่สัหรู้�ฐอเมรู้�กี่าเม$�อป8 1776

- เกี่อเต� น่�กี่ปรู้ะพั�น่ธ์+ชาวเยอรู้ม�น่กี่ล�าวว�า โลกี่ใหม�เรู้��มต�น่เม$� อรู้,สัโซ์เข�ยน่วรู้รู้ณกี่รู้รู้มอมตะเล�มน่�&

9. โธ์ม�สั เจฟเฟอรู้+สั�น่ (Thomas Jefferson) ม�ปรู้ะว�ต�และผ่ลงาน่น่�าสัน่ใจด�งน่�&- เป7น่ชาวเวอรู้+จ�เน่�ย และเป7น่ปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�คน่ที่�� 3 ของสัหรู้�ฐอเมรู้�กี่า- สัม�ยปรู้ะกี่าศเอกี่รู้าชเม$�อป8 ค.ศ.1776 เจฟเฟอรู้+สั�น่ ได�เป7น่ผ่��รู้ �วมรู้�าง “ค�า

ปรู้ะกี่าศอ�สัรู้ภาพั ด�วยผ่��หน่6�ง”

- ค�าปรู้ะกี่าศอ�สัรู้ภาพัน่�&ได�กี่ล�าวอ�างถ6งสั�ที่ธ์�ตามธ์รู้รู้มชาต�หลายปรู้ะกี่ารู้ เช�น่ สั�ที่ธ์�ใน่เสัรู้�ภาพั สั�ที่ธ์�ใน่

ความเสัมอภาค สั�ที่ธ์�ที่��จะกี่�อกี่ารู้ปฏิ�ว�ต� และสั�ที่ธ์�ที่��จะสัถาปน่าปรู้ะเที่ศเอกี่รู้าช

10. จอห+น่ มารู้+แชล (John Marshall) ม�ปรู้ะว�ต�และผ่ลงาน่น่�าสัน่ใจด�งน่�&- เป7น่ปรู้ะธ์าน่ศาลฎ�กี่าคน่สั�าค�ญใน่ช�วงต�น่ของกี่ารู้สัรู้�างปรู้ะเที่ศสัหรู้�ฐอเมรู้�กี่า- ค�าพั�พัากี่ษาของที่�าน่ผ่��น่�&ได�กี่ลายเป7น่บรู้รู้ที่�ดฐาน่ของกี่ารู้พั�จารู้ณาต�ดสั�น่คด�ใน่

เวลาต�อมา- ค�า พั� พั า กี่ ษ า ที่�� สั�า ค� ญ ที่�� สั, ด ค$ อ ค�า พั� พั า กี่ ษ า ใ น่ ค ด� Marbury V.

Madison ซ์6�งมารู้+แชลว�น่�จฉ�ยว�า* รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญเป7น่กี่ฎหมายสั�งสั,ดของปรู้ะเที่ศ* กี่ฎหมายธ์รู้รู้มดาจะข�ดกี่�บกี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญไม�ได�* ถ�ากี่ฎหมายธ์รู้รู้มดาข�ดกี่�บรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ กี่ฎหมายธ์รู้รู้มดาย�อมไรู้�ผ่ล

บ�งค�บ* เม$�อรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญไม�ได�บ�ญญ�ต�ว�าใครู้เป7น่ผ่��ม�อ�าน่าจว�น่�จฉ�ยว�า กี่ฎหมาย

ข�ดรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญหรู้$อไม� ศาลย�อมเป7น่ผ่��ม�อ�าน่าจว�น่�จฉ�ย* ค�าว�น่�จฉ�ยของศาลถ6งที่��สั,ด

11. คารู้+ล มารู้+กี่ซ์+ (Karl Marx) ม�ปรู้ะว�ต�และผ่ลงาน่น่�าสัน่ใจด�งน่�&- เป7น่ชาวย�ว เกี่�ดใน่เยอรู้ม�น่ตะว�น่ตกี่ สั�า เรู้0จปรู้�ญญาเอกี่ที่างปรู้�ชญาและ

ปรู้ะว�ต�ศาสัตรู้+- ได�พับกี่�บฟรู้�ดรู้�ค เองเกี่�ลสั+ ที่�&งสัองได�รู้�วมกี่�น่เข�ยน่บที่ความที่างกี่ารู้เม$องและ

เศรู้ษฐศาสัตรู้+หลายเรู้$�อง จน่ถ�กี่ข�บออกี่จากี่ปรู้ะเที่ศฝรู้��งเศสั

16

- ที่�&งสัองได�รู้�วมกี่�น่เข�ยน่วรู้รู้ณกี่รู้รู้มเล�มหน่6�งช$� อ “ค�าปรู้ะกี่าศปEาวรู้�องของคอมม�วน่�สัต+ ” (Communist

Manifesto) ซ์6�งเป7น่ค�มภ�รู้+ของฝEายคอมม�วน่�สัต+ใน่เวลาต�อมา- ปรู้�ชญาของมารู้+กี่ซ์+ ม�อ�ที่ธ์�พัลต�อกี่ฎหมายมหาชน่ใน่ปรู้ะเที่ศสั�งคมน่�ยมเป7น่อ�น่

มากี่

12. ฮิ�น่สั+ เคลเสั�น่ (Huns Kelsen) ม�ปรู้ะว�ต�และผ่ลงาน่น่�าสัน่ใจด�งน่�&- เป7น่ชาวเชโกี่สัโลวาเกี่�ย ซ์6�งเป7น่ผ่��รู้ �างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญออสัเตรู้�ย ฉบ�บ ค.ศ.1920- วรู้รู้ณกี่รู้รู้มของที่�าน่ผ่��น่�& ม�ผ่��แปลและถ�ายที่อดเป7น่ภาษาต�างๆ เกี่$อบที่��วโลกี่

ตอน่ที่�� 2.2 : ปรู้�ชญาว�าด�วยรู้�ฐเรู้$�องที่�� 2.2.1 : ว�ว�ฒน่ากี่ารู้แน่วความค�ดเรู้$�องกี่�าเน่�ดของรู้�ฐ1. ปรู้�ชญาที่��ว�าด�วยสัถาบ�น่กี่ารู้เม$อง กี่ารู้ปกี่ครู้อง ของมน่,ษย+ม�มาต�&งแต�สัม�ยกี่รู้�กี่ ใน่

เวลาน่�&น่ เอเธ์น่สั+เป7น่ศ�น่ย+กี่ลางอารู้ยธ์รู้รู้มที่างกี่ารู้เม$อง และเป7น่ต�วอย�างน่ครู้รู้�ฐที่��จ�ดรู้�ปแบบที่างกี่ารู้เม$องไว�อย�างม�รู้ะเบ�ยบที่��สั,ด ซ์6�งรู้�ปแบบน่�&ม�อ�ที่ธ์�พัลอย�างย��งต�อรู้�ปแบบกี่ารู้ปกี่ครู้องของรู้�ฐต�างๆ ใน่ป?จจ,บ�น่น่�&

2. โสักี่รู้าต�สั เปลโต และอรู้�สัโตเต�ล เป7น่น่�กี่ปรู้�ชญากี่ารู้เม$องคน่สั�าค�ญใน่สัม�ยกี่รู้�กี่ โดย- โสักี่รู้าต�สั กี่ล�าวถ6งที่างด�าน่ค,ณธ์รู้รู้มและศ�ลธ์รู้รู้มจรู้รู้ยา- เปลโต กี่ล�าวถ6งกี่ารู้จ�ดรู้�ปแบบของรู้�ฐใน่ที่างอ,ดมคต�- อรู้�สัโตเต�ล กี่ล�าวถ6งรู้�ฐที่��จ�ดรู้�ปแบบที่างกี่ารู้เม$องอย�างเป7น่รู้ะเบ�ยบ

3. อรู้�สัโตเต�ลได�ต� &งข�อสั�งเกี่ตเกี่��ยวกี่�บ วงจรู้ที่างกี่ารู้เม$อง“ ” ไว�อย�างน่�าฟ?งด�งน่�&- เรู้��มต�น่ต�&งรู้�ฐข6&น่โดยผ่��น่�า เพั�ยงคน่เด�ยวที่��แข0งแรู้ง กี่ล�าหาญ ม�ค,ณธ์รู้รู้ม

ปกี่ครู้องแบบรู้าชาธ์�ปไตย- เม$�อผ่��น่�าเข�มแข0งมากี่จน่เกี่�น่ไป เรู้��มแสัดงความโหดรู้�าย จน่ขาดค,ณธ์รู้รู้ม กี่ารู้

ปกี่ครู้องจ6งเปล��ยน่ไปเป7น่ แบบที่รู้รู้าชย+- ต�อเม$�อม�บ,คคลที่น่กี่ารู้กี่ดข��ข�มเหงไม�ไหว จน่ม�คณะบ,คคลล,กี่ฮิ$อข6&น่ย6ดอ�าน่าจ ต�&ง

ตน่เป7น่ใหญ� กี่ารู้ปกี่ครู้องจ6งเปล��ยน่ไปเป7น่แบบอภ�ชน่าธ์�ปไตย- น่าน่ๆ เข�าคณะบ,คคลเกี่�ดกี่ารู้แกี่�งแย�งอ�าน่าจ หรู้$อหลงรู้ะเรู้�งม�วเมาใน่อ�าน่าจ จน่

เป7น่กี่ารู้ปกี่ครู้องใน่ แบบคณาธ์�ปไตย- เม$� อผ่��คน่ไม�อาจที่น่ที่าน่ต�อกี่ารู้ปกี่ครู้องน่�&ได� เกี่�ดเป7น่คณะบ,คคลที่��ต�องกี่ารู้

เปล��ยน่แปลงกี่ารู้ปกี่ครู้อง ไปเป7น่แบบปรู้ะชาธ์�ปไตย- เม$�อปรู้ะชาธ์�ปไตยเสั$�อมลง ม�กี่ารู้แสัดงพัล�งปรู้ะที่�วงจน่สั�งคมว, �น่วาย ใน่ที่��สั,ดจะม�

คน่ต�&งตน่ข6&น่มาปรู้าบ

17

ย,คเข0ญ แล�วกี่ารู้ปกี่ครู้องกี่0กี่ล�บไปสั��แบบรู้าชาธ์�ปไตย4. ความค�ดเรู้$�องกี่�าเน่�ดรู้�ฐ ตามที่ฤษฎ�เที่วสั�ที่ธ์�D เช$�อว�า พัรู้ะเจ�าเป7น่ผ่��กี่�าหน่ดกี่ฎเกี่ณฑ์+

ที่างกี่ารู้ปกี่ครู้องที่�&งหมดให�มน่,ษย+ ซ์6�งกี่�อให�เกี่�ดผ่ลสั�าค�ญ 4 ปรู้ะกี่ารู้ ค$อ(1) รู้�ฐเกี่�ดจากี่พัรู้ะปรู้ะสังค+ของพัรู้ะเจ�า(2) มน่,ษย+ม�ได�เป7น่ป?จจ�ยสั�าค�ญใน่กี่ารู้สัรู้�างรู้�ฐ แต�เป7น่เพั�ยงองค+ปรู้ะกี่อบของรู้�ฐ(3) ผ่��ปกี่ครู้องรู้�ฐได�อ�าน่าจปกี่ครู้องมาจากี่พัรู้ะเจ�า ผ่��ใดฝEาฝIน่อ�าน่าจรู้�ฐ ผ่��น่� &น่

ฝEาฝIน่โองกี่ารู้พัรู้ะเจ�า(4) ปรู้ะชาชน่ใน่รู้�ฐจะต�องเช$�อฟ?งอ�าน่าจรู้�ฐโดยเครู้�งครู้�ด

5. ความค�ดเรู้$�องกี่�าเน่�ดรู้�ฐ ตามที่ฤษฎ�สั�ญญาปรู้ะชาคม ซ์6�งเป7น่ผ่ลมาจากี่ความค�ดของโธ์ม�สั ฮิอบสั+ จอห+น่ ล�อค และรู้,สัโซ์ โดยม�สัารู้ะสั�าค�ญ ด�งน่�&

(1) รู้�ฐเกี่�ดจากี่มน่,ษย+ หรู้$อมน่,ษย+เป7น่ผ่��สัรู้�างรู้�ฐ(2) ใน่กี่ารู้สัรู้�างรู้�ฐ มน่,ษย+มารู้วมเข�าด�วยกี่�น่โดยม�เจตน่าแน่�น่อน่ เสัม$อน่ที่�า

สั�ญญารู้�วมกี่�น่ว�าจะผ่�กี่พั�น่ กี่�น่ เผ่ช�ญที่,กี่ข+เผ่ช�ญสั,ขรู้�วมกี่�น่(3) กี่ารู้ผ่�กี่พั�น่กี่�น่ด�งกี่ล�าวถ$อเป7น่กี่ารู้ที่�าสั�ญญาปรู้ะชาคม รู้�ฐจะต�องรู้�บผ่�ดชอบ

ต�อปรู้ะชาชน่(4) รู้�ฐบาลจะต�องกี่รู้ะที่�าตามเจตน่ารู้มณ+ของปรู้ะชาชน่เหน่$อสั��งอ$�น่ใด จะละเม�ด

ม�ได�6. ความค�ดเรู้$�องกี่ารู้กี่�าเน่�ดรู้�ฐ ตามที่ฤษฎ�ว�ว�ฒน่ากี่ารู้ เป7น่ที่ฤษฎ�สั�าค�ญและเป7น่จรู้�ง

มากี่กี่ว�าที่ฤษฎ�อ$�น่ ซ์6�งได�รู้�บอ�ที่ธ์�พัลจากี่ความค�ดของอรู้�สัโตเต�ล ม�สัารู้ะสั�าค�ญด�งน่�&(1) รู้�ฐเกี่�ดข6&น่จากี่ว�ว�ฒน่ากี่ารู้ใน่ที่างกี่ารู้เม$องของมน่,ษย+(2) เม$�อเรู้��มต�น่มน่,ษย+รู้วมต�วกี่�น่อย��เป7น่กี่ล,�มเล0กี่ๆ ม�ความผ่�กี่พั�น่ที่างสัายโลห�ต

ม�ความสั�มพั�น่ธ์+ที่างเครู้$อ ญาต� ด�งที่��เรู้�ยกี่ว�า วงศาคณาญาต�(3) ต�อมากี่ล,�มคน่ขยายต�วรู้วมเอากี่ล,�มชน่ซ์6�งอย��ใน่สัถาน่ที่��เด�ยวกี่�น่หรู้$อใกี่ล�เค�ยง

กี่�น่เข�าด�วยกี่�น่ ม�ห�วหน่�า รู้�วมกี่�น่ ม�ศาสัน่าหรู้$อล�ที่ธ์�ความเช$� อถ$ออ�น่เด�ยวกี่�น่ ม�ขน่บธ์รู้รู้มเน่�ยม

ปรู้ะเพัณ�เด�ยวกี่�น่ เรู้�ยกี่ว�าเป7น่ สั�งคมรู้�วมเผ่�าพั�น่ธ์,+(4) ต�อมาสั�งคมเผ่�าพั�น่ธ์,+ขยายต�วข6&น่จน่กี่ลายเป7น่น่ครู้ใหญ� และใน่ที่��สั,ดหลายรู้�ฐ

หรู้$อน่ครู้กี่0รู้วมต�วกี่�น่ เป7น่จ�กี่รู้วรู้รู้ด�

เรู้$�องที่�� 2.2.2 : องค+ปรู้ะกี่อบของรู้�ฐ1. รู้�ฐ (State) เป7น่ช,มชน่ที่างกี่ารู้เม$องของปรู้ะชาชน่ ซ์6�งม�องค+ปรู้ะกี่อบ 4 ปรู้ะกี่ารู้ ค$อ

18

(1) ปรู้ะชากี่รู้ (Population) (3) อ�า น่ า จ อ ธ์� ป ไ ต ย (Sovereignty)

(2) ด�น่แดน่ (Territory) (4) รู้� ฐ บ า ล (Government)

2. ชาต� (Nation) หมายถ6ง ความเป7น่อ�น่หน่6�งอ�น่เด�ยวกี่�น่ใน่ที่างว�ฒน่ธ์รู้รู้ม ม�ความผ่�กี่พั�น่ใน่ที่างสัายโลห�ต เผ่�าพั�น่ธ์,+ ภาษา ศาสัน่า ว�ฒน่ธ์รู้รู้ม ตลอดจน่ม�ปรู้ะสับกี่ารู้ณ+รู้�วมกี่�น่ใน่ที่างปรู้ะว�ต�ศาสัตรู้+ หรู้$อม�ว�ว�ฒน่ากี่ารู้ที่างกี่ารู้เม$องกี่ารู้ปกี่ครู้องรู้�วมกี่�น่

3. รู้�ฐเป7น่น่�ต�บ,คคลหรู้$อไม�น่�&น่ ข6&น่กี่�บ(1) ใน่แง�กี่ฎหมายเอกี่ชน่ ข6&น่อย��กี่�บกี่ฎหมายเอกี่ชน่ของแต�ละรู้�ฐ(2) ใน่แง�กี่ฎหมายรู้ะหว�าปรู้ะเที่ศ ข6&น่อย��กี่�บกี่ฎหมายมหาชน่ของแต�ละรู้�ฐเช�น่กี่�น่(3) สั�าหรู้�บปรู้ะเที่ศไที่ยน่�&น่ ไม�ได�เป7น่น่�ต�บ,คคลไม�ว�าจะพั�จารู้ณาใน่แง�กี่ฎหมาย

เอกี่ชน่หรู้$อมหาชน่

เรู้$�องที่�� 2.2.3 : น่�ต�รู้�ฐ1. น่�ต�รู้�ฐ หมายถ6งรู้�ฐที่��น่�บถ$อหรู้$อยกี่ย�องกี่ฎหมายเป7น่ใหญ�2. รู้ากี่ฐาน่ของปรู้�ชญาว�าด�วยน่�ต�รู้�ฐม�มาต�&งแต�สัม�ยกี่รู้�กี่ เม$�ออรู้�สัโตเต�ลได�กี่ล�าวถ6งรู้�ฐที่��ด�

กี่ว�า จะต�องม�ผ่��น่�าที่��ด� และผ่��น่�าที่��ด�จะต�องเคารู้พักี่ฎหมาย3. ปรู้ะเที่ศใดปรู้ะเที่ศหน่6�งจะเป7น่ “น่�ต�รู้�ฐ น่�&น่ จะต�องม�ล�กี่ษณะด�งต�อไปน่�&”

(1) ปรู้ะเที่ศน่�&น่กี่ฎหมายจะต�องอย��เหน่$อสั��งใดหมด(2) ขอบเขตแห�งอ�าน่าจหน่�าที่��ของรู้�ฐ ย�อมกี่�าหน่ดไว�แน่�น่อน่(3) ผ่��พั�พัากี่ษาจะต�องม�อ�สัรู้ะใน่กี่ารู้พั�จารู้ณาพั�พัากี่ษาคด�

4. แน่วความค�ดเรู้$�องน่�ต�รู้�ฐ กี่�อให�เกี่�ดหล�กี่น่�ต�ธ์รู้รู้ม (The Rule of Law) ซ์6�งไดซ์�ย+ น่�กี่กี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญชาวอ�งกี่ฤษ ได�สัรู้,ปหล�กี่น่�ต�ธ์รู้รู้มไว� 3 ปรู้ะกี่ารู้ ด�งน่�&

(1) บ,คคลจะต�องรู้�บผ่�ดใน่ที่างอาญา ต�อเม$�อได�กี่รู้ะที่�ากี่ารู้อ�น่กี่ฎหมายบ�ญญ�ต�ว�าเป7น่ความผ่�ด

(2) บ,คคลที่,กี่คน่อย��ภายใต�กี่ฎหมายเด�ยวกี่�น่และศาลเด�ยวกี่�น่(3) ศาลเป7น่ผ่��พั�จารู้ณาพั�พัากี่ษาคด�

ตอน่ที่�� 2.3 : ปรู้�ชญาว�าด�วยอ�าน่าจอธ์�ปไตยเรู้$�องที่�� 2.3.1 : ความหมายและเจ�าของอ�าน่าจอธ์�ปไตย1. ค�าว�า “Power” ค$อ สั�ที่ธ์�หรู้$อความสัามารู้ถที่��จะที่�ากี่ารู้หรู้$องดเว�น่ที่�ากี่ารู้ใดได�โดย

ชอบด�วยกี่ฎหมาย2. ค�าว�า “Authority” ค$อ อ�าน่าจที่��ได�รู้�บมอบหมาย3. อ�าน่าจเป7น่สั��งสั�าค�ญใน่ที่างกี่ารู้เม$อง ใน่ที่างรู้�ฐศาสัตรู้+น่�&น่กี่ล�าวกี่�น่ว�า กี่ารู้เม$อง“

เป7น่กี่ารู้ต�อสั��เพั$�ออ�าน่าจ”

4. ค�าว�า อ�าน่าจอธ์�ปไตย เป7น่ค�าที่��เพั��งเรู้�ยกี่กี่�น่ใน่สัม�ยศตวรู้รู้ษที่�� “ ” 16 น่�&เอง แต�เด�มเคยเรู้�ยกี่กี่�น่ว�า อ�าน่าจสั�งสั,ด

19

5. ว�ว�ฒน่ากี่ารู้ของกี่ารู้อ�างความเป7น่เจ�าของอ�าน่าจ ม�หลายที่ฤษฎ� เช�น่(1) ที่ฤษฎ�ว�าด�วยความม�อ�าน่าจสั�งสั,ดของพัรู้ะผ่��เป7น่เจ�า(2) ที่ฤษฎ�ว�าด�วยความม�อ�าน่าจสั�งสั,ดของพัรู้ะสั�น่ตะปาปา(3) ที่ฤษฎ�ว�าด�วยความม�อ�าน่าจสั�งสั,ดของกี่ษ�ตรู้�ย+(4) ที่ฤษฎ�ว�าด�วยความม�อ�าน่าจอธ์�ปไตยเป7น่ของชาต�(5) ที่ฤษฎ�ว�าด�วยความม�อ�าน่าจอธ์�ปไตยเป7น่ของปรู้ะชาชน่

6. บ,คคลแรู้กี่ที่��ใช�ค�าว�า อ�าน่าจอธ์�ปไตย ใน่ความหมายที่างกี่ารู้เม$องด�งที่��เข�าใจใน่“ ”

ป?จจ,บ�น่ค$อ น่�กี่ปรู้�ชญากี่ารู้เม$องชาวฝรู้��งเศสัช$�อ ฌอง โบแดง ซ์6�งใน่วรู้รู้ณกี่รู้รู้ม 6 เล�ม ว�าด�วยรู้�ฐ ได�อธ์�บายไว�พัอสัรู้,ปได�ด�งน่�&

- อ�าน่าจอธ์�ปไตย ค$ออ�าน่าจสั�งสั,ดใน่กี่ารู้ปกี่ครู้องปรู้ะเที่ศ- อ�าน่าจอธ์�ปไตยเป7น่ของรู้�ฐ ม�ใช�ของรู้าษฎรู้- ผ่��ใช�อ�าน่าจอธ์�ปไตยควรู้เป7น่พัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+ ซ์6�งที่างเป7น่รู้�ฏิฐาธ์�ป?ตย+- รู้�ฏิฐาธ์�ป?ตย+ ค$อผ่��ม�อ�าน่าจสั�งสั,ดใน่แผ่�น่ด�น่ สัามารู้ถออกี่ค�าสั��งให�รู้าษฎรู้ปฏิ�บ�ต�

ตามได� แต�ตน่ไม�อย��ใต� ค�าสั��งของผ่��ใด

7. บ,คคลต�อมาผ่��สัน่�บสัน่,น่ที่ฤษฎ�ว�าด�วยอ�าน่าจอธ์�ปไตยเป7น่ของรู้�ฐ ค$อ โธ์ม�สั ฮิอบสั+8. รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของปรู้ะเที่ศที่��ยอมรู้�บที่ฤษฎ�ว�าด�วยอ�าน่าจอธ์�ปไตยเป7น่ของชาต� ค$อ

รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญฝรู้��งเศสั รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญเบลเย��ยม รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญไวมารู้+ของเยอรู้ม�น่ รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญเชโกี่สัโลวาเกี่�ย ฯลฯ

เรู้$�องที่�� 2.3.2 : ล�กี่ษณะของอ�าน่าจอธ์�ปไตย1. อ�าน่าจอธ์�ปไตย ม�ล�กี่ษณะสั�าค�ญด�งน่�&

- ความเด0ดขาด - ความถาวรู้- ความครู้อบคล,มที่��วไป - ความไม�อาจถ�กี่แบ�งแยกี่ได�

2. อ�าน่าจอธ์�ปไตยเป7น่องค+ปรู้ะกี่อบปรู้ะกี่ารู้หน่6�งของรู้�ฐ ถ�าไม�ม�อย��ใน่สั�งคม สั�งคมน่�&น่กี่0ไม�เรู้�ยกี่ว�า รู้�ฐ“ ”

3. อ�าน่าจอธ์�ปไตยน่�&น่ ไม�อาจถ�กี่แบ�งแยกี่กี่�น่ออกี่เป7น่หลายเจ�าของได� ถ�าแบ�งกี่�น่เป7น่เจ�าของ รู้�ฐเด�มกี่0สั�ญสัลายหรู้$อต�องแยกี่ออกี่เป7น่สัองรู้�ฐ เช�น่ เกี่าหล� แบ�งออกี่เป7น่เกี่าหล�เหน่$อและเกี่าหล�ใต�

เรู้$�องที่�� 2.3.3 : กี่ารู้แบ�งแยกี่อ�าน่าจ1. กี่ารู้แบ�งแยกี่อ�าน่าจน่�&น่�าจะม�มาแต�สัม�ยกี่รู้�กี่แล�ว ด�งที่��อรู้�สัโตเต�ลเองได�จ�าแน่กี่อ�าน่าจ

หน่�าที่��ของรู้�ฐออกี่เป7น่องค+กี่ารู้ปกี่ครู้องต�างๆ กี่�น่ เช�น่(1) สัภาปรู้ะชาชน่ (3) คณะมน่ตรู้�ผ่��บรู้�หารู้รู้�ฐ(2) ศาลปรู้ะชาชน่

2. ป รู้�ช ญ า เ ม ธ์� ที่�� สั�า ค� ญ ที่�� สั, ด ที่�� พั� ด ถ6 ง กี่ า รู้ แ ย กี่ อ�า น่ า จ ค$ อ ม อ ง เ ต สั กี่� เ อ อ (Montesquieu) ได�ใช�เวลาศ6กี่ษากี่ารู้เม$องอย��ที่��อ�งกี่ฤษน่าน่ถ6งป8ครู้6�ง จน่เกี่�ดแรู้ง

20

บ�น่ดาลใจให�เรู้�ยบเรู้�ยงวรู้รู้ณกี่รู้รู้มสั�าค�ญเล�มหน่6�ง ค$อ “เจตน่ารู้มณ+แห�งกี่ฎหมาย” (Esprit des lois) โดยได�อธ์�บายว�าใน่รู้�ฐจะม�อ�าน่าจอย�� 3 อย�าง ค$อ

(1) อ�าน่าจน่�ต�บ�ญญ�ต�(2) อ�าน่าจปฎ�บ�ต�กี่ารู้ ซ์6�งข6&น่อย��กี่�บกี่ฎหมายมหาชน่ (สัม�ยน่�&เรู้�ยกี่ว�า อ�าน่าจ

บรู้�หารู้)(3) อ�าน่าจปฏิ�บ�ต�กี่ารู้ต�างๆ ซ์6�งข6&น่อย��กี่�บกี่ฎหมายแพั�ง (สัม�ยน่�&เรู้�ยกี่ว�า อ�าน่าจ

ต,ลากี่ารู้)3. ใน่กี่ารู้แบ�งแยกี่อ�าน่าจน่�&น่ มองเตสักี่�เออได�ให�หล�กี่เกี่ณฑ์+ไว�เพั�ยงว�า

(1) ห�วใจของกี่ารู้แบ�งแยกี่อ�าน่าจอย��ที่��ว�า อย�าให�ม�กี่ารู้รู้วบอ�าน่าจเบ0ดเสัรู้0จอย��ที่��องค+กี่รู้เด�ยว

(2) กี่ารู้แบ�งแยกี่อ�าน่าจค$อ กี่ารู้แบ�งแยกี่องค+กี่รู้แยกี่ย�ายกี่�น่ที่�าหน่�าที่�� เพั$�อเป7น่หล�กี่ปรู้ะกี่�น่ค,�มครู้องรู้าษฎรู้

(3) จะแบ�งแยกี่อ�าน่าจออกี่เป7น่กี่��องค+กี่รู้ อย��ที่��สัภาพัแห�งกี่�จกี่ารู้4. รู้�ฐบาลไที่ย ไม�เคยยอมรู้�บหล�กี่กี่ารู้แบ�งแยกี่อ�าน่าจที่��เครู้�งครู้�ดหรู้$อเด0ดขาด โดยม�หล�กี่

ฐาน่ปรู้ากี่ฏิด�งน่�&- รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญยอมให�รู้�ฐสัภาม�อ�าน่าจควบค,มกี่ารู้บรู้�หารู้งาน่ของรู้�ฐบาล- รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญยอมให�คณะรู้�ฐมน่ตรู้�เสัน่อรู้�างพัรู้ะรู้าชบ�ญญ�ต�ได� และออกี่กี่ฎหมาย

บางปรู้ะเภที่ได�

เรู้$�องที่�� 2.3.4 : รู้�ปแบบของกี่ารู้ใช�อ�าน่าจอธ์�ปไตย1. กี่ารู้ใช�อ�าน่าจอธ์�ปไตย ม�หลายรู้�ปแบบ ด�งน่�&

(1) กี่รู้ณ�องค+กี่รู้เด�ยวเป7น่ผ่��ใช�อ�าน่าจอธ์�ปไตย(2) กี่รู้ณ�ฝEายน่�ต�บ�ญญ�ต�และฝEายบรู้�หารู้ใช�อ�าน่าจโดยองค+กี่รู้เด�ยวกี่�น่(3) กี่รู้ณ�ฝEายบรู้�หารู้และฝEายต,ลากี่ารู้ใช�อ�าน่าจโดยองค+กี่รู้เด�ยวกี่�น่(4) กี่รู้ณ�แบ�งแยกี่องค+กี่รู้ซ์6�งที่�าหน่�าที่��ต�างๆ ออกี่จากี่กี่�น่อย�างเกี่$อบเด0ดขาด(5) กี่รู้ณ�แบ�งแยกี่องค+กี่รู้ซ์6�งที่�าหน่�าที่��ต�างๆ ออกี่จากี่กี่�น่ แต�ให�เกี่��ยวข�องกี่�น่ได�

มากี่ข6&น่2. กี่รู้ณ�กี่ารู้แบ�งแยกี่องค+กี่รู้ซ์6�งที่�าหน่�าที่��ต�างๆ ออกี่จากี่กี่�น่เกี่$อบเด0ดขาดน่�&น่ รู้�ปแบบน่�&ใช�

กี่�บปรู้ะเที่ศใน่รู้ะบบปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�3. กี่รู้ณ�กี่ารู้แบ�งแยกี่อ�าน่าจปรู้ะเภที่แบ�งแยกี่องค+กี่รู้ซ์6�งที่�าหน่�าที่��ต�างๆ ออกี่จากี่กี่�น่ แต�ให�

เกี่��ยวข�องกี่�น่ รู้�ปแบบน่�&อย��ใช�อย��ใน่ปรู้ะเที่ศที่��ใช�รู้ะบบรู้�ฐสัภา เช�น่ อ�งกี่ฤษ ญ��ป,Eน่ มาเลเซ์�ย ไที่ย

