• redactor@aibat.kg • ¹ 69 • 14-ìàðò, 2014

www.aibat.kg

“ЭЛИТА KG” телекєрсєтїїсїнїн артында ким турат?

Эл эми алданбайт. Эсиўизде болсун, Азике!

Ìàð ÁÀÉÆÈÅÂ, ÊÐ ýë æàçóó÷óñó:

“АКСАКАЛДАРДЫ СЫЙЛАЙ АЛБАГАНДАР ООЗДОРУНА

КЕЛГЕНИН ОТТОЙ БЕРИШСИН”

ªñêºí ÄÀÍÈÊÅÅÂ, ÊÐ ýë æàçóó÷óñó:

«БИЙЛИК МЕНЕН ОППОЗИЦИЯДА ЖЇРГЄН ЖИГИТТЕРИБИЗ БИР ПИКИРГЕ КЕЛИШИ КЕРЕК»

8

«Ата журт» партиясын ча-нып, єз алдынча кеткен Садыр Жапаров 31-мартка белгилен-ген элдик курултайга кызуу даярдык кєрїп жаткан кези. Ал ушу тапта тїштїк чєлкємїнєн кишилерди тымызын ташытып жатканы каўкууланууда.

Ишенимдїї булагыбыздын кабарлашынча, Садыр Нур-гожоевичдин кєздєй адамда-ры Ош, Жалал-Абад дубан-дарындагы такси, бусиктерди жалдап, курултайга катышчу кишилерди тымызын ташый башташыптыр. Алды борбор калаага келип, мейманкана, батирлерге жайгаштырылып жатат дешет. Жер-жерлерден шайланып келген делегаттар курултайга катышчу эле, ал эми С. Жапаровдун адамдар-ды жашыруун жыйнаганы эм-неси, ыя?

Же єзї «жыландын башын кылтыйткандай», 31-мартта тоз тополоў салууну кєздєгєн-дєн сообу деги?

- Мар мырза, сиз баштаган мада-нияттын, адабияттын улуу инсан-дары Кыргызстандагы кырдаалга тынчсызданып, мамлекет жетек-чилерине кайрылуу жасадыўыздар эле. Бул кайрылууўуздарды айрым оппозициялык маанайдагы басыл-малар сынга алып жатышат. Сиз эмне деп аларга айтар элеўиз ?

- Кыргызда жакшы сєз бар: «Ит їрє берет, кербен жїрє берет» деген. Ал кайрылууну жасаган адамдар – биз жашы-быз 80ге келип калды. Биз башыбыздан бардыгын єткєрдїк. Согушту да кєрдїк. Эмгектендик, бийликте да болдук. Биз-ге эми бийликтин кереги жок, байлыкты да каалабайбыз. Бизге єзїбїздїн пенсиябыз эле жетет. Биз їчїн азыр баа-рынан дагы мамлекетибиздин, элибиздин тынчтыгы артык. Ошону ойлонуп, анан кайрылуу жасаганбыз. Илгертен эле кыргыз элинде аттуу-баштуу аксакалдар бийликтегилерге ар кандай акыл-насаатын, кеп-кеўешин берип келген. Ма-настын жанында дагы Бакай, Кошою болгон. Анан єздє-рїнїн жеке кызыкчылыгынан чыга албаган, аксакалдарды сыйлай албагандар ооздоруна келгенин оттой беришсин.

- Єскєн мырза, сиз жана дагы бир нече єлкєбїздїн ма-даниятына їлкєн кызмат єтєгєн инсандар президент, спикер жана премьер-министрге кайрылуу жасап, Кыргызстандагы кырдаалды кєзємєлгє алуу, Украи-надагыдай сценарийдин бизде кайталанып кетїїсїн алдын-алуу керектиги тууралуу билдириптирсиздер. Чын эле бизде азыр Украинадагыдай кырдаал болуп ке-тиши мїмкїнбї?- Мен єзї негизи саясатка кєп кийлигишпеген адаммын. Бирок,

мамлекеттин ар бир жараны ошол мамлекеттин жетекчилиги жїргїзїп аткан саясат менен бирге жашайт эмеспи. Коомдо болуп аткан кєрїнїштєр албетте мага да єз таа-сирин тийгизбей койбойт. Мамлекетибиздин тагдыры, келечеги ойлондурат. Украи-надагыдай абал болуп кетет, же болбойт деп конкреттїї айта албайм. Аны менимче эч ким айталбаса керек. Бирок, ошентсе да сыныктан башканын баары жугуштуу деп ай-тылат эмеспи? Ал жакта кырдаал бизге да таасирин тийгизип коюушу ыктымал. Мына ошондон сактанып, алдын-алышыбыз керек. Азыр биздин жарандар мурдагыдай эмес. Маданий жактан да, социалдык жактан да єсїп калды. Андыктан Украинадагыдай абал-ды тїзбєйт деп ишенем. Андан бизге пайда деле болбойт.

- Бизге Украинадагыдай абал болбошу їчїн бийлик менен оппозиция єкїлдєрї кандай кадамга баруулары керек?- Элибиз їчїн, мамлекетибиз їчїн иштейм деген мыкты жигиттерибиз бири-бирин

сындап, кырчылдаша бербестен, диалогго келїїлєрї керек. Эки жаат болуп алып ча-быша бергенден зыян гана болбосо, пайда жок.

4

www.aibat.kg

ЄЗЇНЇН ЖОМОГУНА ЄЗЇ ИШЕНИП АЛГАН САДЫР ЖАПАРОВГО АЧЫК КАТ!!!

Мамлекетибизди талкалап албайбызбы? 134

www.aibat.kgwww.aibat.kg

ЄЗЇНЇН ЖОМОГУНА ЄЗЇ ИШЕНИП АЛГАН САДЫР ЖАПАРОВГО АЧЫК КАТ!!!

•• redactor@aibat.kg redactor@aibat.kg

С.ЖАПАРОВ КУРУЛТАЙГА ЭЛ ТАШЫП КЕЛИП, “КВОРУМ” КЫЛАТ ЭКЕН

14-март, 2014-жыл

2 АЙБАТ ПРЕСС

Гезит ээси:"Айбат Аймак" коомдук фонду

Башкы редактор:

Каныбек САПАРОВ

Гезитте жарыяланган материалдар редакциянын кєз карашын чагылдырбайт. Макала жана интервьюлардагы чындыкка дал келбеген маалыматтарга макала жазган жана интервью берген инсандар єздєрї жоопкер.Жарнамалардын мазмунуна жарнама берїїчїлєр жооптуу.Жарнамалык материалдар:

Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде

катталган,

Каттоо № 1853Гезит «ММК колдоо боюнча борбор» фондунун басмаканасында басылды

Гезит келишим баада.

Буйрутма №592 Нускасы: 2500

Веб-сайт: www.AIBAT.kg

Электрондук каттар їчїн дарегибиз: redactor@aibat.kg

Редакцияга келген материалдар жана сїрєттєр кайтарылбайт.

Гезит редакциянын компьютердик басма бєлїмїндє терилип, жасалгаланды.

Редакциялык жамаат:Акинай АЙДАРОВАТєлєбїбї КАСЫМАЛИЕВАДамир ЭСЕНГУЛОВМирбек АСАНАЛИЕВ (0777 15 99 45 Жумгал)

Аида ИШЕНГУЛОВАРыскїл ТЫНЫБЕК кызы (03943 43679 Ыссык Кєл)

Жооптуу редактор:Мелис АРТЫКОВ

Коммерциялык директор:Бектур БАЙМОЎОЛОВ (0772) 16 11 00

Марат КАЗАКПАЕВ, саясат таануучу:МЫРЗАКМАТОВ ЄЗ АЛДЫНЧА КЕТЕБИ?

Улуттук оппозициялык кыймылдын ачылыш аземине катышпай, Садыр Жапаров уюштурчу «элдик курултай» тууралуу позициясын так билдирбеген Мелисбек Мыр-закматовдун жашыруун планы бар экен. Кєрсє, ал оппо-зицияга кошулбай, єз алдынча кетїїнї кєздєп жїрїптїр. Бул тууралуу жакынкы аралыкта билдирїї таратышы ык-тымал дешет билермандар.

«Эки кочкордун башы бир казанда кайнабайт» макалы аргасыздан эске тїшєт. Башында бирге Ак їй, Кєк їйдї «бомбаламакчы» болгон лидер чыкмалар ичинен ыдырай баштады. Мындай темпинен жазбаса, булар жакынкы кїн-дєрї ич ара «согушуп», маалымат каражаттары аркылуу биринин їстїндє бири жугунду куюп, абийирлери айран-дай тєгїлбєйбї?

Р. ЖЭЭНБЕКОВ ОБСЕ ЄКЇЛЇНЄ НЕГЕ ЖОЛУКТУ?

Алгачкы ыйгарылган аты БОК (бириккен оппозициялык кыймыл), кийинчерээк УОК (улуттук оппозициялык кый-мыл) болуп єзгєрїлгєн жаўы кыймылдын лидери Равшан Жээнбековду Батыштын «долбоору», АКШ «агенти» деп жазбаган гезит калган жок. Мында чындыктын їлїшї ар-бындыгына бир кєрїнїш ырастайт.

Мисалы, 7-мартта борбор калаадагы кафелердин би-ринде ОБСЕнин єкїлї менен Равшан Бабырбековичтин жайбаракат сїйлєшїп отурганын кєргєн адам жогорудагы-дай кеп-сєздїн бекеринен жаралбаганына ынанат. Равшан мырза ОБСЕ єкїлї менен кайсы маселени талкуулаганын айтып берер бекен же унчукпай кутулабы?

БАБЫРБЕК ЖЭЭНБЕКОВ «ООРУП» КАЛЫПТЫР

Кызмат дарты соо адамды «оору» кыларын антимоно-полдук комитеттин тєрагасы Бабырбек Жээнбеков турмуш жїзїндє далилдеди. Анын креслого жабышканын ушундан

«ОППОЗИЦИЯЧЫЛ САЯСАТЧЫЛАР БИРИГЕ АЛБАЙ АТЫШАТ»

- Марат мырза, оппозиция 17-мартка белгилеген курул-тайын 31-мартка жылдыр-ды. Мунун сыры эмнеде болушу мїмкїн?- Менимче мунун бир эле себеби

бар. Оппозициячыл саясатчылар би-риге албай жатышат. Бири-бири ме-нен пикирлери келишпей, кайчылаш ойдо болгондор болуп атат окшойт. Мына ошондуктан бардык оппозициялык лидерлер келишсин деп курултайдын мєєнєтїн жылдырып кой-ду деп ойлойм. Менин жеке пикиримде кандай болгон кїндє дагы биригїїлєр болушу керек. Болбосо бизде 170 саясый партия бар экен. Анча кєп партиянын эмне кереги бар? Андыктан оппозициялык багытта болобу, же башка багытта болобу партиялардын бириккени туу-ра болот. Чоў партиялар гана чоў кїчкє ээ боло алат.

- Оппозицияда туруп алып Равшан Жээнбеков менен Садыр Жапаров бири-бирине сын пикир билдирїїдє. Маселен, Садыр Жапаров «УОК-тун конкреттїї программасы жок, андык-тан аларга кошулбайм» десе, Равшан мырза Садыр Жапаров уюштуруп жаткан курул-тайга барбай тургандыгын «Азаттыкка» билдирди. Булардын талашып жаткан бир нерсеси барбы?- Азыр биригїї процесси болуп атпайбы? Андыктан

ошол учурда лидерлердин арасында конфликттер бо-луп атат. Балким бириге албай калуулары да мїмкїн. Бул чоў суроо. Бириккен кїндє дагы алар кєпкє чейин иштей алышабы? Бул дагы суроо бойдон калат. Элдин ишенимине ээ боло алышабы? Буга да азыр жооп жок. Садыр Жапаров менимче туура айтат. Конкреттїї прог-рамма болушу керек. Ал болбосо, жєн эле митинг єт-кєрє бергенден пайда жок. Конкреттїї, альтернатива-луу программа тїзїп алып, анан бийликке талап коюп чыгышса туура болот.

билгиле, єзїнїн «Алиби» гезити аркылуу єзїн саясый куу-гунтукка кабылган киши катары кєрсєтїп, кара чечекей уулу Равшан Жээнбековду жамандаткандан кайра тартпа-ды, ов! Ал эми Равшан мырза «атам їчїн жооп бербейм» деп тескери карап туру. Мындайда саясат таануучу Табыл-ды Акеров айткандай, атасы Бабырбек кызматтан кетиши керек же уулу Равшан оппозициялык позициясынан кай-тып, єкмєткє жардам бериши керек. Кыскасы, ата-бала-нын эки жээкте талтайып турганы этикага сыйбасын Аке-ров баса белгиледи.

«Алибидеги» маалыматка ишенсек, Б.Жээнбеков «ооруп» жатып калган имиш. Ошол эле маалда ал тууралуу кызык аўыз тарады. Бабырбек мырза жылуу ордунан жылмыша-рын туйгандан бери «бєдєнєнїн сїтїнєн» ашепке шимир-генинин кесепетинен «жин-шайтандар менен сїйлєшїп», «ооруп» калганы чынбы? Їн катып коёрсуз, «господин» Жээнбеков?!

АРТЫЎДА КАЛБЫРЫ БАРЛАР, САЯСЫЙ БАНКРОТКО ЧАЛДЫККАНДАРДЫН

«ОТРЯДЫ» ТЇЗЇЛЄБЇ?Убагында Аскар Акаев, Курманбек Бакиевдин колту-

гунда жїрїп, баштан ашкан байлык жыйнагандар бїгїн оппозиция терисин жамынып чыга келишти. Ал турсун, «Кумтєр» алтын кени боюнча тїзїлгєн кыяматтуу кели-шимге тїздєн тїз катыштыгы бар фигуралар бїгїн жїзїн сыйрып, «Кумтєргє» кїйїмїш эткенин кєргєндє кїйбєгєн жериў кїл болот. Муну эркин депутат Равшан Жээнбеков-дун акыркы кездеги жїрїштєрї далилдєєдє. Ал «Кумтєр» боюнча 2003-2004 -жылкы келишимге байланыштуу сот алдында жооп берерин билгенден бери бийликти жараш-са-жарашпаса деле сындап, шыбамайга єттї. Каралап эле тим калбастан Азимбек Бекназаров, Кубанычбек Кадыров, Оштун экс -«кожоюну» Мелис Мырзакматов, Ємїрбек Су-ваналиев єўдїї саясаттан жыдыгандардын башын кошуп, президентти отставкага кетирїї, парламентти мєєнєтїнєн мурда таркатуунун їстїндє аракетин баштады. Бирок, анын мындай аракетин коомчулук тїгїл кесиптештери колдогон жок. Мисалы, «ар-намысчы» Кожобек Рыспаев президент єз милдетин так аткарып жатканын, ал эми парламент мєє-нєтїнїн аягына чейин иштеши керектигин билдирип, ке-рек болсо Р. Жээнбековдун єзїн каматуу зарылдыгын баса белгиледи. Баштала элек жатып минтип кесиптештери та-рабынан сынга алынган Равшан Бабырбекович эми шїк отуруп калабы же «бет тырмоочулугун» улантып, бийлик-ке сїйкєнє береби?

CАРУУЛУК С. ЖАПАРОВДУН ЧЫНЫГЫ ЖЇЗЇН КЄРЇП, ЖАКАЛАРЫН КАРМАНЫП ОТУРУШАТ

Кыргызстан деген ыйык Мекенибиздин тагдыры менен ойноп, анын талкаланып калышына жол ачып жаткандар бїгїнкї кїндє эки топко бєлїнїп турат. Биринчи тобу – муну билип жасагандар, экинчиси – билбестиктен, ишен-чээктиктен жана ар кимдин тукурууларына бат эле кєнїп кеткендер болууда. Мамлекетибиздин бїтїндїгїнє, пайду-балына билип туруп доо кетирип жаткандар булар саясатта тиш кагып, мурда-кийин жогорку кызматтарда иштеп, анан бийлиги жок калганда ага болгон кусаматы артып, элинин тынчтыгы бузулса дагы эптеп бийликке жетїїнї кєксєп ту-рушат. Мына ушулар карапайым элдин башын айлантып, єз кызыкчылыктары їчїн элди курал катары колдонуп келишкенин жашыруу кыйын. Мына ушундай мамлеке-тибизди бєлїп-жарып, андагы кырдаалды атайын курчу-туу багытында аракет жасап жаткандардын анабашында экс-«атажуртчу» Садыр Жапаров турат. Ал Бакиевдердин доорунда деги эле башын оорутпаган «Кумтєр» маселе-син тїштєн кийин кєтєрїп чыгып, аны бїгїнкї бийликти аласалдыруу багытында колдонуп жатканын тїшїнбєгєн адам калган жок. Єзї Ысык-Кєл аймагында болуп єткєн митингдерге басып барбаганы менен ал жактагы жаштар-ды атайын козутуп, бийликке каршы коюп, ар кандай ча-гымчыл аракеттерди жасаганы белгилїї. Бул їчїн кимдир бирєєлєрдєн алган каражаттарынын теў жарымын дагы бєлїшїп турду. Жол тосуп жаткандарга казан-казан эт кай-натып, боз їй тигип берип, отун-суусунан єйдє жеткизген-ге жакшы эле салымын кошту. Андан экономикабыз бир топ запкы жеди. Тосулган жолдон єтє албай карапайым эл кыйналды. Мындай абал Садыр Жапаровго майдай жа-гып турду. Ал ансайын саруулук жаштарды кїїлєп, «Силер-дин байлыкты бийликтегилер сатып атат» деп арттарынан тїрткїлєп, ар кандай олуттуу мыйзам бузууларга жеткир-ди. Жыйынтыгында эмне болду? Жогоруда айтканда єлкє экономикасы жабыркады. Инвестициялык климатыбыз начарлады. Эл аралык деўгээлде кадыр-баркыбызга доо кетти. Садыр мырзанын тукуруусу менен экономиканы, же

тоо-кен єндїрїшїн таптакыр тїшїнбєгєн жаштар жасаган мыйзамсыз кадамдары їчїн сот жообуна тартыла башта-ды. Ал эми анын баарын уюштурган, жаштарды атайылап кїїлєгєн, тукурган Садыр мырза бїгїнкї кїндє бир тууган инисинин ден-соолугун шылтоолоп чет єлкєлєрдїн бирин-де чартаўбай тээп жїрєт. Албетте, чет єлкєдє ушунча уба-кыт жашаш ї-чїн дагы оўой-олтоў акча кетпейт. Андык-тан анын бекеринен Минск шаарын тандап албаганын да тїшїнсєк болот. Ал жакта єзїнїн єлкєсїнєн безе качкан саясаттагы «атасы» Курманбек Бакиев бар. Анын камкор-дугу менен ханзаададай жашай алат. Ошол эле убакта ал жакта туруп алып, акчасынын кїчї менен Кыргызстандагы абалды улам курчутуп турууга жакшы шарты бар. Бирок, эмнегедир Садыр Жапаров єзї атайылап тукурган Саруу айылынын жаштарынан деги эле кабар алгысы келбейт. Алардын алды сот жообуна тартыла баштады. Садырдан алган азыноолак тыйындары эчак тїгєнгєн. Эми єз укук-тарын коргоо їчїн адвокаттарына да акча таба албай жї-рїшєт. Аны Садыр мырза ойлонуп да койгон жок. Камак-ка алынган жаштарга калп эле кїйїмїш болгону менен, иш жїзїндє аларга бир тыйын да жардам берген жок. Себеби, эми алардын Жапаровго эч кандай кереги жок. Андан кєрє эркиндикте жїргєн жумушсуз башка жаштардан таап, аларга тыйын берип, мурдагыдай эле кырдаалды курчутуу араке-тин уланта берїїнї эп кєрєт. Мына ушуну жакшы тїшїнгєн саруулук туугандар эми Садыр Жапаровдун чыныгы жїзїн кєрїп, жакаларын карманып отурушат. «Кєрсє буга биздин балдар курал їчїн эле керек болгон турбайбы?» деген ата-энелер кєз жаштарын кєлдєтїп турат. Эгерде Садыр мыр-за чындап эле ошол жаштардын, элдин кызыкчылыгы їчїн кїйгєн болсо, анда камакка алынган жаштардын ар бири-не бирден адвокат жалдап, акчасын да тєлєп бергени туура болот. Болбосо, ал чет єлкєдєн келсе, биринчи кезекте эле Саруу айылынын эли аны кокодон кармап, балдарыбызды тукурганыўды мойнуўа ал дегени турушат.

