№ 26 (11887)28-уми июнисоли 2013-ум

Бењин фарди љањон омўзгор аст,Аз ў сарсабзу хуррам рўзгор аст

www.omuzgor-news.tjНАШРИЯИ ВАЗОРАТИ МАОРИФИ ЉУМЊУРИИ ТОЉИКИСТОН

ЊАФТАНОМА АЗ 20-УМИ ИЮЛИ СОЛИ1932-ЮМ НАШР МЕШАВАД

ОМЎЗГОР ÄÀÐ ÈÍ ØÓÌÎÐÀ:

сањ. 3

сањ. 5

сањ. 8

сањ. 4

сањ. 7сањ 7

... Агар њамин гуна бемасъулиятии кормандони раёса-ти молия давом кардан гирад, пас, маоши рухсатии мењнатии кормандони ин соња, ки дар моњи июн ба 3 миллиону 367 њазору 936 сомонї мерасад, чї тавр пар-дохт мегардад, номаълум.

ЉАШНВОРАДар толори Донишкадаи

љумњуриявии такмили ихти-сос ва бозомўзии кормандо-ни соњаи маориф бо иќдоми дастгоњи иљроияи Вазорати маориф љамъомади идона бах-шида ба Рўзи Вањдати миллї баргузор гардид. Дар он ва-зири маорифи љумњурї Ну-риддин Саидов, муовини ав-вали вазири маориф Фарњод Рањимов, президенти Академияи тањсилоти Тољикистон Ирина Каримова, кормандони масъули дастгоњи вазорат ва роњбарони муассисањои зерсохтор иштирок намуданд. Нуриддин Саидов њозиринро ба истиќболи ин рўзи саид аз номи мушовараи Вазо-рати маориф муборакбод гуфта, баргузории чунин чорабиниро дар ин рўзњо нишони эњтиром ба вањдату ягонагии ањли кишвар арзёбї намуд. Зикр шуд, ки дар пойдории вањдати њар миллат мављудияти таърих ва забону адабиёти ѓановатманд наќши со-згор мегузоранд.

-Душманони миллати мо тавонистанд муддате миёни мардуми минтаќањои гуногуни кишвари мо низоъ андозанд, - изњор кард вазир. – Вале њар дафъа чунин вазъият мардум-

ро донотар мегардонанд. Мањз бахшиданњо ва боварї ба якди-гар моро ба њам овард.Дар љамъомад директори

Пажўњишгоњи рушди маориф Шарифмурод Исрофилниё дар ху-суси он ки «Вањдат ба мо чї дод?», натиљањои он дар соњаи маориф, дастовардњои маориф дар самти маблаѓгузорї, сохтмону бунёди мактабњо, тањияи дастуру асноди зарурї ва чанде дигар маърўзаи пурмазмуне ироа кард. Дар робита декани факулте-

ти муносибатњои байналмила-лии ДМТ Холмањмад Самиев дар бораи ањамияти таърихї

ва таљрибаи сулњи тољикон андешањои љолиб баён намуд.

-Мо бояд як мафкураеро ба вуљуд оварем, ки механизми тарбияти љавононро муайян карда тавонад, -гуфт Х.Самиев. – Бо ин маќсад дар донишгоњ мо курси «Таљрибаи сулњи тољикон ва вањдат» -ро љорї намудаем, ки фикр мекунам, ин ќобили дастгирист.Љамъомадро вазири маориф

бо суханони хотимавї њусни анљом бахшид.

Саидаи ФАЗЛ, «Омўзгор»

МАОРИФ ВА ВАЊДАТ

ЊАФТАНОМА АЗ 20 УМ Бењин фарди љањон омўзгор аст,МИ ИЮЛИ СОЛИ1932 ЮМ НАШР МЕШАВАД

МУБОРАК РЎЗИ ВАЊДАТ, ЊАМДИЁРОН!

Сарвати волои миллат Вањдат аст,Халќро бахту саодат Вањдат аст.

АСОЛАТИ МИЛЛЇ ВА ВАЊДАТУ ЯГОНАГЇ

3ВАЊДАТ - ПОЯИ ДАВЛАТ

сањ. 5ДАЌИЌКОРЇ МЕБОЯДДАЌИЌКОРЇ МЕБОЯД

МУАЛЛИМОНРОНОУМЕД НАКУНЕД

ЊАМБАСТАГЇ КОМЁБЇ БОР ОВАРАД

4

№ 26 28-уми июни соли 20132 ОМЎЗГОР ТАШАББУС ЊАМКОРЇ НИШОТ

ОЗМУН

Муовини вазири маорифи Љумњурии Тољикистон Бозоралї Оди-наев мењмононро бо вазъи муассисањои тањсилоти ибтидої ва миёнаи касбии Тољикистон шинос намуд. Сардори департаменти маълу-

моти ибтидої ва миёнаи касбии маорифи вилояти Томск Людмила Владимировна Веснина иброз дошт, ки њадаф аз ин њамоиш шиносої бо њамтоёни тољик ва таќвияти њамкорї бо онњост. Мавсуф, њамчунин оид ба шевањои таълими муассисањои тањсилоти ибтидоии касбии шањри Томск маълумот дод. Ба аќидаи вай, соња дар натиљаи робитањои мутаќобилан судманди байни таълимгоњњо рушд менамояд. Бино-бар он, мо мутмаинем, ки, - афзуд вай, - ин сафари мо бо имзо шудани шартномањои њамкорї, ки ба ман-фиати тарафайн хоњад буд, ба анљом мерасад. Мудири шуъбаи муассисањои

тањсилоти ибтидоии касбии Вазо-рати маориф Б. Шарофова иброз

дошт, ки чунин вохўрї бо намоян-дагони шањри Томск бори аввал ба амал омада истодааст ва мо аз ин падида хушњолем. Маќсад аз чунин њамкорињо тавсеа бахшидан ба си-фати тањсилот ва омода кардани мутахассисони ба талаботи бозори мењнат љавобгў мебошад.

Бино ба гуфти Л. В. Веснина, 50 фоизи муњассилини макотиби тањсилоти ибтидої ва миёнаи касбии шањри Томск аз њисоби хориљиёнанд, ки дар байни онњо тољикон низ мавќеи муайян доранд. Њоло дар шањри Томск 66 муассисаи омўзишї ва 2 донишгоњ вуљуд дорад. Соли гузашта ду нафар аз тољикбачањо техникуми ин шањрро хатм карда, ба мактабњои олї дохил шуданд. Боиси шодмонист, ки онњо бо идрорпулї, хобгоњ ба таври ройгон таъминанд. Зимни суњбат бо директори

омўзишгоњи касбии раќами 27 – и шањри Томск Владимир Леонидович Блинов маълум гардид, ки мавсуф аз дањ муассисаи тањсилоти ибтидої ва миёнаи касбї боздид ба амал оварда, шартномањои њамкорї ба имзо расони-даанд. Ў њамчунин, афзуд, ки агар мин-баъд барои таљрибаомўзї шогирдони њар ду љониб ба љумњурињои њамдигар фиристода шаванд, муносибатњо боз њам вусъат хоњанд ёфт. Директори коллељи иќтисодї - са-

ноатии шањри Томск Наталия Вик-торовна Кузнетсова бар он назар аст, ки минбаъд њамкорї кардан бо мактабњои тањсилоти ибтидої ва ми-ёнаи касбии Тољикистон ба манфиа-ти кор аст, вале як мушкилї вуљуд дорад. Ин набудани хати парвоз ми-ёни Љумњурии Тољикистон ва шањри

Томски вилояти Россия аст. Кузнет-сова аз мењмоннавозии мардуми мо изњори сипос намуд. Вай афзуд, ки 1 нафар љавони тољик имсол риштаи технологияи мошинсозиро хатм на-муд. Директори техникуми политех-

никии шањри Томск Юлия Вениа-миновна гуфт, бо коллељи инфор-матика ва техникаи компютерии шањри Душанбе шартнома бастем. Минбаъд донишљўёни тољик мисли муњассилини Россия ба таври рой-гон тањсил карда, аз њамаи имтиёзњо бархурдор мешаванд.Муовини аввали директори

коллељи кўњии ба номи С.Юсуфоваи шањри Душанбе А.Каримов иброз дошт, ки бори аввал бо як ќатор ма-котиби тањсилоти ибтидої ва миё-наи касбии шањри Томск шартнома бастем. Шартномаи мо ду масъа-ларо дарбар гирифтааст. Яке табо-дули таљрибаи омўзгорон ва дигар идомаи тањсили донишљўёнамон дар муассисањои таълимии ин шањр мебошад. Аллакай тибќи шартнома аз 1 – уми сентябр 4 нафар шогирди мо аз рўйи ихтисоси геологияи на-фту газ дар коллељи политехникии шањри Томск тањсилро шуруъ меку-нанд. Умед аст, ки њамкорињои суд-

манд, бахусус, табодули таљрибаи муассисањои тањсилоти ибтидої ва миёнаи касбии шањри Томски Рос-сия бо Љумњурии Тољикистон рушд ёфта, ба савияи донишандўзї ва касбомўзии шогирдон мусоидат ме-намояд.

Њотами ЊОМИД, «Омўзгор»

МУНОСИБАТЊО ВУСЪАТ МЕЁБАНД

Муовини вазири маорифи

додаампањафмм

50ташкимшвагу

Одамон аз дўстї ёбанд бахт,Душманї орад ба мардум рўзи сахт.Дар ин шоњбайти Мирзо Турсунзода моњияти

дўстиву бародарї ва зарари љангу нифоќ хеле возењ ифода шудааст. 27-уми июни соли 1997 дар китоби таърихи миллати тољик бо њарфњои зарин навишдта шудааст, зеро мањз дар ин рўз офтоби оштї дубора тулўъ карда, сарзамини бињиштмонанди моро навозиш кард, дилњои ноу-медгаштаи мардумро гармию њарорат бахшид. Мањз дар ин рўзи нек кабўтари сулњу дўстї ду-

бора ба сокинони Тољикистон номаи њамдиливу иттињод овард. Шонздањ сол аст, ки дар забони хурду калони љумњурї таронаи мењр ва суруди дўстист. Бо вуљуди гузаштани на он ќадар ваќти зиёд, мардуми ободкори мо барои рўзгори оянда заминаи мустањкам гузошт. Дар соњаи маориф дигаргунињои азим рух дод. Дањњо мактаби наву замновї сохта шуд. Ќариб њамаи дабистонњои љумњурї бо ашёи зарурии хониш ва компютерњо муљањњаз гаштанд. Шогирдони мактабњои миёнаи мо дар озмунњои љањонї иштирок карда, соњиби љойњои намоён шуданд. Садњо номгўйи китобњои дарсии бо сифати аъло чопшуда дастраси хонан-дагони љумњурї гаштанд. Ин китобњо ба такмили шахсияти наврасони мо ва њаматарафа инкишоф ёфтани онњо мусоидат мекунад.Ин њама комёбї аз файзи вањдату сулњ аст. Мо,

омўзгорон, вазифадорем, ки шогирдони худро дар рўњияи ватанпарастї, эњтироми њамдигар ва њифзи мероси маънавии миллат тарбия намоем. Зеро дар њар љо, ки дасти дўстї ва неруи ихлос

бошад, дар он љо комёбї њам хоњад буд. Мо ин њаќиќатро дар таљрибаи худ дидаем. Зарур аст, ки њар рўз ба хотири фардои Ватан кор кунем, дарах-ти дўстии миллатро, ки навбар аст, эњтиёт намо-ем. Мо аз ўњдаи ин кор ба хубї мебароем. Ин рўзи саид – Рўзи Вањдати миллї ба њамаи њамватанони азиз фархунда бод!

К.РАЉАБОВА, директори мактаби раќами 19-и

шањри Душанбе

РЎЗИ ИТТИЊОДБАХШ

Бо маќсади муайян на-мудани дараљаи фаъолия-ти эљодї, мањорату малакаи касбї ва тарѓибу ташвиќи таљрибаи пешќадами мураб-биёни муассисањои томактабї дар маркази вилояти Хатлон – шањри Ќўрѓонтеппа даври сеюми озмуни «Мураббияи сол – 2013» баргузор гардид, ки дар кори он довталабон аз њамаи шањру ноњияњои вилоят ширкат варзиданд.Пеш аз оѓози озмуни вилоятї

намоиши васеи дастовардњо ва мањсули эљоди кормандони муассисањои томактабї баргу-зор гардид. Ба муносибати ин чорабинии

муњим љамъомади тантанавї баргузор гардид, ки дар он муовини раиси вилояти Хат-лон Ситора Шерова ва Хоналї

Ќурбонзода – сардори раёсати маорифи вилоят иштирок до-штанд. Номбурда њозиринро ба ин муносибат муборакбод намуда, барору муваффаќиятњо таманно намуд. Озмуни «Мураббияи сол

– 2013» аз рўи 7 шарт, яъне њисоботи мураббияњо, фаъо-лияти эљодї, њолати психологї – педагогї, гузаронидани машѓулият, мањорати актёрї, сохтан ва тасвири ягон манзара ва донистани њуљљатњои меъёрї - њуќуќии соња сурат гирифт.Нињоят, озмун љамъбаст

гардид: узви њакамон бо як овоз Садбарг Љўраева - мураб-бияи кўдакистони №24-и шањри Ќўрѓонтеппаро бо 125 хол сазовори љои аввал ва ѓолиби озмуни вилоятї эълон намуданд.

Љои дуюм насиби Робия Пи-рова – мураббияи кўдакистони №2-и ноњияи Данѓара гардид. Ба ѓолибон Ифтихорнома ва тўњфањои хотиравии раёсати маорифи вилоят супорида шуд.

Љумъабек ЭЊСОНОВ,«Омўзгор»

САДБАРГ – МУРАББИЯИ БЕЊТАРИНТАЪЛИМГОЊИ ГУЛОБОДИЊО Дар арафаи Рўзи Вањдати миллї сањни мактаби №33 –и дењаи

Гулободи ноњияи Восеъ намуди идона дошт. Мењмонону даъват-шудагон ва волидон бо фарзандонашон интизори ифтитоњи бинои мактаби нав буданд. Дар расми ифтитоњ муовини вазири маорифи Љумњурии Тољикистон Тољинисо Мањмадова ва раиси ноњияи Во-сеъ Рустам Латифов иштирок карданд. Бояд зикр кард, ки мактаби нав дар доираи њамкорињои молиявии байни Њукумати Љумњурии Тољикистон ва Њукумати Љумњурии Федеративии Олмон дар љараёни татбиќи марњилаи 2-юми Барномаи «Фондњои љамоавї барои му-соидати рушди маълумоти асосї ва барќарорсозии инфраструктураи коммуналї» бо дастгирии Бунёди миллии иљтимоии маблаѓгузории Тољикистон (БМИМТ) ва Бонки олмонии рушд сохта шудааст. Дар бунёди мактаб сањми волидайну омўзгорон калон буда, бо маблаѓи 27 њазору 726 сомонї корњои барќарорсозиро ба анљом расонидаанд. Ба ин муносибат Тољинисо Мањмадова ва Рустам Латифов омўзгорону хонандагонро табрик намуда, ба онњо дар пешбурди таълиму тарбияи барору комёбињо орзу намуданд. Муовини вазири маорифи Љумњурии Тољикистон Тољинисо Мањмадова дар идомаи сафар бо вазъи сохтмо-ну барќарорсозии мактабњои тањсилоти миёнаи умумии № 31,41 ва 27 аз наздик шинос шуда, ба масъулини соња дастуру супоришњои мушаххас дод.

Шариф АБДУЛЊАМИД, «Омўзгор»

МУЖДА

Бо дастгирии Њукумати Љумњурии Тољикистон ва Вазорати маориф дар доираи маблаѓгузории лоињаи гранти Фонди каталитикї дар дењаи Майдони нави шањри Роѓун мактаби замонавии дуошёна мавриди бањрабардорї ќарор ги-рифт. Бинои таълимї аз 6 синфхона,

дафтари кории директор, хонаи муаллимон, китобхона, дафтари муњосиб, буѓхона ва дигар иншооти ёрирасон иборат буда, бо маблаѓи зиёда аз 1 млн. сомонї сохта шуда-аст. Њамчунин, мактаб ба маблаѓи зиёда аз 44 њазор сомонї: аз ќабили 89 маљмўъ мизу курсии талабагї, 6 дона тахтаи синфї, 14 дона мизи корї, 21 дона курсї барои муалли-мон, 6 маљмўъ мизи компютерї бо курсиаш, 14 дона љевон барои китоб, 2 дона љевон барои либос, 1 маљмўъ

таљњизот барои дафтари кори ди-ректор, 6 дона рафи китобмонї ба-рои китобхона муљањњаз гардонида шудааст. Дар маросими ифтитоњи мак-

таб муовини вазири маориф Ф.Исмонов, муовини раиси шањри Роѓун Ф.Толибов ва сардори раёса-ти сохтмони асосии назди Вазорати маориф А.Зарипов иштирок намуда, њангоми боздид аз сифати корњои сохтмонї изњори ќаноатмандї карданд. Вобаста ба муљљањаз гар-донидани синфхонањо бо шиору навиштањои фаннї Ф.Исмонов ба масъулини маорифи шањри Роѓун дастуру супоришњои мушаххас дод. Дар љамъомади тантанавї муо-

вини вазири маориф Ф.Исмонов кормандони соњаи маориф, хонан-

дагон ва ањли љамоатчигии дењаи Майдони навро ба муносибати Рўзи Вањдати миллї ва ифтитоњи ин боргоњи маърифат табрику мубо-ракбод намуда, бунёди онро аз сиё-сати маорифпарваронаи Президен-ти Љумњурии Тољикистон Эмомалї Рањмон нисбат ба соњаи маориф арзёбї намуд.

- Омўзгорону кормандони соњаи маорифро зарур аст аз чу-нин шароити мусоид самаранок истифода баранд ва љињати таъ-мини сифати тањсилот софдилона мењнат намоянд. Дар баробари ин, хонандагон низ бояд бо одо-бу рафтори намунавї ва дониши мукаммал дар ивази ѓамхорињои Њукумати Љумњурии Тољикистон содиќ бошанд, -таъкид намуд Ф.Исмонов.

Ноилшо НУРАЛИЕВ,

«Омўзгор»

БУНЁДКОРЇ

МАКТАБИ НАВ ДАР РОЃУН

№ 26 28-уми июни соли 2013 3ОМЎЗГОР АРЗИШЊОИ МАЪНАВЇ ЊУВВИЯТ АСОЛАТИ МИЛЛЇ ВА ВАЊДАТУ ЯГОНАГЇВањдати миллат, вањдати башар, вањдати адён, вањдати вуљуд, вањдати шуњуд ва амсо-ли инњо дар маркази таваљљуњи њукамо, орифон, адибон, дав-латмардон ва дигар табаќањои мунавварфикри ањди бостон ќарор дошт ва минбаъд низ ин масоил дар афкору аъмоли пасвандон ба таври боиста-ву шоиста густариш ёфта, ба дараљаи волои худ расид. Нук-таи муњиме, ки дар ин љойгоњ зикраш бамаврид аст, он аст, ки аввалин хидмат барои рушду густариши ягонагиву вањдати милал хидмати тамаддуни куњани ориёитабор ба тамад-дуни љавони ин аќвом аст, яъне тамаддуни куњани ориёї, ки саропо вањдатгаро ва аз якдигарфањмї иборат буд, ба тамаддуни љавону љадиди он кўмаку хидмати чашмгире на-муд. Мусаллам аст, ки илму

фарњанг, расму оин, мазњабу кеш, забон, иќтисод, марзу бум, вањдату якдигарфањмї ва дигар муќаддасот љавњару баќои миллат мањсуб гарди-да, њар як миллати воњид мањз ба василаи њамин арзишњо ба тамаддун ва таърихи башарї ворид мешавад. Мардуми маърифатдўсту тамаддунофари тољик анъаноти волои гузашта-гони хешро њифз намуда, бо такя ба арзишњои маънавиву ахлоќї ва сиёсиву фарњангї аз дер боз миллати худро ба вањдату якдигарфањмї, сулњу салоњ њидоят мекунад ва ба сўйи тамаддуни мутараќќии умумибашарї гом мегузорад. Сиёсати имрўзаи мо, ки дар

он тамоюли миллатдўстї эњсос мешавад, миллатпарастии бе-газанд буда, ягон афродро мавриди тањќиру таън ќарор намедињад, балки тамоми миллиятњои дигарро ба дўстиву рафоќат, ба сулњу салоњ даъват мекунад. Бидуни шакку шубња, сиёсати кунунии Њукумати Љумњурии Тољикистон дар бо-раи сулњу Вањдат ва гиромї до-штани арзишњои миллї сиёса-ти танњо Тољикистон набуда, балки тамоми дунё ин сиёсатро пайравї ва пазирої мекунанд. Яъне ин сиёсат рољеъ ба сулњу субот ва вањдату якдигарфањмї хусусияти умумибашарї до-шта, љавњари он аз ќаъри асрњо об мехўрад. Дарвоќеъ, вањдати миллие,

ки дар сарзамини мањбубамон – Тољикистон пайрезї ва усту-вор шуда истодааст, дар ибти-до тавонист бањри таъмини гу-стурда ва устувори иљтимоию сиёсї ва фарњангиву иќтисодии ин сарзамин мусоидат намояд. Вањдати миллии Тољикистон нахуст дар хомўш карда-ни оташу даргирињои љанги шањрвандї ва истиќрори сулњу вањдати миллї наќши боризе гузошт, ки тамоми љомеа мун-тазираш буданд.Бояд иќрор шуд, ки сарчаш-

маи ба вањдат гаравидани мар-думи тољик дар замони љанги њамватанї суханони пурихлос ва содиќонаи Раиси Шўрои Олии Тољикистон, њоло Пре-зиденти кишвар, муњтарам Эмомалї Рањмон дар сессияи 16-уми Шўрои Олии Љумњурии Тољикистон дар шањри Хуљанд мебошад, ки гуфта буд, «то он даме, ки як тан аз њамватанони мо дар марзњои бегона гуреза шудаву зањри ѓарибї мечашанд, ман худро осуда эњсос нахоњам кард». Ин суханон ва кўшиши ба Ватан овардани гурезањо бу-нёд ва хишти нахустину зарри-ни бинои вањдати навини моро ташкил дод. Дар давраи басе хатарнок ва тааммулнопазир ба кишвари љангзадаи Афѓонистон сафар кардану ба сулњу оштї ва вањдат даъват кардани ба-родарони ранљидахотир дар замири хурду бузурги кишвар армону орзуњои деринтизорро аз нав зинда карда, умеду бо-варии онњоро ба вањдату дўстї ва ояндаи дурахшони ватани мањбубамон тањким бахшид. Ба даст омадани мафњумњое

чун оташбас, якдигарфањмї, истиќрори сулњу вањдат ва ри-зоияти миллї барои тамоми мардуми ќаламрави љумњурї ва хосатан, бањри сокинони

маркази кунунии вилояти Хат-лон ва навоњии атрофи он ки доѓтарин манотиќи даргирињо буд, яке аз хостањо ва армонњои дараљаи аввал ба шумор ме-рафт. Мардуми ин минтаќа, фаќру гуруснагї, ѓаму дар-ди хонаву дар, фарзандон, њамсарон ва бародарони дар љанг талафёфтаи хешро як сў гузошта, бештар дар андешаи ба даст овардани сулњу вањдат буданд ва волоияту арзиши ин мафњумњои муќаддасро беш аз дигарон дарк мекарданд.Сулњу салоњ дар табиату

хислат, хулќу атвор, сиришту нињод, дар хуну пўст ва дину имони миллати тољик аз дер боз маќоми марказиро дорост. Пўшидаву пинњон нест, ки та-моми динњои љањон, бахусус дини мубини ислом, њама гуна љангу низоъро мањкум ва сулњу оштиро тарѓибу талќин меку-нанд, чунки сулњ дар фарњанги мо, тољикон, бењтарину муњимтарин василаи расидан ба саодат аст. Мањз бо дарки амиќи ин

масъала, Президенти мам-лакат ба натиљае расид, ки

созмони ѓайрињукуматии Њаракати вањдати миллї ва эњёи Тољикистонро, ки њадафи мењварии он ором гардо-нидани вазъи номуътадили њамонваќтаи кишвар буд, таъ-сису ташкил намояд. Ин со-змон дар таъмини сулњу субо-ти љомеаи шањрвандї наќши муассиру мондагор гузошта, ба ин васила, аз љониби тамо-ми ќишри љомеа бо хушнудї дастгирї ёфт ва мардуми оддї аз он пуштибонї намуданд. Ба њайати ин њаракат ашхоси гу-ногункасби фарњехтаи миллат шомил буданд ва дар як мудда-ти кўтоњ дар тамоми вилоятњо ва шањру навоњии љумњурї намояндагињои он таъсис ёф-танд. Онњо барои тарѓиби сулњу субот дар љомеа якди-лона камари њиммат бастанд. Ин њаракат тавонист, ки мар-думро дар атрофи Њукумати љумњурї ва Президенти мам-лакат муттањид намояд. Мар-дум ормонњои Президент ва Њукуматро чун ормонњои олии худ бањри расидан ба вањдати комил, зиндагии осуда ва њаёти осоишта пазируфтанд.Донишгоњи давлатии

Ќўрѓонтеппа ба номи Носири Хусрав, ки калонтарин муас-сисаи илмиву таълимї воќеъ дар маркази калонтарин вилоя-ти љумњурї мебошад, мањз ба шарофати Истиќлолияти дав-латии Љумњурии Тољикистон таъсис ёфт ва бо пойдор гарди-дани Вањдати миллї ба татбиќи наќшањои бузурги бунёдкорї ва созандагї дар соњаи маориф ноил гардид. Махсусан, дар си-ёсати давлатї самти арзишман-ду афзалиятнок эълон шудани соњаи маориф, ки ќимати балан-ди сиёсї, иљтимої, иќтисодї ва маърифативу фарњангї дорад, ба њайати устодону профес-сорони Донишгоњи давлатии Ќўрѓонтеппа ба номи Носири Хусрав низ бе асар намонд.Густариши тањсилоти бо-

сифат, њамгироии низоми ягонаи љањонии тањсилот, таъмини эњтиёљоти инсон ба донишу њунар ва маълумот омили муњими пешрафти кори онњо гардид. Мањз Вањдати миллї њисси

масъулиятшиносї ва боварї ба сиёсати созандаи Президенти кишвар ба устодони Донишгоњи

давлатии Ќўрѓонтеппа ба номи Носири Хусрав имконият дод, ки дар як муддати кўтоњ ба натиљањои баланди илмию таълимї дастрасї пайдо карда, дар татбиќу амалисозии сиё-сати вањдатгароёнаи сарвари мамлакат сањми арзандае гузо-ранд.Мо, ки аслан миллати ба зоти

худ ягонаву нодирем, бе њам зи-ста наметавонем, барои њамин њам муваззафем, ки якдигар-ро дўст дорем ва муњимтарин вазифаи мо иборат аз он аст, ки тамоми мањорату малака, дониш, ќобилияту фаъолияти хешро бањри истиќрори сулњу амонї, таъмини бехатарї, пойдорї ва таќвияти вањдату ягонагии миллии мардуми тољик ва сокинони кишвари мањбубамон сафарбар намо-ем, зеро истиќлолият, вањдат, ягонагии миллї худ аз худ таъмин нагашта, балки устуво-риву пойдории давлати миллї, истиќлолияти он, Вањдату яго-нагии миллї ба њифзу њимояи њамагон ниёзманд аст.Љумњурии Тољикистон, ки

айни замон дар садади мавќеи хос пайдо кардан дар љомеаи љањонї мебошад, чандин сол мешавад, ки бо мамолики мутараќќии љањон њамкорињои бисёрљонибаи судмандро ба роњ мондааст. Барои мавќеи хос пайдо кардан дар љомеаи љањонї моро зарур аст, ки гу-заштаи худро хуб дарк намоем, аз таљрибаи ниёгон истифода бурда, бо силоњи пурќудрати илму дониш мусаллањ шавем, аз навгонињои техникаву тех-нологияи муосир бархурдор бошем, бо шуури пурѓановати таърихию анъанањои бой, маросимњои суннатї, њаёти маишї, тарзи зиндагии миллї, ки васоити асосии њастии мил-лат аст, ба љањони муосир во-рид гардем ва дар тамаддуни умумибашарї сањми худро гузорем. Њамчунин, сабаќњо, донишњо, дастовардњо ва њунаре, ки мо аз тамаддуни љањонї мегирем, нахуст онњоро ба андешаи миллии имрўзаамон мувофиќу мутобиќ гардонда, ба шогирдон омўзонем.

