Айбат - коомдук-саясий гезити №84

[email protected] • ¹ 84 • 27-èþíü, 2014

www.aibat.kg

27-èþíü, 2014 27-èþíü, 2014

Єзбекстан бизге басым, кысым жасоодо 3

5

12

Сїттїї, жакшы уйду кантип тандайбыз?Сїттїї, жакшы уйду кантип тандайбыз?

Камила Талиева дагы бир чатактын борборунда…

Бир кылымда

бир жаралуучу

инсан

2

7

- Марс мырза, Єзбекстан газ бе-рїїнї токтотуп койгонунан улам, єлкєбїздїн тїштїгїндє эки айдан ашык убакыттан бери кєгїлтїр от жок. Кыргызстан Єзбекстан менен сїйлєшїїлєргє баруу їчїн бардык мїмкїнчїлїктєрїн жа-сады. Бирок, коўшулардан їн чык-пайт? Мунун сыры эмнеде?- Єзбекстан Тїркмєнстандан транзит ме-

нен адегенде Єзбекстан, андан Кыргызстан, анан Кытайга кеткен газ тїтїгїн салмак. Бул боюнча алар Кытай менен келишим тїзїшкєн болчу. Анан Кыргызстан мына ушул газ тїтїгї аркылуу Кытайга транзит катары гана эмес, Тїркмєнстандан келген газдан пайдалануу тууралуу Кытай менен сїйлєшїї жїргїзїп баштаган. Мына ушул нерсе Єзбекстанга жакпай атат. Биз Тїрк-мєнстандын газын колдонуп калсак, аларга

газ жагынан кєз кранды болбой калабыз. Мындай жагдай аларга жакпай турат. Ошон-дон улам Єзбекстан бул келишимди бузууга аракет кылып, бизге газ берїїнї токтотуп койду. Мындан сырткары алар дагы бир нече ультиматум койду. «Камбар-Ата-1» ГЭСин салбайсыўар деп атат. Чек ара ма-селеси боюнча бизге туура келбей турган талаптарын коюп атат. Айтор алар єздєрї-нїн гана жеке кызыкчылыктарын жїзєгє ашырууга аракет кылып жатышат.

- Єзбекстандын жасап аткан ара-кетинде бєтєн бир державалар-дын таасири жокпу?- Бар. Єзбекстандын артында азыр Ба-

тыш турат. Буларга кече жакында эле НА-ТОнун єкїлчїлїгї ачылган. Азыр алар Ба-тыштын «диктовкасы» менен аракет жасап атышат. Тактап айтканда Єзбекстан менен Батыштын кызыкчылыктары бул жерде дал келишип атат.

"Айбат пресс"

Марат КАЗАКПАЕВ:

www.aibat.kg

Рамазан айыўыздар кут болсун!

Марс САРИЕВ, саясат таануучу:

ЄЗБЕКСТАН БАТЫШТЫН «ДИКТОВКАСЫ» МЕНЕН ИШТЕП АТАТ

9Орозо айынын календары

[email protected] [email protected] •

КЕЛДИБЕКОВДУ КОРГОГОН

ДЕПУТАТТАР «САТКЫНБЫ?»

27-июнь, 2014-жыл

2 АЙБАТ ПРЕСС

Гезит ээси:"Айбат Аймак" коомдук фонду

Башкы редактор:

Каныбек САПАРОВ

Гезитте жарыяланган материалдар редакциянын кєз карашын чагылдырбайт. Макала жана интервьюлардагы чындыкка дал келбеген маалыматтарга макала жазган жана интервью берген инсандар єздєрї жоопкер.Жарнамалардын мазмунуна жарнама берїїчїлєр жооптуу.Жарнамалык материалдар:

Кыргыз Республикасынын Адилет министрлигинде

катталган,

Каттоо № 1853Гезит «ММК колдоо боюнча борбор» фондунун басмаканасында басылды

Гезит келишим баада.

Буйрутма №1535 Нускасы: 1500

Веб-сайт: www.AIBAT.kg

Электрондук каттар їчїн дарегибиз: [email protected]

Редакцияга келген материалдар жана сїрєттєр кайтарылбайт.

Гезит редакциянын компьютердик басма бєлїмїндє терилип, жасалгаланды.

Редакциялык жамаат:Акинай АЙДАРОВАРахатбек РЫСАЛИЕВТєлєбїбї КАСЫМАЛИЕВАДамир ЭСЕНГУЛОВМирбек АСАНАЛИЕВ (0777 15 99 45 Нарын)

Рыскїл ТЫНЫБЕК кызы (03943 43679 Ыссык Кєл)

Жооптуу редактор:Мелис АРТЫКОВ

Коммерциялык директор:Бектур БАЙМОЎОЛОВ (0772) 16 11 00

ДМИТРИЙ ЦОЙ КАМАКТА КАЛДЫ КАМИЛА ТАЛИЕВА ДАГЫ БИР ЧАТАКТЫН БОРБОРУНДА КАЛЫШЫ

ЫКТЫМАЛ

ТЇНДЇК-ТЇШТЇК АЛЬТЕРНАТИВАЛЫК ЖОЛУНДАГЫ КЫЗЫЛ-ЖЫЛДЫЗ УЧАСТКАСЫНДА КЄПЇРЄ КУРУУГА ЖАБДЫКТАРДЫ ДЕМОНТАЖДОО

ЖЇРЇЇДЄ

ОШ ШААРЫН ЖАНА ОШ ОБЛУСУН ЄНЇКТЇРЇЇГЄ 1,5 МЛРД. СОМ

БЄЛЇНЄТ

Жогорку сот “Интел Линкс” ЖЧКсынын ээси Дмитрий Цойду камакта калтырды. Мындай чечимди соттун жогорку инстан-циясы чыгарды.

Дмитрий Цойду 2014-жылдын 6-июлга чейин камакта калтыруу боюнча эки соттун чечими кїчїндє калтырылды.

Цой 6-майда Бишкекте кармалган. Ага 2009-жылы Цойдон келтек жеген Ананьево айылынын тургуну Асанов деген адамдын жазган арызынын негизинде адамды єлтї-рїїгє аракет кылды деген айып тагылууда.

Ошондой эле 2014-жылдын март айын-да унаасы жарылып курман болгон спорт-чу Руслан Абасовдун єлїмїнє тиешеси да текшерилїїдє.

Президент Алмазбек Атамбаев єткєн жумада тїштїк аймагына жасаган жумушчу сапарынан кийин кулак сїйїнткєн кабар жарыяланды. Ага кулак тїрсєк, Ош шаарын жана Ош облусун єнїктїрїї максатында 1,5 млрд. сом каражат бєлїнгєнї жатыптыр. Ал эми мындай ири каражатты бєлїї єлкє башчысы ушул жылдын 29-майында Астанада орус кесиптеши Владимир Путин

менен болгон жолугушуудан кийин макулдашылган.

Ордолуу Ошту єнїктїрїїгє багытталган каражат жалпысынан 1 млрд. 560 млн. сомду тїзєт, анын ичинен шаарга 988 млн., а об-луска 419, 2 млн. сом чегерилмекчи. Экинчи борбордогу Навои кєчєсїндєгї эстакадалык кєпїрєнїн курулушу баштала элек жатып каражаттын жоктугунан улам токтоп кал-ган эле. Президент бул максатта 669 млн. сом бєлїп, кєпїрєнї тез арада бїтїрїї та-лабын койду. Буга улай калкты суюлтулган газ менен камсыздоо їчїн 260 млн. сом ка-ралса, Ош шаарынын тургундарын таза суу менен камсыздоого 59 млн. сом бєлїнєт. Ал эми калган каражат Ош шаарынын жана облустун инфраструктуралык долбоорло-руна сарпталат.

Дагы бир жолу кайталайлы, А.Атамбаев єткєн жумада тїштїк чєлкємїнє жасаган са-парынан кийин ушундай иштер башталды. Борбордук бийлик ордолуу Ошко кємєгїн мындан ары да улантары шексиз.

Тїндїк-Тїштїк альтернативалык жолун-дагы Кызыл-Жылдыз участкасында (183—195 км) кєпїрє курууга жабдыктарды де-монтаждоо жїрїїдє.

Учурда бул участкада жер казуу иштери жїрїп жатат. Бул участкада бардыгы 2 кє-пїрє курулуп, 20 тїтїкчє орнотулат.

Ошондой эле бул жакка шагыл жана кум чыгаруучу жабдык орнотулуп, кийин-ки жылы цемент заводу салынат. Участкада 30 даана техника жана 100 адам иштеп жатат. Алардын 40 адамы жергиликтїї тургундар.

Бул аптада премьер-министр Жоомарт Оторбаевге маданият, маалымат жана ту-ризм министри Камила Талиеванын жооп-керчилигин кароо боюнча сунушу тїшкєнїн Азаттык маалымдайт.

Анда айтылгандай, министр эжекебиз ишинде бир катар чабал иш-аракеттерге жол берген жана туристтик фестивалдын ишине тиешелїї деўгээлде даярдык кєргєн эмес.

Министрлик бир канча жолу мааракелик иш-чараларды єткєрїї боюнча тапшырма-ларды аткарган эмес, маданият, театр жана музейлердин маселелери чечилбеген. Та-

лиева бир канча уюштуруучу комитеттер-дин орун басары болуп дайындалган, анын ичинде “Кєчмєндєрдїн бїткїл дїйнєлїк оюндарын” єткєрїї боюнча жумушчу тобу-нун катарында министрлик бул иш-чараны уюштуруу жана єткєрїї боюнча жооптуу орган болгон. Бирок министр кызматы-на тургандан бери Оюндардын бюджети, уюштурулушу жана логистика маселелери каралган бир да отурумуна катышкан эмес.

“Кєчмєндєрдїн бїткїл дїйнєлїк оюнда-ры” – эл аралык туристтик долбоор. Спорт-тун улуттук тїрлєрї боюнча мелдештерде Кыргызстан, Казакстан, Єзбекстан, Тїр-кия, Монголия, Россия, Азербайджан жана араб єлкєлєрїнєн адамдар катышат. Иш-чара алгачкы жолу Чолпон-Ата шаарында 8-14-сентябрда єтєт.

Министрдин мындай мамилеси фести-валдын єтпєй калуу коркунучуна алып ке-лїїсї ыктымал жана эл аралык деўгээлде-ги саясий кесепеттерге ээ болушу мїмкїн. Анткени буга чейин катышуучу єлкєлєр ким алгачкы єткєрєт деп талашып-тартышып, Кыргызстан жеўген эле.

Бул иш-чарага убакыттын абдан аз калга-нына карабастан, министрлик бюджетинин акыркы вариантын беките элек. Мындан тышкары, уюштуруучу комитетке сунуштал-ган бюджет чыгымдардын бардык беренеле-ри боюнча ашыкча сарптоолордун айынан жакын арада иретке келтирилиши керек.

Марат КАЗАКПАЕВ, саясат таануучу:

«ЄЗБЕКСТАН БИЗГЕ БАСЫМ, КЫСЫМ ЖАСАП АТАТ»

- Марат мырза, Єзбекстан газ бе-рїїнї токтотуп койгонунан улам, єлкєбїздїн тїштїгїндє эки айдан ашык убакыттан бери кєгїлтїр от жок. Кыргызстан Єзбекстан менен сїйлєшїїлєргє баруу їчїн бардык мїмкїнчїлїктєрїн жаса-ды. Бирок, коўшулардан їн чык-пайт? Мунун сыры эмнеде?- Негизи Єзбекстандын саясаты башы-

нан эле ушундай нукта болуп келет. Алар

бизди «єздєрї келишимден чыгып кетти» деген шылтоо менен газды бербей атышат. «Газпром» менен тїзїлгєн келишим кїчїнє киргенге чейин газды берип турса болмок. Бирок, алар ар дайым бизге басым жасап ту-рууну адатка айлантып алышкан. Андыктан биз алардан кєз каранды болбогонго бар-дык аракетибизди жумшашышыбыз керек.

- Єзбекстандын жасап аткан ара-кетинде бєтєн бир державалар-дын таасири жокпу?- Ачыгын айтканда мен андай таасирди

байкай алган жокмун. Чынында ушул сыяк-туу пикирлер да айтылып атат. Менин оюм-ча Єзбекстан ар дайым газ боюнча болобу, чек ара маселесинде болобу ар дайым биз-ге кысым жасап келет. Бизге алар эч качан союздаш боло албайт. Андыктан Єзбекстан менен соода-экономикалык жактан байла-нышка чыкпай эле коюш керек. Полестина менен Израилдей эле болуш керек. Алар менен чек ара маселелерин эртерээк чечип, делимитация, демаркация иштерин бїткє-рїшїбїз керек. Биз башка багыттар менен энергетика, жана башка маселелерди чечип кєз каранды болуудан кутулсак эле, эми мындай кысымдарга кабылбайбыз.

