ม.1 ม.2

ม.3 ม.4

ม.5 ม.6

ม.4-6

ผเรยบเรยง นางเดอนนภา อนออน ศษ.ม.(ศกษาศาสตรมหาบณฑต) นางศรวรรณ เทยงตรง ค.บ.(ธรกจศกษา) นายสชน ฟกสงข ค.อ.ม.(เทคโนโลยเทคนคศกษา) นางอรวรรณ ฟกสงข กศ.ม.(การศกษามหาบณฑต) ผตรวจ นายมนสชย กรตผจญ วท.ม.(การจดการเทคโนโลยสารสนเทศ), บธ.ม.(การบญช,คอมพวเตอรธรกจ,การจดการทวไป) นางสาวปยวร จตพงษรกษา ศศ.ม.(ศลปศาสตรมหาบณฑต),คหกรรมศาสตรศกษา นางสาวณชารย แกววมล กศ.ม.(เทคโนโลยทางการศกษา) บรรณาธการ นางสาวสชาดา วราหพนธ กศ.บ.(สงคมศกษา),ค.ม.(พนฐานการศกษา) นางสาวจรยา บรพกศลศร กศ.บ.(คหกรรมศาสตร), ศศ.ม.(คหกรรมศาสตรเพอพฒนาชมชน)

ปทพมพ๒๕๖๐ พมพครงท๑ ISBN 978-616-07-1699-9 จดจ�าหนายโดยบรษทส�านกพมพเอมพนธจ�ากด ฝายการตลาด,ฝายผลตและจดสง,ฝายการเงนและบญช: ๖๙/๑๐๙หม๑ซ.พระแมการณยต.บานใหมอ.ปากเกรดจ.นนทบร๑๑๑๒๐ โทร.๐-๒๕๘๔-๕๘๘๙,๐-๒๕๘๔-๕๙๙๓,๐-๒๙๖๑-๔๕๘๐-๒โทรสาร๐-๒๙๖๑-๕๕๗๓,๐-๒๕๘๒-๒๓๑๓ ฝายวชาการ: ๘๗/๑๒๒ถ.เทศบาลสงเคราะหแขวงลาดยาวเขตจตจกรกรงเทพฯ๑๐๙๐๐ โทร.๐-๒๕๘๙-๑๓๖๙,๐-๒๙๕๔-๔๘๑๘-๒๐,๐-๒๙๕๓-๘๑๖๘-๙โทรสาร๐-๒๕๘๐-๒๙๒๓

สงวนลขสทธตามพระราชบญญตลขสทธเปนของบรษทส�านกพมพเอมพนธจ�ากด

ไดผานการตรวจสอบจากคณะกรรมการวชาการของส�านกพมพเรยบรอยแลว

การงานอาชพและเทคโนโลย ๖หนงสอเรยนรายวชาพนฐาน

ชนมธยมศกษาปท๖กลมสาระการเรยนรการงานอาชพและเทคโนโลย

ตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช๒๕๕๑

สาระและมาตรฐานการเรยนร

สาระท ๑ การด�ารงชวตและครอบครวมาตรฐาน ง ๑.๑ เขาใจการท�างาน มความคดสรางสรรค มทกษะกระบวนการท�างาน ทกษะการจดการ ทกษะ

กระบวนการแกปญหาทกษะการท�างานรวมกนและทกษะการแสวงหาความร มคณธรรมและ

ลกษณะนสยในการท�างานมจตส�านกในการใชพลงงานทรพยากรและสงแวดลอมเพอการด�ารงชวต

และครอบครว

สาระท ๒ การออกแบบและเทคโนโลยมาตรฐาน ง ๒.๑ เขาใจเทคโนโลยและกระบวนการเทคโนโลย ออกแบบและสรางสงของเครองใชหรอวธการ

ตามกระบวนการเทคโนโลยอยางมความคดสรางสรรคเลอกใชเทคโนโลยในทางสรางสรรคตอชวต

สงคมและสงแวดลอมและมสวนรวมในการจดการเทคโนโลยทยงยน

สาระท ๓ เทคโนโลยสารสนเทศและการสอสารมาตรฐาน ง ๓.๑ เขาใจเหนคณคาและใชกระบวนการเทคโนโลยสารสนเทศในการสบคนขอมลการเรยนรการสอสาร