Мањмад ШОДИЕВ,ректори ДДЌ ба

номи Носири Хусрав

ки дар сарзамини мањбубамон

сЊэмнњсзтмбмдањ

Дар мактабњои олии мамлакат ба ифтихо-ри Рўзи Вањдати миллї чорабинињои гуно-гуни илмию фарњангї ва варзишї баргузор карда шуданд. Дар Донишкадаи тарбияи љисмонии Тољикистон ба номи С.Рањимов низ ба ин муносибат силсилаи вохўриву њамоишњо ва озмунњои тантанавї ба вуќўъ пайвастанд. Ин љо њафтаи гузашта ба истиќболи Рўзи Вањдати миллї бо шоирони соњибистеъдоди љумњурї Раънои Мубориз ва Рудобаи Мукаррам вохўрии рангину љолиб баргузор гашт. Вохўрї бо суханронии ректо-ри донишкада Шодї Сафаров ифтитоњ ёфт. Ў дар бораи наќши адибони тољик дар тантана-ву пойдории вањдату дўстї ва њамчунин, оид ба муњтавои эљодиёти шоирон - мењмонони мањфил сухан гуфт.Раънои Мубориз пас аз тавсифи фишурдаи

шеъру шоирї аз сурудањои хеш дар ситоиши Вањдат намунањо ќироат кард. Шеърњои Ру-добаи Мукаррам низ самимию пурмазмун бу-данд ва писанди њозирини вохўрї гаштанд.Донишљўёни донишкада ба суолњои зиё-

ди худ перомуни рисолати шеър, моњияти

адабиёти бадеї ва моњияти вањдату дўстї аз љониби шоирањои ширинсухан љавобњои љолибу муассир дарёфтанд.Дар ин вохўрии хотирмону сурурбахш

муовини раиси Кумитаи љавонон, варзиш ва сайёњии назди Њукумати ЉТ Алимањмад Мирзоев иштирок ва суханронї намуд.Рўзи Вањдати миллї дар ДТЉТ ба номи С.

Рањимов дар сатњи баланд таљлил хоњад шуд.А.ИЛЁСПУР,

«Омўзгор»

Вањдат нидоест, ки ба муттањидї даъват мена-мояд. Аз ќадимулайём мардум барои осуда ва ором зиндагї кардан ва барои бењбудии зин-дагии худ муттањидиро омили асосї медони-станд. Инсоният бидуни ягонагиву баробарї ба мартабаи баланд раси-да наметавонад. Мањз Вањдат инсониятро ба бењтарин дастовардњо ноил гардонид ва мегар-донад.Ба таърихи халќи

тољик нигарем, меби-нем, ки барои устувории давлату давлатдорї халќ њамеша роњи Вањдатро пеш гириф-тааст. Сарони давлати абарќудрати Сосониён

њамеша кўшиш мекар-данд, ки дар ќаламрави давлаташон баробари-ву бародарї њукмфармо бошад, зеро њар љое, ки ягонагист, сулњ низ он љост. Њар љое, ки сулњ њаст, амониву баракат низ он љост.Тўли чанд соле, ки

мардуми тољик аз нофањмињо ба љанги шањрвандї даст зада буданд, хавфи барњам хўрдани миллати тољик ба миён омада буд. Њамаи ин нофањмињо бо ташаббуси Пре-зиденти кишварамон Эмомалї Рањмон барњам хурданд ва сулњу бародарї тантана кард. Дар Тољикистони соњибистиќлоли мо бо

сарварии ин роњбари оќил Созишномаи истиќрори сулњ ба имзо расид ва 27-уми июн Рўзи Вањдати миллї эълон гашт. Хушбах-тона, Ватани мо дар партави сулњу вањдат рўз аз рўз бештар шу-куфта истодааст. Вази-фаи мо, шањрвандони Тољикистон, ин аст, ки вањдату ягонагиро чун гавњараки чашм нигоњ дорем.Умри неки љовидон аз

Вањдат аст,Шодии пиру љавон аз

Вањдат аст.

ТољинисоСАФАРОВА,

омўзгори литсейи №2-и шањри Душанбе

ВОХЎРЇ ТАШАББУС

АДИБОНИ ВАЊДАТСАРО ОМИЛИ ШУКУФОИИ ВАТАН

№ 26 28-уми июни соли 20134 ОМЎЗГОР ТАЪРИХ ЉАШН

Барои ба вуљуд омадани њамагуна падидаи нав, пеш аз њама, заминањои объективї фароњам меоянд. Сипас, дар зами-наи он субъекти фаъол ба ташкил ё бунёди чизи нав кўшиш ба харљ медињад. Љараёни ба вуљуд ома-дани ангезандањои нав дар љомеа низ бо чунин низом шакл меги-рад. Агар ба љараёни шаклгирии Њаракати вањдати миллї ва эњёи Тољикистон назар андозем, пас бо боварии том гуфта метавонем, ки вањдати миллї дар заминаи хушку холї не, балки дар асоси як ќатор омилњое ба вуљуд ома-да буд, ки мањз онњо имконияти ташкили чунин як созмони бону-фузро замина гузоштанд. Бо њукми таќдир ва хуш-

бахтию мадади халќ иќдоми баргузор намудани иљлосияи XYI Шўрои Олии љумњурї дар шањри Хуљанд ба миён омад ва Раиси Шўрои Олї интихоб гардидани Эмомалї Рањмон табаддулотеро дар раванди ин-кишофи љомеа ба амал овард. Дар чунин лањзањои барои Ва-тан ва миллат њассос Раиси Шўрои Олї бо зиракию њушёрї ќадамњои нахустини фаъолияти сиёсии худро хост аз таъмини созиши миллї оѓоз намояд, вале

азбаски ин љанги шањрвандї ба сари мардум хисороти зиёде ба миён оварда буду ќањру ѓазаби гурўњњои мухталиф амиќ рафта буд, муддати муайяни ваќтро талаб менамуд. Раиси Шўрои Олии љумњурї Эмомалї Рањмон фаъолияти худро ба самти дигар - барќарор намудани маќомоти идоракунии давлат, мўътадил намудани вазъи сиёсии кишвар, ба низом даровардани маќомоти интизомии кишвар, баргардо-нидани фирориён ба Ватан ва амсоли инњо равона намуд. Ин самт кори раиси Шўро дар муд-дати кўтоњ самараи хуб ба бор овард. Дар байни мардум оњиста - оњиста якдигарфањмї, дўстї, созиш, пешравии иљтимоию маънавї ба амал омад. Моњи ноябри соли 1994

дар таърихи тољикон сањифаи наве оѓоз гардид, ки ин ба вуќуъ пайвастани интихобо-ти умумихалќї ва интихоби Президенти кишвар, инчунин, ќабули Сарќонуни нави давлати тољикон буд. Фаъолияти сиёсї, кордонию зиракї, хиради азалї ва назари дурбинона доштани раиси Шўрои Олии љумњурї Эмомалї Рањмонро дида, мар-думи Тољикистон бо тариќи алтернативї ўро Президенти худ интихоб намуданд ва хато њам накарданд. Президенти тозаинтихоб,

пеш аз њама, кўшиш ба харљ дод, ки истиќлолияти комили тољиконро устувор, амнияту оро-ми кишварро барќарор, њифзи њуќуќу озодињои шањрвандони кишвар ва вањдати миллию фарњангии саросари кишварро таъмин намояд. Љињати бунёди љомеаи навин

барои тољикону тољикистониён, пеш аз њама, сулњ ва вањдати миллї лозим буд. Ин кори хайр

танњо 27 июни соли 1997 дар шањри Москва ба имзои Со-зишномаи умумии истиќрори сулњ ва ризоияти миллї њалли худро ёфт. Президенти киш-вар, муњтарам Эмомалї Рањмон таъкид карданд, ки «вањдати миллї ва эњёи Тољикистон бояд ба њар як гузару мањалла ва шањру дења роњ ёбад. Дар

ташкилоту корхонањо, мактабу донишкадањо пайравони худро пайдо кунад». Дар њаќиќат њам, дар муддати кўтоњи таърихї мардуми кишвар зери парчами вањдат ва худшиносии миллї муттањид шуда, барои бунёди љомеаи навини дунявї гомњои мустаќилу ќотеъи худро гу-зоштанд. Ин амали хайр бори дигар ба оламиён собит намуд, ки танњо дар шароити сулњу су-бот, якдигарфањмиву њамкорї метавон њамагуна љомеаро аз бўњрони сиёсию иќтисодї ва иљтимої наљот бахшид.Таъсисёбии созмони

љамъияти Њаракати вањдати миллї ва эњёи Тољикистон ба-рои рушду нумўъ, устуворї ва пурќувват гардонидани давлати тољикон такони љиддї бахшид.

Мардум бо умеду диди тоза ба инкишофу пешравии љомеа на-зар меандўхтагї шуданд. Зару-рати ташаккули тафаккури нав, бедор намудани њисси худшино-сиву ифтихор ва шуури миллї доштанро дар ботину зоњири њар як шањрванд, алалхусус, дар миёни љавонон ба амал овард. Ба инкишофи маънавия-

ту тарбияи ахлоќии љавонон диќќат додан таќозои замон аст, зеро танњо рўњи солим ва љисми солим метавонад, љомеаи инсо-ниро пеш барад ва аз њама гуна буњрон наљот бахшад. Маќсад ва њадафи њама гуна тарбия, ин пеш аз њама, аз ташаккули њамаљонибаи шахс, ки дар худ ѓановати баланди маънавї, ахлоќи пок ва љисми солимро ба њам овардааст, иборат мебошад. Љавонони солимфикро бояд таќдири худ ва таќдири оян-даи љомеаро ба даст гирифта, фаъолияташонро дар соњањои муайни љамъиятї пеш баранд ва кўшиш ба харљ дињанд, ки дар интихобот, хулосабарорї ва пешбарии њаёти худу љомеаи инсонї мустаќил бошанд, та-факкури дастнигар надошта,

аќидаронии озодї ва ба ќувва ва нерўи аќлонии худ боварї дошта бошанд. Файласуфи классики немис Л. Фейербах гуфта, ки «инсон фаќат њамон ваќт чизе ба даст меорад, ки ба ќувваи худ боварї дорад». Та-факкури имрўзаи љавононро ба њастии љомеа ва сатњи зиндагї мувофиќ кардан зарур аст. Барои инкишофи шахсиятњои

тафаккури нав ва мустаќил дошта пеш аз њама, баланд бардоштани сифати таълиму тарбия, андўхтани донишњои замонавї, азбар намудани илму технологияи пешќадам, тарбия намудани љавонон дар рўњияи ватандўстиву ифтихори миллї, ходогоњу худшинос будан зарур аст. Демократикунонии раван-

ди љомеа, бунёд ва густариши љомеаи шањрвандї, инчунин давлатсозии навини тољикон таќозо мекунад, ки ба вазифаи таълим ва тарбиядињии насли наврас ва ањли љомеа мутахас-сисони баландмаълумот, ки дорои афкори эљодї, соњиби донишњои амиќ мањорат ва ќобилияти касбї њастанд, љалб карда шавад, то онњо тавонанд, насли љавононро дар рўњияи сулњљўёна, инсонпарварона, пойдории адолати иљтимої, бархурдорї аз њуќуќу вазифањои худ, эњтироми ќонун ва дарки волояити он њидоят намояд. Агар мактаби давлатдорию

давлатсозии Президенти киш-варро сањфа ба сањфа вараќ гардонем, пур аз мардона-гию љасорат, ќавииродагию устуворї ва назари амиќу дур-бинона буда, барои имрўзу фардои миллат, барои навра-сону љавонон мактаби ибрат ва тарбия аст. Зарур аст, ки ин сифатњои поки инсониро њар як фарди ватанхоњу ватандўст, иф-тихори миллї дошта дар замири худ инкишоф дињад.

Латофат НАЗИРОВА, ректори ДЉТИБКСМ

збаски ин љанги шањрвандї баари мардум хисороти зиёде баиён оварда буду ќањру ѓазабирў о а ф а раф а

танњо 27 июни соли 1997 даршањри Москва ба имзои Со-зишномаи умумии истиќрорис а р зо ї а

Мардум бо умеду диди тоза баинкишофу пешравии љомеа на-зар меандўхтагї шуданд. Зару-ра а а афа р а

аќидаронии озва нерўи аќлодошта бошаклассики немигуфта, ки «инваќт чизе ба даќувваи худ бофаккури имрўз

ВАЊДАТ - ПОЯИ ДАВЛАТ

Барои ба вуљуд омадани

асмгбтОф- инбинасд

Новобаста аз мушкилоти зиёди пешомада Тољикистон тавонист, ки дар миќёси љањон мавќеи устуво-ри худро пайдо кунад. Ин ки имрўз Тољикистони соњибистиќлолро зиёда аз 150 давлати љањон ба расмият мешиносанд ва зиёда аз 100-тои онњо дар шањри Душанбе намояндагињои худро доранд ва иќдомњои хайрхоњона, дурандешона ва пешнињодњои љолиби таваљљуњи Сарвари кишварамон, муњтарам Эмомалї Рањмонро пайваста ва њам пайгирона амалї менамоянд, натиљаи Вањдати миллї аст. Аз муждањои Паёми имсолаи

Сарвари давлатамон ба Маљлиси Олї хуб огањї дорем, ки зисту зин-дагонии мардум дар давоми танта-наи сулњу вањдат хеле бењ гардида, дарозумрии ањолии кишвар агар дар соли 2000-ум ба њисоби миёна

68,2 солро ташкил дода бошад, пас ин нишондињанда дар 16 соли танта-наи Вањдати миллї ба зиёда аз 72 сол расидааст. Њамчунин, дар ин муддат ањолии кишвар аз 6,1 миллион нафа-ри соли 2000-ум ба 8 миллион афзуд. Маоши ањолї сол ба сол зиёд шуда, дар ин давра корхонањои зиёди саноатї ба истифода дода шуданд. Дар ин давра дар соњаи маориф дастовардњои зиёде ба ќайд гирифта шуданд. Зиёда аз 1300 мактабњо таъ-миру тармим ва аз нав сохта шуда, бо таљњизоти муосири замонавї таъмин карда шуданд. Бо назардошти тала-боти љањони муосир Барномаи ком-пютеркунонии муассисањои таълимї ќабул карда шуда, татбиќи даври аввали он анљом ёфт. Даври дуюми Барномаи компютеркунонї идома дошта, дар ин давра ќисми зиёди муасисањои таълимї ва дар маљмўъ, шањру ноњияњо масъалаи компю-теркунониро пурра таъмин наму-данд. Гузаштан ба низоми љањонии тањсилот ва дар раванди таълим истифода намудани воситањои ит-тилоотиву коммуникатсионї бои-си он шуд, ки наќшаву барномањои таълимї, стандартњои фаннї ва риштањои тахассусї бо назардошти талаботи стандартњои љањонї омо-да ва ба тасдиќ расонида шуданд. Сифати тањсилот хубтар шуда,

сатњи дониши хонандагону донишљўён ва дараљаи дарсазхудку-нии онњо бењтар гардидааст. Дар ин раванд, њисси масъулиятшино-сии омўзгорону муњассилин бештар ба мушоњида расида, таъминот бо

маводи таълимї низ хуб ба эњсос мерасад. Иштироки хонандагону донишљўён дар озмунњои фаннии љумњуриявї ва минтаќавию љањонї, бо комёбињо баргаштани аксари онњо ва ба ин васила муаррифии илму таълими Тољикистон дар бай-ни дигар давлатњо натиљаи Вањдати миллї ва пойдории сулњи деринти-зор аст. Вањдати миллї тавонист сар-

сониву саргардонї, парешониву парокандагї ва гуногунандеширо ба сарљамъиву хотирљамъї, сулњу иттињод ва њамдиливу њамбастагї табдил дода, амнияти мардумро таъмин ва кишварро ободу зебо ва шукуфону гулафшон кунад. Вањдати миллї эътиќоду этимоди мардумро ба ояндаи дурахшон дучанд намуд. Њисси худшиносии миллї, ифтихори ватандорї ва эњтиром ба арзишњои миллї натиљаи ташаккули маорифу фарњанг ва дар маљмўъ, маърифа-ти љомеа аст. Дарки баланди маъ-рифати Вањдати миллї ва эњсоси ин мафњуми созандаву бунёдгар ва њаётбахш таќозои замон ва талаби айём аст.Месазад бо ифтихор ва

ќаноатмандї байти шоирро ба худ шиор кунем:Ба давлат бод, дўстон,

давлати мо,Њумоюн бод, Рўзи Вањдати мо!

Раљабалї САНГОВ, сармутахассиси раёсати илм ва инноватсияи Вазорати маорифи

Љумњурии Тољикистон

ТАЉЛИЛ ЊУМОЮНРЎЗИ ВАЊДАТ АЙЁМИ НАТИЉАГИРИИ ДОНИШЊО

Дар литсейи касбї-техникии №32-и шањри Кўлоб аттестатсияи хатмкунии муњассилини он оѓоз ёфт. Барои аз наздик шинос шу-дан ба рафти аттестатсияи хатмкунї мо бо роњнамоии директори литсейи мазкур, роњбари кордону ташаббускор Т.Носиров фаъолияти гурўњи якумро мушоњида кардем. Яке аз муаллимањои бењтарини литсей Шањло Дурмонова тавонистааст, дар муњлати кўтоњ нозукињои касб ва донишњои компютериро ба донишљўён омўзонад. Љавобњои хатмку-нандагон З.Асадулло, Г.Муродова, К.Саидова ва С.Носир ба саволњои билети имтињонї ва саволњои иловагї бори дигар собит сохт, ки донишљўён ба аттестатсияи хатм бо тайё-рии хуб омадаанд. Њангоми суњбат директо-ри литсей дар бораи вазифањои омўзгорону муњассилин дар замони муосир сухан карда аз љумла чунин гуфт:

- Президенти кишвар дар Паёми имсолаи худ ќайд кардааст, ки сифати таълиму тарбия дар муассисањои таълимї бояд пайваста боло равад, ба талаботи тањсилот дар кишварњои пешрафта ва бозори мењнати ватанию хориљї љавобгў бошад. Мањз њамин нуќтаи назарро ањли омўзгорону донишљўёни литсейи мо дар фаъолияти њамарўзаашон меомўзанд ва татбиќ мекунанд. Дар соли хониши 2012-2013 дар лит-сей 12 гурўњи таълимї таъсис дода шуд, ки аз онњо 11 ададро гурўњи яксолаи касбї ташкил медињад.

Шариф АБДУЛЊАМИД, «Омўзгор»

АТТЕСТАТСИЯ

№ 26 28-уми июни соли 2013 5ОМЎЗГОР ДАСТГИРЇ АКСИ САДО

пешнињод, шояд ин нукта асосї њам бошад, дар зери он будани имзои вазири маориф аст. Пас, талаботе, ки дар пешнињод ироа мешавад, умед дорем, ки амали-шаванда аст. Вобаста ба хоњиши муалифони пешнињод чанд ан-дешаи худро бо умеди дарвоќеъ амалї гаштани маќсади пешнињод иброз карданием.Муаллифон менигоранд,

ки имрўзњо онњо (албатта, Пажўњишгоњи рушди маорифи АТТ–ро дар назар доштагистанд) «Стандарти фанни адабиётро на-вишта истодаем» ва илова меку-нанд: «Дар назар аст, ки Барномаи нави таълими адабиёти тољик барои синфњои 5–11…аз љониби кормандони Пажўњишгоњи руш-ди маориф ба зудї тањия гарди-да, дар доираи васеи муаллифону мутахассисон ва адибон баррасї ва муњокима шавад». Дар охир муаллифон хоњиш кардаанд, ки барои бењтар кардани сифа-ти Барномаи таълими адабиёти тољик мулоњизањои худро дигарон пешнињод намоянд.Дар ин љо бояд як чизи муњимро

ќайд кунем. Сухан дар бораи тай-ёр ва тасдиќ кардани Стандарти давлатї ва барномаи таълимї ме-равад. Фаромўш набояд кард, ки Стандарти давлатиро маќомоти давлатї дар симои Њукумати Љумњурии Тољикистон тасдиќ ме-кунад ва сипас дар асоси он бар-номаи ин ё он фан тањия ва амалї карда мешаванд. Аз ин рў, пеш аз њама бояд донем, ки давлат бо во-ситаи таълими фанни адабиёти тољик аз хонандагони макотиби тањсилоти умумї чї мехоњад? Дар оянда аз насли наврас бо воситаи таълими ин фан ба даст овардани кадом хислату ахлоќу донишро маќсади давлатї мешуморад? Ка-дом меъёрњоро дар шуури хонанда ташаккул доданро давлат таќозо дорад? Кадом љањобиниро дар шу-ури насли наврас таълими ин фан бояд ташаккул дињад? Вобаста ба синну сол ва синфи таълимї дар ка-дом меъёрњо давлат ба хонанда до-дани дониш, дар кадом поя ташак-кул додани малакаю то чї андоза ва дар кадом ваќт пайдо кардани мањоратро талаб дорад? Бе муай-ян кардани ин меъёрњо навиштану сохтани барнома хаскаппаеро ме-монад, ки на пойдевор дораду на сутун. Аз ин лињоз, таклиф мекардем,

ки пеш аз њама, лоињаи Стандарти давлатии таълими адабиёти тољик барои мактабњои тањсилоти умумї тањия карда шуда, ба муњокимаи мутахассисон ва адибон гузошта шавад. Баъд аз муњокимаю ќабули Стандарт (ё Меъёри давлатї) аз пайи барнома шавем. Дар он су-рат њам мантиќан кор ба низоми худ медарояд ва њам силсилаи пайдарњамии раванди педагогї риоя мешавад. Ин суханонро барои он навишта истодаам, ки дар соњаи маорифи мо солњои охир одати баде реша давонда-аст. Њатто корро аз чаппаш сар мекунанд: аввал китоб мебарояд, баъд барномаю сипас, Стандарти

таълимиро тасдиќ мекунанд. Ин на танњо ба зарари кор аст, балки хатои мањз мебошад.Як масъалаи дигарро воба-

ста ба пешнињоди фавќузикр иброз карданиям. Барњаќ, дар он пешнињод менигоранд, ки дар тањияи барномањо синну соли мактаббачагон сарфи назар кар-да мешавад. Ин њолро мо дар њамаи маљмўи назариявию ама-лии кори љараёни таълиму тарбия имрўзњо, мутаассифона мушоњида мекунем. Баъди хондани пешнињод шод

гаштам, ки «хайрият, вазорат њам моњияти илми педагогикаи синну-солиро дарк кардааст». На танњо дар таълими адабиёт ин нигоњу амали ѓайриилмї реша давонда-аст, аммо дар ин фан бештар. Набояд фаромўш кунем, ки њар

сину сол ќобилияти хоси дарк ва азхудкуни ин ё он зуњуроти таби-ат, дарки маводи таълимиро до-рад. Агар дар синфњои 1–4 кўдак савод омўзад, хондану бехато на-виштанро аз бар кунад, њисобу китобро ёд гирад, нуран аълонур мебуд. Чаро имрўз дар аксари макотиб

хонанда дар синфњои ибтидої хуб мехонаду дар синфњои болої гўё ќобилияти азхудкуниашро гум мекунад? Ба андешаи ин љониб гап дар сари омўзгор аст. Хушбах-тона, аксари омўзгорони синфњои ибтидої мутахассисанд ва корро бо кўдак хуб медонанд. Дар синфњои болої, махсусан дар синфи 5 мо як масъалаи муњимро–хусусияти дав-раи нозуки синнусоли гузаришро, ки дар илми равоншиносї кайњо исботи худро ёфтааст, сарфи назар мекунем.Вобаста ба моњияти пешнињод

гуфтанием, ки омўзонидани ада-биёт бояд бо низоми хос ба роњ монда шавад. Набояд фаромўш кунем, ки хонанда дар синфњои 1–4 хонданро, дарк кардани маъноњои соддаро имкони аз худ кардан дорад. Агар омўзгор мењри њонданро дар дили кўдак љо карда тавонад, тафаккури мантиќии ўро то андозае инкишоф дињад, ба кори мустаќилона одат кунонад, дўст доштани китоб ва китобхо-ниро дар шуури нав ташаккулёф-таистодаи ў љо карда тавонад, хонандагонаш бурро хонда ва матнњои содаро бехато нависад, доир ба чизи хондааш фикри од-дии мустаќилона дошта бошанд, њам Стандарти давлатї, њам бар-номаи таълимию китобу муаллим ва дар маљмўъ, мактаб ва умуман, соњаи маориф вазифаи худро иљро карда метавонанд.Дар синфњои 5–7 аз фанни ада-

биёт хонанда бояд хониши ифода-нокро омўзад, китобро дўст дорад ва хонад. Чї љойи пинњон кардан, њоло асари мактаббачагон ѓайр аз китоби дарсї китобе ба даст наме-гиранд. Њамон китоби дарсї њам иљорависту тобистон дар дасти

кўдак нест. Бар замми ин, ќариб кулли маѓозањои китоб љойи фурўши ѓайр шудаанд. Ба хотир меояд супориши Сар-

дори давлат дар як вохўрї бо ањли зиё, ки дар њамаи ноњияњои киш-вар сохтани маѓозањои махсуси китобро супориш дода буданд. Афсўс, ки ин супориш беназо-рат монд ва бо њисоботи дурўѓ роњбарони ноњияю шањрњо онро беќурб карданд. Дарвоќеъ, даъ-вои мардуме, ки бо савдои китоб машѓуланд, дар бораи камфоида будани тиљорати он то дараљае њаќ њам њаст. Костани маърифа-ти љомеа, гаронии нарх бо њам омехта, ин соњаро камдаромад кардаанд. Акнун дар ин самт да-сти тавонои давлат зарур аст, то ки китобњоро барои мактаббача-гон кариб бепул ва ё ройгон ба табъ расонанд. Сухан дар бораи маърифати насли навраси ояндаи кишвар меравад ва гузашта аз ин, нигањ доштан, инкишоф до-дани њуввияти миллї, ватандўстї, афзун намудани илму дониш ба ин гуфтањо алоќаи ногусастанї до-ранд. Барои мисол ба дур нараф-та ба бозорњо як назар андозед. Дар њама намуди бозор растањои китобфурўшї мављуданд, аммо асар китобњои характери диниро ба савдо баровардаанд. Ин хуб њам њаст. Одамон мувофиќи талаботи худ асареро аз он љо дарёфт карда метавонанд. Фурўшандагони ин растањо аксар ваќт барои кори савоб ба ин кор даст задаанд ва бешубња, риќзу рўзии худро низ аз ин машѓулият меёбанд. Чаро фурўши китобњои бадеию дарсиро дар бозору маѓозањо мутамарказ ба роњ намонем? Ин саволест, ки имрўз на танњо љавоб, балки амал-ро мехоњад. Дар роњандозии ин амал Вазорати маорифи љумњурї бояд ташаббускор ва ташкилку-нандаи корњо бошад.Вобаста ба ин, занљири пай-

васта барои баланд бардоштани сифати таълими адабиёти тољик дар шароити имрўза боз як чизи муњим аст, ки онро бароба-ри тањияи лоињањои Стандарти давлатї ва Барномаи таълимї бояд њал кунем. Мо масъалаи ба њонандагон дастрас кардан ва ё дастрас будани китобњои бадеи-ро дар назар дорем. Китобњо фа-ровон чоп мешаванд, ки ин хуб аст, аммо бо кадом нарх? Оё он ба њамаи хонанда дастрас аст? Ху-датон ќазоват кунед: магар оилаи тољик, ки он ќадар китобдўстдор несту як либоси садсомониро аз китоби бистсомона афзал медо-над, магар саросар барои фарзан-даш китобро бо арзиши 15–25–сомонї мехарад? Такрор шавад њам таъкид карданиям: Бояд барномаи таъмини мактаб ва мактабхонњоро бо китоби бадеї тањия карда, онро дар сатњи аз њама баланд амалї созем. Бигзор дар њар китобхонаи мактабї дар

асоси барномаи таълимї бароба-ри миќдори хонанда китобњои бадеї бо нархи андаке арзон ва ё ройгон таъмин карда шаванд.Шояд ин навиштањо ханда ва

бештар тамасхури хонандањоро орад ва ба ин њаќ њам доранд, зеро дар њоле, ки китоби дарсї бо музд ба иљора дода мешавад, пас китоби бадеї чї гуна ройгон таъмин мешудааст? Мо медонем, ки буржуазияи тољик (дарвоќеъ, љомеаи бозоргонї њамон љомеаи буржуйї аст) њанўз дар зинаи иб-тидоии пулљамъкунї асту фарзан-дони худро њам дар њамин рўњия тарбия медињад. Гумони ѓолиб аст, ки аз ќатори соњибмансабону соњибмулкњои муваффаќ китоб-хоне бошад ё на, фарзандони онњо