Дамир ЭСЕНГУЛОВ


3КАЛПЫЧЫНЫН КАЗАНЫ…

Туўгуч хан айым Майрам Акаеванын этегине ирмешип жїрїп миллионерге айланып, апрель окуясынан кийин «ата мекенчи» Ємїрбек Текебаевдин арты менен депутаттык мандат тагынып, кийинчерээк аны «кидайт» эткен Равшан Жээнбеков элди алдай берсе болот дейби, айтор, каратып туруп «беш єрдєгїн учурмайды» адатка айландырып алыптыр. Ал єткєн жумаларда парламент жыйынында: «Мен мамлекеттик мїлк фондун жетектеген мезгилде бир дагы бала бакча, музыкалык мектепти саткан эмесмин. Далилиўер болсо бергиле» дегендей бакылдады. «Ушунча да калпты ченебей ышкыртабы?» деп жакабызды кармадык. Себеби ал канчалык жанын жеп актанбасын, тирїї фактылар анын коомчулуктун кулагына «кесме» илгенин далилдеп жатпайбы.

БИР ДА БАЛА БАКЧА, МУЗЫКАЛЫК МЕКТЕП САТКАН ЭМЕСМИН ДЕГЕН

БАБЫРБЕКОВИЧТИН ЖЇЗЇ

Равшан Бабырбекович 2001-2004-жылдар аралыгында мамле-кеттик мїлк фондун жетектегени маалым. Ошол їч жылдын ичинде жалпысынан мамлекетке караш-туу 342 объекти (пансионат, завод, оорукана, мектеп, балык комбина-ты, автобаза, басмакана жана баш-калар) ит бекер менчиктештири-лип, айрымдарынын акциялары текейден арзан пулданган. Алар-дын ар бирин тизмектеп отурбай-лы, Р.Жээнбековдун: «Мен мам-лекеттик мїлк фондун жетектеген мезгилде бир дагы бала бакча, мек-тепти саткан эмесмин. Далилиўер болсо бергиле» таризиндеги бил-дирїїсїнє факты тїрїндє жооп узаталы.

2002-жылдын 1-апрели. Кара-кол шаарындагы Карл Маркс атын-дагы кєчєнїн №47 дарегинде му-зыкалык мектеп жайгашкан эле. «Насыйкат» аталыштагы ишкана алгач музыкалык мектептин бир бєлїгїн 164 миў 890 сомго ижа-рага алып, кийинчерээк аны мен-чиктештиргенге їлгїргєн. Бул би-ринчиси деп туруўуз.

Экинчи факт: 2002-жылдын 15-январы. Жалал-Абад облусун-дагы №71 бала бакчанын имараты А.Усталмасов аттуу жаранга саты-лып кеткен. Баасы канча экен де-бейсизби? Кїлкїўїз келет. Килтей-

ген бала бакча болгону 66 миў 560 сомго бааланган.

Тизмени уланталы. 2003-жыл-дын 21-майында Талас облусун-дагы жарым жартылай курулуп бїткєн бала бакчанын имараты «ыйлаган» бойдон жеке колго єтїп кеткен. Аны сатып алган К.Сура-пов аттуу жаран болгону 48 миў 356 сом сарптаган. Салыштырып багыўыз: 48 миў сомго бир бала бакчаны сатып алууга мїмкїнбї? Албетте жок. Ал эми табиятынан шуулдаган Равшан мырза муну турмуш жїзїндє жокко чыгарып, 48 миў сомго бала бакча сатып алса боло тургандыгын даўазалады.

Равшан Жээнбеков маммїлктї калчап турганда балдардын ден соолугун чыўдоочу борборлор, спорт мектептери текейден арзан баада пулданып кеткенин доку-менттер ырастап турат. Алардын айрымдары тємєнкї таблицада кєрсєтїлгєн.

«Бир дагы бала бакча, музы-калык мектепти саткан эмесмин, далилдеп бергиле» деген Равшан Бабырбек уулунун кеби абактагы Акматбек Келдибековдун билди-рїїсїнє окшошуп тургансыйт. Эр-кин басылмалардын бири А.Келди-бековго жана анын жакындарына караштуу элиталык батир, їйлєр-дїн тизмесин жарыялаганда, Ак-

матбек мырза: «Эгер далилдеп берсеўер батиримди берем» деп опурулган эле. Кызык жери, ки-йинчерээк толтурган декларация-сында элиталык батирлери, Ысык-Кєлдїн жээгиндеги коттедждери жакын туугандарына таандык эке-нин ачык жазган экен. Андан кєп єтпєй жалпы жонунан єлкє казы-насына 40 млн. сом зыян келтир-ди делип шектелип кылмыш иши козголуп, учурда абакта отурат. Равшан мырзанын да элди алдап, «далилдеп бергиле» деп А.Келди-бековчосунан «элиргени» эмнеден кабар берет? Же анын «тазкейпин» кийчї мезгил жакындап калган-дагысыбы?

Баса, расмий статистикага таян-сак, 1995-2013-жылдар аралыгын-да жалпы жонунан 235 бала бакча

менчиктештирилип кеткен. Алар ит бекер жеке колго єткєнї айт-пасак деле тїшїнїктїї. Мисалы, борбор калаадагы «Айчїрєк» соо-да борбору болгону 219 миў сомго пулданганы не деген шумдук?! Ал эми реалдуу баасы 150 млн. сом турган «Нарын» рестораны 150 миў сомго сатылганы эмнеден ка-бар берет? Эгемендиктин алгачкы жылынан бери мамлекетке караш-

туу 3801 обьекти жеке колго єтїп кеткен. Алардын ичинен эў арзан делгени 111 сомго гана бааланганы – Аскар Акаев режиминин, анын ичинде маммїлктї калчап турган Равшан Бабырбековичтин мамле-кеттин, элдин кызыкчылыгын уруп ойнобой, коколой башынын гана камын кєргєнїн айгинелейт. Мын-дай пикирге экономика илиминин доктору, профессор Айылчы Са-рыбаев да кошулат. Анын айты-

мында, мамлекеттик мїлк фондун жетектегендер жеке кызыкчылык деўгээлинен кєтєрїлє албай, мам-лекеттин, элдин байлыгын каала-гандай чачышкан.

Макалабызды ушул жерден ток-тото туралы. Равшан Бабырбеко-вичтин тушунда сатылган ишка-на, мекемелердин алдында да бала бакчалар болгон. Алардын тизме-син гезитибиздин кийинки санын-да тизмектейбиз.

№ Имараттын тїрї Жайгашкан аймагы Сатылган кїнї Сатып алган тарап

1«Дастан» ишканасына тиешелїї

балдардын ден соолугун чындоочу борбору

Ысык-Кєл облусу 28.06.2002, 6 млн.462 миў 400 сом

«Инвест-радуга» ЖЧКсы

2 Балдардын ден соолугун чындоочу борбор Ысык-Кєл облусу 12.04.2002, 3 млн. 712

миў 453 сом -


миў 922 сом«Барди-компани»

ЖЧКсы


миў сом С.Алиев


миў 800 сом«Дансал» ЖЧКсы

6 Спорт мектебинин имараты Ысык-Кєл облусу 23.09.2003, 25 миў сом К.Сурапов

«Кой аксагы менен миў” дешет кыргыз-дар. Анын сыўары кийинки мезгилде оп-позициянын арасында кимдер гана жок. Саман топону, чєп чарынан бери жїрїшєт самсаалап. Маселен, М.Кунакунов деген мырза Бакиевдердин “Акжол” партиясы-нын аркасы менен бир кезде депутат бол-гон. Мыкчыйып, бетинен майы тамчылап, балык болуп отурган депутаттардын бири. Апрель окуясынан кийин келемиш чычкан-дай чээнге кирип жок болду эле, жаўы оп-позициячылардын башы кєтєрїлгєнї ал да кыймылдай баштады. Жаш курагы бир

аз єтїп калса да Жаштар єкмєтїнє жа-бышып эл алдына кєрїнїмїш этти. Мунун да бир себеби бар болучу. Анткени, анын негизги урааны Жаштар єкмєтї оппози-циядан тышкары, бийликтен четте жана їчїнчї кїч боло алат дегенинде. Бирок, эч качан биздин оппозиция жєн жерден акча чыгарбайт. Дайыма демєєрчїлєрдїн жар-дамы менен жан багат. Муну ийне жибине чейин изилдеп чыккан М.Кунакунов эми оппозицияга жабышты. Аны оппозиция-нын Бакиевдерден алып жаткан акчала-ры кєзїн кызартты. Кандай айла кылса да эптеп бир чоўураак сумманы кагып калыш керек эле. Анын бир гана жолу бар. Жаш-тар єкмєтї бир четинен акча топтоонун бу-лагы, экинчи жактан эл алдында Кунаку-новдун куулугун жашырып, жалган аброюн кєтєрїї їчїн кызмат кылмак. Башынан ар кандай куулук-шумдуктарды кылдат єткє-рїїгє їйрєнгєн Кунакунов ар кимге жабы-шып, жалбарып жїрїп акыры баш аягы 45 минутка созулган жаштардын курултайын

єткєрїп тынышты.Кыргызстандын тарыхында мынчалык

деўгээлде курултай єтпєптїр. Тарыхчылар тактап беришти. Бул чынында Кунакунов-дун канчалык деўгээлдеги лидерлигин ка-барласа, экинчи тараптан кыргыз жаштары-на мындай курултайдын таптакыр кереги жоктугун далилдейт. Андан дагы “курултай єткєрєбїз” деп кимдерди гана алдашпады. Кимдердин эшигин жыртып, кимдердин чєнтєктєрїн кагышты. Бизде маўыроо баш адамдар кєп экен. Алардын бир тобу Куна-куновдун курмандыгы болушканын єздєрї да сезбей калышыптыр. Мындай респуб-ликалык масштабдагы иш чарага эки жол менен акчалар келгени имиш. Биринчиси отко салса кїйбєгєн, сууга салса чєкпєгєн, ооруса депутаттар ыйлаган, камалса жолдор тозулган, А.Келдибеков тарабынан каржы-ланса, экинчиси Бакиевдердин сїймєнчї-гї, бїгїнкї кїнгє чейин алардын арыгынан суу ичкен “акжолчу” У.Ормонов аркылуу каржыланганы айтылып жїрєт. Экєє теў

битин сыгып, канын жалаган шумпайлар эле, кантип эле жаштарга акчаларын кар-мата коюшту десек, капчыктардын неги-зин Бакиевдердин кланы садага кылып беришиптир...

Ал эми кечээ жакында эле болуп єткєн 5 адамдан турган “тезекпром” акциясын кыргыздын абасы менен дем алып, суусун ичип, андан соў кудугуна тїкїрїп жаткан ЖК дагы “америкалык кыргыз” депутаттар каржылаптыр. Негизи Кыргызстанды бє-лїп жаруу боюнча алардын идеясы мыкты. Бир гана жери арам акчалар, арам адам-дардын чєнтєгїнє тїшїп жатканы кызык. Жел акчалар желге кетет дептир байыркы кыргыз. Муну жакшы єздєштїргєн азыр-кынын “жел таман кыргыздары” Кунаку-нов тыйындын четин кєрсє, жантыгынан жата калып сугунуп жиберишмей адатта-рын таштабайт кєрїнєт. Алардын мындай кылык-жоруктары жаштарга бекер жери-нен жакпай жатат дейсизби?

Болуптур каалаган мансаптарына же-тишсин андан кийин эмне болот? Дагы эле чєнтєккє єєнєп тїшїрмєй амалдарын жа-сай беришеби? Албетте! Анткени “ бїкїрдї мїрзє гана тїздєйт” эмеспи...

Акинай АЙДАРОВА

«КУБУЛМА КУНАКУНОВ»


4 ЖКда ЭМНЕ КЕП?

Ой толгоо

“АК СЄЄК” ИТТЕРГЕ ТЕЎЕЛБЕЙБИЗЧИНОВНИКТЕРДИН АТАТЇРК БАГЫНАН ОЎДУ-СОЛДУ

ЖЕР БЄЛЇП БЕРГЕНИНЕН КАРАПАЙЫМ КАЛК ЖАБЫРКАДЫ

“Ал мени итсиў деди.— Итмин — дедим... Тек гана терикпестен кїлїп

туруп. Не кылам жаман айтып

жаакташыпМен анын ит экенин билип

туруп”. (Байдылда Сарногоев)

Журналисттердин єзгєчє кас-тасы пайда болду. “Ак сєєктєр” кастасы. Дегенибиз, мындай жур-налисттер жалаў гана саясатчы, бизнесмен, акчалуу адамдардын колунан тамактанып, алар “фас” дегенде барып ошол кєрсєткєн кишисин баса калышат. Алардын аттарын атабай эле коёлу, антке-ни ээлери сєєк ыргытса, аны баса калып жулмалаган “ак сєєктєрдєн” айырмаланып, журналисттик эти-каны кичине болсо да сактайлы. Анткени биз кара таман, карапа-йым эле адамдарданбыз. Ошол эл арасында жїргєн, єз эмгек менен мээнетке жеткендерденбиз. “Ак сєєк” эмеспиз. Андай болгубуз да келбейт.