14-март, 2014-жыл

3ШУМДУГУЎ КУР

«UTI GLOBAL» КОМПАНИЯСЫНАН 137 МИЎ ДОЛЛАРДЫ «АЛА КАЧКАН» МАВЛЯН АСКАРБЕКОВРавшан Жээнбековдун трафа-

ретиндей болгон, єзїн таза жана жаш саясатчы деп эсептеген «Эр-кин эл» саясый партиясынын лиде-ри Мавлян Аскарбеков деген бар. Жаштыгында кеп жок, бирок анын тазалыгында мандем бар экенди-ги коомчулукта кєптєн бери эле айтылып келет. Алардын барды-гын айта бербестен, укук коргоочу Турсунбек Акундун Мавлян мыр-за тууралуу айтканын гана мисал кыла кетели. Анын айтымы боюн-ча Мавлян Аскарбеков «аферист» экен. Анысын «UTI Global» ком-паниясынан 137 миў доллар єл-чємїндє акча каражатын алып єзїмдїк кылып алганы менен ми-салдаган. «Бул жаш жигит эл ара-лык компаниянын акчасын єзїнє алып, анан кайра компаниянын жетекчилигин «Муновчулар» деп айыптап чыккан» дейт Турсун-бек Акун K-News интернет сай-тына берген маегинде. Эгер эске салсак, чындыгында эле Мавлян Аскарбеков бир убактарда атал-ган компаниянын «Муна» секта-сынын єкїлдєрї атап, алар ошол

дин ишенимин таркатып жатат деп катуу кїпїлдєп чыккан. Кєпчїлїк муну чындап эле жаш жигиттин кашкєйлїгї, єз элинин, жеринин тынчтыгы їчїн чыгып жаткан пат-риоттук сезими деп баалашкан эле. Кєрсє, андай «патриоттуулуктун» артында 137 миў доллар кымты-йып жатканын эч ким билбептир да. Аталган компаниядан ири сум-мадагы акчаны алдап кетишкен-диги тууралуу маалыматты анын директорунун кеўешчиси Данай Ишемкулов дагы ырастаган. Би-рок, бул сумма Мавлян Аскарбе-ковдун дарегине жеткенге чейин 300 миў доллар болгон экен. Так-тап айтканда Кыргызстанга бизнес ачканы келген чет элдик жаран єл-кєбїзгє келери менен Бакай Мам-беталиев аттуу кыргызстандыкка жолугат. Анан Бакай Мамбеталиев анын ичи-койнуна кирип, ишени-мине ээ болуп алгандан кийин 300 миў долларын алат дагы куйру-гун тїйєт. Иш сотко єтєт. Соттон болгону 137 миў доллары анык-талат. Бакай Мамбеталиевге беш жылга эркинен ажыратуу чечими

чыгат. Анан анын энеси адегенде компаниянын жетекчилигин Муна ишенимин таркатып жїрїшєт деп айыптап чыгат. Анысынан майнап чыкпаган соў, компаниянын же-текчисинен кечирим сурап, «акча-ўызды кайтарып беребиз, арызы-ўызды алыўыз» деп суранат. Ага ишенген директор арызын алат. Бирок, эркиндикке чыккан Бакай Мамбеталиев акчаны бербестен, Россияны кєздєй зырп коёт. Ай-рым маалыматтар боюнча ал алдап алган акчасынан Жогорку Кеўеш-тин кызматкери болгон Арсен ат-туу жигит менен бєлїшєт. Ал жи-гит Мавлян Аскарбековдун досу болуп чыгат. Анан ушул жерден тарта Мавлян Аскарбековдун «му-новчулар» «ыры» башталат. Кай-ра-кайра маалымат жыйынын єт-кєзїп, колунан келишинче «UTI Global» компаниясынын жетек-чилигин шыбап, аларды экинчи 300 миў доллар тууралуу ооз ач-пай тургандай кылышат. Ошен-тип, «муновчулар» «ыр-чырына» чейин маршрутка менен эле кат-тап жїргєн Мавлян Аскарбеков

заматта кымбат баалуу автоунаа минип калат. Кызык бекен? Азыр минип жїргєнї андан да кымбат баалуу автоунаа, тактап айткан-да «Мерседес» їлгїсїндєгї ЖИП автоунаасы. Демек, эч жерде рас-мий иштебеген, ар дайым саясатты гана сїйлєп жїргєн Мавлян мырза кайдан акча таап жатат деген су-

роонун туулушу мыйзам ченемдїї кєрїнїш. Мындан улам ал туура-луу айтыла калып жаткан кийинки «акча сындыруу» операциялары да чындыкка жакын болуп кети-ши мїмкїн. Азырынча ал маалы-маттар такталып атат. Бир аз уба-кыттан кийин аларды да ачыктап бергенге аракет кылабыз…

АТА-МЕКЕНДИК ЄНЄР-ЖАЙЫБЫЗ ЄСЇЇНЇН ЇСТЇНДЄ

САДЫР ЖАПАРОВДУ ЭЭРЧИСЕЎ ЖАРДАН АЛЫС КУЛАЙСЫЎ

Єлкє экономикасын єнїктїрїї їчїн би-ринчи кезекте ички єнєр жайды, єндїрїштї єнїктїрїї керек экендиги белгилїї. Мына ушул багытта єткєн 2013-жылы бир топ алгылыктуу иштер жасалды. Анын неги-зинде єлкєбїздїн ички дїў продукциясы-нын єсїї темпи боюнча КМШ мамлекетте-ри арасында биринчи орунга чыкканыбыз белгилїї болду. Эгерде эгемендїї Кыргыз-стандын тарыхына кайрыла турган болсок, мындай ийгилик мурда болуп кєргєн эмес эле. Мындай ийгиликтин сыры эмнеде бо-лушу мїмкїн? Биринчи кезекте, єкмєттїн сєздєн ишке єткєн аракетинде болуп турат. Эске сала кетсек, Жантєрє Сатыбалдиев ба-шында турган єкмєт адеп кызматка келген кїндїн эртесинен тарта эле айрым мансап-ты гана ойлогон саясатчылар, депутаттар, саясый кїчтєр тарабынан тїрдїї сын-пи-кирлерге кабылып, бир ай болбой жатып, «єкмєт кетсин!» дегендер болгон. Мындай адат кандай башталса, бїгїнкї кїндє деле унутта кала элек. Кїнї куру эмес єкмєттїн ишин сынга алып, эптеп аласалдыруу ара-кетин кєргєндєр бар. Бирок, ар кандай тос-коолдуктарга карабастан, моралдык согуу урууларга да кєздї жуумп коюп иштеген єкмєт єткєн жылы экономикалык єсїї жа-гынан єтє чоў ийгилик жараткандыгы би-линди. Єкмєттїн унчукпай иштеп, олуттуу ийгилик жараткандыгын кєргєн айрым эл єкїлдєрї мурда єкмєттї отставкага кетирїї їчїн койгон колдорун да кайра чакыртып алгандарына кїбє болдук. Бул жолу биз єкмєттїн єлкєбїздїн єнєр-жайында жа-саган ийгилиги тууралуу кыскача токтоло кетїїнї эп кєрдїк. 2013-жылы єндїрїштїн кєлємїн єстїрїїнїн эсебинен 23 419,1 миў чарчы метр айнек чыгарылган. Эске салсак, мурдагы жылы болгону 13159,2 миў чарчы метр гана айнек чыгарылган эле. Демек, єт-кєн жылы бул жааттагы єндїрїш 1,8 пайыз-га єскєн деп айтсак болот. Тазалап, иштеп чыгуу єнєр жайынын єсїї темпи боюнча – жыгачтан жасалган буюмдарды єндїрїї - 24,5 пайызга, целлюлоз-кагаз єндїрїшї жана басма ишмердїїлїгї боюнча – 12 па-йызга, химиялык єндїрїш 29 пайызга, же-лим буюмдарынын єндїрїшї 21 пайызга, транспорттук каражаттар жана жабдуулар

єндїрїшї 22,5 пайызга, тери жана териден жасалган буюмдарды єндїрїї, бут кийим єндїрїшї 43,1 пайызга, электр жабдуулар, электрондук жана оптикалык жабдуулар 3,4 пайызга єскєн. Жылдын жыйынтыгы боюнча химиялык єндїрїш тармагындагы продукциянын кєлємї 876,1 миллион сом-го жетип, 29 пайызга єскєндїгї байкалган. Кємїр казуу тармагы боюнча єнєр жай про-дукциясынын кєлємї 1740,1 миллион сомго жетип, 21 пайызга кєтєрїлгєн. Тактап айт-канда бул жылы 1,4 миллион тонна кємїр казылып алынган. Нефтегаз єндїрїї тар-магы боюнча продукциянын кєлємї 1940,1 миллион сомго жетип, реалдуу єсїш 101,4 пайызга чыккан. Курулуш комплексинде негизги капиталга жасалган инвестиция-нын кєлємї бардык финансы булактары-нын эсебинен 78,2 миллиард сомду тїзгєн. Демек, мурдагы жылга салыштырмалуу 2,3 пайызга єсїш болгон. Курулуш боюнча жал-пы дїў продукциянын кєлємї 70,7 миллиард сом болгон. Єсїш 12,4 пайызды кєрсєткєн. Негизги капиталга жасалган инвестиция-нын кєлємї сырткы булактардын эсебинен 10,7 пайызга єскєн. Мунун ичинен тїз чет элдик инвестиция дээрлик эки эсеге жого-рулаган. Чет элдик кредиттер 0,1 пайызга єскєн. Мына ушундай кєрсєткїчтєр ме-нен Кыргыз єкмєтї сєздєн ишке єткєнїн далилдеп отурат. Курулай убада бергенче, алдыга коюлган милдеттерди так аткарып, анан элдин алдында жїзї жарык болуп от-чёт берген єкмєткє ыраазычылык гана бил-дирїїгє болот.

Акинай АЙДАРОВА

«Баскан жеринде чєп чыкпаган», ар дайым чырдын їстїндє жїргєн Садыр Жапаров санаалаштарын, єзгєчє жаштарды кол жоолуктай пайдаланып туруп, «кумары» канган соў таштап кетмей єнєрї бар. Алыс кетпейли, ага байланышкан акыркы эки жылдагы окуяларга абай салалы.

2012-жылдын 3-октябрында «Кумтєр» ал-тын кенин улутташтырууга арналган митинг єткєнїн билебиз. Акциянын башкы уюшту-руучусу болгон Садыр Нургожоевич ал кез-деги партиялашы Камчыбек Ташиевди: «Се-нин Чынгызхандан эмнеў кем? Ак їйгє чабуул жаса, биз сенин артынан барып калабыз» деп кїїлєп коюп, єзї Ак їйдїн чыгыш тарабынан кабинетине кирип, эч нерсени билбеген, кєр-бєгєн киши болуп отуруп калганы маалым. Жыйынтыгында Камчыбек Ташиев, Талант Мамытов єўдїї депутаттар саясый банкрот-ко учурап, темир тордун даамын татып чы-гышты. Кїндєрдїн єтїшї менен Камчыбек Кыдыршаевич баштаган «ак жолчуларды» «кидайт» этип, учурда єзїнїн саясатын жїр-гїзїїдє. Бул биринчиси деп туруўуз.

Былтыр 7-октябрда Караколдо коюлган «концерттин», облус жетекчиси Эмилбек Каптагаевди барымтага алуу «операциясы-нын» кємїскєдєгї автору С.Жапаров эке-ни ашкереленди. Ал эми Садыр мырзанын куулугун караўыз: «кылгылыкты кылып, кыл жип менен бууп», 5-октябрда Казакс-танга, андан ары Минскидеги эски кожою-ну Курманбек Бакиевдин жанынан барып

жай алды. Тапкан шылтоосу бул: «Инимдин бєйрєгїн алмаштырыш їчїн Минскиге кел-дим». С.Жапаров КурСалиевичтин жылуу колтугунда жаткан кезинде 7-октябрдагы баш-аламандыктын катышуучуларынын алды эркинен ажыратылып, арты айып пул тєлєп чыгышты. Баягы эле С.Жапаров «суу-дан кургак чыгып», жазага тартылган жок.

Андан бери беш айдын жїзї толуптур. Садыр Жапаровдун инисинин бєйрєгїн ал-маштырган-алмаштырбаганын ит билсинби, жадыраган жазда пайда болуп, 31-мартта «элдик курултай» єткєрмєкчїмїн деп чамы-нууда. Курултай болсо жакшы эле го, каша-йып мунусу да єткєн жылдын 7-октябрында-гыдай «концерт» менен коштолбойбу деген кооптонуу кїч. Себеби ал єзїнє караштуу сайттардын бирине курган маегинде: «Ку-рултайда тополоў чыгып кетпейт деп ке-пилдик бере албайм. Буга бийлик жоопкер болот» дегендей азыртадан жоопкерчилик-тен кача баштады. Кандай гана пикет-ми-тинг болбосун, аны уюштургандар жоопкер болорун С.Жапаров билбейби? Ой да сонун билет, ошол тїшїнгєнї їчїн алдын ала кє-чїгїн тазалап жатпайбы.

Эгер кокусунан 31-мартта дагы тоз-то-полоў чыгып кетсе Садыр Жапаров кєнгєн адатынча безип кетпейби? Анда мыйзам ал-дында баягы эле ага ишенген карапайым жа-рандар жооп берип калышпайбы? «Элдик ку-рултайга» катышам дегендерге алгач ушундай жагдайларды «жети єлчєп, бир кесип», анан чечим кабыл алышса деген кеўеш айтабыз.

14-март, 2014-жыл

4 ДТ

ЭЛ ЭМИ АЛДАНБАЙТ. ЭСИЎИЗДЕ БОЛСУН,

АЗИКЕ!Аксы окуясынан бери быйыл 12

жылдын жїзї болуптур. Їзєўгї-Кууштун кытайларга берилишине каршылыктан улам жаралган чыр-дын тїбї эч кїнєєсїз карапайым калктын курман болушуна алып келген эле. Бїгїн ошол окуялардын кїнєєкєрлєрї Акаев, Бакиев, Бек-назаров тайралаўдап, кайгы-капа-сыз кїн кечирип жїрїшєт. Баягы эле шордуу эл азабын чегип, эч кї-нєєсїз кырчындай жигиттер ушун-дай саясатчылардын курмандыгы болуп отурат.

Аксыдагы окуялардан улам ошол кезде премьер-министр бол-гон Курманбек Бакиев отставкага кетип, Акаевдин бийлигине ише-ним биротоло жоголгон.

Ал эми ушул окуяларга себеп-кер болгон адам Азимбек Бек-назаровдун ким экендигин баа-рыбыз жакшы билебиз. Бул адам ошол аксылыктардын гана эмес, 2010-жылдагы революцияда кур-ман болгондордун ишенимин ак-тай албады. Апрелден кийин Ба-киевдердин коё берилишине, Тюлеевдин дароо камалбай де-путатка чейин кєтєрїлїшїнє, ай-рым “ата журтчулардын, экс- “ак жолчулардын” орду тїрмєдє болсо да, тайраўдап Жогорку Кеўештин трибунасына чейин апрель окуя-ларында тєгїлгєн кандын ыйык-тыгын тепселеп кирип келиши-не бирден-бир себепкер болгонун кантип танабыз?

Азимбек Бекназаров ошол 2002-жылдары Аксы районунан чыккан, анча белгилїї эмес де-путат болчу. Андан 5 жыл мурда Токтогул районунда катардагы тергєєчї болуп турганда адам єл-тїрїї фактысын жокко чыгарып, кылмышкерди актап, тергєє жїр-гїзгєнї їчїн ага карата иш козгол-гон эле. Аны дароо СИЗОго алып барып камап салганы - бийлик-

тин катачылыгы болгон. Ошондон улам аксылыктар тїп кєтєрїлїп, ызы-чуулуу окуялар башталган. Бекназаровдун чынында кандай адам экенин, акчаны ушунчалык жакшы кєргєнїнєн улам єтє оор кылмышка шектїїлєрдї актап, ка-мактан чыгарып жїргєн “опутун” байкуш карапайым эл кайдан би-липтир. 2010-жылдагы револю-циядан кийин чыныгы жїзїнїн бет пардасы сыйрылып отурбайбы...

Айтылып деле, жазылып деле жїрєт – 90-жылдары райондук судья, 2005-жылдары Баш проку-рор, Убактылуу єкмєттїн убагын-да укук коргоо органдарынын ку-ратору болуп турганда, Бекназаров эл аралык издєєгє салынган кооп-туу кылмышкерлерди, криминал-дык авторитеттерди, коррупцио-нерлерди актап, соттон кутултууга жигердїї салымын кошуп, кєн-гєн “бизнесин” ийгиликтїї єнїк-тїргєн.

Парламенттин депутаттыгына чейин жетип, Бекназаров элдешкис оппозиционердин маскасын кийип алып, єз жердештерин бийликке каршы бурап турган. Адаттагыдай, “биздин уулду куугунтуктап аты-шат” деген эл Бекназаровго болу-шуп, акыр-аягы айрымдары аты-лып жок болушту.

Элдин каны менен саясатка келген Бекназаров Башкы проку-рордун кызматына келгенде эмне себептен Аксы окуясын тїп-та-мырынан бери иликтеп, кїнєє-лїїлєрдї жазалап, бул ишке че-кит койгон эмес? Анткени анын капчыктуу кылмышкер, бандит жана коррупционерлерди актап чыгаруудан колу бошобой жаткан.

Бїгїн биз кєптєгєн суроолорго жооп издейбиз? Ким їчїн Аксыда-гы кїнєєсїз жарандар, 2010-жыл-дагы жїздєгєн адамдар каза тап-ты? Бекназаровдун миллиондорду

сол чєнтєгїнє солошу їчїнбї? Кїнєєлїїлєрдїн акчасын кагып, алардын эч бир жазасыз эркиндик-ке чыгаруусу їчїнбї? Бекназаров жана ага окшогондор кантип бети чыдап биздин арабызда басып жї-рєт? Анан дагы їчїнчї революция жасайм деп кайсы бети менен кор-кутуп атат?

Жок, биз мындай кєптєгєн кай-гылуу окуяларды Бекназаровдор тайраўдасын деп башыбыздан єт-кєргєн жокпуз. Кырчындай жигит-терибиз Кыргызстандын келечеги, элибиздин бакубаттуулугу їчїн ємїрїн беришти.

Мындан ары эл Бекназаров жана башкалардын оюнчугу бол-бойт! Эл эми алданбайт. Эсиўизде болсун, Азике!

ЭКИ ДЄЄНЇН ОРТОСУНА ЧЫМЫН БОЛУП КЫПЧЫЛБАЙ, ЄЗ КЫРГЫЗСТАНЫБЫЗДЫ ОЙЛОЙЛУ!

Украинадагы кооптуу кырдаалдан улам, ири державалардын чабышы ачыкка чыгып, акырындап апогейине жетип баратат. Бул чабышуунун апогейи кандай жыйынтыкка алып келет – чоў согуш чыгып кетеби, же акыл менен сабырдуулук жеўеби – аны убакыт кєрсєтєт.

Ушундай глобалдуу маселелерден улам, биздин кичинекей Кыр-гызстаныбыздын активдїї калк катмары да билинбей батышчыл жана орусчул болуп экиге бєлїнїп, ар бир топ єзїнїн чындыгын таўуулап жатат. Азырынча интернет желелеринде чырылдап бири-бири менен урушуп-талашмай, чабышмай кїч алууда.

Бул сыяктуу масштабдуу, бїткїл жер калкынын келечегине кєўїл коюлган маселеде кыргызстандыктардын орду, ою, келечек максат-тары албетте, Кыргызстандын жеке кызыкчылыктарынын айла-насында болушу керек. Эмнегедир, “кыргыз” деп ураан чакырган, кыргыздын келечегин ойлогондор аз болууда. АКШ, же Россия, же Европа деп ураан чакырып атышканы кызык болууда. Єлкєбїздїн мамлекеттїїлїгї жана бїтїндїгїнє доо кетирип, батышчыл-чы-гышчыл жана “башкачыл” саясатчылардын кєзїнєн бир гана бий-ликтин креслосу учуп, кыргыз элинин тагдырын тобокелге салып жатышканын же єздєрї тїшїнбєйбї, же чындап єз элинин душма-ныбы – жакшылап ички дїйнєсїн талдап, “таракандарын” орду-ордуна коюп алышса болмок.

Бїгїнкї кїндє биз, кыргыздар дїйнєлїк саясый акыбалды эске алып, бизге ылайыктуу, элибизге, жерибизге пайдалуу гана ка-дамдарды жасашыбыз керек. Акылсыз, радикалдуу, чагымчыл ча-кырыктарга азгырылбай, бекем мамлекетти тїптєєгє бачым кири-шели. Албетте, ири державалардын тиреши, глобалдык каатчылык сыяктуу кєрїнїштєр биздикиндей кичинекей мамлекетке таасирин тийгизбей койбойт. Сомдун курсу тємєндєп, баалардын акырын-дап єсїшїн кєрїп атабыз. Бирок учурда эў башкысы – мамлекетке тынчтык, тынчтык жана дагы бир жолу тынчтык єтє керек болуп турат. Дїйнєлїк деўгээлде чоў-чоў мамлекеттер титиреп жатканда, кылымдардан берки бизди эл катары сактап келе жаткан биримди-гибизди мындан ары да бекемдеп, урпактарыбыздын келечеги їчїн оюбуз, максатыбыз бир болушу керек.

Ал эми элибиздин тынчтыгына доо кетиргиси келген “ичтен чык-кан ийри жыландарга” туруштук берип, керек болсо єлкєдєн ары алыс кууп жиберїї зарыл!

Єзїнїн жомогуна єзї ишенип алган Садыр Жапаровго ачык

КАТ!!!Сынчынын сыўар єтїгї майрык же бол-

босо уяттан кийин тєрєлгєн деген сєз беке-ринен айтылбаса керек. Айтылуу Каркыра-ны кєтєрїп чыккандарды Кєлдє жумуртка менен урдуруп кубалаткан, банк тартып алгыч, атасы Бакиевдин бутуна суу куйгуч, коррупция агенттигинин ошол кездеги ко-миссар сєрєйї дал ушул Садыр мырза эмес беле. Канчалаган саясий буйрутма менен адам єлтїрїїлєр, чыныгы чындыктан баш-каны жазбаган кесип кєй журналисттердин канын тєгїп турган маалда, азыр бетине кармаган “Кумтєр” тургай карапайым элдин алоо дегени їчїн эле 60 тыйын тєлєп тур-ганда, свет 2 эсеге єсїп, элди кєз кєрїнєє тоноп турган маалда ооз ачкан эмес. Жаш-тарды арам оюн ишке ашыруу їчїн пай-даланган, мекенчил жаштарды туура эмес багытка бурмалап, сиздин айыўыздан, тї-шїнбєстїктєн кылмыш жолуна барып ал-данган балдардын убалы кимге? Дагы качан-кыга чейин карапайым элди курал кылып колдонмокчусуз?