дар мактабњои њамагонї мехо-нанд ё не? Пас, дар ин вазъият њамаи бор ба дўши њукумат ме-афтад. Агар давлат дар симои маќомоти марбута, яъне Вазорати маориф сидќан (на дар шиору дар сухан) хоњад, ки дар оянда насли наврас бо воситаи таълими ада-биёт донову соњибзавќ бошад, ватандўсту њуввияти миллї до-шта, кишварашро сидќан дўст дорад, бояд бо асарњои бадеї таъмин кардани мактабњоро њалу фасл намояд. Дар акси њол аз њама Стандарту барнома, њарчанд аз љињати илмї асосноку аз љињати амалї фоидабахш њам бошанд, суди дилхоњ ба даст намеояд.Омўзонидани хониши бадеї пай-

до кардани мањорати иншонависї, аз худ кардани таърихи адабиёт, ки дар синфњои 8–11 бояд амалї кар-да шаванд, бе хондани китобњои иловагї, бе инкишофи љањонбинии њозиразамони насли наврас имкон-нопазир аст ва мо барои њамин њам дар бораи бо китобњои бачагонаи барои кисаи волидон дастрас дар боло истода гузаштем. Дар таълими фанни адабиёти

тољик муњим аз њама ба хондан одат кунонидани мактаббача аст. Ин масъала њам аз назари барно-масозон ва њам омўзгорону муал-лифи китобњои дарсї берун мон-дааст. Дар барномае, ки сохтани он дар назар аст, бояд мушаххас нишон дода шавад, ки дар кадом синф хонанда кадом китобњоро хонад, кадом шеъру порањои на-сриро аз ёд донад ва муњим аз њама, барои назорати он барои муаллим соати муайян људо карда шуда, ин раванд бањогузорї кар-да шавад.Ду калима дар бораи таълими

назарияи адабиёт. Мо бо анде-шаи муаллифони пешнињод сад дар сад њамовозем ва танњо илова карданием, ки то синфи 5 мактаб-бача шеърро аз наср фарќ карда тавонад кифоя. Он њам бошад гўшнавозию бо мусиќї тавъам будани каломи мавзунро омўзгор истифода бурда, ин мафњумро ба хонанда бояд фањмонад. Хонан-даи ин сину сол аз ин зиёдашро аз бар карда наметавонад ва њар ќадар барномарезї кунему дар китоб оварем ва соат људо кунем њам кори бењудаест. Тафаккури кўчак онро ќабул карда наметаво-над. Албатта, як зумраи бачагони худодод аз ин истисно аст. Сухани мо дар бораи тањсилоти њамагонї аст, на таълиму тадриси хонанда-гони фавќуттабиа.Дар синфњои 5–7 мактаббача

ќофияю радифро фарќ карда та-вонад, ѓазалро аз рубоию дубайтї фарќ кунад, аз санъатњои бадеї ташбењу истиора, таљнису насри мусаљљаъро донад, њиљои дарозу кўтоњро људо кардан аз дасташ ояд, ба андешаи мо, кифоя аст.Дар синфњои 8–11 ба хонан-

дагон шаклу мавзўъњои маснавї,

ќасида, аз жанрњои адабї фарќ кардани роман, ќисса, њикоя, драмаро бояд омўзонем. Он њам бошад, дар шакле, ки кадом асар ба кадом жанр тааллуќ дорад. Њаминро хонанда донад нуран аълонур мешавад. Ду сухан дар бораи истилоњоти

«жанри адабї». Дар байни ада-биётшиносон оид ба ин мафњум андешањои гуногун мављуд аст. Бархе онро «љинси адабї» гуф-таю навиштаанд. Дар таълими адабиёт дар мактабњои њамагонї мо аз ифодањои гуногун сарфи назар намуда, як истилоњи маъ-мул, яъне «жанр»–ро бояд ќабул кунем. Мактабхони имрўза, агар соњаи бо адабиёт вобастаро дар оянда касбу машѓулият ќарор дињад, нозукињои ин ва дигар истилоњотро даќиќан аз бар ме-намояд. Муњим он аст, ки дар мактаби тањсилоти њамагонї ба толибилм мо бояд шакли яго-на ва бебањси мафњум, истилоњро пешнињод намоем. Дар барнома нишон додан

зарур аст, ки омўзгор њангоми таълими жанрњои адабии эпос, лирика ва драма ба хонандагон фањмонад, ки кадом асарњои хон-даашон ба кадом жанри адабї мансубанд. Масалан, афсонањо, китобњои «Шоњнома»–и Фирдавсї, романњои «Восеъ»–и С.Улуѓзода, «Ѓуломон», «Дохунда»–и С.Айнї, «Духтари оташ»–и Љ.Икромї, «Одамони љовид»–и Р.Љалил, «Мирзо Ризо»–и Њ.Назаров, «Дар орзуи падар»–и К.Мирзо, «Се рўзи як бањор»–и С.Турсун..., ќисса (повестњои) «Одина», «Мар-ги судхўр»–и С.Айнї, «Тирмор»–и Љ. Икромї, «Одамони кўњна»–и Ф.Муњаммадиев, «Тобистон»–и П. Толис, «Шабе дар кабудљар»–и К.Мирзо, «Паррончакњо»–и А.Самадов…, њикояњои «Шабе дар регистони Бухоро»–и Љ.Икромї, «Сози Мунаввар»–и Ф.Муњаммадиев, «Кампир», «Бањор» ва «Бародарон»–и Њ.Карим… ва ѓайрањо ба жан-ри эпос, ѓазалу рубоию дубай-тию достонњои назмии адибон, аз ќабили осори Рўдакї, Њофиз, Мавлавї, Саъдї, Лоњутї, Турсун-зода, М.Ќаноат, Лоиќ, Б.Собир… ба жанри лирика, асарњои сањнавии «Њукм»–и М.Турсунзода, «Соли 1916»–и Њ.Карим, «Шодмон», «Калтакдорони сурх», «Рўдакї»–и С.Улуѓзода, «Фирдавсї» ва «Шоњ Исмоили Сомонї»–и М.Бахтї ба жанри драма дохил мешаванд. Албатта, бо шаклњои гуногуни ин жанрњо, бо воситаи насру назм офарида шудани онњо хонандагон-ро шинос кадан аз ањамият холї нест, аммо на то дараљаи маълу-моти академикї, ки онро хонандаи мактаб аз бар карда наметавонад ва барои аксари онњо ин маълумот зарурияте њам надорад.Умуман, пешнињоди сарваро-

ну мутахассисони соњаи маорифи кишварро оид ба таљдиди назар кардани таълими адабиёти тољик сариваќтї шуморида, умед ме-бандем, ки дар тањия ва такмили Стандарти давлатии таълими ин фанни муњим, сохтани барно-маи таълимии он фикру андешаи омўзгорони ќаториро ба ино-бат хоњанд гирифт, зеро танњо ва танњо муаллими мактаб онро дар оянда амалї хоњад кард. Дар назар бояд дошт, ки барои

тарбияи њаматарафаи шахсияти фаъол ва инсони комил дар да-сти ањли љомеа воситаи бењтару имконияти бештаре ѓайр аз дав-рони мактабхонии насли наврас ва аз мактабхона хубтар манзи-ле нест ва воситаи таъсиррасону пурќуввате ѓайр аз имкони таъли-ми адабиёт вуљуд надорад.

Султонмурод ОДИНАЕВ,муовини мудири

шуъбаи маорифи ноњияи Њисор,Корманди шоистаи

Тољикистон

баро

беорзебопатакиљобутидотаассохо

аълимиро тасдиќ мекунанд. Ин а танњо ба зарари кор аст, балки атои мањз мебошад.Як масъалаи дигарро воба-б ф

кўдак нест. Бар замми ин, ќариб кулли маѓозањои китоб љойи фурўши ѓайр шудаанд.Ба хотир меояд супориши Сар-

б

дар мактабњои њамагонї мехо-нанд ё не? Пас, дар ин вазъият њамаи бор ба дўши њукумат ме-афтад Агар давлат дар симои

д њ д, у њистилоњотро даќиќанамояд. Муњим онмактаби тањсилоти толибилм мо боядна ва бебањси мафњупешнињод намоем. Дар барнома

зарур аст, ки омўтаълими жанрњои алирика ва драма б

ДАЌИЌКОРЇ МЕБОЯДДАЌИЌКОРЇ МЕБОЯД

№ 26 28-уми июни соли 20136 ОМЎЗГОР МАКТАБИ ОЛЇ

-Замони Истиќлол, ки ба оѓози асри нав- асри технология рост омадааст, падидањои хубе ба мо пешнињод кард. Бењтарини он ислоњот дар соњаи маориф аст. Лутфан ёдовар мешу-дед, ки донишгоњи шумо пади-даи њамин замон аст ё замони шўравї? Њамзамон, мегуфтед, ки донишгоњ чанд факултет ва чанд ихтисосро дар бар мегирад.

-Дар њаќиќат, асри 21 дав-раи рушди босуръати илму технология ба њисоб меравад. Кишваре, ки мехоњад рушдёф-та ва дар сатњи љањонї мавќеъ дошта бошад, бояд соњаи илму маорифро дар мадди аввал гу-зорад. Хушбахтона, дар сиёсати иљтимоии Њукумати Љумњурии Тољикистон бо сарварии Љаноби Олї, муњтарам Эмомалї Рањмон рушди соњаи илму маориф яке аз самтњои афзалиятнок ба шу-мор меравад. Ин нуќтаро Пре-зиденти кишвар дар Паёми на-вбатии худ ба Маљлиси Олї ва њамчунин, дар мулоќоти худ бо намояндагони љавонони киш-вар бори дигар иброз намуданд.Бо маќсади амалї намудани

дастуру супоришњои Прези-денти кишвар ањли омўзгорону донишљўёни Донишгоњи давла-тии тиљорати Тољикистон сайъю кўшиш ба харљ кардани доранд, ки барои баланд бардоштани сифати таълим ва тайёр карда-ни мутахассисони дар бозори мењнат раќобатпазир сањмгузор бошанд. Њарчанд ки Донишгоњи давлатии тиљорати Тољикистон дар даврони шўравї (соли 1987) таъсис ёфтааст, вале донишгоњ ба тамоми муваффаќиятњо ва дастовардњо мањз бо шаро-фати соњибистиќлол гаштани љумњурї ноил гаштааст. Дар Донишгоњи давла-

тии тиљорати Тољикистон донишљўён аз рўи 18 ихтисос дар зинањои бакалавриат, ма-гистратура, аспирантура ва докторантура дар факултетњои иќтисодиёт ва менељмент, тиљорат ва гумрук, умури бонкї, муносибатњои иќтисодии байналмилалї ва њуќуќ дар бахшњои рўзона ва ѓоибона тањсил доранд.

-Дар ин муддат донишгоњ чї ислоњотеро аз сар гузаронид ва ё пеш гирифт? Тавре ба мо маълум аст, донишгоњи шумо аввалин му-ассисаест, ки дар љараёни низоми анъанавї ќолабшиканї намуд. Мегуфтед, ки ин ќолабшиканї ба кадом хотир сурат гирифт.

-Албатта, ислоњоте, ки дар соњаи маориф оѓоз гардид, ин ташаббуси Њукумати љумњурї буд, вале муассисањои тањсилоти олии касбї низ барои татбиќи он сањм доранд. Донишгоњи давла-тии тиљорати Тољикистон яке аз аввалин муассисањои тањсилоти олии касбии љумњурї ба шу-мор меравад, ки барои дар амал татбиќ намудани ислоњоти соњаи маориф, яъне, гузариш ба техно-логияи кредитии таълим њанўз соли 2005 шурўъ намуд. Яъне, ќолабшиканї ба хотири дастгирї аз ислоњоти соња сурат гирифт.

Алњол дар донишгоњ љараёни таълим пурра тибќи ин низом ба роњ монда шудааст. Ин низом имконият медињад, ки донишљў бештар ба кори мустаќилона машѓул шавад, тањсили худро бе мамониат дар макотиби олии хориљи кишвар идома дињад ва пас аз хатми донишгоњ дипломи ў дар сатњи байналмилалї эътироф гардад. Дар њаќиќат, таљрибаи чанд соли охир нишон медињад, ки маълумотномањои академикї ва дипломњои гирифтаи донишљўёни донишгоњи мо барои идомаи тањсил дар муассисањои олии мамолики дигар эътироф шуда истодаанд. Дар ин бобат ќайд кардан бамаврид аст, ки соли 2012 ихтисоси иќтисоди љањонї дар донишгоњи мо наху-стин шуда, дар љумњурї соњиби шањодатномаи аккредитатсияи барномавии байналмилалї гар-дид.

-Донишгоњи давлатии тиљорати Тољикистон дар мам-лакат аз шумули муассисањоест, ки танњо тариќи шартнома дар он тањсили донишљўён сурат мегирад. Дар шароите, ки љомеа ба мутахассисони донишгоњи шумо ниёз дорад, чаро аз ќабули донишљўёни боистеъдод дар гурўњњои буљавї худдорї кунем? Умуман, шогирдони шумо аз чї гуна имтиёзњо бархўрдоранд?

-Њарчанд ки Донишгоњи дав-латии тиљорати Тољикистон донишљўёнро тариќи шартнома ќабул менамояд, вале дар љараёни таълим ба донишљўёни фаъол имтиёзњои гуногун пешнињод карда мешаванд. Алњол беш аз 30 нафар донишљўи фаъоли гирандаи идрорпулии раёсати Иттифоќи «Тољикматлубот» ва 20 нафар гирандаи идрорпулии раёсати донишгоњ мебошанд. Инчунин, ба довталабоне, ки дар имтињонњои ќабул холњои баландтаринро соњиб мегар-данд, имтиёз дар шакли озод намудан аз пардохти маблаѓи тањсил пешнињод мешавад. Донишљўёне, ки дар љараёни тањсил пурра бо бањои “аъло” мехонанд, ѓолиби олимпиадањои љумњуриявию байналмилалї мегарданд ва дар фаъолияти љамъиятї сањми арзанда мегузо-ранд, бо ќарори Шўрои олимони донишгоњ аз пардохти маблаѓи тањсил озод карда мешаванд.

- Аз суњбат бо бисёрињо бар-меояд, ки ќабули донишљўён дар гурўњњои шартномавї, новоба-ста аз сатњи дониш ва ќобилияти довталаб, сурат мегирад. Дар ин хусус назари Шумо чї гуна аст?

-Чунин андешањо ба њаќиќат наздик нестанд. Тањлили натиљаи ќабули донишљўён ба донишгоњ нишон медињад, ки солњои охир сатњи дониш ва ќобилияти довталабон хеле боло шудааст. Ба бисёр ихтисосњои донишгоњ шумораи зиёди довта-лабон њуљљат месупоранд. Вале фикр оид ба он ки њамаи довта-лабон ба гурўњњои шартномавї дохил мешаванд, комилан ноду-

руст аст, зеро мо ба донишгоњ дар асоси наќшаи аз љониби Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон тасдиќшуда, ки дар он барои њар як ихтисос мањдудиятњои миќдорї му-айян шудаанд, донишљўёнро ќабул менамоем. Аз дигар та-раф, имрўз бисёр довталабо-не, ки сатњи баланди донишу ќобилият доранд, дар гурўњњои шартномавї низ тањсил меку-нанд. Исботи ин гуфтањо дар он аст, ки тўли чанд соли охир шумораи зиёди донишљўёни мо

дар олимпидањои љумњуриявию байналмилалї ѓолиб шуда-анд. Аз љумла, дар тўли 3 соли охир донишљўёни донишгоњи мо – Наврўза Алиќулова (соли 2011), Умедљони Ќурбоналї (соли 2012) ва Манучењр Ѓаффоров (соли 2013) ѓолиби олимпиадаи љумњуриявї бай-ни мактабњои олии Љумњурии Тољикистон аз фанни забони англисї гаштанд. Сарвинози Комилзод ва Сайёра Исматова дар олимпиадаи мазкур аз фан-ни назарияи иќтисод (солњои 2012-2013) ва Бердї Навої аз фанни сиёсатшиносї (соли 2013) ѓолиб гаштанд. Донишљўи кур-си 4-ум Наврўза Алиќулова дар љамъбасти соли 2012 дар озмуне, ки аз љониби Кумитаи љавонон, варзиш ва сайёњии наз-ди Љумњурии Тољикистон дар байни донишљўёни муассисањои тањсилоти олии касбї баргузор гардиди, унвони “Донишљўи сол”-ро соњиб гардид. Њамчунин,

дар донишгоњ беш аз 100 нафар донишљў дар гурўњњои махсу-си таълимашон пурра бо за-бони англисї тањсил доранд, ки аксари онњо хатмкардањои литсейу мактабњои бонуфуз буда, дар њаёти илмї, таълимї, илмї-тадќиќотї ва байналми-лалии донишгоњ сањми назар-рас мегузоранд. Њамчунин, дар донишгоњ фаъолияти тарбиявї-фарњангї дар сатњи баланд ба роњ монда шудааст. Дастаи њунарии донишљўён “Тољири Аљам” дар чанд соли охир дар

барнома-озмуни телевизионии “Мањфили зарифон” ѓолибиятро ба даст меорад ва аз 20 то 23 июни соли љорї дар озмуни бай-налмилалии “Univision”, ки дар шањри Бокуи Озарбойљон бар-гузор гардид, шарафи љумњурии азизамонро њимоя карданд.

-Яке аз ташвишњое, ки пешорўи мутахассисони љавон ќарор дорад, бо вуљуди эњтиёљот, дарёфти љойи кори дилхоњ аст. Дар бораи таќдири дастпарва-рони донишгоњ чї гуфта мета-вонед?

- Дар таљрибаи љањонї ба-рои бањо додан ба фаъолия-ти муассисањои олии касбї ва муайян намудани мавќеи он аз нишондињандањои гуногун истифода мебаранд. Яке аз ин омилњо мањз таъмин шудан бо љои кор мебошад. Дар њаќиќат, имрўз дарёфти љои кор барои хатмкунандагон масъалаи хеле муњим мебошад. Бо маќсади бањодињї ва тањлили ин масъа-ла дар донишгоњ шуъбаи карера амал мекунад, ки вазифаи асосии он омўзиши бозори мењнат, кор бо хатмкардагон мебошад. Бо ташаббуси ин шуъба Ассотси-атсияи хатмкадагони донишгоњ низ таъсис дода шудааст. Тањлилњои мо нишон медињанд, ки дар 5 соли охир дараљаи бо кор таъмин шудани хатмкарда-гони донишгоњ нисбатан боло рафтааст. Имрўз хатмкардаго-ни донишгоњ дар њама соњањои иќтисодиёти љумњурї ва берун аз он фаъолият доранд. Донишгоњи давлатии тиљорати Тољикистон дар рейтинги њамасолае, ки аз љониби Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон гузаро-

нида мешавад, дар байни њамаи муассисањои тањсилоти олии касбї зинаи 6-умро соњиб аст.

- Дар назди донишгоњи шумо литсей низ фаъолият мекунад. Њамчун роњбари муассиси ин литсей чї имконотеро бањри рушди фаъолияти шогирдони он ногузир мешуморед?

-Фаъолияти литсейи донишгоњ хел хуб ба роњ мон-да шудааст. Ба љараёни таъ-лими хонандагон омўзгорони пуртаљриба ва љавонони лаёќатманд љалб шудаанд.

Дастовардњои литсей низ дар солњои охир хеле на-заррасанд. Толибилмони литсей дар олимпиадањои сатњи шањрї, љумњуриявї ва байналмилалї сазовори љойњои аввал ва ифтихорї гаш-та, дар муассисањои бонуфу-зи тањсилоти олии љумњурї ва хориљи кишвар тањсили худро идома дода истодаанд. Имрўз мо ифтихор аз он дорем, ки дар донишгоњ аз талабаи синфи якум то ба дараљаи доктори илм омода карда мешаванд.

-Аз љараёни ќабули донишљўёни имсола чї интизорињо доред?

- Донишгоњи давлатии тиљорати Тољикистон довтала-бони лаёќатмандро интизор аст. Бо ин маќсад тўли 3 соли охир дар мувофиќа бо Вазорати мао-рифи Љумњурии Тољикистон дар донишгоњ озмуни љумњуриявии хатмкунандагони мактабњои тањсилоти миёнаи умумї гуза-ронида мешавад. Хушбахтона, тањлили баргузории озмуни маз-кур нишон медињад, ки сатњи таъ-лиму тарбия ва донишандўзии хатмкунандагони муассисањои тањсилоти миёнаи умумї сол то сол хубтару бењтар гардида, сафи хатмкунандагони болаёќат афзоиш ёфта истодааст.Хуллас, њар донишгоњ, ал-

батта, аз ќабули довталабони сазовор шарафманд мегар-дад. Донишгоњи мо њам дар ин самт умед дорад дар интихоби бењтаринњо муваффаќ мегар-дад.

Мусоњиб Саидаи ФАЗЛ,“Омўзгор”

ДОНИШГОЊИ «ЌОЛАБШИКАН»

Конфронси панљуми байналмилалии устодон ва муњаќќиќони бахши њифзи табиат ва зистшиносї тањти унвони «Хусусиятњои экологии гуногунии биологї» дар ДДХ ба номи академик Бобољон Ѓафуров баргузор гардид. Баъди суханронии муќаддимавии муовини Президенти Академияи илмњои Љумњурии Тољикистон М. Яќубова перому-ни барномаи кории конфронс ва моњияти баррасии масъалањои экологї муовини аввали раиси вилояти Суѓд Љумъабой Сангинов паёми шодбошии раи-си вилояти Суѓд Ќоњир Расулзодаро ба иштирок-чиёни конфронс баён дошт. Ректори ДДХ ба номи академик Бобољон Ѓафуров Ѓафурљон Усмонов дар бораи факултаи биологияи донишгоњ ва дастовар-ду комёбоињои илмии устодон андешаронї кард. Дар рўзи аввали конфронс шаш маърўзаи илмии муњаќќиќон ва олимони соњаи табиатшиносї шу-нида шуданд. Конфронси мазкур тайи ду рўз идома карда, дар он беш аз 170 маърўзаи илмї дар мавзўи њифзи табиат аз љониби муњаќќиќон ќироат гарди-данд. Мавриди зикр аст, ки дар кори ин конфронси байналмилалї, њамчунин, муњаќќиќону олимони ши-нохтаи соњаи табиатшиносї аз Љумњурии исломии Эрон, Афѓонистон, Русия, Ќазоќистон, Ўзбекистон ва Ќирѓизистон ширкат варзиданд. Њадафи аслии баргузории ин конфронс њифзи

олами набототу њайвонот ва роњњои њимояи рустанї ва њайвоноти нодири кишвар ва минтаќа мебошад. «Мутаассифона, тайи чанд соли ахир бинобар беэътибории сокинон гули лола, ки танњо

дар кўњи Меваѓул рўида, шакли зебо ва бўи хуш дорад, торафт кам мешавад ва амсоли ин гиёњњо ва рустанињои зиёде мављуданд, ки аз љониби инсонњо нобуд карда мешаванд. Њамчунин дар солњои охир олами њайвонот низ зарари љиддї дида, навъњои гуногуни он рў ба нестї овардааст»-таъкид намуд зимни суњбат мудири Пажўњишгоњи илмњои табиатшиносї дар назди Донишгоњи дав-латии Хуљанд Толиб Њобилов.Мария Орлова, корманди Пажўњишгоњи эколо-

гия, рустанї ва њайвоноти Академияи улуми Руссия дар шањри Екатеринбург, баргузории ин конфрон-сро дар роњи њифзи табиат ва олами њайвоноту на-ботот бисёр муњим ва муфид арзёбї кард ва таъ-кид намуд, ки интизор дорад дар кори конфронс аз сўи олимони шинохтаи соњаи табиатшиносї пешнињодњои муфид ироа мегарданд.Дар кори конфронс пажўњишгарони љавон

ва донишљўён низ иштирок карданд. Лозим ба ёдоварист, ки олимони биолог ва табиатшино-си Донишгоњи давлатии Хуљанд бо дастгирии маќомоти иљроияи њокимияти давлатии вилояти Суѓд рисолаеро тањти унвони «Намудњои нодири рустанињо ва њайвоноти вилояти Суѓд» ба нашр расонданд. Дар ин китоб 193 њайвон ва рустании нодири минтаќа, ки ба онњо солњои охир хавфи аз байн рафтан тањдид мекунад, бо аксњову маълу-мот муаррифї гардидаанд.

Нуъмон РАЉАБЗОД,«Омўзгор»

МУСОЊИБА

КОНФРОНС

ТАБИАТРО ЊИФЗ МЕБОЯД

№ 26 28-уми июни соли 2013 7ОМЎЗГОР РАНГОРАНГ АДАБГОЊ

БА ЁРИИ ОМЎЗГОРОНИ ЉАВОН ЭЪТИРОЗ

Расули Акрам(с) дар њадисњои мубораки хеш мар-думро ба ахлоќи њамида,некиву накўкорї, пос доштани шарму њаё ва дигар хислатњои хуби инсонї даъват намудаанд.Мо, ки ќудрат ба овар-

дани њадисњои Њазрати Расулиллоњ(с) дар њамаи мавзўъњо надорем,танњо аз боби шарму њаё њадисеро рўи коѓаз меорем. Аз њазрати Абдуллоњ бинни Умар(р.а) ривоят аст,ки Њазрати Расули Акрам(с) аз љое мегузаштанд,ки марде баро-дари худро ба доштани њаё да-лолат мекард. Расули Акрам(с) фармуданд: «Ўро ба њолаш рањо кун,зеро њаё љузъе аз имон ва ё самарае аз имон аст». Мат-лаб аз овардани ин њадис дар он аст,ки шарму њаё шохаи мах-суси дарахти имон ва ё самараи он аст.Имону њаё чунон ба њам

наздиканд,ки агар аз касе ин якеро бигирї,дигараш низ аз ў биравад.Дар китобњои нодир ва

маъхазњо оид ба ин мавзўъ нуктањоеро дучор мешавем,ки боиси дастгирї ва ќобили ќабуланд, зеро инсонро ба роњи рост ва тарбияи воло њидоят менамоянд.Гузаштагони мо,ки соњибмаърифату хирадманд ва дорои хислатњои хуби инсонї буданд, мехостанд баъдина-гонро бо рафтори накў тарбия намоянд.Яке аз китобњои муъ-табар «Ахлоќи Мўњсинї»-и Њусайн Воизи Кошифист,ки саросар аз панду андарзи мар-думи Аљам иборат аст. Ин ба бењтарин ва машњуртарин аса-ри тарбиявї мебошад,ки бо забони фaсењу ноби тољикї иншо гардидааст ва дар самти тавзењи аз рафтору суннатњои ниёгон бањри тарбияи насли навин, рушду нумўи љомеаи мутамаддин њамчун ќомуси тарбиявист.Ин асар аз 40 боб иборат буда,яке аз бобњояш ба њаё бахшида шудааст.Њусайн Воизи Кошифї мео-

рад:«Он (њаё) хислати шариф ва

сирати маќбул аст.Њаёро шохе аз дарахти имон гуфтаанд,њаё аз шароити назми олам аст. Агар

сифати шарм аз миён барафтад ва њељ касро аз њељ кас шарм набошад,низоми љањон халал пазирад ва масолењи халоиќ аз якдигар фурў резад.Аммо сифа-ти њаё намегузорад,ки њар кас њар чї хоњад бикунад:Сафшикани ќалби маноњї

њаёст,Роњзани хели малоњї њаёст.Маълум аст,ки хосу омро аз

њаё фоидаи тамом аст. Моро за-рур аст ,ки дурдонањои панди ниёгонамонро њамчун роњнамо бањри худ интихоб намоем. Њаё офтоберо мемонад, ки ба дидањо нур, ба ќалбњо сурур,ба тан љон мебахшад.Њусайн Воизи Кошифї

дар ин боб байтеро меорад ва мегўяд,ки шарм њиљоберо мемонад,ки њама айбњоро мепўшад ва ба инсон нуре ато мекунад.Гар њаё набувад, барафтад

расми исмат аз миён,В-ар њиљобе дар миён аст,

аз таќозои њаёст. Мегўянд,ки дил назаргоњи

њаќ аст. Агар ќалби мо саршор аз њаёву имон бошад,ба гуфти ин алломаи насињатгў «оинаи нури Худо» мегардад.Ва дидаи бењаёро дида намењисобанд.Дил ки пур аз васфи њаё

мешавад,

Оинаи нури Худо мешавад.Ё ин киДидаи бешарм писандида

нест,Дар назари аќл худ он дида

нест.Оид ба ин хислати шариф

дар ашъори шуарои классик ва муосир гавњарњоеро пай-до намудан мумкин аст,ки чун ганљинаи бебањоянд бањри оян-дагон.Агар аз равзанае ба ин

ганљина назар афканем, нозир-ро рўњ волову табъ шод мегадад.Яке аз шуарои мо Абдулќодири Бедил њаёро барои занон зевару барои мардон виќор медонад:Аз њаё магзар дар номусгоњи

эътибор,Шарм мардонро виќор асту

занонро зевар аст.Аз гуфтаи ин шоири ширин-

калом бармеояд,ки њаё на танњо барои занон,балки барои кулли башар аст.Шоири шўридадил Мавло-

нои Балх ба ин маънї меорад:Шамъи каљ охир бисўзад

пардаи фонусро,Марди беномус чї донад

ќиммати номусро.Агар ба дурри бебањои гу-

заштагон назар афканем, саро-сар ахлоќи њамидаи инсонро ташвиќу тарѓиб ва доштани

ин хислати накўро талќин ме-намояд.Моро зарур аст кул-ли амалњои накў ва ахлоќи њамидаро ба фарзандону шо-гирдон ва дигар ањли љомеа биомўзем.Дар ин љода оила низ мавќеи хосе дорад.Кулли љомеаро зарур аст,ки

осори гузаштагон ва панду андарзњои ниёгонро биомўзанд ва бањри тарбия намудани фарзандону шогирдони худ рањнамої кунанд.Мо иктифо кардем бо овар-

дани мисоле чанд аз осори гаронбањои Њусайн Воизи Кошифї ва чанд байте аз бузур-гони дигар,зеро ин мавзўъ дар адабиёти оламгири мо мавќеи хоса дорад,ки халќу миллатњои дигар низ аз ин бањри беканор ташнагии хешро мешикананд.Мо маќолаи хешро бо мис-

раи шоираи ширинбаён Зебу-нисо номгузорї кардем ва бо ин байт сатрњои худро њусни маќтаъ бахшида умед дорем,ки ањли љомеа тамоми хислати неки инсониро доро бошанд:Гарчї гул дар нозукї машњур

дар бањру бар аст,Хотири шарму њаё аз барги

гул нозуктар аст.

