Embed Size (px)
DESCRIPTION
Tand heregte l gej bodjiino
Citation preview
Òàíèëöóóëãà ¯íý
¯íý ãýæ þó âý?
¯íèéí ¿¿ðýã
Òºðèéí çîõèöóóëàëò
¯íèéí äýýä õÿçãààð
¯íèéí äîîä õÿçãààð
Òàòâàð
Òàòààñ
Êâîò
Õýðýãëýã÷, ¿éëäâýðëýã÷èéí èë¿¿äýë
¯íý ãýæ þó âý?
Àëèâàà íººö, á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éë÷èëãýýíèé òîî õýìæýý, ÷àíàðò òîõèðñîí ìºíãºí òºëáºðèéí õýìæýýã ¿íý ãýíý
ÝÇÎ-ä
Õºäºëìºðèéí ¿íèéã öàëèí
Ãàçðûí ¿íèéã ðåíò
̺íãºíèé ¿íèéã õ¿¿
Êàïèòàëûí ¿íèéã ò¿ðýýñèéí òºëáºð
¯íèéí ¿¿ðýã Çàõ çýýëèéí ýäèéí çàñãèéã ¿ë ¿çýãäýã÷ ãàð çîõèöóóëæ
áàéäàã. ¯íý íü ¿ë ¿çýãäýã÷ ãàðûí ¿¿ðãèéã õ¿ëýýäýã.
¯íý íü óÿí õàòàí øèíæ ÷àíàðààðàà çàõ çýýëä 3 ¿¿ðýãòýé. ¯éëäâýðëýëèéã óðàìøóóëàõ
ͺºöèéã øèëæ¿¿ëýõ
ͺºöèéã õóâààðèëàõ
¯íèéí ¿¿ðýã1. ¯éëäâýðëýëèéã óðàìøóóëàõ ¿¿ðýã:
Áàðàà, á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿íý ºñºõèéí õýðýýð¿éëäâýðëýã÷äèéí ¿éëäâýðëýëýý íýìýãä¿¿ëýõ õ¿ñýë, ñîíèðõîë óëàì á¿ð íýìýãäýæ áàéäàã. (Íèéë¿¿ëýëòèéí õóóëü)
Ó÷èð íü ¿íý ºññºíººð êîìïàíèé îëîõ àøèã íýìýãäýæ, èë¿¿ èõèéã ¿éëäâýðëýõèéã çîðèíî.
¯íèéí ¿¿ðýã2. ͺºöèéã øèëæ¿¿ëýõ ¿¿ðýã:
Àëèâàà íººö íü îëîí òºðëèéí á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éëäâýðëýõýä àøèãëàãääàã
Òýãâýë èðýýä¿éä àøèã èõ îëîõ áèçíåñ ð¿¿ íººö øèëæèæ áàéäàã
ªºðººð õýëáýë íººö¿¿ä íü àëü áîëîõ ¿íý ºíäºð áàéãàà á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿éëäâýðëýëä øèëæèæ áàéäàã
¯íèéí íººöèéã øèëæ¿¿ëýõ ¿¿ðýã: Æèøýý íü: Ìîíãîë óëñûí õºäºëìºðèéí íººö Ñîëîíãîñ óëñ ðóó øèëæèæ
áàéíà.
Ó÷èð íü Ìîíãîë îðîíä äóíäàæ öàëèíãèéí õýìæýý (õºäºëìºðèéí ¿íý) Ñîëîíãîñ îðîíòîé õàðüöóóëàõàä ìàø áàãà áàéíà.
¯íèéí ¿¿ðýã3. ͺºöèéã õóâààðèëàõ ¿¿ðýã:
Ýäèéí çàñãèéí ºñºëòòýé ñàëáàðóóäàä íººö ¿íèéí ººð÷ëºëòººñ õàìààðàí õóâààðèëàãääàã.
Æèøýý íü: Äýëõèéí çàõ çýýëä çýñèéí ¿íý ºñºõºä áóñàä òºðëèéí á¿òýýãäýõ¿¿íèé ¿éëäâýðëýëä õýðýãëýãäýõ íººö óóë óóðõàéí ñàëáàðò èë¿¿ õóâààðèëàãääàã.
Òºðèéí çîõèöóóëàëò ¯íèéí çîõèöóóëàëò
¯íèéí äýýä õÿçãààð
¯íèéí äîîä õÿçãààð
Òàòâàð
Òàòààñ
Êâîò
¯íèéí äýýä õÿçãààð: (Òààç ¿íý) ¯íèéí äýýä õÿçãààð ãýäýã íü çàñãèéí ãàçðààñ òóõàéí
áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿íèéã çàõ çýýëä õóäàëäàíáîðëóóëàõäàà ìºðäºõ ¿íèéí äýýä õÿçãààðûã õóóëü÷èëàíòîãòîîõ áàéäëûã õýëäýã.