Сизге “белгилїї себептерден улам ку-

рултай 31-март кїнїнє жылдырууга туура келди. Себеби, Курултай кїнї бийлик та-раптан атайын уюштурулуп жаткан прово-кациялык топ тїзїлгєндїгї бизге белгилїї болду. Мындан сырткары їчїнчї кїчтєр да пайдаланып кетпеш їчїн бир аз убакытка жылдырып, мекенчил жигиттерден тур-ган элдик кошуун тїзїп, Курултайды ызы чууга, провокацияга алдырбастан жогорку деўгээлде єткєзїп алуу максатын колдой-буз» деп карандай калпты тєктїўїз. Андан кєрє эл чогулта албай, арам оюм ишке аш-пай, берген пулдарым эч нерсеге жарабай мыш болоорумду билип, эмитеден эле мы-шык майга жетпей жатып сасык деген сы-мал єнєктєштєрїм менен апендичесинен жетпеген бийликти бєлїшє албагандыктан, экинчиден Кыргызстанга баруудан мыйзам чегинде жооп берїїдєн корктум деп эле жи-гитче айтсаўыз болмок, орусча айтканда “Кишка тонка”.

Дагы уялбастан «мекенчил жигиттерден турган элдик кошуун тїзїп, Курултайды ызы чууга айландырбастан, провокацияга

алдырбастан жогорку деўгээлде єткєзїп алуу максатын колдойбуз» дедиўиз, деги ушул айтканга моралдык укугуўуз барбы? Албетте жок!

Себеп - талап тоноо, жер басып алуу, ар кандай улуттар аралык кагылышуу маалын-да, кїч тїзїмдєрї такыр иштебей турган маалда Сиз жана сиздин жан жєкєрлєрї-ўїз чыныгы карапайым мекенчил жигиттер кошуун тїзїп баш аламандыкты токтотуп, мыйзамды орнотууга салым кошкон жи-гиттердин арасында болгон эмессиз. Мїм-кїн тескеринче ошол качкын Бакиевдин ча-гымчыл кїчтєрї менен бирге аракет кылып жїргєнсїз? Чыныгы кошуундун жигиттери мындан ары сїйїктїї Кыргызстаныбызды ар кандай талап тоноого, баш аламандыктарга жол бербей кєздєрїнїн карегиндей сактоого аракет кылып, тынчтыкты, мыйзамдуулукту, тартипти сактаарын билип коюўуз!

Интернет булактардан ар кандай жалган аттарды, логиндерди коюп, ар кандай сїрєт-тєрдї чаптап алып жасалма сєлєкєттєрдї коюп алып ар кандай ушактарды таратып,

коомчулуктун пикирин бузганга аракет кы-лып бешинчи класстагы баланын аракетин кылганыўызды качан токтотосуз?

Деги эле Эл бузаардын, Коррупциянын, айтылуу Манас эпосундагы Абыке, Кєбєш-тїн СИМВОЛУНДАЙ болбой, Элдин уба-лынан коркуп качан иш кыласыз? Же такыр эле уяттан кийин тєрєлгєндєрдєнсїзбї? Са-дыр мырза сизге чыныгы жигитче ачык кат жєнєткєн, сизден чын эле мырза болсоўуз чыныгы мырзача жооп кїткєн” Элдик-Сак-чы” кошуунунун жетекчиси Кылычов Алга Зарипович.

Дамир ЭСЕНГУЛОВ

14-март, 2014-жыл

5"КЄГЇШТЄРГЄ" КАРШЫ

Уйдун бадасында бир уй оосуруп койсо, бададагы баардык уйлар жабыла мєєрє-шїп, оосурган уйду сїзгїлєшїп, бададан четтетип таштаарын элетте чоўоюп-єскєн кыргыз баласы жакшы билишсе керек. Ошол сыўарындай Жогорку Кеўештин «Ата-Ме-кен» фракциясынан чыгарылып, жалгыз-дап басып, же ар кимге жабышып калган

Ємїрбєк Абдырахманов деген депутат бар эмеспи. Єткєн аптада кайсы бир кыргыз тилдїї газетага Украинадагы окуяларга бай-ланыштуу:

Москвада єткєн митингде Крымды кол-догондорго тийбей, Украинаны колдоп чыккандарды милиция кууп таркатып таш-таптыр. «Мына Россия бийлигинин эки жїз-дїїлїгї!» -деп айтыптыр.

Є. Абдрахманов айтканда Россия эки жїздїї болсо, бул депутат жакшы кєргєн, урматтаган, сыйлаган, туу туткан Америка бийлигинин деги эле жїзї жок экендигин жер планетасындагы адамдар жакшы эле билип калды. Америка бийлигинин жїзї болсо да анын жїзї негрдикиндей кара.

Є. Абдрахманов «Ала-Тоо ата конушум» дегендин ордуна ушинтип Америка! -дей берсе, («Ата-Мекен» партиясынан, парла-менттеги фракциясынан эмес) кыргыз эли дагы куйругун астынан сасык жыт чыгар-ган уй сыяктуу, четтетип таштабаса болду. Минтип, оосурган уйду мисал кылып, жат-каныбыз, бул адамдын картайганда элине суук тумшук кєрїнбєй жєн жїрсє деген эле тилек.

АМЕРИКАЧЫЛ РАВШАН ЖЭЭНБЕКОВ КУМСАЛАРДЫ КОЛДОЙБУ?

«ООСУРГАН УЙДАЙ БОЛБОЙ»…

Жаш активисттер кумсаларга (гейлер) каршы нааразычылык акцияларын єткєрїшїїдє. Мындан эки кїн мурда Жогорку Кеўештин жанында єткєн митингде жаштар кумсаларга каршы мыйзам кабыл алуу талабын депутаттарга коюшту. Ошол эле учурда айрым депутаттар кумсаларды коргоп чыгышты. Алардын арасында эркин депутат Равшан Жээнбеков бар.

Равшан мырза жергиликтїї телеканалдар-дын бирине курган маегинде кумсалык – оору экенин, бул табияттан берилген кемчилик экенин билдирди. «Биз гомосексуалисттерге кысым кєрсєтпєстєн, тескерисинче, аларды айыктыруу їчїн кємєк кєрсєтїшїбїз керек» дегендей оюн айткан Р.Жээнбековго коомчу-лук тїшїнбєй калды. Р.Жээнбеков саясатта гана Батышчыл болбостон, эми коомчулук-ка дагы Батыштын «илдети» саналган кум-салыкты жайылтканы жатабы?

Є. АБДЫРАХМАНОВ ГЕЙЛЕРДИ КОЛДОП ИНТЕРВЬЮ БЕРИПТИР

- Акцияны уюштурганы-ныздардын негизги мак-саттары эмне болду? - Акыркы кїндєрї Батыш єл-

кєлєрїнїн колдоосу жана кар-жылоосу менен Кыргызстандагы бейєкмєт уюмдар жана фонддор аркылуу кумсалар (гей) жана го-мосексуалдарды пропагандалоо кїч алды. Кыргыздын каада-сал-тына, маданиятына, їй-бїлєє кї-тїї баалулуктарына, ишенген ди-

нине жана бийик туткан дилине каршы саясат жїргїзїшїп, элге жагымсыз нерсени таўулоо менен мамлекетибиздин ички саясатына кийлигишїїдє деп, алгач 27-фев-раль 2014-жылы Кыргызстандагы АКШ элчилиги алдында нааразы-чылык акция єткєргєнбїз. Акция-да “Батыш Кыргызстандан колуў-ду тарт, мамлекетибиздин ички саясатына кийлигишпе”, “Эгемен-дїї жана демократиялуу мамле-кет болгон соў, єз тагдырыбыз-ды єзїбїз чечебиз”, “НПОлорду каржылаганды токтоткула” деген ураандар менен чыкканбыз.

12-март кїнї акциянын улан-дысы Ак уйдун алдында єттї. Ак-циянын максаты Кыргызстанда гомосексуализмди жайылтпоо жана пропаганадалоого тыюу са-луу жєнїндє Мыйзамдын иштелип

чыгып, кабыл алынышын талап кылуу жана єлкєдєгї бейєкмєт уюмдардын кїн санап кєбєйїп баратканы, алардын бюджеттери райондордун бир жылдык бюд-жеттеринен кєп болуп, эч бир от-чету жок, эмне максатта жана кан-дай багытта колдонулуп жатканы белгисиз болгондуктан, НПОнун ишмердїїлїгїн текшерїїгє алуу жєнїндє тийиштїї Мыйзам кабыл алып, мамлекетте ишмердїїлї-

гїн жїргїзгєн бардык НПОнун ачыктыгын талап кылуу болгон. Салыштырмалуу айтып коюш абзел, Нарын облусунун Нарын районунун 32миў калкы менен бир жылдык бюджети болгону 16млн сомду тїзєт, ал эми бир эле НПОнун счетуна 20-30 млн. чет жактан келип жатат. Демек, биз жаран катары кызыктар болушу-буз керек, 30-40миў эли менен бир район бир жыл эптеп жанын бакса, бир эле НПО 3-4 кызмат-кери менен млиондорду мыкчып турушат. Баса белгилеп кетким келет, Украинадагы Майдан бир кїндє болуп кеткен жок, ага че-йин батыш мамлекеттер НПОлор аркылуу млиондорду которушуп, радикалдарды дайындашып, акы-ры єлкєнї экиге бєлїп коюшту. Эгерде бїгїнтєн биздеги НПО-лорду текшерїїгє албасак, эртеў эмне болуп кетээрин батыштын єлкєлєрї гана билет.

- Акциянын єтїшїндє де-путаттарды чыксын деп талап койдуўар эле, аягы эмне менен бутту?- Акция учурунда ЖК торага-

сы А.Жээнбеков биз менен жолу-гушууга ЖК депуттары Кутушев менен Никитенкого тапшырган экен, эмнегедир чыгышпады. Би-рок, акциянын бїтїшї менен ЖК тєрагасынын орун басары Зул-пукаров Тєрєбай кабыл алып, кєтєргєн демилгебизди колдоого алышты. Кудайым буюрса жакын-кы аралыкта НПОлорду текше-рїїгє шарт тузуучу Мыйзам жана єлкєдє гомосексуализмди пропа-

ганда кылууга тыюу салчу Мый-зам кароого киргизилет. Ошондо жалпыбыз билебиз ким каршы ким макул деп добуш берерин. Кимде-ким каршы добуш берсе, демек гомосексуализмди колдойт жана НПОлорду коргойт деп таа-нышыбыз керек.

- Акция учурунда ЖК де-путаты Ємїрбек Абдрах-мановго нааразычылык билдирип, анын сыртка чыгып, кечирим суроосун талап кылдыўар, буга эм-не себеп болду?- 27-февраль кїнї АКШ элчи-

лиги алдында єткєн акциябыз-ды Абдрахманов шылдыўга алып, намысыбыз, элдин кызыкчылы-гы жана мамлекеттин келечеги

їчїн єз кїчїбїз менен уюштур-ган акциябызды Россия каржыла-ган, ошондуктан Америка элчи-лиги алдында єтїп жатат, чыккан жаштар куурчактар, ак шакалдар деп, єзїнєн-єзї элигип, Майдан гезитине интервью бергени анын анык жїзїн кєргєзїп койду. Єт-кєн акцияда болгону батыш єлкє-лєрїнє, гейлерди колдогондорго жана аларды їгїттєгєн НПО-лорго карата сєздєр айтылган.

Абдрахманов тууралуу бирда сєз айтылган эмес. Абдрахманов Аме-рикада жашап келгенин, батыш-тын баалулуктарын ыйык тутун-ганын баарыбыз билебиз, мїмкїн Америка элчилиги алдында єткєн акциядан кийин океандын арыжа-гындагы кожоюндары Жеўиш-ти тизгинде деп тапшырма бер-се керек, ал анысын так аткарды окшойт. Анысы аз болду кєрїнєт, “Вести.kg” сайтына гейлерди кол-доп интервью бериптир. Ошол себептїї сыртка чыгып, айтканда-рыўды далилде, аныктай албасаў кечирим сура дедик. Бирок, айтор чыкпады. Бир четинен чыкпаганы жакшы болду, анткени жаман сєз угуп, шылдыў болуп, анан єлкєнїн жаштарын сотко бермек окшойт. Анысынан да коркпойбуз.

14-март, 2014-жыл

6

ЭНЕРГЕТИКАЛЫК КЄЗ КАРАНДЫСЫЗДЫККА КАРАЙ КАДАМ

Єзїбїздєн чыккан электр энер-гиясын коўшулаш жайгашкан Єз-бекстан, Казакстан аркылуу єтїп, анан кийин гана бизге келгени єл-кєбїздї энергетикалык жактан кєз карандуулукка алып келгенин жа-шырууга болбойт. Мындай бири-бирине кєз каранды кылуу ыкмасы СССРдин атайын жасаган тактика-сы болгону бештен белгилїї. Себе-би, 15 республикадан турган улуу державанын чачырап кетїїсїнєн сактоо їчїн ушундай тактиканы колдонушкан. Маселен, ширеўке-нин сырты бир шаарда жасалса, ичиндеги талдары башка шаарда жасалганы эле 15 республиканы бири-бирине бекем чырмап коюу-га жасалган аракет болгондугун кєрсєтєт. Бирок, бул улуу держа-ва жоюлуп, анын курамындагы рес-публикалар єз алдынча эгемендїї мамлекет болуп жарыялангандан кийин ачык эле бири-бирине кєз каранды болууга тїрткєн жагдай-лар пайда болду. Алардын бири дал ушул энергетика тармагы. Акыркы 20 жылдан ашуун убакыттан бери бул тармакта жаўылануу таптакыр жокко эсе болуп, натыйжада ири ГЭСтердин жабдуулары эскирип, электр зымдары да єзїнїн сапа-тын жоготуп, кыштын кыраан чил-десинде калкыбыздын жарыксыз калган учурлары кєп эле катталып келди. Мына ошондуктан учурдагы єкмєттїн алдына коюлган бирден-бир милдет жана максаты Кыргыз-станды энергетикалык жактан кєз карандысыздыкка жеткирїї бол-гон. Бул багытта жїргїзїлгєн иш-чаралар 2013-жылы єзїнїн алгач-кы жемиштерин берди десек болот. Биринчиден, электр энергиясынын коммерциялык жоготууларын, де-битордук карыздарды азайтуу жана коё берилген электр энергиясы-нын акча каражаттарын чогултууну жакшыртуу багытында АСКУЭ деп аталган жаўы технологияны колдо-нуу башталып жана карта аркылуу алдын-ала акчасын тєлєєгє ыла-йыкташкан эсептегичтерди этап-этап менен киргизїї аракеттери жасала баштады. Бишкек жана Ош шаарларындагы электр байланыш-тарын Модернизациялоого багыт-талган 3 жылдык Программа аяк-тады. Анын негизинде ар дайым болуп келген авариялык єчїрїїлєр азайганы билинди. «Датка» 500 Кв жана ЛЭП 220 Кв кичи стан-цияларынын курулуш иштери аяк-тады. Мунун негизинде єлкєбїз-дїн тїштїк аймагы энергетикалык жактан толугу менен кєз каранды-сыздыкка жетишти. «Газпром» ме-нен келишимге келїї аркылуу газ тїтїкчєлєрїн жаўыртуу, нефтини кайра иштетїїчї заводдун куру-лушу энергоресурстардын дїйнє-лїк интеграциялык системасына кирїїгє мїмкїнчїлїк ачат. Мын-дан сырткары Жогорку Нарын кас-кадындагы ГЭС курула баштады. Анын жалпы кубаттуулугу 237,7 МВт болуп эсептелет. Єлкєбїздє-гї эў ири ГЭСтердин бири болуп кала турган «Камбар-Ата-1» ГЭ-Синин техникалык-экономикалык негиздемесинин долбоору жыйын-тыктоо боюнча иштер жїрїп атат. Муну менен биз суу-энергетикалык ресурсубузду эффективдїї пайда-ланууга жана энергетикалык кооп-суздукту камсыздоого жетишебиз. Кыргызстанды энергетикалык кєз карандысыздыктан толугу менен чыгарууга багытталган ЛЭП 500Кв «Датка-Кемин» жана 500 Кв «Ке-

мин» кичи станцияларын куруу иштери жїрїїдє. Экспорттук кори-дор ачуу максатында Тажикстанда-гы «Датка-Ходжент» станциясын-да иш жїрїїдє. Электр энергиясын берїїчї жана бєлїштїрїїчї гидро электр станцияларын реабилита-циялоо жана реконструкциялоо боюнча долбоорлор кредитке кел-ген каражаттардын жана энергети-калык компаниялардын жеке эсеп-теринен ишке ашырылууда. Єткєн жылы кичи гидро энергетика жаа-тында тєрт чакан ГЭСтин курулу-шунун техникалык-экономикалык негиздемеси иштелип чыгып, жа-кын арада аларды куруу боюнча курулуш компаниялары арасында тендер єткєрїлмєкчї. Айтор, 2013-жыл Кыргызстанда энергетика тар-магы їчїн єтє чоў ийгиликтерге багыт алган жана жетишкен жыл болду. Башталган долбоорлордун бардыгы жїзєгє ашкандан кийин мамлекетибизде энергетикалык каатчылык деген унутта калып, кєз карандысыздыкка жетишип жана башка мамлекеттерге экспорттоого да мїмкїнчїлїктєр тїзїлєт.

Îîð êûðäààëãà êàðàáàé 2013-æûë ºëêºá¿ç ¿÷¿í æåìèøò¿¿ æûë áîëäó

Эске сала кетсек, Жантєрє Са-тыбалдиев башында турган єкмєт 2012-жылдын акыркы айларында, тактап айтканда кыштын кыраан мезгили босогого жакындап кал-ган мезгилде келген эле. Жаўыдан келген єкмєттї алдыда биринчиден кыш мезгилине карата чукул даяр-дык кєрїї тозуп турса, экинчиден, иштеп баштай элек єкмєттї «кет-син» деген ураан менен тозуп ал-ган саясый конкуренцияны жеўип чыгуу милдети турган. Бїтїндєй єлкєнїн кышка карата даярдыгын кєрїї їчїн албетте жай мезгилде-ринен баштоо керек болот. Ал эми сентябрь айынын аяк ченинде кел-ген бул єкмєт єз курамын бекитип, єз милдеттери менен таанышып чыкканча эле кыш айлары кирип келип, кєпчїлїк оппоненттеринин кєўїлїнє майдай жаккан абалды тїзїп берди. Бирок, бул оор сы-ноодон жаўыдан тїзїлгєн єкмєт кїжїрмєн эмгеги менен чыгып кете алды. Андан ары деле курулай сын-пикирин жаадырган эл єкїлдєрї болду. Єкмєттїн иштєєсїнє мїм-кїнчїлїк бербей, їстєккє-босток чабуулдарын жасашып, ар кандай тактикаларды колдонушту. Єкмєт мїчєлєрї Жогорку Кеўештин депу-таттарынын алдында мектеп окуу-чуларындай тизилип отуруп, кїн алыс тїрдїї суроолоруна жооп бе-рип жатышты. Бул бир жагынан єкмєттїн иштєєсїнє жардамдай туюлганы менен, экинчи жагынан убакыттын кєпчїлїк бєлїгїн депу-таттар «уурдап» алып жаткандай абал тїзїлдї. Бул єкмєттїн иштєє-сїнє каршы согулуп турган эпкин-дин биринчи жагы. Экинчи жагы-нан бул єкмєт жаўыдан кызматка киришкенде бюджетибиздин дефи-цити єтє чоў кєлємдє болчу. Му-рунку єкмєт тарабынан убада ка-тары берилип, бирок аткарылбай калган милдеттер бар эле. Ички ка-рыздардын кєлємїнє коркунуч туу-дура турган тєлєнє элек, убактысы єтїп кеткен тєлємдєр бар болчу. Айтор, саясый жана экономикалык жактан єтє оор кырдаалда келген Сатыбалдиев башында турган єк-мєт бардыгын жеўди. Мына ошол натыйжалуу жетишкендиктердин

айрымдарын мисалга тарталы.

2013-æûëû ÈÄÏíûí ºñ¿ø¿ áîþí÷à Êûðãûçñòàí

ÊÌØ ìàìëåêåòòåðèíèí àëäû¢êûñû áîëäó

Бардык тоскоолдуктарга, каат-чылыктарга карабастан єткєн жылы Кыргызстан ички дїў про-дукциянын єсїшї боюнча КМШ мамлекеттери арасынан биринчи орунга чыкты. Эгерде эгемендїї Кыргызстандын тарыхына кай-рыла турган болсок, мындай на-тыйжа биринчи жолу болуп жатат. Бир жылдын ичинде Кыргызстан тємєнкї позициялар боюнча єз рейтингин жакшырта алды: «Биз-нести алып баруунун жеўилдиги» 2 пунктка, «Тєлємдєрдї тєлєєгє мїмкїнчїлїгї жокторго уруксат берїї» - 23 пунктка, «Экономика-лык эркиндик Индекси» - 4 пункт-ка, «Басма сєз эркиндиги Индек-си» - 9 пунктка, «Коррупцияга чара кєрїї индекси» - 4 пунктка, «Гло-балдуу атаандаштыкка турукташ берїї индекси» - 6 пунктка, «Єнї-гїї индекси» - 9 пунктка жакшыр-ды. Жыйынтыгында негизги капи-талдын инвестициясынын кєлємї бардык булактардан каржылоонун эсебинен 2,3 пайызга єстї. Мына ушул кєрсєткїчтєрдїн бардыгы єлкєбїздєгї инвестициялык кли-маттын жакшыруусуна, экономи-кабыздын мындан ары дагы єнїгї-шїнє, бизнестин гїлдєшїнє жана элибиздин бакубат жашоосуна жол ачып берди.