ГулбонуШАРИФОВА

ХОТИРИ ШАРМУ ЊАЁ АЗ БАРГИ ГУЛ НОЗУКТАР АСТ

Масъалањои матнии мактабї, одатан бо ду тарз: арифметикї ё алгебравї њал карда мешаванд. Мазмуни бузургињое, ки тибќи формулаи Z=XY робита дорад, аз он иборат аст, ки дар инљо бузургињои Z ва X, Z ва Y бузургињои мутаносиби роста буда, X ва Y мутаносиби чаппа мебошанд.Дар синфњои 3 - 4 бо истифодаи вобастагии мутаносибї баъзе масъалањо њал карда мешаванд, вале дар бораи ин вобастагї њарф зада намешавад. Мафњуми бузургињои мутаносибї танњо дар син-фи 6 бо таври расмї мувофиќи барномаи таълимї баён карда мешавад.Акнун ба њалли якчанд масъалањое, ки ба ин мавзўъ марбутанд, мегузарем.Масъалаи 1. Њаљми корњои сохтмонї (А) 80% зиёд карда шуд. Барои (Y) 20% зиёд кардани мањсулнокии мењнат теъдоди кормандон (X) - ро чанд фоиз зиёд кардан лозим?Њал. 1) А - њаљми корхонаи сохтмонї. 2) X - теъдоди умумии кормандон.3) Y - њосилнокии мењнат.4) Аз ишораткунињои боло муносибати зерин бармеояд: А=ХУ 5) Мувофиќи шарти масъала 80% бузургии А зиёд карда шудааст:А=(100+80):100=1,8.6) Бузургии Y 20% зиёд карда шудааст:Y=(100+20):100=1,2.7) Мувофиќи формулаи боло X - фоиз теъдоди зиёдшавии кормандонро њосил мекунем:Х=А:Y=>1,8:1,2=1,5 маротиба ё ба 50%Љавоб: 50%.Масъалаи 2. Нархи чипта барои даромадан ба майдони варзишї 1 сомониву 80 дирам аст. Баъ-ди арзон шудани чипта теъдоди мухлисон ба 50% зиёд ва пули савдо бошад, 25% зиёд шуд. Нархи нави чиптаро ёбед.Њал. Аз масъалаи пешина формулаи А=ХY равшан аст, ки А -пули фурўш (савдо), X - нархи чипта, У - теъдоди мухлисон мебошанд. Бузургии Y=(100+50):100 =1,5 маротиба зиёд карда шуд, вобаста ба ин, бузургии А ба (100+25): 100 =1,25 маротиба зиёд шуд. Бинобар њамин, бузургии X ба 1,5:1,25=1,2 маротиба кам шуд. Баъди ин нархи чипта 1,8:1,2= 1 сомону 50 дирам шуд.Љавоб: 1с. 50 д.Масъалаи 3. Велосипедрон масофаи бай-ни ду мањалларо дар ваќти муайян тай меку-над. Агар вай бо суръати 9км/ст њаракат кунад, ба љои муќарраршуда 20 даќиќа дер мемонад, агар бо суръати 12км/ст њаракат кунад, ба љои муќараршуда 30 даќиќа барваќт меояд. Масофаи байни мањаллањо ва бо кадом суръат тай кардани роњро ёбед.

Тарзњои гуногуни њалли ин масъаларо дида ме-бароем:Њал. Тарзи якум. Њангоми бо суръати 9км/ст ваќти дар тамоми роњ сарфшуда маротиба аз њаракате, ки суръаташ 12 км/ст аст зиёд аст, ё ки 20+30=50 даќ. зиёд аст. Мављудияти нисбати (4:3) ва фарќи ваќт роњро маълум аст. Аз ин љо ваќти њаракат бо суръати 9км/ст. Масофаи матлуб бошад, ба баробар аст. Суръати номбурдаро бо тарзи осон њисоб мекунем, ки он ба 10км/ст баро-бар аст.Тарзи дуюм. Њангоми бо суръати 9км/ст њаракат кардани велосипедрон то ба љои муќарраршуда расидан 3 км мемонад Њангоми бо суръати 12км њаракат карданаш аз љои муќарраршуда 6км гу-зашта меравад: . Њамин тариќ, њангоми бо суръати ба 12 - 9=3(км/ст) вай 3+6=9(км) зиёд масофа тай мекунад, бинобар ин, ваќти њаќиќии њаракат 9:3=3 (ст) мебошад. Пас, њамин роњ аст.Тарзи сеюм. Агар масофаро бо X ишорат кунем, пас фарќи байни ваќтњоро ба эътибор гирифта, муодилаи зеринро тартиб додан мумкин аст:

Масъалаи 4. Намнокии ѓалла то хушк кардан 23% - ро ташкил медод. Баъди хушк кардан на-мнокии он 12% шуд. Баъди хушк кардан ѓалла вазнашро чанд фоиз гум кард?Њал. Мувофиќи шарти масъала вазни ѓаллаи бенам (100-23): 100=0,77- њиссаро ташкил медињад, ки вазни аввалааш X буд. Дар айни њол бошад, вазни он (100-12):100=0,88 њиссаро баъд аз хушк кардан ташкил медињад. Яъне, вазни ѓалла (баъд аз хушк кардан) 0,77Х=0,88Y Y:Х=7:8=87,5%, њиссаи вазни пештараашро ташкил медињад. Инак, вазни ѓалла ба 12,5% аз вазни аввалааш кам шуд (яъне (100% -87,5%)=12,5%) 'Љавоб: 12,5% Мисолњои овардашуда нишон медињанд, ки њангоми бо тарзи арифметикї ва бо истифодаи рамзњои њарфї њал кардани масъалањо имкони-ят фароњам меояд, ки мухтасар, фањмо ба таври ратсионалї њалли масъаларо баён намоем. Ин ик-дом якљоя омўхтани арифметика ва ибтидои алге-браро талаб менамояд.

Њамчунин, усули истифодаи вобастагии мутано-сиби байни компанентњои зарб ва таќсим њангоми њалли масъалањои арифметикї дар адабиёт доир ба методикаи арифметика ќариб ёфт намешавад, вале тавре собит намудем, ин усул афзалиятњои худро дорад.

А. ХОЛИЌОВ, X. АЊМАДЉОНОВА,кормандони ДЉТИБКМ

Масъалањои матнии мактабї, одатан бо ду тарз: рифметикї ё алгебравї њал карда мешаванд.

Тарзњои гуногуни њалли ин масъаларо дида ме-бароем:

ВОБАСТАГИИ МУТАНОСИБИИ БУЗУРГИЊО

-Дар њаќиќат, маоши моњи майиро муаллимони 7 муассисаи таълимї то 20.06.2013 нагирифтаанд. Оид ба ин масъала якчанд маротиба ба раиси ноњия, муовинони ў ва раёсати молияи ноњия мурољиат намуда, дар љавоб як љумларо мешунидам: «Наќшаи маблаѓњои маќсадноки (субвенсия ) ќисми даромадии буљаи мањаллии ноњия иљро на-шудаасту маблаѓ нест». Барои фањмидани сабаби асосии маош нагирифтани омўзгорони мактаби №1 –и ноњия (102 корманд), ки дар маркази шањраки Восеъ воќеъ аст, мо бо њамроњии муњосиби мак-таб А.Афѓонов ба назди сардори раёсати молияи ноњия С.Сайфуллоев раф-тем. А.Афѓонов иброз на-муд, ки сабаб асосан ба иљро нагардидани наќшаи маблаѓњои маќсадноки (субвенсия) ќисми даро-мадии буљаи мањаллии ноњия вобаста аст. Ин наќша дар соли 2012 15 миллиону 840 њазору 837 сомонї буда, 15 миллио-ну 515 њазору 807 сомонї иљро гардидааст, ки ин 97,95%-и иљрои наќшаро ташкил медињад. Фарќи он 325 њазору 30 сомони-ро ташкил медињад, ки ин боиси дар якуми январи

соли 2013 пайдо шудани 230 њазору 644 сомонї ќарзи музди мењнат ва 40 њазору 428 сомонї ќарзи фонди њифзи иљтимої гардид. Ќайд кардан бамаврид аст, ки муз-ди моњонаи кормандони соњаи маориф дар ноњия як миллиону 762 њазору 152 сомонї мебошад. Пас ба якуми моњи июни соли 2013 дар соњаи мао-рифи ноњия 354 њазору 502 сомонї ќарзи муз-ди мењнат ва 208 њазору 188 сомонї ќарзи фонди њифзи иљтимої мондааст. Барои дастрас намудани ин маблаѓ раёсати молияи ноњия бо мактуби №34, аз 3. 06.2013 ба сардори сарраёсати молияи ви-лояти Хатлон М.Исматов мурољиат намудааст, вале то њол маблаѓи ќарзи муз-ди маоши кормандони ма-орифу тандурустї њалли худро наёфтааст. Агар њамин гуна бемасъулия-тии кормандони раёсати молия давом кардан ги-рад, пас, маоши рухсатии мењнатии кормандони ин соња, ки дар моњи июн ба 3 миллиону 367 њазору 936 сомонї мерасад, чї тавр пардохт мегардад, номаълум.

Шариф АБДУЛЊАМИД, «Омўзгор»

МУАЛЛИМОНРО НОУМЕД НАКУНЕД

Ба таваљљуњи маќомоти иљроияи њокимияти давлатии ноњияи Восеъ

№ 26 28-уми июни соли 20138 ОМЎЗГОР РАВЗАНА ТААССУРОТИ САФАР

- Устоди муњтарам, Ас-сотсиатсияи байналмилалии донишгоњњои тарбияи љисмонї ва варзиш чї гуна созмонест ва чї њадафњоеро дорост?

- Ин ассотсиатсия созмони љањонї буда, як силсила мактабњои олии соњаи варзишро муттањид мекунад ва нахустњадафњояш му-соидати ањлона ба рушди тарбияи љисмонї ва варзиш, кўмак ба бар-тарафсозии мушкилоти њамдигар ва баргузории маъракањои муш-тараки илмию амалї мебошад. Аз таъсиси ассотсиатсияи мазкур муњлати чандон зиёд нагузаш-та бошад њам, он дастовардњои шоистаро ноил гардидааст. Уму-ман, њар амали ањлонаву дорои азму ниятњои нек манфиатовару самарабахш аст. Фарзонагони тољик фармудаанд, ки «Њар кї ў бо дўстон њамдил бувад, Љумла маќсуди дилаш њосил бувад». Конфронси навбатии ассотси-атсия, ки дар шањри Пекин се рўз идома ёфт, низ хеле пурбору муфид буд ва масоили мубрами

барои њама тарафњо судмандро мавриди баррасї ва њаллу фасл ќарор дод. Ин конфронс бори ди-гар зарурату манфиати созмони љањонии мазкурро таъкид ва со-бит сохт.

- Дар ин конфронс кадом масоил бештар мавриди муњокима ќарор гирифтанд?

- Яке аз масоили мењварии конфронс таъсиси маљаллаи ил-мию назариявии Ассотсиатсияи байналмилалии донишгоњњои тарбияи љисмонї ва варзиш бо номи «Илм ва варзиш: тамоюлњои муосир» буд, ки аз ин лињоз аз љониби муассиси та-шаббускор ректори Академияи тарбияи љисмонї, варзиш ва туризми шањри Приволжскии Федератсияи Россия, профессор Ю.Д.Якубов суханронї кард. Њамчунин, дар конфронс муас-сисаи тозатаъсиси Донишгоњи байналхалќии олимпии Россия муаррифї гардид, наќшаи фа-ъолияти Агентии байналхалќии мустаќили аккредитатсионї дар соњаи тарбияи љисмонї ва варзиш мавриди баррасї ќарор дода шуд ва оид ба натиљањои Конфрон-си сеюми байналхалќии илмии донишљўён ва олимони љавон – «Варзиши донишгоњї: Саломатї ва шукуфоии миллат», ки авва-ли соли равон дар шањри Ригаи

Љумњурии Латвия баргузор шуда буд, маълумот ироа гардид.Дар конфронс масоили дигар

низ мавриди муњокима ќарор гирифтанд ва дар маљмўъ ин њамоиши ањли варзиш ба боз њам таќвият ёфтани иртиботи муассисањои олии варзишии ма-

молики олам, тањкими робитањои дўстонаи олимону роњбарони соња мусоидат кард.Ба вижа, суњбатњои озоде, ки

дар доираи конфронс мо – рек-торон бо њам оид ба вазъу сатњи таълиму тарбия дар муассисањои таълимиамон ва дар бораи эъти-бори варзиш дар кишварњоямон баргузор намудем, басо фароги-ру омўзандаву судманд буданд. Барои иштирокдорони конфронс наќли ман дар бораи таваљљуњу ѓамхории њамешагии Президенти Тољикистон, Љаноби Олї Эмомалї Рањмон нисбат ба соњаи варзиш ва ањли варзиши мамлакат хеле мароќангезу нишотбахш буд.

- Маљаллае, ки гуфтед, чї гуна нашрияе хоњад буд ва кай ба нашр хоњад расид?

- Ин нашрияи байналмила-лии ањли варзиш хоњад буд ва муњтавояшро муњимтарин масоили сатњи љањонї ташкил хоњанд дод. Он дар заминаи маблаѓгузории аъзои ассотсиатсия ба нашр ме-расад ва нашри нахустшумораи он дар моњи сентябри соли равон ба наќша гирифта шудааст. Њоло аз љониби гурўњи вижае, ки кон-фронс интихоб намуд, гирдоварии бењтарину судмандтарин маќолањо бањри ин шумора идома дорад. Аз донишкадаи мо низ чанд маќолаи хубу баарзиш пешнињод шудааст. Ин маљаллаи байналмилалї кам-назир буда, минбаъд њадди аќќал соле чор маротиба ба табъ хоњад расид.Масъалаи дигари конфронс,

ки мехоњам махсус таъкид на-моям, марбут ба тањкими фаъо-лияти Агентии байналмилалии мустаќили аккредитатсионї дар соњаи тарбияи љисмонї ва вар-зиш буд. Ин агентї маќоми воло дорад ва дар сурати аз санљиши он гузаштан њар мактаби олии варзишї эътибори баланд пай-до мекунад ва аз љумла, дипло-ми он соњиби нуфузи баланди љањонї мегардад. Њоло мо барои аз аккредитатсияи ин агентии байналмилалї гузаштан омодагї дорем ва соли оянда ин њодиса ба вуќўъ хоњад пайваст.

- Шахсан барои шумо муас-сиртарин бардошт аз конфронси

мавриди сўњбати мо чї буд?- Ин њамоиш аз лињози

муњтавомандї ва пурсамариаш ва аз љињати иштироки фаъолонаи иштирокдоронаш дар муњокимаи масоил ба ман хеле писанд омад. Илова ба баррасии масоили рас-мии конфронс мо, иштирокдо-рони он, бо њам доир ба вазъи корњоямон, азму ниятњоямон суњбатњои алоњида доштем, дар бо-раи кишварњоямон ва варзишгаро-намон њикоятњо кардем ва низ баъ-зе мавзеъњои таърихию фарњангии шањри бузурги Пекинро тамошо намудем. Бо ин њама, њодисаи гу-воротарину муассиртарини кон-фронс барои ман ва њамсафарам Дилоромбону таъини љои баргу-

зории Конфронси чоруми байнал-милалии илмии донишљўён ва оли-мони љавони соњаи варзиш буд (се конфонси ќаблї дар Ќазоќистон, Эрон ва Латвия баргузор шуда-анд). Ин таъинот дар заминаи овоздињии пўшида сурат гирифт. Аз байни 5 кишвар љумњурии мо – Тољикистони азиз овози бештар ба даст оварда, њуќуќ пайдо намуд, ки ин конфронсро баргузор намояд. Яъне, Конфронси чоруми байнал-милалии илмии донишљўён соли 2014 дар шањри Душанбе баргузор хоњад шуд ва инак, мо вобаста ба ин њодисаи гуворо ба омодагї шурўъ намудаем. Њодисаи мазкур, пеш аз њама, аз болоравии эътибору ну-фузи байналмилалии Тољикистони соњибистиќлол гувоњї медињад.

МусоњибА. МУРОДЇ

Маќомоти Россия мехоњад ба Имтињони умумии давлатї (ЕГЭ) таѓирот ворид созад. Баъди ба даст овардани ав-

валин натиљањои Имтињоноти умумии давлатї (ИУД)-2013 дар маќомоти Федератсияи Россия ба хулосае расидаанд, ки дар низоми санљишї баъ-зе таѓирот бояд ворид карда шавад. Дар ин бора сардори Идораи бањогузории сифати таълими Назорати умуми-таълимии Россяи (Рособрнад-зор) Евгений Семченко ба расонањои хабарии кишвараш иттилоъ додааст. Назар ба хабари ў, аз соли

дигар теъдоди намунањои ба-завии ИУД зиёд карда меша-вад. Ѓайр аз ин, дар назар аст, ки ба таври таљрибавї ИУД ба воситаи компютер амалї карда шавад. Дар ин сурат ба њар хатмкунандаи мактаб ба таври онлайн вараќањои санљишї супурда мешавад. Коршиносон мехоњанд,

дар њолати њамчун «шпар-галка» истифода бурдани интернет, ки ѓайриќонунї њисоб меёбад, натиљањои имтињонро низ бекор со-занд. Бархе аз коршиносон ин шакли имтињонсупориро зери танќид гирифтаанд. Зеро дар рафти имтињоноти имсола ба хатоњои зиёд роњ дода шуданд: ду рўз пеш аз санљишњои умумироссиягї дар шабакаи интернет љавобњои ИУД пахш шуда, баъзан ба таври ройгон да-страс гардонида шудаанд, баъзан ба фурўш њам гузошта мешудаанд. Муаллимони ма-котиби Федератсияи Россия кўшиш ба харљ медодаанд ба шогирдонашон фањмонанд,

ки «љавобњо» нодурустанд. Вале хатмкунандагон њушдори онњоро ба назар на-мегирифтаанл, зиёда аз ин, аз тариќи телефонњои мобилї, ки ба таври пинњонї ба имтињон овардаанд, аз Вики-педиа матлабњоро кўчонида гирифтаанд. Дар баробари ин, баъзе устодони мактабњо низ дар ќонуншиканї айбдор карда шудаанд.Муаллимро ба додгоњ ме-

кашанд Дар Бритониёи Кабир нис-

бат ба муаллиме, ки њамроњи шогирдаш фирор кардааст, њукм бароварда хоњад шуд.Суди шоњии шањри Люиси

Англия Джереми Форрест, муаллимеро, ки њамроњи шогирдаш Меган Стэммерс ба Фаронса фирор кардааст, ба дуздии ноболиѓ гунањгор кардааст.Бино ба иттилои расонаи

хабарии Би-Би-Си, дар раф-ти мурофиа айбдоркунандаи давлатї Форрестро бачабоз (педофил) њисобида, рафто-рашро њамчунозори љинсии ноболиѓ бањо додааст. Љониби айбдоркунадагон ќайд кардаанд, ки муаллим бидуни хоњиши волидон хо-нандаро бо худ бурдааст, ки одамрабої њисоб меёбад.Падару модари Стэммерс

фарзандашонро моњи сентя-бри соли 2012 гум кардаанд. Баъд аз як њафта муаллими 30-соларо аз шањри Бордои Фаронса дастгир карда, ба Бритониёи Кабир бозпас фи-ристодаанд.

Тањияи Ситорабонуи

СОЊИБНАЗАР,«Омўзгор»

НИЗОМИ НАВИ ЕГЭ

ЊАМБАСТАГЇ КОМЁБЇ БОР ОВАРАД

- Устоди муњтарам, Ас- Љумњурии Латвия баргузор шуда

м

маимИмркср

ПИРЎЗЇ

«ДУШАНБЕ-1» ЃОЛИБ ОМАД

№ 26 28-уми июни соли 2013 9ОМЎЗГОР ИНСОН ВА ЉОМЕА

Дар маросими кушодаша-вии озмуни љумњуриявї бо иштироки муовини вазири мао-рифи Љумњурии Тољикистон Б . Одинаев баргузор гашт. Тар-тиби гузаштани озмун ва ди-гар масъалањои марбут ба ин чорабинї возењу равшан ба иштирокчиён фањмонда шуд. Сипас, довталабон вобаста ба фанњо ба гурўњњо таќсим шу-данд ва озмун оѓоз гардид. Дар синфхонањо масъулини чорабинї итирокчиёни озмунро муаррифї намуданд ва ба ин васила онњо бо њам шинос гардиданд.

Рафти озмун тибќи талаботи Низомнома сурат гирифт . Дар ин њангом ягон њолатњои дахо-лат кардан, таќаллубкорї ё ди-гар камбудињо тамоман ба назар нарасид. Озмун шаффоф гузашт ва њар иштирокчии он имкони пурраи нишон додани донишу малакаи худро дошт.Ману њамдастаам Юсуфљон

Алиев њамчун иштирокчиёни озмун соњиби љойи ифтихорї нагашта бошем њам, барои шир-кати фаъолонаамон бо ба даст овардани 24 хол бо Ифтихорно-маи Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон сарфароз гардидем.Лањзаи хотирмони ин чора-

бинї лањзаи мукофотсупорї буд.Дар ин лањза њар иштирокчї

интизор буд, ки номи ўро дар рўйхати ѓолибон мехонанд, ле-кин иќрор бояд шуд, ки ба ин рўйхат танњо онњое шомил гаш-танд, ки нисбат ба дигарон до-ниши хуби худро исбот карда

тавонистанд. Мањз дар ин лањза кас ба хулосае меояд, ки барои ѓолиби озмунњо шудан пайва-ста бояд омўхт, љустуљў кард ва ба ин васила ба маќсад расид. Озмуни љумњуриявї дар баро-бари майдони намоиши дониш, инчунин, барои ман ва боварї дорам, барои дигар иштирокчи-ён низ макони ёфтани дўстони нав низ гардид. Шахсан худи ман дўстони нав ёфтам, ки аз ин хеле хурсандам. Њамчунин, ба мо даст дод, ки рўзњои дар шањри босто-нии Кўлоб буданамон осорхонаи шањрї, маќбараи Мирсаид Алии Њамадонї ва дигар љойњои таъ-рихии шањрро бубинем. Муносибат ва мењмон-

навозии мизбонон хеле самимї буд, ки барои ин ба роњбарияти коллељи омўзгории ДДК ба номи Абўабдулло Рўдакї изњори миннатдорї менамоям. Банда соли гузашта низ иш-

тирокчии чунин озмун будам ва имсол дар ташкилу гузаро-нидани озмун бењбудињои зиё-деро њис намудам. Барои ин ба роњбарияти Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон ва раёса-ти дахлдори вазорат миннатдорї баён менамоям. Пас аз љамъбаст ва

натиљагирии озмун банда њамчун иштирокчии он ба хулосае ома-дам, ки агар мо, шогирдон, пай-васта омўзему асосњои илмро аз бар намоем, метавонем соњиби љойњои ифтихорї гардем.

Нурмањмади СОБИР, ноњияи Рашт.