А бирок булардын ким экенин калыў эл, калайык журт жакшы эле тааныйт. Учурган єрдєктєрїн, кызматтан ыргыган “кожоюнда-рынын” заказы менен чампалаган тантык материалдарын баары жат-тап билип бїткєн. Жаттап, алыстан сасыган жытынан мурдун чїйрїп отурушат керек болсо...

Кеп анда эмес. Кеп ошол жур-налист имиштердин єздєрї шым-дарын жампайта булгап отурган тейден, башкаларга сєємєй ке-зеп, “эй!” деген мамилесинде бо-луп атат. Єздєрї дрессировкадан мыкты єткєн кабанаак иттердей болуп “ажылдаганы” менен иш-тери жок, башкаларды итке теўеп эмне кылам да?

Башкаларга сын таккандан мур-да єзїўєрдї кїзгїдєн бир каранып алсаўарчы, кесиптештер? Жо-ок, “ак сєєк” болобуз деп моюн тол-гой берсеўер, анда алдыда дагы бир топ кеп кезегин кїтїп турат. Ар бир аракет єзїнє каршы ара-кетти жаратат дегенди унутпайлы.

Байдылда Сарногоев агабыздай болуп, иттердин сєзїнє терикпес-тен, алардын ит экенин билип ту-руп, ушуну менен сєзїбїздї жы-йынтыктай туралы...

Коомчулуктун єкїлдєрї Ата-тїрк паркындагы їйлєрдїн ээлери єзгєчє шартта жашап жаткандыгы їчїн шаарга акча тєлєп туруулары керек деген демилгесин маалымат жыйынында билдиришти.

Шаар тургуну Гульфира Мин-кинанын айтымында, шарга чоў зыян келтирилип, бактын жери кыйла кыскарган. Бактарды жок кылгандары їчїн 10 эсе єлчєм-дє зыянды толукташсын, дейт ал.

Маалымат жыйындын каты-шуучулары мэрия парк, бак-шак-тарды жок кылууга каршы эч кан-дай чара колдонбой жатканын айтышып, Жакыпов атындагы, Аламїдїндєгї сейил бактары жок болгонун белгилешти.

Алардын пикиринде, сейил бак-тарды атайын кургатып жок кы-лып, андан соў жерди мыйзамдаш-тырып алып, їйлєр курулууда.

Катышуучулар калкты бул кєй-гєйгє кайдыгер карабаганга жана бактарды жок кылууга каршы ту-рууга чакырышты.

Г.Минкина Ататїрк паркынын 2005чи жана 2011-жылдагы спут-никтен тартылган сїрєттєрїн кєр-сєтїп, бул аралыкта кандайча ку-рулуш жїргєнїн кєрїїгє мїмкїн болду.

Эскерте кетсек, Нариман Тїлеев мэрлик доорунда «Ата тїрк» се-йилбагына тиешелїї аймактар-дан жер тилкелерин каалагандай

тарката бериптир. Сєзїбїз суп-сак болбосу їчїн аргумент менен сїйлєйлї.

Биринчи факт. 2008-жылдын 3-декабрында Нариман Ташпо-лотович №539 токтомго кол кой-гон. Ага ылайык, 0,0681 гектар жер тилкеси имарат курууга бе-рилген. 2009-жылдын 29-июлун-да Н.Тїлеев №404 токтомуна кол коёт, анын негизинде Т.Усупбе-ков аттуу жаран 0,0141 гектар жер тилкесин убактылуу пайдаланууга алган. Ошол эле жылдын 5-нояб-рында 616 номурлуу токтом кабыл алынган. Жыйынтыгында 0,1762 га жер тилкеси кєп кабаттуу їй салуу

їчїн жеке колго єтїп кеткен. Ал эми Нариман мырзанын дагы бир №577 токтомуна ылайык, «UTI GLOBAL» компаниясына 5 гектар жер 49 жылдык мєєнєттє ижарага берилген. 49 жыл деген – биротоло «белекке» берилди деген эле кеп.

Нариман Ташполот уулунун «эрдиги» муну менен эле чектел-бейт. Ал мэр катары 2009-жыл-дын 20-августунда А.Тыныбекова аттуу жаранга 3,66 га жерди беш жылдык мєєнєткє кармата бер-ген. Экс-мэрдин А.Тыныбековага эмнеге анчалык «эреркеп» кетке-нин ит билсинби, 2010-жылдын 25-февралында №80 токтомун токуп, 0,306 гектар жерди дагы беш жылдык мєєнєткє берип салган. Мындан сырткары, «Пет-рол Групп» компаниясына 0,1034 га жерди беш жылдык мєєнєттє убактылуу пайдаланууга, тактап айтканда, май куюучу жай салууга «тартуулаган».

Жогоруда тизмектеген жер тил-келери «Ата тїрк» сейил багына тиешелїї экенин дагы бир жолу эскерте кетели. Мындан улам: «Берилген жер тилкелери мый-замдуубу?» деген суроо туулат. Муну тийиштїї органдар илик-теп, юридикалык баасын бериши керек. Эгер мыйзам бузуу табылса, анда Нариман Тїлеев ємїрї тїр-мєдє єтєбї?

Дамир ЭСЕНГУЛОВ

КОРРУПЦИЯГА ШЕКТЕЛГЕНДЕРДИ КОЛТУГУНА КОРГОЛОТО БЕРГЕН ЖОГОРКУ КЕЎЕШ

КОРРУПЦИЯ МЕНЕН КАНТИП КЇРЄШЄТ?Жогорку Кеўештин депутаттарынын ба-

сымдуу бєлїгї дагы-деле єздєрїнїн тазалы-гына бекем ишеничи жок экендигин кєрсєтїп коюшту. Буга ачык далил катары кечээ кїнї парламент депутаттарынын 68инин макул-дугу менен коррупцияга шектелип камакка алынган Акматбек Келдибековдун баш кор-гоо чарасын їй камагына алмаштыруу туура-луу єтїнїч менен Жогорку Сотко кайрылуу тууралуу кабыл алынган парламенттин ток-томун айтсак болот. Эске сала кетсек Акмат-бек Келдибеков ємїр бою мамлекеттик кыз-маттарда иштеп келе жатканына карабастан, Кыргызстандагы эў алдыўкы бай 20 адамдын катарына кошулуп калганын жакшы билебиз. Ага карата Башкы прокуратура конкреттїї беренелер менен кылмыш ишин козгогон. Бирок, ага чейин деле анын ченебеген бай-лыгы коррупциянын кандайдыр бир єтє чоў белгисин кєрсєтїп турганын тана албайбыз. Салык кызматын, социалдык фондду жетек-теп турган маалында мамлекеттин казына-сына єтє чоў суммада зыян алып келгенди-ги тууралуу кєп эле айтылды. ЖК тєрагасы болуп турганда Россияга ЖКнын єкїлчїлїгї єзїм билемдик менен ачып алгандыгы, анда иштеген кызматкерлерге єтє чоў суммада айлык койгондугу, иштегендери да, иштебе-гендери да айлык акы алып келишкендери айгине болду. Анан мына ушулардын баа-ры ачыкка чыккандан кийин кылмыш иши козголуп, камакка алынган Келдибеков бир заматта оорукчан болуп чыга келди. Кечээ эле кєк бєрї тартып, тєбєсїнєн булоолон-гон тер чыкканча ойноп жїргєн депутат-тын камакка алынгандан кийин эле ооруп калганы кєпчїлїк карапайым эл їчїн кы-зык болуп турат. Эске сала кетсек, ага чейин

Ак їйгє “чыўгызханча” жїрїш жасай коём деп камалышкан Камчыбек Ташиев, Талант Мамытовдор да камалары менен “ооруп” калышкан болчу. Бирок, боштондукка чы-гары менен мурдагыдай эле шадыраўдап жїргєндєрїн кєрїп атабыз. Оорукана туу-ралуу ойлоруна да келбейт. Бирок, бул эки партиялашына караганда Келдибеков ашке-ре куу экендиги байкалып турат. їй-бїлєлїк катыштыгы бар єлкєбїзгє гана эмес, дїйнє коомчулугуна белгилїї дарыгердин колуна келип, анын жардамы менен кайра-кайра

“операция” жасатып атат. Операция убагын-да тартылып алынган видеотасмаларды ин-тернет булактарына таркаттырып атат. Анан аны кєргєн фракциялаштары коомчулукка ызы-чуу салуу менен алек. Эмнеси болсо да, кечээ кїнї парламент отурумуна катышкан 100 депутаттын 68инин макулдугу менен парламент анын баш коргоо чарасын єзгєр-тїї тууралу токтомун кабыл алып жиберди. Бирок, алар соттордун, тергєєнїн ишине эч кандай аралашканга укуктары жок экен-дигин белгилїї коомдук ишмерлер, саясат

таануучулар айтышууда. Маселен, белгилїї коомдук ишмер Орозбек Дїйшеевдин айты-мында эл єкїлдєрї мындай токтому менен Конституцияга каршы чыгып атышат. Алар єлкєбїздєгї бирден-бир кєйгєйлїї маселе болуп турган коррупцияга каршы кїрєштї ооз учунан колдоого алабыз деп айтышканда-ры менен иш жїзїндє тескерисинче болууда. Эске сала кетсек, парламент буга чейин дагы “республикачы” депутат Исхак Пирматовдун кол тийбестик макамын алып салуу туура-луу Башкы прокуратуранын єтїнїчїн чет-ке кагып койгон. Болбосо бул депутатка да кылмыш иши козголмок. Азыр болсо єзїнїн депутаттык кол тийбестик макамына тая-нып, Исхак мырза ээн-эркин басып жїрєт. Ошол эле учурда дагы бир депутат Э. Обду-новду кылмыш жоопкерчилигине тартууга жол беришкен эмес. Эгерде парламент де-путаттары єздєрїн єздєрї ушундайча кор-гой беришсе, анда коррупция менен кантип кїрєшєбїз? Мурдагыдай эле казандагы этти жегендер кутулуп, анын тїбїн ичип калган-дар жоопко тартылып жїрє береби? Эл бул парламенттен єтє кєп нерселерди кїтїп тур-ду эле. Коррупцияга каршы аёосуз кїрєштї колдойт деп ишенишкен. Тилекке каршы ан-дай болбостон, элдин кызыкчылыгын тебе-леп-тепсеп, жеке єздєрїнїн кызыкчылыгы їчїн бири-бирин коргоп келишет. Буга се-беп анда отурган депутаттардын кєпчїлїгї-нїн арты таза эместигинде болуп атат. Эртеў эле Келдибековдукундай абал мага да келип калбасын деген кооптонуу менен коррупция-га каршы кїрєшкє каршы аттанып отуру-шат. Балким мына ушул 68 депутаттын эмне корккону бар экендигин бир иликтеп кєрїш керек болбосун?..


5САЙ-САТ

Орозбек ДЇЙШЕЕВ, коомдук ишмер:

ЖОЛ ТОЗСОЎ КЫЛМЫШ ЖООПКЕРЧИЛИГИНЕ

ТАРТЫЛАСЫЎ

Кыргызстанда кандайдыр бир мыйзам алдында жооп бе-рїїдєн качуу їчїн, же бийликке жетїї максатында карапайым элди пайдаланып жолдорду то-зуу кєрїнїштєрї адатка айлан-ды. Илгертен кыргыз эли жол тозмок турсун, анда жаткан таш-ты чекеге алып келген нарктуу каадасы акырындык менен унут-та калып бараткансыйт. Єзгє-чє жаштарга їлгї берээр атала-рыбыз, энелерибиз кайсы бир саясатчынын колундагы курал-га айланып, тозулган чоў жол-дун їстїндє шылкылдап бийлеп атса, кєзгє жаман кєрїнєт экен. Аларды кєргєн келечектин ээле-ри кандай тарбия алышы мїм-кїн? «Жол тозуу биздин аталар-дан калган салтыбыз экен» деп тїшїнїп калышпайбы? Тилекке каршы мындай суроого жооп из-дегендер єтє аз єўдєнїп турат. Бирок, акыры бир кїнї мын-дай адаттарыбызды мыйзамдын кїчї менен болсо дагы токтото турган кїн келиши керек эле. Менимче мына ушул багытта иш-аракеттер башталды. Так-тап айтканда Жогорку Кеўеш-тин мыйзамдуулук, укук тарти-би жана кылмыштуулук менен кїрєшїї комитети 24-июндагы отурумунда стратегиялык жол-дорду тозуу аракеттерине карата кылмыш жоопкерчилигин кароо сунушун талкуулашты. Мындай сунушту киргизгендердин бири парламенттеги оппозициячыл «Ата-Журт» фракциясынын єкїлї Нургазы Айдаров болду. Нургазы мырза оппозиция єкї-лї болгонуна карабастан кептин ачыгын айтты. Анын билдирїїсї боюнча стратегиялык жолдорду тозуу мамлекет ичиндеги сая-сый абалды гана курчутпастан, экономикалык абалга да орчун-дуу терс таасирин тийгизип ке-лет. Буга коррупцияга шекте-лип камакка алынган Акматбек Келдибековдун тарапташтары тарабынан 20 кїндєн ашык Ош-Эркештам жолунун тозулуп тур-ганынан улам республикалык жоготкон миллиондорду айт-сак болот. Республикабыз жо-готкон миллиондордон тышка-ры канчалаган бизнесмендердин иши токтоп, финансылык жак-тан жоготууларга дуушар бо-лушту. Карапайым эл кыйнал-ды. Ал эми жол тозуп отурган мекендештерибиз Келдибеков-дун эжеси тараптан даярдалган