Ê¿í¿íº ¿÷òºí ìèòèíã áîëóï òóðãàí øàðòòà

äàãû ºí¿ã¿¿ãº áîëîðóí äàëèëäåãåí ºêìºò

Ырасында адатка, дагы тереўи-рээк айтсак, «жугуштуу ооруга» ай-ланып калгандай болгон митинг, пикеттер кандай гана жумуш бол-босун ага терс кедергисин тийгиз-бей койбойт. 2013-жылы дагы ушул адат калбаганын кєрдїк. Эгерде єт-кєн жылда болуп єткєн бардык ми-тингдерди кошуп, кайра аны жыл ичиндеги кїндєргє бєлїп жибер-сек, кїнїнє орточо эсеп менен їч-тєн митинг єтїптїр. Мындай ми-тингдердин талабын угуу, аларга кєўїл буруу дагы єкмєттїн мил-дети экендигин эске алганда буга дагы бир топ убакыт уурдала тур-гандыгын билсек болот. Бирок, ошого карабастан, жакшы натый-жа їчїн тынымсыз иштеген єкмєт-тїн ишинде жыл бою экономика-да оў тенденция байкалгандыгын баса белгилеп айта кетїї керек. 2013-жылы Кыргызстандын эко-номикалык єнїгїїсї 107,8 пайызга жеткен. Мындай кєрсєткїчкє же-тїїгє єнєр-жай єндїрїшїнїн жо-горку кєрсєткїчкє жеткени чоў са-лым кошуп отурат. Маселен, єткєн жылы єнєр-жай єндїрїшї 134,5 пайыз, курулуш продукциясы 112,4 пайыз, айыл-чарба продукциясы 102,9 пайыз жана кызмат кєрсєтїї жагы 105,1 пайызга жеткен. «Кум-тєр» ишканасын биз Кыргызстан-дын экономикасынын флагманы деп атап келгенбиз. Ал эми 2013-жылы ички дїў продукциясынын кєлємї «Кумтєрдї» кошпой эсеп-тегенде реалдуу тїрдє 105,8 пайыз-га жеткен. Ал эми бул ишкананын республиканын жалпы ИДПсында-гы салымы 7,8 пайыз болсо, єнєр жай продукциясындагы салымы 48,6 пайыз болгон.

Êûðãûçñòàíäûí ÈÄÏñûíûí ºñ¿ø¿í êî¢øóëàø ºëêºëºð

ìåíåí ñàëûøòûðãàíäàЖогоруда биз 2013-жылдагы

Кыргызстандын экономикасын-дагы жетишкендиктерге кыскача токтолдук. Єзгєчє єнєр-жай єндї-рїшїндєгї кєрсєткїч КМШ мамле-кеттери арасында эў алдыўкы орун-га чыккандыгын да маалымдадык. Сєзїбїз кургак болбошу їчїн башка єлкєлєрдїн кєрсєткїчтєрїн да ми-сал кыла кетели. Маселен, Россия – 100,3 пайыз, Казакстан – 102,3 па-йыз, Беларуссия – 95,2 пайыз. Ал эми Кыргызстандын экономикалык єнїгїїсї - 107, 8 пайыз болгондугун айтып єттїк. 2013-жылдын январь айынан декабрдан чейинки ИДПны акчага айлантканда 350 миллиард сом болгондугун КР Улуттук статис-тикалык комитети билдирди. Мын-дай кєрсєткїч менен 2012-жыл-дагы 0,1 пайызга тємєн тїшїп кеткен ИДП 10,5 пайызга єскєн-дїгїн айтышат. Жогорудагы сумма-ны мамлекетибиздеги ар бир жанга бєлїп келгенде 64,1 миў сомду тї-зїп, 2012-жылга салыштырмалуу 8,3 пайызга єскєндїгїн кєрсєтєт. Кыргыз єкмєтїнїн 2013-жылдагы ийгилиги тууралуу їстїртєн айт-канда мына ушундай. Ал эми аны дагы тереўдеп энергетика тармагын єзїнчє, бизнести єнїктїрїї, инвес-тициялык климатты жакшыртуу, єнєр-жайды єнїктїрїї жана баш-ка тармактарындагы ийгиликтерге єз алдынча токтолсок, узун сабак сєз болот. Андыктан кыскача сєз менен айтканда Кыргызстандын 2013-2017 -жылдарга карай турук-туу єнїгїшї їчїн тїзїлгєн Страте-гиялык пландын биринчи баскы-чын єкмєт єтє жогорку натыйжа менен ишке ашырды десек болот. Эми мындан ары дагы ушул темпти жоготпой єнїгє берсек, анда Стра-тегиялык программада кєрсєтїлгєн милдеттемелер, максаттар толугу менен ишке ашат деп айтсак болот.

×àêàí æàíà îðòî áèçíåñòè ºí¿êò¿ð¿¿ - ýêîíîìèêàíûí

ëîêîìîòèâè æàíà æóìóøñóçäóêòó æîþóãà

æàñàëãàí êàäàìСоюз кулагандан кийин анын

курамында болуп келген бардык эле республикаларда жумушсуз-дук маселеси жаралган. Мындай кєйгєйдєн Кыргызстан да кутула албай келе атканы жашыруун эмес. Андыктан мына ушул кєйгєй менен кїрєшїп келе аткандай тїр кєрсєт-кєн алгачкы эки бийлик, эч кандай натыйжа бере алган эмес. Барды-гы сєз жїзїндє айтылганы менен

иш жїзїндє жїзєгє ашпай келгени єкїндїрбєй койбойт. Мына ушул кєйгєй менен реалдуу кїрєш жїр-гїзїї бїгїнкї кїндєгї єкмєттїн шыбагасына туш келгендиктен, єт-кєн 2013-жылы бул багытта бир топ алгылыктуу жумуштар жасал-ганы маалым болду. Кыргыз Рес-публикасынын Улуттук статистика комитетинин маалыматы боюнча 2013-жылдын январь айынан сен-тябрь айына чейин єлкєбїздє 11 969 кичи жана жана орто ишкана-лар ишке киргизилген. Бул кєрсєт-кїч 2012-жылдын ушул эле убагына салыштырмалуу 390 даанага кєбї-рєєк кєрсєткїч. Жеке ишкерлик менен иш жїргїзїїнї 323,9 миў адам жїзєгє ашырган. Бул жагынан алганда 2012-жылга салыштыр-малуу 31,7 миў адамга кєбїрєєк. Жалпы жонунан єлкє боюнча дый-канчылык жана фермерчилик иш менен алек болгондордон сырткары ишкерлик тармагында 406,7 миў адам алек болору белгилїї бол-гон. Демек, орто жана чакан иш-каналардын пайда болушу, жеке ишкерлик менен алектенгендердин санын кєбєйїшї биринчи кезек-те жумушсуздук кєйгєйїн азайтса, экинчи жагынан єлкє экономикасы їчїн дагы олуттуу салымын кошот. Маселен, єткєн жылда єлкєбїздїн ИДПсынын жалпы кєлємїнїн 41,2 пайызын чакан жана орто ишкана-лар тїзгєн. Аны сомго айлантканда 97 889,7 миллион сом болот. Ал эми 2012-жылы бул кєрсєткїч – 40,8 пайыз болгон. Мындан сырткары 2013-жылдын аяк ченинде 22 иш-кананын иши жанданган. Масе-лен, «Карасуу-Дан-Азык» ишкана-сы, мамлекеттик «Асель» ательеси, «Кара-Арча», «Mecoplastik», «Мир окон», «Швын-Фа», «Sigma-plast» ЖЧКлары, Кеминдеги курулуш ма-териалдар заводу «Асфальтобетон» ААКсы, жана башкалар. Мына ушу-лардын бардыгы бїгїнкї єкмєттїн натыйжаны сєз менен эмес, иш ме-нен кєрсєтїп жаткандагы аракети. Болбосо, толгон-токой убадаларды берип, бирок анын жарымысын да аткара албаган єкмєттєрдї кєрдїк эле. Ал эми учурдагы єкмєт толтура убадаларды бербегени менен, бар-дыгын бир четинен жїзєгє ашырып келет. Биз айткандар бул єкмєттїн єткєн жылдагы ишмердїїлїгїнїн бир гана тамчысы. Негизи жалпы экономикалык єсїш боюнча, ИДП-нын кєлємї боюнча Кыргызстан КМШ мамлекеттери арасында єт-кєн жылы биринчи орунга чыкка-ны дагы єкмєттїн ишинин натый-жалуулугун кєрсєтїп турат.

Акмат РААТКАН

ИЛИЧ ШАМЫ

14-март, 2014-жыл

7ГЕОСАЯСАТ

В. ПУТИН ДЇЙНЄЛЇК ЇСТЄМДЇКТЇ ЄЗГЄРТТЇ

Ушул тапта дїйнєлїк коомчулук дем тартпай, Украинадагы калпыз саясаттан келип чыккан Крым жарым аралына жана чыгыш Украинага бурушууда. Крым автономдуу республикасында жашаган калктын “Россияга кошулабызбы! же Киевдин бийлигине чєгєлєп кала беребизби?”-деген чоў саясий маселеге жооп бериш їчїн 16 - мартта жалпы элдик шайлоо (референдум) болуп єтєт. Эскерте кетсек Крым жарым аралы 1918- жылдан тарта РСФСРдин курамында болгон. 1954 жылы КПССтин башкы катчысы, туулган жери Украина болгон Н. Хрушев эч ким менен кеўешпей Крымды жердештерине кармата салган.Киевде 2014-жылдын 22-февралында ультра улутчулдар жана саткындар, чет элдик дрижерлордун таякчасы менен, куралдуу бийлик тєўкєрїшїнєн кийин Крымдын эли жаўы саясий кадамдарга барышып, Украинанын курамынан чыгууну алдыларына максат кылып алышты. Крым аралынын эли, бийлиги Киевдеги єздєрїн-єздєрї “жеўїїчїлєрдїн єкмєтї” -деп атап алышкан топторго баш ийип беришкен жок.

В. ПУТИНДИН ТАРЫХЫЙ КАДАМЫ ЭМНЕДЕ?

Їстїбїздєгї жылдын 22 – фев-ралында батыш мамлекеттери 5 млрд АКШ доллары менен Киев-де мамлекеттик бийликти басып алышкан топтордун кандуу окуя-ларынан кийин Крым аралы-нын бийлиги, Украинанын тїш-тїк чыгыш аймагында жашашкан орус улутундагы калктын ультра улутчулдардын кандуу бийлигинен сактап калуусун єтїнїшїп Россия президенти В. Путинге тынымсыз кайрылуу жасап жатышты.

В. Путин Россиянын Федерация кеўешинен “Украинага Россиянын Куралдуу кїчтєрїн колдонууга” макулдук алды. В. Путиндин мын-дай кадамынан соў АКШ прези-денти Б. Обама, Германия канцле-ри А. Меркель, Улуу Британиянын премьер министри Д. Кэмерон чыйпылыктай башташты. Бул їч

державанын лидерлери аргалары кеткенде Украина маселеси боюн-ча єздєрї В. Путинге телефон ча-лышып бир канча жолу сїйлєш-тї. Бул Англо-АКШ альянсынын лидерлерине В. Путиндин айткан жообу мындай болуп жатты. “Ук-раинада конституцияга каршы ку-ралдуу бийлик тєўкєрїш болуп єттї. Россия “бийлик аталган бул топту” тааныбайт. Ал эми Украи-нада жашашкан Россиялык жа-рандардын жана орус тилдїї калк-тын коопсуздугун коргойбуз”. В. Путиндин Англо-Европалык аль-янстын лидерлерине мындай по-зициясы кїчїнєн жана элек. Ай-тор, В. Путин АКШ жана Европаны “пошли вы..”-дегендей эле кылды.

СССР деген улуу держава ура-гандан кийин Америка єзїнїн НАТО боюнча єнєктєштєрї ме-нен дїйнє жїзїн бир полярдуу кы-лып ташташкан. Дїйнєлїк про-цесстер Америка кандай айтса дал ошондой болуп келген. Бириккен Улуттар Уюму-деген жєн гана ай-рым учурда жыйын куруучу топ болуп калган. Баардык мамлекет-терге тиешелїї Эл аралык ченем-дер (норма) кагаз жїзїндє гана калып калган. АКШ башында тур-ган НАТО БУУнун Коопсуздук Ке-ўешинин санкциясы жок Иракка, Югославияга, Ооганстанга, Ливия-га кандуу агрессия жасашканын кечеки тарых далилдейт.

Россия президенти В. Путин-дин Украинанын тїштїк-чыгыш региондоруна болгон кайтпас по-зициясы “дїйнє бир полярдуу эмес бир канча полярдуу болуш керек!” -деген тїшїнїктї калыбына кел-тирди. Ошондой эле В. Путин Ев-ро-Англо альянсына бїлїк салды.

Себеби, эгер бїрсїгїнї Крым Автономдуу Республикасында жалпы элдик шайлоонун жыйын-тыгы менен бул Крым, Россиянын курамына кошула турган болсо, анда Улуу Британиядан сентябр-да єтїїчї жалпы элдик шайлоодо Шотландия бєлїнїп чыгышы мїм-кїн. Испанияда Каталония, Бас-килер єзїнчє мамлекеттїїлїктї, АКШнын Техас сыяктуу тїштїк штаттары, АКШнын Миссисипи,, Лузиана, Джорджия, Тїштїк Коро-лина штаттарында жыш жашашкан Афроамерикалыктар мындай ма-селени кайрадан кєтєрїп чыгышы ажеп эмес. Кечээ жакында АКШ президенти Б. Обама Кытай бий-лиги менен болгон сїйлєшїїлєрдє Кытайлар Украинанын бїтїндї-гїн каалаганын билдирди. Кытай

бийлигинин мындай позициясы “Манжурия, Цинь-Циянь Уйгур автономиялуу областы, Тибет ай-магы сеператтык маанайды жара-тышы мїмкїн” -деген чочулоосун жаратпай койбойт. Не болсо да В. Путин “дїйнє кєп полярдуу” экен-дигин дїйнєлїк масштабда далил-деп таштады.

УКРАИНАДА ТЫШКЫ КЇЧТЄРДЇН МАКСАТЫ

ЭМНЕДЕ?Жер жїзїндє ач кєздїгї ашын-

ган АКШ, Еробиримдик Россия-нын алсыратуу їчїн мындай иш-терди ишке ашырууну кєздєп келген.

1. Украинанын тїштїк -чыгыш областынын шаарлары индуст-риалдуу болуп єлкєнїн экономи-касынын 60� тїзїп келген. Украи-нанын машина, трактор заводдору, атомдук жана гидро-электр стан-циялары, деўиз порттору, кеме ку-руу, космостук тармактар ушул ай-макта жайгашкан. Англо-Европа “Эгер, Украина Россия-Беларусь, Казакстан мамлекеттери тїзгєн бажы биримдигине кирсе, анда бул мамлекеттер єнїгїп кетет” -деп чочулашкан.

2. АКШ, Евро биримдигин Чы-гыш Украинадагы индустриал-дуу жайларына “инвестиция дол-боору” -деген шылтоо менен єнєр жай объектилерин жеке менчикке чыгарып жиберип, экономиканы баш-аламанга салууну кєздєшкєн.

3. Россияга жана “Жамааттык Келишими Коопсуздук Уюмуна” (ОДКБ) каршы батыш Украинага “ракетага каршы коргонуу” (ПРО) системасын жайгаштырууну кєз-дєшкєн.

ЭМИ УКРАИНА БАГЫТЫНДА НАТОНУН ДЇРМЄТЇ КУР ДЇРМЄТ

БОЛУП КАЛДЫКрым аралынын Верховный Ра-

дасы кечээ Эгемендїїлїктїн дек-ларациясын кабыл алды. Бул, жа-рым жартылай Россия-деген кеп.

АКШ, Евро биримдик жана МФВ Украинага ири кєлємдє-гї 15 млрд. доллар берїїгє убада кылышууда. Бирок алар мындай шартты коюшууда. “Пенсия чыгуу мєєнєтїн жогорулатасыўар, айлык маяналарды, пенсия, пособиялар-ды азайтасыўар, коммуналдык тє-лємдєрдї кєбєйтєсїўєр” -деген талаптар. Киевдин “бийлиги” мын-дай шартка макул болушууда. Сєз-сїз мындай шартта элде наразы-лык кїчєйт. єўїттє турган Россия дагы чечкиндїї кадамга бараары шексиз. Мындан ары Кырым, Ук-раинага таасир этиш їчїн саясий-идеологиялык эў сонун плацдарм болуп берет.

“Аргалары алты кеткен" Анг-ло-Европа єткєн аптада Россияга карата санкция колдонобуз!” -де-шип бир ээлигишти. Єткєн аптада Брюсселде Европа Россияга карата эч кандай кадамга бара алышкан жок. АКШ, Европа мамлекеттери Россиянын айрым жарандарына же бир компанияларына санкция колдонушу мїмкїн бирок, дїйнє-лїк экономиканын 5/1 тїзгєн Рос-сияга карата чара колдонуу бул жомок!

Ушул тапта АКШнын согуштук сомолеттору Румыния, Польша абасында пайда болду. Бирок, алар

Крымга карата бир ок чыгара ал-байт. Жєн эле дїйнєлїк коомчу-луктун кєзїнє сєйрєктємїш бо-луп жатышат. Крым аралынын армиясында азыр “С-300” зенит-тик ракетасы, “Бук” зениттик ра-кета комплексти, деўиз флотунда дагы кєптєгєн кубаттуу куралдар бар.

В. Путин Россиянын президен-ти болуп шайланган кїндєн баш-тап эле НАТО мамлекеттери менен болгон пикир келишпестиги баш-талган. 1999-жылы (ал кезде пре-зидент Б.Ельцин болчу. авт.) НАТО Югославияны бомбалап кїч менен бєлїп-жарып таштаган. 2008-жыл-дын 17-февралында Сербиянын бир бєлїгї “Косово республика-сы” болуп жарыяланган. Ошондо В. Путиндин минтип айтканы бар: «Прецедент Косово — это страш-ный прецедент. Те, кто делает это, они не просчитывают результатов того, что они делают. В конечном итоге это палка о двух концах, и вторая палка треснет их по башке когда-нибудь»-деп.

Чынында, кийин В. Путин айт-кандай болду. Ушул эле 2008-жылы 7-августунда АКШнын кїчїгї

М.Саакашвили Тїштїк Осетияга куралдуу кол салды. Ал кезде В. Путин Россия єкмєтїнїн башчы-сы болсо да Кытайда єтїп жаткан олимпиаданы таштап, Москвага шашылыш учуп келди. Россия пре-зиденти ал кезде Д. Медведев болсо да В. Путин чечкиндїїлїк кылды. Россия армиясы АКШнын акыр-кы куралдары менен куралданган Грузия армиясын ийнине киргиз-ди да Тїштїк Осетияны эгемендїї мамлекет катары таанып таштады. Бул Россиянын Косовопа боюн-ча НАТО мамлекеттерине карата жообу болчу. Англо-Евро альянсы «Украина багытында реванш ала-быз»-деп ойлошкон. Бирок алар-дын ою минтип таш капты.

Мына ушул келтирилген аргу-менттерди, Сирияга карата НАТО мамлекеттеринин агрессиясын токтотуп койгонун эске алганда, В. Путин азыр дїйнєлїк лидер! Ошентсе да, В. Путинди идолго айландырбашыбыз керек.

Саясий аналитик, журналист

Болот КОЖОГЕЛДИЕВ

Казат АКМАТОВ, КР эл жазуучусу:

“БИЗДИ “АКШАКАЛ” ДЕП ЖАЗГАНДАР КОЖОЮНДАРЫНА КЄШЄКЄРЛЄНЇП ЖАГЫНУУНУН АРАКЕТИН КЄРЇЇДЄ”

- Сиз жана Сїйїнбай Эралиев, Сооронбай Жусуев, Улук-мырза Полотов єўдїї кыргыз маданиятына жана ада-биятына зор салым кошкон инсандар Кыргызстанда-гы кырдаалга тынчсызданып президент, спикер жана премьер-министрдин атына кайрылуу жасаган экен-сиздер. Муну оппозициялык маанайдагы айрым басыл-малар «Атамбаевдин "акшакалдары" оппозицияны каралай баштады» деп жаза башташты. Буларга эм-не дейт элеўиз?- Биз ошол кайрылууда айта турган сєзїбїздї айттык. Калганын

эми жетекчилер чечиши керек. Муну менен биз кимдир-бирєєгє жагынып алалы деген ойдо болгон жокпуз. Бизге мамлекеттин, эл-дин тынчтыгы, бїтїндїгї керек. Анан эми бизди "акшакалдар" деп аткандарга эмне дейт элек? Саясатта эки жаат болуп атканда мын-дай бет тырмоочулуктар боло берет. Басма сєздїн практикасында мындай кєрїнїштєр болуп келген. Улууну урматтабоо, аксакал-дарды сыйлабоо єўдїї терс мїнєздєрї менен алар єздєрїнїн акча берип аткан кожоюндарына кєшєкєрлєнїп жагынуунун аракетин кєрїп жатышат. Бул адатка да айланды. Алар элдин, мамлекеттин кызыкчылыгын эске алган жерлери жок. Єздєрїнїн кара курсагы їчїн кєшєкєрлєнгєндєрдї терс аяк деп гана коёт.