การแกปญหาการท�างานและอาชพอยางมประสทธภาพประสทธผลและมคณธรรม

สาระท ๔ การอาชพมาตรฐาน ง ๔.๑ เขาใจมทกษะทจ�าเปนมประสบการณเหนแนวทางในงานอาชพใชเทคโนโลยเพอพฒนาอาชพ

มคณธรรมและมเจตคตทดตออาชพ

ค�าอธบายรายวชา

ศกษาและวางแผนการใชทรพยากรในการท�าความสะอาดบานหรอโรงเรยนไดอยางมประสทธภาพ เลอกใช

และเกบรกษาวสดอปกรณทใชในการท�าความสะอาดบานไดอยางถกตอง ท�าความสะอาดและจดบานหรอโรงเรยนได

อยางถกตองตามขนตอน การอนรกษพลงงานและสงแวดลอม เลอกใชเสอผาเพอสรางจดเดนและปดบงสวนบกพรอง

ของรางกายไดอธบายวธการดแลรกษาและจดเกบเสอผาไดอยางถกวธบอกความหมายความส�าคญและคณประโยชน

ของอาหารไดอยางถกตอง แนะน�าการบรโภคอาหารแกคนในแตละวยไดอยางถกตองเหมาะสมก�าหนดรายการอาหาร

และอาหารส�าหรบครอบครวไดอยางเหมาะสมและมคณภาพตามหลกโภชนาการ อธบายความหมาย ความส�าคญ

และประโยชนของงานประดษฐจากวสดเหลอใชไดอยางถกตอง ออกแบบและประดษฐของใชหรอของตกแตงบาน

จากวสดเหลอใชไดอยางสรางสรรคสวยงามและใชงานไดจรงอธบายความหมายความส�าคญของการเกษตรและการเกษตร

กบความเจรญของประเทศ บอกปจจยทควบคมการเจรญเตบโตของพช อธบายความส�าคญของการเลยงสตว

และการจ�าแนกประเภทของสตวเลยงบอกแหลงเลยงสตวทส�าคญในประเทศไทยอธบายลกษณะโรงเรอนและอปกรณ

ส�าหรบการเลยงสตวไดอธบายแนวทางการเกษตรทฤษฎใหมตามแนวพระราชด�ารเกษตรอนทรยกระบวนการปลกพช

อธบายวธการท�างานเพอการด�ารงชวต ความปลอดภย คณธรรมและลกษณะนสยในการท�างานทด บอกวธการ

แสวงหาความร กระบวนการกลม กระบวนการแกปญหา ทกษะการจดการในการท�างาน อธบายการท�างานของวสด

อปกรณและเครองมอชางเชนชางไมชางไฟฟาชางประปาอธบายความหมายและความส�าคญของการประกอบอาชพ

ประเภทของการประกอบอาชพตามเนอหาวชาชพและลกษณะของการประกอบอาชพเลอกและตดสนใจประกอบอาชพ

ในอนาคตไดอธบายรปแบบการประกอบอาชพประเภทตางๆไดบอกวธการเตรยมตวใหพรอมกอนการสมครงานและ

น�าเสนอแนวทางหรอโอกาสในการเปลยนงานใหเหมาะสมกบตนเอง

หนวย

การ

เรยนรท

สาร

ะท ๑

สาร

ะท ๒

สาร

ะท ๓

สาร

ะท ๔

มาตร

ฐาน

ง๑.

๑มา

ตรฐา

นง๒.

๑มา

ตรฐา

นง๓.

๑มา

ตรฐา

นง๔.

๑

ตวชว

ดตว

ชวด

ตวชว

ดตว

ชวด

๑๒

๓๔

๕๖

๗๑

๒๓

๔๕

๑๒

๓๔

งานบาน

๑.

ดแลก

นฉนท

ครอบ

ครว

JJ

JJ

JJ

J

แยกไ

ปเรย

นใน

หนงส

อเทค

โนโล

ย

สารส

นเทศ

และ

คอมพ

วเตอ

ร

๔-๖

๒.