тамак-аштан тоё жеп, асфальт жолдун їстїндє «Кара жорго» бийин бийлеп шапар тээп ту-рушту. Мына ушунун єзї єз Ме-кениўе жасаган чыккынчылык болуп калбайбы? Эгерде мын-дай кєрїнїштєргє чекит койбо-сок, анда эртеў ар бир саясатчы єзїнїн чалып койгон «боткосу-нан» суурулуп чыгыш їчїн туу-ган-уругун кєтєрїп чыгып, жол тоздура берээри турган иш. Ан-дыктан жаўыдан сунушталып жаткан мыйзам долбоорунун не-гизги єзєгї менен жалпы коом-чулукту тааныштырып коюуну туура кєрїп отурабыз. Мыйзам долбооруна ылайык автоунаа жолдорун мыйзамсыз тозуу 24 сааттан ашпаса, же болбосо жол тоскондорго материалдык жак-тан, жана башка жактардан жар-дам кєрсєтїї аракеттерине ка-рата жеке адамдарга 3 миў сом, юридикалык жїздєргє 50 миў сом айып пул салынат. Жол то-зуу аракеттери техникалык ка-ражаттар менен коштолуп, жол їстїнє ар кандай нерселер тєгї-лє турган болсо, анда жеке адам-дарга 5 миў сом, юридикалык жїздєргє 70 миў сом айып са-лынат. Мындан сырткары ошол жол тозууга колдонулган кара-жаттар конфискацияга алынып, ага катышкан адамдар 5 суткага камакка алынат. Ал эми мындай мыйзамсыз аракеттерди уюш-туруп, жетекчиликке алгандар жеке адамдар болсо 10 миў сом, юридикалык жїздєргє 100 миў сом айып тагылат. Эске сала кет-сек Алайдагы жол тозууда бет-терине чїмбєт кийип алып, ми-лиция кызматкерлерин сабаган балдар болгон. Мына ушундай кєрїнїштєр боло турган болсо, жеке адамдарга 3000 сомго че-йин, юридикалык жїздєргє 70 миў сомго чейин айып салынары жазылган. Албетте, бул мыйзам долбоору боюнча айрым саясат-чылар «бийлик дагы-да єз бий-лигин чыўдап атат» деп опуру-луп чыгышы кїтїлє турган иш. Бирок, муну сунуштап аткандар-дын катарында оппозициячыл фракциянын депутаты Нурга-зы Айдаров да бар экендигин эске алганда, жол тозуу єнєкєтї жалпы элдин кызыкчылыгына каршы болуп жатканын жалпы эле саясатчыларыбыз тїшїнїп калгандай…

Акинай АЙДАРОВА

ДЕПУТАТТАР КЕЛДИБЕКОВДУН БАШ КОРГОО ЧАРАСЫН ЄЗГЄРТЇЇГЄ КАРШЫ

“КЕЛДИБЕКОВДУН БАШ КОРГОО ЧАРАСЫН ЄЗГЄРТЇЇ ТУУРАЛУУ ТОКТОМДУ КАБЫЛ АЛУУ МЕНЕН ЖОГОРКУ КЕЎЕШ КОНСТИТУЦИЯГА КАРШЫ ИШ ЖАСАШТЫ”

И.КАРАМУШКИНА КЕЛДИБЕКОВДУ КОРГОГОН КЕСИПТЕШТЕРИН “САТКЫН” ДЕП АТАДЫ

Данияр ТЕРБИШАЛИЕВ, ЖК депутаты, КСДП фракциясы:

- Кечээ кїнї Акматбек Келдибе-ков боюнча токтом кабыл алдык

элек. Ошол боюнча мен чыгып ай-тайын дедим эле, мен кечээ кетип калгандыгыма байланыштуу ме-нин ордума бирєє басып коюптур, «макул» деп. Мен жалпысынан бул токтомго каршымын, бул жерде жеке Келдибеков жєнїндє масе-ле эмес, бул жерде жалпы система жєнїндє маселе болуп жатат. Биз кечээ кїнї ушул токтомду кабыл алып, єзїбїздїн укугубуздан аша чаптык. Бул биринчиден.

Экинчиден, эгерде биз Келдибе-ковду їй камагына чыгара турган болсок, анда башкаларды дагы чы-

гарыш керек, анда Тїлеевди дагы чыгарыш керек. Жїздєгєн, миўде-ген адамдар камакта жатат. Алар-дын бардыгын анда чыгарышыбыз керек. Министрге, же депутаттар-га бир маселе келип козголгондо, эмне їчїн биз аларга тик болуп туруп беребиз, а жєнєкєй, кара-пайым адамдардын маселеси тур-ганда, биз алар жєнїндє унчукпай-быз? Ошолор жєнїндє анда маселе козгоп туруп, ошолордун дагы ма-селесин чыгарыш керек. Же де-путаттардын, же министрлердин жаны эмне кымбатыраак турабы?

Эркингїл ИМАНКОЖОЕВА, ЖК депутаты:

- Кыргызстандыктар їчїн, биз-дин жарандар їчїн бардык мый-замдар бирдей. Депутат болобу, мурунку спикер болобу, мыйзам бирдей болушу керек. Мыйзамсыз токтомдорду чыгарганды токтоту-шубуз керек. Эгерде Акматбек Кел-дибеков ак болсо, соттон акталып алсын да. Анан элди чыгарып, анан

ар кандай токтомдорду чыгарып, кол койгонго бир кємєк кєрсєт-пєўїздєр, урматтуу кесиптештер.

2010-жылы 7-апрелде биздин жїздєгєн эр-азаматыбыз эмне їчїн каза болду эле? Ошол коррупция-ларга каршы болсун, Кыргызстан єссїн, тазаланалы деп окко учуш-кан. Эмне аны унутуп калалыбы бат эле? Ошон їчїн, бул токтомду кайра кайтарып алышыбыз керек.

- Орозбек мырза, ЖК депу-таттары кечээ 25-июнда коррупцияга шектелип ка-макка алынган Акматбек Келдибековдун баш коргоо чарасын єзгєртїї єтїнїчї менен Жогорку Сотко кай-рылган токтом кабыл алыш-ты. Эл єкїлдєрїнїн бул када-мына кандай ойдосуз?- Депутаттардын бул кадамы

Конституцияга каршы, єлкєбїз-дїн жїргїзїп аткан саясатына кар-шы жасалган кадам деп эсептейм. Анткени учурда єлкєбїз корруп-цияга каршы катуу кїрєштї баш-таган. Муну менен кїрєшїї єтє татаал болуп турат. Анан кор-рупцияга шектелген жетекчилер-ди кармап, аны текшерїїгє алып жатканда, коррупцияга каршы кї-рєшкє жардам бергендин ордуна тескерисинче андайларды бошотуу аракеттерин кєрїп жаткандары биринчиден мамлекетти сыйла-бастык, элди сыйлабастык болуп саналат. Азыркы тапта элдин та-лабы – элдин эсебинен байыган коррупционерлерди жазалоо, мам-лекеттен алып алган байлыктарын кайтаруу болуп турат. Мына ушу-ну эл єкїлдєрї колдоого алышы керек эле.

- Эгерде депутаттар ушун-дайча бири-бирин коргоого

ала берсе, анда коррупцияга каршы кїрєш натыйжасын береби?- Натыйжасын бербей турга-

ны бул бир. Экинчиден тартип-ти жоготот. Акчалуу адамдар ка-макка тїшїп калса эле аны колдоп кыйкырып чыга беришсе, анда биз кайда барабыз? Жапайычылыкка барабыз. Бир айга жакын убакыт анын тарапташтары жолду тосуп турушту. Анын айынан мамлеке-тибиз да, элибиз да жапа чекти. Эгерде ал таза болсо, сот деле ак-тап чыгарат. Кїнєєсї далилденсе жазасын алат. Мына ушуну туура тїшїнїш керек. Эгерде анын оору-су катуу болуп жатса їй камагына чыгарууга мїмкїн. Бирок биздин кээ бир кадыр-барктуу академик-тер, дарыгерлер анын оорусу туу-ралуу ашыра айтышып, боштон-дукка чыгуусуна жардам кєрсєтїп жаткандары єтє єкїнїчтїї.

КСДП фракциясынан депутат Ирина Карамушкина Келдибеков-ду їй камагына чыгаруу боюнча єтїнїчтї Жогорку сотко парла-менттин атынан жиберїї токто-муна кол койгон КСДП фракция-сынын депутаттарына каршылык жарыялап жатканын билдирди.

“20 жылдан бери КСДП Акаев жана Бакиевдин коррупциялык схемалары менен кїрєшїп келген. Сиздер коррупция менен айныгыс кїрєш жарыялаган президенттин

идеяларын сатып кеттиўер. Биз Иса Ємїркуловго болушкан эмес-пиз, ал болсо узак убакыт бою биз менен бир катарда келген. Ишине кийлигишпей, кїнєєсї жок болсо єзї далилдесин деп кїтїп отура-быз”, - деди Карамушкина.

Ошондой ал сотторго кайры-лып, алар элдин ишенимин кай-тарып алуу їчїн иштеши керек-тигин, мыйзам баарына бирдей экенин эскертти.

Жогорку Кеўештин кечээги отурумунда Акматбек Келдибековго байланыштуу чыгарылган токтом эл єкїлдєрї тарабынан кескин сынга кабылды. Мисалы, депутаттар Данияр Тербишалиев, Ирина Карамушкина, Эркингїл Иманкожоевалар парламент єз ыйгарым укугун ашепке пайдаланганын билдиришти.