- Мамлекетибиздин кызыкчылыгы їчїн бийлик менен оппозицияда жїргєн саясатчыларга кандай пикир ай-тат элеўиз?- Чындыгын айтканда мен єкмєттїн ишине деле анчалык ыраа-

зы эмесмин. Кемчиликтер бар. Ал эми оппозицияда жїргєндєр – булар шайтан кєпєлєктєр. Їйдє жарык жок болсо, кычыктарга кирип кетип жок болуп калышат. Жарык кїйсє эле пайда боло ка-лышат. Жазуучу катары аларды мындан башкача сыпаттай албайм. Ошол оппозицияда жїргєндєрдїн бирєє дагы мамлекетибиз їчїн омоктуу тїркїк болуп бере албайт.

14-март, 2014-жыл

8 ШОУ МАЕК

“ЭЛИТА KG” телекєрсєтїїсїнїн

артында ким турат?Чыгармачылыкта эриш-аркак иштеген таланттуу адамдардын катары кєбєйїп бара жаткандыгы кубандырат. Жакында дагы бир чыгармачыл тандем тїзїлїп, жакшы саамалыктар башталганы турат.

Ñàõèáà ÊÀÄÛÐÎÂÀ, “Ýëèòà KG” êºðñºò¿¿ñ¿í¿í àëûï áàðóó÷óñó:

“ЭЛИТА ДЕГЕНДЕ АТАЙЫН КАЙСЫ БИР ТАНДАЛМА

ИНСАНДАРДЫ ЧАКЫРУУ МАКСАТ ЭМЕС”

- Сахиба айым, жаўы кєрсєтїїнїн идеясы качан, кандайча пайда бол-ду эле?- Негизи Комуз ТВ каналынын продюсери

Ариза Рыскулбекова ушул кєрсєтїї тууралуу идеяны мага сунуштаганда мага жаккан. Се-беби, бул кєрсєтїї аркылуу Кыргызстандагы таанымал адамдардын, мейли саясатчы бол-сун, мейли ишкер, депутат,ректор, доктор,

ырчы, элчи айтор бардык тармактагы адам-дардын эл билген, билбеген жактарын чагыл-дырууга толук мїмкїнчїлїк болот экен. Эў ириде адамдар менен баарлашуу анын ичинде эл тааныган инсандарды кєрїїчїлєргє башка тарабын ачып берїїнї пландаганбыз. Буюр-са бул кєрсєтїї менен кєптєгєн кызыктуу маектештерге кїбє болосуздар.

- Эмне їчїн “Элита KG” деп ата-дыўар, бир гана тандалган чєйрє эфирге чыгат дегендикпи?- Биринчиден, мындай аталыштагы кєр-

сєтїї Кыргызстандагы телеканалдарда жок. Элита дегенде атайын кайсы бир тандалма инсандарды чакыруу максат эмес. Тескери-синче, коомубузду элитага айлантып алуу єз колубузда дегенди айткыбыз келди. Анан да кєрсєтїїгє чакырылган кайсы гана конок болбосун, коомчулукка позитив тартуулаган портретин кєрсєтїїнї максат кылганбыз. Керек болсо ырдатабыз, гимнастика жаса-табыз, сууда сїздїрєбїз, топ ойнотобуз де-гендей кызыктуу жактары бар.

- Кайсы кїндєрї кєрїїгє болот?- Комуз ТВ каналынан аптанын ар бир

жекшемби кїнї кечки саат 19:00дє эфирге чыгат. Кийинчерээк кєрсєтїїнї орус тилин-де да чыгарууну пландап атабыз.

- Сиз буга чейин кино тармагына да аралашып жїрдїўїз эле, жак-пай калдыбы?- Кино дїйнєсї канчалык тїйшїктїї, оор

эмгек болбосун мен їчїн иштєє аябай кызык болгон. Буга чейин айрым тасмаларда уюш-

туруучу, тасма директору болуп аралашып калгам. Мен ойлойм, чыгармачыл адамга чек жок болуш керек. Єзїмдї чыгармачы-лыктын тїмєн тїйшїгї їстїндє кєргїм ке-лет. Ошондуктан таланттуу, жаўы багытта иштей билген кыргыздын мыкты кыздары-нын бири Ариза Рыскулбекова экєєбїз чы-гармачыл тандем тїздїк. Кудай буюрса кино жаатында эле эмес бир топ маданий багытта жакшы эмгектерди жаратуу оюбузда бар. Ал кїндєр алыс эмес чыгаар. Азырынча “Элита KG” кєрсєтїїсї аркылуу конокторду элек-тен єткєрїп жатабыз. Башталышы жакшы ийгиликтер менен башталды.

Àðèçà ÐÛÑÊÓËÁÅÊÎÂÀ, Êîìóç ÒÂ òåëåêàíàëûíûí ïðîäþñåðè:

“АЗЫРКЫ КЕЗДЕ ТОЛУГУ МЕНЕН ПРОДЮСЕРЛИККЕ ЄТТЇМ”

- Ариза, жакында Комуз ТВ теле-каналынын юбилейи тууралуу угуп калдым эле?- Ооба. Май айында 5 жылдык мааракени

белгилеп, чоў программадагы концерт єт-кєрєбїз. Жакында Комуз ТВ Акнет байла-ныш тїйїнїнє да єттї. Себеби биз бардык региондорду да камтышыбыз керек.

- Канал жалаў музыкалык багыт-та эмес беле, жаўы берїїлєр ачыл-дыбы?- Жаўы бир топ телеберїїлєр толуктайт.

Жакында эле чыгармачыл журналист Са-хиба Кадырова экєєбїз “Элита KG” деген теле берїїнї алып чыктык. Бул телеберїїдє кыргыз элибиздин кєзгє кєрїнїктїї инсан-дарын чакырып сонун эксклюзивдїї маек-терди куруп беребиз. Аягында биздин му-зыкалык канал їчїн ырдап же бийлеп берет.

- Чыгармачылыкта кандай план-дарыў бар?- Сахиба экєєбїз тандем тїзїп, чоў-чоў

иш-чараларды пландап атабыз. Мен буга че-йин жалгыз иштеп келгем. Сахиба экєєбїз иштеп баштагандан бери бир топ жеўилдеп калдым. Ишин так билген, абдан жоопкер-чиликтїї айым экен. Буюрса алдыда Кыр-гызстанда мыкты эмгектерди алып чыгабыз деген максатыбыз бар.

- Сенин кинодо аткарган ролуўду кєрїп калдык эле, азыр алыстап кеттиўби?- 4 жыл мурун бир топ тасмаларга тартыл-

гам. Азыркы кезде толугу менен продюсер-ликке єттїм. Киного тартылууну токтоттум. Жакында жаш таланттарга жардам кылуу максатында, ырчы Беки кызы Айчолпон менен эки жылга келишим тїздїк.

“АЛТЫН ЇНДЇН” КЇНГЄЙ-ТЕСКЕЙИ

- Айбек. Биздин гезитке андай маалыматты берїїгє ким тїрткї болду?- Жатаканада жатсам Сейитмура-

тов Темирбек телефон чалып: “Эшик-ке чыга калчы?”- деп калды. Чыксам Акыл деген байкеси менен туруптур. Байкеси їчєєбїз машинеге тїшїп алып бир жерге бардык, ал жактан гамбур-гер алып беришти. Аны жеп бїткєндєн кийин сиздердин гезиттин редакция-ўыздарга алып барышты. Темирбек, Зарима деген кыз їчєєбїз арыздануу катын жазганбыз. Аны Акыл байке жаздырган.

- Сени редакцияга алып кел-генде кимди жамандап жазып атканыўды билгенсиў да?- Ооба билгем. Мирлан Муратов

биздин паспортту алып бербей жатат, 50 билетти кыйнап саттырды деген сєздєр болчу.

- Мирлан чын эле ошончо би-летти саткыла деп паспор-туўарды алды беле?

- Биз кастингге барганда ал жактан анкета берген. Анкетада чындыгын-да 50 билет сатасыў деген пункту да бар болчу. Биз сатабыз деп кол коюп бергенбиз.

- Сен канча билет саттыў эле?- 40 билет саткам.

- Эми биздин редакцияга ба-рып берген маалыматыўды тєгїнгє чыгарып жатканыў-ды кандай тїшїнсєк болот?- Биз берген маалыматта калп жери

да бар. Анткени, биз барганда єзїмдїн башымды иштетип деле жазган эмес-мин. Жанымдагылар эмнени айтса ошону жаза берген болчумун.

- Эмнеге антип жаза бердиў? Калп болуп калып эртеў Мир-ландын бетин кантип карайм деген ой болгон жокпу?- Андай ой башыма келген деле жок.

Темирландын Акыл деген байкеси: “Паспортуўду алып берем, жаза бер”

– деп койгон.

- Сени коркутушту беле же єз эркин менен эле жазгансыўбы?- Коркуткан деле эмес. Акыл байке-

нин айтканы менен жанымдагылар жа-зышты, мен да ошондой жаза бердим.

- Мирлан Муратов паспорту-ўарды бердиби анан?- Башкасын билбейм, бирок менин

паспортумду 2-3 кїндє берем деди.

- Биздин гезит аркылуу “Ал-тын їн 2013” долбоору туу-ралуу эмне сєз айткын келип жатат?- Чындыгында долбоор жакшы єттї.

Таланты бар, таанышы жоктор їчїн чоў сахнага чыгууга мыкты мїмкїн-чїлїк тїзїп берди. Мындай долбоор-лор дагы да болушун каалайм.

P.S. Албетте ар кимдин єзї-нїн чындыгы бар. Чындык-ты канча катканыбыз менен чыркырап чыга келет эмес-пи. Бул жакта ким чын маа-лымат берди, кимдики туура же кимдики калп экенин уба-кыт єзї таразалайт деген жакшы сєз бар эмеспи. Анын сыўарындай убакыт баары-на тараза.

Тєлєбїбї КАСЫМАЛИЕВА

Єткєн сандарыбыздын биринде продюссер Мирлан Муратов “Алтын їн 2013” фестивалын єткєрїїдє катышуучулардын паспортун алып, 50дєн билет сатмайынча бербейм деп жатат, - деген катышуучулардын биздин гезитке арыз каты менен кайрылганын жарыялаган элек. Ар бир нерсенин кїнгєй-тескейи болот эмеспи, ошол макала чыккандан кийин биздин редакцияга арыз кат жазгандардын бири Айбек Жакошов деген бала бизге берген маалыматын тєгїнгє чыгара тургандыгын, ал маалыматты Темирбек деген баланын байкеси жаздырганын айтып, сєзїн артка алаарын билдирди. Анда сєз башынан болсун.

“АЛТЫН ЇНДЇН”

9

14-март, 2014-жыл

СУУ-КУЙДУ

«АРСТАН», «ЖОЛБОРС», «ТЇШКЄН ХАНДЫ» КОРГОГОН

МААЛЫМАТ КАРАЖАТТАРЫ

МАКСАТ КУНАКУНОВДУН КАРКЫРА ЖАЙЛООСУН САТУУГА «МАКУЛ» ДЕП ДОБУШ БЕРГЕНИ ЧЫН

МЫРЗАКМАТОВ МЕНЕН ГАИПКУЛОВ

ЖАПАРОВГО ЖОЛУККАНЫ КЕТИШТИБИ?

КУНАКУНОВ «ЖАШТАР ЄКМЄТЇНЇН» ТЄРАГАЛЫГЫНАН ЫРГЫЙБЫ?

Р.Жээнбеков:

“САДЫР ЖАПАРОВДУ ЭЧ КИМ КОЛДОБОЙ КОЙДУ,

АЛ ЖАЛГЫЗ КАЛДЫ”

“ЖАШТАР ЄКМЄТЇ” ТЕЛЕДЕН УЯТ БОЛДУ

«Досуўду кєрсєтчї, сенин ким экениўди айтайын» дейт элибизди. Бул макалды «жаандан кийинки козу карындай жайнап чыккан» маалымат каражаттарына арнасак жарашчудай. Себеби бїгїн саясатчы аттуулардын кєпчїлїгї гезит, сайт, алды телеканал ачып, єздєрїн «байдын эрке кызындай мактатып», атаандаштарынын їстїнєн жугунду куйдуруп калышты. Алардын кїч башында Оштун экс-мэри Мелисбек Мырзакматов турат.

Экинчи борбордогулар Мелис Жоошбае-вичти «баскынчы» катары таанышат. Муну «Ош-ТВ» телеканалын кантип «адалдашты-рып» алганы тастыктайт. Каргашалуу июнь окуясынан кийин єкїмзордук менен басып алган «Ош-ТВнын» убайын алигиче кєрїп жатат. Мэр кезинде єзїн айга, кїнгє теўе-тип мактатып, ошол эле маалда борбордук бийликти бир жактуу каралаган берїїлєр-дї байма-бай чагылдырчу. Аны менен эле чектелбестен, тїндїк-тїштїк ажырымын кеўейтїїчї смс-билдирїїлєрдї таратып, элдин ынтымагын бузуу аракетин кєргєнї белгилїї. Мындай адатын экс-мэр статусуна ээ болгону деле таштай алган жок. Бїгїнкї кїндє да аталган канал Мырзакматовдун камчысын чаап жаткан кези.

«Тїшпєс хандын», ой, «тїшкєн хандын» ашынган улутчул, регионалист экенин ага караштуу «Тїштїк.кейжи» сайтынын жа-рык кєрїшї далилдейт. Биринчиден, сайт-тын аталышы эле элди бєлїп-жарууга ба-

гытталганын ашкерелесе, экинчиден, анда М.Мырзакматовго ылайыктуу жаўылыктар жарыяланып турат.

Мурдагы басма-сєз катчысы Сюита Соур-баеванын кєўїлїн алып, ага «Тайан.кейжи» сайтын ачып бергенин билебиз. Ошол эле учурда «Фактор.кейжи» сайты Мырзакма-товдун акырынан жем жээри маалым. Ал эми єкїл баласы Дайырбек Орунбековдун «Маалымат.кейжи» сайты менен «Мекен-инфо» гезити Мырзакматовдун «арзыма-тына» айланганына кєп болду.

«Туулганына» эки ай баскан «Искра» ге-зити да «тїшкєн хандын» жеке єзїнє тиеше-лїї экенин гезитте жарык кєргєн макалалар тастыктайт. «Искранын» башкы редактору Адилет Айтикеев Ак їй, Кєк їйдї жєнсїз шыбап гана кычуусу канбастан, улуттар, ре-гиондор аралык чагым салуучу маанайда-гы макалалардын автору катары таанымал.

Экс-«республикачы», «Бир бол» партия-сынын лидери Алтынбек Сулайманов Мыр-закматов дегенде «итатайы» тутулчу эле. Саясат дегениў ушул белем, бїгїн ал кар-жылаган «Кыргызстанбїгїн.кейжи» сайты Мырзакматовго келиндей жїгїнє кызмат кылып калыптыр. А.Сулайманов Мырзак-матовдун алдында «сынган» же Мырзакма-тов їкасынын оозун «долларбайлар» менен майлаган.

Биз М.Мырзакматовго караштуу делген маалымат каражаттарынын четин гана ми-сал келтирдик. Эгер зарылчылык туулса, тизмени дагы улантабыз…

«Жаштар єкмєтї» кыймылынын єкїлї Максат Кунакунов «Искра» гезитине курган маегинде эки маселенин башын ачыптыр. Ал Равшан Жээнбеков баш, Мелис Мыр-закматов тєш болгон Улуттук оппозиция-лык кыймылдын лидерлерин Кыргызстан-да баш-аламандык уюштурганы жатат деп айыптап, аларга каршы чыгарын расмий жарыялаган. «Улуттук оппозициялык кый-мылдын мїчєлєрїнїн бардыгы мурдагы саясатчылар, мурунку бийликтегилер. Биз-дин жаўы єкмєттїн тїзїлгєнїнїн максаты да ушул. Бийликтегилер улам орун алмаш-пай жаўылансын деп жатабыз. Бизди булар тажатты. Керек болсо «Майдан» кылабыз дегендери кыжырды келтирет. Жаштар єк-мєтї ага жол бербейбиз. Же болбосо дагы бир тєўкєрїштєрдї кыла турган болсо да жол жок. Анткени бул Кыргызстан їчїн кы-йынчылык алып келип калат» деген Максат мырза УОКко кирбей, «Ата журттан» чыгып, єз алдынча саясат жїргїзїп жаткан Садыр Жапаровдун камчысын катыра чабарын

билдирип койгон.Сєзїн андан ары улаган Кунакунов Кар-

кыра жайлоосун бєтєн мамлекетке єткєрїп берїїгє макулдугун бергенин жашырган эмес. Каркыра боюнча макулдук бергеним бул чын. Аны танбайм…» деген Кунакунов бул кадамы їчїн єкїнбєй тургандыгын баса белгилеген. Эмне демекчибиз? Но коммент…

«Жаштар єкмєтї» кыймылынын єкїлї Максат Кунакунов «Искра» гезитине кур-ган маегинде эки маселенин башын ачып-тыр. Ал Равшан Жээнбеков баш, Мелис Мырзакматов тєш болгон Улуттук оппози-циялык кыймылдын лидерлерин Кыргыз-станда баш-аламандык уюштурганы жатат деп айыптап, аларга каршы чыгарын рас-мий жарыялаган. «Улуттук оппозициялык кыймылдын мїчєлєрїнїн бардыгы мурдагы саясатчылар, мурунку бийликтегилер. Биз-дин жаўы єкмєттїн тїзїлгєнїнїн максаты да ушул. Бийликтегилер улам орун алмаш-пай жаўылансын деп жатабыз. Бизди булар тажатты. Керек болсо «Майдан» кылабыз дегендери кыжырды келтирет. Жаштар єк-

мєтї ага жол бербейбиз. Же болбосо дагы бир тєўкєрїштєрдї кыла турган болсо да жол жок. Анткени бул Кыргызстан їчїн кы-йынчылык алып келип калат» деген Максат мырза УОКко кирбей, «Ата журттан» чыгып, єз алдынча саясат жїргїзїп жаткан Садыр Жапаровдун камчысын катыра чабарын билдирип койгон.

Сєзїн андан ары улаган Кунакунов Кар-кыра жайлоосун бєтєн мамлекетке єткєрїп берїїгє макулдугун бергенин жашырган эмес. Каркыра боюнча макулдук бергеним бул чын. Аны танбайм…» деген Кунакунов бул кадамы їчїн єкїнбєй тургандыгын баса белгилеген. Эмне демекчибиз? Но коммент…

Конкреттїї программасы жок, алигиче Юстиция министрлигинен каттоодон єтє элек «Жаштар єкмєтї» кыймылы жакынкы аралыкта жыйын єткєрмєкчї. Ишенимдїї булагыбыздын кабарлашынча, жыйында Максат Кунакуновду тєрагалыктан шыпы-рып тїшїп, ордуна жаўы жетекчини шай-

лоо маселеси каралат. М.Кунакуновдун «ак жолчу» депутат, Жаныш Бакиевдин «кол ба-ласы», Каркыра жайлоосунун сатылышына кол кабыш кылганы коомчулук тарабынан кескин сынга тушуккан соў, «Жаштар єк-мєтїнїн» кєшєгє артындагы кожоюндары ушундай чечимге келгендей…

Садыр Жапаровдун митинги башка оп-позиционерлерден колдоо таппаганы їчїн башка кїнгє которулганын УОКтун башчы-сы Рашван Жээнбеков интернет-басылма-ларга билдирген.

Анын айтымында, Жапаров 17-мартта Ак їйдїн алдында митинг болот деп баш-ка оппозиция лидерлери менен макулдаш-пай эле жарыялап жиберген, андан соў гана УОКту чакырган. «Лидерлер баш тартышты. Ал жалгыз калды, бир гана Нурлан Мотуев аймактардан колдоп жїрєт. Миўдеген ми-тингди жалгыздап уюштуруу татаал, ошон-дуктан аны 31-мартка которду. Бийликтин провокациясынан кооптонуу деген жєн гана шылтоо», — дейт депутат.

Эскерте кетсек, Жапаров єзї болсо бий-лик чагымчылдар тобун даярдап жаткан-дыктан курултайды башка кїнгє жылдыр-ганын айткан.

Акинай АЙДАРОВА

Кечээ “Азаттык+” телеберїїсїнє айтылуу “Жаштар єкмєтїн” тїзїп алып, таскагы катуу чыккан, а бирок дїбїртї угулбай жаткан мїчєлєрї экс -“акжолчу” Максат Кунакунов жана журналист-Дайыр Орунбеков келип катышты.

Ушул берїїдєн аталган бирикменин бир да программасы жок экени, жєн гана бири-гип алып эле жаштарды дїрбєтїї максат-тары болгону ачык-айкын билинди. Буга студияда отургандар да, экрандын ары жа-гындагы миллиондогон калайык-калк дагы кїбє болуп, ынанды.

Анан дагы экєє отуруп алып, карандай калпты айтып жатышат. Кунакунов Бакиев-дерге эч тиешеси жоктугун, Орунбеков Ош-тун экс-мэри Мырзакматов єкїл атасы бол-со да, артыларында ал турбаганын айтып, жанды жешти. Айласыздан Иса пайгамбар-ды сатып кеткен Иуданы эстейсиў. Ал дагы

бетинен єбїмїш болуп, Исаны душмандар-дын колуна салып берген. Булар дагы кара-тып туруп Бакиев атасы менен Мырзакма-тов єкїл атасын сатып атышат.

Буларга оппонент болуп чыккан жаштар “биз мындай иштерди жасап жатабыз, биз тигиндей идеяларды ишке ашыруудабыз” деп колунан келген мамлекетке жардамы жєнїндє айтып берип атышса, Дайырбек Орунбеков “мен журналистмин, менин сай-тым бар, менин гезитим бар” деп мактан-гандан башка татыктуу жооп айта албады. “Ушул сайт аркылуу капчыктууларды мак-тайм, калганын поктойм, башка пайдалуу иш колуман келбейт” деп да кошуп койсо сонун болмок.