4. “เป7น่ที่��รู้� �กี่�น่อย��ช� �วน่�รู้�น่ดรู้แล�วว�า คน่เรู้าที่,กี่คน่ที่��ม�อ�าน่าจชอบใช�อ�าน่าจเกี่�น่กี่ว�าที่��ควรู้ จน่กี่ว�าจะปรู้ะสับอ,ปสัรู้รู้คใดขวางจ6งจะหย,ดย�&ง อย�าว�าแต�อะไรู้เลย แม�แต�ค,ณธ์รู้รู้มย�งต�องม�ขอบเขต เป7น่ค�ากี่ล�าวของน่�กี่ปรู้�ชญาชาวฝรู้��งเศสัที่��ช$�อ ” “มองเตสักี่�เออ”

21

@@@@@@@@@

หน่�วยที่�� 3ความรู้� �ที่� �วไปเกี่��ยวกี่�บกี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ

ตอน่ที่�� 3.1 : ปรู้ะว�ต�ของรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญเรู้$�องที่�� 3.1.1 : ความหมายของรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ1. บ,คคลที่��เสัน่อให�ใช�ค�าว�า รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ ค$อ “ ” พัลตรู้�พัรู้ะเจ�าวรู้วงศ+เธ์อ กี่รู้มหม$�น่น่รู้าธ์�ป

พังศ+ปรู้ะพั�น่ธ์+ ซ์6�งที่รู้งม�ความเห0น่ว�า ธ์รู้รู้มน่�ญเป7น่ค�าสัาม�ญ ฟ?งไม�เหมาะกี่�บที่��จะเป7น่กี่ฎหมายสั�าค�ญของปรู้ะเที่ศ

2. ค�าว�า รู้�ฐ ใน่ที่างว�ชากี่ารู้ ถ$อว�าต�องม�องค+ปรู้ะกี่อบ “ ” 4 ปรู้ะกี่ารู้ ค$อ(1) ด�น่แดน่ (3) อ�าน่าจอธ์�ปไตย(2) ปรู้ะชาชน่ (4) รู้�ฐบาล

3. สั�งคมที่�&งหลายต�องม�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ เพั�ยงแต�อาจไม�เรู้�ยกี่ว�ารู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญเที่�าน่�&น่ แม�ใน่ปรู้ะเที่ศไที่ยเม$�อแรู้กี่เปล��ยน่แปลงกี่ารู้ปกี่ครู้องกี่0ย�งไม�รู้� �จ�กี่ค�าว�ารู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญด�วยซ์�&าไป คงเรู้�ยกี่เพั�ยงว�า พัรู้ะรู้าชบ�ญญ�ต�ธ์รู้รู้มน่�ญกี่ารู้ปกี่ครู้องแผ่�น่ด�น่สัยาม ฉบ�บช��วครู้าว“ พั.ศ.2475”

4. รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ เป7น่ช$�อเฉพัาะของกี่ฎหมายปรู้ะเภที่หน่6�ง ม�ฐาน่ะเป7น่กี่ฎหมายสั�งสั,ด และเป7น่กี่ฎหมายที่��กี่�าหน่ดกี่ฎเกี่ณฑ์+กี่ารู้ปกี่ครู้องปรู้ะเที่ศอย�างกี่ว�างๆ สั�าหรู้�บ กี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ หมายถ6งกี่ฎหมายสัาขามหาชน่ที่��วางรู้ะเบ�ยบเกี่��ยวกี่�บสัถาบ�น่กี่ารู้เม$องของรู้�ฐ

5. กี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ เป7น่ค�าที่��กี่ว�างกี่ว�ารู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ เน่$�องจากี่- คล,มถ6งรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญด�วย- คล,มถ6งกี่ฎเกี่ณฑ์+กี่ารู้ปกี่ครู้องปรู้ะเที่ศที่��ไม�เป7น่ลายล�กี่ษณ+อ�กี่ษรู้ด�วย- คล,มถ6งกี่ฎหมายที่�&งหลายที่��วางรู้ะเบ�ยบเกี่��ยวกี่�บสัถาบ�น่กี่ารู้เม$องใดสัถาบ�น่

กี่ารู้เม$องหน่6�งด�วย6. ความคล�ายคล6งรู้ะหว�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ และกี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ อย��ที่��ว�า เป7น่กี่ฎหมาย

มหาชน่และวางรู้ะเบ�ยบเกี่��ยวกี่�บกี่ารู้เม$องกี่ารู้ปกี่ครู้องคล�ายคล6งกี่�น่ เพั�ยงแต�ว�ารู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญจะกี่�าหน่กี่รู้ายละเอ�ยดมากี่กี่ว�า

22

7. ความแตกี่ต�างรู้ะหว�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ และกี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ อย��ที่��ว�า รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญเป7น่ลายล�กี่ษณ+อ�กี่ษรู้ ใน่ขณะที่��กี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญม�ที่�&งที่��เป7น่ลายล�กี่ษณ+อ�กี่ษรู้ และไม�เป7น่ลายล�กี่ษณ+อ�กี่ษรู้

8. กี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ ม�สั�วน่คล�ายกี่�บกี่ฎหมายปกี่ครู้องที่��ว�า เป7น่กี่ฎหมายมหาชน่และวางรู้ะเบ�ยบกี่ารู้ปกี่ครู้องรู้�ฐ แต�กี่0ม�ความแตกี่ต�างใน่ปรู้ะเด0น่ด�งต�อไปน่�&

(1) ใน่ด�าน่เน่$&อหา กี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญวางรู้ะเบ�ยบกี่ารู้ปกี่ครู้องรู้�ฐใน่รู้ะด�บสั�งและกี่ว�างขวางมากี่กี่ว�ากี่ฎหมายปกี่ครู้อง ใน่ขณะที่��กี่ฎหมายปกี่ครู้องวางรู้ะเบ�ยบรู้�ฐใน่กี่ารู้บรู้�หารู้รู้าชกี่ารู้แผ่�น่ด�น่เที่�าน่�&น่

(2) ใน่ด�าน่ความสั�มพั�น่ธ์+รู้ะหว�างรู้าษฎรู้กี่�บรู้�ฐ กี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญแสัดงความเกี่��ยวพั�น่รู้ะหว�างรู้�ฐกี่�บรู้าษฎรู้ใน่รู้�ปของกี่ล,�มรู้าษฎรู้เป7น่สั�วน่รู้วม ใน่ขณะที่��กี่ฎหมายปกี่ครู้องแสัดงความเกี่��ยวพั�น่รู้ะหว�างรู้าษฎรู้เป7น่รู้ายบ,คคลกี่�บรู้�ฐ

(3) ใน่ด�าน่ฐาน่ะของกี่ฎหมาย กี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญม�ความสั�าค�ญมากี่กี่ว�ากี่ฎหมายปกี่ครู้อง

เรู้$�องที่�� 3.1.2 : ปรู้ะว�ต�แน่วความค�ดใน่กี่ารู้จ�ดที่�ารู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ1. กี่ารู้ศ6กี่ษาแน่วความค�ดใน่กี่ารู้จ�ดที่�ารู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ ควรู้ศ6กี่ษาจากี่ปรู้ะว�ต�หรู้$อเหต,กี่ารู้ณ+

ใน่ 4 สัม�ย2. สัม�ยแรู้กี่ (กี่�อน่ป8 ค.ศ.1758 ซ์6�งเป7น่ป8ที่��ม�กี่ารู้ใช�มหาบ�ตรู้ Magna Carta ใน่

อ�งกี่ฤษ)- กี่ฎหมายเกี่��ยวกี่�บกี่ฎเกี่ณฑ์+กี่ารู้ปกี่ครู้องปรู้ะเที่ศม�ล�กี่ษณะเล$�อน่ลอย ม�บ�ญญ�ต�

ไว�บ�าง เป7น่จารู้�ตปรู้ะเพัณ� บ�าง เป7น่โองกี่ารู้ของกี่ษ�ตรู้�ย+บ�าง- กี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญสัม�ยน่�&ม�ล�กี่ษณะรู้าชาธ์�ปไตยโดยแที่�

3. สัม�ยที่��สัอง (ป8 ค.ศ.1758 – ป8 ค.ศ.1776 ซ์6�งเป7น่ป8ที่��ปรู้ะกี่าศอ�สัรู้ภาพัใน่สัหรู้�ฐอเมรู้�กี่า)

- รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญเรู้��มม�ความช�ดเจน่ข6&น่ เป7น่กี่ฎหมายที่��จ�ากี่�ดอ�าน่าจของผ่��ปกี่ครู้อง- กี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญสัม�ยน่�&ม�ล�กี่ษณะเป7น่อภ�ชน่าธ์�ปไตย (Oligarchy)

4. สัม�ยที่��สัาม (ป8 ค.ศ.1776 – ป8 พั.ศ.2488 ซ์6�งเป7น่ป8สั�&น่สั,ดสังครู้ามโลกี่ครู้�&งที่�� 2)- ม�เหต,กี่ารู้ณ+สั�าค�ญเกี่�ดข6&น่ใน่สัม�ยที่��สัามน่�&มากี่มายที่��เกี่��ยวข�องกี่�บรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ

เช�น่* กี่ารู้จ�ดที่�ารู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญสัหรู้�ฐอเมรู้�กี่า ใน่ป8 ค.ศ.1789* กี่ารู้ปฏิ�ว�ต�ครู้�&งใหญ�ใน่ฝรู้��งเศสั เม$�อป8 ค.ศ.1789 (พั.ศ.2332)* กี่ารู้จ�ดที่�ารู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญใน่เยอรู้ม�น่ ใน่ป8 พั.ศ.2392* กี่ารู้เปล��ยน่แปลงกี่ารู้ปกี่ครู้องใน่ปรู้ะเที่ศไที่ย เม$�อป8 พั.ศ.2475

- รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญสัม�ยน่�&ม�บที่บ�ญญ�ต�เกี่��ยวกี่�บกี่ารู้แบ�งแยกี่อ�าน่าจและกี่ารู้ปรู้ะกี่�น่สั�ที่ธ์�เสัรู้�ภาพัของรู้าษฎรู้

23

- ปลายสัม�ยน่�& กี่�อน่เกี่�ดสังครู้ามโลกี่ครู้�&งที่�� 2 ใน่ย,โรู้ปเกี่�ดม�กี่ารู้ต�อสั��ที่างความค�ดใน่เรู้$�องล�ที่ธ์�กี่ารู้เม$อง

รู้ะหว�างฝEายน่�ยมปรู้ะชาธ์�ปไตย และฝEายน่�ยมล�ที่ธ์�เผ่ด0จกี่ารู้ใน่รู้�ปแบบต�างๆ เช�น่ ฟาสัซ์�สัม+ น่าซ์�สัม+

และคอมม�วน่�สัต+5. สัม�ยที่��สั�� (ป8 พั.ศ.2488 – ป?จจ,บ�น่)

- ม�กี่ารู้เปล��ยน่แปลงที่างกี่ารู้เม$องครู้�&งใหญ� ที่�&งใน่รู้ะด�บภายใน่ปรู้ะเที่ศและรู้ะด�บรู้ะหว�างปรู้ะเที่ศ

* รู้ะด�บภายใน่ปรู้ะเที่ศน่�&น่ ม�กี่ารู้แตกี่แยกี่ออกี่เป7น่หลายรู้�ฐ เช�น่ เยอรู้ม�น่ตะว�น่ตกี่และ

เยอรู้ม�น่ตะว�น่ออกี่ เกี่าหล�เหน่$อและเกี่าหล�ใต� เป7น่ต�น่* รู้ะด�บรู้ะหว�างปรู้ะเที่ศน่�&น่ เกี่�ดองค+กี่ารู้สัหปรู้ะชาชาต� องค+กี่ารู้รู้�วมใน่

รู้ะด�บภ�ม�ภาค- แน่วความค�ดใน่ที่างกี่ฎหมายฝEายบ�าน่เม$องแบบใหม� (Modern Positive

Law) เป7น่ที่��ยอมรู้�บมากี่ข6&น่ (ค$อกี่ารู้ผ่สัมผ่สัาน่แน่วค�ดกี่ฎหมายฝEายบ�าน่เม$องและกี่ฎหมายฝEายธ์รู้รู้มชาต�

เข�าด�วยกี่�น่)- แน่วค�ดใน่กี่ารู้แบ�งแยกี่อ�าน่าจอธ์�ปไตยน่�&น่ ข6&น่อย��กี่�บรู้�ปแบบกี่ารู้ปกี่ครู้องของ

แต�ละปรู้ะเที่ศ ซ์6�งแบ�ง ออกี่เป7น่ 2 ล�กี่ษณะ ค$อ

* กี่ารู้แบ�งแยกี่อ�าน่าจแบบเครู้�งครู้�ด ตามหล�กี่รู้�ฐบาลรู้ะบบปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�* กี่ารู้แบ�งแยกี่อ�าน่าจแบบไม�เครู้�งครู้�ด ตามหล�กี่รู้�ฐบาลรู้ะบบรู้�ฐสัภา

- ป?จจ,บ�น่เรู้��มม�แน่วค�ดใหม�ค$อ ควรู้เน่�น่กี่ารู้แบ�งแยกี่หน่�าที่��มากี่กี่ว�า

เรู้$�องที่�� 3.1.3 : ปรู้ะเภที่ของรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ1. ปรู้ะโยชน่+ของกี่ารู้แบ�งแยกี่ปรู้ะเภที่รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญน่�&น่ เป7น่เรู้$�องของกี่ารู้เปรู้�ยบเที่�ยบเพั$�อ

กี่ารู้ศ6กี่ษา โดยเฉพัาะปรู้ะเที่ศที่�� เกี่�ดใหม�หรู้$อเพั��งได�เอกี่รู้าชใหม�หรู้$อค�ดจะรู้�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญข6&น่ใหม�

2. กี่ารู้แบ�งแยกี่ปรู้ะเภที่รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญแบ�งได�หลายล�กี่ษณะ ข6&น่อย��กี่�บจะใช�หล�กี่เกี่ณฑ์+อะไรู้ใน่กี่ารู้แบ�ง เช�น่

(1) กี่ารู้แบ�งแยกี่ตามรู้�ปแบบของรู้�ฐบาล ถ$อกี่�น่ว�าป?จจ,บ�น่เป7น่หล�กี่เกี่ณฑ์+น่�&ล�าสัม�ยแล�ว

- อรู้�สัโตเต�ล เคยแบ�งออกี่เป7น่ 3 ปรู้ะเภที่ ค$อ รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญแบบเอกี่าธ์�ปไตย รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญแบบ

รู้�ฐบาลของคณะบ,คคล และรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญแบบรู้�ฐบาลของบ,คคล

24

- มองเตสักี่�เออ เคยแบ�งออกี่เป7น่ 3 ปรู้ะเภที่ ค$อ รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญแบบสัาธ์ารู้ณรู้�ฐ รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญแบบ

รู้าชาธ์�ปไตย และรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญแบบเผ่ด0จกี่ารู้น่�ยม(2) กี่ารู้แบ�งแยกี่ตามรู้�ปของรู้�ฐ

- รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของรู้�ฐเด��ยว - รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของรู้�ฐรู้วม(3) กี่ารู้แบ�งแยกี่ตามว�ธ์�กี่ารู้บ�ญญ�ต�

- รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญลายล�กี่ษณ+อ�กี่ษรู้ - รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญไม�เป7น่ลายล�กี่ษณ+อ�กี่ษรู้

(4) กี่ารู้แบ�งแยกี่ตามว�กี่ารู้แกี่�ไข- รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญที่��แกี่�ไขง�าย - รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญที่��แกี่�ไขยากี่

(5) กี่ารู้แบ�งแยกี่ตามกี่�าหน่ดเวลาใน่กี่ารู้ใช�- รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญช��วครู้าว - รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญถาวรู้

(6) กี่ารู้แบ�งแยกี่ตามล�กี่ษณะของรู้�ฐสัภา- เป7น่รู้�ฐสัภาที่��มาจากี่กี่ารู้เล$อกี่ต�&งหรู้$อแต�งต�&ง - เป7น่สัภาเด�ยวหรู้$อสัอง

สัภา(7) กี่ารู้แบ�งแยกี่ตามล�กี่ษณะของฝEายบรู้�หารู้

- รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญตามรู้ะบบปรู้ะธ์าน่าธ์�บด� - รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญตามรู้ะบบรู้�ฐสัภา

(8) กี่ารู้แบ�งแยกี่ตามล�กี่ษณะของฝEายต,ลากี่ารู้- ฝE ายต,ลากี่ารู้หรู้$อฝE ายใดเป7น่ผ่��ว�น่�จฉ�ยป?ญหาข�อกี่ฎหมายที่��ข�ดกี่�บ

รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ3. ป?จจ,บ�น่ได�เกี่�ดความค�ดใหม�ข6&น่ว�า กี่ารู้แบ�งปรู้ะเภที่รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญควรู้แบ�งตามความเป7น่

จรู้�ง โดยพั�จารู้ณาถ6งล�กี่ษณะกี่ารู้ใช�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ หรู้$อความม,�งหมายใน่กี่ารู้ม�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ ซ์6�งอาจแบ�งออกี่ได�เป7น่ 3 ปรู้ะเภที่ ค$อ

(1) รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญซ์6�งม�กี่ฎเกี่ณฑ์+ตรู้งต�อสัภาพัใน่สั�งคม (Normative Constitution) เป7น่รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญปรู้ะเภที่ที่��ม�กี่ฎเกี่ณฑ์+กี่ารู้ปกี่ครู้องสัอดคล�องกี่�บล�กี่ษณะสั�งคม

(2) รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญซ์6�งกี่�าหน่ดกี่ฎเกี่ณฑ์+กี่ารู้ปกี่ครู้องปรู้ะเที่ศไว�เกี่�น่ความเป7น่จรู้�ง (Nominal Constitution) เป7น่รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญปรู้ะเภที่ที่��สัมบ�รู้ณ+ แต�ย�งขาดกี่ารู้ปฏิ�บ�ต�ตามอย�างแที่�จรู้�ง

(3) รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญซ์6�งกี่�า หน่ดกี่ฎเกี่ณฑ์+กี่ารู้ปกี่ครู้องปรู้ะเที่ศไว�ตบตาคน่ (Semantic Constitution) เป7น่รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญปรู้ะเภที่ที่��ม�ล�กี่ษณะเผ่ด0จกี่ารู้

ตอน่ที่�� 3.2 : กี่ารู้จ�ดที่�ารู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญเรู้$�องที่�� 3.2.1 : อ�าน่าจกี่ารู้จ�ดให�ม�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ

25

1. อ�าน่าจกี่ารู้จ�ดให�ม�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ หมายถ6ง อ�าน่าจที่างกี่ารู้เม$องของคณะบ,คคล หรู้$อบ,คคลที่��อย�� ใน่ฐาน่ะบ�น่ดาลให�ม�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญข6&น่ได�สั�า เรู้0จ โดยน่�ยน่�& ผ่��ที่��จ�ดให�ม�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญจ6งหมายถ6ง รู้�ฏิฐาธ์�ป?ตย+ หรู้$อผ่��อย��ใน่ฐาน่ะอย�างรู้�ฏิฐาธ์�ป?ตย+“ ”

2. คต�น่�ยมแบบล�ที่ธ์�เที่วสั�ที่ธ์�รู้าชย+ (The Divine Right Theory) ม�สัารู้ะสั�าค�ญว�า พัรู้ะผ่��เป7น่เจ�าที่รู้งเล$อกี่กี่ษ�ตรู้�ย+ให�เป7น่ผ่��น่�าปรู้ะเที่ศ และที่รู้งวางกี่ฎเกี่ณฑ์+กี่ารู้ปกี่ครู้องปรู้ะเที่ศไว�ให� อ�าน่าจที่�&งปวงของกี่ษ�ตรู้�ย+ย�อมหล��งไหลจากี่องค+พัรู้ะผ่��เป7น่เจ�า

3. เม$�อคต�น่�ยมแบบล�ที่ธ์�เที่วสั�ที่ธ์�รู้าชย+เสั$�อมลง เกี่�ดม�แน่วความค�ดใหม�ๆ เกี่��ยวกี่�บผ่��ม�อ�าน่าจจ�ดให�ม�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ กี่ล�าวค$อ

- ปรู้ะม,ขของรู้�ฐเป7น่ผ่��จ�ดให�ม�ข6&น่- ผ่��กี่�อกี่ารู้ปฏิ�ว�ต�หรู้$อรู้�ฐปรู้ะหารู้เป7น่ผ่��จ�ดให�ม�ข6&น่- รู้าษฎรู้เป7น่ผ่��จ�ดให�ม�ข6&น่- ปรู้ะม,ขของรู้�ฐ คณะปฏิ�ว�ต�และรู้าษฎรู้รู้�วมกี่�น่จ�ดให�ม�ข6&น่- ผ่��ม�อ�าน่าจจากี่รู้�ฐภายน่อกี่จ�ดให�ม�ข6&น่

4. ต�วอย�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญปรู้ะเภที่ปรู้ะม,ขของรู้�ฐเป7น่ผ่��จ�ดให�ม�ข6&น่ ได�แกี่�- รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของญ��ป,Eน่ เม$�อ พั.ศ.2432 - รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของโมน่าโค

เม$�อ พั.ศ.2454- รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของรู้,สัเซ์�ย เม$�อ พั.ศ.2449 - รู้� ฐ ธ์ รู้ รู้ ม น่� ญ ข อ ง

เอธ์�โอเป8ย เม$�อ พั.ศ.24745. สั�าหรู้�บปรู้ะเที่ศไที่ยใน่สัม�ยรู้�ชกี่าลที่�� 7 ที่รู้งม�พัรู้ะรู้าชด�ารู้�ที่��จะให�ม�กี่ารู้ปกี่ครู้องแบบพัรู้ะ

มหากี่ษ�ตรู้�ย+อย��ภายใต�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ จน่ถ6งกี่�บม�กี่ารู้รู้�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญข6&น่ 2 ฉบ�บ ค$อ(1) ฉบ�บแรู้กี่รู้�างโดยพัรู้ะยากี่�ลยาณไมตรู้� (Dr. Francis B. Sayre) เม$�อ

ป8 2467(2) ฉ บ�บ ที่�� สั อ ง รู้�า ง โ ด ย น่ า ย เ รู้ ม อ น่ ด+ บ� สั ต� เ ว น่ สั+ (Raymond B.

Stevens) และพัรู้ะยาศรู้�ว�สัารู้วาจา (น่ายเที่�ยน่เล�&ยง ฮิ,น่ตรู้ะกี่�ล) เม$�อป8 2474

6 ต�วอย�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญปรู้ะเภที่ผ่��กี่�อกี่ารู้ปฏิ�ว�ต�หรู้$อรู้�ฐปรู้ะหารู้เป7น่ผ่��จ�ดให�ม�ข6&น่- รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของกี่�มพั�ชาปรู้ะชาธ์�ปไตย

7. ต�วอย�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญปรู้ะเภที่รู้าษฎรู้เป7น่ผ่��จ�ดให�ม�ข6&น่- รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของสัหรู้�ฐอเมรู้�กี่า เม$�อ พั.ศ.2332 - รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของรู้,สัเซ์�ย

เม$�อ พั.ศ.2461- รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของฝรู้��งเศสั เม$�อ พั.ศ.2334

8. ต�วอย�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญปรู้ะเภที่ปรู้ะม,ขของรู้�ฐ คณะปฏิ�ว�ต�และรู้าษฎรู้รู้�วมกี่�น่จ�ดให�ม�ข6&น่- รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของอ�งกี่ฤษ เม$�อ พั.ศ.2373 - รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของกี่รู้�กี่

เม$�อ พั.ศ.2388

26

- รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของฝรู้��งเศสั เม$�อ พั.ศ.2373 - รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของโรู้มาเน่�ย เม$�อ พั.ศ.2407

9. ต�วอย�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญปรู้ะเภที่ผ่��ม�อ�าน่าจจากี่รู้�ฐภายน่อกี่จ�ดให�ม�ข6&น่- รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของญ��ป,Eน่ ฉบ�บป?จจ,บ�น่ - รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของฟ<ล�ปป<น่สั+ เม$�อ

ป8 พั.ศ.2478

เรู้$�องที่�� 3.2.2 : อ�าน่าจกี่ารู้จ�ดที่�ารู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ1. ใน่ที่างที่ฤษฎ�กี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญน่�&น่ถ$อว�า อ�าน่าจกี่ารู้จ�ดที่�ารู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญเป7น่อ�าน่าจที่��

ควบค��กี่�บอ�าน่าจกี่ารู้จ�ดให�ม�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ ซ์6�งสัามารู้ถแบ�งแยกี่ปรู้ะเภที่ผ่��ม�อ�าน่าจจ�ดที่�ารู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ ด�งน่�&

(1) โดยบ,คคลคน่เด�ยว ม�กี่เกี่�ดข6&น่จากี่กี่ารู้ปฏิ�ว�ต�หรู้$อรู้�ฐปรู้ะหารู้(2) โดยคณะบ,คคล กี่รู้ณ�ที่��ม�กี่ารู้จ�ดต�&งคณะกี่รู้รู้มาธ์�กี่ารู้ข6&น่ยกี่รู้�างและพั�จารู้ณา

รู้�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ(3) โดยสัภาน่�ต�บ�ญญ�ต�หรู้$อสัภารู้�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ กี่รู้ณ�ที่��ต�องยกี่รู้�าง

รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญใหม�เพั$�อยกี่เล�กี่รู้�ฐธ์รู้รู้ม น่�ญเกี่�าที่�&งฉบ�บ

2. ใน่ปรู้ะเที่ศไที่ย เคยม�กี่ารู้จ�ดต�&งสัภารู้�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญสัองครู้�&ง- ครู้�&งแรู้กี่เม$�อป8 2491 (รู้�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญใช�ป8 2492) - ครู้�&งที่�� สัองเม$� อป8

2502 (รู้�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญใช�ป8 2511)3. ผ่ลด�ของกี่ารู้รู้�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ โดยสัภารู้�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ ค$อ

- สัมาช�กี่สัภารู้�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญมาจากี่หลายวงกี่ารู้ ที่�าให�ได�ความเห0น่ที่��แตกี่ต�างกี่�น่ออกี่ไป

- สัมาช�กี่สัภารู้�างฯ ม�เวลาที่,�มเที่ให�กี่�บกี่ารู้จ�ดที่�ารู้�าง โดยไม�ต�องพัะว�กี่พัะวงกี่�บงาน่อ$�น่

- เป7น่กี่ารู้ลดความต6งเครู้�ยดที่างกี่ารู้เม$อง และเป7น่กี่ารู้ปรู้ะสัาน่ปรู้ะโยชน่+จากี่ที่,กี่ฝEาย

เรู้$�องที่�� 3.2.3 : กี่ารู้จ�ดที่�ารู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ1. รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญที่��เป7น่เจ�าต�ารู้�บใน่เวลาน่�&ม� 4 ฉบ�บ ค$อ

- กี่ฎหมายลายล�กี่ษณ+อ�กี่ษรู้บางฉบ�บของอ�งกี่ฤษ - รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของฝรู้��งเศสั- รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของสัหรู้�ฐอเมรู้�กี่า - รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของรู้,สัเซ์�ย

2. ที่,กี่ว�น่น่�&รู้ �ฐธ์รู้รู้มน่�ญสัหรู้�ฐอเมรู้�กี่าได�กี่ลายเป7น่เจ�าต�ารู้�บรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญใน่น่าน่าปรู้ะเที่ศกี่�น่อย�างแพัรู้�หลาย เช�น่ หล�กี่เกี่ณฑ์+ที่��ว�า กี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะชาธ์�ปไตย ค$อกี่ารู้ปกี่ครู้องของปรู้ะชาชน่ โดยปรู้ะชาชน่ และเพั$�อปรู้ะชาชน่

3. รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญสัม�ยใหม�ม�กี่ม�ข�อความย$ดยาวมากี่กี่ว�ารู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญสัม�ยเกี่�า เน่$�องจากี่(1) ต�องกี่ารู้จะปAองกี่�น่กี่ารู้เข�าใจเจตน่ารู้มณ+ของรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญผ่�ดไป

27

(2) ต�องกี่ารู้จะขยายขอบเขตอ�าน่าจหน่�าที่��ขององค+กี่รู้ต�างๆ ให�กี่ว�างขวางคล�องต�วข6&น่กี่ว�าเด�ม

(3) ต�องกี่ารู้จะค,�มครู้องสั�ที่ธ์�เสัรู้�ภาพัของปรู้ะชาชน่ให�มากี่ข6&น่4. น่�าสั�งเกี่ตว�า รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของปรู้ะเที่ศที่��เพั��งได�เอกี่รู้าชจากี่อ�งกี่ฤษ ม�กี่ม�ข�อความยาว

และม�หลายมาตรู้า ที่��เป7น่เช�น่น่�&น่�าจะด�วยเหต,ที่��ว�า ต�องกี่ารู้ที่ดแที่น่กี่ารู้อย��ภายใต�กี่ารู้ปกี่ครู้องของอ�งกี่ฤษ ซ์6�งเป7น่ปรู้ะเที่ศที่��ไม�ม�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญเป7น่ช�&น่เป7น่อ�น่

5. กี่ารู้รู้�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญให�ม�ข�อความสั�&น่หรู้$อยาวอย�างไรู้น่�&น่ ม�หล�กี่เกี่ณฑ์+กี่ารู้พั�จารู้ณาด�งน่�&

(1) ปรู้ะว�ต�ศาสัตรู้+และว�ว�ฒน่ากี่ารู้ที่างกี่ารู้เม$องของปรู้ะเที่ศ(2) ปรู้ะสั�ที่ธ์�ภาพัของศาลหรู้$อสัถาบ�น่ต,ลากี่ารู้รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญใน่กี่ารู้ต�ความ

รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ(3) สัถาน่ะของรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญอาจเป7น่เครู้$�องกี่�าหน่ดความสั�&น่ยาวของรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ

ได�6. กี่ารู้จ�ดให�ปรู้ะชาชน่แสัดงความค�ดเห0น่ใน่รู้�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ เป7น่เรู้$�องจ�าเป7น่อย�างย��งใน่

รู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะชาธ์�ปไตย แต�แน่วที่างกี่ารู้เป<ดโอกี่าสัใน่กี่ารู้แสัดงความค�ดเห0น่น่�&น่อาจที่�าได�หลายรู้�ปแบบ ด�งน่�&

(1) โดยกี่ารู้ให�แสัดงความค�ดเห0น่ที่��วไปที่างสั$�อมวลชน่ หรู้$อกี่ารู้อภ�ปรู้ายแกี่�สัาธ์ารู้ณชน่

(2) โดยกี่ารู้ให�ปรู้ะชาชน่ผ่��ม�สั�ที่ธ์�ออกี่เสั�ยงเล$อกี่ต�&งให�แสัดงปรู้ะชามต�(3) โดยกี่ารู้ให�ผ่��แที่น่ปรู้ะชาชน่ออกี่เสั�ยงเห0น่ชอบ หรู้$อไม�เห0น่ชอบใน่รู้�าง

รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ7. ตามรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของไที่ย ถ�าพัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+ที่รู้งม�พัรู้ะรู้าชว�น่�จฉ�ยว�า สัมควรู้ให�

ปรู้ะชาชน่ออกี่เสั�ยงแสัดงปรู้ะชามต� ควรู้ปฎ�บ�ต�ด�งน่�&(1) ปรู้ะกี่าศพัรู้ะบรู้มรู้าชโองกี่ารู้ให�ม�กี่ารู้ออกี่เสั�ยงปรู้ะชามต�(2) ตรู้าพัรู้ะรู้าชกี่ฤษฎ�กี่ากี่�าหน่ดว�น่ให�ม�กี่ารู้ออกี่เสั�ยงปรู้ะชามต�(3) ผ่ลของกี่ารู้ออกี่เสั�ยงปรู้ะชามต�ให�ถ$อเสั�ยงข�างมากี่

3.1 ถ�าเสั�ยงข�างมากี่ไม�เห0น่ชอบด�วย รู้�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญน่�&น่เป7น่อ�น่ตกี่ไป3.2 ถ�าเสั�ยงข�างมากี่เห0น่ชอบด�วย พัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+กี่0จะที่รู้งลงพัรู้ะ

ปรู้มาภ�ไธ์ยภายใน่ 30 ว�น่

เรู้$�องที่�� 3.2.4 : กี่ฎหมายปรู้ะกี่อบรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ1. กี่ฎหมายปรู้ะกี่อบรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ หมายถ6ง กี่ฎหมายเกี่��ยวกี่�บกี่ฎเกี่ณฑ์+กี่ารู้ปกี่ครู้อง

ปรู้ะเที่ศ ซ์6�งแยกี่ออกี่มาบ�ญญ�ต�รู้ายละเอ�ยดต�างหากี่ไปจากี่รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ ม�ผ่ลด�ค$อ(1) ที่�าให�กี่ารู้รู้�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญสั�าเรู้0จได�ใน่เวลาอ�น่รู้วดเรู้0ว(2) ที่�าให�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญม�ข�อความและรู้ายละเอ�ยดน่�อยจดจ�าง�าย

28

(3) ที่�าให�กี่ารู้แกี่�ไขกี่ฎเกี่ณฑ์+รู้ายละเอ�ยดใน่กี่ฎหมายปรู้ะกี่อบรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญเป7น่ไปได�ง�าย

(4) ที่�าให�สัามารู้ถวางรู้ายละเอ�ยดเกี่��ยวกี่�บกี่ฎเกี่ณฑ์+กี่ารู้ปกี่ครู้องได�เหมาะสัมกี่�บสัถาน่กี่ารู้ณ+บ�าน่เม$อง

2. ต�วอย�างกี่ฎหมายปรู้ะกี่อบรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ เช�น่- กี่ฎหมายเล$อกี่ต�&ง - กี่ฎหมายว�ธ์�พั�จารู้ณาความของต,ลากี่ารู้

รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ- กี่ฎหมายพัรู้รู้คกี่ารู้เม$อง - กี่ฎหมายว� าด�วยกี่ารู้ออกี่เสั�ยงลง

ปรู้ะชามต�

เรู้$�องที่�� 3.2.5 : รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญไที่ย1. หากี่จะน่�บจ�าน่วน่กี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญที่�&งหมดใน่ปรู้ะเที่ศไที่ย ต�&งแต�ฉบ�บแรู้กี่จน่ถ6ง

ฉบ�บที่��ปรู้ะกี่าศใช�เม$�อป8 พั.ศ.2521 รู้วมที่�&งสั�&น่ 20 ฉบ�บ แต�ที่��น่�บเป7น่ฉบ�บสั�าค�ญน่�&น่ม�เพั�ยง 13 ฉบ�บ ด�งน่�&

(1) ฉบ�บที่�� 1 พัรู้ะรู้าชบ�ญญ�ต�ธ์รู้รู้มน่�ญกี่ารู้ปกี่ครู้องแผ่�น่ด�น่สัยามช��วครู้าว พั.ศ.2475

(2) ฉบ�บที่�� 2 รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญแห�งรู้าชอาณาจ�กี่รู้สัยาม พั.ศ.2475(3) ฉบ�บที่�� 6 รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญแห�งรู้าชอาณาจ�กี่รู้ไที่ย พั.ศ.2489(4) ฉบ�บที่�� 7 รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญแห�งรู้าชอาณาจ�กี่รู้ ไที่ย (ฉบ�บช��วครู้าว)

พั.ศ.2490(5) ฉบ�บที่�� 11 รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญแห�งรู้าชอาณาจ�กี่รู้ไที่ย พั.ศ.2492(6) ฉบ�บที่�� 12 รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญแห�งรู้าชอาณาจ�กี่รู้ไที่ย พั.ศ.2475 แกี่�ไขเพั��ม

เต�ม พั.ศ.2495(7) ฉบ�บที่�� 13 ธ์รู้รู้มน่�ญกี่ารู้ปกี่ครู้องรู้าชอาณาจ�กี่รู้ พั.ศ.2502(8) ฉบ�บที่�� 14 รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญแห�งรู้าชอาณาจ�กี่รู้ไที่ย พั.ศ.2511(9) ฉบ�บที่�� 15 ธ์รู้รู้มน่�ญแห�งรู้าชอาณาจ�กี่รู้ไที่ย พั.ศ.2515(10) ฉบ�บที่�� 16 รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญแห�งรู้าชอาณาจ�กี่รู้ไที่ย พั.ศ.2517(11) ฉบ�บที่�� 18 รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญแห�งรู้าชอาณาจ�กี่รู้ไที่ย พั.ศ.2519(12) ฉบ�บที่�� 19 ธ์รู้รู้มน่�ญแห�งรู้าชอาณาจ�กี่รู้ไที่ย พั.ศ.2520(13) ฉบ�บที่�� 20 รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญแห�งรู้าชอาณาจ�กี่รู้ไที่ย พั.ศ.2521

2. ปรู้ะเด0น่สั�าค�ญที่��ควรู้ที่รู้าบเกี่��ยวกี่�บรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญที่�&ง 13 ฉบ�บ ได�แกี่�(1) รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญฉบ�บแรู้กี่ (ฉบ�บที่�� 1) ของไที่ยเป7น่ฉบ�บช��วครู้าว ม�อาย,กี่ารู้ใช�

งาน่ปรู้ะมาณ 6 เด$อน่(2) รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญที่��จ�ดที่�าโดย สัภารู้�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ“ ” ม� 2 ฉบ�บ (ฉบ�บที่�� 11,

14)

29

(3) รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญที่��จ�ดที่�าโดย สัภาผ่��แที่น่รู้าษฎรู้ หรู้$อสัภาน่�ต�บ�ญญ�ต� ม� “ ” 4 ฉบ�บ (ฉบ�บที่�� 2, 6, 16, 20)

(4) รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญที่��จ�ดที่�าโดย คณะรู้�ฐปรู้ะหารู้ คณะบรู้�หารู้ปรู้ะเที่ศช��วครู้าว คณะ“

ปฏิ�ว�ต� คณะปฏิ�รู้�ป กี่ารู้ปกี่ครู้องแผ่�น่ด�น่ ม� ” 6 ฉบ�บ (ฉบ�บที่�� 7, 12, 13, 15,18, 19) (5) รู้�ปแบบรู้�ฐสัภา ซ์6�งรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญกี่�าหน่ดให�เป7น่แบบ 2 สัภา ค$อ สัภาผ่��แที่น่“

รู้าษฎรู้ และ ว,ฒ�สัภา” “ ”

ม�ที่�&งสั�&น่ 6 ฉบ�บ (ฉบ�บที่�� 6, 7, 11, 14, 16, 20)(6) รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญฉบ�บที่�� 6 ถ$อว�าเป7น่ปรู้ะชาธ์�ปไตยมากี่ ใน่เรู้$�องของกี่ารู้ให�

ปรู้ะชาชน่เข�าไปม�สั�วน่รู้�วม กี่�บกี่�จกี่รู้รู้มที่างกี่ารู้เม$อง(7) รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญฉบ�บที่�� 11 และฉบ�บที่�� 16 ถ$อว�าเป7น่ปรู้ะชาธ์�ปไตยมากี่ ใน่เรู้$�อง

ว�ธ์�กี่ารู้จ�ดที่�า และกี่ารู้ค,�ม ครู้องสั�ที่ธ์�เสัรู้�ภาพัของพัลเม$อง

ตอน่ที่�� 3.3 : กี่ารู้แกี่�ไขและยกี่เล�กี่รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญเรู้$�องที่�� 3.3.1 : กี่ารู้แกี่�ไขรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ1. กี่ารู้แกี่�ไขเปล��ยน่แปลงรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ หมายถ6ง กี่ารู้เปล��ยน่แปลงรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญไม�ว�าโดย

กี่ารู้แกี่�ไขถ�อยค�าหรู้$อข�อความเด�มที่��ม�อย��แล�ว หรู้$อโดยกี่ารู้เพั��มเต�มข�อความใหม�เข�าไป2. บที่บ�ญญ�ต�ใน่รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญที่��ห�ามกี่ารู้แกี่�ไขเปล��ยน่แปลง ม�กี่เป7น่เรู้$�องต�อไปน่�&

- ล�กี่ษณะรู้�ฐบาลแบบสัาธ์ารู้ณรู้�ฐ - บที่บ�ญญ�ต�เกี่��ยวกี่�บสั�ที่ธ์�เสัรู้�ภาพัของรู้าษฎรู้บางเรู้$�อง

- อาณาเขตปรู้ะเที่ศ - ความสั�มพั�น่ธ์+รู้ะหว�างรู้�ฐบาลของมลรู้�ฐกี่�บรู้�ฐบาลกี่ลาง

- ศาสัน่าปรู้ะจ�าชาต� - ล�กี่ษณะเศรู้ษฐกี่�จ สั�งคม และกี่ารู้เม$องแบบสั�งคมน่�ยม

- ความเป7น่เอกี่ภาพั3. รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ อาจแกี่�ไขได�ใน่ 2 ว�ธ์� ค$อ

(1) แบบแกี่�ไขได�ง�าย หมายถ6ง รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญอาจแกี่�ไขเปล��ยน่แปลงได�โดยเง$�อน่ไขเช�น่เด�ยวกี่�บกี่ฎหมายธ์รู้รู้มดา เช�น่ รู้�ฐธ์รู้รู้มชาต�ของอ�งกี่ฤษ อ�สัรู้าเอล น่�วซ์�แลน่ด+

(2) แบบแกี่�ไขได�ยากี่ หมายถ6ง รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญที่��ม�กี่รู้ะบวน่กี่ารู้แกี่�ไขสัล�บซ์�บซ์�อน่แยะย,�งยากี่กี่ว�ากี่ฎหมายธ์รู้รู้มดา เช�น่รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของสัว�ตเซ์อรู้+แลน่ด+ น่อรู้เวย+ เดน่มารู้+กี่

4. กี่รู้ะบวน่กี่ารู้ควบค,มกี่ารู้แกี่�ไขรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญลายล�กี่ษณ+อ�กี่ษรู้ให�ม�ล�กี่ษณะเป7น่กี่ารู้แกี่�ไขยากี่ กี่รู้ะที่�าได�ด�งน่�&

(1) กี่ารู้ควบค,มผ่��เสัน่อแกี่�ไข

30

(2) กี่ารู้ควบค,มผ่��ด�าเน่�น่กี่ารู้พั�จารู้ณาแกี่�ไข(3) กี่ารู้ควบค,มว�ธ์�กี่ารู้แกี่�ไข(4) กี่ารู้ควบค,มรู้ะยะเวลากี่ารู้แกี่�ไข(5) กี่ารู้ให�ปรู้ะม,ขของรู้�ฐบาลหรู้$อปรู้ะชาชน่เข�ามาม�สั�วน่ใน่กี่ารู้แกี่�ไข

5. กี่ารู้แกี่�ไขรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญไที่ย ถ$อว�าม�ว�ธ์�กี่ารู้แกี่�ไขที่��ยากี่กี่ว�ากี่ารู้แกี่ไขกี่ฎหมายอ$�น่ ม�ข� &น่ตอน่ด�งน่�&

(1) ผ่��รู้�เรู้��มเสัน่อของแกี่�ไข ต�องมาจากี่คณะรู้�ฐมน่ตรู้� หรู้$อจากี่สัมาช�กี่สัภาผ่��แที่น่รู้าษฎรู้จ�าน่วน่ไม�น่�อยกี่ว�า 1 ใน่ 3 ของจ�าน่วน่สัมาช�กี่ที่�&งหมด

(2) รู้�ปแบบที่��เสัน่อขอแกี่�ไข ต�องเสัน่อเป7น่รู้�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญแกี่�ไขเพั��มเต�ม(3) กี่ารู้พั�จารู้ณาแกี่�ไข ให�ที่�าใน่ที่��ปรู้ะช,มรู้�วมกี่�น่ของรู้�ฐสัภา โดยพั�จารู้ณาเป7น่ 3

วารู้ะ ค$อ วารู้ะที่��หน่6�งข�&น่รู้�บหล�กี่กี่ารู้ วารู้ะที่��สัองข�&น่พั�จารู้ณารู้�ยงล�าด�บมาตรู้า และวารู้ะที่��สัามข�&น่สั,ดที่�ายเป7น่กี่ารู้ลงคะแน่น่เสั�ยงเห0น่ชอบ

(4) กี่ารู้ปรู้ะกี่าศใช� โดยน่�ารู้�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญข6&น่ที่�ลเกี่ล�าฯ ถวายเพั$�อที่รู้งลงพัรู้ะปรู้มาภ�ไธ์ย

6. กี่ารู้ห�ามแกี่�ไขรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญโดยเด0ดขาดคงที่�าไม�ได� เพัรู้าะจะเป7น่กี่ารู้ย��วย,ให�ผ่��ปรู้ะสังค+จะขอแกี่�ไขรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญเปล��ยน่เป7น่กี่ารู้ยกี่เล�กี่รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญได� แต�ควรู้กี่�าหน่ดเป7น่ข�อห�ามกี่ารู้แกี่�ไขรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญบางมาตรู้าไว�

เรู้$�องที่�� 3.3.2 : กี่ารู้แกี่�ไขรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ1. กี่ารู้ยกี่เล�กี่รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ หมายถ6ง กี่รู้ะบวน่กี่ารู้เล�กี่ใช�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญลายล�กี่ษณ+อ�กี่ษรู้ที่�&ง

ฉบ�บ ซ์6�งกี่รู้ะที่�าได� 2 ว�ธ์� (1) กี่ารู้ยกี่เล�กี่รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญโดยว�ถ�ที่างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ เกี่�ดข6&น่ใน่กี่รู้ณ�ที่��ม�ข�อความ

อ�น่เป7น่หล�กี่สั�าค�ญของรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญไม�เหมาะสัมกี่�บสัถาน่กี่ารู้ณ+ของปรู้ะเที่ศ หรู้$อไม�สัอดคล�องกี่�บจ�ตใจของปรู้ะชาชน่ใน่ขณะน่�&น่

(2) กี่ารู้ยกี่เล�กี่รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญน่อกี่ว�ถ�ที่างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ เกี่�ดข6&น่โดยกี่ารู้ปฏิ�ว�ต�หรู้$อรู้�ฐปรู้ะหารู้

2. โดยหล�กี่กี่ารู้ กี่ารู้ปรู้ะกี่าศใช�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญฉบ�บใหม�น่�&น่ จะบ�ญญ�ต�ข�อความให�ยกี่เล�กี่รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญที่��กี่�าล�งใช�อย��หรู้$อไม�กี่0ได�

3. หล�กี่ Lex Posterior Derogat Legi Priori หมายถ6ง หล�กี่กี่ารู้ที่��ว�าใน่บรู้รู้ดากี่ฎหมายที่��ม�ฐาน่ะเที่�ากี่�น่ กี่ฎหมายที่��มาที่�หล�งย�อมยกี่เล�กี่กี่ฎหมายที่��ม�มากี่�อน่ได�

4. กี่ารู้ปฏิ�ว�ต� (Revolution) ค$อ พัฤต�กี่ารู้ณ+ใน่กี่ารู้เล�กี่ล�มหรู้$อล�มล�างรู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องหรู้$อรู้�ฐบาลซ์6�งครู้องอ�าน่าจอย��แล�วน่�&น่ โดยใช�กี่�าล�งบ�งค�บ แล�วสัถาปน่ารู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องหรู้$อจ�ดต�&งรู้�ฐบาลใหม�

5. กี่ารู้รู้�ฐปรู้ะหารู้ (Coup d’ Etat) หมายถ6ง กี่ารู้ใช�กี่�าล�งหรู้$อกี่ารู้กี่รู้ะที่�าอ�น่ม�ชอบเพั$�อเปล��ยน่แปลงรู้�ฐบาล

31

6. ใน่ที่างที่ฤษฎ�น่�&น่ กี่ารู้ปฏิ�ว�ต�ม�ความหมายแตกี่ต�างจากี่รู้�ฐปรู้ะหารู้ 2 ปรู้ะกี่ารู้ ค$อ(1) กี่ารู้ปฏิ�ว�ต�เป7น่กี่ารู้เปล��ยน่แปลงรู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องจากี่รู้ะบอบหน่6�ง ไปสั��

รู้ะบอบหน่6�ง หรู้$อม�กี่ารู้ล�มล�างสัถาบ�น่ปรู้ะม,ขเพั$�อเปล��ยน่รู้�ปแบบปรู้ะม,ขแห�งรู้�ฐ ใน่ขณะที่��รู้�ฐปรู้ะหารู้ หมายความแต�เพั�ยงกี่ารู้เปล��ยน่แปลงอ�าน่าจกี่ารู้บรู้�หารู้ปรู้ะเที่ศโดยฉ�บพัล�น่

(2) กี่ารู้ปฏิ�ว�ต�น่�&น่ ผ่��กี่รู้ะที่�ากี่ารู้ม�กี่ได�แกี่�ปรู้ะชาชน่ที่��รู้วมต�วกี่�น่ข6&น่ หรู้$อคณะบ,คคลด�าเน่�น่กี่ารู้ สั�วน่กี่ารู้รู้�ฐปรู้ะหารู้น่�&น่ ผ่��กี่รู้ะที่�ากี่ารู้ม�กี่ได�แกี่�บ,คคลสั�าค�ญใน่คณะรู้�ฐบาลหรู้$อม�สั�วน่อย��ใน่รู้�ฐบาล หรู้$อคณะที่หารู้

7. ใน่ที่างปฏิ�บ�ต�น่�&น่ คณะผ่��กี่�อกี่ารู้รู้�ฐปรู้ะหารู้ใน่ปรู้ะเที่ศไที่ยไม�ว�าจะเรู้�ยกี่ตน่เองว�า คณะรู้าษฎรู้+ คณะรู้�ฐปรู้ะหารู้ คณะปฏิ�ว�ต� หรู้$อคณะปฏิ�รู้�ปกี่ารู้ปกี่ครู้องแผ่�น่ด�น่ อย�างไรู้กี่0ได� เพัรู้าะผ่ลใน่ที่างกี่ฎหมายย�อมเหม$อน่กี่�น่ค$อ ผ่��กี่รู้ะที่�ากี่ารู้สั�าเรู้0จย�อมเป7น่ รู้�ฏิฐาธ์�ป?ตย+

8. ผ่ลที่างกี่ฎหมายที่��สั�าค�ญที่��สั,ดอ�น่เกี่�ดจากี่กี่ารู้ปฏิ�ว�ต�รู้�ฐปรู้ะหารู้ที่��กี่รู้ะที่�าสั�าเรู้0จค$อ คณะปฏิ�ว�ต�หรู้$อรู้�ฐปรู้ะหารู้ย�อมที่รู้งไว�ซ์6�งอ�าน่าจอธ์�ปไตย กี่ล�าวค$อ อ�าน่าจอธ์�ปไตยซ์6�งเด�มเคยเป7น่ของผ่��อ$�น่ กี่0จะเปล��ยน่ม$อมาอย��ที่��คณะปฏิ�ว�ต�หรู้$อรู้�ฐปรู้ะหารู้น่�&ที่�น่ที่� อ�น่กี่�อให�เกี่�ดผ่ลย�อยๆ ด�งน่�&ค$อ

(1) ใน่ที่างรู้�ฐศาสัตรู้+น่�&น่ถ$อว�า เม$�อปฏิ�ว�ต�รู้�ฐปรู้ะหารู้สั�าเรู้0จแล�ว สัถาบ�น่กี่ารู้เม$อง เช�น่ รู้�ฐสัภา คณะรู้�ฐมน่ตรู้� ย�อมถ�กี่ยกี่เล�กี่เพั�กี่ถอน่ไปใน่ต�ว

(2) เม$�อคณะปฏิ�ว�ต�หรู้$อรู้�ฐปรู้ะหารู้เป7น่รู้�ฏิฐาธ์�ป?ตย+แล�ว ความผ่�ดฐาน่กี่บฏิกี่0ด�หรู้$อฐาน่อ$�น่กี่0ด� ย�อมถ�กี่ลบล�างไปหมด โดยถ$อเสัม$อน่หน่6�งไม�เคยกี่รู้ะที่�าผ่�ดมากี่�อน่

ตอน่ที่�� 3.4 : โครู้งรู้�างของรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญเรู้$�องที่�� 3.4.1 : ค�าปรู้ารู้ภของรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ1. โดยที่��วไป รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญลายล�กี่ษณ+อ�กี่ษรู้ จะปรู้ะกี่อบด�วยสั�วน่สั�าค�ญ 2 สั�วน่ ค$อ

- ค�าปรู้ารู้ภหรู้$อค�าน่�าของรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ - เน่$&อความของรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ2. ค�า ปรู้ารู้ภ หมายถ6ง บที่น่�า เรู้$�องรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ ซ์6�งอาจแสัดงเหต,ผ่ลแห�งกี่ารู้ม�

รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญฉบ�บน่�&น่ หรู้$ออาจวางหล�กี่พั$&น่ฐาน่ที่��วไปของรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ หรู้$อพัรู้รู้ณน่าเกี่�ยรู้ต�ค,ณของผ่��จ�ดที่�ากี่0ได�

3. ป?ญหาที่��ว�า ค�าปรู้ารู้ภจะม�ผ่ลที่างกี่ฎหมายหรู้$อไม�ปรู้ะกี่ารู้ใดน่�&น่ น่�กี่กี่ฎหมายม�ความเห0น่เป7น่ 2 ฝEาย ค$อ

(1) ฝEายที่��เห0น่ว�า ค�าปรู้ารู้ภม�ความสั�าค�ญอย�างเด�ยวกี่�น่หรู้$อใกี่ล�เค�ยงกี่�บต�วบที่กี่ฎหมาย ค$อ น่�กี่กี่ฎหมายของอ�งกี่ฤษและปรู้ะเที่ศใน่เครู้$อจ�กี่รู้ภพั และน่�กี่กี่ฎหมายปรู้ะเที่ศใน่ค�ายคอมม�วน่�สัต+

(2) ฝEายที่��เห0น่ว�า ค�าปรู้ารู้ภม�ใช�กี่ฎหมาย เป7น่คน่ละสั�วน่กี่�บต�วบที่มาตรู้า ค$อ น่�กี่กี่ฎหมายสัหรู้�ฐอเมรู้�กี่า และปรู้ะเที่ศใน่ภาคพั$&น่ย,โรู้ป

4. ปรู้ะโยชน่+ของค�าปรู้ารู้ภของรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ ค$อ(1) ช�วยให�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญสัละสัลวยข6&น่

32

(2) ช�วยใน่กี่ารู้ต�ความบที่บ�ญญ�ต�ใน่รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ(3) ช�วยให�ที่รู้าบปรู้ะว�ต�กี่ารู้เม$องของปรู้ะเที่ศน่�&น่(4) ช�วยให�ที่รู้าบปรู้ะว�ต�กี่ารู้จ�ดที่�ารู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญฉบ�บน่�&น่

5. ข�อความที่��ปรู้ากี่ฏิใน่ค�าปรู้ารู้ภ ม�กี่ม�ข�อความด�งต�อไปน่�&- ข�อความแสัดงให�ที่รู้าบที่��มาหรู้$ออ�าน่าจจ�ดให�ม�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ- ข�อความที่��แสัดงให�เห0น่ความจ�าเป7น่ที่��ต�องม�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญฉบ�บใหม�- ข�อความที่��แสัดงว�ตถ,ปรู้ะสังค+ใน่กี่ารู้บ�ญญ�ต�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ หรู้$อปณ�ธ์าน่ของ

รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ- ข�อความที่��แสัดงถ6งอ�าน่าจใน่กี่ารู้จ�ดที่�ารู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ- ข�อความที่��แสัดงถ6งปรู้ะว�ต�ของชาต�- ข�อความปรู้ะกี่าศสั�ที่ธ์�และเสัรู้�ภาพัของรู้าษฎรู้

6. สั�าหรู้�บรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของปรู้ะเที่ศไที่ย ใน่เรู้$�องเกี่��ยวกี่�บค�าปรู้ารู้ภน่�&น่ ม�ข�อสั�งเกี่ตด�งน่�&- ม�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญเพั�ยงฉบ�บ เด�ยว เที่� าน่�&น่ที่�� บ�ญญ�ต�ค�า ปรู้ารู้ภไว�สั�&น่ๆ ค$อ

พั.รู้.บ.ธ์รู้รู้มน่�ญกี่ารู้ปกี่ครู้องแผ่�น่ ด�น่สัยามช��วครู้าว พั.ศ.2475- รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญฉบ�บช��วครู้าว ม�กี่จะม�ข�อความใน่ค�าปรู้ารู้ภสั�&น่กี่ว�ารู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญฉบ�บ

ถาวรู้- รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของไที่ยถ$อเป7น่ธ์รู้รู้มเน่�ยมปฏิ�บ�ต�ว�า ม�กี่จะม�ค�าปรู้ารู้ภย$ดยาว

เรู้$�องที่�� 3.4.2 : เน่$&อความของรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ1. ใน่สั�วน่ของเน่$&อความตามบที่มาตรู้าของรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญน่�&น่ จะว�าด�วยเรู้$�องต�างๆ ด�งต�อไป

น่�&(1) กี่ฎเกี่ณฑ์+กี่ารู้ปกี่ครู้องปรู้ะเที่ศ (ม�ความสั�าค�ญที่��สั,ด)(2) บที่บ�ญญ�ต�เกี่��ยวกี่�บสั�ที่ธ์�เสัรู้�ภาพัของปรู้ะชาชน่(3) กี่ฎเกี่ณฑ์+อ$�น่ๆ ใน่รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ

- กี่ฎกี่ารู้แกี่�ไขเพั��มเต�ม - แน่วน่โยบายแห�งรู้�ฐ- ความเป7น่กี่ฎหมายสั�งสั,ด - บที่เฉพัาะกี่าล- หน่�าที่��พัลเม$อง

2. รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญเป7น่กี่ฎหมายสั�าค�ญ จ6งควรู้ม�ความสั�งสั,ดเหน่$อกี่ฎหมายอ$�น่ใด ซ์6�งม�ผ่ล 2 ปรู้ะกี่ารู้ ค$อ

(1) กี่ารู้เปล��ยน่แปลงแกี่�ไขและยกี่เล�กี่ ย�อมที่�าได�ยากี่กี่ว�ากี่ฎหมายธ์รู้รู้มดา(2) สั��งใดจะมาข�ดขวางหรู้$อข�ดแย�งม�ได� ไม�ว�าสั��งน่�&น่จะม�กี่�อน่หรู้$อม�หล�ง

รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญกี่0ตาม

ตอน่ที่�� 3.5 : รู้�ปของรู้�ฐและรู้�ปแบบของปรู้ะม,ขของรู้�ฐเรู้$�องที่�� 3.5.1 : รู้�ปของรู้�ฐ

33

1. รู้�ปของรู้�ฐตามต�ารู้ารู้�ฐศาสัตรู้+ จ�าแน่กี่ได� 3 รู้�ปแบบ ค$อ(1) รู้�ฐเด��ยว (Unitary State) (3) รู้� ฐ รู้ ว ม ห ล า ย รู้� ฐ

(Federation)(2) รู้�ฐรู้วมสัองรู้�ฐ (Union)

2. รู้�ฐเด��ยว ค$อ รู้�ฐซ์6�งเป7น่เอกี่ภาพั ไม�ได�แบ�งแยกี่ออกี่จากี่กี่�น่ ม�กี่ารู้ใช�อ�าน่าจสั�งสั,ดที่�&งภายใน่และภายน่อกี่โดยองค+กี่ารู้เด�ยวกี่�น่ที่��วด�น่แดน่ของรู้�ฐ ปรู้ะเที่ศที่��ม�รู้�ปของรู้�ฐเป7น่รู้�ฐเด��ยว ได�แกี่� สัเปน่ โปรู้ต,เกี่สั ญ��ป,Eน่ น่อรู้เวย+

3. รู้�ฐรู้วมสัองรู้�ฐ ค$อ รู้�ฐซ์6�งมารู้วมเข�าด�วยกี่�น่สัองรู้�ฐ โดยม�ปรู้ะม,ขรู้�วมกี่�น่หรู้$อโดยกี่ารู้ใช�อ�าน่าจภายน่อกี่รู้�วมกี่�น่ แต�ใช�อ�าน่าจภายใน่แยกี่จากี่กี่�น่ แบ�งออกี่เป7น่ 2 ปรู้ะเภที่ ค$อ

(1) รู้�ฐรู้วมที่��ม�ปรู้ะม,ขรู้�วมกี่�น่ (Personal Union) ป?จจ,บ�น่รู้�ฐแบบน่�&ไม�ม�แล�ว

(2) รู้�ฐรู้วมที่��ใช�อ�าน่าจภายน่อกี่รู้�วมกี่�น่ ป?จจ,บ�น่รู้�ฐแบบน่�&ไม�ม�แล�ว4. รู้�ฐรู้วมหลายรู้�ฐ ค$อ กี่ารู้รู้วมต�วของรู้�ฐต�างๆ มากี่กี่ว�าสัองรู้�ฐข6&น่ไป ด�วยความสัม�ครู้ใจ

ของที่,กี่รู้�ฐ เพั$�อปรู้ะโยชน่+รู้�วมกี่�น่ รู้�ฐแบบน่�&ม� 2 ปรู้ะเภที่ ค$อ(1) สัมาพั�น่ธ์รู้�ฐ (Confederation) ป?จจ,บ�น่ไม�ม�รู้�ฐแบบน่�&แล�ว(2) สัหรู้�ฐ (United States) เช�น่ สัหรู้�ฐอเมรู้�กี่า สัหรู้�ฐอาหรู้�บเอม�เรู้ต

5. สัหรู้�ฐอเมรู้�กี่า เรู้��มต�&งปรู้ะเที่ศเป7น่สัมาพั�น่ธ์รู้�ฐ แต�เหต,กี่ารู้ณ+ต�อมาแสัดงให�เห0น่ว�า รู้�ฐรู้วมแบบสัมาพั�น่ธ์รู้�ฐอ�อน่แอมากี่ ไม�สัามารู้ถค,�มครู้องตน่เองได� ต�อมาใน่ป8 พั.ศ.2332 จ6งได�ม�กี่ารู้ยกี่เล�กี่รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญฉบ�บน่�&น่ และปรู้ะกี่าศใช�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญฉบ�บใหม� โดยกี่�าหน่ดรู้�ปของรู้�ฐให�เป7น่แบบสัหรู้�ฐ

6. รู้�ปของรู้�ฐแบบใหม� เช�น่ สัหรู้�ฐอเมรู้�กี่า น่�&น่ ต�อมาได�กี่ลายเป7น่แม�แบบให�แกี่�ปรู้ะเที่ศต�างๆ เช�น่ ออสัเตรู้เล�ย แคน่าดา สัว�ตเซ์อรู้+แลน่ด+ เยอรู้ม�น่ อ�น่เด�ย มาเลเซ์�ย