6 ГЕОСАЯСАТ

Æåòè-ªã¿ç ðàéîíóíäà äûéêàíäàð òàëààëàðäû ñóãàðóó ¿÷¿í áèð àéëàï

êåçåê ê¿ò¿ø¿¿äº

*** Áèøêåê øààðäûê ìýðèÿñû «Êàëûñ-Îðäî» êîíóøóíäà

ìåêòåï êóðóóíó áåëãèëººäº

*** Êî÷êîð àéûëûíäà 120 îðóíäóó áàëà áàê÷à

à÷ûëäû

***Êåìèíäèí ñåëäåí

æàáûðêàãàí òóðãóíäàðûíà æàðäàì áåðèëåò

*** Îøòóí àáèòóðèåíòòåðèíèí

áàñûìäóóñó ÆÐÒäàí áîñîãîëóê óïàéäû òîïòîé

àëãàí æîê***

30-èþíäàí áàøòàï ìûéçàìñûç êóðóëóøòàð òåêøåðèëèï áàøòàéò

*** Ñîöèàëäûê ºí¿ã¿¿ ìèíèñòðëèãè: Èþíü

àéûíäà æºëºêïóëäàðäû òºëººãº 490 ìèëëèîí ñîì

áàãûòòàëäû

*** Ýêñ-ìýð Íàðèìàí

Ò¿ëååâäèí èøè áîþí÷à ñîò îòóðóìó 15-èþëãà

æûëäûðûëäû

*** Êàðà-Áóóðà ðàéîíóíäà 2 áàëûê ÷àðáàñû èøêå

êèðãèçèëäè

*** Àò-Áàøûëûêòàð òîþòòó

ýìèòåí òîïòîáîñî, êûøûíäà òîþò ìàñåëåñè

êóð÷ áîëîò, - àêèì Æ.Ñóáàêîæîåâ

*** Îðóñèÿ ïðåçèäåíòè Â.Ïóòèí àëàéëûê 90 æàøòàãû àðäàãåð

Ñ.Òèëäåáàåâãå 3 ìè¢ ðóáëü ñûéëûê áåðäè

*** Ìèíèñòð Î.Àðòûêáàåâ

òàðèôòåðäè æîãîðóëàòóó ýëäèí ýëåêòð ýíåðãèÿíû ïàéäàëàíóó ìàäàíèÿòûí

æîãîðóëàòàò, äåï ýñåïòåéò

ТАМЧЫ КАБАРЄЛКЄ КЕЛЕЧЕГИ ТЕРЕЎ ИШЕНИМ

МЕНЕН ЖИГЕРДЇЇ АРАКЕТТЕ

БИЗ ЭМИ ЭЧ КИМДИН АЛДЫНДА ТИЗЕЛЕБЕШИБИЗ КЕРЕК

Аксы районундагы «Иринжит» каналынын курулуп бїтїшї - бул єтє чоў ийгилик болду десек жаўылбайбыз. Себеби, бул каналдын качандыр бир убакта курулуп бїтє турганды-гына, чынын айтканда жергиликтїї тургун-дар ишенбей да калышкан. «Суу-ємїр була-гы» деп айтылат. Анын сыўары бул каналдын ачылышы менен эми Аксы жергесинде миў-деген гектар жерлер суу менен камсыз болуп, дыйкандардын тїйшїгїн бир топ жеўилдетип, тїшїмдїн мол болушуна, дагы да иштелбей жаткан жерлердин ишке киришине тїрткї берет. Мына ушул каналдын ачылышында мамлекет башчысы Алмазбек Атамбаев да кубанычын жашырган жок: «Иринжит» ка-налы ишке киргенден кийин миў гектардан ашык сугат жерлер суу менен камсыз болот. Мындан ары коўшу мамлекеттерден суу ке-леби же жокпу деп эч ким сарсанаа болбойт. Бул чындыгында эгемендїїлїккє дагы бир кадам. Анткени, эгемендїїлїк декларация-ны кабыл алып эле эгемендїї мамлекет деп кыйкырганда орноп калбайт. Мамлекетибиз башка бир мамлекеттерге, єзгєчє коўшу мам-лекеттерге кєз каранды болбой калган кїнї накта эгемендїїлїк келет» - деп билдирди Атамбаев. Ырасында эле ошондой. Эми Аксы жергеси мурдагыдай сууга зар болуп, коўшу-лардан качан суу артып калар экен деп кїтїп отурушпайт. Президент мына ушул жыйын-да Кыргызстан энергетика, транспорт жана каражат жагынан да кєз карандысыз болушу керек экендигин айтты. «Эмне їчїн кээ бир кїчтєр мынчалык жанталашып, Кыргызстан-ды тизелетели деп жатышат? Анткени Кыр-гызстандын бутуна тураарына бир, 1,5 жыл калды. Эмдиги жылы “Датка-Кемин” курулуп бїтєт. 2016-жылы “Камбар-Ата” ГЭСинин экинчи агрегаты, ошол эле жылы Жогорку Нарында салынып аткан ГЭСтин биринчи агрегаты ишке кирет. 2016-жылы Бишкек ЖЭБи да реконструкцияланып бїтєт. На-тыйжада энергетикалык кєз карандысыз-дыкка жетишебиз» деп ишенимдїї белги-лейт єлкє башчысы. Ырасында эле качанкыга чейин ар кимдин кєзїн карап, «Бул коўшу-буз эмне дейт, качан газын токтотуп коёт?» деп коркуп жашай берет элек. Буга чейинки мамлекет башчыларыбыздын ишенимдїї жана чечкиндїї кадамдарды жасоодон жал-тайлап келгенинен улам Кыргызстан єнїк-пєй да, єспєй да келди. Кудай буйруса, эми алдыга карай чечкиндїї кадамдар жасалды. Аны толук колдоого алуу менен гана ийги-ликке бирге жетебиз.

МЕКЕНДИ КОРГОО ЫЙЫК МИЛДЕТ. АЛ ЇЧЇН КЇЧТЇЇ

АРМИЯ КЕРЕКЭгемендїїлїктї расмий алган кїндєн

тарта эле кыргыз Армиясына олуттуу кє-ўїл бурулбады. Анын айынан армияга ба-руудан качып, андан кєрє базарда картош-ка сатканды артык кєргєн жигиттерибиз чыкты. Армияда жалаў кедей-кембагалдар-дын балдары кызмат єтєп, бардар турмуш-та жашагандардын балдары сыртта калды. Армиябыздын алсыздыгын коўшулаш мам-

лекеттер да жакшы билип алгандыктан, ар дайым чек араларыбызда кєйгєй жаралат. Баткен окуясы болгондо, 10 чакты согуш-чандар бїтїндєй Кыргызстанды алдастатып койгонун билебиз. Мына ушундан улам ар-миябызды кїчтєнтїп, ыйык Мекенибиздин бир чарчы жерин да єзгєлєргє тарттырбай кармап кала турган учур келди. Бул багытта да бїгїнкї кїндє алгылыктуу иштер жаса-лууда. Мисалга Россиядан Кыргыз Армиясы їчїн 1 миллиард долларга курал-жарактар алынып келїїдє. Бирок, ошону да саясатка айлантып, «бизге Россиядан курал-жарак алуунун эмне кереги бар эле?» деген саясат-чылар чыкпай койгон жок. Єзїбїздє жок болсо, берип аткан тараптан курал-жарак алуу дагы бул єзїнчє дипломатия экенди-гин эмнеге билгибиз келбейт? Россия бе-рип аткан курал-жарак менен єзїбїздїн армияны кїчтєнтїп, чек араларыбызды, Мекенибизди кєздїн карегиндей сактоого аракет жасасак жаман кєрїнїшпї? Бул ба-

гытта президент Алмазбек Атамбаев Аксы жергесинде мындай оюн билдирди: «Эмнеге армиянын реформасын баштадым, анткени “тынчтыкты кааласаў, согушка даярдан” деген кеп бар. Биз чек араны, армияны кї-чєтїшїбїз зарыл. Бир-эки жылдын ичинде тийиштїї курал-жарактар келип, єзїбїздїн армиябыз кадимкидей армия болуп калат. Жалаў эле курал-жарак эмес, быйыл кїч органдары їчїн турак-жай, їйлєрдї салып баштадык. Жакында чек арачыларга бар-сам, 2007-жылы мен баштаган їй эми бї-тїп жатыптыр. Ал эми биз быйыл дароо беш кабаттуу їйдєн 15ти баштап жатабыз».

БАЖЫ БИРИМДИГИНЕ КЫРГЫЗСТАНДЫН

КЫЗЫКЧЫЛЫКТАРЫ КОРГОЛГОН КЇНДЄ ГАНА

КИРЕБИЗУчурда коомчулуктун бїйїрїн кызытып

турган маселелердин бири – Кыргызстан-дын Бажы биримдигин кирїї, кирбєє ма-селеси болуп келет. Бул багытта атайын эл-дин башын айлантып, «Бажы биримдигине кирсек, жашообуз єтє оор болуп калат, бар-дык товарлардын баасы асманга чыгат» деп кєкїтїп жаткандар жок эмес. Бийлик тарап болсо, Бажы биримдигине кирїїдє бир аз кыйынчылыктар боло тургандыгын жа-шырбай, бирок анын оў жактары кєп боло тургандыгын айтып келишет. Ошентсе да коомчулук кимге ишенерин билбей тур-ган эле. Мына ушул суроого да карапайым калкыбыз Президенттин Аксыдагы сїйлє-

гєн сєзїнєн жооп алышты. «Єткєн жылы декабрда Москвадан чогулганда, Н.Назар-баев, В.Путиндин, А.Лукашенконун кєзїнчє ачык айткам: “Кыргызстандын шарты эске алынбаса, Бажы биримдигине кошулбай-быз!". Кудайга шїгїр, талашып-тартышып жатып, аягында биздин койгон шартыбызга макул болду. Анын негизинде 1 миллиард 200 миллион доллар берилет, 200 миллион доллары чек арага бєлїнєт. Ал эми калган 1 млрд. доллар элге кредитке берилет» деп билдирди Атамбаев. Демек, бардык маселе, кїнгєй-тескейлердин бардыгы эске алын-ган. Андыктан «Бажы биримдигине кирсек эле куурайбыз» деген ойдон алыс бололу.

ТЇНДЇК-ТЇШТЇК АЛЬТЕРНАТИВАЛЫК ЖОЛДУН КУРУЛУШУ – МАМЛЕКЕТТИН

БЇТЇНДЇГЇН ЧЫЎДООГО ЧОЎ ЄБЄЛГЄ БОЛОТ

Кыргызстанда ири унаа жолдору салынып баштады. Дагы бир жылдан кийин Ош-Ис-фана жолунун курулушу аяктамакчы. Бул жолдун салынышы менен Баткен облусу-нун тургундарынын жашоо-шарты бир топ оўолууга багыт алат. Экономикалык аба-лы жакшырат деп ишенсек болот. Антке-ни Баткен облусу дал ушул жолдун боюнда жайгашкан. Андан тышкары тїндїк-тїштїк альтернативалуу жолу салынып башталды. Бул жол салынып калса, єлкєбїздїн тїндї-гї менен тїштїгїнїн ортосундагы карым-катнаш дагы да кєбєйїп, бир бїтїн болуп камыр-жумур жашоого мїмкїнчїлїк берет. Экинчи тарабынан бул жол Тєє-Ашуу ме-нен каттаганга караганда алдаганча жеўил болот. Себеби жолдо эч кандай ашуу жок, тїптїз болуп салынат. Президент бул жол-ду салуу їчїн жетиштїї каражат табылып, бєлїнїп берилгендигин тастыктады.

МАМЛЕКЕТИБИЗДИН БЇТЇНДЇГЇ АР БИРИБИЗДИН КОЛУБУЗДАПрезидент Алмазбек Атамбаев Аксыда-

гы жолугушууда эгемендїїлїктїн эў негизги фактору – мамлекеттїїлїк экендигин белги-леп єттї. Ал белгилегендей чындыгында эле учурда дїйнє коомчулугу тынч эмес. Акыр-кы эле жылдарда бир нече мамлекет талка-ланып, экиге, їчкє, тєрткє бєлїнїп кетти. «Жыл сайын дїйнєдє бир-эки мамлекет жок болуп жатат. Єткєн жылы Судан экиге бєлїн-дї. Ливия дээрлик эки-їчкє бєлїнїп кетти. Сирия жок болуу алдында турат. Мына бы-йыл Ирак деген чоў мамлекет тєрткє бєлї-нїп жок болгону турат» деп билдирди Атам-баев. Мындан сырткары Украинада кандай абал болуп жатканын жакшы тїшїнєбїз. Андыктан Кыргызстанды да бєлїп салсак экен, жок болуп кетсе экен деген кїчтєр жок деп айта албайбыз. Андай кїчтєрдїн жаса-ган аракеттерин кєрїп да атабыз. Ички да, сырткы да кїчтєр бар. Албетте, ички кїчтєр кєбїнесе сырткы кїчтєрдїн колундагы ку-рал болуп келишкен. Андыктан єлкєбїздє мыйзамдуулукту орнотуучу мезгил келип жетти. Президент бул туурасында тємєн-дєгїчє оюн айтат: «Манас атабыз: “Бєлїнбє кыргыз, бєлїнбє. Бєлїнсєў бєрї жеп кетет” деп айткан эмеспи убагында. Анан айылыўан бир ууру чыкса, ага иш козголсо жолду тороп чыгышат. Барып сот алдында жооп берсин. Туура эмес жоопкерчиликке тартылып жат-са анда прокуратура менен сот жооп берет. Кыргызстандын келечеги менен ойнобой-лу. Анткени менин Кыргызстанды бутуна тургузуп кетсем деген бир гана тилегим бар. Їч жылдын аралыгында Кыргызстаныбыз кыйла ирденип калат!». Президент єз сє-зїндє алдыдагы дагы 3,5 жылдык мєєнєтїн таза иштеп берїїгє жумшай тургандыгын билдирет. Эгерде ал єзї туура эмес кылса, президенттик мєєнєтї бїткєндєн кийин сот алдында жооп берїїдєн да качпай турган-дыгын айтып єттї. Андыктан ар бирибизде Мекенибизге болгон аруу тилегибиз, жигер-дїї аракетибиз болсун дейли…

Єз алдынча мамлекет болгонубузга 20 жылдан ашса дагы, толук кандуу кєз карандылыкка жетише элек экенибизди турмуш єзї аныктап койду. Буга газ кєйгєйї, чек ара маселелери толук мисал болуп бере алат. Алгачкы эки президенттин тушунда «поезд жїрїп бара жаткандай» тїр кєрсєтїп келгендигибиздин кесепетинен дал ушул толук кандуу кєз карандылыкка жетише албай келебиз. Бирок, учурда бул багытта жигердїї иш-аракеттер башталды. Бардыгы сєз жїзїндє, кагаз бетинде гана болбостон, иш жїзїндє да жасалып атканына єзїбїз кїбєбїз. Маселен, Акаев доорунан тарта бїтпєй келе жаткан Аксы районундагы «Иринжит» каналынын курулуп бїтїшї, ири ГЭСтерди куруу иштеринин башталышы, єлкєбїздїн тїндїгї менен тїштїгїн бириктире турган альтернативалуу жолдун курулуп башталышы, кыргыз Армиясын кїчтєнтїї єўдїї аракеттер. Мамлекет башчысы кече жакында Аксы жергесине жасаган иш-сапарында мына ушул жасалып аткан иш-аракеттер жана єлкєбїздїн єнїгїшїнє каршы жасалып жаткан терс аракеттер тууралуу да ачык пикирлерин билдирди.


7

Жазда башка… Жел тийбесин абайла,Кєпкє турбас, мобул турган сур булут.Бїт дартыўды єз мойнума алайын,Сен ооруба, мен ооруюн, Ата-Журт!-деген ыр саптарын кимдер гана билбейт. Бул ыр саптар биздин ата-энебиздин каны менен бирге айланып жїрєгїнїн тїпкїрїнєн эч нерсеге алмашкыс орунду ээлеп турат десем жаўылышпайм. Бїгїн бир кылымда бир жаралуучу инсаныбыз болгон Алыкул Осмоновдун ємїр баянынын тартуулайбыз.