Ошентип, кєрїїчїлєр экстердин кол жоо-лугу болгон, шаша-буша жаз алдында бий-ликке акарат келтирїї максатында гана тї-зїлє калган “Жаштар єкмєтїнє” кол шилтеп, басып кетишти.

Баа - балакай

14-март, 2014-жыл

10Êûðãûç Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåçèäåíòè À.Ø.Àòàìáàåâãå, Êûðãûç

Ðåñïóáëèêàñûíûí Æîãîðêó Êå¢åøèíèí òºðàãàñûÀ.Ø.Æýýíáåêîâãî, Êûðãûç Ðåñïóáëèêàñûíûí Ïðåìüåð-ìèíèñòðè Æ.Æ.Ñàòûáàëäèåâãå

КАЙРЫЛУУУрматтуу Алмазбек Шаршенович,

Урматтуу Асилбек Шарипович,Урматтуу Жантєрє Жолдошевич,

Украинада азыркы учурда болуп жаткан окуялар бїткїл кыргызстандыктарды чо-чулатууда. Єзїнїн анча узак эмес учурдагы тарыхында кыргызстандыктар революция-нын бардык татаалдыктарын эки жолу ба-шынан єткєргєн – бул мамлекеттїїлїктїн негизинин бузулушу, бийликте тургандар-дын жєнєкєй калктын ачуусун келтирген акыйкатсыз жана эки жїздїїлїк аракетте-ри, бизнеске болгон рейдерлик кол салуулар жана капиталды єлкєдєн алып чыгып кетїї, калктын кєўїлї калып єз єлкєсїнїн келе-чегине ишеничи калбай, башка єлкєлєргє массалык миграцияланышы, ошондой эле эў коркунучтуусу – бийлик менен каршы турууда жана улуттар аралык жаўжалдын жыйынтыгында курман болуулар! Мына ушундай каргашалуу кїндєрдї башыбыздан єткєргєнбїз жана мындай кайгыны Украи-нанын калкына каалабайбыз. Бул єлкє ме-нен биздин жалпы тарыхыбыз бар, ошон-

дой эле ачык келечек болот деген їмїттєбїз. Протесттик акциянын жыйынтыгында єз жакындарын жана туугандарын жоготкон Украина жарандарына кєўїл айтабыз жана кайгысын теў бєлїшєбїз.

Биз МУКК жана ИИМ ардагерлери єл-кєнїн жетекчилигине 2005–2010-жылда-ры болуп єткєн каргашалуу окуялардын кайталанышына ЖОЛ БЕРБЄЄ талабы-быз менен кайрылабыз! Украинада болуп єткєн окуялар Кыргызстандын саясатчы-ларынын чєйрєсїндє «революциялык» маанайды туудуруп, кайрадан протесттик толкундарга чакырыктар жаўырууда. Оп-позициялык кїчтєр биригишип, миўдеген адамдардын кырсыгына гана эмес, мамле-кеттїїлїгїбїздї жоготуп алуубузга алып келїїчї натыйжаларды ойлонбой, єлкє-дє бийликти алмаштырууга умтулушууда. «Жаўы оппозициянын лидери» деп аталуучу Равшан Жээнбеков Киевдеги «Евромайдан-

дын» тажрыйбасын изилдеп, украиналык оппозициянын лидерлери жана алардын чет єлкєлїк демєєрчїлєрї менен жолугу-шуп жїргєндїгїн жашырбай айтып келїїдє. Баарыбызга белгилїї болгондой биздин Кыргызстаныбыздагы тынчтык жана ста-билдїїлїк кыл учунда тургандыгын эске алып, бардык саясатчыларды токтоого, чоў эмгек менен орнотулган тартипти бузбоого жана калктын эртеўки кїнгє болгон їмїтїн їзбєєгє чакырабыз!.

Биз, азыр тынч эмес абал єкїм сїргєн мезгилде, єлкєдє тынчтыкты жана стабил-дїїлїктї сактап калуу максатында, Кыр-гызстандын Президентин, Жогорку Кеўеш-ти жана Єкмєттї тємєнкї иш-аракеттерге чакырабыз:

1. КР Жогорку Кеўеши Р.Жээнбеков жана анын компаниясы сыяктуу айрым парла-ментарийлердин аракеттерине саясий баа берїїгє;

2. 2014-жылы кандай болбосун протест-тик акцияларды єткєрїїгє мораторийди мыйзам чегинде жарыялоого;

3. Єлкєдєгї абалга таасирин тийгизїїчї саясий популизмден, ар кандай жарыя-лоолордон, акциялардан баш тартууга;

4. Бийликтин ишмердїїлїгїнїн ачык-ай-кындыгы їчїн, аткарылган иштер тууралуу бийликтин бардык бутактарынын мезгил-мезгили менен отчет тапшыруу практика-сын киргизїїгє;

5. Кыргызстанда коомдук-саясий кыр-даалдын стабилизацияланышына чейин бийликтин мыйзам чыгаруу жана аткаруу бутактары їчїн жайкы каникулду жоюуга.

КР МУКК Ардагерлер кеўешинин тєрагасы Чолпонбаев З.Ж.

КР ИИМ Ардагерлер кеўешинин тєрагасы Жоошбаев С.Ж.

ЭЛЕКТР ЭНЕРГИЯСЫН ЇНЄМДЄЄЧЇ ЯПОНИЯЛЫК ЖЫЛУУЛУК НАСОС ЭМИ

КЫРГЫЗСТАНДА11- март кїнї “ Кой-Таш” эс алуу борборунда “дордой” Ассоциациясынын президенти Аскар Салымбековдун демилгеси менен “Niton ltomik Co.Ltd” аттуу япониялык компаниянын ишкерлери

ойлоп тапкан аэротермалдык жылуулукту їнємдєєчї “Eco Cute” насосунун ачылышы болуп єттї. Ачылышынын урматына кызыл лента кесилип, буга Кыргызстандын ишкер бизнесмендер, басма сєз кызматкерлери жана Кой-Таштын тургундары келип катышышты. Ачылыш аземи жылуулук аэротермалдык “Eco Cute” насосу орнотулган, дарылоочу борбордун астында єттї.

Ачылышты Аскар САЛЫМБЕКОВ єз сєзї менен баштады.

- Сиздер кїбє болуп аткандай жылуулукту їнємдєєчї аэротер-малдык насос Японияда 2001-жылы ойлоп табылып, ошондон бери Японияда колдонулуп келет

экен. Аэротермалдык насос адам баласынын жашоосуна абдан ке-ректїї жана пайдалуу, экология-лык жактан зыяны жок, жылуулук-ту кїндїн нурунан, абадан алып, аны менен сууну жылытып їйдїн ичине колдонууга берилет. Элес-тетсеўиз, їйдє жылытыш їчїн кан-ча деген кємїр, отун керектелет андан чыккан экологияга зыянын тийгизїїчї тїтїн, кємїрдїн кал-дыктары мунун баары зыян болуп жатпайбы. Эў негизгиси кышында жарыкты їнємдєйт жана ызгаар-дуу суукта подстанцияларга кїч келбейт. Мен мїмкїнчїлїгї бар

жеке ишмерлерге кайрылат элем, урматтуу журналисттер силерде айтсаўыздар бул электр энергия-сын їнємдєє- келечеги кеў тема. Єзїн издеген, єз жолун издеген жеке ишмерлерге ушул жылуулук-ту їнємдєєчї насос менен алектен-се эч єкїнїшпєйт деп айта алам.

- Ушул “Кой-Ташка” ор-нотулган аэротермалдык насостун базар наркы кан-ча болот?- “Кой-Ташка” окшогон чоў объ-

ектилерге орнотуу 15 миў доллар-дын айланасында болот.

- Карапайым адамдар єз-дєрїнїн їйлєрїнє койду-руу кымбатка тїшпєйбї? - Жеке адамдарга 5 миў доллар-

га чыгат. Кымбатыраак, бирок ке-лечеги жакшы болуп атпайбы. Ар бир обьектинин кєлємїнє жара-

ша болот. Баасы да ар башка бо-лушу мїмкїн.

Мындан соў Япониянын Кыр-гызстандагы элчиси Такаюке Кои-ке сїйлєп, ал єз сєзїндє “Niton ltomik Co.Ltd” аттуу компаниянын єкїлдєрїнє жана Кыргызстанда иш жїзїнє ашырып жаткан “Дор-дой” Ассоциациясынын прези-денти Аскар Салымбековго тереў ыраазычылыгын билдирип єттї.

Бул сєздєрдєн кийин аэро-термалдык насосун кызыл лента менен ачып, дїркїрєгєн кол ча-буулар менен коштолду. Жылуулук берїїчї аэротермалдык насосту Кыргызстанга алып келип биздин элге тартуулап жаткан Аскар Са-лымбеков байкебизге ыраазычы-лыгымды билдирем. Аскар байке-биздей, Кыргызстандын келечегин ойлогон атка минерлер кєбєйсє, кыргыз элине жакшы турмуш кї-тєєрїнєн шек санабайт элем.

Рахатбек РЫСАЛИЕВ

14-март, 2014-жыл

11ПАРЛАМЕНТТЕ ЭМНЕ КЕП?

ДАШМАН КОРГООГО МУКТАЖБЫ..?

Дашман єрєєнїнє 2007-жылы мамлекеттик корук макамы бери-лип, тиешелїї коргоо чаралары башталган. Бирок, бул аймакты байырлап келген Жалал-Абад об-лусунун Базар-Коргон районунун Арстанбап, Кызыл-Їнкїр, Могол жана Талдуу-Булак айыл тургун-дарына мындай макам берїї бир кыйла ыўгайсыздыктарды жара-тып келет.

Мындай эки жактуу маселе Жо-горку Кеўештин Агрардык саясат, суу ресурстары, экология жана ре-гиондук єнїгїї боюнча комитети-нин кароосуна коюлуп, єйдє тарт-саў араба сынат, ылдый тарсаў єгїз єлєт абалына кептелди.

Комитеттин кароосунда жер-гиликтїї тургундар бул жердеги эл макам- сакамы жок эле тээ ил-гертеден бери Дашманды аздектеп,

ага сый мамиле келишкендигин, мындан ары дагы мындай азайып жерди урпактарга татыктуу жетки-рїїгє бар аракетин жумшай турган-дарын комитет жыйынында дагы айтып чыгышты. Айылдык кеўеш депутаты Медетбек Нуркуловдун айтымында, бул аймактардын жа-шоочулары эрте жаздан баштап, кеч кїзгє чеийн Дашмандын жаў-гагынан тарта, алма, єрїк, чие, козу карын, ит муруну менен тиричилик єткєрїп келишет. Корук макамы токтом аркылуу бекемделгенден кийин жергиликтїї тургундарга чектєєлєр киргизилген.

Ал эми расмий бийлик же Ай-лана-чєйрєнї коргоо жана токой чарбасы агенттиги болсо мындай уникалдуу аймакка корук мака-мын берип, атайын мыйзам менен кайтарууга алуунун зарылдыгын єз жїйєєлєрї менен коргоп чы-гышты.

Карама-каршылык аталган ай-мак корукка айлангандан кийин жергиликтїї калк чектєєлєргє ма-кул болбогондон жаралып отурат. С.Атажанов маселе жаралганда ал

жерге барып, маселенин маўызы менен таанышып кайткан. Тие-шелїї жыйынтык менен корук-тун жалпы аянтынын чарбалык аймагы (карапайым элдин кирип, чєп чаап, мємє жыйууга уруксаат берилген бєлїгї) 90�ды, ал эми ядролук аймак (биотїрдїїлїктїн кеўири болгон бєлїгї, бул аймакка элдин кирип-чыгуусуна тыюу са-лынган) 10� болуп жергиликтїї элдин кызыкчылыгына єзгєргєн.

Ошентип, бир кєзїў бир кєзїўє жоо болуп, адам адамга ишенбей калган учурда дал ушундай “сени-ки да чын, меники да чын” деген маселе жаралып жатканы кєп эле учурда кезигип келет. Ажайып то-кой менен жан сактап келген элге токойго муктаж болбогондой кы-лып шарт тїзїп берип, элдин со-циалдык абалын оўдой албагандан кийин, корук кылып коруунун мак-саты ишке ашаары толугу менен кїмєн. Ошол эле маалда арканды узун таштап, бизден кийин да ба-ла-бакыра, урпак, эл деген бар эке-нин эстеп, токой массивин коргоо теориялык жактан туптуура жол.

Ал гана эмес экология жаатында-гы эл аралык конвенцияларга да мындай уникалдуу жерлерди кор-гоо милдеттендирилген.

Ошентип, эки жактуу мындай маселе боюнча парламент коми-тети Дашман аймагына тагылган макамдын зарылдыгын, ошол эле маалда токойлордун кыйылып кет-пєєсїнє жол бербєє боюнча чечим кабыл алышты.

Жыйынтыгында жергиликтїї тургундардын отун-суу, жылуулук маселесин дагы чечип берїї жагы, айыл тургундарынын суроо-талап-тарын эске алуу менен экотутум-ду сактап калуу жагын карашты-руу Єкмєткє тапшырылды. Ушул жылдын июнь айында бул масе-леге комитет кайрадан кайрылат. Белгилей кетсек, бул маселе атал-ган корук жайгашкан “Жалал-Абад областынын Базар-Коргон райо-нунун Арстанбап, Кызыл-Їнкїр, Могол жана Талдуу-Булак айыл ай-мактарынын тургундарынын кай-рылуусу себеп болуп, аны кароо комитет тєрагасы Сайдулла Ны-шанов тарабынан демилгеленген.

ТЫНЧТЫКТЫН БААСЫ БЇТКЇЛ ДЇЙНЄЛЇК ЖАШТАР АССАМБЛЕЯСЫ БАЛДАРДЫ КУБАНЫЧКА БЄЛЄДЇ

Жаз босогодо баш багып, кыштын кары багалегин, жеўин тїрїнїп, жылаўбаш мекендин адыр- тоо, аўыз, белин кезип жїрєт. Алдыда Нооруз. «Жаздын бир кїнї, бир жылга тете».

27 жашыма чейин мен анчалык маани бербеген жана маани бер-сем да баасын, баркын тїшїнбє-гєн «Тынчтыктын баасы» деген сєздї кєп эстейм. Бир жолу Ата- мекендик согуш жєнїндє Эл акы-ны Сїйїнбай Эралиев менен маек куруп калдым. Согуш менен тынч-тык жєнїндє узак сїйлєдї... «Ай-ланайын балдарым, тынчтыктан кудай айырбасын, бешикте бала чочубасын, желеде кулун їркпє-сїн...»,- деген таризде батасын бер-ди аягында. Кызыгы мен ошондо деле ал киши саймедирелеп аткан «тынчтыктын баасына» тїшїнбє-гєн экенмин.

А бирок мен «Тынчтыктын баасын» кийин тїшїндїм. Ал кїн 2010- жылдын 7-апрель кїнї болчу. Адаттагыдай журналист-тик ишим менен алек элем. Адатта оперативдїїлїк жагынан алдына киши салбаган «Азаттыкчылар» улам бир тири укмуштуудай сїрєт-тєрдї, єлгєн кыргыздарды, атыл-ган адамдарды, чачылган шаарды, шаштысы кеткен элди тартып ке-лип жатышты.

Борбор калаа кызыл- жаян кан, боздогон їн, буулуккан букка то-луп кала берди. Кудум согуш кїн-

дєрї сыяктанган шаар жашоосунун ошол кездеги каарманы катары милиция агалардын баркын тї-шїндїк. МАИчи кєрїнє калса сї-йїнєсїў. Ээн калган шаар... Ээн баштык єкїм сїргєн кїндєр. Ал арада тартип... тынчтык... бул эки жєнєкєй сєздїн адам баласынын жашоосундагы орду опол тоодой экенин мага окшогондордун кєбї тїшїндї. Элеттик ак сакал айтчу тынчтык, Эл акыны Эралиев айт-кан тынчтык менин кєз алдыман чубап єтїп турду. Ошол їчїн мен тынчтыктын баркын жаз келген-де дайым эстегенге аргасызмын.

Бир досум кєп айткан анекдотту кыстарайын... Бир карыя эл арасын-да сїйлєп жатып улам эле, «Дїйнє-дє тынчтык болсун! Дїйнєдє тынч-тык болсун!»,- дей берет экен. Анда жанында олтурган кемпири этеги-нен тартып, «Айланайын абышка, дїйнєдєгї тынчтыкты коюп, їйдєгї эле тынчтыкты айтчы»,- деп абыш-касын жекирип алган экен.

Анын сыўары жаз келе атат десе эле коркосуў. Дагы эмне болот деп? Чынында эле Тынчтыктын баасы-на байланышы бар тарыхый окуя-лар, жаз менен кошо башталган башаламандыктар билгенге «Сын-ган кылычтагы» Шералинин маў-дайына илинген чокою сыяктуу эле. Дїйнєнї коюп, єз єлкєбїздєгї тынчтыкты эле айткыбыз келгени да ошондон.

Жазгїл ЖАМАНГУЛОВА, Бишкектик журналист

Єткєн сандарыбыздын биринде бїткїл дїйнєлїк жаштар ассамб-леясынын айыл аймактарын таза cуу менен камсыз кылганын жа-зып єткєнїбїз эсиўиздерде болуш керек. Бир гана таза cуу менен чек-телбестен 8-март кїнї Бишкек шаарынын «Ыйман» комплексин-де жетим калган жаш балдарга 2 айда бир єтїлїп туруучу акциясы болуп єттї. Бул акцияны Нематуло ажы єзїнїн таалим сабагы менен ачып андан кийин жалпы каза болгон аталардын арбагына ба-гыштап жаш балдар єздєрї куран окуду. Бїткїл дїйнєлїк жаштар ас-самблеясынын орто азия боюнча атасыз балдар менен иштєє бєлї-

мїнїн башчысы Недали Кїндил комиссияны жетектеп Чуй облас-тынын жарымы жана Бишкек шаа-рындагы бїткїл дїйнєлїк жаштар ассамблеясынын карамагындагы 300дєн ашык балага 2400 сомдон жєлєк пул жана белектерин тап-шырды. Жаш балдардын кєздєрї-нє кубаныч оту кїйїп ыраазычы-лыктын жїздєрїн кийип «бїткїл дїйнєлїк жаштар ассамблеясына» рахматтарын айтып жатышты.

2-топтун ата-энелер комитетинин тєрайымы Атыр Сандалбекова:

Мен эки небереме 2011-жылдан бери «бїткїл дїйнєлїк жаштар ас-самблеясынан» жєлєк пул алып келе жатам. Бул уюм кїзїндє кїз-гї кийим жана кышында кышкы кийим берип турат, кийим кече берилбей калган кезде кийимдин акчасын берип турушат. Андан тышкары окуу жылы башталган-да балдарыбызды окуу куралда-

ры менен камсыз кылып турушат. Орозо айт, Курман айттарда тамак ашга азык тїлїктєрїн алып бери-шет. Бул уюм мектепти жакшы баа менен бїткєн балдарды жо-горку окуу жайларда бекер окуту-шат. Бїгїн энелердин майрамына карата жакшы каалоо тилектерин айтышты, ошондой эле балдарга 2400 сомдон жєлєк пул жана тат-туу белектерин таратышты. Бїткїл дїйнєлїк жаштар ассамблеясынан чоў жардамдар кєрсєтїлїп турат, бул уюмга чооў ыраазычылы-гымды билдирем.

“Бїткїл дїйнєлїк жаштар ас-самблеясы” бир гана жетим бал-дарга жєлєк пул берїї менен чектелбестен ар кандай комп-лекстерди , мечиттерди, ар кан-дай кырсыктардан жабыркаган-дарга їй салып беришет, жогоруда айтылгандай айыл жерлерин таза cуу менен камсыз кылып, элдин камын ойлоп турушат . Ооба, биз мындай уюмга «бїткїл дїйнєлїк жаштар ассамблеясына» кудайым єзї ыраазы болуп мындан аркы иштерине ийгилик деп кол жаап алкыш сєзїбїздєн башка эч нер-се деп айта албайбыз.

Рысалиев РАХАТБЕК

14-март, 2014-жыл

12 ЮРИСТ КЕЎЕШ

АКЖОЛТОЙ БАЗАРОВКЕЎЕШ БЕРЕТ

Суроо:

- «Муниципалдык кызматчы болуп кимдер саналат?

Жооп: - Кыргыз Республикасынын 18 жашка

чыккан, ушул Мыйзамда жана башка Кыр-гыз Республикасынын ченемдик укуктук ак-тыларында белгиленген тартипте муници-палдык кызмат орунунун квалификациялык талаптарына жооп берген жараны муници-палдык кызматчы болуп саналат.

Суроо:

- Айылдык Кеўештин депутатта-рынын ыйгарым укуктары кандай?

Жооп: - Шаардык жана айылдык кеўештер

Кыргыз Республикасынын мыйзамдарын-да аныкталган ыйгарым укуктарынын че-гинде алар боюнча маселелерди кароого жана чечим кабыл алууга укуктуу.