Ýíý íü èõýâ÷ëýí õýðýãëýã÷äèéã äýìæèõ çîðèëãîòîé
Æèøýý íü: Àâòîáóñíû Áèëåòíèé äýýä ¿íèéã 400¥ ãýæ òîãòîîõ
¯íèéí äýýä õÿçãààð: (Òààç ¿íý) Àíõààðàõ ç¿éë: ¯íèéí Äýýä Õÿçãààð òîãòîîõ íü òóõàéí
¿íýýñ äîîãóóð ¿íýýð áîðëóóëàõ áîëîìæòîé
Òààç ¿íý áà Çàõ çýýëèéí õîìñäîë• Æèøýý: Çàéðìàãíû çàõ çýýëèéí òýíöâýðò, ¿íý 300, òîî õýìæýý 1000 ãýæ òîãòæýý (Çóðàã À).
• Ãýòýë Çàñãèéí Ãàçðààñ ¿íèéã 200 òºãðºãººñ äýýø õóäàëäààëàõûã õîðèãëîâ.
• Èíãýñíýýð çàéðìàã íèéë¿¿ëýã÷èä 750 øèðõýãèéã íèéë¿¿ëýõ áîëîìæòîé áîëæ õàðèí õýðýãëý÷èä 1250 øèðõýãèéã õóäàëäàí àâàõ ýðýëòòýé áîëëîî (Çóðàã B).
Çóðàã (a) P
Q
300
1000
S
D
Çóðàã (b)
Õî ì ñäî ë
P
Q
300
750 1250
200
S
D
¯ í è é í òààç
Òààç ¿íý áà Çàõ çýýëèéí õîìñäîë
Çàõ çýýë äýýð ¿íèéí äýýä õÿçãààðûã òîãòîîæ ºãñºíººð íèéë¿¿ëýëòýýñ ýðýëòèéí õýìæýý äàâàí ãàðäàã.
Èéíõ¿¿ íèéë¿¿ëýëòýýñ äàâñàí ýðýëòèéí õýìæýýã çàõ çýýëèéí õîìñäîë ãýíý.
Òààç ¿íý áà Çàõ çýýëèéí õîìñäîë
¯íèéí äîîä õÿçãààð: (Øàë ¿íý) ¯íèéí äîîä õÿçãààð ãýäýã íü çàñãèéí ãàçðààñ òóõàéí
áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿íèéã çàõ çýýëä õóäàëäàíáîðëóóëàõäàà ìºðäºõ ¿íèéí äîîä õÿçãààðûã õóóëü÷èëàíòîãòîîõ áàéäëûã õýëäýã.
¯íèéí äîîä õÿçãààðûã Çàñãèéí ãàçðààñ ¿éëäâýðëýã÷äèéã äýìæèõ çîðèëãîîð òîãòîîäîã
Æèøýý íü: Öàëèíãèéí äîîä õýìæýýã Çàñãèéí ãàçðààñ òîãòîîõ
Àíõààð: ¯íèéí äîîä õÿçãààð íü òóõàéí ¿íý òýð òîãòîîñîí õÿçãààðààñ äîîøîî áèø õàðèí äýýø áàéõ ¸ñòîé ãýäãèéã èëýðõèéëíý.
Øàë ¿íý áà Çàõ çýýëèéí èë¿¿äýë
Çóðàã (b)
Èë¿¿äýë P
Q
300
800 1200
400
S
D
¯ í è é í ø àë
Çóðàã (a) P
Q
300
1000
S
D
• Æèøýý: Çàéðìàãíû çàõ çýýëä Çàñãèéí Ãàçðààñ ¿íèéã 400 òºãðºãººñ äîîø õóäàëäààëàõûã õîðèãëîâ.
• Èíãýñíýýð çàéðìàã íèéë¿¿ëýã÷èä 1200 øèðõýãèéã íèéë¿¿ëýõ áîëîìæòîé áîëæ õàðèí õýðýãëý÷èä 800 øèðõýãèéã õóäàëäàí àâàõ ýðýëòòýé áîëëîî (Çóðàã B).
Çàõ çýýë äýýð ¿íèéí äîîä õÿçãààðûã òîãòîîæ ºãñºíººð íèéë¿¿ëýëò íü ýðýëòýýñýý äàâàí ãàðäàã.