ИНСАН

Бир кылымда бир жаралуучу инсан

Бар бололу, тїгєнбєйлї, курдаштар, Узак, узак, узак болсун бул сапар.Кылым бїтїп, дїйнєдєн жок болсок да, Кайра кайтып жолугушчу жолдор бар.Менин кїнїм єлбєсїнє тїўїлбєйт,Толкун урса тайызына сїрїлбєйт. Тирїїлїктє жоктугуна жол бербей,Жер тїбїндє чирисе да, бир гїлдєйт. Бул саптарды окуганыўда Алыкул Ос-

монов сенин жаныўда баягыдай эле тирїї бойдон тургансыйт, чыныгы поэзияга тизе бїгїп, таазим кылууга аргасыз кылат. Та-ланты таш жарган акын Алыкул Осмонов Панфилов районундагы Каптал-Арык айы-лында 1915-жылы кедейдин їй-бїлєсїндє туулган. Ал жаш кезинен эле ата-энесинен ажырап, жетимдиктин азабын да, турмуш-тун кыйынчылыктарын да башынан єткє-рєт. 1925-жылы Фрунзе шаарындагы балдар їйїнє кабыл алынат. Бир аздан кийин эле ал балдар їйї Токмок шаарына кєчїрїлєт. 1925 - 1928-жылдары ошол балдар їйїндє тарбия-ланат. Мына ушул жерде адабий китептерге єтє кызыгып, єз алдынча ыр да жазып кє-рєт. Он тєрт жашында Фрунзедеги педаго-гикалык техникумга кирип, анын алдындагы адабий ийримге катышып, орустун белгилїї жазуучуларынын чыгармалары менен тааны-шат. 1930-жылы "Сабаттуу бол" газетасынын сентябрь айындагы санында биринчи жолу анын "Кызыл жїк" деген ыры басылып, ада-бий тушоосу кесилет. Ушундан баштап анын ырлары газета, журналдарга їзбєй жарыя-ланат. 1933-жылы техникумду бїткєндєн тартып, ал биротоло чыгармачылык иштин артынан тїшєт. Дїйнєлїк адабияттын мык-ты їлгїлєрїн їзбєй окуп, билимин, тажрый-басын тереўдетет. 1935 - 1950-жылдардын аралыгында ал ондон ашуун ыр китептин ээси болду. "Таўдагы ырлар", "Жылдыздуу жаштык", "Чолпонстан" , "Махабат" , "Жаўы ырлар", "Менин жерим - ырдын жери" де-ген жыйнактары жарык кєрдї. "Мой дом" аттуу ырлар жыйнагы 1950-жылы Москва-дан орус тилинде басылды. Бул китеп жал-пы союздук окурмандар тарабынан жылуу кабыл алынып, акындын атагын алыска та-ратты. Алыкул Осмонов эў мыкты котор-мочу да болгон. Ал Пушкиндин, Шекспир, Низами, Шота Руставели сыяктуу дїйнєлїк адабияттын алптарынын кєркєм дїйнєсї менен кыргыз окурмандарын биринчилер-ден болуп тааныштырат. Айрыкча улуу акын Шота Руставелинин "Жолборс терисин жа-мынган баатыр" поэмасынын Алыкул таржы-малдаган котормосу аўызга айланып, атпай Ата Журтубуздун бїт булуў-бурчуна жетти. Шекспирдин "Отелло" , "Он экинчи тїн" сыяктуу драмаларын да кыргыз кєрїїчїлє-рї анын котормосу боюнча сахнадан кєрїїгє мїмкїнчїлїк алышты. Улуттук сєз єнєрїнїн бїгїнкїсї менен эртеўкиси туурасында ой-лонуу, єзїнє талап коюу А. Осмоновду кєп нерсеге милдеттендирди. Ошондуктан мур-дагы жазгандары такыр жакпай, єз жарат-кандарын єзї жериди. Нечен толгонуудан кийин басмага даярдаган ырларынын жаўы жыйнагын єрттєп да жиберди. Бул їчїн чоў жїрєк, ашкере баатырдык керек эле. Алы-кулда андай касиет, сапаттардын баары бар болчу. Анын чыгармачылыгынын бурулуш учуру да дал ушул жылдарга туура келди. Бирок ажал арбайган ач колун ага сунуп, єлїм жакындап, суусу тїгєнє берди. Ашкере айкєл, ташкындаган таланттын туз-насиби 35 жылга гана єлчєнгєн экен, залкар акын 1950-жылы 12-декабрда дїйнєдєн кайтты. Кєзї єткєндєн кийин, 1964 - 1967-жылдары чыгармаларынын їч томдугу жарык кєрдї. 1984 - 1986-жылдары ырлары, котормоло-ру, поэмалары менен драмалары кайрадан їч томго топтоштурулду. Кїн єткєн сайын єзїнє койгон талабы катаалдап, акын улам жаўы бийиктикти самап, поэзиянын улам

жаўы аралдары менен жээктерин ача бер-ди. Ошенткен сайын анын адам менен Ата Журтка болгон сагыныч-кусалыгын бил-дирген, жашоо менен ємїргє кумары кан-баган ырларынын ажары ачылып чыга кел-ди. Акындын мындай тематикадагы не бир укмуштуу, не бир азем керемет сулуулугу, кооздугу менен єзїнє куштар кылып, тєбєсї асман тиреп, шоодурап менменсинген мырза теректи эске салат. Бирок ал ємїрї єткєнчє єзїнїн чыгармаларына канааттанган жок, улам жаўы, жакшыларды жараткысы кел-ди. Мына ушул умтулуу аны ыр жазууга гана эмес, жашоого да шыктандырды. Ошондук-тан акын єзїн аябады, жанын жай таптырбай жабыркаткан ооруга карабай, кїрс-кїрс кан жєтєлїп отуруп да, кара жанын карч уруп, бир сап ыр їчїн тїн кїзєп кєшєрє эмгек-тенди. Жогорку талап, тынчтык бербеген тынымсыз изденїї Осмоновдун чыгарма-ларын кулач жеткис, асман мелжиген алп чынарга айландырды. Дїпїйгєн чынардын сансыз бутактары бар сыўары А. Осмонов-дун керемет поэзиясынын мазмуну да ар тїрдїї жана єтє бай. Анда бирде Ата Журт-тун асылдыгы, ага деген сїйїїнїн ыйыкты-гы даўкталса, бирде адам баласын дїйнєнїн ээси кылуудагы кудуреттїї эмгек ырдалат. Анын чыгармаларында кээде ємїр менен єлїм бой тирешип тура калат да, анан акын ємїрдїн улуулугун жана тїбєлїктїїлїгїн не бир мукам кайрыктарга салат.Сїрєткер-дин кимдиги, кандайлыгы анын чыгарма-ларынын санында, тематикасынын ар тїр-дїїлїгїндє эмес, анда камтылган ой менен сезимдин кїчтїїлїгїндє, жасалмалуу эмес табигыйлыгында, баарынан мурда, ал кєр-кєм дїйнєнїн насили, нарк баасында жатат. Улуу акын їчїн майда, кичине деген нерсе болбойт, демейки окурман їчїн байкалып, кармалбаган нерседен ал ааламды кучагына сыйдырып, адамды тїйшєлтїп ойлонууга ар-гасыз кылган улуулукту кєрє алат. А. Осмо-нов деле башка акындар эмнени ырдаса, ошол нерселер жєнїндє ырдады, бирок башкача ырдады. Калемдеш жана замандаштарына караганда Алыкул Осмоновдун таланты да,

тагдыры да бєлєкчє. "Кудайга миў мертебе калп айтса да, ырына бир жолу да калп айта албаган" бул акын єзїнїн керемет поэзия-сы менен адамдардын жїрєгїнє жашоонун не бир ажайып сулуулугун, кымбаттыгын жеткире алган. Акын мєлї Алыкул єз ємї-рїн ырсыз элестете алган эмес. Ошондуктан, ємїрїнїн акырына чейин поэзияны ыйык туткан. Кудурети кїчтїї табияттан анын су-раганы да бир гана нерсе эле. Ал ыр болчу:

Мен турмушта сараў, ач кєз эмесмин,Єктєє кылып: "Ай, аз бердиў, - дебесмин. Байлык, їй-жай, ден соолуктан ардактуу, Мага берсе, эки сабак ыр берсин. А. Осмоновдун акындык жана адамдык

сапатын мына ушул тєрт сап ыр эле анык-тай алат. Ал ємїр бою бул шертинен тайган жок. Улуу адамдар кайталангыс таланты ме-нен єздєрїн єлбєс кылып жаратышат. Алы-кул да ошондой таланттардын катарына ки-рет. Ал чыныгы поэзияны жалтыраган кооз сєздєрдєн, болбосо Ата Журт деп єпкє-жї-рєгїн чаап, кєкїрєк койгулоодон издебеди, анын поэзиясы ар бирибиздин жїрєгїбїз-дє уялаган, бирок оўой менен бере албаган букту, ойду таап, козгой алды. Ошондуктан, Осмоновдун ырларын окуганда, ал ырлар сенин жїрєк сезимиўден жаралгандай бо-лот. Акын адамдардын купуя жїрєк сезимин айттырбай туюп, билип тургандай. Анын ыр-

ларынын керемет сыры дал ушунда. Ар бир адамга Ата Журт кымбат. А. Осмоновдун ырларын окуганыўда, Ата Журт менен акын бири-бирине ээрчишип жїргєн ата-баладай кєз алдыўа тартыла калат. …Жылуу кийин, жолуў кыйын їшїїрсїў, Кыш да катуу… бо-роон улуп, кар уруп… Суугуўду єз мойнума алайын, Жол карайын, токтой турчу, Ата Журт! Бул саптар А. Осмоновдун белгилїї "Ата Журт" деген ырынан. Анын алгачкы эки сабын окуганда ырдын Ата Журтка ар-налып жаткандыгын сезбейсиў, ал саптар ка-димки эле камкор эненин жалгыз перзентин алыс сапарга узатып жаткандагы мээримин элестетет. Ырдын акыркы эки сабын окуга-ныўда гана анын Ата Журтка арналып жат-кандыгын билип, айланаўды єзгєчє сїйкїм менен эрксиз бир карап аласыў. Анан жїрє-гїўдє сєз менен айтып жеткире алгыс “ Ата Журтка” деген сезим пайда болот да, тууган жердин элеси калдайып кєз алдыўа тарты-ла тїшєт. Ата Журтту аргасыздан єзїўдїн эў бир жакын, бир ыйык адамыўдай элестете-сиў. "Бїт дартыўды єз мойнума алайын, сен ооруба, мен ооруюн, Ата Журт" деп, анын алдында адамдык парзыўды кылчактабай аткаргыў келет. Ошентип акын Ата Журттун кооздугун, кымбаттыгын шєкєттєп-мактап да отурбайт, сенсиз жашай албайм деп жа-лынып-жалбарбайт. Бар болгону мээрман эненин кїндє айтыла берип, анчалык элес да алынбай калган демейки сєзїн кайталоо менен гана чектелген. Бирок, ушул карапа-йым сєздє камтылган эл-жерге болгон чы-ныгы сїйїї бизди аргасыздан єзїнє тар-тат, Мекен ааламдагы эў ыйык нерсеге айланат. Акындын "Ата Журтун" єзїнїн жалгыз кызына арнаган "Бєбєккє" деген ырынан жана жалгыз уулун кїтїїдєн та-жабаган Миўбай чал жєнїндєгї "Жеўиш-бек" аттуу поэмасынан ажыратып кароого болбойт. Бул ар бири экинчисин толуктап турат. Жаштайынан жалгыздыктын жабы-рын тарткан акын зарыгып жїрїп кыздуу болот. Ал тєрєлгєндє кїнї-тїнї наристенин жанынан чыкпай, бир канча кїн ага ысым издеди, акыры Жыпар деген ат кєўїлїнє туура келди. Жыпары бар болгону он беш гана кїн жашап, чарчап калды. Ал єзїнїн бул кїйїтїн поэмага тете "Бєбєккє" деген ырында тєктї. Кїчтїї кїйїттєн жаралган бул ырды акындын керт башынын арманы катары кароого болбойт. Анда жалпы эле адамзаттын балага болгон ыйык сезими, тїбєлїктїї сїйїїсї берилген. Ємїр менен турмуш, жашоо менен тиричиликке арнал-ган мындай мазмундагы ырлар акындын чыгармачылыгында єзгєчє бир єзєктї тї-зїп, орчундуу орунду ээлейт. Чыныгы та-лант ємїр бою єзїнє нааразы болуп жїрїп єтєт. Бир чети мїлдє кыргыз кєтєрє ал-гыс ыр килемин кирпик менен согуп, бар-дыгынан танып, ырдан танбаган Алыкул да єзїнє ыраазы болбой, поэзиянын тїпсїз тереў кєлїндє чабак уруп олтуруп, стол їстїндє ыр жазган калыбында, бар болго-ну отуз беш жаш курагында кете берди.