การต

ดเยบ

เสอผ

าJ

JJ

JJ

JJ

๓.

การป

ระกอ

บอาห

ารส�า

หรบค

รอบค

รวJ

JJ

JJ

JJ

งานประดษฐ

๔.

ประด

ษฐงา

นหตถ

กรรม

ไทย

JJ

JJ

JJ

J

งานเกษตร

๕.

เทคโ

นโลย

ทางก

ารเก

ษตร

JJ

JJ

JJ

J

๖.

การข

ยายพ

นธพช

JJ

JJ

JJ

J

๗.

การแ

ปรรป

ผลผล

ตจาก

การเ

กษตร

JJ

JJ

JJ

J

๘.

ผลพล

อยได

จากก

ารเก

ษตร

JJ

JJ

JJ

J

งานชาง

๙.

สราง

สรรค

งานอ

ยางส

รางส

รรค

J

๑๐.

เทคโ

นโลย

สะอา

ดJ

การอาชพ

๑๑.

ประส

บการ

ณอา

ชพJ

JJ

J

๑๒.

คณลก

ษณะท

ดตออ

าชพ

JJ

JJ

ตาร

างวเ

ครา

ะหห

นวย

การ

เรยนรต

ามมาต

รฐาน

การ

เรยนรแ

ละต

วชวด

หนงส

อเร

ยนรา

ยวช

าพนฐา

น ก

ารงา

นอาช

พแ

ละเ

ทคโน

โลย ๖

(มธย

มศกษ

าปท

๖)

หนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพและเทคโนโลย๖เลมนไดเรยบเรยงขนส�าหรบ นกเรยนชนมธยมศกษาปท๖โดยยดมาตรฐานการเรยนรและตวชวดกลมสาระการเรยนรการงานอาชพ และเทคโนโลยตามหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐานพทธศกราช๒๕๕๑ เนอหาในหนงสอเลมนแบงออกเปน๑๒หนวยการเรยนรประกอบดวยดแลกนฉนทครอบครวการตดเยบเสอผาอยางงายการประกอบอาหารส�าหรบครอบครวประดษฐงานหตถกรรมไทยเทคโนโลยทางการเกษตรการขยายพนธพชการแปรรปผลผลตจากการเกษตรผลพลอยไดจากการเกษตรสรางสรรคงานอยางสรางสรรคเทคโนโลยสะอาดประสบการณอาชพ และ คณลกษณะทดตออาชพ เมอจบการน�าเสนอเนอหาในแตละเรองจะมค�าถามพฒนาทกษะชวตเปนการกระตนใหผเรยน เกดทกษะการคดวเคราะหและทดสอบความรความเขาใจของผเรยนและเมอเรยนจบหนวยการเรยนร จะมกจกรรมสงเสรมการเรยนรเพอวดความรความเขาใจของผเรยนอกครง นอกจากนทายเลมยงไดน�าเสนอตวอยางโครงงานกจกรรมSTEM(ScienceTechnology EngineeringandMathematicsEducation:STEMEducation)เพอเปนแนวทางการจดการศกษา ทบรณาการวทยาศาสตรวศวกรรมศาสตรเทคโนโลยและคณตศาสตรเขาดวยกนเพอใหผเรยนน�าความร ไปใชแกปญหาในชวตจรงได หวงเปนอยางยงวาหนงสอเรยนรายวชาพนฐานการงานอาชพและเทคโนโลย๖เลมนจะอ�านวยประโยชนตอผสอนทจะน�าไปประยกตใชในการจดการเรยนรเพอใหผเรยนไดพฒนาเตมตามศกยภาพและบรรลตามเปาหมายของหลกสตรตอไป

ฝายวชาการบรษทส�านกพมพเอมพนธจ�ากดมกราคม๒๕๖๐

งานบาน

ดแลกนฉนทครอบครว ๑ ความหมายและความส�าคญของครอบครว ๓ หลกการอยรวมกนในครอบครว ๕ การดแลและบรการบคคลในครอบครว ๗ ประโยชนของการดแลและบรการบคคลในครอบครว ๔๘ สรป ๔๙ กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๔๙