Èéíõ¿¿ ýðýëòýýñ äàâñàí íèéë¿¿ëýëòèéí õýìæýýã çàõ çýýëèéí èë¿¿äýë ãýíý.
Øàë ¿íý áà Çàõ çýýëèéí èë¿¿äýë
Òàòâàð Òàòâàð ãýäýã íü ýðõèé á¿õèé áàéãóóëëàãààñ
(ïàðàëàìåíò) òîäîðõîé õóóëü òîãòîîìæèíä çààñàí õóâüõýìæýýãýýð èðãýí, õóóëèéí ýòãýýäèéí á¿òýýãäýõ¿¿í àæèë, ¿éë÷èëãýý îðëîãî õºðºíãºä áóöààí òºëºãäºõíºõöºëã¿éãýýð îíîãäóóëæ áóé ìºíãºí òºëáºðèéã õýëíý
Òàòâàðûí Çàõ çýýëèéí òýíöâýðò ¿ç¿¿ëýõ íºëºº (Õýðýãëýã÷äýä íîãäóóëàõ òàòâàð)
Æèøýý: Òºðººñ çàéðìàãíû õýðýãëýã÷äýä íýã çàéðìàã àâàõàä 50 òºãðºãíèé òàòâàð íîãäóóëàâ.
Òàòâàðûí Çàõ çýýëèéí òýíöâýðò ¿ç¿¿ëýõ íºëºº (Õýðýãëýã÷äýä íîãäóóëàõ òàòâàð)
300
330
280
1000 900
P
Q
D1
D2
S
Òàòâàð òî ãòî î õû ì
º í ì º õ òýì öâýð
Òàòâàð
òî ãòî î ñì û
äàðààõ
òýì öâýð
Õýðýãëýã÷èéì
òº ëº õ ¿ì ý
¯éëäâýðëýã÷
èéì àâàõ ¿ì ý
Òàòâàð
50òº ãðº ã
Çóðàã (a) Õýðýãëýã÷äýä òàòâàð
ì î î ãäóëñàì òî õèî ëäî ë
Òàòâàðûí Çàõ çýýëèéí òýíöâýðò ¿ç¿¿ëýõ íºëºº (Õýðýãëýã÷äýä íîãäóóëàõ òàòâàð)
Èíãýñíýýð çàéðìàãíû ýðýëò áóóðíà(D1-D2).
¯¿íýýñ ¿¿äýí çàõ çýýëèéí òýíöâýðò òîî õýìæýý 1000-900 íýãæáîëæ áóóðíà.
¯éëäâýðëýã÷èéí íýãæ çàéðìàãíààñ àâàõ ¿íý 300-280 òºãðºãáîëæ áóóðíà
Õýðýãëýã÷èéí òºëºõ ¿íý 50 òºãðºãíèé òàòâàðûã îðóóëæòîîöñíîîð 300-330 òºãðºã áîëæ ºñíº
ªºðººð õýëáýë 50 òºãðºãíèé òàòâàð íîîãäóóëñíààð çàéðìàã 330 òºãðºãººð õýðýãëýã÷äýä õóäàëäààëàãäàæ ¿¿íèé 50 òºãðºã íüòàòâàð õýëáýðýýð óëñûí òºñºâò îðæ ¿ëäñýí 280 òºãðºã íü¿éëäâýðëýã÷èéí îðëîãî áîëæ áàéíà.
Òàòâàðûí Çàõ çýýëèéí òýíöâýðò ¿ç¿¿ëýõ íºëºº (¯éëäâýðëýã÷äýä íîãäóóëàõ òàòâàð)
Æèøýý: Òºðººñ çàéðìàã ¿éëäâýðëýã÷äýä íýã íýãæçàéðìàã áîðëóóëàõ á¿ðä íü 50 òºãðºãíèé òàòâàðíîãäóóëàâ.
Òàòâàðûí Çàõ çýýëèéí òýíöâýðò ¿ç¿¿ëýõ íºëºº (¯éëäâýðëýã÷äýä íîãäóóëàõ òàòâàð)
300
330
280
1000 900
P
Q
D
S2
Òàòâàð òî ãòî î õû ì
º í ì º õ òýì öâýð
Òàòâàð
òî ãòî î ñì û
äàðààõ
òýì öâýð
Õýðýãëýã÷èéì
òº ëº õ ¿ì ý
¯éëäâýðëýã÷
èéì àâàõ ¿ì ý
Òàòâàð
50òº ãðº ã
Çóðàã (b) ¯éëäâýðëýã÷äýä
òàòâàð ì î î ãäóëñàì òî õèî ëäî ë
S1
Òàòâàðûí Çàõ çýýëèéí òýíöâýðò ¿ç¿¿ëýõ íºëºº (¯éëäâýðëýã÷äýä íîãäóóëàõ òàòâàð)
Íèéë¿¿ëýëòèéí ìóðóé S1-ýýñ S2 áîëæ øèëæñýí áàéíà(Íèéë¿¿ëýëò áóóðàâ).