Канат КЕБЕКОВ

ЖАРЫК КЄРГЄН КИТЕПТЕРИ

Êûðãûç òèëèíäå• Òà¢äàãû ûðëàð. - Ô.: Êûðãûçìàìáàñ, 1935.

- 127 á.• Æûëäûçäóó æàøòûê: Ûðëàð æûéíàãû. - Ô.:

Êûðãûçìàìáàñ, 1937. - 62 á.

• ×îëïîíñòàí: Ûðëàð æûéíàãû. – Ô.:


• 8-ãâàðäèÿëûê äèâèçèÿ (ò¿ç¿¿÷¿). - Ô.:


• Ìàõàáàò: Ûðëàð. - Ô.: Êûðãûçìàìáàñ,

1945. - 76 á.• Áàëäàð ¿÷¿í: Ûðëàð. - Ô.: Êûðãûçìàìáàñ,

1947. - 28 á.• Æàø àêûíäàðäûí ûðëàðûíûí æûéíàãû

(ò¿ç¿¿÷¿). - Ô.: Êûðãûçìàìáàñ, 1947. - 99 á.

• Ìåíèí æåðèì - ûðäûí æåðè: Ûðëàð. - Ô.:


• Æà¢û ûðëàð: Ûðëàð æàíà ïîýìàëàð. - Ô.:


• Æà¢û ûðëàð. – Ô.: Êûðãûçìàìáàñ, 1949.

- 131 á.• Òàíäàëìàëóó ûðëàð æàíà ïîýìàëàð. -

Ô.: Êûðãûçìàìáàñ, 1954. - 264 á.

• Àòà æóðò: Æàðûÿëàíáàãàí ÷ûãàðìàëàð. -

Ô.: Êûðãûçìàìáàñ, 1958. - 200 á.

• Ðîññèÿ: Ûðëàð. - Ô.: Êûðãûçìàìáàñ, 1964.

- 16 á.×ûãàðìàëàð æûéíàãû: 3 òîìäóê:

• 1-ò. - Ô.: Êûðãûçñòàí, 1964. - 64 á.

• 2-ò. - Ô.: Êûðãûçñòàí, 1965. - 660 á.

• 3-ò. - Ô.: Êûðãûçñòàí, 1967. - 670 á.

• Áàëäàð ìåíåí òóðíàëàð: Ûðëàð. - Ô.:

Ìåêòåï, 1965. - 23 á.

• Ûðëàð æûéíàãû. - Ô.: Ìåêòåï, 1965. - 82

á.• Êºë òîëêóíó: Òàíäàëãàí ûðëàð æàíà

ïîýìàëàð. - Ô.: Êûðãûçñòàí, 1972. - 372 á.

• Ïèîíåð ûðû: Ûðëàð, ïîýìàëàð, êîòîðìî.

- Ô.: Ìåêòåï, 1974. - 207 á.

• Ò¿ëê¿ ìåíåí êàçäàð. - Ô.: Ìåêòåï, 1973

- 19 á.• Ûðëàð. - Ô.: Êûðãûçñòàí, 1974. - 62 á.

• Òîëóáàé ñûí÷û: Ûðëàð, ïîýìàëàð. - Ô.:

Ìåêòåï, 1979. - 80 á.

• Áàëäàð æàíà òóðíàëàð: Ûðëàð. - Ô.:

Ìåêòåï, 1980. - 10 á.

• Áàëäàð ûðû: Ûðëàð. - Ô.: Ìåêòåï, 1988.

- 16 á.×ûãàðìàëàð æûéíàãûíûí 3 òîìäóãó:

• 1.ò.: Ûðëàð, ïîýìàëàð. – Ô.: Êûðãûçñòàí,

1984. - 296 á.• 2.ò.: Ïîýìàëàð, äðàìàëàð, ëåãåíäàëàð.

– Ô.: Êûðãûçñòàí, 1985. - 344 á.

• 3.ò.: Êîòîðìîëîð. – Ô.: Êûðãûçñòàí, 1986.

- 278 á.• Ìàõàáàò: Ûðëàð. - Ô.: Êûðãûçñòàí, 1990.

- 52 á.• Êºë òîëêóíó - Wayes of the lake.

(êûðã. – àíãë. êîòîðãîí Ó.Ìýé) - Á.:

Ñîðîñ-Êûðãûçñòàí, 1995. -148 á.

• Àêêàí ñóó – Live water: Ûðëàð/êûðã. –

àíãë. êîòîð.Ó.Ìýé. - Á.: Àðàë ôîíäó, 2000.

- 72 á• Áàëäàðãà. Äåòÿì. For children - Á.: Àëûêóë

¿é áîðáîðó, 2000. - 56 á.

Îðóñ òèëèíäå• Ìîé äîì: Ñòèõè. - Ì.: Ñîâ. ïèñàòåëü,

1950. - 156 ñ.• Ìîé äîì: Ñòèõè. - Ô.: Êèðãèçãîñèçäàò,

1954. - 136 ñ.• Èçáðàííîå: Ñòèõîòâîðåíèÿ. - Ì.: Ñîâ.

ïèñàòåëü, 1955. - 184 ñ.

• Èçáðàííîå: Ñòèõè. - Ì.: Ïîëèòèçäàò,

1958. - 304 ñ.• Ëèñà è ãóñè. - Ô.: Ìåêòåï, 1974. - 20 ñ.

• Èçáðàííîå: Ñòèõè è ïîýìû. - Ì.: Õóäîæ.

ëèò., 1975. - 272 ñ.

• Äåòè è æóðàâëè. - Ô.: Ìåêòåï, 1981. - 6 ñ.

• Îò÷èé êðàé: Ñòèõîòâîðåíèÿ è ïîýìû. -

Ô.: Êûðãûçñòàí, 1987. - 256 ñ.

• Ñòèõîòâîðåíèÿ è ïîýìû. – Ë.: Ñîâ.

ïèñàòåëü. - 1990. - 303 ñ.

Áàøêà ýëäåðäèí òèëäåðèíäå

• Äåòè è æóðàâëè: Ñòèõè. – Òàëëèí: Ýýñòè

ðààìàò, 1984. - 11 ñ. – ýñò.

Òîëóáàé ñûí÷û: Ïîýìà. – Àëìà-Àòà, 1963.

– êàçàê.


8

9


№ Июнь/Июль Аптанын кїндєрї Ооз бекитїї убактысы Ооз ачуу убактысы

1 28 Ишемби 3:08 20:50

2 29 Жекшемби 3:09 20:49

3 30 Дїйшєнбї 3:10 20:49

4 1 Шейшенби 3:10 20:49

5 2 Шаршенби 3:11 20:49

6 3 Бейшемби 3:12 20:49

7 4 Жума 3:13 20:49

8 5 Ишемби 3:14 20:48

9 6 Жекшемби 3:15 20:48

10 7 Дїйшєнбї 3:17 20:48

11 8 Шейшенби 3:18 20:47

12 9 Шаршенби 3:19 20:47

13 10 Бейшемби 3:20 20:46

14 11 Жума 3:22 20:46

15 12 Ишемби 3:23 20:45

16 13 Жекшемби 3:24 20:45

17 14 Дїйшєнбї 3:26 20:44

18 15 Шейшенби 3:27 20:44

19 16 Шаршенби 3:29 20:43

20 17 Бейшемби 3:30 20:42

21 18 Жума 3:32 20:41

22 19 Ишемби 3:33 20:41

23 20 Жекшемби 3:35 20:40

24 21 Дїйшєнбї 3:36 20:39

25 22 Шейшенби 3:38 20:38

26 23 Шаршенби 3:40 20:37

27 24 Бейшемби 3:41 20:36

28 25 Жума 3:43 20:35

29 26 Ишемби 3:45 20:34

30 27 Жекшемби 3:46 20:33

Жогорудагы таблица Бишкектин убактысы менен берилген.Шаарлар боюнча убакыттын айырмачылыгы:

Каракол -10 мин., Нарын -6 мин., Балыкчы -5 мин.,Ош +5 мин., Талас +8 мин., Кадамжай +10 мин.,

Баткен жана Жалал-Абад +15 мин.,Исфана, Чоў Алай жана Чаткал +17 мин..

Рамазан айыўыздар кут болсун!

Кїндїн жаўырышына карап, бир кїн айырмаланышы мїмкїн.

(июндун 23нєн 24нє караган тїнї Кадыр тїн,

28-июль Орозо айт)

ХАДИСРамазан айы келгенде бейиштин эшиги ачылып, то-

зоктун эшиги жабылат, шайтандар байланат.Муслим, Сыям-1

ООЗ БЕКИТЇЇ ДУБАСЫНавайту ан асуума савма шахри

рамадаана минал фажри илил магриби,халисан лиллахи тауала Аллаху акбар.

Мааниси: Алла Тааланын ыраазычылыгы їчїн таў аткандан кїн батканга чейин Рамазан айынын орозо-

сун кармоого ниет кылдым. Аллаху акбар.

ООЗ АЧУУ ДУБАСЫАллохума лака суумту, ва бика ааманту,

ва алайка таваккалту, ва ъала рызкика афтарту,фагфирлии маа каддамту ва маа аххарту.

Мааниси: Аллахым, єзїў їчїн орозо кармадым, єзїўє чындап ишендим, єзїўє таяндым, єзїў берген ырыскы

менен ооз ачуудамын, баштан-аяк кетирген ката, кїнєєлєрїмдї кечир.

Ñ¿ðºòòº: Àáó-Äàáè ìå÷èòè


10

«КЫРГЫЗГАЗ» ШААРДЫН БИР БЄЛЇГЇ ЭМНЕ СЕБЕПТЕН ГАЗ МЕНЕН КАМСЫЗ БОЛУУСУ ТОКТОП ТУРАРЫН ТЇШЇНДЇРДЇ

КТРКнын КЫЗМАТКЕРЛЕРИ НАРЫНДА ЭЛ МЕНЕН ЖОЛУГУШАТ

2014-2015 -жылдын кїзгї-кышкы убак-тысына карата даярдык кєрїїнїн жана газ тїтїкчєлєрїн жана газдын техникалык жаб-дууларын коопсуз эксплуатациялоо, керек-тєєчїлєрдї «КыргызгазПром» ЖЧКсынын жаратылыш газы менен їзгїлтїксїз камсыз-дап туруу максатында Л. Толстой – Бейшена-лиева кєчєлєрї -Жибек Жолу проспектиси, Гоголь кєчєлєрї менен чектелген райондор-до оўдоп-тїзєє, калыбына келтирїї иштери пландаштырылган.

«Кыргызгаз» ААКсынын маалымат кыз-матынын 25-июндагы билдирїїсї боюнча ысык суунун пландаштырылган єчїрїлїїсї-нє байланыштуу оўдоп-тїзєє иштери июль айына жылдырылды жана ал иштер 1-июл-дан тарта 1-августка чейин жїргїзїлєт.

Бишкек шаарын биринчи газ менен камсыздоо иштеринин башталышында 1970-жылдары жогоруда аталган аймактар-да айланма схема долбоордук-сметалык до-кументацияда бекитилген. Газ тїтїкчєсїнїн айланма схемасы керектєєчїлєрдїн газын этап-этап менен єчїрїп турууга ылайыкташ-тырылбастан эле ишке киргизилген. «План-даштырылган иштер жана кабыл алынган

техникалык чечимдерди реализациялоо мындан ары газ техникалык жабдууларын бєлїп-бєлїп, же болбосо керектєєчїлєрдїн газын тандап єчїрїїгє мїмкїнчїлїк берет» деп жазылат билдирїїдє.

Газды єчїрїп туруу убагында газ чарба-чылыгынын адистери тарабынан газ кооп-суздугу иштери жїргїзїлєт. Тактап айт-канда компенсаторлорду алмаштыруу, газ берїїнї башкарып туруучу пунктарда кый-мылдаткычтарды орнотуу єўдїї жана баш-ка жумуштар жасалат. Муну менен бирге оўдоп-тїзєє, калыбына келтирїї иштери бул аймактарда иш кїндєрї жана де малыш кїндєрї кїндїзї жїргїзїлє тургандыгын белгилеп кетїї керек. Жумуштун аягында учурдагы газ чарбачылыгындагы коопсуз-дук тартиптери боюнча «КыргызгазПром» ЖЧКсынын адистери тарабынан газ тїтїк-чєлєрїнїн герметикасын жана жаратылыш газын берїї иштери текшерїїгє алынат.

Мындай оўдоп-тїзєє, калыбына келти-рїї иштери 2012-2013-жылдары Бишкек шаарынын тїштїк кичирайондорунда жана батыш аймагында жїргїзїлгєн.

Кыргыз Республикасынын Коомдук те-лерадио берїї корпорациясынын єкїлдє-рї 1-июлда Нарын шаарынын тургундары менен жолугушат. Коомчулук менен жолу-гушууга КТРКнын жетекчилиги жана Бай-коочу кеўештин єкїлдєрї, чыгармачыл сту-диялардын кызматкерлери катышат.