7. กี่ารู้กี่�าหน่ดรู้�ปแบบสัหรู้�ฐที่�าได�โดยกี่ารู้แบ�งอ�าน่าจรู้�ฐบาลออกี่เป7น่ 2 สั�วน่ กี่ล�าวค$อ(1) อ�า น่ า จ ข อ ง รู้� ฐ บ า ล กี่ ล า ง ห รู้$ อ รู้� ฐ บ า ล แ ห� ง ช า ต� (Federal

Government)(2) อ�าน่าจของรู้�ฐบาลแห�งมลรู้�ฐ (State Government)

เรู้$�องที่�� 3.5.2 : รู้�ปของรู้�ฐตามรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญไที่ย1. รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญไที่ยบ�ญญ�ต�เสัมอว�า ปรู้ะเที่ศไที่ยเป7น่รู้าชอาณาจ�กี่รู้อ�น่หน่6�งอ�น่เด�ยวจะ“

แบ�งแยกี่ม�ได�” ข�อความน่�&แสัดงให�เห0น่ถ6งสัารู้ะสั�าค�ญ 2 ปรู้ะกี่ารู้ ค$อ(1) ปรู้ะเที่ศไที่ยเป7น่รู้�ฐเด��ยว (2) ปรู้ะเที่ศไที่ยเป7น่รู้าชอาณาจ�กี่รู้

2. ค�าว�า “รู้าชอาณาจ�กี่รู้” ม� 2 ความหมาย ค$อ (1) ใน่ปรู้ะมวลกี่ฎหมายอาญา หมายถ6ง ด�น่แดน่ที่��เป7น่ของปรู้ะเที่ศไที่ยที่�&งหมด(2) ใน่ที่างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ หมายถ6ง รู้�ฐซ์6�งม�พัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+เป7น่ปรู้ะม,ข

3. รู้าชอาณาจ�กี่รู้ ม� 2 ปรู้ะเภที่ ค$อ

34

(1) สัหรู้าชอาณาจ�กี่รู้ (United Kingdom) ซ์6�งปรู้ะกี่อบด�วย บรู้�เตน่ใหญ� (Great Britain) ได�แกี่� อ�งกี่ฤษ

สักี่อตแลน่ด+ เวลล+ และไอรู้+แลน่ด+(2) รู้าชอาณาจ�กี่รู้ (Kingdom) ซ์6�งม�ด�น่แดน่เด�ยวกี่�น่ตลอด เช�น่ รู้าช

อาณาจ�กี่รู้ไที่ย

เรู้$�องที่�� 3.5.3 : รู้�ปแบบของปรู้ะม,ขของรู้�ฐ1. รู้�ปแบบของปรู้ะม,ขของรู้�ฐ ซ์6�งปรู้ะเที่ศต�างๆ น่�ยมใช�ใน่ป?จจ,บ�น่ม� 2 รู้�ปแบบ ค$อ

(1) ปรู้ะม,ขของรู้�ฐแบบปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�(2) ปรู้ะม,ขของรู้�ฐแบบพัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+

2. ปรู้ะม,ขของรู้�ฐแบบปรู้ะธ์าน่าธ์�บด� แบ�งตามอ�าน่าจหน่�าที่��และความรู้�บผ่�ดชอบใน่กี่ารู้บรู้�หารู้รู้าชกี่ารู้แผ่�น่ด�น่ได� 3 ปรู้ะเภที่ ค$อ

(1) ปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�ใน่ฐาน่ะที่��เป7น่ปรู้ะม,ขของรู้�ฐ และปรู้ะม,ขของฝEายบรู้�หารู้- เป7น่ปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�ที่��มาจากี่กี่ารู้เล$อกี่ต�&ง ที่�าหน่�าที่��ที่� &งปรู้ะม,ขของรู้�ฐและ

ปรู้ะม,ขฝEายบรู้�หารู้- รู้�บผ่�ดชอบโดยตรู้งต�อปรู้ะชาชน่ เพัรู้าะได�รู้�บกี่ารู้เล$อกี่ต�&งมาจากี่ปรู้ะชาชน่- รู้�ฐมน่ตรู้�ที่��ปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�แต�งต�&งเป7น่เสัม$อน่ที่��ปรู้6กี่ษาและรู้�บผ่�ดชอบ

โดยตรู้งต�อปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�- เป7น่กี่ารู้แบ�งแยกี่อ�าน่าจค�อน่ข�างเครู้�งครู้�ด กี่ล�าวค$อ รู้�ฐสัภาไม�อาจ

ควบค,มกี่ารู้บรู้�หารู้ของ ปรู้ะธ์าน่าธ์�บด� ขณะเด�ยวกี่�น่ปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�ไม�อาจย,บสัภาได�เช�น่กี่�น่ - เป7น่กี่ารู้ปกี่ครู้องที่��ม�รู้ะบบกี่ารู้คาน่และด,ล (Check and Balance)- กี่ารู้ปกี่ครู้องรู้ะบอบน่�&ม�ต�วอย�างใน่ปรู้ะเที่ศสัหรู้�ฐอเมรู้�กี่า เม0กี่ซ์�โกี่

อารู้+เจน่ต�น่า อ�น่โดน่�เซ์�ย(2) ปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�ใน่ฐาน่ะที่��เป7น่ปรู้ะม,ขของรู้�ฐ โดยม�ได�เป7น่ปรู้ะม,ขของฝEายบรู้�หารู้

- เป7น่ปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�ที่��มาจากี่กี่ารู้เล$อกี่ต�&ง ม�ฐาน่ะปรู้ะม,ขของรู้�ฐคล�ายพัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+

- ไม�ต�องม�ความรู้�บผ่�ดชอบที่างกี่ารู้เม$อง- ม�น่ายกี่รู้�ฐมน่ตรู้�ซ์6�งเป7น่ปรู้ะม,ขฝEายบรู้�หารู้ และคณะรู้�ฐมน่ตรู้�ต�องรู้�บผ่�ด

ชอบใน่กี่ารู้บรู้�หารู้ รู้าชกี่ารู้แผ่�น่ด�น่- กี่ารู้ปกี่ครู้องรู้ะบอบน่�&ม�ต�วอย�างใน่ปรู้ะเที่ศอ�น่เด�ย สั�งคโปรู้+ เยอรู้ม�น่

(3) ปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�ใน่ฐาน่ะปรู้ะม,ขของรู้�ฐ ซ์6�งรู้�วมกี่�น่บรู้�หารู้รู้าชกี่ารู้แผ่�น่ด�น่กี่�บน่ายกี่รู้�ฐมน่ตรู้�

- ปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�เป7น่ปรู้ะธ์าน่ใน่ที่��ปรู้ะช,มคณะรู้�ฐมน่ตรู้�- เป7น่ผ่��กี่�าหน่ดน่โยบายต�างปรู้ะเที่ศ และน่โยบายที่างกี่ารู้เม$อง

35

3. ปรู้ะม,ขของรู้�ฐแบบพัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+ จ�าแน่กี่ตามพัรู้ะรู้าชอ�าน่าจและพัรู้ะรู้าชฐาน่ะออกี่เป7น่ 3 ปรู้ะเภที่ ค$อ

(1) พัรู้ะมหา กี่ษ� ต รู้�ย+ ใ น่ รู้ ะ บ อ บ สั ม บ� รู้ณ า ญ า สั�ที่ ธ์� รู้ า ช ย+ (Absolute Monarchy)

- ที่รู้งเป7น่องค+รู้�ฏิฐาธ์�ป?ตย+- ที่รู้งใช�อ�าน่าจน่�ต�บ�ญญ�ต� บรู้�หารู้ และต,ลากี่ารู้ได�โดยล�าพั�งพัรู้ะองค+- พัรู้ะบรู้มรู้าชว�น่�จฉ�ยของพัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+เป7น่ที่��สั,ด

(2) พั รู้ ะ ม ห า กี่ ษ� ต รู้� ย+ ใ น่ รู้ ะ บ อ บ ป รู้ ม� ต า ญ า สั� ที่ ธ์� รู้ า ช ย+ (Limited Monarchy)

- พัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+ที่รู้งม�พัรู้ะรู้าชอ�า น่าจที่,กี่ปรู้ะกี่ารู้ แต�ถ�กี่จ�า กี่�ดโดยบที่บ�ญญ�ต�แห�งรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ

- อ�าน่าจบรู้�หารู้เป7น่พัรู้ะรู้าชอ�าน่าจของพัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+- กี่ารู้พั�จารู้ณาพั�พัากี่ษาคด�เป7น่อ�าน่าจของผ่��พั�พัากี่ษา- กี่ารู้ปกี่ครู้องรู้ะบอบน่�&ม�ต�วอย�างใน่ปรู้ะเที่ศเอธ์�โอเป8ย สัม�ยพัรู้ะจ�กี่รู้พัรู้

รู้ด�ไฮิเลเซ์ลาสัซ์� ปรู้ะเที่ศญ��ป,Eน่ กี่�อน่สังครู้ามโลกี่ครู้�&งที่��สัอง และปรู้ะเที่ศซ์าอ,ด�อารู้ะเบ�ย

(3) พัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+ภายใต�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ (Constitutional Monarchy)- ม�ใน่รู้ะบอบปรู้ะชาธ์�ปไตยที่��ม�พัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+เป7น่ปรู้ะม,ข- ที่รู้งเป7น่พัรู้ะปรู้ะม,ขของปรู้ะเที่ศเที่�าน่�&น่- ไม�ได�เป7น่ปรู้ะม,ขฝEายบรู้�หารู้ เพัรู้าะม�น่ายกี่รู้�ฐมน่ตรู้�เป7น่ห�วหน่�ารู้�ฐบาลอย��

แล�ว- กี่ารู้ปกี่ครู้องรู้ะบอบน่�&ม�ต�วอย�างใน่ปรู้ะเที่ศไที่ย ปรู้ะเที่ศอ�งกี่ฤษ ปรู้ะเที่ศ

ญ��ป,Eน่ใน่ป?จจ,บ�น่4. ม�ข�อพั�จารู้ณาว�า รู้�ปแบบของปรู้ะม,ขของรู้�ฐแบบใดจะด�กี่ว�ากี่�น่ ซ์6�งม�ความเห0น่แยกี่เป7น่

2 ฝEาย ด�งน่�&(1) ฝEายที่��เห0น่ว�ารู้�ปแบบปรู้ะม,ขแบบปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�น่�าจะด�กี่ว�า โดยให�เหต,ผ่ลว�า

- ปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�มาจากี่กี่ารู้เล$อกี่ต�&งของปรู้ะชาชน่ ย�อมเข�าใจความต�องกี่ารู้ของปรู้ะชาชน่อย�าง

แที่�จรู้�ง- หากี่ปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�ปฏิ�บ�ต�ไม�เหมาะสัมกี่0ม�ที่างแกี่�ไขโดยว�ธ์�ไม�เล$อกี่ต�&งให�เป7น่

อ�กี่ต�อไป(2) ฝEายที่��เห0น่ว�ารู้�ปแบบพัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+น่�าจะด�กี่ว�า โดยให�เหต,ผ่ลว�า

- พัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+ที่รู้งเป7น่ที่��มาแห�งเกี่�ยรู้ต�ศ�กี่ด�D- พัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+ที่รู้งเป7น่กี่ลางใน่ที่างกี่ารู้เม$อง- พัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+ที่รู้งเป7น่พัรู้ะปรู้ะม,ขถาวรู้

36

- พัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+ที่รู้งเป7น่ศ�น่ย+รู้วมแห�งความเป7น่ชาต� และความสัาม�คค�ของคน่ใน่ชาต�

5. กี่ารู้เข�าสั��ต�าแหน่�งของปรู้ะม,ขของรู้�ฐแบบพัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+ อาจที่�าได�หลายว�ธ์�(1) ปรู้าบดาภ�เษกี่ เป7น่กี่ารู้ครู้องรู้าชสัมบ�ต�โดยว�ธ์�ยกี่ตน่ข6&น่เป7น่กี่ษ�ตรู้�ย+ (2) กี่ารู้สั$บรู้าชสัมบ�ต� เป7น่กี่ารู้ข6&น่ครู้องรู้าชสัมบ�ต�สั$บต�อจากี่พัรู้ะรู้าชบรู้รู้พับ,รู้,ษ(3) กี่ารู้สั$บรู้าชสัมบ�ต�โดยความเห0น่ชอบจากี่รู้�ฐสัภา เป7น่กี่ารู้ข6&น่ครู้องรู้าชสัมบ�ต�

ต�อจากี่บรู้รู้พับ,รู้,ษ แต�ต�องได�รู้�บความเห0น่ชอบจากี่รู้�ฐสัภา(4) กี่ารู้ครู้องรู้าชสัมบ�ต�โดยว�ธ์�เล$อกี่ต�&งรู้ะหว�างผ่��ม�สั�ที่ธ์� เช�น่ กี่ารู้ข6&น่ครู้องรู้าช

สัมบ�ต�ใน่มาเลเซ์�ย6. สั�าหรู้�บปรู้ะม,ขของปรู้ะเที่ศไที่ย ม�หล�กี่กี่ารู้ที่��น่�าสัน่ใจด�งน่�&

(1) ปรู้ะเที่ศไที่ยม�กี่ารู้ปกี่ครู้องรู้ะบอบปรู้ะชาธ์�ปไตย อ�น่ม�พัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+เป7น่ปรู้ะม,ข

(2) ม�กี่ฎมณเฑ์�ยรู้บาลว�าด�วยกี่ารู้สั$บรู้าชสั�น่ตต�วงศ+ พั.ศ.2467 ซ์6�งถ$อเป7น่กี่ฎหมายรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญฉบ�บหน่6�ง

(3) กี่รู้ณ�ที่��รู้าชบ�ลล�งค+ว�างลง หรู้$อพัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+ไม�ได�ปรู้ะที่�บอย��ใน่รู้าชอาณาจ�กี่รู้ หรู้$อที่รู้งบรู้�หารู้

พัรู้ะรู้าชภารู้ะไม�ได� เช�น่ ที่รู้งผ่น่วช ต�องม�ผ่��สั�าเรู้0จรู้าชกี่ารู้แที่น่พัรู้ะองค+(4) พัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+ที่รู้งเล$อกี่และแต�งต�&งผ่��ที่รู้งค,ณว,ฒ�จ�าน่วน่ไม�เกี่�น่ 15 คน่

ปรู้ะกี่อบเป7น่องคมน่ตรู้� ม�หน่�าที่��ถวายความเห0น่ต�อพัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+ใน่พัรู้ะรู้าชกี่รู้ณ�ยกี่�จที่�&งปวง(5) พัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+ไม�ต�องที่รู้งรู้�บผ่�ดชอบที่างกี่ารู้เม$อง จ6งต�องม�ผ่��ลงน่ามรู้�บ

สัน่องพัรู้ะบรู้มรู้าชโองกี่ารู้(6) พัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+ที่รู้งเป7น่ปรู้ะม,ข เป7น่ผ่ลให�ปรู้ะเที่ศไที่ยเป7น่รู้าชอาณาจ�กี่รู้(7) พัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+ที่รู้งด�ารู้งต�าแหน่�งจอมที่�พัไที่ย(8) พัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+ที่รู้งอย��ใต�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ แต�กี่0ที่รู้งอย��เหน่$อกี่ฎหมายใน่ล�าด�บ

รู้องลงมาโดยอ�ตโน่ม�ต�(9) พัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+ที่รู้งไว�ซ์6�งพัรู้ะรู้าชอ�าน่าจ

= = = = = = = = = = = =

หน่�วยที่�� 4รู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้อง

ตอน่ที่�� 4.1 : รู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะชาธ์�ปไตยเรู้$�องที่�� 4.1.1 : ว�ว�ฒน่ากี่ารู้รู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะชาธ์�ปไตย

37

1. กี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะชาธ์�ปไตยสัม�ยเรู้��มแรู้กี่น่�&น่ เกี่�ดใน่น่ครู้รู้�ฐเอเธ์น่สั+ของกี่รู้�กี่โบรู้าณ เม$�อปรู้ะมาณ 500 ป8กี่�อน่ครู้�สัตกี่าล เป7น่กี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะชาธ์�ปไตยโดยตรู้ง กี่ล�าวค$อ ปรู้ะชาชน่ชาวเอเธ์น่สั+ที่�&งหมดเป7น่ผ่��ใช�อ�าน่าจใน่กี่ารู้ปกี่ครู้องโดยตรู้ง ด�วยกี่ารู้ปรู้ะช,มรู้�วมกี่�น่

2. หล�งจากี่ที่��ปรู้ะชาธ์�ปไตยโดยตรู้งได�ล�มสัลายไปจากี่น่ครู้เอเธ์น่สั+ กี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะชาธ์�ปไตยหย,ดชะง�กี่ไปน่�บพั�น่ป8 จ6งได�เรู้��มกี่�อรู้�ปข6&น่ใน่ย,โรู้ป โดยเฉพัาะอย�างย��งใน่ปรู้ะเที่ศอ�งกี่ฤษ

3. ว�ว�ฒน่ากี่ารู้ของกี่ารู้ปกี่ครู้องรู้ะบอบปรู้ะชาธ์�ปไตยใน่ปรู้ะเที่ศอ�งกี่ฤษ สั$บเน่$�องมาจากี่(1) สัภาพัสั�งคมผ่��ปกี่ครู้องใน่อ�งกี่ฤษเวลาน่�&น่ เป7น่สั�งคมศ�กี่ด�น่า บรู้รู้ดาข,น่น่าง

เจ�าที่��ด�น่ม�หน่�าที่��รู้ �บใช�กี่ษ�ตรู้�ย+ และเป7น่ผ่��ม�อภ�สั�ที่ธ์�Dใน่ที่างกี่ารู้เม$อง(2) ใน่ครู้�สัต+ศตวรู้รู้ษที่�� 16 อ�งกี่ฤษสั�งแกี่ะเป7น่สั�น่ค�าออกี่ปรู้ะมาณป8ละ 8 ล�าน่

ต�ว ด�วยเหต,น่�& บรู้รู้ดาข,น่น่างเจ�าที่��ด�น่ต�างห�น่มาเล�&ยงแกี่ะใน่ที่��ด�น่ของตน่ และได�ปรู้ะกี่อบธ์,รู้กี่�จรู้�วมกี่�บพั�อค�าและน่ายหน่�าต�วแที่น่ ซ์6�งเป7น่ชน่ช�&น่กี่ลาง จน่ใน่ที่��สั,ดกี่ลายเป7น่พัวกี่เด�ยวกี่�น่

(3) ที่�ศน่คต�แบบศ�กี่ด�น่าของบรู้รู้ดาข,น่น่างเจ�าที่��ด�น่ที่�&งหลายเรู้��มเปล��ยน่ไปเป7น่ที่�ศน่คต�แบบน่ายที่,น่ ที่��ด�น่กี่ลายเป7น่ที่,น่ใน่กี่ารู้ผ่ล�ตและเป7น่แหล�งที่��มาของรู้ายได�

(4) ชน่ช�&น่กี่ลางจ6งม�บที่บาที่และอ�าน่าจใน่รู้�ฐสัภาเพั��มมากี่ข6&น่ เน่$�องจากี่ม�บรู้รู้ดาข,น่น่างเจ�าที่��ด�น่เป7น่พัวกี่ด�วย รู้�ฐสัภาได�เปล��ยน่แปลงบที่บาที่ไปเป7น่เครู้$�องถ�วงด,ลอ�าน่าจกี่ษ�ตรู้�ย+มากี่ข6&น่ จน่เกี่�ดรู้ะบบกี่ารู้ปกี่ครู้องที่��เรู้�ยกี่ว�า “รู้ะบบกี่ษ�ตรู้�ย+ม�อ�าน่าจจ�ากี่�ด กี่ล�าวค$อ”

- กี่ษ�ตรู้�ย+ย�งคงเป7น่ปรู้ะม,ขของปรู้ะเที่ศ และเป7น่ห�วหน่�ารู้�ฐบาล- กี่ษ�ตรู้�ย+ต�องยอมรู้�บอ�าน่าจอ�สัรู้ะของผ่��พั�พัากี่ษาและของรู้�ฐสัภา

(5) ป8 ค.ศ.1647 พัรู้ะเจ�าชารู้+ลที่�� 1 ถ�กี่ด�าเน่�น่คด�และถ�กี่ปรู้ะหารู้ช�ว�ต รู้�ฐสัภาม�ว�ว�ฒน่ากี่ารู้ไปอ�กี่รู้�ปแบบหน่6�ง โดยเปล��ยน่รู้�ปแบบกี่ารู้ปกี่ครู้องจากี่กี่ษ�ตรู้�ย+ม�อ�าน่าจจ�ากี่�ด ไปเป7น่รู้ะบบรู้�ฐบาลแบบรู้�ฐสัภา กี่ล�าวค$อ ม�องค+กี่รู้ที่��เรู้�ยกี่ว�า “คณะรู้�ฐมน่ตรู้�” ซ์6�งม�น่ายกี่รู้�ฐมน่ตรู้�เป7น่ห�วหน่�ารู้�ฐบาลบรู้�หารู้ปรู้ะเที่ศ

(6) ต�น่ครู้�สัต+ศตวรู้รู้ษที่�� 18 กี่ษ�ตรู้�ย+ยอมสัละอ�าน่าจใน่กี่ารู้ลงน่ามใน่กี่ฎหมายที่��รู้�ฐสัภาเสัน่อ และน่�บแต�น่�&น่มา รู้�ฐสัภาม�อ�าน่าจเต0มที่��ใน่กี่ารู้บ�ญญ�ต�กี่ฎหมาย สั�งผ่ลให�ใน่เวลาต�อมา ปรู้ะเที่ศอ�งกี่ฤษม�กี่ารู้ปกี่ครู้องใน่รู้ะบอบปรู้ะชาธ์�ปไตย

(7) ภายหล�งกี่ารู้ปฏิ�ว�ต�ใหญ�ใน่สัหรู้�ฐอเมรู้�กี่าและฝรู้��งเศสั กี่ารู้ปกี่ครู้องใน่รู้ะบอบด�งกี่ล�าวจ6งแพัรู้�หลายไปที่��วใน่ปรู้ะเที่ศย,โรู้ปตะว�น่ตกี่

เรู้$�องที่�� 4.1.2 : ความหมายของรู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะชาธ์�ปไตย1. รู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะชาธ์�ปไตย ตามความเห0น่ของ ดรู้.กี่มล สัมว�เช�ยรู้ หมาย

ถ6งกี่ารู้ปกี่ครู้องที่��ม�หล�กี่เกี่ณฑ์+ข�&น่ต��า 3 ปรู้ะกี่ารู้ ค$อ(1) ผ่��ปกี่ครู้องจะต�องได�รู้�บความย�น่ยอมจากี่ผ่��ใต�ปกี่ครู้อง

38

(2) ผ่��ใต�ปกี่ครู้องจะต�องม�สั�ที่ธ์�เปล��ยน่ต�วผ่��ปกี่ครู้องได�เป7น่ครู้�&งครู้าว(3) สั�ที่ธ์�มน่,ษยชน่ข�&น่ม�ลฐาน่ของปรู้ะชาชน่จะต�องได�รู้�บกี่ารู้ปกี่ปAองค,�มครู้อง

2. แน่วความค�ดปรู้ะชาธ์�ปไตย ซ์6�งกี่�อให�เกี่�ดรู้�ปแบบและว�ธ์�กี่ารู้ปกี่ครู้อง ตามความเห0น่ของ ดรู้.ช�ยอน่�น่ต+ ค$อ

(1) มน่,ษย+ม�ความสัามารู้ถ ม�สัต�ป?ญญา รู้� �จ�กี่ใช�เหต,ผ่ล ที่�าให�เกี่�ดรู้�ปแบบและว�ธ์�กี่ารู้ปกี่ครู้องที่��ใช�หล�กี่กี่ารู้ปรู้ะช,มปรู้6กี่ษาแลกี่เปล��ยน่ความค�ดเห0น่รู้ะหว�างกี่�น่

(2) ความเป7น่อ�สัรู้ะและเสัรู้�ภาพัของมน่,ษย+ ที่�าให�เกี่�ดรู้�ปแบบและว�ธ์�กี่ารู้ปกี่ครู้องที่��ม�กี่ารู้วางขอบเขตอ�าน่าจและหน่�าที่��

(3) ความเที่�าเที่�ยมกี่�น่ของคน่กี่�อให�เกี่�ดกี่ารู้ค,�มครู้องที่างกี่ฎหมายแกี่�บ,คคลอย�างเที่�าเที่�ยมกี่�น่โดยไม�ม�กี่ารู้เล$อกี่ปฏิ�บ�ต�

(4) อ�าน่าจอ�น่ชอบธ์รู้รู้มที่างกี่ารู้ปกี่ครู้อง เกี่�ดจากี่กี่ารู้ให�ความย�น่ยอมของปรู้ะชาชน่

(5) อ�าน่าจอธ์�ปไตยมาจากี่ปวงชน่(6) สั�ที่ธ์�เสัรู้�ภาพัใน่กี่ารู้แสัดงความค�ดเห0น่เป7น่สั��งสั�าค�ญ

3. โดยสัรู้,ป หล�กี่เกี่ณฑ์+ใหญ�ๆ ของรู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะชาธ์�ปไตย ค$อ(1) เป7น่รู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องที่��ปรู้ะชาชน่เป7น่เจ�าของอ�าน่าจอธ์�ปไตย(2) เป7น่รู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องที่��ปรู้ะชาชน่ม�สั�ที่ธ์�เสัรู้�ภาพั

เรู้$�องที่�� 4.1.3 : องค+ปรู้ะกี่อบของรู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะชาธ์�ปไตย1. องค+ปรู้ะกี่อบของรู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะชาธ์�ปไตย ได�แกี่�

(1) กี่ารู้เล$อกี่ต�&ง (3) หล�กี่กี่ารู้ว�าด�วยความถ�กี่ต�องแห�งกี่ฎหมาย

(2) หล�กี่กี่ารู้แบ�งแยกี่อ�าน่าจ2. ฌอง ฌาคสั+ รู้,สัโซ์ น่�กี่ค�ดที่างกี่ารู้เม$องคน่สั�าค�ญได�อธ์�บายใน่หน่�งสั$อ “สั�ญญา

ปรู้ะชาคม ไว�ว�า อ�าน่าจอธ์�ปไตยหรู้$ออ�าน่าจสั�งสั,ดใน่กี่ารู้ปกี่ครู้องปรู้ะเที่ศเป7น่ของ”

ปรู้ะชาชาต� และม�อย��ใน่มน่,ษย+ที่,กี่คน่3. หล�งกี่ารู้ปฏิ�ว�ต�ใหญ�ใน่ฝรู้��งเศสัเม$�อป8 ค.ศ.1789 แน่วความค�ดที่��ว�าอ�าน่าจอธ์�ปไตย

เป7น่ของปรู้ะชาชน่ ได�แพัรู้�หลายไปใน่ปรู้ะเที่ศต�างๆ จน่เป7น่ที่��ยอมรู้�บกี่�น่ว�า อ�าน่าจอธ์�ปไตยเป7น่ของปรู้ะชาชน่

4. ใน่ที่างปฏิ�บ�ต�น่�&น่ ปรู้ะชาชน่เจ�าของอ�าน่าจอธ์�ปไตยไม�สัามารู้ถใช�อ�าน่าจของตน่ได�อย�างที่��วถ6ง ปรู้ะชาชน่จ6งมอบอ�าน่าจให�แกี่�บ,คคลกี่ล,�มหน่6�งเพั$�อที่�าหน่�าที่��ปกี่ครู้องใน่ปรู้ะเที่ศแที่น่ปรู้ะชาชน่ กี่ารู้มอบอ�าน่าจด�งกี่ล�าวเรู้�ยกี่ว�า “กี่ารู้เล$อกี่ต�&งผ่��แที่น่รู้าษฎรู้” ซ์6�งถ$อเป7น่องค+ปรู้ะกี่อบสั�าค�ญของกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะชาธ์�ปไตย

5. กี่ารู้เล$อกี่ต�&งตามรู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะชาธ์�ปไตย จะต�องม�หล�กี่เกี่ณฑ์+ด�งน่�&(1) กี่ารู้เล$อกี่ต�&งต�องกี่รู้ะที่�าโดยเสัรู้� ไม�ม�กี่ารู้บ�งค�บหรู้$อจ�างวาน่หรู้$อใช�อ�ที่ธ์�พัล

ใดๆ

39

(2) กี่ารู้เล$อกี่ต�&งต�องม�กี่ารู้กี่�าหน่ดสัม�ยเล$อกี่ต�&งไว�แน่�น่อน่ช�ดเจน่(3) กี่ารู้จ�ดกี่ารู้เล$อกี่ต�&งต�องบรู้�สั,ที่ธ์�Dย,ต�ธ์รู้รู้ม(4) กี่ารู้ออกี่เสั�ยงเล$อกี่ต�&งต�องให�ปรู้ะชาชน่ม�โอกี่าสัใช�สั�ที่ธ์�เล$อกี่ต�&งอย�างแที่�จรู้�ง

ไม�ม�ข�อจ�ากี่�ดกี่�ดกี่�น่(5) แต�ละคน่ม�คะแน่น่เสั�ยงเพั�ยงเสั�ยงเด�ยว และที่,กี่คะแน่น่เสั�ยงย�อมม�น่�&าหน่�กี่

เที่�ากี่�น่(6) กี่ารู้ลงคะแน่น่เสั�ยงต�องไม�ม�กี่ารู้ใช�อ�ที่ธ์�พัลบ�งค�บ ข�มข�� หรู้$อให�สั�น่จ�างรู้างว�ล

6. รู้ะบบกี่ารู้เล$อกี่ต�&งผ่��แที่น่รู้าษฎรู้ แบ�งออกี่เป7น่ 3 รู้�ปแบบ ค$อ(1) กี่ารู้เล$อกี่ต�&งโดยที่างตรู้งและที่างอ�อม(2) กี่ารู้เล$อกี่ต�&งแบบแบ�งเขตและแบบรู้วมเขต(3) กี่ารู้เล$อกี่ต�&งตามเสั�ยงข�างมากี่และแบบสั�ดสั�วน่

7. ปรู้ะเที่ศไที่ยเคยม�กี่ารู้เล$อกี่ต�&งแล�ว 2 รู้�ปแบบ ค$อ กี่ารู้เล$อกี่ต�&งโดยที่างตรู้งและที่างอ�อม และกี่ารู้เล$อกี่ต�&งแบบแบ�งเขตและแบบรู้วมเขต

8. กี่ารู้แบ�งแยกี่อ�าน่าจ ม�จ,ดม,�งหมายสั�าค�ญค$อ ปAองกี่�น่ม�ให�ม�กี่ารู้ใช�อ�าน่าจซ์6�งเป7น่อธ์�ปไตยของชาต�ตกี่ไปอย��กี่�บองค+กี่รู้ใดองค+กี่รู้หน่6�ง ไม�ว�าโดยตรู้งหรู้$อโดยอ�อม

9. มองเตสักี่�เออ น่�กี่ค�ดที่างกี่ารู้เม$องคน่สั�า ค�ญชาวฝรู้��งเศสัได�อธ์�บายใน่หน่�งสั$อ “เจตน่ารู้มณ+ของกี่ฎหมาย ไว�เกี่��ยวกี่�บกี่ารู้แบ�งแยกี่อ�าน่าจอธ์�ปไตยออกี่เป7น่ ” 3 อ�าน่าจ ค$อ อ�าน่าจน่�ต�บ�ญญ�ต� อ�าน่าจที่��จะปฏิ�บ�ต�กี่�จกี่ารู้ต�างๆ ซ์6�งข6&น่อย��กี่�บกี่ฎหมายมหาชน่ และอ�าน่าจที่��จะปฏิ�บ�ต�กี่�จกี่ารู้ต�างๆ ซ์6�งข6&น่อย��กี่�บกี่ฎหมายเอกี่ชน่