¯¿íýýñ ¿¿äýí çàõ çýýëèéí òýíöâýðèéí òîî õýìæýý 1000-900 íýãæ áîëæ áóóðàâ
Õýðýãëýã÷äèéí òºëºõ ¿íý 300-330 òºãðºã áîëæ ºññºí.
Õàðèí 50 òºãðºãíèé òàòâàð îðóóëæ òîîöñîíîîð ¿éëäâýðëýã÷èéí íýãæ çàéðìàãíààñ àâàõ ¿íý 300-280 òºãðºã áîëæ áóóðàâ. Óã íü ¿éëäâýðëýã÷èä 330 òºãðºãººð çàðàõ ¸ñòîé áàéòàë, 330-ààð çàðñàí áîëîâ÷ 50 òºãðºãèéã íü òàòâàðò ºã÷ ¿íýíäýý 280¥-ººð çàðñàí áîëæ áàéíà.
Òàòààñ Õýðýãëýã÷, ¿éëäâýðëýã÷èéí á¿òýýãäýõ¿¿í,
¿éë÷èëãýýíèé õýðýãëýý, ¿éëäâýðëýëèéã äýìæèõýäçîðèóëàí òºðººñ òîäîðõîé õóãàöààíä îëãîæ áàéãààáóöàëòã¿é òºëáºðèéã òàòààñ õýìýýí îéëãîíî.
Òàòààñûí çàõ çýýëèéí òýíöâýðò ¿ç¿¿ëýõ íºëºº
Æèøýý: Òºðººñ çàéðìàãíû ¿éëäâýðëýëä (íýã íýãæ çàéðìàãáîðëóóëàõ á¿ðä íü) 50 òºãðºãíèé òàòààñ îëãîâ.
Òàòààñûí çàõ çýýëèéí òýíöâýðò ¿ç¿¿ëýõ íºëºº
300
325
275
1000 1200
P
Q
D
S2
Òàòààñ î ëãî õû ì
º í ì º õ òýì öâýð
Òàòààñ
î ëãî ñì û
äàðààõ
òýì öâýð
Õýðýãëýã÷èéì
òº ëº õ ¿ì ý
¯éëäâýðëýã÷
èéì àâàõ ¿ì ý
Òàòààñ
50òº ãðº ã
S1
Òàòààñûí çàõ çýýëèéí òýíöâýðò ¿ç¿¿ëýõ íºëºº Íèéë¿¿ëýëòèéí ìóðóé S1-ýýñ S2 áîëæ øèëæèâ.
Çàõ çýýëèéí òýíöâýðò òîî õýìæýý 1000-1200 íýãæ áîëæíýìýãäñýí
¯éëäâýðëýã÷èéí íýãæ çàéðìàãíààñ àâàõ ¿íý 300-325 òºãðºãáîëæ ºññºí
Õýðýãëýã÷èéí òºëºõ ¿íý 300-275 òºãðºã áîëæ áóóðñàí áàéíà.
ªºðººð õýëáýë çàéðìàãíû çàõ çýýë äýýðõ õýðýãëýã÷äýä 50 òºãðºãíèé òàòààñ îëãîñíîîð òóõàéí çàõ çýýë äýýð (øèíýòýíöâýð ¿íý) çàéðìàã 275 òºãðºãººð õóäàëäààëàãäàæ¿éëäâýðëýã÷ íýãæ çàéðìàã òóòàìààñ 325 òºãðºãèéí îðëîãî îëæäýýðõ ýíý õî¸ðûí çºð¿¿ áîëîõ 50 òºãðºã íü òàòààñ áîëæ áàéíà.
Êâîò Òîäîðõîé õóãàöààíä òîäîðõîé íýã á¿òýýãäýõ¿¿í
¿éë÷èëãýýíèé íèéë¿¿ëýëòýä Çàñãèéí ãàçðààñ òîãòîîñîíòîî õýìæýýíèé õÿçãààðûã êâîò ãýíý.
Êâîò ãýäýã íü òîî õýìæýýíèé õÿçãààð ãýñýí óòãàòàé ¿ã.