Дар љомеањое, ки фарњанги сиёсї сайри такомулии худро пай-мудаву шакл гирифтааст, фаъо-лияти ањзоб ба самарабахш шуда-ни кору амали нињодњои давлатї мусоидат намуда, то њадде наќши назорати иљтимої бар риояи њуќуќњои шањрвандї ва ќонунии мардумро иљро мекунанд. Ин рисолати ањзоб фаќат мањдуд ба интиќод аз њукумат набуда, балки аз тариќи њамкорї ва пешнињоди барнома ва тарњњои мухталиф дар равандњои сиёсї, иќтисодї ва иљтимоии љомеа сањм меги-ранд. Чунин равиш ба онњо имкон медињад, то ба амалї кардани бах-ше аз барномањои худ ва инчунин, ваъдањое, ки ба љонибдоронашон додаанд, муваффаќ шаванд. Тољикистон дар заминаи фа-

ъолияти ањзоби сиёсї таљрибаи пурарзише андўхтааст. Бо вуљуди он ки кишвари мо дар дањаи 90-и ќарни гузашта як марњалаи нисба-тан тўлонии харљу марљи сиёсиро пушти сар гузошт, дар замони нис-батан кўтоњ тавонист фазоро барои фаъолияти ањзоб фароњам созад. Имрўз дар Тољикистон њашт њизби сиёсї амал мекунанд, ки дорои љањонбинї ва љињатгирињои мухта-лиф њастанд. Аз ин ањзоб чортояш дар парламенти кишвар намоянда доранд, ки нишондињандаи хуб дар миќёси Осиёи Марказї ба шумор меравад. Њамзамон, дар кишвар ањзоби

сиёсии мухолиф низ фаъолияти озод доранд, ки нишони равшани демократї будани низоми сиёсиа-мон арзёбї мегардад. Таљрибаи кишварњои дорои собиќаи тўлонї ва мусбати муњити чандњизбї ни-шон медињад, ки ањзоб њамчун нињоди комилњуќуќи низоми сиёсї дар њаллу фасли мушкилот ва ё их-тилофи миёни гурўњњои гуногуни иљтимої, ки дар сатњи сиёсї пеш меояд, наќши муассир бозї ме-кунанд. Ба ибораи дигар, онњо то њадди зиёд вазифаи суботбахшї ба њаёти љомеаро иљро менамоянд. Аммо оё ањзоби сиёсии кишвар ва бахусус, ањзоби мухолиф барои анљоми чунин рисолате раѓбат ва омодагии лозимаро доранд? Му-таассифона, ба ин пурсиш посухи ќотеъу мусбат гуфтан кори сањл нест. Зеро ањзоби мухолиф асо-сан фаъолияти худро ба интиќоди иќдомоти њукумат ва ё мансабдо-рони алоњида мањдуд карда, њатто барои пазируфтани дастовардњои муњимми иќтисодиву иљтимої, ки ба нафъи мардум будаву аз сўи созмонњои байналмилалї низ эъ-тироф шудаанд, омодагии равонї надоранд. Ин тарзи бархурд боис мешавад, ки намояндагони бархе аз ин ањзоб худро ба изњори на-зари авомфиребона машѓул до-ранд. Баъзан аз баёнияњои онњо чунин тасаввур њосил мешавад, ки гўё агар зимоми давлатдорї дар ихтиёрашон мебуд, дар як муњлати кўтоњ њама мушкило-ти мављударо њал карда, садњо корхонаи истењсолї месохтанд, мардумро ба љои кору музди шоистаи мењнат ва шароити хубу гуворо таъмин менамуданд. Маъ-лум аст, ки воќеият чизи комилан дигар аст ва бинобар ин, мардум ба чунин ваъдањои хушку холї ва бозињои пасипардагї бовар на-мекунанд. Як нуктаро бояд дар назар гирифт: њар гуна њизби му-холиф бояд ин воќеиятро дарк ку-над, ки ќатъи назар аз мавќеъ ва назари хоси худ ба маосили руш-

ди сиёсї, иќтисодї ва иљтимої, аќаллиятест, ки бо аксарият сари кор дорад. Бинобар ин, бо вуљуди доштани мавќеи мухолиф бояд аз тариќи ба роњ мондани муно-сибати созанда бо њукумат на танњо ба пешрафти љомеа кўмак кунанд, балки ба иљрои бахше аз барномањои худ низ даст ёбанд. Ин масъала аз ањамияти зиёд

бархурдор аст. Зеро асри муосир асри басо мураккабу печида ва пур аз тазодњои љамъиятию сиёсї буда, дар баробари рўйдодњои бу-зурги иљтимоию фарњангї, раво-бити густурдаи халќу миллатњо ва тамаддуни љањонї, зуњури фаъоли нерўњои тахрибкор, љараёнњои тундгаро, љиноятњои фаромиллї, коњиши ахлоќии љомеа ва ди-гар падидањои манфї низ ривољ меёбад, ки ин аз њар як фарди солимфикр њушёрии хоса ва зи-ракии сиёсиро талаб менамояд. Табиист ки дар чунин вазъияти њассоси таърихї љомеаи мутамад-дини башарї алайњи падидањои номатлуби иљтимої дар шаклњои гуногун муќовимат нишон дода, аз рушди илму фановарї, пайван-ду густариши тамаддунњо, њифзи арзишњои умумибашарї, фаъо-лияти созанда, ки ба пешрафту тараќќии минбаъдаи инсоният нигаронида шудааст, њамаљониба пуштибонї менамояд.Мардуми Тољикистон таљрибаи

талхи на чандон дури таърихиро пушти сар дорад ва њанўз кирдо-ри он идда аз њангомаљўёнеро, ки бо сўиистифода аз мушкило-ту норасоињои љомеа ва таблиѓу ташвиќи ѓояњои пучу беасос ќасди ба даст овардани ќудрат ва амалї кардани манфиатњои пинњони худро доштанд, хуб медонад. Хуб медонад, ки оќибати ин гуна иќдомоти кўтоњназарона ба сари љомеа чї мусибату бадбахтї оварда метавонад. Махсусан, дар шароити мураккаби минтаќа, ки манфиатњои ќудратњои бузург дар муќобили њам ќарор гириф-та, гурўњњои гуногуни ифротии мазњабї ба дунболи фурсат мегар-данд, њушёрии мардум ва фирефта нашудани ќишри љавони љомеа масъалаи бисёр муњим аст. Соли равон барои њар як фар-

ди миллат соли басо масъулу таќдирсоз буда, хосатан аз кор-манди соњаи маориф, ки бори асосии љомеа – тарбияи насли наврасу љавонро ба дўш доранд, масъулият, дарк, муносибати зиракона ва ќобилияти шинох-ти равандњои мураккаби љањони имрўзаро таќозо менамояд, то манфиатњои миллиро болотар аз њамагуна манфиатњои гурўњию њизбї гузошта, мактабу маориф-ро, ки макони илму маърифат аст, аз хавфи бозињои сиёсию гурўњї эмин нигоњ доранд. Фирефтаи ваъдањои хушку холї ва беасо-си баъзе аз ањзоби сиёсї, ки љуз мољарољўї кори дигаре надоранд, нагардида, сиёсати бунёдкоронаи њукуматро њамаљониба дастгирї ва пуштибонї намоянд.Президенти кишварамон,

муњтарам Эмомалї Рањмон дар Паёми навбатии хеш ба Маљлиси Олї таъкид намуданд, ки «Вазифаи љонї ва ќарзи виљдонии њар кадоми мост, ки њатто, як лањза њам масъа-лаи њифзи давлату давлатдорї, таъмини амнияти кишвар ва нигоњ доштани суботу оромии љомеаро фаромўш насозем».Аз ин рў, дар назди ањли мао-

риф, ки ќишри огоњ ва пешба-рандаи њаёти љамъиятї ба шу-мор меравад, вазифањои хело пурмасъулу таќдирсоз - њимояи манфиатњои миллї, тањкими сулњу вањдат, њифзи истиќлолият ва дастовардњои гаронбањои он ва

дар ин замина тарбияи шахсияти дорои эњсоси баланди ватандорї, бомаърифату масъулиятшинос, созандаю эљодкор истодааст. Миллати тољик ва ба хусус ќишри зиёии он як дафъа самари талхи бетарафиро чашидаву хуб медо-над, ки мањз њамин бетафовутї им-кон дод, то ду-се нафар иѓвогару њангоматалаб, ки њатто худ эњсос намекарданд, ки бозичаи дасти нерўњои тахрибкори хориљианд, дар кишвар бесару сомонињоро ба миён оварда, њазорон оила-ро вайрон, дањњо њазор мардуми бегуноњро ќурбон ва садњо њазор одамонро сарсон созанд. Мањз си-ёсати хирадмандонаю пайгирона ва тањаммулпазирии роњбарияти имрўзаи кишвар буд, ки таво-нист ягонагии миллату давлатро таъмин намуда, дар як муддати хеле кўтоњи таърихї пойдевори мустањками љомеаи њуќуќбунёду демократиро тањким бахшад, кишварро аз вартаи парокан-дашавию нобудї рањо созад ва бањри расидан ба њадафи аслї - фароњам овардани шароити зин-дагии арзанда барои њар як инсон ва инкишофи озодонаи он гомњои устувору боварибахш нињода, тадбирњои амалї андешад. Президенти кишварамон,

муњтарам Эмомалї Рањмон дар Паёми соли гузашта дар назди Ва-зорати маорифи кишвар як ќатор вазифањои мушаххас гузошта бу-данд, ки иљрои муваффаќона ва сариваќтии онњо аз љониби масъу-лини вазорати мазкур таъмин кар-да шуд. Аз љумла, љињати бењтар кардани вазъи таълиму тарбия дар муассисањои таълимї тадбирњои мушаххас андешида шуда, наќшаву барномањои таълимии муассисањои тањсилоти умумї, ибтидої ва миёнаи касбї маври-ди бознигарї ќарор гирифт ва стандартњои давлатии тањсилоти олї аз рўи ихтисосњо тањия ва тасдиќ карда шуданд. Вазъи муассисањои тањсилоти ибтидої ва миёнаи касбї, ки њамчун самти афзалиятноки соња эълон гарди-дааст, њамаљониба омўхта шуда, љињати бењбуд бахшидан ба ин соња Барномаи рушди муассисањои тањсилоти ибтидої ва миёнаи касбї барои солњои 2013-2020 тањия ва аз љониби њукумати киш-вар ќабул гардид. Омўзишгоњњои техникї ба литсейњои техникї табдил ва дар заминаи чор муас-сиса Коллељи техникї таъсис дода шуд. Љињати чопи дастурњои таъ-лимию методї, китобњои дарсї ва тањкими заминањои моддию тех-никии ин муассисањо, ки дар тар-бияи кадрњои коргарии љавобгў ба талаботи бозори мењнати дохилї ва хориљї наќши муњим доранд, тадбирњои мушаххасе рўи кор оварда мешавад.

Шермуњаммад ЁРМУЊАММАДОВ,директори Маркази

љумњуриявии таълимию методии назди ВМ ЉТ, номзади илмњои

филологї

ди сиёсї, иќтисодї ва иљтимої,ќаллиятест, ки бо аксарият сариор дорад. Бинобар ин, бо вуљуди

ЊАМКОРИИ СОДИЌОНА–ОМИЛИ РУШДИ КИШВАР

МАОРИФ ВА ЗАМОН САТРЊОИ МИННАТДОРЇ

Дар љомеањое, ки фарњанги

доаз ситанку

диаќко

Дар маросими кушодаша-вии озмуни љумњуриявї боиштироки муовини вазири мао-ф

тавонистанд. Мањз дар ин лањза кас ба хулосае меояд, ки бароиѓолиби озмунњо шудан пайва-

ТААССУРОТИНЕК БАРДОШТЕМ

ОМЎЗИШ

ЉОИЗА МУБОРАК!Њафтаи гузашта дар радифи чанд ади-

би шинохта, муњаррири шуъбаи мактабњои нашрияи мо, нависандаи маъруф Марям-бонуи Фарѓонї ба гирифтани Љоизаи ада-бии Иттифоќи нависандагони Тољикистон ба номи Садриддин Айнї мушарраф гар-дид. Ин мукофоти арзишманд ба Марям-бонуи Фарѓонї барои китоби ќиссањову њикоятњояш, ки бо номи «Шањбози хаёл» аз тариќи нашриёти «Адиб» ба табъ расидаст, лоиќ дониста шуд.Ањли ќалами њафтаномаи «Омўзгор» њам

кори худ, нависандаи соњибистеъдод Марямбонуи Фарѓониро бо сазовор шудан ба ин љоизаи баланд самимона шодбош гуфта, ба ў дар љодаи мушкилписанди нависандагї барорњои тоза ба тоза хоњон мебошанд. Њамчунин, кормандони њафтанома адибон Насим Раљаб, Раънои Мубориз ва Давлат Сафарро, ки ба гирифтани љоизањои ИН Тољикистон мушарраф гардиданд, сидќан муборакбод намуда, ба онњо дар корњои ояндаи эљодияшон комёбињо нодиру беназир та-манно доранд.

«Омўзгор»

№ 26 28-уми июни соли 201310 ОМЎЗГОР РОБИТА

Нахуст маќолањое, ки хусусияти методї дошта, роњњои наву љолиби тадрисро дар замони муосир фаро гирифтаанд. Дуввум, матолибе, ки ба мушкилоту проблемањои бах-ши таълиму тарбия дахл карда, њаддалимкон сўву самтњои мушах-хасу даќиќи њаллу бартараф наму-дани онњоро пешнињод месозанд.Саввум, навиштањое, ки дар

атрофи китобњои дарсї, барномаву дастурњои методии таълимї бањс кар-да, њусну ќубњи таълифоти олимону муњаќќиќонро бозгў менамоянд.Чањорум, иддае аз мактубњое, ки

сирф тобиши чењранигорї дошта муаллифон аз фаъолияти боњадафи рўзмарраи устодону омўзгорон наќл мекунанд.Панљум, гурўње аз њамкорони на-

шрия дар шањру навоњии мухталифи кишвар дар хусуси корњои амалии таълимгоњњо, муассисањои тањсилоти касбї – техникї, литсею гимназияњо ва донишкадаву донишгоњњо њарфњои самимї иброз доштаву пањлуњои ибратбахшу таваљљуњбарангези самтњои фаъолияти онњоро ба таври алоњида ќайд кардаанд. Тарѓибу ташвиќ ва тањлилу бар-

расии Ќонун «Дар бораи масъулияти падару модар дар тарбияи фарзанд» яке аз пањлуњои асосии навиштањои муаллимони шањру навоии кишвар ба шумор мераванд. Њар як нафар бо сўзи дил ва изтиробу эњсосоти бепоён роњњои амалишавї ва ба њадафи нињої расиданро дар ин масъала пешнињод мекунад.Матлаби омўзгор аз ноњияи

Кўњистони Мастчоњ Мўъмини Саид-мирзо бо номи «Ањамияти тарбияи ахлоќ ва таълими њуќуќ» мањз ба мавзўи тарбияи насли наврас бахши-да шуда, дар он омилњои таърихии фарњангї ва суннатию мазњабии пар-вариши ахлоќи неку њамидаи инсонї як-як бозгўї карда шудааст. Муаллиф аќидањои вижаи худро

хеле боњадаф ва муассир баён карда, љое мегўяд:

«Тарбият - ба маънои бор овар-дан ва рушд бахшидан, парвариш ва

адаб омўхтан ба фарзанд, шогирд то марњалаи камолот аст.Таълим - љузъе аз тарбия буда, ба

касе чизеро омўхтан, ёд додан мебо-шад ва дар баробари васї шудани ин њар ду, љанбаи аќлї – зењн, тасавву-рот, эњсос ва тафаккури иљтимоиву иќтисодию сиёсї инкишоф, ташак-кул, тараќќї ёфта, эљодкор ва созннда мегардад».Юлдошбеки Холиќзод аз ноњияи

Ёвон дар навиштаи худ дар хусуси

иќдому ташаббуси навбатии мудири-яти шуъбаи маорифи ноњияе, ки дар 69 муассисаи таълимии ќаламрави худ љаласањои махсусро оид ба муњокима ва дар амал татбиќ намудани Ќонун «Дар бораи масъулияти падару модар» баргузор кардааст, иттилои муфассал дода, аз љумла зикр кардааст, ки дар љамъомадњо камбудињои љойдошта, амсоли паст будани сатњи донишу да-вомоти хонандагон, ба корњои дигар – савдогарию бењудагардї дар кўчаю бозорњо ва ѓайра машѓул будани онон хотиррасон карда шуд. Ин гуна љамъомадњои фаврї дар мактабњои №№45, 39, 22, 34, 21, 62, 38, гимназия ба-рои бачагони болаёќат бо рўњияи баланди масъулиятшиносї дар њамбастагї бо иштиро-ки фаъолонаи волидони мактаббачагон гузарони-да шуд. Муаллима Зами-ра Давлатова мавзўи тар-бияро дар мактуби худ бо номи «Насли наврасро тарбияи комил мебояд» огоњмандона пайгирї на-муда, чањор пешнињоди судманди худро атрофи боз њам љиддитар ба роњ мондани самтњои љадиди тарбияи ахлоќии нас-ли наврас иброз доштааст. Як гурўњ соњибони номањо муваффаќияту дастовардњои мактабњои шањру навоњии љумњуриро инъикос намуда, перомуни омилњои ба комёбї расида-ни њайатњои омўзгорони таълимгоњњо сухан ронданд. Рўзноманигор Раљабмоњ Файзалиева (аз ноњияи Хуросон), Ёрмуњаммад Њодизода, Икромхон Назаров (муаллимони ка-лони Коллељи техникии ба номи М. Осимї), Парвина Лутфуллоева (ходи-ми калони илмии ПРМ – и АТТ) аз њамин ќабил мањсуб меёбанд.Омўзгорони собиќадор аз мактаби

№4-и ноњияи Панљ Тўфон Рањимов дар маќолаи ботафсилу тўлонии хул «Агар ободии Ватан хоњем…» анде-шаву мулоњизоти хосаи худро баён до-шта, зимнан таъкид кардааст, ки бањри рафъи камбудињои љойдошта дар бах-ши таълим ва тарбия чанд пешнињоди ўро ба иљро расонанд. Минљумла:

1. Дар китобњои дарсї мавзўъњо хеле зиёд дода шудаанд, ки барои омўхтани онњо соатњои муќарраргардида камї мекунанд. Таклиф дорам, ки монанди давраи шўравї соатњои фанни матема-тика зиёд карда шаванд.

2. Олимони китобнавис дар омўхтани ин ё он мавзўъ мисолњои осо-нро нишон дода, аз овардани мисолњои нисбатан мушкилтар худдорї ме-намоянд, ки ин кор ба муаллими камтаљриба на фаќат мушкилї, балки хиљолату шармсорї ба бор меорад.

3. Китобњои дарсї бо хатњои раќамї, њарфї дар матни пешнињодшуда нашр

мешаванд. Дар фењристи китобњо низ њамаи хатоњо дар шакли тасњењ нишон дода намешаванд.

4. Дохилшавии хатмкунандагон ба мактаби олї зери назорати ќатъї ги-рифта шавад…

5. Чун дар замони шўравї музди мењнати муаллимони синфњои 5-8 ва 9-11 бояд аз њам фарќ дошта бо-шанд, чунки барои њалли масъалањои китобњои дарсии алгебраю геометрия дар синфњои болої аввалан ваќт, па-

сон донишу мањорат ва малакаи зиёде лозим аст.

6. Бесаводї, дар синфаш намондани хонандагон аз рўи анъанаи хотирбинї барњам дода шавад.

7. Муаллимон аз андози замину об чун дар солњои ќаблї озод карда ша-ванд.Муаллими географияи мактаби

№3-и ноњияи Фархор С.Аминов низ атрофи њусну ќубњи китобњои дарсии географияи синфи 7,8,9,10 андешаман-дона сухан ронда, пешнињодоти худро ба мо ирсол доштааст, ки аз манфиат

холї нест. (Шакли мухтасари он дар шуморањои оянда нашр хоњад шуд).Мухбирони фаъоли мо Музаффар

Ќамбаров (аз мактаби №36-и ноњияи Исфара), Бобохон Баротов (аз гимна-зияи хусусии ба номи Берунии ноњияи Рўдакї), З.Фидолиева (омўзгори мактаби №66-и шањри Душанбе), Њ.Алимзода (мактаби №10-и ноњияи ноњияи Айнї) Шералї Асроров (мактаби №42-и ноњияи Њамадонї), А.Шоалифов (ноњияи Ишкошим) дар мавзўи сабку услубњои дарси муосир изњори аќида кардаанд. Сармутахас-сиси Маркази љумњуриявии роњнамои касбї Холибой Ѓозиев дар маќолаи худ «Мавќеи роњнамои касбї дар интихоби бошууронаи касб» ба про-блемаи пешаеву њунареро омўхтану азбар кардан ва барои оянда ба суди љамъият истифода кардани љавонон дахл намуда, менависад, ки:

«Татбиќи барномаи рушди роњнамои касбї дар Љумњурии Тољикистон иимконият медињад, ки ташкили таъминоти иљтимоиву дав-латии онро дар марњилаи имрўз фаро гирад ва сиёсати ягонаи давлатиро дар ин самт амалї гардонад. Рањнамоии касбии наврасон, љавонон ва калон-солонро ба талаботи бозори мењнат мутобиќ кунонида, аз истифодаи тех-нологияи муосир, ки барои тайёр на-мудани кадрњои баландихтисос кўмак мерасонад, бархўрдор намудан лозим аст…»Корманди шўъбаи маорифи

ноњияи Њисор Шарофат Саидова ва омўзгори мактаби №97 Умринисо Њалимова дар хусуси курсњои такмили

ихтисос ва бозомўзии ДЉТИБКСМ дар ноњияи Њисор њарф зада, аз дарсу машѓулиятњои судманду навоваро-наи устодони донишкадаи мазкур Тољиддин Каримов ва Ибодулло Аб-дуллоев ќаноатманд будани шунаван-дагони гурўњро алоњида ќайд карда-анд. Дар њамин бора мудири кафедраи синфњои ибтидоии ДЉТИБКСМ дар вилояти Суѓд М.Умарова ба идораи њафтанома хабар додааст. Сармута-хассиси МЉТМ-и назди Вазорати

маорифи ЉТ Х.Ганљибекова дар мат-лаби ирсолнамудааш, - «Равия – оми-ли баландшавии сифати таълим» ќайд кардааст, ки:

«…Масъалаи (проблемаи) асосие, ки моро ба фикр кардан водор месо-зад, ин роњњои љалб намудани шавќу завќи хонандагон ба фанни биология аз синни хурди мактабї ва интихо-би равияи табиї мебошад. Такягоњ (база) барои кор кардан бо хонанда-гони синфњои ибтидої аз синфи 5 то 7 гўшаи зиндаи табиати мактаб, ќитъаи таълимї- таљрибавї њисоб меравад.

Дар онњо машѓулиятњои мањфилї ба экскурсияњо иваз мешаванд ва экскурсияњо бошанд, ба факултативњо. Ба ѓайр аз ин, хонандагони синфњои боло дар ин љо дар гурўњњои тадќиќотї кор мебаранд…» Омўзгорон аз дењаи Рарзи ноњияи Айнї Ќосимљон Ќосимов др мавзўи «За-бони мо фасењу равон ва беиллат бошад», Сарви-ноз Зикаева аз мактаби №15-и шањри Душанбе дар бораи марњалањои

таърихии давлатдории тољикон, Аб-душукур Ѓаффоров, Мањмадулло Раљабов, Сайидањтам Давлатов, Гулљањон Хољаева, устодони ДДОТ ба номи С.Айнї, Зафархони Миралї донишљўи ДДК, Анвар Табаров (омўзгори мактаби №52, ноњияи Њамадонї, И.Турсунмуродов (ноњияи Вахш), Бањром Тиллоев (ноњияи Рўдакї), Рабињ Солењов (ш.Душанбе), Зулфия Олимова, (мактаби №67-и

ноњияи Рўдакї), Насиба Нарзуллоева (мактаби №60), Сайфиддин Муродов (ш.Душанбе) ва ѓайраи дигар дар ма-соили мухталифи соњаи маориф ба мо навиштаанд. Як силсила маќолањо дар атрофи обрўю нуфуз ва шуњрату шаъни омўзгор чун шахсияти кали-дии даврони муосир бањс мекунанд. Ќамбархон Низомї аз шањри Исфа-ра, Мавзуна Ќўќаншоева, Гулрухсор Назарова (ш.Душанбе), Ёрмуњаммад

Ањмадзода, Икромхон Назаров ( Коллељї техникии ба номи М.Осимї) дар ин радиф ќарор доранд.Аз чопи иддае аз хабару маќолањо ба

ваљњи кўњна шудани маълумоту итти-лояшон худдорї кардем. Навиштањои Маљид Њомидов (н.Файзобод), Ша-риф Исматї (ш.Панљакент), Носирљон Мањмудов (н.Истаравшан), Зарина Каримова (ш.Душанбе), К.Каримов ( Коллељи санъати ба номи Ањмад Бобоќулови ш.Душанбе), Набиљон Лоиќов (н.Нуробод), Њ.Содиќов (н.Мастчоњ), Толиб Ноёбшоев, Нодирамо Туробова, Силеманшо Ќаландаров (н.Роштќалъа), Умаралї Фозилов (ш.Вањдат), Р.Бурњонова (н.Ванљ), Абдуањад Шарифов, Рањмон Шарифов (н.Мастљоњ), Шариф Ара-бов (н.Варзоб), Лутфия Њамидова (ш.Душанбе), Абдуњамид Раљабов (н.Айнї), Њангома Давлатова ( ДМТ), Зулњияи Тољиддин (н.Рўдакї), Матлуба Тўйчева (н.Љ.Румї), Гул-сун Эрдонаева (ш.Душанбе) бо сабабњои дар фавќ ишоратшуда чоп нашуданд. Омўзгорони эљодкор ва адабиётдўсти њафтанома бошанд, шеъру ѓазалгунањои худро ба нишо-нии мо фиристода, хоњиши онро на-мудаанд, ки чакидањои хомаашонро дар сањифањои «Омўзгор» ба табъ ра-сонем. Албатта, кормандони нашрия бењтарин намунањои эљоди шуморо ба чоп мерасонад. Вале баъзе аз ќитъањои шеъри мухлисони њафтанома шогир-дона буда, ба талаботи вазну ќофия ва сохтори шеър љавоб дода намета-вонад. Бењтар мебуд, ки муаллимони эљодкори мо ќабл аз фиристодани шеърњои худ онњоро аз назари шоиро-ни маъруфи кишвар мегузаронданд. Зикр кардан бамаврид аст, ки муал-

лифони серкору соњибќалами мо, Њ. Ис-кандаров ДЉТИБТКСМ, Ш.Арабов (н.Варзоб), Г.Аминова (ш.Душанбе), С.Собиров (н.Ёвон), Н.Наљмиддинов, Р.Саидова, З.Норова (н.Рўдакї), Њ.Сафар (н.Файзобод, С.Ашўров (н.Мастчоњ), Н.Њазратќулова (хо-дими ПРМ), Ф.Холов (н.Файзобод, А.Байзоев (АТТ) Г.Љонмамадова (ДЉТИБКСМ), С.Азизмуродов (ш.Панљакент, У.Шарифов (н.Айнї), С.Ѓаффорова (ш.Душанбе), А.Бобоев (н.Бохтар), М.Алиева (н.Рашт), И.Њимматов (н.Тољикобод) ва бисёр дигарон ба таври доимї бо њафтанома дар тамос буда, мавзўъњои муњим ва

проблемањои умдаи соњаи маориф-ро дар таълимгоњњои шањру навоњии худ мавриди тањлил ва баррасї ќарор медињанд. Кормандони «Омўзгор» аз ин зањматкашони болаёќат ва дигар муаллимоне, ки ваќти пурќиммати хешро дареѓ надошта, ба мо менави-санд, амиќан миннатдор мебошанд.

Шодї РАЉАБЗОД,«Омўзгор»

МО ВА ХОНАНДА

Нахуст маќолањое, ки хусусияти

кашњароиќкуме

Ёв

иќят69љава«Дбадољаамво– сбоонљама34робо

ДАР ТАЛАБИ МАВОДИ БЕЊТАРИН

Огоњї! Дар зимн мо аз мухбирони дењот, устодон ва омўзгорон са-мимона хоњиши онро доштем, ки то њадди имкон навиштањои худро равшан, фањмо ва бо њуруфи барљаста рўи коѓаз оранд. Онњое, ки шарои-ти зарурї доранд, дар компютер бознавис карда ба нишонии мо бифири-станд. Зеро аксар маводи ба идора воридшуда дар вараќњои дафтар, бо хати ноњамвору нохоно навишта шудаанд. Дигар ин ки ба њаљми мато-либи эљодгардида бояд диќќати бештар зоњир намуд. Як идда маќолањо хеле тўлонї ва дурудароз буда, ба наќли аслан дилгиркунандаи бемоњият ва аз мавзўъ дур ваќти моро бењуда талаф мекунанд.Аз ин рў, аз шумо даъват дорем, ки навиштањои худро то 4 сањифаи

компютерии њуруфи Times New Roman Tj, 14 андозаи 1 корбаст намуда, ба мо бифиристед.Боќї, мо интизори номањои тозаву ноб ва нав ба нави шумоем,

омўзгорони азиз!Нависед, занг занед, маслињат пурсед.Кормандони «Омўзгор» њамеша дар хидмати шумоянд.

Бахшида ба 16 – умин сол-гарди рўзи Вањдат дар вилояти ВМКБ омодагї љараён дорад. Дар ноњияи Роштќалъа бо ибтикори маќомоти мањаллии њокимияти давлатии ноњия байни љамоатњои дењот фестивал - озмуни фарњангии «Ганљина» идома дорад.

- Мурод аз баргузории фести-вал – озмун дарёфт ва тарбияи истеъдодњои љавон, баланд бар-доштани сатњи маънавии љомеа ме-бошад, – гуфт мудири клуби дењаи Шикуш Азалбегим Одилбекова.Њунарнамоии њаваскорони

љамоати дењоти ба номи Ќурбоншоњ

Гадолиев, писанди бинандагон гар-дид. Дар фестивал – озмун раќсњои

бадахшонии аз байн рафта, -раќси яккаи занона дар иљрои Латофат Љумъаева, раќси мардона дар иљрои Савлатшо Шоиков, фалаксарої дар иљрои Абдулњамид Абдулњакимов, доирабазми мардумї дар иљрои гурўњи љавондухтарони дењаи Хичих ва доирабазми мардона дар иљрои Авранг, Мўъминшо Ањмадовњо, Абдулњамиди Абдулњаким, Шавќат Шумќорбеков, мадњия дар иљрои Шавќат Шумќорбеков, навозиши якка дар рубоби бадахшонї дар

иљрои Мабатшо Муалибшоев, раќси аспак дар иљрои Хушрўз Дода-лишоев, Фаромўз Каримов, Сўњроб Бандишоев, Шогадо Ќадамшоев, хониши дукаса: «Биё, равем сай-ри чаман» - дар иљрои Латофат Љумъаева, навозиши умумї, оњанги Уфари Шуѓнон, оњанги Ќурбоншо Ноёбшоев сюитаи раќсии овозї ба номи «Вањдат муборак» дар иљрои гурўњи раќќосони љамоати дењоти Ќурбоншоњ Гадоалиев бо санъати баланд иљро шуданд ва аз љониби њакамону тамошобинон бањои ба-ланд гирифтанд.

Љ. ЌОЗИБЕКОВ

ДУ ХАБАР

– умин сол-дар вилояти

Гадолиев, писанди бинандагон гар-дид

иљрои Мабатшо Муалибшоев, раќси аспак дар иљроиХушрўзДода-

ФЕСТИВАЛ–ОЗМУН ФАРАЊ АНГЕХТ

№ 26 28-уми июни соли 2013 11ОМЎЗГОР ИБТИКОР

Ташаббуси Тољикистон дар бораи Соли њамкорињо дар соњаи об эълон намудани соли 2013 обрў ва эътибо-ри Ватани мањбуби моро дар арсаи љањон боз њам бештар афзуд.