10. มองเตสักี่�เออ ได�แสัดงความเห0น่ไว�ว�า องค+กี่รู้ที่��ม�อ�าน่าจหน่�าที่��ที่� &ง “ 3 องค+กี่ารู้ ต�องแยกี่จากี่กี่�น่และเป7น่อ�สัรู้ะไม�ข6&น่แกี่�กี่�น่ เสัรู้�ภาพัของปรู้ะชาชน่จะม�ไม�ได�หรู้$อม�เป7น่สั�วน่น่�อย ถ�าหากี่อ�าน่าจเหล�าน่�&ไปรู้วมอย��องค+กี่รู้ใดองค+กี่รู้หน่6�ง”

11. ความเห0น่ของมองเตสักี่�เออ ม�อ�ที่ธ์�พัลต�อรู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะชาธ์�ปไตยของปรู้ะเที่ศสัหรู้�ฐอเมรู้�กี่า และถ$อเป7น่หล�กี่ใน่กี่ารู้จ�าแน่กี่รู้ะบบกี่ารู้ปกี่ครู้องของปรู้ะเที่ศต�างๆ ว�าเป7น่รู้ะบบปรู้ะธ์าน่าธ์�บด� หรู้$อรู้ะบบรู้�ฐสัภา

12. หล�กี่กี่ารู้แบ�งแยกี่อ�าน่าจ ม�ข�อพั�จารู้ณาด�งน่�&- เป7น่กี่ารู้จ�ดรู้ะเบ�ยบอ�าน่าจใน่ล�กี่ษณะที่��ไม�ให�ม�กี่ารู้รู้วมกี่ารู้ปฏิ�บ�ต�หน่�าที่��ของรู้�ฐ- ไม�จ�าเป7น่เสัมอไปที่��ต�องให�องค+กี่รู้ผ่��ใช�อ�าน่าจที่�&งสัามอ�าน่าจม�ความเที่�าเที่�ยมกี่�น่- ไม�จ�าเป7น่ต�องแบ�งแยกี่อ�าน่าจจากี่กี่�น่โดยเด0ดขาด โดยเฉพัาะอ�าน่าจน่�ต�บ�ญญ�ต�

และอ�าน่าจบรู้�หารู้13. กี่ารู้ที่��รู้ �ฐสัภาจะถ�วงด,ลอ�าน่าจรู้�ฐบาลได�อย�างม�ปรู้ะสั�ที่ธ์�ภาพัได�น่�&น่ จ�าเป7น่ที่��รู้ �ฐสัภา

ต�องม�ความเป7น่อ�สัรู้ะใน่กี่ารู้ปฏิ�บ�ต�หน่�าที่�� ด�งน่�&(1) ความเป7น่อ�สัรู้ะของสัมาช�กี่รู้�ฐสัภา ซ์6�งม�องค+ปรู้ะกี่อบใน่กี่ารู้พั�จารู้ณา ค$อ

- กี่ารู้เข�าสั��ต�าแหน่�งของสัมาช�กี่รู้�ฐสัภาที่��มาจากี่กี่ารู้เล$อกี่ต�&ง

40

- สัถาน่สั�วน่ต�วของสัมาช�กี่รู้�ฐสัภา ต�องได�รู้�บเอกี่สั�ที่ธ์�Dค,�มครู้องจากี่กี่ารู้ปฏิ�บ�ต�หน่�าที่��

(2) ความเป7น่อ�สัรู้ะใน่กี่ารู้ด�าเน่�น่งาน่ของรู้�ฐสัภา - สัม�ยปรู้ะช,มของรู้�ฐสัภา ต�องม�กี่ารู้กี่�าหน่ดสัม�ยปรู้ะช,มไว�แน่�น่อน่- องค+กี่รู้ภายใน่ของรู้�ฐสัภา ม�กี่ารู้จ�ดต�&งคณะกี่รู้รู้มาธ์�กี่ารู้ช,ดต�างๆ เพั$�อ

พั�จารู้ณารู้�างกี่ฎหมาย หรู้$อตรู้วจสัอบกี่ารู้ด�าเน่�น่งาน่ของฝEายบรู้�หารู้- อ�าน่าจของรู้�ฐสัภา ซ์6�งต�องม�อย�างน่�อย 3 ปรู้ะกี่ารู้ค$อ * อ�าน่าจใน่กี่ารู้จ�ากี่�ดขอบเขตกี่ารู้ปฏิ�บ�ต�หน่�าที่��ของฝEายบรู้�หารู้ * อ�าน่าจใน่กี่ารู้ควบค,มฝEายบรู้�หารู้ * อ�าน่าจใน่กี่ารู้เรู้�ยกี่รู้�องและค�ดค�าน่กี่ารู้ปฏิ�บ�ต�หน่�าที่��ของฝEายบรู้�หารู้

14. หล�กี่กี่ารู้ที่��ว�าด�วยความถ�กี่ต�องตามกี่ฎหมาย ม�ความหมาย 2 ปรู้ะกี่ารู้ ด�งน่�&(1) ผ่��ม�อ�าน่าจปกี่ครู้อง ซ์6�งหมายถ6งฝEายบรู้�หารู้และฝEายน่�ต�บ�ญญ�ต� จะใช�อ�าน่าจ

ปกี่ครู้องตามอ�าเภอใจไม�ได� กี่ารู้ใช�อ�าน่าจปกี่ครู้องจะต�องสัอดคล�องถ�กี่ต�องตามกี่ฎหมายที่�&งหลายที่��ใช�บ�งค�บอย��

(2) รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญเป7น่กี่ฎหมายที่��ม�ล�าด�บศ�กี่ด�Dสั�งสั,ด กี่ฎมายที่��ม�ล�าด�บศ�กี่ด�Dรู้องลงมาจะม�บที่บ�ญญ�ต�ข�ดแย�งกี่�บรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญไม�ได�

เรู้$�องที่�� 4.1.4 : รู้�ปแบบของรู้�ฐบาลใน่รู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะชาธ์�ปไตย1. รู้�ฐบาลใน่รู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะชาธ์�ปไตย แบ�งออกี่เป7น่ 3 รู้ะบอบ ค$อ

(1) รู้ะบบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบรู้�ฐสัภา (3) รู้ะบบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบกี่6�งปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�

(2) รู้ะบบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�2. รู้ะบบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบรู้�ฐสัภา ม�ข�อพั�จารู้ณาด�งน่�&

(1) เป7น่รู้ะบบกี่ารู้ปกี่ครู้องที่��อ�าน่าจขององค+กี่รู้ฝEายบรู้�หารู้และองค+กี่รู้ฝEายน่�ต�บ�ญญ�ต�เที่�าเที่�ยมกี่�น่

(2) ที่�&งสัองฝEายต�างควบค,มซ์6�งกี่�น่และกี่�น่(3) ม�กี่ารู้ปรู้ะสัาน่งาน่กี่�น่ใน่กี่ารู้ด�าเน่�น่กี่ารู้ต�อกี่�น่(4) ฝEายบรู้�หารู้ม�สั�วน่ใน่กี่ารู้เสัน่อรู้�างกี่ฎหมาย

3. ฝEายบรู้�หารู้ตามรู้ะบบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบรู้�ฐสัภา แบ�งออกี่เป7น่ 2 องค+กี่รู้ ค$อ(1) องค+กี่รู้ปรู้ะม,ขของรู้�ฐ

- เป7น่กี่ษ�ตรู้�ย+ที่��สั$บที่อดรู้าชวงศ+ต�อๆ กี่�น่มา หรู้$อปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�ซ์6�งมาจากี่ารู้เล$อกี่ต�&งที่างอ�อม

- ปรู้ะม,ขของรู้�ฐม�ฐาน่ะหรู้$อบที่บาที่ใน่ที่างพั�ธ์�กี่ารู้เที่�าน่�&น่(2) องค+กี่รู้คณะรู้�ฐมน่ตรู้� หรู้$อรู้�ฐบาล

- ม�น่ายกี่รู้�ฐมน่ตรู้�เป7น่ห�วหน่�ารู้�ฐบาล หรู้$อห�วหน่�าฝEายบรู้�หารู้

41

- คณะรู้�ฐมน่ตรู้�ต�องรู้�บผ่�ดชอบที่างกี่ารู้เม$องต�อรู้�ฐสัภารู้�วมกี่�น่- รู้�ฐสัภาสัามารู้ถลงมต�ไม�ไว�วางใน่รู้�ฐบาล ใน่ขณะที่��น่ายกี่รู้�ฐมน่ตรู้�ม�อ�าน่าจ

ย,บสัภา4. กี่ารู้จ�ดต�&งรู้�ฐบาล หรู้$อคณะรู้�ฐมน่ตรู้� ม�ว�ธ์�กี่ารู้ 2 ว�ธ์� ค$อ

(1) ว�ธ์�กี่ารู้แรู้กี่ สัภาม�สั�วน่รู้�วมใน่กี่ารู้จ�ดต�&งรู้�ฐบาล- เป7น่ว�ธ์�กี่ารู้ที่��ใช�กี่�น่แพัรู้�หลาย โดยรู้�ฐสัภาม�สั�วน่รู้�วมใน่กี่ารู้แต�งต�&งน่ายกี่

รู้�ฐมน่ตรู้�กี่�อน่- น่ายกี่รู้�ฐมน่ตรู้�เป7น่ผ่��เล$อกี่บ,คคลมารู้�วมเป7น่คณะรู้�ฐมน่ตรู้�- ต�องแถลงน่โยบายต�อรู้�ฐสัภากี่�อน่เข�าบรู้�หารู้งาน่เพั$�อขอมต�ไว�วางใจ

(2) ว�ธ์�ที่��สัอง สัภาไม�ม�สั�วน่รู้�วมใน่กี่ารู้จ�ดต�&งรู้�ฐบาล- เป7น่ว�ธ์�กี่ารู้ที่��ใช�กี่�น่แพัรู้�หลายใน่ปรู้ะเที่ศแถบสัแกี่น่ด�เน่เว�ย- กี่ารู้ต�&งรู้�ฐบาลไม�จ�าเป7น่ต�องได�รู้�บความไว�วางใจจากี่รู้�ฐสัภา

5. รู้ะบบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะธ์าน่าธ์�บด� ม�ข�อพั�จารู้ณาด�งน่�&(1) เป7น่รู้ะบบกี่ารู้ปกี่ครู้องที่��ปรู้ะธ์าน่าธ์�บด� เป7น่ที่�&งปรู้ะม,ขของรู้�ฐและห�วหน่�า

รู้�ฐบาล(2) รู้�ฐมน่ตรู้�ที่��ปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�แต�งต�&งม�ฐาน่ะเพั�ยงที่��ปรู้6กี่ษาของปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�ใน่

กี่ารู้บรู้�หารู้บ�าน่เม$อง(3) รู้�ฐมน่ตรู้�รู้�บผ่�ดชอบต�อปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�แต�ผ่��เด�ยว(4) ฝEายบรู้�หารู้ (ปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�) และรู้�ฐสัภา ต�างที่�าหน่�าที่��เป7น่อ�สัรู้ะต�อกี่�น่และกี่�น่(5) ฝEายบรู้�หารู้ไม�ม�อ�าน่าจเสัน่อรู้�างกี่ฎหมายต�อรู้�ฐสัภาโดยตรู้ง แต�สัามารู้ถใช�ว�ธ์�

กี่ารู้ที่างอ�อมได� โดยว�ธ์� สั�าค�ญ ค$อ “สั,น่ที่รู้าพัจน่+ของปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�ที่��กี่ล�าวต�อรู้�ฐสัภา ” (State of

Union)6. “The Impeachment” เป7น่ว�ธ์�กี่ารู้คาน่ด,ลอ�า น่าจรู้ะหว�างรู้�ฐสัภาและ

ปรู้ะธ์าน่าธ์�บด� ใน่รู้ะบบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะธ์าน่าธ์�บด� เน่$� องจากี่เป7น่รู้�ปแบบกี่ารู้ปกี่ครู้องที่��แบ�งแยกี่อ�าน่าจกี่�น่อย�างเด0ดขาด ซ์6�งใน่ที่างปฏิ�บ�ต�น่�&น่ ปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�ม�อ�าน่าจย�บย�&งกี่ฎหมายที่��ผ่�าน่ความเห0น่ชอบจากี่รู้�ฐสัภาแล�ว แต�รู้�ฐสัภากี่0ม�อ�าน่าจด�าเน่�น่คด�กี่�บปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�ด�วยว�ธ์�กี่ารู้น่�&

7. รู้ะบบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบกี่6�งปรู้ะธ์าน่าธ์�บด� ม�ข�อพั�จารู้ณาด�งน่�&(1) เป7น่รู้ะบบกี่ารู้ปกี่ครู้องที่��ใกี่ล�เค�ยงกี่�บรู้ะบบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบรู้�ฐสัภามากี่กี่ว�า(2) รู้�ฐสัภาสัามารู้ถถอดถอน่ห�วหน่�ารู้�ฐบาลและคณะรู้�ฐบาล ใน่ขณะที่��ฝEายบรู้�หารู้

ม�อ�าน่าจย,บสัภา(3) ฝEายบรู้�หารู้แบ�งออกี่เป7น่ 2 องค+กี่รู้ ค$อ องค+กี่รู้ปรู้ะธ์าน่าธ์�บด� และองค+กี่รู้

คณะรู้�ฐมน่ตรู้� โดยองค+กี่รู้ คณะรู้�ฐมน่ตรู้�ต�องรู้�บผ่�ดชอบที่างกี่ารู้เม$องต�อรู้�ฐสัภา

42

(4) ปรู้ะธ์าน่าธ์�บด�มาจากี่กี่ารู้เล$อกี่ต�&งโดยตรู้งของปรู้ะชาชน่(5) ต�วอย�างปรู้ะเที่ศที่��ม�รู้ะบบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบน่�&ค$อ ฝรู้��งเศสั ออสัเตรู้�ย

ฟ<น่แลน่ด+ ปอรู้+ต,เกี่สั ไอรู้+แลน่ด+ และไอซ์+แลน่ด+

ตอน่ที่�� 4.2 : รู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบเผ่ด0จกี่ารู้เรู้$�องที่�� 4.2.1 : ความหมายของรู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบเผ่ด0จกี่ารู้1. รู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบเผ่ด0จกี่ารู้ ม�ความหมายเป7น่ 2 น่�ย กี่ล�าวค$อ

(1) เป7น่รู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องช��วครู้าวที่��ม�ว�ตถ,ปรู้ะสังค+เพั$�อปกี่ป?กี่รู้�กี่ษารู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องเด�มที่��เผ่ช�ญกี่�บว�กี่ฤต�กี่ารู้ณ+รู้�ายแรู้งใน่ที่างสั�งคม อ�น่อาจเป7น่อ�น่ตรู้ายต�อสัถาบ�น่กี่ารู้เม$องกี่ารู้ปกี่ครู้องที่��ม�อย��ใน่ขณะน่�&น่

(2) เป7น่รู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องที่��อ�าน่าจปกี่ครู้องของรู้�ฐบาลไม�ได�ม�ที่��มาจากี่กี่ารู้เล$อกี่ต�&งของปรู้ะชาชน่ เป7น่รู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องที่��ปรู้ะชาชน่ไม�ม�โอกี่าสัถอดถอน่รู้�ฐบาลซ์6�งตน่ไม�พัอใจ และเป7น่รู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องที่��ไม�ม�โอกี่าสัได�แสัดงความค�ดเห0น่ที่างกี่ารู้เม$องที่��แตกี่ต�างจากี่รู้�ฐบาล

2. รู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบเผ่ด0จกี่ารู้ แบ�งตามรู้ะบบเศรู้ษฐกี่�จออกี่เป7น่ 2 กี่ล,�ม ค$อ(1) กี่ารู้ปกี่ครู้องแบบเผ่ด0จกี่ารู้ของปรู้ะเที่ศที่��ม�รู้ะบบเศรู้ษฐกี่�จแบบที่,น่น่�ยม(2) กี่ารู้ปกี่ครู้องแบบเผ่ด0จกี่ารู้ของปรู้ะเที่ศที่��ม�รู้ะบบเศรู้ษฐกี่�จแบบสั�งคมน่�ยม

เรู้$�องที่�� 4.2.2 : รู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบเผ่ด0จกี่ารู้ของปรู้ะเที่ศที่��ม�รู้ะบบเศรู้ษฐกี่�จแบบที่,น่น่�ยม

1. รู้ะบบเศรู้ษฐกี่�จแบบที่,น่น่�ยม เป7น่รู้ะบบเศรู้ษฐกี่�จที่��ยอมให�เอกี่ชน่เป7น่เจ�าของเครู้$�องม$อกี่ารู้ผ่ล�ต และเป<ดโอกี่าสัให�เอกี่ชน่แข�งข�น่กี่�น่ใน่กี่ารู้ปรู้ะกี่อบกี่ารู้ที่างเศรู้ษฐกี่�จ รู้�ฐจะเข�าแที่รู้กี่แซ์งเศรู้ษฐกี่�จเฉพัาะใน่กี่รู้ณ�ที่��จ�าเป7น่เที่�าน่�&น่

2. กี่ารู้ปกี่ครู้องแบบเผ่ด0จกี่ารู้ จะเกี่�ดข6&น่เม$�อสั�งคมของปรู้ะเที่ศเกี่�ดว�กี่ฤต� ซ์6�งแยกี่ออกี่เป7น่ 2 ล�กี่ษณะ ค$อ

(1) ว�กี่ฤต�กี่ารู้ณ+ใน่สั�งคม (ความว, �น่วายจากี่กี่ารู้เรู้�ยกี่รู้�อง ปรู้ะที่�วง และเด�น่ขบวน่)

(2) ว�กี่ฤต�กี่ารู้ณ+เกี่��ยวกี่�บความชอบธ์รู้รู้มแห�งอ�าน่าจกี่ารู้ปกี่ครู้อง (ความข�ดแย�งที่างอ,ดมกี่ารู้ณ+ของกี่ล,�ม

กี่ารู้เม$อง)3. กี่ารู้ปกี่ครู้องแบบเผ่ด0จกี่ารู้ แบ�งออกี่เป7น่ 2 ปรู้ะเภที่ ค$อ

(1) เผ่ด0จกี่ารู้แบบปฏิ�ว�ต� เป7น่เผ่ด0จกี่ารู้ชน่�ดพัล�กี่หน่�าม$อเป7น่หล�งม$อ กี่ล�าวค$อ เป7น่เผ่ด0จกี่ารู้ที่��พัยายามเปล��ยน่แปลงรู้ะบบกี่ารู้เม$องแบบใหม�ที่�&งหมด เพั$�อที่ดแที่น่แบบเด�ม

43

(2) เผ่ด0จกี่ารู้แบบปฏิ�รู้�ป เป7น่เผ่ด0จกี่ารู้แบบอน่,รู้�กี่ษ+น่�ยม กี่ล�าวค$อ เป7น่เผ่ด0จกี่ารู้ที่��ไม�ได�ม,�งหมายที่��จะน่�ารู้ะบบกี่ารู้เม$องแบบใหม�ที่�&งหมด มาที่ดแที่น่ที่��ม�อย��เด�ม ย�งคงอาศ�ยพั6�งพัากี่�น่อย��

4. สัถาบ�น่กี่ารู้เม$องของรู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบเผ่ด0จกี่ารู้ ปรู้ะกี่อบด�วย(1) กี่�าล�งที่หารู้ เพั$�อที่�าหน่�าที่��ค,�มครู้องหรู้$อสัน่�บสัน่,น่รู้ะบบเผ่ด0จกี่ารู้(2) พัรู้รู้คกี่ารู้เม$องแบบพัรู้รู้คเด�ยว เพั$�อเป7น่เครู้$�องม$อใน่กี่ารู้ต�ดต�อรู้ะหว�าง

รู้�ฐบาลกี่�บปรู้ะชาชน่ ช�วยเผ่ย แพัรู้�ความรู้� �ที่างกี่ารู้เม$อง โฆษณา ปรู้ะชาสั�มพั�น่ธ์+ เผ่ยแพัรู้�อ,ดมกี่ารู้ณ+

ที่างกี่ารู้เม$อง5. ว�ธ์�กี่ารู้ที่�าให�ปรู้ะชาชน่ยอมรู้�บอ�าน่าจปกี่ครู้องแบบเผ่ด0จกี่ารู้ ม� 2 แน่วที่าง ค$อ

(1) กี่ารู้ปรู้าบปรู้าม - กี่ารู้ปรู้าบปรู้ามปรู้ะชาชน่ที่��โต�แย�งค�ดค�าน่รู้ะบบเผ่ด0จกี่ารู้ จะใช�ว�ธ์�กี่ารู้ที่าง

กี่ฎหมาย ศาล และ ต�ารู้วจ แต�ถ�าต�องกี่ารู้ปรู้าบปรู้ามเด0ดขาด จะใช�ต�ารู้วจล�บ- กี่ารู้กี่�าจ�ดศ�ตรู้�ที่างกี่ารู้เม$อง จะใช�ต�ารู้วจต�ดตามเฝAามองพัฤต�กี่รู้รู้มต�างๆ

กี่�อน่- ว�ธ์�กี่ารู้ต�างๆ ที่��ใช�ปรู้าบปรู้ามค$อ กี่ารู้จ�บกี่,มค,มข�ง กี่ารู้สั�งต�วไปกี่�กี่กี่�น่ใน่

ค�าย กี่ารู้ที่รู้มาน่ และ กี่ารู้ปรู้ะหารู้ช�ว�ต

(2) กี่ารู้โฆษณาชวน่เช$�อ - รู้�ปแบบและว�ธ์�กี่ารู้โฆษณาชวน่เช$�อข6&น่อย��กี่�บว�าเป7น่เผ่ด0จกี่ารู้แบบไหน่

6. รู้�ปแบบของกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบเผ่ด0จกี่ารู้ใน่รู้ะบบที่,น่น่�ยม แบ�งออกี่เป7น่ 3 รู้�ปแบบ ค$อ(1) กี่ารู้ปกี่ครู้องแบบเผ่ด0จกี่ารู้ฟาสัซ์�สัม+

- เป7น่กี่ารู้ปกี่ครู้องของปรู้ะเที่ศอ,ตสัาหกี่รู้รู้ม- เป7น่กี่ารู้ปกี่ครู้องที่��ม�พัรู้รู้คกี่ารู้เม$องพัรู้รู้คเด�ยว- เป7น่กี่ารู้ปกี่ครู้องที่��จ�ดให�ม�กี่ารู้โฆษณาชวน่เช$�อใน่รู้�ปแบบที่�น่สัม�ย

(2) กี่ารู้ปกี่ครู้องแบบเผ่ด0จกี่ารู้ที่��อาศ�ยพัรู้รู้คกี่ารู้เม$องพัรู้รู้คเด�ยว- ม�กี่เกี่�ดข6&น่ใน่ปรู้ะเที่ศกี่�าล�งพั�ฒน่า - ม�กี่เป7น่เผ่ด0จกี่ารู้แบบอน่,รู้�กี่ษ+น่�ยม

(3) กี่ารู้ปกี่ครู้องแบบเผ่ด0จกี่ารู้ที่หารู้- ม�กี่เกี่�ดข6&น่ใน่ปรู้ะเที่ศด�อยพั�ฒน่า- ม�ที่�&งแบบที่หารู้เป7น่ผ่��ปกี่ครู้อง และแบบที่หารู้อย��เบ$& อหล�งให�พัลเรู้$อน่

ปกี่ครู้อง7. สัถาบ�น่กี่ารู้เม$องกี่ารู้ปกี่ครู้องของเผ่ด0จกี่ารู้แบบฟาสัซ์�สัม+ ได�แกี่�

44

(1) พัรู้รู้คกี่ารู้เม$องแบบพัรู้รู้คเด�ยว เป7น่เครู้$�องค�&าจ,น่กี่ารู้ปกี่ครู้องแบบฟาสัซ์�สัม+มากี่กี่ว�ากี่องที่�พั

(2) กี่ารู้จ�ดต�&งสัมาคมอาช�พั โดยรู้วมกี่�จกี่ารู้ปรู้ะเภที่เด�ยวกี่�น่ของเอกี่ชน่ให�องค+กี่รู้ของรู้�ฐด�แล

(3) กี่ารู้โฆษณาชวน่เช$�อ ด�วยค�าขว�ญ สั�ญล�กี่ษณ+ข�งพัรู้รู้ค และภาพัผ่��น่�า ผ่�าน่สั$�อสัารู้มวลชน่ต�างๆ

(4) กี่ารู้ปรู้าบปรู้ามฝEายตรู้งข�าม ด�วยว�ธ์�กี่ารู้รู้,น่แรู้งและเห�&ยมโหด โดยใช�ต�ารู้วจล�บ

8. ค�าว�า “โฟรู้บ�น่ซ์�อาม�เอ0น่โด เป7น่รู้ะบบเผ่ด0จกี่ารู้ที่��กี่องที่�พัไม�ได�เข�ามาม�อ�าน่าจปกี่ครู้อง”

เอง แต�จะใช�ว�ธ์�กี่ารู้สัน่�บสัน่,น่พัรู้รู้คกี่ารู้เม$องหน่6�งหรู้$อคณะบ,คคลพัลเรู้$อน่หน่6�ง ให�เป7น่ห�วหน่�าปกี่ครู้องปรู้ะเที่ศ

9. ค�าว�า “เพัลโตเล�ยน่” หมายถ6ง เผ่ด0จกี่ารู้ที่หารู้ที่��ที่หารู้เข�ามาปกี่ครู้องปรู้ะเที่ศ โดยม,�งหว�งแต�ผ่ลปรู้ะโยชน่+ของที่หารู้ด�วยกี่�น่ แที่น่ที่��จะค�าน่6งถ6งผ่ลปรู้ะโยชน่+ของปรู้ะชาชน่

เรู้$�องที่�� 4.2.3 : รู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบเผ่ด0จกี่ารู้ของปรู้ะเที่ศที่��ม�รู้ะบบเศรู้ษฐกี่�จแบบสั�งคมน่�ยม

1. ล�กี่ษณะสั�าค�ญของปรู้ะเที่ศสั�งคมน่�ยม ได�แกี่�(1) เป7น่สั�งคมที่��เครู้$�องม$อใน่กี่ารู้ผ่ล�ตเป7น่ของสั�วน่รู้วม ซ์6�งอาจเป7น่ของรู้�ฐ หรู้$อ

องค+กี่รู้ปกี่ครู้องสั�วน่ ที่�องถ��น่หรู้$อของสัหกี่รู้ณ+(2) เอกี่ชน่สัามารู้ถปรู้ะกี่อบกี่�จกี่ารู้สั�วน่ต�วได� แต�กี่ารู้ปรู้ะกี่อบกี่�จกี่ารู้น่�&น่ต�องไม�ม�

ความสั�าค�ญต�อ รู้ะบบเศรู้ษฐกี่�จของปรู้ะเที่ศ(3) รู้ะบบเศรู้ษฐกี่�จน่�&น่ ย6ดถ$ออ,ดมกี่ารู้ณ+มารู้+กี่ซ์�สัม+เป7น่สั�าค�ญ(4) ใช�อ�าน่าจเผ่ด0จกี่ารู้ใน่กี่ารู้ปกี่ครู้อง โดยม�พัรู้รู้คกี่ารู้เม$องแบบพัรู้รู้คเด�ยว(5) ให�ความสั�าค�ญกี่�บโครู้งสัรู้�างที่างสั�งคมและอ,ดมกี่ารู้ณ+สั�งคมน่�ยม

2. ล�ที่ธ์�มารู้+กี่ซ์�สัม+ ม�ความเห0น่ว�า มน่,ษย+ย�งไม�อาจม�เสัรู้�ภาพัได� ตรู้าบใดที่��ย�งม�เอกี่ชน่เป7น่เจ�าของเครู้$�องม$อกี่ารู้ผ่ล�ต และม�กี่ารู้ข�ดรู้�ดเอารู้�ดเอาเปรู้�ยบรู้ะหว�างเพั$�อน่มน่,ษย+ด�วยกี่�น่

3. อ,ดมกี่ารู้ณ+ของมารู้+กี่ซ์�สัม+ใน่เรู้$�องรู้�ฐและอ�าน่าจที่างกี่ารู้เม$อง คล�ายกี่�บอ,ดมกี่ารู้ณ+เสัรู้�น่�ยม กี่ล�าวค$อ รู้�ฐและอ�าน่าจที่างกี่ารู้เม$อง หมายถ6ง สั��งที่�&งหลายที่��เป7น่เครู้$�องม$อใน่กี่ารู้ปกี่ครู้องใน่กี่ารู้ใช�อ�าน่าจ เช�น่ กี่�าล�งต�ารู้วจ กี่�าล�งที่หารู้ ศาล และค,กี่ เป7น่ต�น่

4. ตามความเห0น่ของพัวกี่มารู้+กี่ซ์�สัม+ ที่ฤษฎ�ว�าด�วยรู้�ฐและอ�าน่าจที่างกี่ารู้เม$อง สัามารู้ถเปล��ยน่แปลงพั�ฒน่าได� ซ์6�งม� 3 ข�&น่ตอน่ ค$อ

(1) รู้�ฐม�ฐาน่ะเป7น่เครู้$�องม$อใน่กี่ารู้ใช�อ�าน่าจปกี่ครู้องของชน่ช�&น่หน่6�ง ต�ออ�กี่ชน่ช�&น่หน่6�ง

45

(2) รู้�ฐม�ฐาน่ะเป7น่เครู้$�องม$อใน่กี่ารู้สัรู้�างสั�งคม ที่��ม�รู้ะบบเศรู้ษฐกี่�จแบบสั�งคมน่�ยม(3) รู้�ฐจะหมดสัภาพัสั�&น่สั�ญไปจากี่สั�งคมมน่,ษย+

5. ที่ฤษฎ� “จาโคแบงค+ ถ$อกี่�น่ว�าเป7น่ต�น่กี่�าเน่�ดของที่ฤษฎ�มารู้+กี่ซ์�สัม+ ที่��ว�าด�วยกี่ารู้ใช�”

อ�าน่าจเผ่ด0จกี่ารู้ ม�รู้ายละเอ�ยด ด�งน่�&(1) ที่ฤษฎ�น่�&เกี่�ดข6&น่สัม�ยปฏิ�ว�ต�ใหญ�ใน่ปรู้ะเที่ศฝรู้��งเศสั(2) จาโคแบงค+ ค$อกี่ล,�มบ,คคลที่��ได�อ�าน่าจรู้�ฐเม$�อเด$อน่ม�ถ,น่ายน่ ค .ศ.1793 ซ์6�ง

ตอน่น่�&น่ม�กี่องที่�พัต�างชาต� บ,กี่รู้,กี่เข�าปรู้ะเที่ศฝรู้��งเศสัถ6ง 5 ปรู้ะเที่ศ และเขตปกี่ครู้องต�างๆ ภายใน่

ปรู้ะเที่ศกี่0แตกี่แยกี่(3) จาโคแบงค+ จ6งต�องใช�อ�าน่าจเผ่ด0จกี่ารู้ใน่กี่ารู้ปกี่ครู้องปรู้ะเที่ศ(4) ที่ฤษฎ�จาโคแบงค+ ม�หล�กี่กี่ารู้สั�าค�ญ ด�งน่�&ค$อ

- กี่ารู้ปกี่ครู้องแบบเผ่ด0จกี่ารู้ต�องเด0ดขาดและแข0งกี่รู้�าว เพั$�อให�เกี่�ดความสังบเรู้�ยบรู้�อย

- กี่ารู้ใช�อ�าน่าจเผ่ด0จกี่ารู้ เพั�ยงเพั$�อต�องกี่ารู้เปล��ยน่แปลงน่�สั�ยที่��เคยช�น่ของปรู้ะชาชน่

- เป7น่รู้ะบบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบเผ่ด0จกี่ารู้ช��วครู้าวเที่�าน่�&น่