Êâîòûí çàõ çýýëèéí òýíöâýðò ¿ç¿¿ëýõ íºëºº
300
350
1000 800
P
Q
D
Êâî ò òî ãòî î õû ì
º í ì º õ òýì öâýð
Êâî ò
òî ãòî î ñì û
äàðààõ
òýì öâýð
S
Sêâî ò
Æèøýý: ÇÃ-ààñ çàéðìàãíû ¿éëäâýðëýëä) 800 íýãæá¿òýýãäýõ¿¿íèé êâîò òîãòîîâ
çàõ çýýëèéí òýíöâýðò òîî õýìæýý 1000-800 íýãæ áîëæáóóðàâ
Çàõ çýýëèéí òýíöâýðò ¿íý 300-350 òºãðºã áîëæ ºññºí
¯éëäâýðëýëä êâîò íîîãäóóëñíààð ¿éëäâýðëýã÷èéíá¿òýýãäýõ¿¿íýý áîðëóóëàõ íýãæèéí ¿íý ºñ÷ áàéãàà íüàøèãòàé ìýò áîëîâ÷ ¿éëäâýðëýã÷èéí íèéò îðëîãî áóóðíà.
̺í íºãºº òàëààñ õýðýãëýã÷èéí á¿òýýãäõ¿¿íä òºëºõ ¿íý ºñ÷áàéíà.
Õýðýãëýã÷, ¿éëäâýðëýã÷èéí èë¿¿äýë Çàõ çýýë äýýðõ ¿íèéí çîõèöóóëàëòûí ¿ð ä¿íã
òàéëáàðëàõûí òóëä ýäèéí çàñàãò õýðýãëýã÷¿éëäâýðëýã÷èéí èë¿¿äýë õýìýýõ îéëãîëòûã àâ÷ ¿çäýã.
Õýðýãëýã÷èéí èë¿¿äýë
Òóõàéí õýìæýýíèé á¿òýýãäýõ¿¿í ¿éë÷èëãýýíäõýðýãëýã÷èéí òºëæ ÷àäàõ ¿íèéí äýýä õýìæýý áîëîíõóäàëäàí àâñàí áîäèò ¿íèéí çºð¿¿ã õýðýãëýã÷èéíèë¿¿äýë ãýíý
Õýðýãëýã÷èéí èë¿¿äýë (Æèøýý)
Õóäàëäàí àâàã÷
Òºëæ àäàõ ¿íèéí
äýýä õýìæýý
Äîðæ 10000
Ýðäýíý 8000
Àìàðàà 7000
Ñ¿ðýí 5000
Õýðýãëýã÷èéí èë¿¿äýë (Æèøýý)
1 2 3 4
10000
8000
7000
5000
Äî ðæèéì õýðýãëýã÷èéì èë¿¿äýë 5000 òº ãðº ã
Ýðäýì ýýãèéì õýðýãëýã÷èéì èë¿¿äýë 3000
òº ãðº ã
Àí àðààãèéì õýðýãëýã÷èéì èë¿¿äýë 2000
òº ãðº ã
Õýðýãëýã÷äèéì
ì èéò èë¿¿äýë
10000 òº ãðº ã
P
Q
Ñ¿ðýíãèéí õýðýãëýã÷èéí èë¿¿äýë “0” òºãðºã
¯éëäâýðëýã÷èéí èë¿¿äýë ¯éëäâýðëýã÷èéí çàõ çýýëä áàðàà á¿òýýãäýõ¿¿íýý
áîðëóóëñàí áîäèò ¿íý áîëîí òóõàéí íýãæ á¿òýýãäýõ¿¿íèéàõèóö çàðäëûí (õóäàëäàõàä áýëýí áàéãàà ¿íý) õîîðîíäûíçºð¿¿ã ¿éëäâýðëýã÷èéí èë¿¿äýë ãýíý.
¯éëäâýðëýã÷èéí èë¿¿äýë (Æèøýý)¯éëäâýðëýã÷ Áîðëóóëàõ
áîëîæèæèò ¿íý áóþó
çàðäàë
À 1000
Á 2000
 4000
à 5000
¯éëäâýðëýã÷èéí èë¿¿äýë (Æèøýý)
1 2 3 4
1000
4000
2000
5000
“À” ¿éëäâýðëýã÷èéì èë¿¿äýë 4000 òº ãðº ã
¯éëäâýðëýã÷èéì ì èéò èë¿¿äýë 8000
òº ãðº ã
“Á” ¿éëäâýðëýã÷èéì èë¿¿äýë 3000 òº ãðº ã
“” ¿éëäâýðëýã÷èéì èë¿¿äýë 1000 òº ãðº ã
P
Q
à ¿éëäâýðëýã÷èéí èë¿¿äýë “0” òºãðºã
Àíõààðàë
òàâüñàíä
áàÿðëàëàà