Пешнињоди эълони чунин солро бори аввал дар соли 2009 Президен-ти Тољикистон Эмомалї Рањмон дар Њамоиши панљуми љањонии об дар шањри Истанбули давлати Туркия ба баррасї кашида буд. Тибќи ќатъномаи тасвибшуда

ќарор шуда буд, ки дар соли равон ду њамоиши муњим дар масъалаи њамкорї дар масъалаи доѓи об доир гардад. Њамоиши аввал бо номи Му-коламаи сатњи баланди Маљмаи уму-мии СММ рўзи 22 – юми март, Рўзи умумиљањонии об аст, дар ќароргоњи СММ – шањри Ню – Йорк ва њамоиши дуввум бо номи Анљумани байналмилалии сатњи боло дар поё-ни моњи август дар шањри Душанбе доир мегардад. Алњол Тољикистон ба ин њамоиши бузург дар њоли тайё-рист ва интизор меравад, ки он дар сатњи баланд таљлил хоњад шуд. Бино ба гуфтаи намояндагии

Тољикистон дар СММ, 48 кишвар, бо шумули Россия, Љопон, Эрон, Чин, Њинду Покистон, Афѓонистон ва кулли кишварњои Осиёи Марказї (ба истиснои Ўзбекистон низ њимояти худро аз Соли байналмилалї дар риштаи обро эълон кардаанд.Дар ин росто њанўз моњи мар-

ти соли љорї дар СММ муколамаи сатњи баланди Иљлосияи 67 – уми Маљмаи кулли СММ оид ба масои-ли њамкорињо дар соњаи об баргузор шуд. Дар ин њамоиш аз аввалинњо шуда Сарвазири мамлакат О. Оќилов аз номи Президент ва Њукумати Тољикистон суханронї намуд. Сар-вазир таъкид намуд, ки бо пешнињод ва ибтикори Тољикистон ќабул шуда-ни Ќатъномаи Маљмаи кулли СММ дар бораи эъломи Соли байналмила-лии њамкорињо дар соњаи об бозгўи он аст, ки масъалањои марбут ба об ва дастрасї ба он ба мушкилоти му-брами љањонї мубаддал гардида, тањкиму тавсеаи њамкориву шарики амиќии давлатњоро таќозо манамо-яд. Дарёфти њалли мушкилоти об ба таъмини њадафњои рушди устувор, дастрасии мардуми љањон ба об ва истифодаи захирањои маќсадноки захирањои обї мусоидат мекунад. Ба ќавли ў, мавќеъ ва маќоми

Тољикистон перомуни масъалаи об, ки борњо аз љониби Эмомалї Рањмон, Президенти Љумњурии Тољикистон, дар минбари СММ ва тадбирњои сатњи баланди байналмилалї садо дод, устувор аст. Тољикистон хосто-ри њамкории самарабахш, рафъи мушкилоти таъминот ва истифодаи самараноки захирањои обист. Ба гуфти вай, Муколамаи сатњи балан-ди Маљмаи кулли СММ ба њалли масъалањои марбут ба мушкилоти об дар тамоми љањон ва манотиќи он та-кони тоза мебахшад.

Воќеан њам, дар солњои рушди илмї – техникї инсоният ба мушки-лоти љиддии буњрони об дучор гардид ва Ассамблеяи генералии СММ соли 2003 – юмро Соли оби тоза эълон на-

муда буд. Дар њамин равия СММ пешнињоди Президенти Тољикистон Эмомалї Рањмонро барои халќњои та-моми дунё ѓамхорї њисобида, солњои 2005 – 2015 - ро Дањсолаи љањонии «Об барои њаёт» тасдиќ кард. Инсоният танњо як фоизи

захирањои оби кураи заминро ис-тифода мебарад. Тўли панљ њазор соли охир ин захираи оби якфоиза бетаѓйир монда, вале ањолию са-ноату наќлиёт садњо баробар аф-зоиш ёфт. То соли 2050, бинобар

тадќиќоти мутахассисон ќариб 30 фоизи ањолии љањон (1, 3 млрд) нафар аз нарасидани оби ширин танќисї мекашанд. Танњо дар Тољикистон бо сабаби камбудињои кори шабакањои обрасонї ќариб бист фоизи обро аз даст медињем. Интизор меравад, ки ањолии Тољикистон то соли 2025 то ба бештар аз 10 млн нафар меафзо-яд. Бинобар он, майдони заминњои обї 740 њазор га., то соли 2010 ба як миллиону 60 њазор га ва то соли 2025 ба як миллиону 188 њазор га. хоњад расид. Барои ин, 60 фоизи об бояд аз њавзаи дарёи Аму ва боќимонда аз њавзаи дарёи Зарафшон гирифта ша-вад. Ѓайр аз ин, то соли 2025 нерўгоњи барќи обии Роѓуну Сангтўда низ ба таври пурра бунёд мегарданд, ки ин моро водор месозад, то маљрои дарёи Вахшро худ ба танзим дарорем. Арзиши обро шароити муайян

таъмин мекунад. Њанўз дар асри 19 аќидаи ѓайриодии «обу алмос» маъ-лум буд, ки яъне нархи об, ки барои инсон хеле зарур аст, (бе он њаёт вуљуд надорад) бо нархи алмос гўё ќиёсшаванда мебошад. Таваљљуњ ку-нед, ки алмос ашёи ороишисту об худ њаёт, вале дар арзиш, њатто, нобаро-бар ба он . Чаро? Чунки об бисёр асту алмос камёфт. Бањри баланд бардоштани ќадру

арзиши об он бояд бо шароити му-айян аз нав истењсол гардад.Оби муќаррарии дарё ё љўй мол буда на-метавонад, чунки то љойе он ба њавое монанд аст, ки мо аз он нафас меги-рем. Ваќте обро ба зарфњо гирифта ё онро аз тарафи ќубурњо равона со-зем, он гоњ об ба мол табдил меёбаду ба арзиш сазовор. Намуди дигари пардохт љарима

барои ифлос кардани об аст, ки он ќадру ањамияти обро баланд хоњад бардошт.Ин муносибат дар тамоми љањон ќабул аст, чунки об захираи истифодаи умумист. Дар кишвари мо њоло панљ наму-

ди пардохти об вуљуд дорад: пардохт барои об дар шишањои ѓунљоишашон њархела, пардохт барои ба њамаи истифодабарандагони кишовар-зию саноатї расондани об, пардохт барои танзими об ба кишварњои њамсоя, пардохт барои љаримабандї барои ифлосгардонї нисбат ба њама истеъмолкунандагони об, пардохт барои литсензиякунонии пулакии фаъолияти соњаи хољагии об. Мута-ассифона, баъзан бањрабарандагони об – хољагињои кишоварзии ноњияњо аз додани пули об саркашї меку-

нанд, аз ин сабаб таъмири каналу сохтмонњои гидротехникї аз ваќти муќарраршуда зиёд тўл мекашанд. Ин ба тамоми кишоварзони љумњурї хос аст ва ба сабаби ин амал дар њама љо аз моњи сентябр сар карда, обњоро мебанданд, то ки масрафоти соњаи барќу об сарфа карда шавад. Бар асари ин амали нозеб њам хољагињои љамоавї зарар мебинанд ва њам хољагињои шахсї. Махсусан, агар ба њисоб гирем, ки ќариб тамоми зиро-ат дар минтаќањои гарми Хатлон,

Њисор, Дилварзин (вилояти Суѓд) то охири ноябр дар нашъунамо буда, мањз дар њамин давра њосили зироа-ту боѓчакорї зиёд мешавад. Зарар аз надодани пули об назаррас меша-вад. Яъне, дирамњоро эњтиёт карда, њазорњо сомониро аз даст медињанд. Мувофиќи маълумоти СОНДТ

(Сарраёсати оби нўшокии дењоти тољик) вазъи бо оби ширин таъмин кардани ањолии љумњурї имрўз њам ташвишовар аст, зеро дар баъзе дењањо мардум оби дараљаи минералнокии аз 2 то 8 г/л-ро истеъмолу истифода меба-ранд. Ањолии Љумњурии Тољикистон бо сабабњои корношояму таъмирта-лаб будани шабакањои обтаъмин-кунанда ва маданияту маърифати экологї танќисии обро мекашанд. Факту раќамњои омории СОНДТ ни-шон медињанд, ки 56, 3 фоизи ањолии аз шабакањои обрасонї истифода бур-да, 4, 2 фоизи ањолї аз чоњњо, 9, 8 фоиз аз чашмањо, 5, 2 фоиз аз дарёњо, бино-ан, дар замони собиќ Шўравї зиёда аз 25 фоизи ањолии дењоти Љумњурии Тољикистон бо оби ширини шабакањои обрасонї таъмин буд. Њоло бошад, 18 – 20 фоизи ањолии дењот бо оби ши-рин таъмин асту халос. Минљумла, ба ањолии дењот ба љойи меъёри лозимии 653, 8 њамагї 129 м кубї (197 фоиз) - и оби нўшокї дар як шабонарўз дода ме-шавад. Сокинони дењањои камоби

Тољикистон (масалан, ноњияи Ёвон) аз оби ширин на он ќадар таъмин њастанд. Нањри Бойѓозї њам масъа-лаи обро дар Ёвон пурра њал накар-дааст. Аз 14310 њазор гектари марзи Тољикистон 800 њазор га. (5, 6 фоиз) киштзор буда, аз он 560 њазораш (3, 9) фоиз мансуби заминњои обёриша-вандаанд. Ањолии кишвар меафзояд ва барои таъмини онњо бо озуќаворї заминњои бекорхобидаро бояд кишт-боб кард. Дар њудуди кишвар ба би-сёр теппазамин ва доманакўњњо асрњо инљониб дасти одам нарасидааст. Ак-сари чунин заминњо обёринашаванда-анд. Ин масъаларо аз диди илмї дар робита бо табодули оби байни замину само бояд њал кард. Њаќ аст, ки 20 – 40 фоизи ањолии љумњуриамон дар ша-роити номусоиди экологї зиндагї ме-кунанд. Илова бар ин аз худ намудани заминњои бекорхобида ва барпо гаш-тани шањру корхонањои нав талабот ба обро сол то сол зиёд мекунад. Аз ин љост, ки масъалаи њифзи оби ширин ба миён омадааст.

Њотами ЊОМИД, «Омўзгор»

СОЛИ 2013 – СОЛИ ЊАМКОРИЊО ДАР СОЊАИ ОБ ЊУНАР

МАЪРИФАТИ ЭКОЛОГЇ

Ташаббуси Тољикистон дар бораи

мпЭм2б

зтсбнз Дар даврањои ќадим

бењтарин осори санъати меъморї бо тамоми њастї ва бо тамоми њашамат ќудрати синфњои њукмрон, пойдору мустањкам будани њокимияти онњоро ифода менамуданд.Дар асарњои санъати меъ-

морие, ки аз даврањои ќадим боќї мондаанд, натанњо синфњои њукмрон, балки та-моми љамъият бо ифодањои образнок орзуи умеди худ, асоситарин лањзањои таъри-хи худро акс намудаанд.Санъати меъморї дар

давоми тараќќиёти таъри-хии худ навъњои гуногуни иншоотњо ва воситањои ифодаи бадеияти меъмории мухталифро офаридааст. Ин гуногунии навъ ва шаклњо

инъикоси фарќи хусусиятњо ва анъанањои маишї, ма-данияти миллии халќњо, дараљаи тараќќиёти техни-ка, инчунин, фарќи шароити табиї, хусусан, дастрас буда-ни ин ё он масолењи сохтмон ва ѓайра мебошанд.Баробари тараќќиёти

љамъиятии ќуввањои истењсолї, муносибатњои љамъиятї ва маданият навъњои иншоот санъати меъморї низ таѓйир меёбад. Вале дар дохили як љамъият на танњо хелњои гуногуни навъу шаклњои санъати меъ-мориро мебинем, балки дар дохили як намуд фарќњои куллиро мушоњида меку-нем, ки сабаби асосии ин, пеш аз њама, табаќањои људошавии синфњо ва та-фовути иљтимоии маишии тарзи њаётгузаронии ин ё он синф мебошад.Истиќлолияти давлатї

дар њаёти халќи тољик ва таъ-рихи навини тољикистониён бузургтарин дастоварди миллї ба њисоб рафта, он омили раванди шањрвандї, пешрафти рўзафзуни илму маориф, фарњангу маъна-виёт ва болоравии њисси ватандўстї шудааст.Давлат ва Њукумати

Тољикистон њанўз аз оѓози ба даст овардани истиќлолияти

давлатї њадафњои страте-гии худро љињати рушду тараќќиёти иќтисодиву иљтимоии њамаи соњањои њаёти љомеа равона намуда, онњоро марњала ба марњала татбиќ карда истодааст. Бо шарофати сулњу вањдат ва оромиву суботи љомеа ба-рои кору фаъолияти созан-даву бунёдкорона муњити созгору мусоид эљод гардид, ки пешрафти иќтисодиёти миллї, ободии шањру дењањо ва кўчаву хиёбонњо дар саро-сари Тољикистон далели он мебошад.Дар њаќиќат, солњои охир

дар самти таъмини рушди соњаи меъморї, бахусус, дар интихоби конструксияи бино ё иншоот, технологияи

он, инчунин, дар истењсол ва татбиќи маводи сохтмонї, пешравињои назаррас ба чашм мерасанд. Албатта, ин њама пешравињо дар асоси раќобатпазирї ва талабо-ти бозор ба миён омадааст. Бояд зикр намуд, ки њамаи пешравињои соњањои мух-талиф, аз он љумла, соњаи меъморї дар асоси омўзиш ва дар натиљаи тадќиќоти олимону мутахассисон ба миён омадааст. Хушбахтона, чанд соли охир таваљљуњи љавонон ба ихтисоси сохтмон ва меъмор бештар шудааст, ки ин бесабаб нест. Дарки санъати меъморї пешрав аст, дар он љо ободї ва пеш-рафти љомеа ба чашм мера-сад. Барои омода намудани мутахассисони баландпоя ду чиз муњим аст: устодони ботаљрибаи унвони илмї до-шта ва бунёди моддию тех-никии њозиразамон.Санъати меъмории халќи

тољик дурахшонтарин сањифаест, ки дар таъри-хи умумиљањонии санъати меъморї бо хатњои зарин на-вишта шудааст. Ин сањифа дар тараќќиёти њаёти инсонї марњилаест, ки ба он раси-дани тамоми љањон ногузор мебошад.

Гавњар ЃАФУРОВА, донишљўи ДТТ

Дар даврањои ќадим бењтарин осори санъати меъморї бо тамоми њастї ва

давлатї њадафњои страте-гии худро љињати рушдутараќќиёти иќтисодиву

РУШДИ САНЪАТИ МЕЪМОРЇ

уда буд. Дар њамин равия СММ ешнињоди Президенти Тољикистон момалї Рањмонро барои халќњои та-

нанд, аз ин сабаб таъмири каналу сохтмонњои гидротехникї аз ваќти муќарраршуда зиёд тўл мекашанд

ВА АРЗИШИ ОБ

№ 26 28-уми июни соли 201312 ОМЎЗГОР ФАЪОЛИЯТ

Муаллима меояд!- Бачањо, муаллима пагоњ меояд!Меърољ субњи барваќт, воќеан њам,

барои њама муждаи тоза овард. - Кї гуфт? -Хайр, касе гуфта бошад, меояд-

ку! –Шањноза њам, ки баробари дигар бачањо аз ин хабар шод гардида буд, аз хурсандї чапак зада, зуд посухи дугона-аш Фотимаро дод. Муаллима чанд рўз боз дар мактаб

нест. Њар бор пеш аз рафтан алаккай бачањо огањ мешуданд, ки муаллима азми сафари хидматї дорад. Одатан, баробари шунидани ин хабар як-як наздаш меоянд (онњое, ки имкон доранд) ё дар рањраву синфхонањои парваришгоњ «њаќиќат»-ро аз худи ў аниќ мекунанд. Ў боз ба сафа-ри хидматї рафтааст. Ана, акнун пагоњ бармегардад. Шодии беинтињое њар яке-ро фаро гирифта буд.

- Муаллима аз Россия барои ман кур-таи нав меорад, - шодона изњор кард Майрам.

- Барои ман мўйбанд меорад, - Шањноза низ ба хурсандии худ њаммактабиёну њамсинфонашро шарик кардан хост.

- Ња, муаллима, барои шумоњо ба са-фари хидматї рафтааст,- чархњои аро-баашро тоб дода, мисли њамешагї њазл намуд Бањром, ки ў низ аз муаллимону мураббияњо пайваста кай омадани му-аллимаро суол мекард ва идома дод: - маоши муаллима њамеша сарфи ин фармоишњои шумо мешавад.

- Муаллима њам модар аст,- шармги-нона њамроњ шуд Гулнисо.

- Муаллимаи худамон аз модар њам дида ѓамхортар аст, - чун одат њар гоњ аз муаллима-роњбари мактаб Наргис Муќимова сухан мегуфт, чењраи гарми Меърољ мешукуфт.

- Зеро муаллимаи шумо њам модар асту њам падар, - муовини директор Бободавлат Раљабов гўё бо њамин ба гуфтугў нуќта гузошт. Ва бо садои занг бачањо яке бо

асобаѓал, дигаре бо асбоби рањомўз, саввумї дар ароба бо ёрии шарикдарс ба дарс равон шуданд. Нигоњи мењрбори муаллим Раљабов то дер аз ќафои онњо буд…Ња, онњо њанўз намедонанд, ки му-

аллима чаро чанд рўз боз дар шањри Санкт-Петербург ќарор дорад. Њадаф аз ин сафари хидматї чист? Бо иќдоми Вазорати маориф, дастгирии вазири муњтарам Н.Саидов ва саргардонињои беохири Н.Муќимова ба наздикї барои љарроњии бачањои маъюб табибон аз Россия даъват мешаванд. Тўли сї соле, ки ў дар ин даргоњ - интернати низомаш махсуси љумњуриявї фаъолият дорад, аз муаллими одї ба дараљаи муовини директор расидааст, бори аввал шоњид гардида, ки роњбари ин муассиса барои табобат ёфтани кўдакон низ кўшиш ку-над…

Зангўлаи умедСањни мактаби низомаш махсуси

љумњуриявии ноњияи Њисор идгоњро ме-монд. Дар ин љо имрўз љашн аст ба муно-сибати анљоми соли тањсил аст. Шодии њар хатмкунандаи ин даргоњ њадду канор надорад. Духтараки сабзинаи ситорагар-

ме аз дари таълимгоњ бо рањомўз (ходо-ног) оњиста-оњиста ба њавлї меояд. Му-аллимаро бо бачањо дида, дар чашмони шањлояш барќи шодї дурахшид. Ба сўи онњо майли омадан намуд.

- Зарнигор, бачам, салом, - њанўз ба онњо наздик нашуда муаллима бо мењр ањволаш мепурсад. Зарнигор пас аз љарроњї бо ёрии

рањомўз роњ мегардад. Барои Зарнигор ин занг-зангўлаи умеду орзуњои тозаест. Пеш аз ин ў њамеша дар ароба буд. Ак-нун баъди љарроњї поњояш ба њаракат омада, мисли тифли наврањомўз ќадам

мезанад. Аз хурсандї меболад. Орзуи деринаи ў ба амал омад. Ў роњ мегардад. Роњ меравад. Њамааш бо шарофати муалли-ма. Ташвишњои муаллима дар он рўзњо бењисоб, ба ќавли му-аллим Раљабов, аз мўи сараш зиёд буданд. Барои яке дору, барои дуввумї хун гузарондан, сеюмиро ба љарроњї омода кар-дан даркор буд. Охир, табибон аз кишвари Россия омада, боз бармегарданд. Њамсабаќони Зарнигор Авлиёкул Хидиров ва Мањмуд Азимовро низ ин табибони петербургї љарроњї карданд. Аммо табобати Хи-диров ба итмом нарасидааст. Духтурон мегўянд, ўро боз ду-бора љарроњї кардан лозим. Миёни њар љарроњї бояд муддате сипарї шавад, то мушакњои поњо ќувват биги-ранд. Мањмуд бошад, баъди љарроњї дар Хуљанд табобат мегирад. Муњим, ба гуфти муаллима, саломатии онњо рў ба бењбуд меорад.

Фарзанди нек-боѓи падарДар зиндагї њамеша ёвару

маслињатгари ў модар ва мутаккояш падар буд. Њар ду омўзгор буданд. Мо-дар зани сахтгир буду дўст намедошт, фарзандонаш нозпарвард ба воя расанд. То њанўзам сари њар кору андеша эњсос мекунад, ки ба маслињати модар ниёз дорад. Як њарфи падар чї ќадар нерўву тавонаш мебахшад. Ба худ меандешид, оё мисли волидони хеш метавониста бо-шам, фарзандонамро тарбия кунам?.. Хабари ба дењаи Зелолак ба кор раф-

тани волидон ба гўши ў низ расид, аммо бовар накард. Охир дар ин синну сол ба дењаи дурдасти куњистон…Ин хабар озими манзили падар-

Кўлобаш гардонд. Воќеан њам, падар ба њайси директор ба мактаби дењаи Зелола-ки ноњияи Ховалинг ба кор таъин шуда, модарро низ бо худ мебурдааст.

- Ин мактабро бинобар нарасидани мутахассис хостанд, банданд,- шарњ дод ба ў падар.

Падар, ки як умр пайи таълиму тар-бияи фарзандони мардум буд, таќдири ин кўдакон, ин мактаб ўро орому бепар-во нагузошт. Волидон ба дењи дурдасти Зелолак рањ гирифтанду ў ба Душанбе баргашт. Аз миён моње нагузашта, аз падар номае омад. Баъди салому алейк

падар навишта буд: «…Духтарам, дар мактаб шароити тањсил ва кор нест…Дар навбати аввал дар мактаб намера-сад: сими барќ, 20 разетка, 50 китоби «Алифбо», 200 дафтар, 100 ручка,100 ќалами одї,100 ќалами ранга,100 албоми расмкашї…Хоњиш дорам, то рўзи душанбе ин

чизњоро дарёфт карда фирист. Бо эњтиром падарат.»Номаро гирифта, назди дугонааш, ки

дар коргоњ хазинадор буд, давид.-Илтимос, маошамро барваќттар дењ.

Агар натавонї, ќарз дењ, баъд аз маошам

мегардонам.- Маошат барои ин фармоиши пада-

рат мерасад?- хандида гуфт дугонааш…Дар номаи дуввум падар аз ў хоњиш

мекард, ки барои мактаб асбобњои аёнї: сурати шахсиятњои барљаста, адибон, ќањрамонони миллат ва олимони шинох-таро ёфта фиристонад. Боз дўсти хазина-дор кўмакаш кард. Хоњиши падар иљро гардид. Дере нагузашта, аз падар номаи сеюм расид: «…Боми мактаб мечакад…Духтарам, дар пўшондани боми мактаб кўмаки ту ба ман лозим… Дар кори хайр њољати истињола нест…»

- Наргисљон, ин падари ту аз њад гузаронд-ку. Яксола маоши ту боми он мактабро намепўшонад. Ба шўхињои дўстону дугонањои њамкор

бо табассум љавоб дода, илољи корро мељуст… Фардояш рањ ба сўи ноњияи Ховалинг гирифта, рост ба њуљраи кори раиси ноњия омад. Раиси ноњия, ки мар-ди закї ва ќадршинос будааст, фармон дод, рўзи дигар аз пайи таъмири боми мактаби Зелолак гардиданд. Мактабро дар давоми ду соле, ки Насим Муќимов рањбар буд, чун бењтарин таълимгоњ дар ноњия ва њатто берун аз он шинохтанд… Ў, ки њама умр аз волидони хеш ифти-хор мекард, хеле мехост, чун фарзанди арзанда боиси сарафрозии онњо бошад. Нигоњи ризоманду ифтихоролуди падар сараш ба осмон мерасонд…

Дардошно…Директори интернати низомаш мах-

суси љумњуриявии ноњияи Њисор Наргис Муќимоваро дар њуљраи кораш дарёф-

тем. Чењрааш хаставу ѓамгин чашмони обиаш варам менамуд. Чун њол пурси-дем, дар љавоб гуфт:

- Маро кор он ќадар хаста намегардо-над, ки дидори бедарди дилсарде. Соате пеш падаре наздам омада буд. Писараш дар тарбияи мост. Ў барои маълумотно-мае омадааст, то аз додани маблаѓи ночизи алимент худро озод кунад. Модари бача, ки соњибмаълумот нест, кор намекунад. Бо ин маблаѓ моње аќаллан як бор бачаашро аз ноњияи дурдаст омада хабар мегирад. Барояш либос ё пойафзоле мехарад. Чанд рўз пеш модаре аз ман хоњиш мекунад, ки

фарзандашро дар таътил, дар тобистон низ нигоњ дорем. Ду сол пайи њам мо маблаѓ дарёфт намуда, лагери дохилимактабї ташкил карда, бархе аз бачањоро нигоњ доштем. Ин муассиса сї сол боз фаъолият дорад, вале боре њам пурра таъмир нашу-дааст. Айни њол, ки дар тамоми таълимгоњ таъмир рафта истодааст, мо имкони нигоњ доштани бачањоро надорем. Хеле дарднок аст, дидани падаре, ки маблаѓи ночизеро барои фарзанди маъюби хеш њайф медо-над. Ё модаре, ки намехоњад, фарзанди носолимаш аќаллан ду моњ назди ў бошад. Кас то кадом андоза зарур будани Ќонун «Дар бораи масъулияти падару модар»-ро дар љомеаи имрўз бештар дарк мекунад…

…Хомўшу андешаманд назди тиреза ба тифлакони маъюб, ки бори масъу-лияти таќдири онњо бар дўши ўст, дида медўзад.

- Гоњо аз њаќношиносињо носипосињо хаста мегардам, мехоњам, њамаро пар-тофта равам. Аммо беихтиёр аз ќаъри дилам суоле пайдо мешавад:

-Таќдири бачањо чї мешавад? Дилам барои онњо месўзад...

…Дар маљаллаи «Бонувони Тољикистон» маќолаи танќидие нашр гардид, ки аз нуќсонњои ин интернат сухан мерафт. Барояш хеле аламо-вар буд, ки рўзноманигор «тадќиќоти рўзноманигорї» гуфта, маводро аз за-бони тарбиятгирандаи ин љо, ки рўњан солим нест, гирифтааст. Чаро назди роњбарияти ин таълимгоњ надаромада, далелњоро тасдиќ накарда, пайи чоп шу-дааст, барои ў то имрўз муаммост.