เรู้$�องที่�� 4.2.4 : รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของปรู้ะเที่ศเผ่ด0จกี่ารู้สั�งคมน่�ยม1. กี่ารู้ปกี่ครู้องของปรู้ะเที่ศเผ่ด0จกี่ารู้สั�งคมน่�ยม ม�สั�วน่คล�ายและต�างกี่�บปรู้ะเที่ศใน่

รู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะชาธ์�ปไตย กี่ล�าวค$อ (1) ม�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ ม�บที่บ�ญญ�ต�รู้�บรู้องสั�ที่ธ์�เสัรู้�ภาพัของปรู้ะชาชน่ ม�กี่ารู้เล$อกี่

ต�&งที่��วไป และม�รู้�ฐสัภา(2) กี่ารู้ปกี่ครู้องโดยกี่ารู้ผ่สัมผ่สัาน่รู้ะหว�างสัถาบ�น่กี่ารู้เม$องกี่�บกี่ารู้เผ่ด0จกี่ารู้

พัรู้รู้คคอมม�วน่�สัต+ ซ์6�งเป7น่พัรู้รู้คกี่ารู้เม$องแบบพัรู้รู้คเด�ยว(3) กี่ารู้เล$อกี่ต�&งที่��วไปน่�&น่ใช�ว�ธ์�ให�กี่ารู้รู้�บรู้องผ่��สัม�ครู้รู้�บกี่ารู้เล$อกี่ต�&ง ซ์6�งได�รู้�บกี่ารู้

ค�ดเล$อกี่จากี่เจ�าหน่�าที่��ที่��ม�อ�าน่าจค�ดเล$อกี่(4) ม�รู้�ฐสัภาที่�าหน่�าที่��ควบค,มและจ�ากี่�ดอ�าน่าจของฝEายรู้�ฐบาล แต�กี่ารู้แบ�งแยกี่

อ�าน่าจน่�&น่ ฝEายรู้�ฐบาลจะม�อ�าน่าจกี่ว�างขวางกี่ว�า สั�วน่ฝEายรู้�ฐสัภาม�อ�าน่าจค�อน่ข�างจ�ากี่�ด

2. สัาเหต,ที่��ต�องให�อ�าน่าจของฝEายรู้�ฐบาลมากี่กี่ว�า เน่$�องจากี่เหต,ผ่ลสั�าค�ญ 3 ปรู้ะกี่ารู้(1) พัรู้รู้คคอมม�วน่�สัต+ม�อ�ที่ธ์�พัลครู้อบง�ากี่ลไกี่ต�างๆ ของรู้�ฐ(2) กี่ฎหมายจะต�องอย��ภายใต�บ�งค�บของจ,ดม,�งหมายแห�งกี่ารู้ปฏิ�ว�ต�(3) ความอ�อน่แอของรู้�ฐสัภา

3. ล�กี่ษณะโดยที่��วไปของปรู้ะเที่ศเผ่ด0จกี่ารู้สั�งคมน่�ยม ได�แกี่�

46

(1) อ�าน่าจที่างกี่ารู้เม$องใช�อย�� 2 ที่างค$อ ที่างกี่ลไกี่ของพัรู้รู้คคอมม�วน่�สัต+ และกี่ลไกี่ของรู้�ฐ

(2) กี่ลไกี่ของพัรู้รู้คคอมม�วน่�สัต+ม�อ�าน่าจเหน่$อกี่ว�ากี่ลไกี่ของรู้�ฐ(3) ผ่��น่�าที่��แที่�จรู้�งค$อ ผ่��น่�าพัรู้รู้ค ไม�ใช�ผ่��ด�ารู้งต�าแหน่�งที่างกี่ารู้ที่��กี่�าหน่ดไว�ใน่

รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ(4) รู้�ฐบาลไม�จ�าเป7น่ต�องปฏิ�บ�ต�ตามกี่ฎหมาย หากี่เป7น่กี่รู้ณ�ที่��จ�าเป7น่เพั$�อให�บรู้รู้ล,

เปAาหมายของกี่ารู้ปฏิ�ว�ต�

****************

หน่�วยที่�� 5องค+กี่รู้น่�ต�บ�ญญ�ต�

ตอน่ที่�� 5.1 : แน่วความค�ดเกี่��ยวกี่�บองค+กี่รู้น่�ต�บ�ญญ�ต�ใน่รู้ะบอบปรู้ะชาธ์�ปไตยเรู้$�องที่�� 5.1.1 : กี่ารู้แบ�งแยกี่อ�าน่าจหน่�าที่��ใน่กี่ารู้ใช�อ�าน่าจอธ์�ปไตย1. ใน่อด�ตม�กี่ารู้ถกี่เถ�ยงเกี่��ยวกี่�บอ�าน่าจอธ์�ปไตย ซ์6�งสัามารู้ถแบ�งออกี่เป7น่ 2 แน่วความ

ค�ด ค$อ(1) กี่ล,�มแน่วความค�ด “ล�ที่ธ์�เที่พัาธ์�ปไตย ถ$อว�า อ�าน่าจอธ์�ปไตยเป7น่อ�าน่าจ”

ศ�กี่ด�Dสั�ที่ธ์�Dจากี่สัวรู้รู้ค+(2) กี่ล,�มแน่วความค�ด “ล�ที่ธ์�ปรู้ะชาธ์�ปไตย ถ$อว�า รู้าษฎรู้เป7น่เจ�าของอ�าน่าจ”

สั�งสั,ดน่�&2. มองเตสักี่�เออ น่�กี่ปรู้าชญ+ชาวฝรู้��งเศสั ได�ศ6กี่ษาถ6งกี่ารู้ปกี่ครู้องของปรู้ะเที่ศอ�งกี่ฤษ

และได�อธ์�บายไว�ว�า ใน่รู้�ฐๆ หน่6�งย�อมม�อ�าน่าจอย�� 3 ปรู้ะเภที่ ค$อ อ�าน่าจน่�ต�บ�ญญ�ต� อ�าน่าจบรู้�หารู้ และอ�าน่าจต,ลากี่ารู้

3. หล�กี่กี่ารู้แบ�งแยกี่อ�าน่าจของมองเตสักี่�เออ ถ�กี่น่�าไปใช�เป7น่หล�กี่ใน่กี่ารู้รู้�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของสัหรู้�ฐอเมรู้�กี่าเป7น่ครู้�&งแรู้กี่เม$�อได�ปรู้ะกี่าศแยกี่เป7น่เอกี่รู้าชจากี่อ�งกี่ฤษ ต�อมารู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญของฝรู้��งเศสัฉบ�บแรู้กี่กี่0ได�ใช�หล�กี่กี่ารู้แบ�งแยกี่อ�าน่าจของมองเตสักี่�เออด�วยเช�น่กี่�น่

4. เม$�อม�กี่ารู้แบ�งแยกี่อ�าน่าจอธ์�ปไตยแล�ว กี่0ต�องม�องค+กี่รู้ผ่��ใช�อ�าน่าจแต�ละอ�าน่าจ ด�งน่�&(1) องค+กี่รู้ผ่��ใช�อ�าน่าจน่�ต�บ�ญญ�ต� ค$อ รู้�ฐสัภา(2) องค+กี่รู้ผ่��ใช�อ�าน่าจบรู้�หารู้ ค$อ คณะรู้�ฐมน่ตรู้� หรู้$อปรู้ะธ์าน่าธ์�บด� หรู้$อปรู้ะม,ข

ของฝEายบรู้�หารู้ที่��เรู้�ยกี่ ช$�อเป7น่อย�างอ$�น่(3) องค+กี่ารู้ผ่��ใช�อ�าน่าจต,ลากี่ารู้ ค$อ ศาล

47

เรู้$�องที่�� 5.1.2 : ว�ว�ฒน่ากี่ารู้ขององค+กี่รู้น่�ต�บ�ญญ�ต�ใน่รู้ะบอบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบรู้�ฐสัภา

1. รู้ะบบกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบรู้�ฐสัภา เรู้��มม�ข6&น่ใน่ปรู้ะเที่ศอ�งกี่ฤษ กี่�อน่ที่��จะแพัรู้�หลายไปย�งปรู้ะเที่ศต�างๆ และด�วยความต�อเน่$�องและว�ว�ฒน่ากี่ารู้เรู้$�อยมาของกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบรู้�ฐสัภาของปรู้ะเที่ศอ�งกี่ฤษ จ6งได�รู้�บกี่ารู้ยกี่ย�องและได�รู้�บสัมญาน่ามว�า เป7น่แม�บที่ของรู้�ฐสัภาของปรู้ะเที่ศอ$�น่ๆ

2. ว�ว�ฒน่ากี่ารู้ที่างกี่ารู้ปกี่ครู้องแบบรู้�ฐสัภาของปรู้ะเที่ศอ�งกี่ฤษ โดยสัรู้,ปม�ด�งน่�&(1) ต�&งแต�ครู้�สัต+ศตวรู้รู้ษที่�� 11 อ�งกี่ฤษม�กี่ารู้ปกี่ครู้องตามล�ที่ธ์�ฟ<วด�ล

(Feudalism) กี่ล�าวค$อ เจ�าครู้องน่ครู้ต�างๆ เรู้�ยกี่ว�า “วาสัซ์�ล ” (Vassal) ได�รู้�บกี่ารู้แบ�งสั�น่ป?น่สั�วน่กี่ารู้ปกี่ครู้องด�น่แดน่อ�งกี่ฤษ โดยเป7น่ผ่��รู้ �บใช�กี่ษ�ตรู้�ย+ของอ�งกี่ฤษ เวลาม�ศ6กี่สังครู้ามกี่ษ�ตรู้�ย+อ�งกี่ฤษจะคอยค,�มครู้องปAองกี่�น่เป7น่กี่ารู้ตอบแที่น่

(2) ต�อมาใน่ศตวรู้รู้ษที่�� 12 ได�เกี่�ดปรู้ะเพัณ�กี่ารู้ปกี่ครู้องอ�งกี่ฤษข6&น่ใหม� กี่ล�าวค$อ เม$� อกี่ษ�ตรู้�ย+จะบ�ญญ�ต�กี่ฎหมายสั�าค�ญต�องปรู้6กี่ษาหารู้$อกี่�บ “คอน่ซ์�ลเล�ยม” (Concillium) กี่�อน่ องค+กี่รู้น่�&ปรู้ะกี่อบด�วยพัรู้ะรู้าชาคณะ พัวกี่ข,น่น่างคน่สั�าค�ญช�&น่บารู้อน่ (รู้ะด�บเจ�าครู้องน่ครู้) ม�ฐาน่ะเป7น่สัภาที่��ปรู้6กี่ษาใน่กี่ารู้ออกี่กี่ฎหมาย

(3) ใน่ศตวรู้รู้ษที่�� 13 ได�เปล��ยน่ช$�อเป7น่ “แม0กี่น่��ม คอน่ซ์�เล�ยม ” (Magnum Concillium) และย�งเพั��มอ�กี่บที่บาที่หน่�าที่��หน่6�งค$อ เป7น่ศาลพั�จารู้ณาคด�ใน่อ�าน่าจของกี่ษ�ตรู้�ย+อ�กี่ด�วย

(4) เม$�อป8 ค.ศ.1215 บรู้รู้ดาพัรู้ะรู้าชาคณะและพัวกี่บารู้อน่ ได�บ�งค�บพัรู้ะเจ�าจอห+น่ลงน่ามใน่บที่บ�ญญ�ต�กี่�าหน่ดอ�าน่าจ เรู้�ยกี่ว�า “แม0กี่น่า คารู้+ตา ” (Magna Carta) ซ์6�งม�สัารู้ะสั�าค�ญ 2 ปรู้ะกี่ารู้ ค$อ

- กี่ารู้เกี่0บภาษ� จะต�องเป7น่ไปตามความเห0น่ของสัภาแม0กี่น่�ม คอน่ซ์�ลเล�ยม- บ,คคลที่,กี่คน่ย�อมเป7น่อ�สัรู้ะ จะไม�ถ�กี่จ�บกี่,ม ค,มข�ง โดยม�ได�ม�ค�าพั�พัากี่ษา

และม�ได�ม�กี่ฎหมาย กี่�าหน่ดโที่ษไว�

(5) ใน่ป8 ค.ศ.1295 ม�กี่ารู้เล$อกี่ต�&งผ่��แที่น่รู้าษฎรู้ข6&น่เป7น่ครู้�&งแรู้กี่ เรู้�ยกี่ว�า Great and Model Parliament สัภาผ่��แที่น่รู้าษฎรู้น่�&จะปฏิ�บ�ต�หน่�าที่��ควบค��กี่�บสัภาแม0กี่น่�ม คอน่ซ์�ลเล�ยม

(6) ต�&งแต�ใน่ศตวรู้รู้ษที่�� 14 เป7น่ต�น่มา สัภาที่�&งสัองได�แยกี่ออกี่จากี่กี่�น่ โดย- สัภาแม0กี่น่�ม คอน่ซ์�ลเล�ยม ได�เปล��ยน่ช$�อเป7น่ “สัภาข,น่น่าง ” (House of

Lords)- สัภาผ่��แที่น่รู้าษฎรู้ ได� เปล��ยน่ช$� อเป7น่ “สัภาสัาม�ญ ” (House of

Commons)(7) ใน่ครู้�สัต+ศตวรู้รู้ษที่�� 15-16 กี่ษ�ตรู้�ย+อ�งกี่ฤษพัยายามที่��จะกี่��พัรู้ะรู้าชอ�าน่าจที่��

ถ�กี่จ�ากี่�ดโดยสัภาข,น่น่าง เกี่�ดกี่ารู้สั��รู้บกี่�น่รู้ะหว�างกี่องที่�พักี่ษ�ตรู้�ย+และกี่องที่�พัของรู้�ฐสัภา ใน่ที่��สั,ดรู้�ฐสัภาเป7น่ฝEายม�ช�ย ที่�าให�รู้�ฐสัภาม�อ�ที่ธ์�พัลเพั��มข6&น่อ�กี่มากี่

48

(8) ป8 ค.ศ.1688 กี่�อน่เจ�าชายว�ลเล�ยมข6&น่ครู้องรู้าชย+ พัวกี่ข,น่น่างได�ขอให�พัรู้ะองค+ยอมรู้�บพัรู้ะรู้าชบ�ญญ�ต�ว�าด�วยสั�ที่ธ์� ค.ศ.1688 ซ์6�งม�ข�อบ�ญญ�ต�เกี่��ยวกี่�บ

- กี่ารู้ค�&าปรู้ะกี่�น่สั�ที่ธ์�เสัรู้�ภาพัของปวงชน่- กี่ารู้ห�ามม�ให�กี่ษ�ตรู้�ย+ย�บย�&งหน่�วงเหน่��ยวกี่ฎหมายใดๆ - กี่ารู้ห�ามเรู้�ยกี่เกี่0บภาษ� โดยม�ได�รู้�บความเห0น่ชอบจากี่รู้�ฐสัภา- กี่ารู้ห�ามม�กี่องที่�พัไว�ใน่ปรู้ะเที่ศ โดยม�ได�รู้�บอน่,ญาตจากี่รู้�ฐสัภา- เง�น่ปรู้ะจ�าต�าแหน่�งที่��กี่ษ�ตรู้�ย+อ�งกี่ฤษได�รู้�บ จะต�องเป7น่ไปตามความเห0น่

ชอบของรู้�ฐสัภา(9) ว�ว�ฒน่ากี่ารู้ที่างกี่ารู้ปกี่ครู้องของอ�งกี่ฤษม�ความพัยายามที่��จะรู้�ดรู้อน่อ�าน่าจ

สั�ที่ธ์�Dขาดของกี่ษ�ตรู้�ย+ ใน่กี่ารู้ปกี่ครู้องปรู้ะเที่ศลงที่�ละน่�อย ขณะเด�ยวกี่�น่สัภาสัาม�ญของอ�งกี่ฤษกี่0พัยายามเพั��มพั�น่อ�าน่าจและอ�ที่ธ์�พัลให�กี่�บตน่มากี่ข6&น่ เพัรู้าะถ$อว�าเป7น่สัภาที่��ได�รู้�บกี่ารู้เล$อกี่ต�&งมาจากี่ปรู้ะชาชน่ จน่ใน่ที่��สั,ด สั�ที่ธ์�ใน่กี่ารู้ออกี่กี่ฎหมายกี่0ตกี่อย��ใน่ม$อของสัภาสัาม�ญ เช�น่ กี่ารู้ปรู้ะกี่าศใช�พัรู้ะรู้าชบ�ญญ�ต�ว�าด�วยรู้�ฐสัภา ค.ศ.1911

เรู้$�องที่�� 5.1.3 : ความเป7น่มาขององค+กี่รู้น่�ต�บ�ญญ�ต�ใน่รู้ะบอบปรู้ะชาธ์�ปไตยของไที่ย1. ความเป7น่มาเกี่��ยวกี่�บรู้ะบอบปรู้ะชาธ์�ปไตยใน่สัม�ยรู้�ชกี่าลที่�� 5

(1) ที่รู้งต�&งสัภาที่��ปรู้6กี่ษารู้าชกี่ารู้แผ่�น่ด�น่ (Council of State) ที่�าหน่�าที่��ถวายค�าปรู้6กี่ษาเกี่��ยวกี่�บกี่ารู้บรู้�หารู้รู้าชกี่ารู้แผ่�น่ด�น่และด�าเน่�น่กี่ารู้ปรู้�บปรู้,งรู้ะบบกี่ารู้บรู้�หารู้ด�วย และที่รู้งต�&งสัภาองคมน่ตรู้� (Privy Council) ที่�าหน่�าที่��เป7น่ที่��ปรู้6กี่ษาสั�วน่พัรู้ะองค+และช�วยรู้าชกี่ารู้อ$�น่ตามที่��จะที่รู้งมอบหมาย แต�กี่ารู้ด�าเน่�น่งาน่ที่�&งสัองสัภาไม�เป7น่ไปตามพัรู้ะรู้าชปรู้ะสังค+น่�กี่ เน่$�องจากี่บรู้รู้ดาสัมาช�กี่สัภาไม�ม�ความรู้� �ใน่กี่ารู้ปฏิ�บ�ต�งาน่รู้�วมกี่�น่ ไม�ค�อยแสัดงความค�ดเห0น่บ�าง เกี่รู้งกี่ล�วเกี่รู้งใจเสัน่าบด�บ�าง

(2) ที่รู้งตรู้าพัรู้ะรู้าชบ�ญญ�ต�ล�กี่ษณะปกี่ครู้องที่�องที่�� รู้ศ.116 เพั$�อรู้�เรู้��มให�ปรู้ะชาชน่ (ให�สั�ที่ธ์�แกี่�สัตรู้�ด�วย) ได�เรู้�ยน่รู้� �ว�ธ์�กี่ารู้เล$อกี่ต�&ง โดยให�ปรู้ะชาชน่เล$อกี่ต�&งคน่ใน่หม��บ�าน่เด�ยวกี่�น่เป7น่ผ่��ใหญ�บ�าน่ และให�ผ่��ใหญ�บ�าน่เล$อกี่กี่�น่เองเป7น่กี่�าน่�น่

(3) ที่รู้งเล�กี่ที่าสั ซ์6�งน่อกี่จากี่จะเป7น่พัรู้ะรู้าชกี่รู้ณ�ยกี่�จที่��สั�าค�ญของพัรู้ะองค+ ย�งเป7น่รู้ากี่ฐาน่ใน่เรู้$�องสั�ที่ธ์�เสัรู้�ภาพัของปรู้ะชาชน่ชาวไที่ย ใน่กี่ารู้กี่�าวเข�าสั��กี่ารู้ปกี่ครู้องรู้ะบอบปรู้ะชาธ์�ปไตย

(4) ที่รู้งตรู้าพัรู้ะรู้าชบ�ญญ�ต�จ�ดกี่ารู้สั,ขาภ�บาลที่�าฉลอม พั.ศ.2448 เพั$�อรู้�เรู้��มให�ม�กี่ารู้ปกี่ครู้องที่�องถ��น่

2. ความเป7น่มาเกี่��ยวกี่�บรู้ะบอบปรู้ะชาธ์�ปไตยใน่สัม�ยรู้�ชกี่าลที่�� 6(1) ใน่ช�วงปลายรู้�ชกี่าลที่�� 5 ต�อกี่�บต�น่รู้�ชกี่าลที่�� 6 ม�กี่ารู้เปล��ยน่แปลงที่างกี่ารู้

เม$องใน่ต�างปรู้ะเที่ศเกี่�ดข6&น่หลายปรู้ะเที่ศ เช�น่ ปรู้ะเที่ศต,รู้กี่�เม$�อป8 2451 ปรู้ะเที่ศจ�น่เม$�อป8 2454 และปรู้ะเที่ศรู้�สัเซ์�ยเม$�อป8 2460

(2) เม$�อป8 พั.ศ.2454 ม�คณะบ,คคลวางแผ่น่เปล��ยน่แปลงกี่ารู้ปกี่ครู้องปรู้ะเที่ศ เป7น่รู้ะบอบปรู้ะชาธ์�ปไตย แต�ถ�กี่จ�บได�เสั�ยกี่�อน่และถ�กี่ศาลที่หารู้พั�จารู้ณาต�ดสั�น่คด�

49

ลงโที่ษ ต�อมาพัรู้ะองค+ได�ที่รู้งลดโที่ษให� เน่$� องจากี่ที่รู้งเห0น่ว�า คณะบ,คคลเหล�าน่�&ม�เจตน่าด�ต�อบ�าน่เม$อง และเป7น่เจตน่าเด�ยวกี่�บพัรู้ะองค+ที่��ที่รู้งเห0น่ชอบกี่�บกี่ารู้ปกี่ครู้องใน่รู้ะบอบปรู้ะชาธ์�ปไตยอย��แล�ว

(3) ที่รู้งต�&งด,สั�ตธ์าน่� ใน่ป8 พั.ศ.2461 ใน่บรู้�เวณพัรู้ะรู้าชว�งด,สั�ต ให�เป7น่เม$องจ�าลองกี่ารู้ปกี่ครู้องใน่รู้�ปแบบปรู้ะชาธ์�ปไตย ม�รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ ม�เล$อกี่ต�&งผ่��แที่น่รู้าษฎรู้ ม�กี่ารู้จ�ดต�&งรู้�ฐบาล ม�กี่ารู้ปรู้ะช,มสัภา และม�หน่�งสั$อพั�มพั+เผ่ยแพัรู้� โดยเล0งเปAาหมายกี่ารู้ที่ดลองไปที่��หม��บ,คคลช�&น่สั�งใน่สัม�ยน่�&น่ แต�กี่ารู้ณ+ม�ได�เป7น่ไปตามพัรู้ะรู้าชปรู้ะสังค+ เน่$�องจากี่บ,คคลเหล�าน่�&ย�งไม�เข�าใจเจตน่ารู้มณ+ของหล�กี่กี่ารู้ปกี่ครู้องแบบปรู้ะชาธ์�ปไตย

3. ความเป7น่มาเกี่��ยวกี่�บรู้ะบอบปรู้ะชาธ์�ปไตยใน่สัม�ยรู้�ชกี่าลที่�� 7(1) ความค�ดเห0น่ใน่เรู้$�องกี่ารู้ปกี่ครู้องรู้ะบอบปรู้ะชาธ์�ปไตยใน่รู้�ชสัม�ยน่�&แพัรู้�ไปที่��ว

และเรู้��มที่ว�ความรู้,น่แรู้งข6&น่ที่,กี่รู้ะยะ เน่$�องจากี่น่โยบายพั�ฒน่าปรู้ะเที่ศใน่รู้�ชสัม�ยรู้�ชกี่าลที่�� 5 ที่��สั�งคน่หน่,�มไปศ6กี่ษาต�างปรู้ะเที่ศ เม$�อคน่หน่,�มเหล�าน่�&สั�าเรู้0จกี่ารู้ศ6กี่ษากี่ล�บมา กี่0น่�าเอาแน่วความค�ดด�งกี่ล�าวกี่ล�บมาด�วย

(2) ที่รู้งให�น่ายเรู้มอน่ด+ บ� สัต�เวน่สั+ และพัรู้ะยาศรู้�ว�สัารู้วาจา รู้�างรู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ เพั$�อเตรู้�ยมจะพัรู้ะรู้าชที่าน่แกี่�ปวงชน่ชาวไที่ย ใน่โอกี่าสัว�น่ฉลองพัรู้ะน่ครู้ครู้บรู้อบ 150 ป8 ใน่ว�น่ที่�� 6 เมษายน่ 2475 แต�ม�ผ่��ค�ดค�าน่ไว�

(3) เช�าม$ดของว�น่ที่�� 24 ม�ถ,น่ายน่ 2475 “คณะรู้าษฎรู้+” ได�เข�าย6ดอ�าน่าจกี่ารู้ปกี่ครู้องแผ่�น่ด�น่ เพั$�อเปล��ยน่แปลงกี่ารู้ปกี่ครู้องจากี่รู้ะบอบสัมบ�รู้ณาญาสั�ที่ธ์�รู้าชย+ เป7น่รู้ะบอบปรู้ะชาธ์�ปไตย ต�อมาเม$�อว�น่ที่�� 27 ม�ถ,น่ายน่ 2475 ที่รู้งพัรู้ะรู้าชที่าน่ “พัรู้ะรู้าบ�ญญ�ต�ธ์รู้รู้มน่�ญกี่ารู้ปกี่ครู้องแผ่�น่ด�น่สัยามช��วครู้าว พั.ศ.2475”

(4) เม$�อว�น่ที่�� 10 ธ์�น่วาคม 2475 ที่รู้งพัรู้ะรู้าชที่าน่ “รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญแห�งรู้าชอาณาจ�กี่รู้สัยาม พั.ศ.2475” ซ์6�งเป7น่รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญฉบ�บถาวรู้แกี่�ปวงชน่ชาวไที่ย และน่��ค$อม�มาของ ว�น่รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญ“ ”

ตอน่ที่�� 5.2 : ล�กี่ษณะของรู้�ฐสัภาเรู้$�องที่�� 5.2.1 : รู้�ปแบบของรู้�ฐสัภา1. รู้�ปแบบรู้�ฐสัภา สัามารู้ถจ�าแน่กี่ได�เป7น่ 2 รู้�ปแบบ ค$อ

(1) รู้�ฐสัภาใน่รู้�ปแบบสัภาเด��ยว (Unicameral) หรู้$อรู้ะบบสัภาเด�ยว- ปรู้ะเที่ศที่��เป7น่รู้�ฐเด��ยวและม�ขน่าดเล0กี่ม�กี่ใช�รู้ะบบสัภาเด�ยว- เป7น่รู้ะบบที่��ม�ความสัล�บซ์�บซ์�อน่น่�อย กี่�าด�าเน่�น่กี่ารู้ที่างน่�ต�บ�ญญ�ต�ที่�าได�

รู้วดเรู้0ว- กี่ล,�มปรู้ะเที่ศน่�& ได�แกี่� ปรู้ะเที่ศแถบสัแกี่น่ด�เน่เว�ย (ยกี่เว�น่น่อรู้เวย+)

อ�ลบาเน่�ย บ,ลกี่าเรู้�ย เชคโกี่สัโลวาเกี่�ย ฮิ�งกี่ารู้� โปแลน่ด+ โรู้มาเน่�ย

(2) รู้�ฐสัภาใน่รู้�ปแบบสัองสัภา หรู้$อสัภาค�� (Bicareral) หรู้$อรู้ะบบสัองสัภา- เกี่�ดข6&น่ใน่อ�งกี่ฤษครู้�&งแรู้กี่ ใน่ปลายครู้�สัต+ศตวรู้รู้ษที่�� 13

50

- เกี่�ดข6&น่ได� ใน่ปรู้ะเที่ศที่�� เป7น่สัหพั�น่ธ์รู้�ฐ (Federal States) เช�น่ สัหรู้�ฐอเมรู้�กี่า ออสัเตรู้เล�ย

บรู้าซ์�ล สัว�ตเซ์อรู้+แลน่ด+- เกี่�ดข6&น่ได�ใน่ปรู้ะเที่ศที่��เป7น่รู้�ฐเด�ยว ซ์6�งต�องกี่ารู้สัะที่�อน่ให�เห0น่ถ6งความ

รู้อบคอบใน่งาน่รู้�ฐสัภา และต�องกี่ารู้ลดความข�ดแย�งที่��อาจเกี่�ดข6&น่รู้ะหว�างฝEายน่�ต�บ�ญญ�ต�และ

ฝEายบรู้�หารู้2. ปรู้ะเที่ศไที่ยเคยม�ที่�&งรู้ะบบสัภาเด�ยวและรู้ะบบสัองสัภา แต�ไม�เคยม�รู้ะบบสัภาเด�ยวที่��

สัมาช�กี่สัภามาจากี่กี่ารู้เล$อกี่ต�&งที่�&งหมด

เรู้$�องที่�� 5.2.2 : องค+ปรู้ะกี่อบของรู้�ฐสัภา1. รู้�ฐสัภา ปรู้ะกี่อบด�วย จ�าน่วน่สัภาซ์6�งหมายถ6งม�สัภาเด�ยวหรู้$อสัองสัภา และมวลสัมาช�กี่

ของสัภา ซ์6�งม�ที่��มาจากี่(1) มาจากี่กี่ารู้เล$อกี่ต�&งโดยตรู้ง (4) มาจากี่กี่ารู้แต�งต�&ง(2) มาจากี่กี่ารู้เล$อกี่ต�&งโดยอ�อม (5) มาจากี่ผ่��แที่น่กี่ล,�มชน่(3) มาจากี่กี่ารู้สั$บตรู้ะกี่�ล (สัภาข,น่น่างใน่อ�งกี่ฤษ)

2. ว�ธ์�กี่ารู้เล$อกี่ต�&งโดยอ�อม ที่�าได�โดยให�ปรู้ะชาชน่เล$อกี่บ,คคลหรู้$อคณะบ,คคลให�ไปใช�สั�ที่ธ์�เล$อกี่สัมาช�กี่รู้�ฐสัภาแที่น่ตน่ ซ์6�งปรู้ะเที่ศไที่ยเคยใช�ว�ธ์�กี่ารู้น่�&มาแล�ว ค$อ

- พัรู้ะรู้าชบ�ญญ�ต�กี่ารู้เล$อกี่ต�&ง พั.ศ.2475 กี่�าหน่ดให�รู้าษฎรู้ผ่��ม�สั�ที่ธ์�ออกี่เสั�ยงใน่ต�าบลเล$อกี่ผ่��แที่น่ต�าบลๆ

ละ 1 คน่ และให�ผ่��แที่น่ต�าบลใน่จ�งหว�ดเล$อกี่ต�&งผ่��แที่น่รู้าษฎรู้จ�งหว�ดละ 1 คน่- รู้�ฐธ์รู้รู้มน่�ญแห�งรู้าชอาณาจ�กี่รู้ไที่ย พั.ศ.2489 กี่�าหน่ดให�สัมาช�กี่สัภาผ่��แที่น่

เป7น่ผ่��เล$อกี่สัมาช�กี่พัฤฒสัภา

เรู้$�องที่�� 5.2.3 : องค+กี่รู้ภายใน่ของรู้�ฐสัภา1. งาน่หล�กี่ของสัภาช�กี่รู้�ฐสัภา น่อกี่จากี่กี่ารู้ปฏิ�บ�ต�งาน่ใน่สัภาแล�ว ย�งต�องด�แลที่,กี่ข+สั,ข

และรู้�บฟ?งความต�องกี่ารู้และความค�ดเห0น่ของปรู้ะชาชน่อ�กี่ด�วย ด�งน่�&น่ จ6งต�องม�กี่ารู้แบ�งช�วงเวลาที่�างาน่ของสัมาช�กี่รู้�ฐสัภาออกี่เป7น่ 2 ช�วง ค$อ (1) สัม�ย ป รู้ ะช, มสัภา (2) น่อกี่สัม�ยปรู้ะช,มสัภา