Шаардык, айылдык, райондук кеўештин сессиясында тємєнкїдєй маселелер чечилет:

1) жергиликтїї маанидеги маселелерди башкаруунун тартибин белгилєє;

2) жергиликтїї бюджетти жана анын ат-карылышы жєнїндє отчётту бекитїї, ошон-дой эле бюджеттин аткарылышынын жїрї-шї жана бюджеттен тышкаркы фонддордун пайдаланылышы жєнїндє маалыматты угуу;

3) аймакты социалдык-экономикалык жактан єнїктїрїїнїн жана калкты социал-дык жактан коргоонун программаларын бекитїї жана алардын аткарылышын конт-ролдоо;

4) жергиликтїї салыктарды, жыйындар-ды жана жеўилдиктерди киргизїї, ошондой эле Кыргыз Республикасынын мыйзамда-рында каралган учурларда алар боюнча ставкаларды аныктоо;

5) жергиликтїї жамааттын муниципал-дык менчигин пайдалануунун жана ага ээлик кылуунун тартибин аныктоо, анын ичинде муниципалдык менчиктин объектилерин менчиктештирїї программаларын бекитїї жолу менен аныктоо, муниципалдык мен-чиктин пайдаланышына контролду ишке ашыруу;

6) жергиликтїї єз алдынча башкаруунун тиешелїї аткаруу органынын иши жєнїн-дє отчётту угуу;

7) мыйзамдарда белгиленген учурларда депутаттардын ыйгарым укуктарын мєєнє-тїнєн мурда токтотуу;

8) жергиликтїї жамааттын уставын бе-китїї;

9) тиешелїї мамлекеттик бийлик орган-дарына киргизїї максатында администра-циялык-аймактык тїзїлїш боюнча сунуш-тарды иштеп чыгуу;

10) кеўештин тєрагасын, анын орун баса-рын шайлоо, аларды кызмат орундарынан бошотуу, кеўештин тєрагасынын Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына карама-каршы келїїчї чечимдерин жокко чыгаруу;

11) кеўештин регламентин кабыл алуу;12) єз чечимдери аткарылышына конт-

ролдук кылуу;13) Єкмєт тарабынан аныкталуучу тип-

тїї ченемдердин негизинде жергиликтїї єз алдынча башкаруунун аткаруу органынын штаттык сан-эсебин жана тїзїмїн бекитїї;

14) муздак сууну, канализацияны, жы-луулук менен камсыз кылууну пайдаланган-дык, ошондой эле Кыргыз Республикасынын мыйзамдарына ылайык катуу тиричилик таштандыларын жыйнагандык, ташып чы-гаргандык жана жок кылгандык їчїн та-рифтерди бекитїї;

15) алкоголдук ичимдиктерди жана та-меки буюмдарын сатуунун, ырым-жырым-дарды єткєрїїгє тыюу салганга чейинки чектєєлєрїн аныктоо;

16) ирригациялык тармактарды, їйдєгї жана їй жанындагы участкаларды кїтїїнїн тартибин аныктоо;

17) жергиликтїї жамааттын уставына жана Кыргыз Республикасынын мыйзамда-рына ылайык башка маселелерди чечїї.

3. Шаарлардын кеўештеринин сессия-

ларында тємєндєгїдєй маселелер кошум-ча чечилет:

1) шаардын мэрин шайлоо;2) ушул Мыйзамда белгиленген тартип-

те шаардын мэрине ишенбестик билдирїї;3) мыйзамдарда бекитилген шаар жерле-

рине салыктын базалык ставкалардын че-гинде шаар жерлерине салыктын жиктелген ставкаларды белгилєє;

4) мэриянын аппаратын кошпогондо, шаардын вице-мэрлерин, шаардын турмуш-тиричилигин камсыз кылуучу бєлїмдєрдїн жана кызматтардын жетекчилерин дайын-доого макулдук берїї;

5) шаардын турмуш-тиричилигин камсыз кылуучу бєлїмдєрдїн жана кызматтардын жетекчилерине ишенбестик кєрсєтїї жє-нїндє депутаттардын жалпы санынын їч-тєн экиси менен чечимдерди кабыл алуу, бул аларды ээлеген кызмат орундарынан четтетїїгє алып келет.

4. Айылдык кеўештердин сессияларын-да кошумча иретинде тємєндєгїдєй масе-лелер чечилет:

1) айыл єкмєтїнїн башчысын шайлоо;2) ушул Мыйзамда белгиленген тартип-

те айыл єкмєтїнїн башчысына ишенбес-тик билдирїї;

3) тиешелїї район їчїн мыйзамдарда базалык ставканын базасында эсептелген айыл аймагы їчїн белгиленген жер салы-гынын жалпы суммасынын чегинде топу-рактын бонитетинин баллдарын эсепке алуу менен айыл чарбасына жарактуу жерлерди пайдалангандык їчїн салыктын жиктелген ставкаларын аныктоо;

4) Айыл чарбасына жарактуу жерлердин Мамлекеттик фондунун ижарага берїїнїн тартибин аныктоо;

5) талап кылынбаган жана пайдаланыл-баган жайыттарды пайдалануу.

Суроо:

- Менин агам дыйкан чарбанын башчысы болуп 10-жылдан ашык убакыт иштеп келди. Азыр биз-дин айыл єкмєттїн башчысына шайлоо болгону жатат. Агам ка-тышайын десе, дыйкан чарба иш-теген стажысы жарабайт деп кээ бирлери айтып жатышат. Тїшїн-дїрїп берсеўиз деги кандай болот?

Жооп: - Кыргыз Республикасынын «Жергилик-

тїї єз алдынча башкаруу жєнїндє» мый-замынын 48-беренесинде айыл єкмєтїнїн башчысына коюлуучу талаптар камтылган. Ага ылайык жогорку билими жана мамле-кеттик же болбосо муниципалдык кызмат-та 2 жылдан кем эмес иш стажы, же болбо-со билим берїїнїн, саламаттык сактоонун мамлекеттик мекемелеринде же уюмдар-дын, мекемелердин жана жеке менчик чар-бакер субъекттердин жетекчилик кызмат-тарында 3 жылдан кем эмес иш стажы бар аракетке жєндємдїї Кыргыз Республика-сынын жараны айыл єкмєтїнїн башчы-сы боло алат деп так белгиленген. Демек, Сиздин агаўыздын дыйкан чарбанын баш-чысы болуп иштегендиги айыл єкмєтїнє коюлуучу талаптарга жооп берет. Ошону менен бирге кылмыш жасагандыгы їчїн соттуулугу бар, соттуулугу жоюлганына же алып салынганына карабастан Кыргыз Республикасынын жараны айыл єкмєтїнє башчы болушу мїмкїн эмес.

Акжолтой БАЗАРОВ, Укук жана бизнести єнїктїрїї фондунун Жергиликтїї ачыктуулук жана кызматташуунун демилгеси»

долбоорунун консультанты

Укук жана бизнести єнїктїрїї фондунун жана Борбор Азиядагы Евразия Фонду тарабынан «Жергиликтїї ачыктуулук жана кызматташуунун демилгеси» долбооруy USAIDдин каржылоосу аркылуу иш жїзїнє ашып жатат. Бул долбоор республикабыздын Нарын жана Жалал-Абад облустарында ишке ашырылып жатат. Долбоордун алкагында жергиликтїї элге муниципалдык жана мамлекеттик кызматтар, алардын сапаты, муниципалдык жана мамлекеттик кызматтарды алууда чыккан тїшїнбєстїктєргє байланыштуу кєйгєйлєр боюнча ооз эки, кат тїрїндєгї юридикалык консультацияларды, соттон тышкаркы кызыкчылыктарды коргоо кызматтарын, топтук кеўештерди жана семинар-тренигдерди кєрсєтїлїп келїїдє. Долбоордун алкагында муниципалдык жана мамлекеттик кызматтарды алууда чыккан суроолорго жооптор:

14-март, 2014-жыл

13

Элет

ДОБУШ

МАМЛЕКЕТИБИЗДИ ТАЛКАЛАП АЛБАЙБЫЗБЫ?

Бїгїн борбор шаарыбыздагы маалымат агенттиктеринин бирин-де коррупцияга шектелип камакка алынган Акматбек Келдибековдун талапташтары чогулуп маалымат жыйынын єткєрїштї.

Анда алар кечээ кїнї Башкы прокуратуранын имаратынын ал-дында митинг єткєрїшїп, аягын-да Баш прокурор Аида Салянова

менен жолугушканын айтышты. Алардын негизги болуп турган Келдибековду їй камагына чыга-руу талабын баш прокурор «муну сот чечет» деп билдиргенин бир ооздон кайталашты.

Мына ушул маалымат жыйы-нына катышкан Келдибековдун тарапташы Сарбашев Керим Кел-дибековдун эч кандай кїнєєсї жок

экендигин билдирип, «Алайлык болсо эле болду, бардыгын Кел-дибековго чаптап жатышат» де-ген сєзїн айтты. Кызыгы, кайсыл алайлык мекендешибиздин ишин Келдибековго чаптап жатканы тї-шїнїксїз бойдон калды.

Маалымат жыйынына катыш-кан Чынара аттуу айым «Келдибе-ковду операция жасабай эле кой-со болмок дешет. Кайсыл башына таш тийген адам жєн эле опера-ция жасатат? Анда неге Атамбаев операция жасатат?» деп чамынып алды. Анан дагы «Эми ал жакшы-накай болуп баса алабы?» деген суроосун койду. Эгерде ушул су-роонун жообун билбей жаткан болсо, президент Атамбаев Моск-вадан операция болгондон кийин эле эч кандай ооруканада жатпай, басып кеткенин айтып койгонубуз оў болор.

Ошондой эле операция жасат-кан Келдибеков їч жумадан ашык убакыт ооруканадан чыкпай жат-канын кайда катабыз? «Эгерде опе-рациядан кийин Келдибековдун ден соолугу начарлап, єєрчїшїп кете турган болсо ага саламаттык-ты сактоо министри, КТРКнын

башкы директору Кубат Оторбаев жана башкалардын бардыгы керт башы менен жооп берет. Мен муну бир туугандарынын атынан, элдин атынан эскертип койгум келет. Эл азыр деле барып ооруканасын єрт-тєйбїз деп турушат. Биз тыйып атабыз», -дейт Чынара айым.

Мындай сєздєрї менен ал элди атайын козутуп, «Эмне карап ту-расыўар, барып оорукананы єрт-тєбєйсїўєрбї?» деп кєкїтїп жат-кандай туюлат. Анан дагы «Эл їчїн иштеген адамды камашат. Бардык эле адам спикер болуп атыптыр-бы?» деген оюн кошумчалайт. Туу-ра, ар бир эле адамдын бактысы-на спикер болуу жазыла бербейт. Бирок, ар бир эле спикер элдин байлыгына кол салып, єзїнє чи-риген байлыкты топтогонго аби-йири жол бербесе керек.

Бул маалымат жыйынына ка-тышкан Келдибековдун тарап-таштары аны їй камагына чыга-руу їчїн бийликке 10 кїн убакыт беришкенин билдиришет. «Эгерде 10 кїндїн ичинде Келдибековду їй камагына чыгарышпаса, анда Алай эли єзїнїн билгенин кылат. Алай эли таза кандуу эл. 10 миў

адамды алып чыгабыз. Жер-жер-лерде элди кєтєрєбїз. Ар бирине бирден тюльпан белек кылабыз» дейт Келдибековдун тарапташы Сарбашев Керим.

Демек, мындан улам алардын мыйзамга баш ийбестен, жалгыз Келдибеков їчїн жалпы Кыргыз-станга башаламандык салабыз де-ген оюн кыйытып жатканын тї-шїнїїгє болот. Баарынан дагы кечээ кїнї митингге келген 200 адамдын санын 10 эсеге кєбєйтїп, 1500-2000 адам келди деп кара-тып туруп калп айтып жатканда-рына журналист журтчулугу таў калып отурду.

Эске сала кетсек, буга чейин дагы Келдибековду коргоп чыккан Иосиф аттуу аксакал адам Кыргыз-станга согуш ачабыз деп кїпїлдє-гєнїн билебиз. Эми Керим аттуу жаран «Алайлыктар єз билгенин кылат» деп кїпїлдєп отурат. Ар ким єз билгенин кыла берсе, анда мамлекетибизди талкалап албай-бызбы? Ар ким єзїнїн жердешин, тууганын элдин байлыгын жеп-ичкенине карабай коргой берсе, анда кайдагы элдин жыргалчы-лыгы, кызыкчылыгы корголот?

ЖАЛАЛ-АБАДДЫН ЖАРАНЫ ИРИ КЄЛЄМДЄГЇ БАЎГИЗАТ

МЕНЕН КАРМАЛДЫ

11-март кїнї болжол менен саат 16:30дар чамасында Жалал-Абад ОИИБнын жана Токтогул РИИБнин баўгиликке каршы кї-рєшїї бєлїмїнїн кызматкерлери тарабынан ак тїстєгї капка салынган салмагы болжол менен 50 кг болгон марихуана баўгизаты жана 20 даана тегерек шайба тїрїндє жа-салып катырылган салмагы болжол менен 245 гр гашиш баўгизаты табылып алынды.

Жалал-Абад ОИИБнын басма сєз кызма-ты билдиргендей, бул заттар бир канча кїн жїргїзгєн оперативдик-иликтєє иштеринин натыйжасында Токтогул районунун Кара-Жыгач айылынын тургуну, 1983-жылы туул-ган А.К. їйїнїн ичинен табылган.

Маалыматка ылайык, кармалган жаран Токтогул РИИБнин убактылуу кармоочу жайына киргизилип, ага карата Кылмыш жаза кодексинин 246-беренесинин 3-бєлїгї боюнча кылмыш иши козголду.

Учурда бул факт боюнча алдын ала тер-гєє иштери жїргїзїлїїдє.

ЖУМГАЛ АКТИВИСТТЕРИ 17-МАРТТА Н.МОТУЕВДИН

АРАКЕТТЕРИН ТАЛКУУЛАГАН ЖЫЙЫН ЄТКЄРЄТ

Нарын облусунун Жумгал районунун ку-луну, коомдук ишмер Нурлан Мотуевдин акыркы аракеттери боюнча Жумгал райо-нунун активисттери, аксакалдары, аялдар кеўеши жана жаштары атайын жыйын єт-кєрїшєт. Бул тууралуу райондун жаш акти-висттери кабарлашты, деп билдирди «Бара-

келденин» аймактык кабарчысы.Маалыматка карасак, 17-март кїнї алар

Жумгал жаштар борборунда Н.Мотуевдин Жумгал жергесине келип, саясий оюнду баш-тап жаткан иштерин талкууга алышат.

«Жумгал жергесинде акыркы кїндєрї бо-луп жаткан окуядан улам алсызданып тур-ган элди пайдаланып, кандайдыр бир сая-сий оюнду баштагысы келген Н.Мотуевдин ишмердїїлїгїн коомго салабыз. Митинг, пикеттерди уюштуруп С.Жапаровдун Биш-кекте боло турган курултайына элди їндєп делегацияларды чогултууну максат кылган коомдук ишмердин тизгинин буушубуз ке-

рек. Элдин атына жамынып ар кыл багытта-гы кур бекер убадалары менен элдин башын айлантып аткан Н.Мотуев єзї ким? Биз бул бойдон калбашыбыз керек», - дешет район активисттери.

ЖУМГАЛДА НООРУЗ МАЙРАМЫНДА 100 АШЫК

ЖАШТАР «КАРА-ЖОРГО» БИЙИН БИЙЛЕШЕТ

Нарын облусунун Жумгал районунун бор-бору Чаек айылында район жаштары Ноо-руз майрамына карата райондун 100-ашык жаштары 21-март кїнї «Кара-жорго» бийин бийлешет. Бул тууралуу Жумгал жаштар борборунун єкїлї, уюштуруучу Камчыбек Жаманкулов билдирди деп кабарлады ай-мактан кабарчы.

Маалыматка карасак, Жумгалда бул жылы Нооруз майрамы райондун 80 жыл-дык мааракеси менен утурлай улуттук ки-йимдерди даўазалоо багытында «Улуу-Кєч» жєрєлгєсї камтылаары болгон. Бул кїнї ра-йон жаштары борбордук аянтта «Кара-жор-го» бийин аткарышаарын маалымдашкан.

«Учурда Нооруз майрамына карата иш чаралардын пландары бекилип жергилик-тїї бийлик кызуу даярдыктарды кєрїп жа-тышат. Нооруз майрамын утурлай райондо улуттук ат оюндар мелдеши жана спорттук оюндар менен театрлаштырылган концерт-тик программалар камтылат» — дейт К.Жа-манкулов.

«ШАМБЕСАЙ» КЕНИНИН КАЗЫЛЫШЫНА

КАРШЫ МИТИНГДИН УЮШТУРУУЧУЛАРЫ МАЙДАНДА

ЇЙ-БЇЛЄЛЇК ДАРЫГЕРЛЕР ТОБУНУН БАШЧЫСЫН

КОРКУТУШТУКадамжай районунун Майдан айыл ай-

магынын Кара-Жыгач айылында жайгаш-кан їй-бїлєлїк дарыгерлер борборунун башчысын аталган айылдын тургуну Гїлї Нурматова жетектеген бир топ аялдар ке-лип коркутушкан. Бул тууралуу дарыгерлер борборунун жетекчиси РИИБдин Їч-Кор-гон бєлїмїнє арыз менен кайрылуусунда билдирген.

Аймактык кабарчы маалымдагандай, Майдан айыл аймагында жайгашкан «Шам-бесай» алтын кенинин казылышына каршы єткєрїлгєн митингдин уюштуруучулары Кара-Жыгач айылындагы їй-бїлєлїк да-рыгерлер борборунун башчысын коркуту-шуп, акааратташкан.

Їч-Коргон милиция бєлїмїнїн аймактык тескєєчїсї аталган фактыны жана їй-бїлє-лїк дарыгерлер борборунун башкы дарыге-

ринен тїшкєн арызды тастыктады.

ЫСЫК-КЄЛ ЄНЇКТЇРЇЇ ФОНДУНУН БИР ЖЫЛДЫК

ОТЧЕТУНА БАЙКООЧУ КЕЎЕШ КАНААТТАНГАН ЖОК

Ысык-Кєл єнїктїрїї фонду бїгїн, 12-мартта єткєн жылда аткарган иштери-нин отчётун берїїдє. Бирок, бул отчёт эмес эле, маалымат гана болуп калганын Бай-коочу кеўештин тєрагасы Улан Маликов айтууда, деп билдирет аймактык кабарчы.

У. Маликовдун айтымында, отчётто эмне себептен райондор акчаларын албай калган-дыгы айтылбай калган. Бир район кєп кара-жат, бир район аз акча алып калган. Анын себеби эмнеде экендиги камтылган эмес.

«Андан тышкары, мен єзїм Каракол шаа-рынан болгондуктан, элдер менден сурайт да отчётту угуптурсуўар эмне себептен шаар фонддон 28 млн сомун алган эмес деп. Аны тактагыла, албай калганга ким кїнєєлїї, мэрби же башка органдарбы - бул туура-луу да маалымат берилиш керек. Каракол алыс болбогондон кийин чакырып, бирге иш алып барса болмок да. Анан башка ра-йондор да эмнеге кээ бири акчаларын ал-бай калгандыгы айтылган жок. Эгер отчёт єз орду менен толук жазылганда бизде мын-ча кєп суроо туулбайт болчу», - дейт тєрага «Мунун негизги себеби - былтыркы жылы дарыгерлер борборунун жетекчисинин су-ранычы боюнча "Z-Explorer" компаниясы тарабынан їй-бїлєлїк дарыгерлер борбо-рунун жылытуу системасын ишке киргиз-генге кєрсєтїлгєн жардамы болду», - дейт Г.Нурматова.

Айылдын тургундарынын айтымында, "Z-Explorer" компаниясынан кандайдыр бир жардам алгандардын барына жогоруда атал-ган аялдардын тобу ушундай мамиле кылып жатышат. Алар жергиликтїї тургундарды каршылык акцияга чыгаруу максатында айылдардагы їйлєрдї кыдырышкан. Тур-гундар каршылык акцияларга катышуудан баш тартышса жана компанияга колдооло-рун билдиришсе, алардын їйлєрїн єрттєп, єзїлєрїн айылдан кєчїрїп, дене боюна зыян келтиребиз деп коркутушкан.

???

14-март, 2014-жыл

1414 КАБАРЛАР

Тиричилиги курусун, ошо куураган жа-шоодо эмне деген опурталдуу ишке арала-шып калышты. Экєє кєп эле жолу болду жетишет, бул акыркысы болсун, эми мын-дан ары героинди ташыбайбыз, жакшы эле акча таап алдык дешет. Бирок колго тїш-пєй, чєнтєктє акча кампайганда ошо кор-кунуч унутулуп, кайрадан эле азгырылы-шат. Оо-уу кєр дїйнє! Мынча ширинсиў, мынча азгырасыў. Каниет этип, ушунча-лык жетет дейби пенде. Кайдан. Антїїнїн ордуна дагы ушунча болсун деп жулунат тура пенде. Эки жигит куу кекиртектин айынан аргасыздан, тобокел дешип ушул балекетке аралашышты эле. Ырыскыларын ушудан айтканбы колго тїшпєй, карызда-рынан кутулушуп, акчалары кєбєйгєн са-йын башкача болуп єзгєрїштї. Кєрсє акча-нын кубаты менен пенде заты єзгєрєт тура. Экєєнїн акчага азгырылбас кїнї болобу? Ким билет. Экєє колго тїшпєй, чєнтєктє акча кампайган сайын, аркаўдан аўдыган-дар болбосо, тилиўди тишиўе катсаў, бири-ўе бириў ишенип алдабасаў эле боло берет турбайбы дешип баш тарта албай келишет. Башкалар эки жылда таппаган акчаны экєє героин ташып жїрїп бир айга жетпей эле таап коюшкандыктан, ансайын азгыры-лышты. Єтє опурталдуу, ємїрїў бычак ми-зинде болгону менен «товарыў» эч нерсеге аралашпаган таза болсо, сатып кетпесеў бо-лот турбайбы дешип шер байлап калышты.