- Лоаќал як сари ќадам ба ошхона даромада, ѓизои бачаеро, ки гўё «…дар интернати низомаш махсус гурусна аст…» бо чашми худ медид. Гоњо меша-вад, ки бача дар ваќту соати хўрокхўрї не, як соат, ё њатто баъди ду соат пай-до мешавад. Ва боз аз ошпаз-акаи Тош (аќаллан зањмати ин марди некдилро ба инобат мегирифтанд, бароям ин ќадар аламовар набуд), хоњиш мекунад, ки ба-рояш хўроки «нав» пазад. Рўзноманигор дар бораи кўдакони носолим навишта-аст, аммо табиат, хулќу атвори онњоро намедонад. Бачаи рўњан носолим, аќлу љисмаш ноќис инљиќињое дорад, ки сабру тањаммули чун куњ лозим мешавад…

Оре, тарбиятгар, пеш аз њама, бояд соњиби дили дардошно бошад…

ЊанифаиМУЊАММАДОХИР

ЯК РЎЗИ МАКТАБ

езанад. Аз хурсандї меболад.Орзуи деринаи ў ба амал омад.р у р ў

фарзандашро дар таътил, дар тобистон низнигоњ дорем. Ду сол пайи њам мо маблаѓ

ДИЛИ ДАРДОШНО БОЯД…

Муњаббати касби омўзгорї ва роњи ихтиёран интихобнаму-да Саидамир Аминовро барои фаъолияти педагогї ба мактаби миёнаи тањсилоти умумии №3 ноњияи Њисор овард. Лекин фа-ъолияти омўзгории ў дар мак-таби номбурда зиёд давом на-карда, ба хизмати Ватан даъват карда шуд ва солњои хизматро чун айёми мактаби худшиносї ва андешањои њаёти оянда исти-фода бурд. Баъди адои хизмат дар сафи Ќуввањои мусаллањ њуљљатњояшро ба шуъбаи аспи-рантураи назди ДДОТ супори-да, онро бо мувафаќќият хатм намуд. Саидамир Аминов дар мавзўи “Методикаи таълими матнсозї дар дарсњои забони тољикї” (синфњои 8-9) рисолаи номзадиашро ба анљом расони-

да, ба унвони номзадии илмњои педагогї мушарраф гардид. Аз соли 1975 то соли 2003 дар Пажўњишгоњи рушди маориф дар вазифањои ходими хурди илмї, ходими калон, мудири лабораторияи забону адабиёт, котиби илмї ва муовини ди-ректори Пажўњишгоњи рушди маориф оид ба илм софдило-на фаъолияти илмї - тањќиќотї намудааст. Кордонї ва мењнати пур-

самари Саидамир Аминовро ба инобат гирифта, соли 2003 пас аз таъсиси Акаде-мияи тањсилоти Тољикистон ўро узви вобастаи Академияи номбурда интихоб намуданд. Дар солњои 2004-2005 Саида-мир Аминов сардори идораи мактабњои тањсилоти умумии

Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон шуда кор карда-аст. Аз соли 2005 то имрўз

устод вазифаи масъули сар-котиби илмии Академияи тањсилоти Тољикистонро ба дўш дорад. Ў муал-лифи беш аз 45 китоби дарсї, якчанд барномаи таълимии забони тољикї, дастурњои методї ва зиё-да аз 350 маќолаи илмї, методї ва оммавї мебо-шад. Маќолањояш бештар ба илм ва амалияи педаго-гика такя гардида, хусусия-ти баланди маърифатофарї доранд. Ў бештар кўшиш менамояд, ки ба масъалањои мубрамтарини таълим ва тарбия даст занад ва роњњои

њалли онро равшан на-мояд. Аз њама муњимаш он аст, ки Саидамир Ами-нов дар мураттаб сохтани барномањои забони тољикї барои шуъбањои дифекто-логия, педагогика, психо-логияи томактабї, барно-маи забони давлатї, забони тољикї барои синфњои 5-9, 5-11, 5 ва 10-11 аз солњои 1994 то ба имрўз масулият дорад. Дастранљњои ў дар нашриётњои гуногун ба табъ расидаанд. Зањматњои тўлонї ва сама-

раноки Саидамир Аминовро дар рушди маориф ба ино-бат гирифта, соли 1981 ўро бо нишони “Аълочии мао-рифи халќ” ва соли 1988 бо нишони “Аълочии маорифи СССР” сарфароз гардони-данд. Њазратќулова НАФИСА,

ходими калони илмиПРМ АТТ

БАХШИДА БА 80-СОЛАГИИ ПРМ АТТ

УМРЕ ДАР ЉОДАИ ТАЊЌИЌ ПЕШРАВЇ

№ 26 28-уми июни соли 2013 13ОМЎЗГОР ГУЛШАНИ РОЗ

ШАРЊИ СЕ БАЙТИ ЊОФИЗ

Бар ман чу умр мегузарад…Барои дарки маънии шеър ва бастани

шарњ бар он, моро мебояд аз санъатњои бадеї, маънии луѓавии калимањо, дурустнависї ва рабту пайвастагии шеър бо ашъори дигар, инчунин манбаъи илњоми он аз њодисањои давру замон боха-бар бошем.Тавре медонем, бисёре аз шоирони

адабиёти классикї бунёди ашъори худро бар пояи тасаввуф гузоштаанд. Ѓазалњои Њофиз низ саршор аз маънињои орифона-анд. Бояд иќрор шуд, ки ќудрату тавони дарки маънињои ѓазалиёти Њофиз осон нест ва даъвои доварї бар шарњ бастани ашъори ў низ на ба њар кас даст медињад. Аз ин рў, ман низ бар хулосае омадам, ки ба се байти Њофиз шарњ бинависам. Байти аввал:Хезу дар косаи зар оби тарабнок андоз,Пештар з-он ки шавад косаи сар хок,

андоз.Косаи зар - љоми тиллої, љоми боарзиш

ва гаронбањост, ки дохили он оби касиф андохта намешавад. Он барои обест, ки чун худаш боарзиш бошад. Оби тоза, пок, зулол ва шаффоф.Оби тарабнок - шароб, оби ангур, обе,

ки касро ба тараб, яъне, ба шодї орад. Нўшандаи ин об ба тараб меояд ва аз худї ба бехудї мерасад.Косаи сар - косахонаи сар, љумљумаи

сар.Баъд аз ин, ба байт шарњи зоњирї ме-

бандем. Шоир мегўяд: пештар аз он ки аз ин љањон биравї, бархез ва бар љоми тиллої шароб андоз, то даме тарабнок шавї. Аммо набояд бар ин иктифо кард. Пайи маънии ирфонии байт мешавем. Ба-рои дарёфти маънии ирфонии байт дунбо-ли иборањои «косаи зар», «косаи сар» ва «оби тарабнок» бояд рафт.Косаи зар њамон косаи сар аст.

Пурбањотарин сифати инсон аќли ўст. Љои аќл ва фикр дар маѓз аст ва љои маѓз дар косахонаи сар аст. Манзури шоир аз оби тарабнок фикру аќида ва андешањои ирфонї аст, ки касро ба тараб меоранд. Аз дарки маънии андешањои ирфонї кас масту бехуд мегардад. «Бархез» гуфтани шоир њушдор бар њамагон медињад.Дар маънии мисраи дуюм ихтилофи

фикр ба вуљуд меояд.Чун, агар:Пештар з-он ки шавад косаи сар хок,

андоз. - хонда шавад, савол ба миён меояд, ки бояд чї андохта шавад? Боз њам шароб? Оё шарт аст манзуре, ки дар мисраи аввал равшану возењ аст, боз њам такрор шавад? Бигзор ин њам дуруст бошад, вале боз њам дар мисраи дуюм чизе намерасад. Агар мисраи дуюм дар шакли:Пештар з-он ки шавад косаи сар хокан-

доз.- хонда шавад, мисраи аввал таќвият меёбад. Хокандоз асбобест, ки дар он чангу гард, хасу хошок ва хоку касифињо љамъ оварда, партофта мешавад. Инсон ваќте зинда аст, соњиби аќл ва

фикру андеша аст. Ваќте аз дунё даргуза-рад, љои маѓз ва фикру андеша косахонаи сари ўро хок пур мекунад. Ин љо каме аз мавзўъ дур меравем, вале ин дур рафтан дар маърифати байт кўмак мерасонад. Дар Њиндустон як навъ тариќати ирфо-

нии буддоия мављуд буд. Намояндагони ин тариќат њамеша бо худ љумљумаи сар - косахонаи сар гирифта мегаштанд(холо њам њастанд). Дар косахонаи сар хокистар андохта, ба сару рўи худ мепошиданд. Ба-рои он ин корро мекарданд, ки ёдашон бошад, ки дунё фонї аст, инсон дар он мењмон аст, оќибат мемирад, ба хок ме-пайвандад ва чун хокистаре, ки онњо ба сару рўи њамдигар пош медоданд, ба бод меравад.Танњо рўњ аст, ки љовидонї ме-монад ва ин рўњ бояд пок бошад. Онњо бо риёзат зиндагї карданро пешаи худ карда буданд. Муътаќид бар он буданд, ки танњо риёзат рўњи онњоро пок месозад. Намояндагони ин тариќат дар Шероз

низ буданд ва мусаллам аст, ки Њофиз онњоро дида буд ва аз амали онњо ба чунин натиља расида буд:Эй, инсоне ки аќл дорї, њоло ки зиндаї,

ваќт дорї, пеш аз он ки бимирї ва коса-хонаи сари ту мубаддал ба хокандоз (яъне њамон косахонаи саре, ки пур аз хок меша-вад) гардад, ту ин лањзаро ѓанимат шумор, маѓзатро пур аз андешањои орифона кун ва саршори масти ин андешањо шав. Мањз бо ин андешањо косахонаи сари ту пурбањост (косаи зар аст), зеро дар он љуз ёди Худо-ванд ва ишќ бар он чизи дигаре нест.

Байти дуюм:Хирќаи зуњди маро оби харобот

бибурд,Хонаи аќли маро оташи майхона

бисўхт.Хирќаи зуњд - хирќае (љома), ки бар аса-

ри риёзат ба бор омадааст.Харобот - љойгоње, ки дар он ба

огоњї мерасї. Мањмуди Шабистарї мегўяд:«хароботї аз худ рањоист». Ха-робот љойгоњест, ки он љо аз худ рањо мешавї. Дар харобот баЊаќ мепайвандї.Харобот макони ошноист ва мањз дар ха-робот ба вањдат мерасї. Хонаи аќл-косахонаи сар.Оташи майхона- оташи ишќ.Њатто аќл низ дар роњи ирфон намета-

вонад биравад. Оташи ишќи илоњї аќлро низ месўзад.

Оби харобот - оби маърифат.Барои равшан гардидани маънии байт,

мебояд дар бораи зоњид каме маълумот дињем. Зоњид касест, ки аз њама кас ва њама чиз дармегузарад. Умри худро танњо ба тоа-ту ибодат ва парастиши Худованд сарф ме-кунад. Аммо он гоњ зоњиди комил мегардад, ки аз манияти хеш низ рањо бишавад. Њикоят аст, ки орифи бузург Абўсаиди

Абулхайр мешунавад, ки дар ѓоре зоњиде чандин солњо дур аз њамагон умр ба сар мебарад. Ба назди ѓор меравад ва ба мур-шид мегўяд, то биравад ва ба зоњид хаба-ри омадан ва талаби диданашро расонад. Ваќте зоњид мешунавад, мегўяд: Абўсаид кї аст, ки ман ба дидораш бишитобам? Чун ин хабар ба Абўсаиди Абулхайр ра-сид, гуфт: - ба зоњид бигўед, ки аввал аз манияти хеш бигзарад, он гоњ худро зоњид бигўяд. Хулосаи ин њикоят њамон аст, ки аз зоњид болотар касе низ њаст. Њамоне ки аз њама чиз, њама кас ва аз худ рањо ша-вад. Дар вуљудаш танњо дарки маърифати илоњї бар љой бошад.

Манзури Њофиз:Ин њама манманињо ва ѓурури маро, ки

аз даъвои донистани илми илоњї пайдо шуда буданд, оби харобот, яъне, дарк ва маърифати пурраи Њаќтаоло ва аз худї (манманию кибру ѓурур) ба бехудї (пайва-стан ба Њаќ) расиданњо нест кард. Акнун ман аз њама касу чиз ва аз худ рањо шуда ба Њаќ пайвастаам. Баъд аз ин, дар хонаи аќли ман, яъне, косахонаи сарам ба љои аќл (њамон манманию ѓурур аз донистани илми илоњї) оташи майхона, яъне, ота-ши ишќи илоњї фурўзон шуд ва аќламро бисўхт.

Байти сеюм:Ман пири солу мањ наям, ёр бевафост,Бар ман чу умр мегузарад, пир аз он

шудам.Пири солу мањ - касе ки аз гузаштани

рўзњо, моњњо ва солњо ба пирї мерасадЁр-дар ин љо ба маънии дунё,Пир- одами солхўрда, рўзгордида,

таљрибанок, пешвои траиќатБарои дарки мазмуни байт аввалан ба

калимаи пир, ки њам дар мисраи аввал ва њам дар мисраи дуввум истифода шудааст, рўшанї меандозем. Пир дар мисраи аввал ба маънии аслиаш омадааст, яъне, касе, ки аз гузашти рўзу моњ ва солњо ба пирї раси-дааст. Дар мисраи дуввум пир њамчун му-родиф ва ифодакунандаи калимаи бузург, муќаддас, азиз, ботаљриба меояд. Дар пайравии байт гуфтори маъруфи

«Бузургї ба аќл аст, на ба сол» ба хотир меояд.

Манзури шоир:Аз гузашти солу моњњо њама пир меша-

ванд. Аз ин набояд ѓусса хўрд, зеро дунё ба касе вафо накардааст. Бо гузашти рўзњо хоњу нохоњ инсон аз љавонї ба пирї ва аз пирї ба марг мерасад. Хоњу нохоњ бояд ин дунёро тарк кард. Ин сарнавишти њамаи инсонњост. Њамон тавре ки Њофиз дар љои

дигар њам мегўяд:Мо озмудаем дар ин шањр бахти хеш,Берун кашид бояд аз ин варта рахти хеш.Дар мисраи дуввум умр гузашти зиндагї

ва рўзгор аст. Ин љо гуфтаи Рўдакї ба хо-тир меояд, ки мегўяд:Њар кї н-омўхт аз гузашти рўзгор,Низ н-омўзад зи њељ омўзгор.

Манзури Њофиз:Ман аз гузашти рўзгор ва аз дидани

њаводиси зиёд бисёр чизњоро омўхтам. Ботаљриба шудам, аз ин рў, дигарон чун пир, шахси бузург ва азиз бар ман эњтиром гузоштанд. Инсон набояд аз пир шудан ба рўзу моњњо, балки аз пир нашудан бар аќлу маърифат ва дарки ишќи илоњї ѓусса хўрад. Барои пир, яъне пешвои тариќат шудан, бояд аз худ рањо шавї ва ба Њаќ бипайвандї.Дар мисраи аввал як навъ бепарвоии

шоир аз гузашти умр дида мешавад, зеро медонад, ки ёр, яъне дунё бевафо аст. Дар мисраи дуюм эњсоси ифтихори шоир аз пир, яъне, бузургу муќаддас ва азиз шуда-наш мушоњида мешавад.Аммо, агар ба пуррагї ба маънии ѓазал

диќќат дињем, маънии дигар низ бардошта мешавад. Барои таќвияти фикр байти охи-ри ѓазалро меорем:Дўшам навид дод иноят, ки Њофизо,Боз о, ки ман ба авфи гуноњат зомин

шудам.Ёр- шайх, пири муѓонУмр- гузашти замон; ёр

(њамон пири муѓон)Њикоят аст, ки шайх барои бовар њосил

намудан шогирди худро дар санљишњо ќарор медињад. Шиори ў: ман њар касеро дўст дорам, ўро зиёдтар азоб медињам. Шамси Табрезї низ борњо Мавлоно Љалолиддини Балхиро дар санљиш гузош-та буд.Шояд ёри (шайх, пири муѓон)- и Њофиз

низ ўро барои санљиш дар азоб гузошта буд. Њамон тавре дида мешавад, ёр (шайх) ўро рад карда, дубора даъваташ кардааст. Пас гуфта метавонем, ки љавонии рафта бармегардад? Ин ѓазал бањснок аст ва яке аз натиљаи ин бањсњо он аст, ки пир шудан ба огањї расидан аст. Ва шайх касе аст, ки бо вуљуди бевафої туро ба огањї мерасо-над. Ваќте ба огањї расидї, љавон мешавї.Пир шудан, бошад, нишонаи сахтии роњ аст. Эњсоси шикояте дар байт дида мешавад.Њофиз мегўяд: Ман агар пир шудам аз

бевафоии ёр аст. Ёр умри ман аст ва бо гузаштанаш аз ман пир гаштаам. Дигар аз суњбатњои ў, ки маро ба огањї мерасо-нанд, дур мондаам. Аз ин сабаб, ман дар сахтињо ќарор дорам. Аммо ба ман мужда омад, ки аз санљишњо гузаштаам ва дубо-ра метавонам аз суњбатњои огоњкунандаи ёрам бањравар шавам.

Л.БОБОЁРОВА,устоди Донишкадаи давлатии забонњои

Тољикистон ба номи С.Улуѓзода

БА ОЗМУНИ «ТАФСИРИ ЯК БАЙТ»

ШАБИ ЭЉОДЇ Дар толори Донишгоњи давлатии

шањри Хоруѓ шаби эљодии шоир - рўзноманигор Хушомади Алидод бар-гузор гардид. Мудири шуъбаи рушди иљтимої ва робита ба љомеаи дастгоњи раиси вилоят Шоњтолиб Шоњќосимов табрикномаи раиси вилоятро барои ањли нишаст ќироат намуд. Котиби бахши вилоятии Иттифоќи нависан-дагони Тољикистон шоир Лаълљубаи Мирзоњасан, мушовири ректори Донишгоњи давлатии Хоруѓ Юсуф Шод-монбеков, шоирон Лутфишои Додо, Гул-нисои Ризвоншо, Алидоди Чароѓабдол, Ќўйбек Шарифзода ва дигарон оид ба ашъори пурѓановати соњибљашн суханронї намуда, ба шоир фатњи ќуллањои баланди эљодиро таманно на-муданд. Бењтарин њунармандони вилоят аз ашъори соњибљашн сурудњо хонданд.

Љ. ЌОЗИБЕКОВ

МАЊФИЛ ИЌДОМ

Рањими Мусулмониён, адабиётши-носи маъруфи тољик, 4 њазор китоби шахсияшро ба Китобхонаи миллии Тољикистон таќдим намуда, гўшае аз ин маконро ба номи худ ихтисос дод. Бинобар сабаби бемории Рањими

Мусулмониён ин маросим рўзи 13-уми июн дар Китобхонаи миллї бе њузури ў ва бо иштироки директору муовино-ни китобхона, шоиру нависандагон, устодони донишгоњу донишкадањо ва наздикону пайвандони адабиётшинос доир гардид. Носирљон Салимов, директори Ки-

тобхонаи миллии Тољикистон, дар сухани ифтитоњии худ зикр намуд, ки Рањими Мусулмониён чандин сол дар Эрон зистааст ва бештари китобњои ў дар он љо мањфузанд.

-Интиќоли он китобњо барои Тољикистон осон нест, аммо талош ме-

кунем, китобњои Рањими Мусулмониён-ро ба Китобхонаи шахсии ў дар гўшае аз Китобхонаи миллї оварда гузорем,-таъкид намуд Н.Салимов. Њамчунин, дар њамоиш шоиру на-

висандагон ва устодони ДМТ, аз љумла Абдунабї Сатторзода, Бахтиёр Мурта-зоев, Сайдулло Амин, Бањриддин Камо-лиддинов, Рустам Вањњоб сухан ронда, аз лањзањои хотироти њаёту фаъолияти

Р.Мусулмониён ќисса намуданд. Абдунабї Сатторзода дар суњбат

ќайд намуд, ки Р.Мусулмониён муал-лифи 39 китоб, 1008 маќола, 18 тарљума ва баргардон, 49 суханронї, 41 китобро нашру тарљума намудааст.

-Имрўзњо зиёд мешунавем, ки на-фарони шинохта китобњои худро ба китобхона месупоранд ва ё дар ягон гўшае китобхонаи шахсии ху-дро таъсис медињанд, аммо таќдири минбаъдаи он китобњо ва китобхона чї мешавад, номаълум мемонад. Аз ин рў, таљлилу баргузории ин гуна мањфилњо боиси дастгирист ва идо-ма додани он низ аз манфиат холї нест,-таъкид намуд забоншинос Б.Камолиддинов.

Эњсони ХУШБАХТ,«Омўзгор»

ИФТИТОЊИ КИТОБХОНА ДАР КИТОБХОНА

№ 26 28-уми июни соли 201314 ОМЎЗГОР ЁДИ ДЎСТ

Дар тўли солњои тањсил дар ин донишгоњ Т.Хаскашев на фаќат аз олимони маъруфи рус, ховар-шиносони варзида А.Н.Болдиров, М.Н.Боголюбов, А.З.Резенфелд, А.Т.Тоњирљонов, С.Н.Соколов дарс ва машварату маслињат ме-гирад, балки бо марказњои эрон-шиносиву забоншиносии шањри Санкт-Петербург ва олимони маъ-руфи ин шањр – В.С.Сокалова, В.С.Расторгуева, В.А.Лившиц, А.Л.Грюнберг, Л.Г. Герценберг ва дигарон шинос мешавад.

Пас аз хатми Донишгоњи Санкт-Петербург соли 1966 Т.Хаскашев ба-рои кор дар кафедраи забони тољикї ба Донишгоњи давлатии Тољикистон даъват мешавад. Баъд аз як соли кор моњи феврали соли 1967 боз ба Донишгоњи миллии Санкт-Петербург ба сифати коромўзи муњаќќиќ бармегардад ва дар наз-ди кафедраи фонетикаи умумї тањти сарпарастии мудири њамин кафедра профессор Л.Р.Зиндер ва В.Н.Завялов ба тањќиќи мавзўи ри-солаи номзадиаш «Моњияти фонети-кии задаи калима дар забони адабии муосири тољик» (тадќиќоти фонети-кии озмунї) мепардозад. Баъди њимояи бомуваффаќияти

рисолаи номзадї боз ба Донишгоњи миллии Тољикистон бармегардад ва ба фаъолияти омўзгорї мепардозад.

Соли 1988 Т.Хаскашев барои ба анљом расонидани рисолаи док-ториаш ба вазифаи ходими калони илмї интиќол меёбад ва рањсипори шањри Санкт-Петербург мешавад. Моњи декабри соли 1993 ў рисолаи докториашро дар маљлиси Шўрои диссертатсионии Академияи илмњои љумњурї њимоя мекунад ва андаке дертар соњиби дараљаи илмии докто-ри илми филология мешавад. Фаъолияти илмии профессор

Т.Хаскашев њамчун олими баркамол бисёр фарох ва чакидањои ќалами ў бисёр рангин аст. Илова ба ма-соили гуногуни савтиёти забони адабии муосири тољик, ки риштаи асосии пажўњиши ўст, таваљљуњи ин донишмандро гоње масоили фоно-логияи таърихии забонњои эронї, гоње лањзањои торики илми луѓату луѓатнигорї, баъзан мушкило-

ти илми дастуру имло, нигориши тољикї ва гоње масоили фарњангу ра-вобити фарњангии кишварњои форс-забон ба худ љалб намудаанд. Беш аз ним аср мешавад, ки сав-

тиёти забони тољикї дар донишгоњу донишкадањои омўзгории љумњурї ба њайси як соњаи мустаќили забоншиносї тадрис мешавад. Аммо то имрўз дар таълиму тадриси ин фан мушкилоти зиёде ба назар мера-сад. Сабаби асосї набудани китоби дарсист. Барои устодон ва шогир-дон «Очерки мухтасари фонетикаи забони тољикї»-и В.С.Расторгуева (Сталинобод, 1955) ва фасли «Фонетика»-и китоби дарсии «Забо-ни њозираи тољик» (барои мактабњои олї) манбаи асосии илмию методї буданд, ки бо сабабњои гуногун (сатњи пасти илмию методї, доираи танги мундариља) талаботи барно-маи таълимиро ќонеъ гардонида на-метавонистанд. Аз ин рў, таълифи нахустин китоби дарсии «Фонетикаи забони адабии тољик» (Душанбе, 1989), ки мањсули ранљу зањмати беш аз бистсолаи забоншиноси шинохта ва устоди варзидаи Донишгоњи дав-латии Тољикистон Толиб Хаскашев мебошад, аз љониби забоншиносони тољик (ва умуман, эроншиносони шўравї), муњассилин ва устодони бахши филологияи мактабњои олї, омўзгорону хонандагони мактабњои миёна ва алоќамандони забони шево ва муќтадири тољикї хуш пазируфта шуд. Маълум аст, ки савтиёти њар

як забон, ќабл аз њама, тањќиќу омўзиши чањор рукни низоми овозї: овозњои нутќ (фонемањо), њиљо, зада ва оњангро дар бар мегирад. Бунё-ди сохтори китоби дарсии мавриди бањсро њамин чањор унсури савтиёти тољикї ташкил намудааст. Љињати лингвистии воњидњои ни-

зоми овозии забон ба ду мавзуъ сахт иртибот дорад: таљзияи љараёни нутќ ва назарияи фонема. Људо кардани

овозњои алоњида дар љараёни нутќ аз нигоњи забоншиносї масъалаест басе душвору сангин. Толиб Хаска-шев назари олимони машњурро перо-муни таќтеи љараёни нутќ ба овозњои алоњида як-як баррасї намуда, ба хулосаи бисёр муњиме омадааст, ки нутќи овозиро аз нигоњи шунавої (акустикї) ва тавлидї (физиологї) таљзия намудан имконнопазир аст. Фаќат бо роњи сирф лингвистї (дар алоќамандї бо маъно) ин масъала-ро метавон њал кард. Мулоњизањои муаллифи китоб перомуни масоили марбути фонема на танњо ањамияти назарию амалї дорад, балки барои њаллу фасли мушкилоти бахшњои ба

савтиёти забон алоќаманд (аз љумла, имло ва меъёри талаффузи адабї) рањнамое мебошанд. Масалан, аз мутолиаи ин асар пайдост, ки танњо њамон нишонањои овозї муњиманду арзиши фонологї доранд, ки соњиби забон (шунаванда) онро дарк ва фарќ кунад. Агар чунин нест, ин нишонањо арзишу ќимати лингвистї надоранд. Онњое, ки рољеъ ба наќши тамдид (дарозу ќўтоњ талаффуз шу-дани овозњои садонок) ин ќадар зиёд мегўянду менависанд, чунин меъёрњои илмиро бояд ба эътибор бигиранд. Танњо асосу меъёрњои илмї имкон медињанд, ки масоили бањсноки имло ва талаффузи забони адабии тољик дуруст њаллу фасл ша-ванд. Низоми фонемањо мавзўи асосии

савтиёт аст. Боби дуввуми китоб мањз ба њамин масъалаи муњим бах-шида шудааст.Бобњои минбаъдаи китоб ба

масъалањои камомўхташудаи сав-тиёти тољикї бахшида шудаанд. Мутолиаи ин бобу фаслњо баёнга-ри онанд, ки муаллиф пайгирона

хусусияту ќонуниятњои људогонаи низоми овозии забони тољикиро ба риштаи тањќиќ кашида, дар зимни тавсиф баёни падидањои фаръї на-зари олимони алоњида ва равияю мактабњои забоншиносї, мушоњида ва мулоњизањои шахсии худро низ иброз намудааст. Аз ин рў, њар яке аз ин бобњо њам маводи хуби таълимї ва њам то андозае сухани тозаест дар тањќиќу омўзиши савтиёти забони тољикї. Масалан, дар фасли «Њиљо» ду кашфиёти муаллиф ба назар ме-расад: 1. Пайдост, ки садонокњо дар забони тољикї воситаи асосии њиљосозанд. Аммо дар «сурати бо њамсадоњо њамшафат набудани

садонокњо њамсадоњои лањнї низ ва-зифаи њиљосозиро адо карда метаво-нанд». 2. «Назарияњои њиљољудокунї дар њиљољудокунии тољикї ба кор на-мераванд». Бо назардошти ду омили бисёр муњим: марзаи морфологї ва ќонунияти њамнишинии фонемањо тибќи таркиби овозии калима ва морфемањои якњиљої панљ аломати асосї имкон медињад, ки ќоидањои њиљољудокунии тољикиро муайян кунем.Ба назари мо, хонотарин ќисмати

китоб «Задаи калима» мебошад. Муаллиф ин масъаларо бо ёрии методњои озмунї тањќиќ намуда, ба натиљае расидааст, ки задаи за-бони тољикї ќуввагї нест. Моњияти овозии задаи тољикиро лањн муайян мекунад. Лоиќи тазаккур аст, ки за-боншиноси маъруфи иронї Парви-зи Нотили Хонларї задаи забони форсиро дар озмоишгоњи Париж та-вассути равишњои озмунї санљида, хулосањои олими тољикро тасдиќ на-мудааст. Њамнишинии овозњо аз

масъалањои муњими савтиёти њар як забон њисоб мешаванд, зеро мањз дар њамшафатї (дар гуфтор) хусусиятњои хоси талаффузи мил-лии њар як забон ошкор мегардад. Падидањои овозии забони тољикї, ки дар натиљаи таъсири мутаќобилаи овозњо дар њамшафатї ба вуљуд мео-яд, дар дастури мавриди бањс бори аввал њаматарафа тавсиф шудаанд. Баёни ин масъала ба хонанда имкон медињад, ки доир ба савтиёти тољикї маълумоти амиќтару даќиќтаре ба даст орад.