2. ใน่สัม�ยปรู้ะช,มสัภาน่�&น่ จะม�รู้ะยะเวลาเที่�าใดหรู้$อใน่รู้อบป8หน่6�งๆ จะม�กี่��สัม�ยปรู้ะช,มน่�&น่ สั,ดแล�วแต�จะกี่�าหน่ดตามความเหมาะสัมของรู้�ฐสัภาของแต�ละปรู้ะเที่ศ

- ถ�าใน่รู้อบป8หน่6�งๆ จะกี่�าหน่ดสัม�ยปรู้ะช,มไว�เป7น่กี่ารู้ถาวรู้ กี่0เรู้�ยกี่ว�า “สัม�ยสัาม�ญ”

- ถ�าหากี่ม�ความจ�าเป7น่แล�ว รู้�ฐสัภาอาจเรู้�ยกี่ปรู้ะช,มสัภาเป7น่พั�เศษ เรู้�ยกี่ว�า “สัม�ยว�สัาม�ญ”

3. ว�ตถ,ปรู้ะสังค+ใน่กี่ารู้กี่�าหน่ดให�ม�สัม�ยปรู้ะช,มของรู้�ฐสัภา ม� 2 ปรู้ะกี่ารู้ ค$อ(1) เป7น่กี่ารู้เป<ดโอกี่าสัให�สัมาช�กี่รู้�ฐสัภาม�เวลากี่ล�บไปหาปรู้ะชาชน่ซ์6�งตน่เป7น่ผ่��

แที่น่

51

(2) เป7น่กี่ารู้เป<ดโอกี่าสัให�ฝEายบรู้�หารู้ได�ม�เวลาปฏิ�บ�ต�หน่�าที่��ใน่ที่างบรู้�หารู้ได�อย�างเต0มที่��

4. กี่ารู้แบ�งงาน่กี่�น่ที่�าภายใน่รู้�ฐสัภา แบ�งเป7น่ด�งน่�&(1) คณะกี่รู้รู้มาธ์�กี่ารู้ / คณะอน่,กี่รู้รู้มาธ์�กี่ารู้

- คณะกี่รู้รู้มาธ์�กี่ารู้สัาม�ญ เป7น่คณะกี่รู้รู้มาธ์�กี่ารู้ที่��ต� &งไว�ปรู้ะจ�าเป7น่กี่ารู้ถาวรู้ตลอดอาย,ของสัภา

- คณะกี่รู้รู้มาธ์�กี่ารู้ว�สัาม�ญ ต�&งข6&น่ด�วยเหต,ผ่ลและความจ�าเป7น่เพั$�อด�าเน่�น่กี่ารู้เฉพัาะกี่�จ

- คณะกี่รู้รู้มาธ์�กี่ารู้รู้�วมกี่�น่ สั�าหรู้�บรู้ะบบสัองสัภา หากี่สัภาหน่6�งไม�เห0น่ด�วยกี่�บรู้�างกี่ฎหมายของ

อ�กี่สัภาหน่6�ง กี่0จ�าเป7น่ต�องต�&งคณะกี่รู้รู้มาธ์�กี่ารู้รู้�วมจากี่สัองสัภาข6&น่มารู้�วมพั�จารู้ณา

- คณะกี่รู้รู้มาธ์�กี่ารู้เต0มสัภา ใน่กี่รู้ณ�ที่��สัภารู้�บหล�กี่กี่ารู้ใน่วารู้ะแรู้กี่แล�ว และเป7น่เรู้$�องเรู้�งด�วน่

และเป7น่รู้�างกี่ฎหมายที่��ไม�สัล�บซ์�บซ์�อน่ รู้�ฐสัภาอาจม�มต�ให�พั�จารู้ณารู้วดเด�ยว 3 วารู้ะกี่0ได�

- คณะอน่,กี่รู้รู้มาธ์�กี่ารู้ โดยคณะกี่รู้รู้มาธ์�กี่ารู้อาจแต�งต�&งข6&น่มาช�วยปฏิ�บ�ต�งาน่ใน่รู้ายละเอ�ยดกี่0ได�

(2) ต�าแหน่�งสั�าค�ญๆ ใน่รู้�ฐสัภา ปรู้ะกี่อบด�วย- ปรู้ะธ์าน่รู้�ฐสัภา - ผ่��น่�าฝEายค�าน่ใน่รู้�ฐสัภา- รู้องปรู้ะธ์าน่รู้�ฐสัภา - ผ่��ควบค,มกี่ารู้ลงคะแน่น่เสั�ยงใน่สัภา

(3) สั�าน่�กี่งาน่เลขาธ์�กี่ารู้รู้�ฐสัภา เป7น่หน่�วยงาน่ปรู้ะจ�าที่�าหน่�าที่��ให�บรู้�กี่ารู้ใน่ด�าน่ต�างๆ ที่�&งข�าวสัารู้ข�อม�ล ว�สัด,อ,ปกี่รู้ณ+ และงาน่ธ์,รู้กี่ารู้ โดยม�เลขาธ์�กี่ารู้รู้�ฐสัภาเป7น่ผ่��บ�งค�บบ�ญชารู้�บผ่�ดชอบ

5. เอกี่สั�ที่ธ์�Dและความค,�มกี่�น่สัมาช�กี่รู้�ฐสัภาน่�&น่ กี่ฎหมายได�ให�ไว� 2 ปรู้ะกี่ารู้ ด�งน่�&(1) สัมาช�กี่รู้�ฐสัภาผ่��ใดจะกี่ล�าวค�าใดๆ ใน่ที่��ปรู้ะช,มใน่ที่างแสัดงข�อความ หรู้$อ

แสัดงความเห0น่ หรู้$อออกี่เสั�ยงลงคะแน่น่อย�างใดถ$อเป7น่เอกี่สั�ที่ธ์�Dของสัมาช�กี่รู้�ฐสัภาผ่��น่� &น่ ผ่��ใดจะน่�าไปเป7น่เหต,ฟAองรู้�องม�ได�

(2) ม�ความค,�มกี่�น่ใน่ที่างอาญา โดยใน่รู้ะหว�างสัม�ยปรู้ะช,ม ห�ามม�ให�จ�บกี่,มหรู้$อเรู้�ยกี่ต�วสัมาช�กี่รู้�ฐสัภาไปกี่�กี่ข�งหรู้$อด�าเน่�น่คด�

6. ความเป7น่อ�สัรู้ะของหน่�วยงาน่ปรู้ะจ�ารู้�ฐสัภา เพั$�อให�ปลอดจากี่กี่ารู้ถ�กี่ครู้อบง�าจากี่ฝEายบรู้�หารู้ ซ์6�งม� 2 ปรู้ะกี่ารู้

(1) ความเป7น่อ�สัรู้ะใน่ด�าน่กี่ารู้บรู้�หารู้งาน่บ,คคล(2) ความเป7น่อ�สัรู้ะใน่ด�าน่งบปรู้ะมาณและกี่ารู้คล�ง

7. สั�าหรู้�บปรู้ะเที่ศไที่ยใน่ด�าน่เกี่��ยวกี่�บสั�าน่�กี่เลขาธ์�กี่ารู้รู้�ฐสัภา ด�งน่�&

52

- ต�าแหน่�งเลขาธ์�กี่ารู้รู้�ฐสัภา เป7น่ต�าแหน่�งที่��ที่รู้งโปรู้ดเกี่ล�าฯ โดยม�ปรู้ะธ์าน่รู้�ฐสัภาเป7น่ผ่��ลงน่ามสัน่อง

พัรู้ะบรู้มรู้าชโองกี่ารู้- ใน่ด�าน่กี่ารู้บรู้�หารู้งาน่บ,คคลน่�&น่ ได�ม�ปรู้ะกี่าศใช�พัรู้ะรู้าชบ�ญญ�ต�รู้ะเบ�ยบ

ข�ารู้าชกี่ารู้ฝEายรู้�ฐสัภา พั.ศ. 2518 แยกี่จากี่ข�ารู้าชกี่ารู้พัลเรู้$อน่ โดยให�อย��ภายใต�คณะกี่รู้รู้มกี่ารู้ข�ารู้าชกี่ารู้

ฝEายรู้�ฐสัภา (กี่.รู้.)- ใน่ด�าน่งบปรู้ะมาณและกี่ารู้คล�งน่�&น่ ย�งคงอย��ใน่ความควบค,มของฝEายบรู้�หารู้

โดยต�องด�าเน่�น่กี่ารู้ตาม พัรู้ะรู้าชบ�ญญ�ต�ว�ธ์�กี่ารู้งบปรู้ะมาณ

ตอน่ที่�� 5.3 : อ�าน่าจหน่�าที่��ของรู้�ฐสัภาเรู้$�องที่�� 5.3.1 : อ�าน่าจหน่�าที่��ใน่กี่ารู้จ�ดที่�ากี่ฎหมาย1. อ�าน่าจหน่�าที่��ของรู้�ฐสัภา พัอแบ�งออกี่ได�เป7น่ 4 ด�าน่ ค$อ

(1) อ�าน่าจหน่�าที่��ใน่กี่ารู้จ�ดที่�ากี่ฎหมาย (3) อ�าน่าจหน่�าที่��ใน่กี่ารู้ให�ความเห0น่ชอบ

(2) อ�าน่าจหน่�าที่��ใน่กี่ารู้ควบค,มฝEายบรู้�หารู้ (4) อ�า น่ า จ ห น่� า ที่�� อ$� น่ ต า ม ที่��กี่ฎหมายกี่�าหน่ด

2. กี่ฎหมายที่�� เป7น่อ�า น่าจหน่�าที่��ของรู้�ฐสัภาที่��จะจ�ดที่�า ข6&น่ค$อ พัรู้ะรู้าชบ�ญญ�ต� ซ์6�งกี่รู้ะบวน่กี่ารู้ตรู้าพัรู้ะรู้าชบ�ญญ�ต�ม�ข� &น่ตอน่ด�าเน่�น่กี่ารู้ด�งน่�&

(1) กี่ารู้เสัน่อรู้�าง พั.รู้.บ. ซ์6�งสัามารู้ถเสัน่อได� 2 ที่าง ค$อ- คณะรู้�ฐมน่ตรู้� - สัมาช�กี่สัภาผ่��แที่น่รู้าษฎรู้ (ครู้ม.ม�สั�ที่ธ์�ขอ

พั�จารู้ณารู้�างกี่�อน่ 60 ว�น่)(2) กี่ารู้พั�จารู้ณาโดยสัภาผ่��แที่น่รู้าษฎรู้(3) กี่ารู้พั�จารู้ณาโดยว,ฒ�สัภา

3. กี่รู้ณ�ที่��เป7น่ พั.รู้.บ. เกี่��ยวกี่�บกี่ารู้เง�น่ ม�หล�กี่ปฏิ�บ�ต�ด�งน่�&- สั.สั. จะเสัน่อ พั.รู้.บ. เกี่��ยวกี่�บกี่ารู้เง�น่ได� ต�องเป7น่ค�ารู้�องขอของน่ายกี่รู้�ฐมน่ตรู้�- กี่รู้ณ�สังสั�ยว�าเป7น่ พั.รู้.บ. เกี่��ยวกี่�บกี่ารู้เง�น่หรู้$อไม� ให�ปรู้ะธ์าน่สัภาผ่��แที่น่รู้าษฎรู้

เป7น่ผ่��ว�น่�จฉ�ย4. กี่ารู้พั�จารู้ณารู้�าง พั.รู้.บ. โดยสัภาผ่��แที่น่รู้าษฎรู้ ม�ข�&น่ตอน่กี่ารู้ปฏิ�บ�ต�ด�งน่�&

(1) กี่ารู้พั�จารู้ณาใน่วารู้ะที่�� 1 เพั$�อรู้�บหล�กี่กี่ารู้ ถ�าสัภาไม�รู้�บหล�กี่กี่ารู้ รู้�าง พั.รู้.บ. น่�&น่กี่0เป7น่อ�น่ตกี่ไป แต�ถ�ารู้�บหล�กี่กี่ารู้กี่0ด�าเน่�น่กี่ารู้ต�อไปใน่วารู้ะที่�� 2

(2) กี่ารู้พั�จารู้ณาใน่วารู้ะที่�� 2 เพั$�อพั�จารู้ณาแกี่�ไขรู้ายละเอ�ยดของรู้�าง พั.รู้.บ. โดยแต�งต�&งคณะกี่รู้รู้มาธ์�กี่ารู้ด�าเน่�น่กี่ารู้ หรู้$ออาจใช�คณะกี่รู้รู้มาธ์�กี่ารู้เต0มสัภากี่0ได�

53

(3) กี่ารู้พั�จารู้ณาใน่วารู้ะที่�� 3 เพั$� อพั�จารู้ณาให�ความเห0น่ชอบ โดยไม�ม�กี่ารู้อภ�ปรู้าย ถ�าไม�เห0น่ชอบ รู้�าง พั.รู้.บ.น่�&น่กี่0ตกี่ไป แต�ถ�าเห0น่ชอบ ให�ปรู้ะธ์าน่สัภาผ่��แที่น่รู้าษฎรู้เสัน่อต�อว,ฒ�สัภาต�อไป

5. กี่ารู้พั�จารู้ณารู้�าง พั.รู้.บ. โดยว,ฒ�สัภา ม�ข� &น่ตอน่กี่ารู้ปฏิ�บ�ต�ด�งน่�&(1) กี่ารู้พั�จารู้ณาใน่วารู้ะที่�� 1 เพั$�อรู้�บหล�กี่กี่ารู้ ถ�าว,ฒ�สัภาไม�รู้�บหล�กี่กี่ารู้ รู้�าง

พั.รู้.บ. น่�&น่กี่0เป7น่อ�น่ตกี่ไป แต�ถ�ารู้�บหล�กี่กี่ารู้กี่0ด�าเน่�น่กี่ารู้ต�อไปใน่วารู้ะที่�� 2(2) กี่ารู้พั�จารู้ณาใน่วารู้ะที่�� 2 เพั$�อพั�จารู้ณาแกี่�ไขรู้ายละเอ�ยดของรู้�าง พั.รู้.บ.

โดยแต�งต�&งคณะกี่รู้รู้มาธ์�กี่ารู้ด�าเน่�น่กี่ารู้ หรู้$ออาจใช�คณะกี่รู้รู้มาธ์�กี่ารู้เต0มสัภากี่0ได�(3) กี่ารู้พั�จารู้ณาใน่วารู้ะที่�� 3 เพั$�อพั�จารู้ณาให�ความเห0น่ชอบน่�&น่ ม�ปรู้ะเด0น่ที่��แตกี่

ต�าง ด�งน่�&- กี่รู้ณ�ที่��ว,ฒ�สัภาเห0น่ชอบกี่�บสัภาผ่��แที่น่รู้าษฎรู้ โดยไม�ม�กี่ารู้แกี่�ไข ให�ถ$อว�า

รู้�าง พั.รู้.บ.น่�&น่ได�รู้�บ ความเห0น่ชอบจากี่รู้�ฐสัภาแล�ว ให�น่ายกี่รู้�ฐมน่ตรู้�น่�าข6&น่ที่�ลเกี่ล�าฯ /ปรู้ะกี่าศ

รู้าชกี่�จจา /ใช�บ�งค�บ- กี่รู้ณ�ที่��ว,ฒ�สัภาไม�เห0น่ชอบกี่�บสัภาผ่��แที่น่รู้าษฎรู้ กี่0ให�ย�บย�&งไว�กี่�อน่และให�สั�ง

รู้�าง พั.รู้.บ.น่�&น่ค$น่ สัภาผ่��แที่น่รู้าษฎรู้ไป สัภาผ่��แที่น่รู้าษฎรู้จะยกี่ข6&น่พั�จารู้ณาใหม�ต�องล�วง

พั�น่ 180 ว�น่ไปแล�ว และถ�าย�งม�มต�ย$น่รู้�างเด�มด�วยคะแน่น่เสั�ยงมากี่กี่ว�ากี่6�งหน่6�งของจ�าน่วน่

สัมาช�กี่ที่�&งหมดของสัภา ผ่��แที่น่รู้าษฎรู้แล�ว ถ$อว�ารู้�าง พั.รู้.บ.น่�&น่ได�รู้�บความเห0น่ชอบจากี่รู้�ฐสัภา

แล�ว ให�น่ายกี่รู้�ฐมน่ตรู้� น่�าข6&น่ที่�ลเกี่ล�าฯ / ปรู้ะกี่าศรู้าชกี่�จจา / ใช�บ�งค�บ- กี่รู้ณ�ที่��ว,ฒ�สัภาแกี่�ไขเพั��มเต�ม ให�สั�งรู้�าง พั.รู้.บ.ที่��แกี่�ไขเพั��มเต�มน่�&น่กี่ล�บไป

ย�งสัภาผ่��แที่น่รู้าษฎรู้ เม$�อเป7น่เช�น่น่�&กี่0ให�ที่�&งสัองสัภาต�&ง “คณะกี่รู้รู้มาธ์�กี่ารู้รู้�วมกี่�น่ ปรู้ะกี่อบ”

ด�วยสัมาช�กี่จากี่แต�ละ สัภาใน่จ�าน่วน่เที่�ากี่�น่ เพั$�อพั�จารู้ณารู้ายละเอ�ยดรู้�วมกี่�น่ แล�วรู้ายงาน่และ

เสัน่อรู้�าง พั.รู้.บ.ที่�� ผ่�าน่กี่ารู้พั�จารู้ณารู้�วมแล�วต�อสัภาที่�&งสัอง * ถ�าสัภาที่�&งสัองเห0น่ชอบด�วย กี่0แสัดงว�ารู้�าง พั.รู้.บ.น่�&ได�ผ่�าน่ความ

เห0น่ชอบจากี่รู้�ฐสัภาแล�ว ให�น่ายกี่รู้�ฐมน่ตรู้�น่�าข6&น่ที่�ลเกี่ล�าฯ / ปรู้ะกี่าศรู้าชกี่�จจา / ใช�บ�งค�บ

* ถ�าสัภาใดสัภาหน่6�งไม�เห0น่ชอบ กี่0ให�ย�บย�&งไว�กี่�อน่ สัภาผ่��แที่น่รู้าษฎรู้จะยกี่ข6&น่พั�จารู้ณา

54

ใหม�ต�องล�วงพั�น่ 180 ว�น่ไปแล�ว และถ�าย�งม�มต�ย$น่รู้�างเด�มด�วยคะแน่น่เสั�ยงมากี่กี่ว�ากี่6�ง

หน่6�งของจ�าน่วน่สัมาช�กี่ที่�&งหมดของสัภาผ่��แที่น่รู้าษฎรู้แล�ว ถ$อว�ารู้�าง พั.รู้.บ.ที่��ผ่�าน่กี่ารู้

พั�จารู้ณารู้�วมน่�&น่ ได�รู้�บความเห0น่ชอบจากี่รู้�ฐสัภาแล�ว ให�น่ายกี่รู้�ฐมน่ตรู้�น่�าข6&น่ที่�ลเกี่ล�าฯ /

ปรู้ะกี่าศรู้าชกี่�จจา / ใช�บ�งค�บ6. กี่รู้ณ�ที่��พัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+ไม�ที่รู้งเห0น่ชอบด�วยกี่�บรู้�าง พั.รู้.บ.และพัรู้ะรู้าชที่าน่ค$น่ หรู้$อ

เม$�อพั�น่ 90 ว�น่แล�วม�ได�พัรู้ะรู้าชที่าน่ค$น่มา ม�ข� &น่ตอน่กี่ารู้ปฏิ�บ�ต�ด�งน่�&- รู้�ฐสัภาจะต�องปรู้6กี่ษาเรู้$�องรู้�าง พั.รู้.บ. กี่�น่ใหม� - ถ�ารู้�ฐสัภาย�งม�มต�ย$น่ด�วยคะแน่น่เสั�ยงไม�น่�อยกี่ว�าสัองใน่สัามของจ�าน่วน่สัมาช�กี่

ที่�&งหมดของที่�&งสัอง สัภาแล�ว ให�น่ายกี่รู้�ฐมน่ตรู้�น่�าข6&น่ที่�ลเกี่ล�าฯ ถวายอ�กี่ครู้�&ง- ถ�าพัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+ย�งไม�ได�พัรู้ะรู้าชที่าน่ลงมา ภายใน่ 30 ว�น่ ให�น่ายกี่รู้�ฐมน่ตรู้�

น่�ารู้�าง พั.รู้.บ.ปรู้ะกี่าศ ใน่รู้าชกี่�จจาน่,เบกี่ษา / ใช�บ�งค�บ

7. อ�าน่าจหน่�าที่��ใน่กี่ารู้อน่,ม�ต�พัรู้ะรู้าชกี่�าหน่ด ม�รู้ายละเอ�ยดด�งน่�&(1) พัรู้ะรู้าชกี่�าหน่ดเป7น่กี่ฎหมายที่��พัรู้ะมหากี่ษ�ตรู้�ย+ตรู้าตามค�าแน่ะน่�าของคณะ

รู้�ฐมน่ตรู้� ม� 2 ปรู้ะเภที่ - พัรู้ะรู้าชกี่�าหน่ดที่��วๆ ไป - พัรู้ะรู้าชกี่�าหน่ดเกี่��ยวกี่�บภาษ�อากี่รู้หรู้$อเง�น่ตรู้า

(2) ปรู้ะกี่าศใน่รู้าชกี่�จจาน่,เบกี่ษา ใช�บ�งค�บเป7น่กี่ฎหมาย แต�ต�องขออน่,ม�ต�ต�อรู้�ฐสัภาเพั$�อตรู้าเป7น่ พั.รู้.บ.

(3) เหต,ผ่ลและความจ�าเป7น่ใน่กี่ารู้ออกี่พัรู้ะรู้าชกี่�าหน่ดที่��วๆ ไป กี่รู้ณ�ฉ,กี่เฉ�น่ที่��ม�ความจ�าเป7น่เรู้�งด�วน่ ซ์6�งเกี่��ยวกี่�บความปลอดภ�ยของปรู้ะเที่ศหรู้$อสัาธ์ารู้ณะ ความม��น่คงที่างเศรู้ษฐกี่�จของปรู้ะเที่ศ และภ�ยพั�บ�ต�สัาธ์ารู้ณะ โดยไม�สัามารู้ถเรู้�ยกี่ปรู้ะช,มรู้�ฐสัภาได�ที่�น่ที่�วงที่� หรู้$อเกี่�ดข6&น่ใน่รู้ะหว�างย,บสัภา ที่�&งน่�& ให�น่�าเสัน่อรู้�ฐสัภาใน่กี่ารู้ปรู้ะช,มครู้าวต�อไป

(4) เหต,ผ่ลและความจ�าเป7น่ใน่กี่ารู้ออกี่พัรู้ะรู้าชกี่�าหน่ดเกี่��ยวกี่�บภาษ�อากี่รู้หรู้$อเง�น่ตรู้า เป7น่เรู้$�องที่��ต�องม�กี่ารู้พั�จารู้ณาล�บและเรู้�งด�วน่ เพั$�อปรู้ะโยชน่+ของแผ่�น่ด�น่ แม�ว�าจะอย��ใน่รู้ะหว�างสัม�ยปรู้ะช,มกี่0ตาม ที่�&งน่�& ให�น่�าเสัน่อรู้�ฐสัภาภายใน่ 3 ว�น่ น่�บจากี่ว�น่ถ�ดจากี่ว�น่ปรู้ะกี่าศใน่รู้าชกี่�จจาน่,เบกี่ษา

เรู้$�องที่�� 5.3.2 : อ�าน่าจหน่�าที่��ใน่กี่ารู้ควบค,มฝEายบรู้�หารู้1. กี่ารู้ควบค,มกี่ารู้บรู้�หารู้งาน่ของรู้�ฐบาล ที่�าได� 2 แบบ ค$อ

(1) กี่ารู้ต�&งกี่รู้ะที่��ถาม (2) กี่ารู้เสัน่อญ�ตต�เป<ดอภ�ปรู้ายที่��วไป

55

2. กี่ารู้ต�&งกี่รู้ะที่��ถาม ค$อ ข�อความที่��ต� &งค�าถามใน่สัภาผ่��แที่น่รู้าษฎรู้หรู้$อว,ฒ�สัภา ที่��สัมาช�กี่คน่ใดคน่หน่6�งต�&งถามรู้�ฐมน่ตรู้� ใน่ข�อเที่0จจรู้�งหรู้$อน่โยบายเกี่��ยวกี่�บงาน่ใน่หน่�าที่��ของรู้�ฐมน่ตรู้� ซ์6�งกี่รู้ะที่��ถามน่�&น่ ม� 2 ปรู้ะเภที่ ค$อ

(1) กี่รู้ะที่��ถามที่��ให�ตอบใน่ที่��ปรู้ะช,มสัภา (2) กี่รู้ะที่��ถามที่��ให�ตอบใน่รู้าชกี่�จจาน่,เบกี่ษาน่อกี่จากี่น่�& กี่รู้ะที่��ถามย�งม� 2 ล�กี่ษณะ ค$อ (1) กี่รู้ะที่��ถามธ์รู้รู้มดา (2) กี่ รู้ ะ ที่��ถามด�วน่

3. ข�อจ�ากี่�ดหรู้$อเง$�อน่ไขใน่กี่ารู้ต�&งกี่รู้ะที่��ถาม ม� 3 ปรู้ะกี่ารู้ ค$อ(1) ค�าถาม ข�อเที่0จจรู้�งที่��อ�าง ตลอดจน่ค�าช�&แจงปรู้ะกี่อบ ต�องไม�ฟ, EมเฟIอย วกี่วน่

ซ์�&าซ์ากี่ หรู้$อม�ล�กี่ษณะเป7น่ที่�าน่องอภ�ปรู้าย(2) กี่รู้ณ�กี่รู้ะที่��ถามใน่เรู้$�องที่��ได�ตอบหรู้$อช�&แจงไปแล�ว จะต�&งกี่รู้ะที่��ถามใหม�ได� ถ�า

สัารู้ะสั�าค�ญต�างกี่�น่(3) ใน่กี่ารู้ปรู้ะช,มแต�ละครู้�&ง สัมาช�กี่สัภา 1 คน่ ต�&งกี่รู้ะที่��ถามได�เพั�ยง 1 กี่รู้ะที่��

เที่�าน่�&น่4. หล�กี่เกี่ณฑ์+กี่ารู้บรู้รู้จ,รู้ะเบ�ยบวารู้ะเกี่��ยวกี่�บกี่รู้ะที่��ถาม

- ถ�าเป7น่กี่รู้ะที่��ถามธ์รู้รู้มดา ให�บรู้รู้จ,รู้ะเบ�ยบวารู้ะปรู้ะช,มภายใน่ 15 ว�น่ น่�บแต�ว�น่ที่��ปรู้ะธ์าน่สัภาจ�ดสั�ง

กี่รู้ะที่��ไปย�งรู้�ฐมน่ตรู้�แล�ว- ถ�าเป7น่กี่รู้ะที่��ถามด�วน่ ตอน่สั�งกี่รู้ะที่��ไปย�งรู้�ฐมน่ตรู้� ต�องรู้ะบ,ไปด�วยว�าได�บรู้รู้จ,ลง

ใน่รู้ะเบ�ยบวารู้ะกี่ารู้ ปรู้ะช,มครู้าวใด- กี่ารู้บรู้รู้จ,กี่รู้ะที่��ลงใน่รู้ะเบ�ยบวารู้ะกี่ารู้ปรู้ะช,ม ต�องเรู้�ยงล�าด�บกี่�อน่หล�ง เว�น่แต�

รู้�ฐมน่ตรู้�จะขอเล$�อน่- กี่ารู้ปรู้ะช,มแต�ละครู้�&ง จะบรู้รู้จ,กี่รู้ะที่��ถามได�ไม�เกี่�น่ 5 กี่รู้ะที่�� เว�น่แต�กี่รู้ณ�จ�าเป7น่

เรู้�งด�วน่5. ว�ธ์�กี่ารู้เสัน่อญ�ตต�ขอเป<ดอภ�ปรู้ายที่��วไป ไม�ไว�วางใจคณะรู้�ฐมน่ตรู้�เป7น่รู้ายบ,คคลหรู้$อ

ที่�&งคณะ(1) สั.สั. จ�าน่วน่ไม�น่�อยกี่ว�า 1 ใน่ 5 ของจ�าน่วน่ สั.สั.ที่�&งหมด เข�าช$�อกี่�น่เสัน่อ

ญ�ตต�(2) ปรู้ะธ์าน่รู้�ฐสัภาแจ�งไปย�งน่ายกี่รู้�ฐมน่ตรู้� และบรู้รู้จ,เข�ารู้ะเบ�ยบวารู้ะกี่ารู้

ปรู้ะช,มเป7น่เรู้$�องด�วน่(3) ปรู้ะช,มเพั$�ออภ�ปรู้ายที่��วไป / รู้�ฐมน่ตรู้�ที่��ถ�กี่อภ�ปรู้ายช�&แจงข�อเที่0จจรู้�ง(4) กี่ารู้ลงมต�น่�&น่จะกี่รู้ะที่�าใน่ว�น่เด�ยวกี่�บที่��ม�กี่ารู้อภ�ปรู้ายไม�ได�(5) คะแน่น่เสั�ยงใน่กี่ารู้ลงมต�ไม�ไว�วางใจ ต�องมากี่กี่ว�ากี่6�งหน่6�งถ6งจะม�ผ่ลให�

รู้�ฐมน่ตรู้�หรู้$อคณะรู้�ฐมน่ตรู้�

56

พั�น่จากี่ต�าแหน่�ง

เรู้$�องที่�� 5.3.3 : อ�าน่าจหน่�าที่��ใน่กี่ารู้ให�ความเห0น่ชอบ และอ�าน่าจหน่�าที่��อ$� น่ตามที่��กี่ฎหมายกี่�าหน่ด

1. อ�าน่าจหน่�าที่��ใน่กี่ารู้ให�ความเห0น่ชอบ และอ�าน่าจหน่�าที่��อ$�น่ตามที่��กี่ฎหมายกี่�าหน่ด ได�แกี่�(1) กี่ารู้ให�ความเห0น่ชอบที่��เกี่��ยวกี่�บสัถาบ�น่ปรู้ะม,ขของปรู้ะเที่ศ เช�น่

- กี่ารู้ให�ความเห0น่ชอบใน่กี่ารู้ต�&งผ่��สั�าเรู้0จรู้าชกี่ารู้แที่น่พัรู้ะองค+- กี่ารู้ใช�ความเห0น่ชอบใน่กี่ารู้สั$บสั�น่ตต�วงศ+

(2) กี่ารู้ให�ความเห0น่ชอบต�อสัน่ธ์�สั�ญญาที่��ที่�ากี่�บปรู้ะเที่ศอ$�น่(3) กี่ารู้ให�ความเห0น่ชอบใน่กี่ารู้ปรู้ะกี่าศสังครู้าม(4) กี่ารู้ให�ความเห0น่ชอบใน่กี่ารู้แต�งต�&งคณะกี่รู้มกี่ารู้ช,ดต�างๆ ตามที่��กี่ฎหมาย

กี่�าหน่ด

ตอน่ที่�� 5.4 : กี่ารู้เล$อกี่ต�&งเรู้$�องที่�� 5.4.1 : แน่วความค�ดเกี่��ยวกี่�บกี่ารู้เล$อกี่ต�&ง1. กี่ารู้เล$อกี่ต�&ง เป7น่องค+ปรู้ะกี่อบที่��สั�าค�ญที่��สั,ดของรู้ะบบกี่ารู้เม$องใน่กี่ารู้ปกี่ครู้องรู้ะบอบ

