Drustvo i Drustvena Struktura

7/27/2019 Drustvo i Drustvena Struktura

1/31

III deo STRUKTURA I

DINAMIKA DRUTVADrutvo i drutvena struktura


2/31

TEORIJSKO ODREENJEDRUTVA

Zagovornici individualistikih sociolokihteorija smatraju da drutvo ne postoji izvanpojedinca.

Zagovornici kolektivistikih teorija klasinih i delom savremenihfunkcionalistikih teorija smatraju da jedrutvo samostalan deo stvarnosti,

potpuno nezavisan od pojedinaca drutvo je za njih ko lekt ivan organizam .


3/31

TEORIJSKO ODREENJEDRUTVA

Dijalektiko shvatanje drutva tei daprevazie jaz izmeu individualistikog ikolektivistikog shvatanja drutva pojedinac i drutvo su realni entitetiobjektivne stvarnosti.

Ljudsko drutvo shvaeno kao trajnaglobalna zajednica ljudi ima u sociologijidva znaenja:


4/31


5/31


6/31

POJAM I KONSTITUTIVNI ELEMENTI

DRUTVENE STRUKTURE

Svi elementi iz kojih je satkana drutvenastruktura meusobno su povezani, utiu

jedni na druge i utkani su jedni u druge

U drutvu, osim saradnje izmeu njegovihdelova, postoje napetosti i sukobi meunjima, a oni su glavno izvorite drutvenihpromena


7/31

DRUTVENO DELOVANJE

Temelj drutvenog ivota i bazini elementdrutvene strukture

Svi oblici kolektivnog delovanja ljudi u

drutvenim grupama i institucijama stakanisu od funkcionalno povezanih delovanjapojedinaca

Prema Marksu, svesnost i svrsishodnostljudskog rada ini njegovu fundamentalnukaranteristiku i razlikuje ga od ivotinje


8/31


9/31


10/31

DRUTVENO DELOVANJE

Delovanje prema sadraju:1. Reproduktivno delovanje - njime se obezbeuje

reprodukcija ljudske populacije

2. Privredno delovanje kojim se proizvode irazmenjuju materijalna dobra i usluge neophodni zaivot ljudi

3. Politiko delovanjekojim se usmerava, regulie i

odrava zajedniki drutveni ivot ljudi4. Kulturno duhovno delovanjenjime se osmiljavaljudska egzistencija i razvijaju ovekove individualnei generine sposobnosti


11/31

DRUTVENI ODNOSI

POJAM I KARAKTERISTIKE

DRUTVENIH ODNOSA

Drutveni odnosi predstavljaju ukupnostveza u koje ljudi meusobno stupaju, radiobavljanja zajednike delatnosti iodravanja individualnog i drutvenog

ivota


12/31

DRUTVENI ODNOSI

Veberova definicija drutvenog odnosa: Ponaanje veeg broja osoba koja su po svom

smisaonom sadraju uzajamno podeena i time

orijentisana. Drutveni odnosi se ne mogu svesti na mentalnu

interakciju pojedinacaima i svoju drutvenudimenziju; drutveni odnosi su odreeni Normama i vrednostima

Datom situacijom (drutvenom strukturom)


13/31

DRUTVENI ODNOSI

VRSTE DRUTVENIH ODNOSA Prema sadraju:

1. Radi obavljanja zajednike delatnosti2. Na osnovu zajednikog grupnog ivota3. Na osnovu zajednikog ili slinog ponaanja u datoj

situaciji

Oblici drutvenih odnosa:1. Takmienje

2. Konflikt3. Prilagoavanje4. Asimilacija


14/31

DRUTVENI ODNOSI

Prema ulozi drutvenih odnosa u okviruglobalnog drutvenog sistema: Konjuktivni i disjuktivni

Slobodni i prinudni

Konjuktivni drutveni odnosioznaavaju vezeizmeu pojedinaca i drutvenih grupa koje vodenjihovom spajanju, odnosno stvaranjuzajednitva i jedinstva

Konjuktivni dru.odnosi: kooperacija,akomodacija i asimilacija


15/31

DRUTVENI ODNOSI

Disjuktivni drutveni odnosioznaavajuone oblike veza meu pojedincima igrupama koji za posledicu imaju njihovo

udaljavanje i suprotstavljanje

Disjuktivni drutveni odnosi: takmienje,sukob, borba


16/31


17/31

DRUTVENI ODNOSI

Drutveni sistem se gradi na osnovukonjuktivnih i prinudnih odnosa

Prinudni odnosi utiu dvostruko nadrutveni sistem grade ga, ali ga takoe,u drugom segmentu, ine nestabilnim


18/31

DRUTVENE GRUPE

Drutvene grupe su medij koji spajapojedinca i globalno drutvo; oni svojimdelovnjem formiraju pojedine segmente

drutva i ugraene su u sve podsistemedrutvenog sistema. Najoptije odreenje drutvene grupe:

Drutvene grupe su celine dva i viepojedinaca koje se meusobno razlikujupo najrazliitijim obelejima


19/31

DRUTVENE GRUPE

OSNOVNI TIPOVI DRUTVENIH GRUPA INJIHOVE KARAKTERISTIKE

Uzroci koji dovode do formiranja grupe:

1. Potreba za vlastitom samoreprodukcijom2. ivljenje na uem geografskom podruju

3. Potreba za obavljanjem zajednikih delatnosti

4. Slian drutveni poloaj pojedinca

5. Zajedniko poreklo

6. Zadovoljavanje zajednikih sklonosti i interesovanja


20/31

DRUTVENE GRUPE

Prema stepenu formalizacije odnosa:

1. Formalne grupe imaju stalnu organizaciju,propisan sistem zajednikog delovanja i

odluivanja, ali i sistem sankcionisanja2. Neformalne grupeesto postoje unutar

formalnih grupa i u njih pojedinci ulaze radi

zadovoljavanja odreenih sklonosti, potrebatenje i slino; nemaj stalnu organizaciju iliuopte nisu organizovane


21/31

DRUTVENE GRUPE

Na osnovu stepena i kvaliteta povezanostilanova grupe:

1. Zajednice karakteristike: trajnost, neposrednost,prisnost meu lanovima, naglaena solidarnost,

svest o pripadnosti zajednici i zajedniki kulturniobrazac

2. Skupovi to su manje trajnije skupine, ali i kada sutrajne, veze meu njima su spoljanje, posredne, a

pojedinci ih ne moraju biti svesni Skup moe prerasti u zajednicu, zajednica

moe prerasti u skup


22/31

DRUTVENE GRUPE

Prema prisnosti i intenzitetu interpersonalnih

odnosa:

1. Primarne grupe postoje intenzivni interpersonalni

odnosi meu lanovima, jaka emocionalna vezanostza grupu i kontakt licem u lice

2. Sekundarne grupe to su velike, makro grupe kojenastaju na osnovu zajednikih interesa; kontakti nisuesti, niti neposredni (klase, nacije, politike partije idruge makro grupe)


23/31


24/31

DRUTVENE USTANOVE(INSTITUCIJE)

Pored drutvenih grupa, one su osnovnejedinice drutvenog sistema

U institucijama se drutveno delovanjeustanovljava kao trajan i standardizovan

proces kojim se zadovoljavaju

odgovarajue drutvene potrebe


25/31

DRUTVENE USTANOVE(INSTITUCIJE)

Podela prema sadraju funkcija koje vre:1. Reproduktivne

2. Ekonomske

3. Politike4. Kulturne

Podela prema nainu ukljuivanja ljudi u njih: Dobrovoljne ustanove

Prinudne institucije


26/31

FUNKCIONALNI PODSISTEMI

DRUTVENOG SISTEMA

U svakom globalnom drutvu postoje etiripodsistema:

Reproduktivni podsistem

Ekonomski podsistem

Politiki podsistem

Kulturni podsistem


27/31


DRUTVENOG SISTEMA

REPRODUKTIVNI PODSISTEM

ine ga drutvene grupe i institucije uokviru kojih se obezbeuje ljudskareprodukcija koja je preduslov postojanja

drutva

Najvanije drutvene institucije su brak iporodica


28/31


DRUTVENOG SISTEMA EKONOMSKI PODSISTEM

Satkan je od mnotva drutvenih institucija igrupa u okviru kojih se vri proizvodnja,

razmena i raspodela dobara i usluga kojima ljudizadovoljavaju svoje materijalne i duhovne

potrebe

Sa stanovita formiranja strukture globalnogdrutva, vane ustanove su: tehnologija, podelarada, svojina, trite i proizvodne organizacije


29/31


DRUTVENOG SISTEMA

POLITIKI PODSISTEM

Obuhvata institucije i grupe kojima se

organizuje i usmerava drutveni ivot ljudi

Centralna institucija ovog sistema je

drava

Tu su jo: politike stranke, drutveni ipolitiki pokreti, nevladine organizacije idruge interesne grupe


30/31


DRUTVENOG SISTEMA KULTURNI PODSISTEM

Obuhvata splet kulturnih institucija, kao i

duhovne kulturne tvorevine koje nastaju kao

rezultat stvaralakog delovanja pojedinaca idrutvenih grupa u okviru tih institucija

Bazina kulturna ustanova jejezik

Obuhvata i iroku mreu obrazovnih, naunih,zdravstvenih, umetnikih, religijskih i drugihinstitucija i tvorevina


31/31


DRUTVENOG SISTEMA

Svi drutveni podsistemi su meusobnopovezani, prema dijalektikom principu

Ni jedan od podsistema globalnog drutvanema deterministiki karakter u odnosu nadruge jer su u svakom od njih utkani uticaji

i delovanje svih

Documents

Drustvo i Drustvena Struktura