«Оњанг» яке аз фаслњои калон-тарин ва муњимтарини китоби дарсии «Фонетикаи забони ада-бии тољик» аст. Дар ин фасл ма-соили асосии марбути оњанг ба риштаи тањрир омадаанд. Як афзалияти асари мавриди

бањс ин аст, ки дар он беш аз 2500 истилоњи рехтаву хушоњанги сав-

тиёт мавриди истифода ќарор ги-рифтааст, амсоли: сохтмони овозии забон, наво, тамдид, танин, танфис, афзоиш, коњиш, дастгоњи овозсозї, пойгоњи талаффуз. Муаллифи китоб ба истилоњсозї низ даст зада, кўшиш намудааст, ки њар истилоњи мавриди истифода хилофи ќолаби калимасозї ва хусусиятњои талаффузи тољикї на-бошад. Китоби дарсии Толиб Хаскашев

аз назари эроншиносони машњури Шўравї академик М.Н Боголюбов, профессор В.А Лившис, В.С. Рас-торгуева, олимони шинохтаи тољик Д.Тољиев, Ш.Рустамов, Р.Ѓаффоров гузашта, хуб арзёбї шудааст. Бањангом аст бигўем, ки ин китоб аз тарафи донишмандони хориљї њам бањои хуб гирифтааст. Мутолиа ва баррасии китоби

дарсии «Фонетикаи забони адабии тољик» нишон медињад, ки он аз њар љињат (бунёди илмию методї, эъти-моднокии мушоњидаю мулоњизањо, проблемагузорї ва тариќи њаллу фасл ва баёни он, услуби ниго-риш) яке аз бењтарин ва хонотарин китобњои дарсии забони тољикист . То имрўз боварамон намеояд,

ки ў бо мо абадї падруд гуфтааст. Аммо њамин, ки ба љои кор меоему ўро намебинем, диламон сахт ба тапиш медарояду аз дидагонамон ашки њасрату ѓам беихтиёр чун бо-рони бањорї мерезад ва худ ба худ мегўем: Толиб намеояд дигар.Чї орзую ормонњои бузурге дошт

ў: ба камол расонидану хонадор кар-дани писарони азизу мењрубонаш, ба табъ расонидани ду љилд китоби калонњаљму гаронбањое, ки самараи ранљу зањмати беш аз сисолааш буда, ба тањќиќи дарзамонию њамзамонии ташаккул ва тањаввули талаффузи за-бони адабии тољик бахшида шуда, ба ќавли худаш дар олами эроншиносии муосир маќоми сазовореро бояд соњиб мешуд, созмон додани конфронсњои забони адабї ва нигориши илмї, 50-солагии таъсиси кафедраи забонши-носии донишгоњи миллї…Ў, бешубња, яке аз ситорагони

дурахшони илми забоншиносии тољики охири садаи ХХ ба шумор мерафт. Шодравон марди покти-нат, љавонмарди асил, рафиќи мушфиќу ѓамхор ва хоксор буд. Ў борњо ба мо мегуфт: бе дўст зистан маъное надорад; ман мекўшам, ки њатто, бо бадхоњонам низ муноси-бати самимї дошта бошам.Толиб њамеша бо мост. Ў

дар хотири наздиконаш, азизону љигарбандонаш, њамкоронаш абадї наќш мебандад, зеро номбардорони ў фарзандонаш, шогирдони содиќаш босипосаш, асару китобњои сершу-мораш мебошанд.

М.АБДУРАЊМОНОВА, мудири кафедраи забони адаби

муосири тољикї, Ш.БОБОМУРОДОВ,

дотсенти њамин кафедра

ДАР АРСАИ ИЛМ

ТОЛИБ ЊАМЕША БО МОСТДар тўли солњои тањсил дар ин

башемуалхуну(актаФалромуманања

(Ёде аз љавонмарди закитабъу њозирљавоб)

Шуъбаи хадамоти таълимию методии тањсилоти ибтидої ва миёнаи касбї:Мутахассис-2 нафарШуъбаи хадамоти методии

тањсилоти томактабї ва миёнаи умумї:Мутахассиси пешбар-1 нафарШуъбаи маъмурї-хољагидорї:Мутахассиси пешбар - китоб-

дор - 1 нафарШуъбаи муњосибот ва банаќ-

шагирї:Муњосиб-1нафарШартњои озмун-маълумоти олї,-собиќаи корї на камтар аз 5

сол дар соња,

-донистани кор бо компютер, -донистани забонњои хориљї

(бартарї).Њуљљатњои пешнињодшаванда-ариза ба комиссияи озмун,-нусхаи шиноснома,-4 дона расми 3х4,-вараќаи шахсї оид ба ќайди

мутахассис,-тарљумаи њол (њолнома)-нусхаи дафтарчаи мењнатї,-нусхаи диплом ва дигар

њуљљатњо оид ба тањсилот,-тавсифнома аз љои кори охи-

рин, -маълумотнома дар бораи

саломатї (№0-86)

ЭЪЛОН

Маркази љумњуриявии таълимию методии назди Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон барои ишѓоли вазифањои

холии зерин озмун эълон менамояд:

Суроѓа: шањри Душанбе, кўчаи А.Дониш-50Телефонњо: 221-14-65; 222-15-18.

Ќабули њуљљатњо то 1 моњ аз рўзи чопи эълон. Директор Ш. Ёрмуњамедов

ИФТИХОРИ ВАТАНДОРЇ

Дар дењаи Дараи Мухтори ноњияи Ховалинг бо ташаббус ва ибтикори раёсати маорифи вилояти Хатлон дар байни хонандагони синфњои 2-8-и муассисањои таълимии вилоят озмуни вилоятии «Ифтихори ватандорї» гуза-ронида шуд. Дар озмун 80 нафар намо-яндаи 25 шањру навоњии муассисањои таълимии вилоят ширкат варзи-данд. Њадафи асосии озмуни мазкур дар хонандагон тањкиму густариш худогоњиву худшиносї, вањдати миллї, эњсоси ватандўстиву ватандорї буд. Хонандагон намояндагони ноњияњои Мўъминобод, Вахш, Бохтар ва Кўлоб ба гирифтани љойњои ифтихорї сазо-вор гаштанд. Иштирокчиёни озмун аз табиати зебоманзараи дараи Мухтор ва аз осорхонаи ба номи Восеъ дидан намуданд.

Шариф АБДУЛЊАМИД, «Омўзгор»

ВОХЎРИ ОЗМУН

ДХовраёсбайнмуасвилоронияндатаълданддар худоэњсоХонМўъба гвор табива анам

№ 26 28-уми июни соли 2013 15ОМЎЗГОР ДОВТАЛАБ-2013ВАЗОРАТИ МАОРИФИ ЉУМЊУРИИ ТОЉИКИСТОН ДОНИШГОЊИ ТЕХНИКИИ ТОЉИКИСТОН БА НОМИ АКАДЕМИК М.С. ОСИМЇбарои соли тањсили 2013-2014ќабули донишљўёнро аз рўи ихтисосњои зерин (зинаи тањсилот – бакалавр) эълон менамояд

Ба Донишгоњи техникии Тољикистон ба номи академик М.С. Осимї (мин-баъд Донишгоњи техникї) шањрвандони Љумњурии Тољикистон, шањрвандони давлатњои хориљї мувофиќи шартномаю созишномањои байнидавлатї, хориљиён ва шахсони бетабааи муќими Љумњурии Тољикистон, ќабул карда мешаванд.Ба курси якум шахсоне, ки

шањодатномаи намунаи давлатии тањсилоти миёнаи умумї, дипломи наму-наи давлатии тањсилоти ибтидоии касбї, ки дар он гирифтани тањсилоти миёнаи умумї ќайд гардидааст ва инчунин дипло-ми намунаи давлатии тањсилоти миёнаи касбї доранд, дар асоси озмун (имтињон)ќабул карда мешаванд.Њамаи довталабон сарфи назар аз аслу

насаб, љинс, забон, мансубияти нажодию миллї, вазъи иљтимоию хусусиятњои кас-бу кор, эътиќод, мазњаб ва муносибат ба дин ва мансубияти њизбї дар гирифтани тањсилоти олии касбї, њуќуќи баробар доранд. Ќабули довталабон ба шуъбаи рўзона то синни 35-сола ва ба тањсилоти фосилавї ва ихтисоси дуюм бе мањдудияти синну сол сурат мегирад.Ба гурўњњои буљавии Донишгоњи

техникї фаќат шањрвандони Љумњурии Тољикистон ќабул карда мешаванд.Шањрвандони давлатњои хориљи дур

ва наздик, ки маълумоти њамагонї, иб-тидоии касбї, миёнаи касбї доранд, сарфи назар аз забони тањсил, танњо ба гурўњњои шартномавї ва аз рўи бурсияњои байнидавлатї ба гурўњњои буљавї ќабул карда мешаванд.Барои дохил шудан ба Донишгоњи

техникї довталабон бояд њуљљатњои зе-ринро пешнињод намоянд:

- ариза ба номи ректор;- њуљљат дар бораи тањсилоти миёнаи

умумї (пурра), ибтидоии касбї ва миёнаи касбї (намунаи давлатї - асл);

- хатмкунандагони гурўњњои буљавии коллељњои соњавї, ки аз хатми тањсилашон 3 сол нагузашта бошад (дар сурати собиќаи 3 солаи корї доштан) мета-вонанд бо нусхаи диплом њуљљатњояшонро ба комиссияи ќабул пешнињод намоянд;

- маълумотномаи тиббї (шакли 086-У);- 6 адад расм (андозаи 3х4);- шиноснома (ё шањодатномаи тавал-

луд) шахсан пешнињод карда шуда (нусха-аш гирифта мешавад), баъди ќайд ба до-вталаб баргардонида мешавад;

- билети њарбї (шањодатномаи њарбии даъватшаванда) шахсан пешнињод карда шуда (нусхааш гирифта мешавад), баъди ќайд ба довталаб баргардонида мешавад;

- довталабоне, ки аз рўи квотаи Пре-зиденти Љумњурии Тољикистон ба Донишгоњи техникї тавсия карда меша-ванд, ќарори Шўрои педагогии мактаб, тавсияи шуъбаи маорифи ноњия, роњхати Њукумати ноњия ва протоколи натиљањои сўњбати комиссияи минтаќавии ќабули довталабонро ба мактабњои олии касбии Љумњурии Тољикистон, пешнињод менамо-янд. Њуљљатњо ба шўъбањои рўзона ва

тањсилоти фосилавї аз 20 июн то 31 июли соли 2013 ќабул карда мешаванд.Имтињонњо ва аттестатсия аз 1 то 20 ав-

густ гузаронида мешаванд. Довталабони ба имтињонњо њозирнашуда, бањои ѓайри-ќаноатбахш гирифташуда њисобида ме-шаванд. Бо довталабоне, ки ба донишгоњ аз тариќи сўњбат ќабул карда мешаванд рўзњои 26-27 июли соли 2013 сўњбат гуза-ронида мешавад.Ќабули донишљўён ба шуъбањои рўзона

ва тањсилоти фосилавї тибќи озмун аз рўи натиљахои имтињони тестї ва хаттї (иншо) сурат мегирад. Санљишу бањодињии иншо аз тарафи устодони донишгоњ бевосита гузаронида мешавад. Санљишу бањодињии имтињони тестї, љамъбасткунии натиљаи имтињонњо ва муайян намудани љойњои ишѓолнамудаи довталабон аз тариќи компютерњо бе дахолати шахсони масъул иљро карда мешаванд.Аризањои шикоятии довталабон нис-

бат ба натиљаи имтињонњо дар муњлати ду рўз баъд аз эълон шудани натиљањои имтињонот дар комиссияи апеллятсионии донишгоњ, баррасї мешаванд. Дар сура-ти ќонеъ нашудан бо љавоби комиссияи донишгоњї, довталаб њуќуќ дорад дар муњлати то 3 рўзи баъди эълон шудани бањо ба комиссияи апеллатсионии Вазора-ти маорифи ЉТ мурољиат намояд.Шахсоне, ки коллељњои соњавиро бо

(Давомаш дар сањ.16)

№ 26 28-уми июни соли 201316 ОМЎЗГОР

Суњбати љонпарвар аст суњбати «Омўзгор»

Муассис: Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон

Сармуњаррир: Ноилшо НУРАЛИЕВ

Њайатитањрир:

Н.САИДОВ, Ф.РАЊИМОВ, Т.МАЊМАДОВА, Ф.ИСМОНОВ, А.РАЊМОНОВ, М.САЙФИДДИНОВ, А.МУРОДЇ (љонишини сармуњаррир)

Почтаи электронї: info@omuzgor-news.tjСайти њафтанома: www.omuzgor-news.tj

Суроѓа: 734024, ш.Душанбе, к.Нисор Муњаммад, 13а. Телефонњо: ќабулгоњ – 221-63-36, љонишини сармуњаррир – 227-36-29, котиби масъул ва шуъбањо – 227-25-49

Њафтанома дар Муассисаи ХЊЊФ «Мушфиќї» ба табъ расидааст. | Индекси обуна – 68850 | Адади нашр: 29 837 нусха | Тарроњ: С. Ниёзов | Њуруфчинон: О.Љабборова ва Ш. Зафарзода

«Омўзгор» дар Вазорати адлияи Љумњурии Тољикистон тањти раќами 21Р – 405 19.12.2000 сабти ном шуда, тањти раќами 0018/рз, аз 14.09.2007 дар Вазорати фарњанги Љумњурии Тољикистон аз нав номнавис гардидааст. Нашрия ба хотири чандандешї маводе низ ба табъ мерасонад, ки идораи њафтанома метавонад бо муаллифон њамфикр набошад ва барои онњо масъулият ба уњда нагирад. Дастхатњо ва суратњо ба муаллифон баргардонида намешаванд.

ОМЎЗГОР

ХАНДАРЕЗПАНЉ ЛАТИФА

ЭЪЛОН

Аз хонандаи танбале пурси-данд:

- Оё ту метавонї ба дарсњо сариваќт њозир шавї?

- Намедонам, - љавоб додаст ў. – Ягон бор насанљидам.

***- Ту аблањ будаї! – дод зад

сардор ба сари яке аз кормандо-

наш.- Дуруст мегўї, - гуфт ў дар

љавоб. – Агар аблањ намебудам, бо ту барин шахс кор намекар-дам.

***- Одамонеро, ки гўшт

намехўранд, чї меноманд?- Нафаќахўр.

***Марде пас аз бозии футбол ба

хонааш баргашта, ба занаш шо-дона гуфт:

- Ман дар ин бозї ду гол за-дам!

- Бисёр хуб, ќанд зан. Њисоби бозї чанд шуд?

- Яку як.***

Нозири роњ ронандаеро боз-дошт.

- Суръатро аз меъёр хеле ба-ланд кардед, ки ин даѓалона вайрон кардани ќоида аст. Ба куљо мешитобед?Ронанда:- Мехоњам њар чї зудтар ин

10-сомонаро ба шумо расонам.

ЭЪТИБОР НАДОРАДШањодатномат гумшудаи Т-ШТУ №0085381, ки онро соли 2007 мак-

таби №43-и ноњияи Синои шањри Душанбе ба Назокатова Зулфия Султо-новна додааст, эътибор надорад.

Номаи камоли гумшудаи Т-ШТУ №0211819, ки онро соли 2008 макта-би №82-и шањри Душанбе ба Мунаварова Савзпари Сайдалиевна додааст, эътибор надорад.

Шањодатномаи гумшудаи Т-ШТУ №0495225, ки онро соли 2012 литсейи Донишгоњи миллии Тољикистон ба Мунаварова Савзпари Сайдалиевна до-дааст, эътибор надорад.

Шањодатномат гумшудаи А №416447, ки онро соли 1991 мактаби №31-и шањри Душанбе ба Фикс Ольга Александровна додааст, эътибор надорад.

Шањодатномат гумшудаи АБ №024138, ки онро соли 1997 мактаби №40-и ноњияи Файзобод ба Шарипов Рањматулло Убайдуллоевич додааст, эътибор надорад.

Шањодатномат гумшудаи АБ №024138, ки онро соли 1997 мактаби №40-и ноњияи Файзобод ба Шарипов Рањматулло Убайдуллоевич додааст, эътибор надорад.

Номаи камоли гумшудаи №403, ки онро соли 2012 Донишкадаи љумњуриявии такмили ихтисос ва бозомўзии кормандони соњаи маориф ба омўзгори мактаби №56-и ноњияи Рўдакї Ќурбонов Эгамбердї додааст, эъ-тибор надорад.

Номаи камоли гумшудаи Т-ШТУ №0358747, ки онро соли 2010 мак-таби №16-и ноњияи Шоњмансури шањри Душанбе ба Тоирзода Мунира Мирзоањмат додааст, эътибор надорад

Номаи камоли гумшудаи ГТС-№0063968, ки онро соли 2004 мактаби №16-и ноњияи Мир Саид Алии Њамадонии вилояти Хатлон ба Зуњуров Бо-бохон Давлаталиевич додааст, эътибор надорад

«Дипломи аъло» хатм намудаанд, дар сура-ти мувофиќати равия ва ихтисосњо (бо на-зардошти на зиёда аз 13 фарќияти наќшаи таълимї) ба курси 2-юми шўъбаи рўзона ва ё ба курси 3-юми шўъбаи ѓоибонаи донишгоњ тариќи сўњбат ба љойњои буљавии дар наќшаи ќабул барои чунин ашхос људошуда ќабул карда мешаванд.Шахсоне, ки коллељњои соњавиро бо ди-

пломи муќаррарї хатм намудаанд, пас аз 3 соли хатм ва кор кардан дар истењсолот, дар сурати мувофиќати равия ва ихтисосњо (бо назардошти на зиёда аз 13 фарќияти наќшаи таълимї) ба курси 2-юми шўъбаи рўзонаи донишгоњ аз рўи натиљањои аттестатсия ва озмун ба љойњои буљавии дар наќшаи ќабул барои чунин ашхос људошуда, ќабул карда мешаванд.Шахсоне, ки гурўњњои буљавии

коллељњои соњавиро бо дипломи муќаррарї хатм намудаанд, дар сурати мувофиќати равия ва ихтисосњо (бо назардошти на зиёда аз 13 фарќияти наќшаи таълимї) ба гурўњњои шартномавии курси 3-юми шўъбаи ѓоибонаи муассисањои тањсилоти олии касбї аз рўи натиљањои аттестатсия ва озмун ба љойњои шартномавии дар наќшаи ќабул барои чунин ашхос људошуда, ќабул карда мешаванд.Шахсоне, ки гурўњњои шартномавии

коллељњои соњавиро бо дипломи муќаррарї хатм намудаанд, дар сурати мувофиќати равия ва ихтисосњо (бо назардошти на зиёда аз 13 фарќияти наќшаи таълимї) ба гурўњњои шартномавии курси 2-юми шўъбаи рўзона ва ё курси 3-юми шўъбаи ѓоибонаи муассисањои тањсилоти олии касбї аз рўи натиљахои аттестатсия ва озмун ба љойњои шартномавии дар наќшаи ќабул барои чунин ашхос људошуда, ќабул карда мешаванд.Шахсони зайл аз супоридани имтињоноти

дохилшавї озоданд:- довталабоне, ки тибќи квотаи Прези-

денти Љумњурии Тољикистон ба донишгоњ роњхат доранд;

- шахсоне, ки бо медали тилло мактаби миёнаи тањсилоти умумиро бо равияи риёзї ва табиатшиносї хатм намудаанд; Шахсони зайл ба тариќи сўњбат ќабул

карда ме¬шаванд:- ѓолибони љои якум ва љоизадорони

олимпиадањои байналмилалї аз рўи фанњои математика, физика, кимиё, ва информати-

каи мактаби маълумоти њамагонї, ки тав-сияномаи Вазорати ма¬орифи Љумњурии Точикистонро доранд (бо мувофиќати их-тисос);

- ѓолибони љои якуми олимпиадањои љумњуриявї аз рўи фанњои математика, физика, кимиё, ва информатикаи мактаби маълумоти њамагонї, ки тавсияномаи Ва-зорати ма¬орифи Љумњурии Точикистонро доранд (бо мувофиќати ихтисос);

- ѓолибони љои дуюми олимпиадањои љумњуриявї аз рўи фанњои математика, физика, кимиё, ва информатикаи мактаби маълумоти њамагонї, ки медал ва ё тав-сияномаи Вазорати ма¬орифи Љумњурии Точикистонро доранд (бо мувофиќати их-тисос).Шахсони зайл пас аз бо бањои аъло супо-

ридани як имтињони тахассусї ќабул карда мешаванд:

- шахсоне, ки бо медали нуќра мактаби миёнаи тањсилоти умумї ва ё равияи риёзї ва табиатшиносиро хатм намудаанд;

- шахсоне, ки бо дипломи аъло муассисањои тањсилоти ибтидоии касби-ро хатм намудаанд ва дар он гирифтани тањсилоти миёнаи умумї ќайд гардида-аст ба истиснои ихтисосњои меъморї ва дизайнерњо;

- ѓолибони љойњои сеюми олимпиадаи љумњуриявї аз рўи фанњои математика, физика, кимиё, ва информатикаи мактаби маълумоти њамагонї, ки ифтихорномаи Ва-зорати маорифи Љумњурии Тољикистонро доранд (бо мувофиќати ихтисос). Ин довта-лабон дар сурати ба бањои аъло муваффаќ нашудан, мувофиќи ќоидањои умумии ќабул, имтињон месупоранд.Шахсони зайл бо гирифтани бањои мус-

бат (на камтар аз 75 хол аз имтињоноти дохилшавї) берун аз озмун ќабул меша-ванд:

- маъюбони гурўњњои 1 ва 2, ки мувофиќи хулосаи тиббї тањсил кардани онњо дар ихтисосњои интихобкардаашон манъ карда нашудааст (дар асоси пешнињодињуљљатњои зарурї);

- ятимони кулл (бе падару модар), дар асоси пешнињодињуљљатњои зарурї.Дар Донишгоњи техникїќабули

донишљуён дар њамаи факултетњо њам дар асоси маблаѓгузории буљавї ва њам маблаѓгузории шартномавї аз тарафи корхонањою шахсони алоњида амалї кар-да мешвад. Довталабоне, ки ба гурўњњои

шарт¬номавї дохил шуданианд, маблаѓи соли аввали тањсилро пеш аз њуљљатсупорї пардохт менамоянд. Дар сурати дохил на-шудан ба сафи донишљўёни донишгоњ, маблаѓи супоридаи довталабон баргар-донида мешавад. Озмун ва тањсил чї барои донишљўёни буљавї ва чї барои донишљўёни шартномавї як хел мебошад. Довталабоне, ки дар гурўњњои буљавї аз озмун нагузаштаанд, метавонанд маблаѓи тањсили соли аввалро то мўњлати муайян-шуда супорида, дар озмун, дар гурўњњои шарт¬номавї иштирок намоянд.Андозаи маблаѓи тањсил бо Вазорати

маорифи ЉТ ва Агентии зидиинњисории назди Њукумати ЉТ мувофиќа кар¬да шуда, барои шўъбањои рўзонаи тањсилоти олии якум аз 3845 то 6100 сомониро ташкил дода, имсол таѓйир дода нашудааст.Арзиши тањсил дар тањсилоти фосилавї

ба 60%-и маблаѓи арзиши тањсили рўзона баробар буда, барои тањсилоти олии дуюм 80% аз арзиши тањсилоти олии якуми рўзонароташкмл медињад.Бе супоридани маблаѓи соли аввали

тањсил довталабони гурўњњои шартномавї ба сафи донишљўёни донишгоњќабул карда намешаванд.Ќабули њуљљатњо дар бинои асосии

Донишгоњ бо нишонаи шањри Душанбе, хиёбони академикњо Раљабовњо-10а аз 20 июн то 31 июли соли 2013 аз соати 800 то 1600 сурат мегирад. Ахбор аз рафти кори комиссияи ќабули донишгоњ, ба таври эъломияњои хаттї ва ба воситаи сомонаи интернетии Донишгоњhttp://www.ttu.tj да-страси мардум карда мешавад.Донишгоњи техникии Тољикистон –

донишгоњи базавии омодакунии мутахас-сисони техникию технологї дар соњањои энергетика, саноат, меъморї, сохтмон, наќлиёт ва алоќа буда, дар он барои омо-да намудани муњандисони соњибкасби ба талаботи замона љавобгў шароитњои му-соид фароњам оварда шуда истодааст. Дар давоми 57 соли мављудияташ Донишгоњи техникї зиёда аз 52 000 мутахассисони вар-зидаро тарбия намудааст, ки дар тамоми соњањои иќтисодиёти љумњурї ва берун аз он фаъолона кор карда истодаанд. Имрўзњо вобаста ба љањонишавии бозори мењнат донишгоњ кўшиш намуда истодааст, ки аз шаклу усулњои замонавии таълим истифода намуда, сатњи омодакунии мутахассисон-ро ба сатњи омодакунии мутахассисон дар

мактабњои олии кишварњои њамсоя наздик ва дар самтњои имконпазир аз онњо њам бо-лотар намояд.Донишгоњ аз рўи њамаи зинањои

тањсилоти олии касбию, баъди тањсилоти олї, бакалавр, магистр, аспиранту док-торант, мутахассисон тайёр менамояд. Синфхонаю озмоишгоњњои таълимї бо таљњизоти наву замонавї таљњизонида шу-даанд. Донишгоњ дорои 10 хобгоњ буда зиёда аз 2500 донишљўёнро бо љойи хоб таъмин карда метавонад. Дар донишгоњ 4 китобхонаи дорои зиёда аз 570000 ки-тоб, ќироатхонаи замонавї, ќироатхонаи электронї ва 4 толори варзишии муљањњаз, фаъолият менамояд, ки барои тањсилу истироњати донишљўён шароити мусоид фароњам меоварад. Дар назди донишгоњ Кафедраи њарбї амал менамояд, ки барои гирифтани тахассуси њарбию унвони ав-валии афсарї ва омодакунии љавонон ба хизмат дар сафи Ќуввањои мусаллањи ЉТ мусоидат менамояд.Дар донишгоњ 11 сексияи варзишї, ба

монанди футбол, волейбол, баскетбол, тен-ниси рўи миз, шоњмот ва ѓайра фаъолият менамояд, ки донишљўён дар ваќти холигии худ метавонанд дар онњо машќ намоянд. Барои истироњати донишљўён, омўзгорон ва кормандони донишгоњ лагери варзишї-истироњатї воќеъ дар дараи хушманзараи Варзоб њамеша омодааст.Донишгоњ бо зиёда аз 80 донишгоњу

марказњои илмию таълимии хориљи дуру наздик робитаю њамкорињо дошта, дар омода намудани мутахассисон аз онњо ис-тифода менамояд. Имконияти интиќоли донишљўён ба донишгоњњои њамкор, дар як ваќт гирифтани сертификату дипло-ми ин донишгоњњо пайдо шуда истодааст. Донишљўёни хуб метавонанд соњиби ду ди-плом шаванд.Довталабони азиз!Агар Шумо дорои дониши хуби фанњои

даќиќ буда хоњиши мутахассиси хуби соњаи техникаю технологияи њозиразамон шуда барои рушду устувории Ватан хизмат кардани бошед, марњамат ба Донишгоњи техникии Тољикистон ба номи академик М.С.Осимї.

ТЕЛЕФОНЊО БАРОИ МАЪЛУМОТ: 221-35-11

НИШОНИИ МО: 734042 Душанбе, хиёбони академикњо Раљабовњо-10а

КОМИССИЯИ ЌАБУЛ

ВАЗОРАТИ МАОРИФИ ЉУМЊУРИИ ТОЉИКИСТОН ДОНИШГОЊИ ТЕХНИКИИ ТОЉИКИСТОН БА НОМИ АКАДЕМИК М.С. ОСИМЇбарои соли тањсили 2013-2014ќабули донишљўёнро аз рўи ихтисосњои зерин (зинаи тањсилот – бакалавр) эълон менамояд

(Давомаш дар сањ.16)

ГИМНАЗИЯИ ХУСУСИИ «ТОЉИКИСТОН»БАРОИ ИШЃОЛИ ЉОЙЊОИ КОРИ ХОЛИИ ЗЕРИН ОЗМУН ЭЪЛОН МЕНАМОЯД:1.Омўзгори биология барои

синфњои таълимашон бо забони русї;

2. Омўзгори таърих дар синфњои таълимаш бо забони русї;

3. Омўзгори фанни технология (барои писарон);

5. Омўзгори физика дар синфњои таълимашон бо забони русї:

6. Омўзгори забон ва адабиёти рус дар синфњои таълимашон бо забони русї;

7. Омўзгори тарбияи љисмонї;8. Омўзгори синфњои ибтидої

дар синфњои таълимашон бо за-бони русї.Телефонњо барои маълумот:225-61-34 ќабулгоњи директор; 225-61-33 љонишини директор.225-05-47-муњосибот

Суроѓа: кўчаи Айнї, 259(7 километр).

ЭЪЛОН

Ањли шуъбаи маорифи ноњияи Айнї ва Кумитаи иттифоќи касабаи кормандони маориф ва илми ноњия

аз даргузашти нобањангоми Њофизи халќии Тољикистон, Аълочии маорифи Тољикистон, омўзгори мактаби №18-и

ноњия ЁРОВ ЊАЛИМ андўњгин буда, ба ањли оила ва хешовандони марњум

њамдардии амиќ изњор менамоянд.

Кормандони Маркази љумњуриявии таълимию мето-

дии назди Вазорати маориф ба мудири шуъбаи маркази номбур-да Имматшоев Љаваршо нисбати даргузашти бародараш изњ ори

њамдардї баён менамоянд.