ปรู้ะชาธ์�ปไตย เพัรู้าะ(1) เป7น่กี่ารู้ต�ดสั�น่ใจของปรู้ะชาชน่ผ่��เป7น่เจ�าของอ�าน่าจอธ์�ปไตย(2) เป7น่กี่ารู้แสัดงออกี่ซ์6�งเจตน่ารู้มณ+ที่��วไปของปรู้ะชาชน่สั�วน่ใหญ�ต�องกี่ารู้อะไรู้

2. ที่ฤษฎ�เกี่��ยวกี่�บแน่วความค�ดใน่กี่ารู้เล$อกี่ต�&ง แบ�งออกี่เป7น่ 2 แน่วความค�ด ค$อ(1) กี่ารู้เล$อกี่ต�&งเป7น่เรู้$�องของสั�ที่ธ์� กี่ล�าวค$อ ปรู้ะชาชน่ซ์6�งเป7น่เจ�าของอ�าน่าจ

อธ์�ปไตยม�สั�ที่ธ์�ใน่กี่ารู้เล$อกี่ต�&ง สั�ที่ธ์�ด�งกี่ล�าวเป7น่สั�ที่ธ์�เฉพัาะต�ว ไม�ม�ผ่��ใดเพั�กี่ถอน่สั�ที่ธ์�น่�&ได� ด�งน่�&น่ กี่ารู้ไปใช�สั�ที่ธ์�ลงคะแน่น่เสั�ยงเล$อกี่ต�&งหรู้$อไม� จ6งเป7น่เรู้$�องของแต�ละบ,คคล

(2) กี่ารู้เล$อกี่ต�&งต�&งเป7น่เรู้$�องของหน่�าที่�� กี่ล�าวค$อ อ�าน่าจอธ์�ปไตยเป7น่ของปวงชน่โดยสั�วน่รู้วม ซ์6�งหมายถ6งชาต� ฉะน่�&น่ ผ่��ที่��ม�สั�วน่รู้�วมใน่กี่ารู้ใช�อ�าน่าจอธ์�ปไตยจ6งต�องม�หน่�าที่��

3. ปรู้ะเที่ศต�างๆ สั�วน่ใหญ�กี่�าหน่ดเกี่ณฑ์+อาย,ผ่��ม�สั�ที่ธ์�ลงคะแน่น่เสั�ยงเล$อกี่ต�&ง 18 ป8บรู้�บ�รู้ณ+แล�ว ปรู้ะเที่ศไที่ยเคยกี่�าหน่ดไว�ที่�� 20 ป8บรู้�บ�รู้ณ+ ป?จจ,บ�น่เปล��ยน่เป7น่ 18 ป8บรู้�บ�รู้ณ+

4. ปรู้ะเที่ศที่��วๆ ไปน่�ยมกี่�าหน่ดเขตเล$อกี่ต�&งเป7น่เขตพั$&น่ที่��ย�อยๆ เพั$�อความสัะดวกี่ใน่กี่ารู้เล$อกี่ต�&ง สั�าหรู้�บข�อควรู้ค�าน่6งถ6งใน่กี่ารู้กี่�าหน่ดเขตเล$อกี่ต�&งน่�&น่ม� 3 ปรู้ะกี่ารู้ ด�งน่�&

(1) ค�าน่6งถ6งผ่��ม�สั�ที่ธ์�ออกี่เสั�ยง โดยแบ�งให�เที่�าๆ กี่�น่ หรู้$อใกี่ล�เค�ยงกี่�น่(2) ค�าน่6งถ6งเขตพั$&น่ที่��ที่��กี่�าหน่ดโดยธ์รู้รู้มชาต� หรู้$อโดยที่างภ�ม�ศาสัตรู้+(3) ควรู้ม�กี่ารู้ที่บที่วน่กี่ารู้แบ�งเขตเล$อกี่ต�&งอย��เสัมอ

5. กี่ารู้กี่�าหน่ดเขตเล$อกี่ต�&ง อาจที่�าได� 2 ว�ธ์� ค$อ

57

(1) แบบแบ�งเขต หมายถ6ง กี่ารู้แบ�งเขตพั$&น่ที่��ที่างกี่ารู้ปกี่ครู้องออกี่เป7น่เขตๆ แต�ละเขตจะม�ผ่��แที่น่ได� 1 คน่ โดยถ$อเกี่ณฑ์+ปรู้ะชาชน่ 150,000 – 200,000 คน่ ต�อผ่��แที่น่รู้าษฎรู้ 1 คน่ ปรู้ะชาชน่ใน่แต�ละเขตม�สั�ที่ธ์�เล$อกี่ผ่��แที่น่ได�เพั�ยงคน่เด�ยว (One Man One Vote)

(2) แบบรู้วมเขต หมายถ6ง กี่ารู้ถ$อเอาเขตพั$&น่ที่��ที่างกี่ารู้ปกี่ครู้องเป7น่เขตเล$อกี่ต�&งเขตหน่6�ง ปรู้ะชาชน่ใน่เขตเล$อกี่ต�&งน่�&น่ม�สั�ที่ธ์�เล$อกี่ผ่��แที่น่ของตน่ตามจ�าน่วน่ผ่��แที่น่ที่��จะม�ได�ใน่เขตน่�&น่ (One Man Several Vote)

6. สัถาน่ภาพัของผ่��ได�รู้�บกี่ารู้เล$อกี่ต�&งเป7น่ผ่��แที่น่รู้าษฎรู้น่�&น่ ใน่ป?จจ,บ�น่ที่,กี่ปรู้ะเที่ศถ$อว�า ผ่��ได�รู้�บกี่ารู้เล$อกี่ต�&งเป7น่ผ่��แที่น่ของปวงชน่ที่�&งปรู้ะเที่ศ

เรู้$�องที่�� 5.4.2 : ว�ธ์�และรู้ะบบกี่ารู้เล$อกี่ต�&ง1. ว�ธ์�กี่ารู้เล$อกี่ต�&ง แบ�งออกี่เป7น่ 2 ว�ธ์� ค$อ

(1) กี่ารู้เล$อกี่ต�&งโดยตรู้ง (Direct Election) เป7น่ว�ธ์�กี่ารู้เล$อกี่ต�&งที่��ให�ปรู้ะชาชน่ได�ออกี่เสั�ยงลงคะแน่น่ผ่��สัม�ครู้รู้�บเล$อกี่ต�&งโดยตรู้ง

(2) กี่ารู้เล$อกี่ต�&งโดยอ�อม (Indirect Election) เป7น่กี่ารู้เล$อกี่ต�&งโดยปรู้ะชาชน่ผ่��ออกี่เสั�ยงลงคะแน่น่เสั�ยงเพั$�อเล$อกี่คณะบ,คคลข6&น่คณะหน่6�ง แล�วบ,คคลคณะน่�&จะไปเล$อกี่ต�&งผ่��แที่น่รู้าษฎรู้อ�กี่ต�อหน่6�ง

2. รู้ะบบกี่ารู้เล$อกี่ต�&ง แบ�งออกี่เป7น่ 2 รู้ะบบ ค$อ(1) กี่ารู้เล$ อกี่ต�&งแบบคะแน่น่เสั�ยงข� างมากี่ (Majority Electoral

System) โดยถ$อว�าผ่��ได�รู้�บคะแน่น่เสั�ยงสั�งสั,ดเป7น่ผ่��ได�รู้�บกี่ารู้เล$อกี่ต�&ง ซ์6�งรู้ะบบน่�&แบ�งออกี่เป7น่ 2 ปรู้ะเภที่ ค$อ

- รู้ะบบกี่ารู้เล$อกี่ต�&งแบบคะแน่น่เสั�ยงข�างมากี่รู้อบเด�ยว โดยถ$อว�าผ่��ได�คะแน่น่เสั�ยงสั�งสั,ดเป7น่

ผ่��ชน่ะกี่ารู้เล$อกี่ต�&ง รู้ะบบน่�& ใช�อย��ใน่ปรู้ะเที่ศอ�งกี่ฤษ และปรู้ะเที่ศใน่เครู้$อจ�กี่รู้ภพั

- กี่ารู้เล$อกี่ต�&งแบบคะแน่น่เสั�ยงข�างมากี่สัองรู้อบ โดยถ$อว�าผ่ลกี่ารู้เล$อกี่ต�&งรู้อบแรู้กี่ ถ�าผ่��ใดได�

คะแน่น่เสั�ยงเกี่�น่กี่6�งหน่6�งของคะแน่น่เสั�ยงที่�&งหมด ผ่��น่� &น่จะได�รู้�บเล$อกี่ต�&งเลย แต�หากี่คะแน่น่

เสั�ยงรู้อบแรู้กี่ไม�ม�ผ่��ได�เกี่�น่กี่6�งหน่6�ง กี่0ต�องม�กี่ารู้ลงคะแน่น่เสั�ยงรู้อบที่��สัอง ผ่��ใดได�คะแน่น่เสั�ยง

สั�งสั,ด ผ่��น่� &น่ชน่ะกี่ารู้เล$อกี่ต�&ง รู้ะบบน่�&ใช�อย��ใน่ฝรู้��งเศสั (2) รู้ะบบกี่ารู้เล$อกี่ต�&งแบบม�ต�วแที่น่ตามสั�ดสั�วน่ของคะแน่น่เสั�ยง ป?จจ,บ�น่

ปรู้ะเที่ศต�างๆ ใน่แถบย,โรู้ปตะว�น่ตกี่ใช�รู้ะบบกี่ารู้เล$อกี่ต�&งน่�& ซ์6�งกี่ารู้ค�ดสั�ดสั�วน่ของคะแน่น่เสั�ยงรู้ะบบน่�&ม�สั�ตรู้และว�ธ์�ค�ดที่��แตกี่ต�างกี่�น่ จ6งยากี่ที่��จะรู้วบรู้วมมาเป7น่หล�กี่เกี่ณฑ์+ได�

58

3. รู้ะบบกี่ารู้เล$อกี่ต�&งใน่ปรู้ะเที่ศญ��ป,Eน่น่�&น่ แตกี่ต�างไปจากี่รู้ะบบกี่ารู้เล$อกี่ต�&งที่�&งสัองรู้ะบบ กี่ล�าวค$อ

- ญ��ป,Eน่กี่�าหน่ดเขตเล$อกี่ต�&งให�ผ่��แที่น่รู้าษฎรู้ได�หลายคน่ใน่แต�ละเขตเล$อกี่ต�&ง - กี่ารู้ออกี่เสั�ยงเล$อกี่ต�&งน่�&น่ผ่��ออกี่เสั�ยงเล$อกี่ต�&งจะเล$อกี่ผ่��สัม�ครู้รู้�บเล$อกี่ต�&งได�

เพั�ยงคน่เด�ยว- ผ่��ที่��ได�รู้�บคะแน่น่สั�งสั,ดจะเป7น่ผ่��ได�รู้�บเล$อกี่ต�&ง

4. ม�ข�อสั�งเกี่ตเกี่��ยวกี่�บรู้ะบบกี่ารู้เล$อกี่ต�&ง ค$อ- รู้ะบบกี่ารู้เล$อกี่ต�&งแบบคะแน่น่เสั�ยงข�างมากี่ เอ$& ออ�า น่วยให� เกี่�ดรู้ะบบ

พัรู้รู้คกี่ารู้เม$องแบบสัองพัรู้รู้ค- รู้ะบบกี่ารู้เล$อกี่ต�&งแบบม�ต�วแที่น่ตามสั�ดสั�วน่ของคะแน่น่เสั�ยง เอ$&ออ�าน่วยให�เกี่�ด

รู้ะบบพัรู้รู้คกี่ารู้เม$อง แบบหลายพัรู้รู้ค

เรู้$�องที่�� 5.4.3 : กี่ารู้เล$อกี่ต�&งใน่ปรู้ะเที่ศไที่ย1. กี่ารู้เล$อกี่ต�&งใน่อด�ตที่��ผ่�าน่มาของปรู้ะเที่ศไที่ย

- ม�ที่�&งกี่ารู้เล$อกี่ต�&งโดยที่างตรู้งและโดยที่างอ�อม - กี่ารู้กี่�าหน่ดเขตเล$อกี่ต�&งกี่0เคยใช�ที่�&งว�ธ์�แบบแบ�งเขต แบบรู้วมเขต และแบบผ่สัม

- รู้ะบบกี่ารู้เล$อกี่ต�&งเป7น่แบบเสั�ยงข�างมากี่รู้อบเด�ยว2. ปรู้ะเที่ศไที่ยม�กี่ารู้เล$อกี่ต�&งรู้วมที่�&งสั�&น่ 13 ครู้�&ง (น่�บถ6งเด$อน่เมษายน่ 2522) ด�งน่�&

- กี่ารู้เล$อกี่ต�&งครู้�&งแรู้กี่ (ที่��วไป) 15 พัฤศจ�กี่ายน่ 2476 ที่ า ง อ� อ ม / ถ$อเขตจ�งหว�ด

- กี่ารู้เล$อกี่ต�&งครู้�&งที่�� 2 (ที่��วไป) 7 พัฤศจ�กี่ายน่ 2480 ที่ า ง ต รู้ ง / แบ�งเขต

- กี่ารู้เล$อกี่ต�&งครู้�&งที่�� 3 (ที่��วไป) 12 พัฤศจ�กี่ายน่ 2481 ที่ า ง ต รู้ ง / แบ�งเขต

- กี่ารู้เล$อกี่ต�&งครู้�&งที่�� 4 (ที่��วไป) 6 มกี่รู้าคม 2489 ที่ า ง ต รู้ ง / แบ�งเขต

- กี่ารู้เล$อกี่ต�&งครู้�&งที่�� 5 (กี่ารู้เล$อกี่ต�&งเพั��ม) 5 สั�งหาคม 2489 ที่ า งตรู้ง / แบ�งเขต

- กี่ารู้เล$อกี่ต�&งครู้�&งที่�� 6 (ที่��วไป) 29 มกี่รู้าคม 2491 ที่ า ง ต รู้ ง / รู้วมเขต

- กี่ารู้เล$อกี่ต�&งครู้�&งที่�� 7 (กี่ารู้เล$อกี่ต�&งเพั��ม) 5 ม�ถ,น่ายน่ 2492 ที่ า งตรู้ง / รู้วมเขต

- กี่ารู้เล$อกี่ต�&งครู้�&งที่�� 8 (ที่��วไป) 26 กี่,มภาพั�น่ธ์+ 2495 ที่ า ง ต รู้ ง / รู้วมเขต

59

- กี่ารู้เล$อกี่ต�&งครู้�&งที่�� 9 (ที่��วไป) 26 กี่,มภาพั�น่ธ์+ 2500 ที่ า ง ต รู้ ง / รู้วมเขต

- กี่ารู้เล$อกี่ต�&งครู้�&งที่�� 10 (ที่��วไป) 15 ธ์�น่วาคม 2500 ที่ า ง ต รู้ ง / รู้วมเขต

- กี่ารู้เล$อกี่ต�&งครู้�&งที่�� 11 (ที่��วไป) 10 กี่,มภาพั�น่ธ์+ 2512 ที่ า ง ต รู้ ง / รู้วมเขต

- กี่ารู้เล$อกี่ต�&งครู้�&งที่�� 12 (ที่��วไป) 26 มกี่รู้าคม 2418 ที่ า ง ต รู้ ง / แบบผ่สัม

- กี่ารู้เล$อกี่ต�&งครู้�&งที่�� 13 (ที่��วไป) 22 เมษายน่ 2522 ที่ า งตรู้ง / แบบผ่สัม

3. ข�อม�ลที่��น่�าสัน่ใจเกี่��ยวกี่�บกี่ารู้เล$อกี่ต�&งใน่ปรู้ะเที่ศไที่ยที่�&ง 13 ครู้�&ง ด�งน่�&(1) ว�ธ์�กี่ารู้เล$อกี่ต�&งเกี่$อบที่�&งหมดเป7น่ว�ธ์�กี่ารู้เล$อกี่ต�&งโดยที่างตรู้ง ยกี่เว�น่ครู้�&ง

แรู้กี่โดยที่างอ�อม(2) เป7น่กี่ารู้เล$อกี่ต�&งที่��วไป 11 ครู้�&ง และกี่ารู้เล$อกี่ต�&งเพั��ม 2 ครู้�&ง(3) กี่ารู้กี่�าหน่ดเขตเล$อกี่ต�&ง

- แบบแบ�งเขต ได�แกี่� ครู้�&งที่�� 2, 3, 4, 5- แบบรู้วมเขต ได�แกี่� ครู้�&งที่�� 1, 6, 7, 8, 9, 10, 11- แบบผ่สัม ได�แกี่� ครู้�&งที่�� 12, 13

4. ป?ญหาและอ,ปสัรู้รู้คใน่กี่ารู้เล$อกี่ต�&งใน่ปรู้ะเที่ศไที่ย สัรู้,ปได� 3 ปรู้ะกี่ารู้ ค$อ(1) ความเข�าใจของปรู้ะชาชน่ใน่สั�ที่ธ์�และหน่�าที่��ที่างกี่ารู้เม$อง(2) ความเข�าใจของปรู้ะชาชน่ที่��ม�อย��ต�อความสั�าค�ญขององค+กี่รู้น่�ต�บ�ญญ�ต�ไม�

เพั�ยงพัอ(3) บที่บาที่และภาพัพัจน่+ขององค+กี่รู้น่�ต�บ�ญญ�ต�ต�อศรู้�ที่ธ์าของปรู้ะชาชน่

ตอน่ที่�� 5.5 : พัรู้รู้คกี่ารู้เม$องเรู้$�องที่�� 5.5.1 : แน่วความค�ดเกี่��ยวกี่�บพัรู้รู้คกี่ารู้เม$อง1. พัรู้รู้คกี่ารู้เม$อง ค$อ กี่ล,�มบ,คคลซ์6�งม�ความค�ดเห0น่และผ่ลปรู้ะโยชน่+ที่างกี่ารู้เม$องและ

เศรู้ษฐกี่�จที่��คล�ายคล6งกี่�น่ และต�องกี่ารู้น่�าความค�ดเห0น่ที่างกี่ารู้เม$องและเศรู้ษฐกี่�จน่�&น่ไปเป7น่หล�กี่ใน่กี่ารู้บรู้�หารู้ปรู้ะเที่ศ ด�วยกี่ารู้สั�งสัมาช�กี่เข�าสัม�ครู้รู้�บเล$อกี่ต�&ง โดยม,�งหว�งที่��จะจ�ดต�&งรู้�ฐบาล จ�ดกี่ารู้บรู้�หารู้ปรู้ะเที่ศตามแน่วน่โยบายที่��ได�ปรู้ะกี่าศไว�กี่�บปรู้ะชาชน่และสัมาช�กี่พัรู้รู้ค

2. บที่บาที่และหน่�าที่��ของพัรู้รู้คกี่ารู้เม$อง ม�ด�งน่�&(1) กี่ารู้ปล�กี่ฝ?งความรู้� �และสั�าน่6กี่ที่างกี่ารู้เม$องแกี่�ปรู้ะชาชน่(2) กี่ารู้ค�ดเล$อกี่ต�วบ,คคลที่��เหมาะสัมเพั$�อสัม�ครู้รู้�บเล$อกี่ต�&ง(3) กี่ารู้ปรู้ะสัาน่ปรู้ะโยชน่+ของกี่ล,�มผ่ลปรู้ะโยชน่+ และกี่ล,�มอ�ที่ธ์�พัลต�างๆ(4) กี่ารู้น่�าน่โยบายที่��ได�แถลงไว�กี่�บปวงชน่เข�าไปใช�ใน่กี่ารู้บรู้�หารู้ปรู้ะเที่ศ

60

3. ล�กี่ษณะของกี่ารู้กี่�าเน่�ดพัรู้รู้คกี่ารู้เม$อง แบ�งออกี่เป7น่ 2 ล�กี่ษณะ ค$อ(1) กี่ารู้กี่�าเน่�ดของพัรู้รู้คกี่ารู้เม$องใน่รู้�ฐสัภา เกี่�ดจากี่สัมาช�กี่สัภาผ่��แที่น่รู้าษฎรู้

ได�รู้วมต�วกี่�น่ข6&น่เป7น่กี่ล,�มภายใน่สัภา โดยม,�งหมายที่��จะผ่น่6กี่กี่�าล�งใน่กี่ารู้ต�อรู้องเกี่��ยวกี่�บผ่ลปรู้ะโยชน่+ของปรู้ะชาชน่ใน่ที่�องถ��น่ และกี่ารู้ด�าเน่�น่น่โยบายหรู้$อออกี่กี่ฎหมายตามอ,ดมกี่ารู้ณ+ของกี่ล,�ม

(2) กี่ารู้กี่�าเน่�ดพัรู้รู้คกี่ารู้เม$องน่อกี่รู้�ฐสัภา เกี่�ดจากี่กี่ล,�มผ่ลปรู้ะโยชน่+หรู้$อกี่ล,�มอ�ที่ธ์�พัลต�างๆ เช�น่ สัมาคมอาช�พั สัหพั�น่ธ์+กี่รู้รู้มกี่รู้ องค+กี่รู้ศาสัน่า เป7น่ต�น่

4. Grass Root Support หมายถ6ง แรู้งสัน่�บสัน่,น่พัรู้รู้คกี่ารู้เม$องจากี่ปรู้ะชาชน่ ซ์6�งจะที่�าให�พัรู้รู้คกี่ารู้เม$องม�ฐาน่ะม��น่คงถาวรู้ สัามารู้ถด�าเน่�น่กี่ารู้ที่างกี่ารู้เม$องให�สัน่องเจตน่ารู้มณ+ของปรู้ะชาชน่ได�อย�างแที่�จรู้�ง

5. พัรู้รู้คกี่ารู้เม$องไที่ยที่��ผ่�าน่มาใน่อด�ต ม�กี่ถ�กี่มองว�าเป7น่ “พัรู้รู้คของน่�กี่กี่ารู้เม$อง” เน่$�องจากี่

(1) เป7น่พัรู้รู้คที่��จ�ดต�&งโดยน่�กี่กี่ารู้เม$อง โดยที่��ปรู้ะชาชน่ไม�ได�ม�สั�วน่สัน่�บสัน่,น่อย�างจรู้�งใจ

(2) กี่ารู้หาสัมาช�กี่พัรู้รู้คและกี่ารู้สัม�ครู้เป7น่สัมาช�กี่พัรู้รู้คกี่ารู้เม$อง เป7น่เพั�ยงกี่ารู้กี่รู้ะที่�าให�ครู้บตามเกี่ณฑ์+

ที่��กี่ฎหมายกี่�าหน่ดเที่�าน่�&น่(3) พัรู้รู้คกี่ารู้เม$องและสัมาช�กี่พัรู้รู้คกี่ารู้เม$องม�ได�ม�ความสั�มพั�น่ธ์+อ�น่ต�อเน่$�อง

ยาวน่าน่

เรู้$�องที่�� 5.5.2 : รู้ะบบพัรู้รู้คกี่ารู้เม$อง1. รู้ะบบพัรู้รู้คกี่ารู้เม$อง แบ�งออกี่เป7น่ 3 รู้ะบบ ค$อ

(1) รู้ะบบพัรู้รู้คเด�ยว (Single Party System) (3) รู้ ะ บ บ ห ล า ยพัรู้รู้ค (Multi Party System)

(2) รู้ะบบสัองพัรู้รู้ค (Two Party System)2. รู้ะบบพัรู้รู้คกี่ารู้เม$องพัรู้รู้คเด�ยว ม� 2 ล�กี่ษณะ ค$อ

(1) รู้ะบบพัรู้รู้คกี่ารู้เม$องพัรู้รู้คเด�ยว เป7น่รู้ะบบที่�� ใช�อย�� ใน่ปรู้ะเที่ศที่��ม�กี่ารู้ปกี่ครู้องแบบสั�งคมน่�ยม แบบคอมม�วน่�สัต+ หรู้$อแบบเผ่ด0จกี่ารู้

(2) รู้ะบบพัรู้รู้คกี่ารู้เม$องเด�น่พัรู้รู้คเด�ยว เป7น่รู้ะบบที่��เกี่�ดอย��ใน่ปรู้ะเที่ศอ�น่เด�ย ญ��ป,Eน่

3. รู้ะบบพัรู้รู้คกี่ารู้เม$องสัองพัรู้รู้ค หมายถ6ง ปรู้ะเที่ศที่��อาจม�พัรู้รู้คกี่ารู้เม$องหลายพัรู้รู้ค แต�ม�พัรู้รู้คกี่ารู้เม$องที่��สั�าค�ญและม�อ�ที่ธ์�พัลเพั�ยงสัองพัรู้รู้คเที่�าน่�&น่ ที่��ผ่ล�ดเปล��ยน่กี่�น่จ�ดต�&งรู้�ฐบาล ต�วอย�างปรู้ะเที่ศใน่กี่ล,�มน่�& ได�แกี่� สัหรู้�ฐอเมรู้�กี่า อ�งกี่ฤษ

4. กี่ารู้ที่��รู้ะบบพัรู้รู้คกี่ารู้เม$องสัองพัรู้รู้ค สัามารู้ถเอ$& ออ�าน่วยให�รู้�ฐบาลม�โอกี่าสับรู้�หารู้ปรู้ะเที่ศจน่ครู้บตามวารู้ะ เป7น่รู้ะบบที่��เป<ดโอกี่าสัให�ปรู้ะชาชน่ได�เล$อกี่พัรู้รู้คกี่ารู้เม$อง และเช$�อว�าเป7น่ปรู้ะชาธ์�ปไตยมากี่กี่ว�ารู้ะบบพัรู้รู้คกี่ารู้เม$องพัรู้รู้คเด�ยว

61

5. รู้ะบบพัรู้รู้คกี่ารู้เม$องหลายพัรู้รู้ค หมายถ6ง ปรู้ะเที่ศที่��ม�พัรู้รู้คกี่ารู้เม$องจ�าน่วน่มากี่กี่ว�า 3 พัรู้รู้ค โดยแต�ละพัรู้รู้คกี่ารู้เม$องได�รู้�บความน่�ยมจากี่ปรู้ะชาชน่จ�าน่วน่ใกี่ล�เค�ยงกี่�น่ กี่ล,�มปรู้ะเที่ศน่�& ได�แกี่� เบลเย��ยม เยอรู้ม�น่ ออสัเตรู้เล�ย กี่ล,�มปรู้ะเที่ศสัแกี่น่ด�เน่เว�ย อ�ตาล� ฝรู้��งเศสั และไที่ย รู้�ฐบาลใน่กี่ล,�มปรู้ะเที่ศเหล�าน่�&

- ม�กี่เป7น่รู้�ฐบาลผ่สัม และสั�วน่ใหญ�ขาดเสัถ�ยรู้ภาพัที่างกี่ารู้เม$อง- ม�กี่ม�กี่ารู้ปรู้�บเปล��ยน่คณะรู้�ฐมน่ตรู้�กี่�น่อย��เสัมอ

เรู้$�องที่�� 5.5.3 : บที่บาที่ของพัรู้รู้คกี่ารู้เม$องใน่รู้�ฐสัภา1. บที่บาที่ของพัรู้รู้คกี่ารู้เม$องใน่รู้�ฐสัภา จ�าแน่กี่ออกี่เป7น่ 2 ล�กี่ษณะ ค$อ

(1) บที่บาที่ของพัรู้รู้คกี่ารู้เม$องฝEายรู้�ฐบาล- เล$อกี่สัรู้รู้บ,คคลที่��เหมาะสัมเข�าไปเป7น่รู้�ฐบาลบรู้�หารู้ปรู้ะเที่ศ- ควบค,มกี่ารู้ปฏิ�บ�ต�งาน่ของรู้�ฐมน่ตรู้� และบ,คคลที่��ด�ารู้งต�าแหน่�งอ$�น่- ค�าจ,น่เสัถ�ยรู้ภาพัของรู้�ฐบาล

(2) บที่บาที่ของพัรู้รู้คกี่ารู้เม$องฝEายค�าน่- ควบค,มรู้�ฐบาลใน่กี่ารู้บรู้�หารู้ปรู้ะเที่ศ- มาตรู้กี่ารู้และว�ธ์�กี่ารู้ค�าน่ของฝEายค�าน่ใน่รู้�ฐสัภาม�หลายรู้�ปแบบ- กี่ารู้ค�าน่น่�&น่ต�องด�าเน่�น่กี่ารู้ไปเพั$�อผ่ลปรู้ะโยชน่+ของปรู้ะชาชน่เที่�าน่�&น่

เรู้$�องที่�� 5.5.4 : พัรู้รู้คกี่ารู้เม$องใน่ปรู้ะเที่ศไที่ย1. ภายหล�งเปล��ยน่แปลงกี่ารู้ปกี่ครู้องแผ่�น่ด�น่ ปรู้ะเที่ศไที่ยม�กี่ฎหมายพัรู้รู้คกี่ารู้เม$อง

หลายฉบ�บ เช�น่- พัรู้ะรู้าชบ�ญญ�ต�พัรู้รู้คกี่ารู้เม$อง พั.ศ.2498 (ฉบ�บแรู้กี่) ยกี่เล�กี่เม$� อป8

2501 โดยคณะปฏิ�ว�ต�- พัรู้ะรู้าชบ�ญญ�ต�พัรู้รู้คกี่ารู้เม$อง พั.ศ.2511 ย กี่ เ ล� กี่ เ ม$� อ ป8

2514 โดยรู้�ฐปรู้ะหารู้- พัรู้ะรู้าชบ�ญญ�ต�พัรู้รู้คกี่ารู้เม$อง พั.ศ.2517 ย กี่ เ ล� กี่ เ ม$� อ ป8

2519 โดยคณะปฏิ�รู้�ปฯ- พัรู้ะรู้าชบ�ญญ�ต�พัรู้รู้คกี่ารู้เม$อง พั.ศ.2524 ย กี่ เ ล� กี่ เ ม$� อ ป8

2534 โดยคณะ รู้.สั.ช.2. กี่ฎหมายพัรู้รู้คกี่ารู้เม$องเหล�าน่�& ได�ใช�อย��ช�วงเวลาหน่6�งกี่0ต�องถ�กี่ยกี่เล�กี่ไปโดยกี่ารู้

ปฏิ�ว�ต�รู้�ฐปรู้ะหารู้ สัล�บกี่�บกี่ารู้รู้�างใช�ใหม�เม$�อม�กี่ารู้เล$อกี่ต�&งแบบปรู้ะชาธ์�ปไตย3. กี่ารู้เล$อกี่ต�&งที่��วไปเม$�อว�น่ที่�� 22 เมษายน่ 2522 ซ์6�งย�งม�ได�ม�กี่ารู้ปรู้ะกี่าศใช�กี่ฎหมาย

พัรู้รู้คกี่ารู้เม$อง น่�กี่กี่ารู้เม$องใน่สัม�ยน่�&น่ต�องต�องรู้วมต�วกี่�น่เป7น่กี่ล,�มกี่ารู้เม$องลงสัม�ครู้รู้�บเล$อกี่ต�&งแที่น่

4. พัรู้ะรู้าชบ�ญญ�ต�พัรู้รู้คกี่ารู้เม$อง พั.ศ.2524 ม�เจตน่ารู้มณ+ที่��จะให�ม�พัรู้รู้คกี่ารู้เม$องจ�าน่วน่น่�อยพัรู้รู้ค จ6งม�ข�อบ�ญญ�ต�ไว�ว�า หากี่พัรู้รู้คกี่ารู้เม$องพัรู้รู้คใด สัมาช�กี่ผ่��สัม�ครู้รู้�บเล$อกี่ต�&งได�รู้�บกี่ารู้เล$อกี่ต�&งไม�ถ6งจ�าน่วน่ที่��กี่�าหน่ดจะต�องย,บรู้วมกี่�บพัรู้รู้คอ$�น่

62

%%%%%%%%%%%%%

63