Эки жигит каухардын єзїнє тарткан ке-реметине суктана карап тамшана бериш-ти, чырактан тїшкєн жарыкка мизденген учтуу кырларынан нур шоолаларын чы-гарып жалтылдайт. Нурдан Гїлсаранын айтканын эстеди. Ал мындай деген: «Сей-рек кездешкен асыл таштын єзїнє тарткан касиети єзгєчє болот. Улам суктандырат. Кїнгє салып карасаў нуру кєзгє урат. Ка-раган сайын єзїўє билинбеген кїч-кубат келгенсип, тынч ала албай арбалып кала-сыў. Жарыкка салып карасаў нур чачкан кереметин айта албайсыў. Асыл таштын керемети ушунда. Муну башынан єткєр-

гєн, аны кармаганда билесиў» деген. Нурдан азыр ошондой абалда турду.

Улам чырак жарыгына нары-бери сала нур-ларына суктанат. Аял киши болсо да Гул-саранын таамай байкаганына баа берди.

– Балээсиў го, яа. Кайдан, кантип тап-тыў?

– Сен Ошуўдан келгиче мен Токтомуш айылынан дагы алыс турган бир кыштак-тагы бирєєдєн алдым.

Канчага сатып алдыў? Тєрт кап ун берем десем, сїйїнїп эле

кармата салды. Бечара баркын билбеген же зарыккан-

да сатты да. Бекер эле алдым десем болот. – Ал муну кайдан таап алды болду экен? – Союз убагында ошол айылдан он ал-

ты чакырымдай жерде жашыруун жай деп орустар гана иштешчї, эмне иш кылаарын деле билчї эмеспиз. Эч кимди єткєзїш-пєйт эле. Союз єлкєсї таркады, ал жерде иштеген орустар кетишип ээн, кароосуз калды. Мал издеп жїрїп ошол жактан таап алдым деп койду.

– Балким казып алгандыр. – Ким билет. Азыр ал жерди солдаттар

кайтарат. Эч кимди єткєрїшпєйт. Кєрсє Союз кезинде каухарды ошол жерден ка-зып алышчу экен. Кийин билдик.

Эки жигит бул каухарды чек ара кєзємє-лїнєн кант-кенде билгизбей алып єтїшїп Ошко Гїлсаранын колуна беришет. Бирин бири карап калышты.

Гїлсара азыр болгондо каерине катып, кантип алып єтїштїн жолун таба коймок.

Давлет экєє эми бул жакка келбейбиз дешкен. Гїлсара жалгыз башына жети-шээрлик дїнїйєнї топтоп алды. Памир-ден героин алып баргандарга ортомчулук кылып эле акча таап жатат.

Гїлсара болуш кыйын. Ал сен экєєбїз-гє окшогон эркектин ону болсо дагы бири-нин кєзїн чукуп бирине салат. Давлет эмне кылып жїрєт.

Давлет болсо араккор кїйєєсї менен ажырашып бул жактан тапкан акчасына кичине болсо дагы їй сатып алдым. Мек-тепте пол жуугуч болуп иштеп жатамын, балдарымдын жанында болоюн. Памирди желкемдин чукуру кєрсїн. Куураган жа-шоонун айынан героин ташып жїргєндє колго тїшпєгєнїмє тобо деген.

Эки жигит теў Гїлсараны ойлоп жатыш-ты. Акчасы бар адамдарга ал аркылуу гана чыгышат. Гїлсара болсо Турар деген жигит менен байланышта болучу. Турар деген Па-мирден келген асыл таштар, героин менен соодалашкан бай болчу. Ал жигит сырты-нан ушунчалык жєнєкєй кєрїнгєндїктєн анын эмне иш менен алектенип акча та-баарын эч ким билчї эмес. Ош шаарынын їч четинде їч їйї, анын ар биринде їч ая-лы жашачу. Базарда контейнерлери бар. Їч аялы иштебей балдарды карап, ичем дегенин ичип, кийем дегенин кийип акча-дан кыйналбай жыргап жашачу. Бирин би-ри таанышчу эмес. Турар аларды атайлап тааныштырбайт. Антип жинди болуптурбу. Єзїнїн акчасын кызганган немелер бирин бири тытып жебейби. Кїндєш деген кїн-дєш. Турар жеткен акылдуу да болчу. Сулуу аялдан кыя єтпєй жїрєгїнє тєп келсе арам жолго жїргєндєн кєрє деп никелеп алчу. Азыр эмне кєп эрге тие албаган, бир кур-сагын бага албаган келин-кыз кєп. Мына їй, мына акча, бала тєрєп їйдє отур, акча табам деп кєчєдє кыйналбай тапканымды жеп жыргап жаша. Бирок бир шарт менен башка аялыма барганда кызганып жаўжал-дашпа эч нерседен кемитпейм десе ушул жашоодо кайсы жинди аял баш тартсын.

НАРКОТАШЫГЫЧТАР

(Сандан санга)

БУРУЛКАН БАКЕЕВА

Íàðêî ñîîäàãà àðàëàøóóíóí ýêè ãàíà æîëó áàð. ªë¿ì æàíà

ò¿ðìº. ¯÷¿í÷¿ æîëó æîê. Íàðêîçàòûí êîëäîíãîí äàãû, ñàòêàí äàãû ºç¿

àòàéûëàï æàð êûðûíäà òóðóï àëûï àæàëûíà áîé òàøòàãàí ìåíåí

áàðàáàð.

ТАМЕКИДЕ ИШТЕГЕН БАЛДАР МАСЕЛЕСИ ТАЛКУУЛАНДЫ

Кыргызстанда єткєн жылы 4 миўге жа-кын єспїрїм тамеки талааларында иштєє-дєн бошотулду. Бул тууралуу Бишкекте єтїп жаткан Улуттук консультациялык кеўештин жыйынында Кесиптик кошуундар федера-циясынын тєрагасы Асылбек Токтогулов билдирди. Анын башкы максаты - їй-бї-лєлєрдїн социалдык абалын жакшыртуу ме-нен катар балдардын тамеки талааларында иштєєсїн токтотуу. Аны ишке ашырууга эл аралык уюмдар кємєктєшїїдє.

Кыргызстандын тїштїк аймагындагы об-лустарында айрым жеке дыйкан чарбалар тамеки айдап, аны терїїгє балдар тартылат.

БИР БАЛАНЫН КАМАЛЫШЫ “БААТЫР ЭНЕ” ОРДЕНИН АЛУУГА

ТОСКООЛ БОЛБОЙТ Калкыбыздын саны жылдан жылга єсїї-

дє. Стат маалыматка караганда, учурда кал-кыбыз 5 млн. 800 миўге жеткен. Тилекке каршы калктын кєбєйїшї жагынан коўшу Таджикистанга теўеле албай келебиз. Мын-дан беш, алты жыл мурда Тажикстандын калкы биз менен теў чамалаш болсо, учур-да 7 млн. го жетип калган.

Кечээ ЖКнын жыйынында “Баатыр эне” орденине кєрсєтїї боюнча мыйзам дол-боору экинчи окууда кабыл алынды. Мый-зам долбоору боюнча бир баланын камалы-шы “баатыр эне” орденин алууга тоскоол болбойт.

Кыргызстандагы Баатыр энелердин эсеби 24 миў 900дї тїзєт. Алардын ар бири «Баа-тыр энелердин» макамына ылайык, 1000 сомдук кошумча каражаттык колдоолорду

алып турушат. Бирок, алардын айрымдары ушул кезге чейин тиешелїї тєш белгилерин алышкан эмес,- деп билдирди депутат Урмат Аманбаева «Парламент» радиосуна курган маегинде. Бул тууралуу ЖКнын басма сєз кызматы билдирди.

Депутаттын айтымында, «Баатыр эне» тєш белгисин даярдоого келгенде эч кан-дай тендерлер дагы єткєрїлгєн эмес. Анын негизинде медалдын сынакка коюла турган їлгїлєрї дагы жок. «Бирок, кандай негиз-дер менен эсептелип чыкты, ким билсин?! Баатыр энелерге бериле турган бир медал-ды даярдоого эле 7 миў сом сарпталат деген маалыматтар бар. Бул жагын тыкыр тактап чыгууга туура келет»,- деди эл єкїлї.

«Азыркы тапта «Баатыр эне» наамын алуу їчїн тиешелїї документтерин топтоп кезекте тургандардын кєрсєткїчї 17 миў 600гє жеткендиги дагы айкын»,- деп ко-шумчалады У.Аманбаева.

КОЧКОР-АТА ШААРЫНДА ЭРТЕЎ НЕФТИЧИЛЕРДИН АКЦИЯСЫ

ЄТКЄРЇЛЄТ

Эртеў, 14-мартта Кочкор-Ата шаарында «Кыргыз нефтегаз» мамлекеттик ишкана-сынын профсоюздук комитети жана эмгек жамаатын коргоо боюнча «Элдик коми-тет» коомдук бирикмесинин демилгеси ме-нен элдик жыйын єткєрїлєт. Бул тууралуу Ноокен райондук «Элдик комитет» коомдук бирикмесинин тєрагасы Муктар Артыкбаев аймактык кабарчыга билдирди.

М.Артыкбаевдин айтымында, элдик жыйындын кїн тартибинде КР єкмєтїнє караштуу Мамлекеттик мїлктї башкаруу

фондунун тєрагасы Айбек Осмоналиевдин мыйзамсыз иш-аракети аркылуу КР єкмє-тїнє караштуу Экономикалык кылмыштар менен кїрєшїї кызматы тарабынан туура эмес кылмыш иши козголушу талкууланат.

Жыйын айкындуу чындык болуш їчїн А.Осмоналиев менен Б.Ашировдор чакы-рылган. Эмгек жамааты Экономикалык кыл-мыштар менен кїрєшїї кызматы тарабынан козголгон кылмыш иши атайылап уюшту-рулган жана кимдир бирєєлєрдїн кызык-чылыгын кєздєйт, деп эсептейт. Ошондук-тан чакырылган жетекчилерден келип ачык далилдеп берїїсїн талап кылышат.

«АРЧА-БЕШИК» КОНУШУНДА МЫЙЗАМСЫЗ КУРУЛГАН КОРОО

БУЗУЛДУ Бишкек шаарынын мэриясынын Жеке

турак жай куруу департаменти тарабынан, «Арча-Бешик» конушунун Чатыр-Кєл кє-чєсї, 49 дареги боюнча курулган короонун мыйзамсыздыгы аныкталып, ээсине адми-нистративдик эскертїї берилген, деп билди-рет Бишкек мэриясынын басма сєз кызматы.

Департамент тарабынан берилген эскер-тїїдєгї талаптар аткарылбагандыгына бай-ланыштуу протокол тїзїлїп, Бишкек шаа-рынын Ленин райондук сотуна жиберилген.

Ленин райондук сотунун чечими менен курулуш ээсине 10 миў сом єлчємїндє айып чегерилип, короону єз ыктыяры менен бузуу милдеттендирилген. Ленин райондук соту-нун токтому жана Департаменттин талабы менен 11-март кїнї мыйзамсыз курулган короо бузулду.

БИШКЕКТЕ УНАА ТОКТООЧУ ЖАЙЛАР ЇЧЇН АКЫ ТЄЛЄЄ

КАЙРАДАН КИРГИЗИЛЕТБишкек шаардык кеўештин кезектеги

сессиясында КСДП фракциясынын депута-ты Бурулуш Усупова, шаардын 2014-жылга бюджетин толук иштеп чыгууга кайтарууну сунуштады.

Ал мындай сунушун, унаа токтоочу жай-лардын кызматтары 20 млн сом кирешени карай турганы менен байланыштырды. Ал ортодо, Унаа токтоочу жайлар департаменти

кайрадан тїзїлїп, унаа токтотуучу жайлар-дан акча чогултуу алынып салган.

Буга биринчи вице-мэр Мурат Исмаилов, 1-2 айдын ичинде бул кєйгєй чечилерин ай-тып жооп кайтарды. «Мыйзамдуу жол ме-нен унаа токтоочу жайларга белгилїї бир тєлєм бекитилет. Ошондуктан ал жактардан тїшкєн белгилїї каражат шаардын бюдже-тине тїшєт», - деди ал.

БИШКЕКТЕ 5 КЇНДЄ БЕНЗИНДИН ЖАНА ДИЗЕЛДИК ОТУНДУН

БААСЫ 1,8-2,5 СОМГО ЖОГОРУЛАДЫ

Ушул жылдын 8-12 -мартында Бишкек-те бензиндин жана дизелдик отундун баасы 1,8-2,5 сомго жогорулады. Бензиндин попу-лярдуу Аи-92 маркасына 8-март кїнї 35,7 сом деп белгиленди. Ал эми 12-мартта бир литр бензиндин баасы 1,8 сомго жогорулап, 37,5 сомду тїздї.

Баалардын жогорулоосу бардык кїйїїчї-майлоочу материалдарга таасир берди, Аи-80 майынын баасы 5 кїндє 2,5 сомго жого-рулап, литрине 34,1 сомду тїздї.

Айбат пресс

14-март, 2014-жыл

1515СКАНВОРД

14-март, 2014-жыл

16 АЛЛО

ТУРДУКУЛОВ ЯПОНИЯДАГЫ ЦУНАМИДЕ ШЫМЫН БУЛГАП АЛГАНБЫ?

БИШКЕКТЕ “СЇЙЇЇ ЖАЗЫ” ЛИРИКАЛЫК КОМЕДИЯСЫНЫН БЕТ АЧАРЫ ЄТТЇ

«ГОРОД 312» ТОБУ КЫРГЫЗ ТАСМАСЫНЫН САУНДТРЕГИН АТКАРАТ

ЖИНДИ НУРЛАНГА ИШЕНГЕН САДЫР ЄЗЇ ДА ЖИНДИ ГО?

Антпесе акыркы убакта ашкере активдїї болуп кеткен Жапондогу кыргыз элчилиги-нин мурдагы экинчи катчысы Адил Турду-куловдун кадамдарын кандай тїшїнєбїз?

Жаш болсо да 80деги чалдай акыл айтып отурган Турдукулов бїгїн бардык маселелер боюнча “эксперт” болуп чыга калды. Бїгїн ал саясатчылардын кыўыр иштерин ачык-ка чыгарууда, мына электр тармагындагы олуттуу пикирин билдирїїдє, карасаў эле ишкерлерге акыл їйрєтїп отурган болот. Турдукуловдун билдирїїлєрїнє кєпкє чейин эч ким деле кєўїл бурбай келген, ошондо єзїн ар тараптуу дипломат эсептеген госпо-дин Адил башкача ыкмаларды кєрїїгє єттї, бирок бийликти сындагандардын “хоруна” кошулуудан башка оўураак эч нерсе ойлоп таба албады.

Турдукулов 2011-жылы Жапондогу Кыр-гызстандын элчилигинен жумуштан кетирип ийишкенде, ал сотко берип, ошол иштери

менен алек эле. Соттон утулган Турдуку-лов дароо активдешип, кезектеги кызмат-ты соодалап алуу максатында бийликтин кєўїлїн єзїнє бурууга аракет жасоодо. Ай-рым маалыматтарга караганда, Турдуку-лов 2011-жылдагы Жапониядагы оор жого-тууларга алып келген катуу жер титирєєдєн кийин эч кимге айтпастан куйругун тїйє Кыргызстанды кєздєй качып кеткен. Адил мырзанын аркасын карабай качканын сту-денттер жакшы билишет. Студенттер биздин коопсуздугубузду деле ойлоп койсо болмок дешет. Анан ушундай суу жїрєк азаматтан кайсы саясатчы чыксын. Ошонун айынан жана кызматына дал келбестиктен да жу-мушунан айдалган.

Ал эми Турдукулов їчїн элчилик ижара-га алып берген батирди бошоткондон кийин кызматкерлердин кызарбаган бети кызар-ды. Кєрсє, батирдин тамдарынын баарына сїрєт тартып, чиймелеп салыптыр. Элчилик бир канча миўдеген АКШ долларына чап-чыган бюджеттик акчага аны оўдоп-тїзєєгє аргасыз болгон. Муну эми кандай тїшїнсє болот? Эмне, Турдукулов кїндїз элчиликтин дипломат кызматкери болуп сыр билгизбей, тїндєсї болсо їйїнє келип алып, шизофре-никтердей болуп там чиймелеп отурганбы? Албетте, Турдукуловду шизофреник деген жокпуз, бирок ким билсин, чынбы?

Турдукуловду деле тїшїнсє болот – Жапо-ниядан кенен-кесири жыргап жашап жїргєн немени. Бирок мамлекеттик кызмат, крес-ло тїбєлїк эместигин тїшїнїшїбїз керек.

Интернет-булактарынан алынды

Жумгал районунда 11-март кїнї саат болжолдуу 11:00 чукул Чаек айылынын борборунда єткєн митингте чогулган 20 чукул элдин арасында жїргєн Нурлан Мотуев жергиликтїї кабарчы Мирбек Асаналиевти унаасына чакырып алып 50 адам чогулса 100 адам деп, 100 адам чогулса 200 адам деп жазасыў деп акча сунуштаган.

Ал сунуштан баш тартып, болгонун болгондой жазам деген кабарчыга, кайра-кайра чалып, маалыматты бурмалап жазышын талап кылган. Кабарчы райондун маалымат сайтына так маалыматтагы макаланы чыгаргандан кийин, макул болбогон кабарчыга коркутуу смстерин жаза баштаган:

Н.Мотуев:Хорошо. Сен жазбасаў да, башкалар

достаточно нормально жазышты. Фейске да видеомду илдим. Супер.кгда да нор-мал чыкты.

М.Асаналиев:Нурлан байке кечирип коюўуз мен сиз-

дин талабыўызды аткара албайм, себеби: мен элдик журналистмин, элдин тынчты-гын жана амандыгын тилейм. Урматым менен М.Асаналиев.

Н.М:Братишка! Жана 5-й каналга интервью

берип атып, алаксып калдым. Жумгал бийлигинин айласы кеткенде бир шизик катынды мага кыйкыртып койгону менен башка бир да Жумгалдык мага каршы, Эй !-дей алган жок. Жалпы колдошту.

М.А:М.м.м. сары гезиттердин кагазын ка-

лем менен чийгилеген апыртма сайттар менен тактайын мык менен каккан же-текчи сєрєйлєр жаза беришет да.

Н.М:С.Жапаровсуз эле мен Жумгалга ли-

дер болчумун. Бул жолу да мени лидер шайлашты. А сени дужур жазмакер дейт.

М.А:Жумгалдыктарды уят, шерменде кы-

лып бїтїрмєй болдуўуз, кайдагы Садыр Жапаров айланайын агай, адам эле бо-луўузчу.

Н.М:Жаза бер. К*т экенингди далилдей-

сиў да. Это обычная практика, подкуп журналистов.

Жаза берсек сєз кєп айтылды, кийинки смстерден кыскача їзїндї берели:

Н.М:Бала байкап жїр, азыр менттерди єрт-

тєп аткан заманда, сен бери эле дегенде таяк жеп калып жїрбє... Сен эле эмес ши-зик катынга кїнї тїшкєн Жумгал бийли-

ги да жиндилер! Єзїў шылдыў болдуў идиот! Эл азыр бийликке, анан сендей жугундукор жазмакерлерге ишенбейт. Эл бизге оппозицияга ишенет.

Митинг болуп жаткан жерге жакын жайгашкан нан чыгаруучу жеке ишмер айым Алма Абакирова чыгып: "ай эл журт, митингти коюп жазгы айдап себїї иштери башталды, иштейли элге тынч-тык бергиле" - деп Н.Мотуевке кайрыл-ганда, ал: "мындай ажылдаган аялдарды, "шлюханы" укпагыла" - деп адам оозго алгыз сєздєр менен сєккєндє, ыза кєр-гєн аялдар Н.Мотуев тїшїп жїргєн ав-тоунааны талкалап сала жаздашты. На-тыйжада Н.Мотуев ал жерден автоунаага тїшїп качып Жумгал районунун Кызыл-Жылдыз айылында жашаган тууганда-рынын їйїнє барды. Ыза кєргєн аялдар арыз даттануу жазып Жумгал райондук ички иштер бєлїмїнє Н.Мотуевге мый-зам чегинде чара кєрїп берїї жагын су-ранып кайрылышты».

Маалымат їчїн айта кетсек, Садыр Жапаров Ата-Журт партиясынан чыгып оппозиция болом деп Нурлан Мотуев ме-нен байланышкан. Жумгалда майрамдык мааракелерге эзели миўдеп чогулбаган эл, ушул жиндинин митингине миў киши чогулду деп супер.кг дагы маалымат бер-гени чыгарыптыр. Ошол эле макаланын кошумча берилген видеосунда митингге чогулган адамдардын саны даана кєрї-нїп турат (15-20 киши).

Бектур БАЙМОЎОЛОВ

13-мартта Бишкектеги “Манас” кинотеат-рында куудул Кїмєндєр Абылов жана иниси Бакыт Мукулдун “Сїйїї жазы” лирикалык комедиясынын бет ачары єттї.

Бул тасманы тартууда фильмдин жара-туучулары казак туугандар менен иштеш-

кени кїн мурунтан маалым болгон. Уюш-туруучулардын айтымында, бет ачарга казакстандык єкїлдєр да келишти.

Учурда Кїмєндєр Абылов келген конок-торду тосуп алуу менен алек.

Орусиянын «Город 312» тобу «Большие люди. Жол-Inclusive» аталышындагы

кыргыз кинокомедиясынын саундтрегин аткарды. Бул тууралуу тасманын режис-сёру Камила Абдил 11-март-та болгон маалымат жыйы-нында билдирди.

Режиссёрдун айтымында, топтун аткарган чыгарма-сы «Я живу по средствам» деп аталат жана тасмадагы жалгыз саундтрек болуп са-

налат. Калган композиция-лар обончу, аражировкачы Азамат Такырбашевге жана шоумен Эльдияр Кененса-ровго таандык.

Белгилей кетсек, аталган тасма 20-марттан тарта бар-дык кинотеатрларда кєрсє-тїлє баштайт. Самара САЛАМАТОВА