การตดเยบเสอผาอยางงาย ๕๐ การเลอกผาส�าหรบงานตดเยบ ๕๑ การค�านวณผา ๕๔ การเตรยมผากอนตด ๕๕ การใชเครองมอและอปกรณส�าหรบงานตดเยบเสอผา ๕๗ การตดเยบเสอผา ๖๔ สรป ๗๘ กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๗๘

๑หนวยการเรยนรท

๒หนวยการเรยนรท

การประกอบอาหารส�าหรบครอบครว ๗๙ หลกการเลอกซออาหารทถกลกษณะ ๘๐ หองครวทสะอาดปลอดภย ๙๑ การปรงอาหาร ๙๖ การเกบอาหาร ๑๐๓ การดดแปลงอาหาร ๑๐๖ สรป ๑๐๗ กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๑๐๗

งานประดษฐ

ประดษฐงานหตถกรรมไทย ๑๐๘ ความหมายความส�าคญและประโยชนของงานประดษฐจากวสดเหลอใช ๑๑๐ งานหตถกรรมไทย ๑๑๑ การพฒนาอาชพหตถกรรมไทย ๑๓๑ สรป ๑๓๗ กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๑๓๗

งานเกษตร

เทคโนโลยทางการเกษตร ๑๓๘ เทคโนโลยทางการเกษตร ๑๔๐ สรป ๑๕๒ กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๑๕๒

การขยายพนธพช ๑๕๓ การขยายพนธพช ๑๕๔ สรป ๑๖๒ กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๑๖๒

๔หนวยการเรยนรท

๕หนวยการเรยนรท

๖หนวยการเรยนรท

๓หนวยการเรยนรท การแปรรปผลผลตจากการเกษตร ๑๖๓

การแปรรปผลผลตจากการเกษตร ๑๖๔ สรป ๑๗๒ กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๑๗๒

ผลพลอยไดจากการเกษตร ๑๗๓ การจดการผลพลอยไดจากการเกษตร ๑๗๔ สรป ๑๘๔ กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๑๘๔

งานชาง

สรางสรรคงานอยางสรางสรรค ๑๘๕ การสรางสรรค ๑๘๗ การออกแบบและงานสรางสรรค ๑๙๓ สรป ๑๙๕ กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๑๙๕

เทคโนโลยสะอาด ๒๐๖ วสดอปกรณและเครองมอชางในบาน ๒๐๗ วสดอปกรณและเครองมองานไม ๒๐๙ วสดอปกรณและเครองมองานไฟฟา ๒๑๖ วสดอปกรณและเครองมองานประปา ๒๒๓ สรป ๒๓๐ กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๒๓๐

๗หนวยการเรยนรท

๘หนวยการเรยนรท

๙หนวยการเรยนรท๑๐หนวยการเรยนรท

การอาชพ

ประสบการณอาชพ ๒๑๑ ทกษะจ�าเปนในการประกอบอาชพ ๒๑๒ การจดท�าบญชรายรบ-รายจาย ๒๕๐ สรป ๒๕๕ กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๒๕๕

คณลกษณะทดตออาชพ ๒๕๖ คณธรรมจรยธรรมและคานยมในวชาชพ ๒๕๗ จรรยาบรรณวชาชพ ๒๗๕ สรป ๒๘๗ กจกรรมสงเสรมการเรยนร ๒๘๗

ตวอยางโครงงานกจกรรมSTEM ๒๘๘ บรรณานกรม ๒๙๓

๑๑หนวยการเรยนรท

๑๒หนวยการเรยนรท

งานบาน

ดแลกนฉนทครอบครว

การตดเยบเสอผาอยางงายการประกอบอาหารสำาหรบครอบครว

๑ ความหมายและความสำาคญของครอบครว๒ หลกการอยรวมกนในครอบครว๓ การดแลและบรการบคคลในครอบครว๔ ประโยชนของการดแลและบรการบคคลในครอบครว

๑

๒๓๑ การเลอกผาสำาหรบงานตดเยบ๒ การคำานวณผา๓ การเตรยมผากอนตด๔ การใชเครองมอและอปกรณ สำาหรบงานตดเยบเสอผา๕ การตดเยบเสอผา

๑ หลกการเลอกซออาหารทถกลกษณะ๒ หองครวทสะอาดปลอดภย๓ การเลอกใชและทำาความสะอาดภาชนะ๔ การปรงอาหาร๕ การเกบอาหาร๖ การดดแปลงอาหาร

ó

ดแลกนฉนทครอบครว

๑

แนวคด การทสมาชกในครอบครวดแลชวยเหลอดแลซงกน นอกจากจะเปนการกระชบความสมพนธทด ชวยใหเกดความรกความผกพนและเกดความอบอนในครอบครวแลวยงเปนการบมเพาะลกษณะนสยทดในเรองความม นาใจรบผดชอบเสยสละและอดทนใหแกสมาชกในครอบครวสามารถนาไปปรบใชเพออยรวมกบผอนในสงคมไดอยางถกตองเหมาะสม

บทเรยนนสอดคลองกบหลกสตรแกนกลางการศกษาขนพนฐาน พทธศกราช ๒๕๕๑

มาตรฐาน ง ๑.๑ เขาใจการทางานมความคดสรางสรรคมทกษะกระบวนการทางานทกษะการจดการทกษะกระบวนการแกปญหาทกษะการทางานรวมกนและทกษะการแสวงหาความรมคณธรรมและลกษณะนสยในการทางานมจตสานกในการใชพลงงานทรพยากรและสงแวดลอมเพอการดารงชวตและครอบครว

สาระท ๑ การดำารงชวตและครอบครว

๑. อธบายวธการทางานเพอการดารงชวต๒. สรางผลงานอยางมความคดสรางสรรคและมทกษะการทางานรวมกน๓. มทกษะการจดการในการทางาน๔. มทกษะกระบวนการแกปญหาในการทางาน๕. มทกษะในการแสวงหาความรเพอการดารงชวต๖. มคณธรรมและลกษณะนสยในการทางาน๗. ใชพลงงานทรพยากรในการทางานอยางคมคาและยงยนเพอการอนรกษสงแวดลอม

ตวชวด สงทนกเรยนพงรและปฏบตได

สาระการเรยนร

๑ ความหมายและความสาคญของครอบครว๒ หลกการอยรวมกนในครอบครว๓ การดแลและบรการบคคลในครอบครว๔ ประโยชนของการดแลและบรการบคคลในครอบครว

ครอบครว เปนสถาบนทเลกทสดของสงคมแตมความสำาคญอยางยง เพราะมบทบาทสมพนธอยางใกลชดกบมนษยทกคนและเปนสถาบนแหงแรกทสอนใหมนษยเรยนรการอยรวมกนในสงคม

ความหมายและความสำาคญของครอบครว

พจนานกรม ฉบบราชบณฑตยสถานใหความหมายของ “ครอบครว” คอ สถาบนพนฐานของสงคมทประกอบดวยสามภรรยาและหมายความรวมถงลกดวย ในสมยกอน ครอบครวประกอบดวยผทมความสมพนธทางสายโลหต ไดแก บดา มารดา บตร และเครอญาต ซงตอมามนโยบายและยทธศาสตรการพฒนาสถาบนครอบครว พ.ศ. ๒๕๔๗- ๒๕๕๖ ไดกำาหนดความหมายของครอบครวไวกวางๆ คอ “ครอบครว หมายถง กลมบคคลทมความผกพนและใชชวตรวมกน ทำาหนาทเปนสถาบนหลก เปนแกนกลางของสงคมทเปนรากฐานสำาคญยงตอ การดำารงชวต กลาวโดยสรป ครอบครว (family) หมายถง สถาบนทเลกทสดของสงคม และเปนสถาบนทางสงคมทมความสำาคญ ประกอบดวยบคคลตงแต ๒ คนขนไปทอาศยรวมครวเรอนเดยวกน มความสมพนธกนโดยสายเลอดหรอโดยกฎหมาย

ความหมายของครอบครวครอบครวเดยวประกอบดวยพอ แมและลก

õô

ความสำาคญของครอบครว

ครอบครวเปนสถาบนพนฐานทเปนหลกสำาคญทสดของสงคมเปนเบาหลอมทสำาคญใน การผลตสมาชกทเปนคนดใหกบสงคมโดยการอบรมสงสอนเลยงดใหความรกความเอออาทร ความชวยเหลอเกอกลกน พรอมทงปลกฝงคณธรรมจรยธรรม เสรมสรางทศนคต ถายทอดคานยม ความเชอวฒนธรรมของสงคมและกำาหนดบคลกภาพใหแกสมาชกของครอบครวทงนเพอใหสมาชกของครอบครวเปนบคคลทมคณภาพมความพรอมทจะใชชวตในสงคมไดอยางมความสขสามารถทำางานและสรางสรรคผลงานไดอยางเตมตามศกยภาพเปนพลงสำาคญในการพฒนาสงคมและประเทศชาตตอไป

ปจจบนโครงสรางและรปแบบของครอบครวไทย ใหมความหลากหลายมากขนทงนเกดจากผลกระทบ ของการพฒนาและความกาวหนาทางเศรษฐกจสงคม และวทยาการตางๆดงจะเหนไดจากโครงสรางของ ครอบครวในปจจบนทไมไดประกอบดวยพอ แมลกและเครอญาตดงเชนในอดตแตมรปแบบครอบครวทหลากหลายเชนครอบครวเดยวครอบครวขยายท ลกหลานอยรวมกบป ยาตายาย ปา นาหรออาครอบครวทรบเดกเปนบตรบญธรรมครอบครวทพอหรอแมเลยงลกตามลำาพงครอบครวทเกดจากการแตงงานของเพศเดยวกนเปนตน

นกเรยนเคยนำ�หลกก�รบรห�รทรพย�กรโดยคำ�นงถงหลก4Mม�ใชในก�รทำ�ง�นบ�นหรอง�นต�งๆในโรงเรยนหรอไม - ถ�เคยใหนกเรยนยกตวอย�งง�นของนกเรยนว�มขอควรปรบปรงในเรองใดและอย�งไร - ถ�ไมเคยนกเรยนจะนำ�ก�รบรห�รทรพย�กรโดยคำ�นงถงหลก4Mม�ใชในก�รทำ�คว�มสะอ�ดบ�นหรอโรงเรยนอย�งไร

มนษยทกคนปรารถนาทจะมครอบครวทอบอนมความสขในการดำาเนนชวตมความพอใจและภาคภมใจในครอบครวตนเองดงนนสมาชกในครอบครวควรยดหลกการอยรวมกนในครอบครวดงน

๑ สมาชกในครอบครวทกคนควรปฏบตตามบทบาทหนาทและภาระทรบผดชอบใหความเคารพซงกนและกนรจกเอาใจใสดแลซงกนและกนชวยเหลอเกอกลกนมอบความรกใหกนและกนและปฏบตตนเปนคนดของครอบครวและสงคม

หลกการอยรวมกนในครอบครว

๒ สมาชกทกคนควรชวยกนสรางโอกาสหรอจดหาเวลาใหไดพบปะสนทนาปฏบตงานทำากจกรรมตางๆเชนกฬาสนทนาการการไปทองเทยวดวยกนเพอใหเกดความเขาใจกนเรยนรอปนสยความตองการของกนและกนซงจะทำาใหเกดความรกความปรารถนาดตอกนมากยงขน

๓ สมาชกทกคนควรมสวนรวมรบรเรองราวตางๆของครอบครวไมวาจะเปนเรองความเปนอยเรองเงนทองเรองงานเมอมปญหากปรกษาหารอรวมกนคดหาทางแกปญหาหรอทำาใหสภาพของครอบครวดขน

๔ สมาชกทกคนตองรจกรกตนเองพอๆกบรกคนอนโดยเฉพาะสมาชกในครอบครวเดยวกนตองรจกและเขาใจนสยใจคอซงกนและกนรจกยอมรบฟงความคดเหนของผอนซงจะใหความคดเหนแกเราดวยความรกความเมตตาและความปรารถนาดรวมทงตองฝกตวเองใหเปนผรบฟงทดและผพดทด