Жолугушуу Нарын шаарынын Жаштар Ордосунда єтєт.

Башталышы 10:00дє.Иш-чара КТРКнын берїїлєрїнїн сапа-

тын жана мазмунун жогорулатуу максатын-да, корпорациянын радио угуучулары жана

телеканалдарынын кєрїїчїлєрї менен чо-гуу талкуулоо, алардын сын-пикирлерин угуу їчїн уюштурулууда.

Мындай жолугушуулар буга чейин 17-мартта Ысык-Кєл, Талас жана Ош об-лустарынан келген єкїлдєр менен КТРКда болсо, 23-25-апрель кїндєрї Жалал-Абад-да жана 13-15-майда Баткен шаарында єт-кєрїлгєн. Иш-чара “Интерньюс нетуорк Кыргызстан” уюмунун колдоосу менен жї-зєгє ашырылууда.

Маалымат їчїн: 0312 658502

ЫСЫК-КЄЛ ОБЛУСУНА САПАР ТАРТКАН ТУРИСТТЕРГЕ КАРА ТУМООНУ АЛЫП ЖЇРЇЇЧЇ

БОЛГОН СУУРЛАРГА ТИЙБЄЄ ЄТЇНЇЧЇ КЕЛТИРИЛДИ

Ысык-Кєл облусуна сапар тарткан турист-терге учурда кара тумоону алып жїрїїчїлєр болгон суурларга тийбєє єтїнїчї эскертил-ди. Каракол шаарынын кара тумоого кар-шы чаралар бєлїмїнїн башчысы Равшан-бек Маймулов билдиргендей, туристтердин арасында суурлардын оорусу туурасында тїшїндїрїї иштери жїргїзїлмєкчї. «Кара-жаттардын жоктугунан тиешелїї чаралар-дын кєрїлбєгєндїгїнє байланыштуу кооп-суздукка кепилдик бере албайбыз. Биз бул оорудан сактануу жєнїндє айтып жатабыз. Ошондуктан ооруну алып жїрїїчїлєр бол-гон суурларга тийбєєгє чакырабыз», - деди Р.Маймулов. Ошондой эле, 100дєй туристтен бул суроо боюнча кайрылуу келип тїшкєн.

НАРЫН ОБЛУСУНУН КАЛКЫНЫН САНЫ 271 МИЎ 300 АДАМДЫ

ТЇЗЄТ, АНЫН 1427 ЖАРАНЫ АР УЛУТТУН ЄКЇЛДЄРЇ

Нарын облусунун калкынын саны 2014-жылдын 1-январына карата 271,3 миў адам, республиканын калкынын 4,7�ын тїзєт. Бул тууралуу маалымат Нарын об-лусун єнїктїрїї «Жол картасында» кєр-сєтїлгєн деп билдирет аймактык кабарчы. Анда, Нарын облусу 5 райондон Кочкор, Жумгал, Ак-Талаа, Ат-Башы жана Нарын райондорунан турат. 1 облустук маанидеги шаар Нарын шаары болуп аталган. Жалпы облус боюнча 63 айыл аймагы 135 айыл бар.Калкынын улуттук курамын кыргыздар 263 миў 265 адам 99,2�, орустар 111 адам 0,04�, казактар 203 адам 0,08�, єзбектер 585 адам 0,2�, тїрктєр 15 адам 0,01�, татар-лар 149 адам 0,06��, уйгурлар 344 адам 0,1� тїзєт. Нарын шаары республиканын борборунан 360 чакырым алыстыкта жай-гашкан, жакынкы темир жол станциясына 180 чакырым, ал эми жакынкы аэропортко 12 чакырым. Нарын облусунун жалпы аян-ты 44,200 чарчы чакырым, калкынын саны 271,3 миў адам. Облустун жалпы аянты 4 411,7 миў гектар, анын ичинен 121 миў гек-тар айдоо аянт, 0,141 миў гектар кєп жыл-дык єсїмдїктєр, 9,574 миў гектарга чабын-ды чєп, 2608,8 миў гектарга жайыт жерлер.

ЧЇЙ ОБЛУСУНУН ЖАШООЧУЛАРЫ ЄКМге

ДАРЫЯЛАРДЫН ЖЭЭКТЕРИН БЕКЕМДЄЄ ИШТЕРИН ЖЇРГЇЗЇЇ ЄТЇНЇЧЇ МЕНЕН КАЙРЫЛЫШТЫ

Борборго жакын жайгашкан жаўы ко-нуштардын жана бишкектик райондорунун єкїлдєрїнїн єзгєчє кырдаалдар министрине болгон негизги єтїнїчї Аламїдїн жана Чу дарыясынын жээктерин бекемдєє иштерин жїргїзїї болуп эсептелинет. Арашан айы-лынын жашоочусунун айтуусунда, жыл са-йын Аламїдїн дарыясы 10, 12 бакча участ-касын агызып кетет. «Суунун нугун жєнгє салууну жана жээктерди бекемдєє иштерин кароону єтїнєбїз», - деп билдирди бїгїн, 26-июнда аймактардын жашоочулары ме-нен онлайн-конференциясынын жїрїшїн-дє єзгєчє кырдаалдар министри Кубатбек Боронов. Министр жооп катарында учарда участкалар турак фондуна кирбей турган-дыгын белгиледи. Ошондой эле Чїй облусу-нун жашоочусу жээктерди бекемдєє иштери боюнча кырдаал начар экендигин белгилеп, «Казактар жээктерин бекемдешти жана баа-

ры биздин тарапка кетїїдє», - деп кошум-чалады. Министр аталган билдирїїнї эске алып жана кєйгєйдї чечїїгє убада берди.

МИНИСТР О.АРТЫКБАЕВ ТАРИФТЕРДИ ЖОГОРУЛАТУУ ЭЛДИН ЭЛЕКТР ЭНЕРГИЯНЫ

ПАЙДАЛАНУУ МАДАНИЯТЫН ЖОГОРУЛАТАТ, ДЕП ЭСЕПТЕЙТКРнын энергетика жана єнєр жай ми-

нистри Осмонбек Артыкбаев, тарифтер-ди жогорулатуу элдин электр энергияны пайдалануу маданиятын жогорулатат, деп эсептейт. Ал берген маегинде билдирген-дей, эгерде їч фазалуу керектєєчїлєргє 1 кВт/саат їчїн 1 сом 20 тыйынга кєтєрїїдє элдин бєлїгї бир фазалуу эсептегичтерге єтєт жана социалдык норманы пайдалана баштайт. «Экинчиден, їнємдєє башталат, азыр эч ким їнємдєбєйт, баарын кїйгїзїп

коюшат, бардык жерде жарык кїйгїзїлгєн. Биз эксперттер менен, элдер электр энергия-сын їнємдєєнї башташарын карап чыктык, электр энергиясын пайдаланууну азайтуу максатында їйлєрїн жылуулап, иннова-циялык жаўылыктарды колдоно башташат. Электр энергиясын пайдалануу маданияты жогорулайт», - деди ал.

КР ЖОГОРКУ КЕЎЕШИНИН ДЕЛЕГАЦИЯСЫ КЫТАЙДАГЫ КЫРГЫЗ ДИАСПОРАСЫНЫН

ЄКЇЛДЄРЇ МЕНЕН ЖОЛУГУШТУЭкономиканы єнїктїрїїнїн жана жа-

кырчылыкты кыскартуунун шарттарынын бири єлкєнї индустриалдаштыруу, шаарлар-ды єнїктїрїї болуп саналат. Бул тууралуу КР Жогорку Кеўешинин тєрагасы Асылбек Жээнбеков Кытайга болгон иш сапарынын алкагындагы кыргыз диаспорасынын єкїл-дєрї менен болгон жолугушууда билдирди. Анын айтымында, Кыргызстанды туруктуу єнїктїрїїнїн Улуттук стратегиясына ыла-йык, єлкєдє башталган жана пландаштырыл-ган ири инфраструктуралык долбоорлорду ишке ашыруу кєптєгєн жумушчу орундары тїзїп, миграциялык агымды азайтууга кє-мєктєшєт жана жарандардын жашоо-тур-мушу жакшырат. Жолугушууга парламент-тик делегациянын мїчєлєрї - депутаттар Заирбек Жоошбеков, Элмира Жумалиева, Абдимуктар Маматов, Бахадыр Сулейма-нов, Марат Султанов, Тынчтык Шайназаров жана КР Тышкы иштер министринин орун басары Аскар Бешимов, Кыргыз Республи-касынын Кытайдагы атайын жана толук ый-гарым укуктуу элчиси Канайым Бактыгулова жана ШКУнун Башкы катчысынын орун ба-сары Кеўешбек Дїйшєбаев катышты. Тєрага А.Жээнбековдун Кыргызстандагы коомдук-саясый кырдаал, єлкє жетекчилигинин мам-лекетти єнїктїрїїгє, башкаруу органдарына реформа жасоого, ири экономикалык жана инсфраструктуралык долбоорлорду жїзє-гє ашырууга, ошондой эле эл аралык бай-ланыштарды бекемдєєгє багытталган кїч-аракеттери тууралуу баяндамасынан кийин, Жогорку Кеўештин депутаттары суроолорго жооп беришти. Кыргыз парламентчилери менен болгон жолугушууга катышкан кыр-гыз диаспорасынын негизги бєлїгї Кытай ЖОЖдорунда окуган студенттер болду. Алар негизинен єлкєнїн єнїгїї келечеги, Кыргыз-стандын катышуусундагы аймактык интег-рациялык процесстер, жаштарга эмгек шарт-тарын тїзїї боюнча мамлекет тарабынан кєрїлїп жаткан чаралар сындуу маселелерге кызыгышты. Ошону менен катар, «Кумтєр» долбоору, Кыргызстандын миграциялык сая-саты ошондой эле транспорттук-коммуника-циялык жана энергетикалык долбоорлордун айланасындагы маселелер болду.

ЖЕРГИЛИКТЇЇЖАЎЫЛЫКТАР

Чепленова София «Наташа» деген атка жамынып алып «мен сенин ооруўду айыктырып берем же

мен сени арак ичїїдєн айрылтам, мага мынча суммадагы акча же

алтын шакекткринди алып кел» деген калп оюнуна туш болуп

жабыркаган адамдарды тємєнкї телефонго чалып кайрылсаўыздар

болот

1-ìàé ÐÈÈÁè: 0553 102 704 0700 223 363 (312) 56 30 95


11КЄЙГЄЙ

КЫРГЫЗСТАН ЄЗБЕКСТАНДЫН ЄЗЇНЄ ЖАРАША МАМИЛЕГЕ ЄТЄБЇ?

ЖАМАН СЄЗ СУУНУ БУЗАТ, СУУ БУЗУЛСА...

Єзбекстан газ берїїнї токтотуп койгону-на байланыштуу Ош шаары эки айдан ашык убакыттан бери кєгїлтїр оту жок отурат. Кыргыз єкмєтї Єзбекстан менен тил табы-шуунун бардык мїмкїнчїлїктєрїн караш-тырып кєрдї. Тилекке каршы коўшулар-дан ак же, кєк деген їн чыкпайт. Жадагалса «Газпромдун» єкїлдєрї барып, газ туура-луу сїйлєшїїгє ниеттенгенде да, эмне се-бептен Кыргызстанга газ берїїнї токтотуп коюшкандарын тыўгылыктуу тїшїндїрїп бере алышпады. Айтор, коўшуларыбыз 20 жылдан ашуун убакыттан бери биз менен ойноп келе аткан «мышык-чычкан» оюнун кайрадан башташты. Бул жолу алар Кыр-гызстандын толук кандуу эгемендїїлїгїнє каршы тымызын согуш ачышкандай болуп турат. Бул їчїн єзбек лидери Ислам Кари-мов Батыштын колундагы курал болуп кала тургандыгын да ойлонбостон, бардык мїм-кїнчїлїктєрїн колдонууга єтїп жатат. Єз-бекстандын Кыргызстанга ич кїптї болуп жатышынын башкы себеби эмнеде болушу мїмкїн? Мунун бир нече себеби бар.

Биринчи себеби, Кыргызстан Россия ме-нен биргеликте Жогорку Нарын каскадын-да ГЭСтерди жана «Камбар-Ата-1» ГЭСин куруу иштерин баштаганына катуу ич кїй-дїлїгїн кєрсєтїїдє. Себеби, бїгїнкї кїн-дє Кыргызстан энергетикалык жактан Єз-бекстанга кєз каранды экендиги белгилїї. Эгерде жогорудагы ГЭСтер курулуп кала турган болсо, анда биз эч качан энергети-калык жактан коўшуларга кєз каранды бол-бой калабыз. Мындай аракет албетте коў-шубузга жаккан жок. Алар ар дайым биздин кєз каранды болуп туруубузду каалап жа-тат. Андыктан бул ГЭСтердин курулушуна каршылыгын кєгїлтїр отту єчїрїї менен кыйытып айтып жаткандагы кербези десек болот. Эгерде ага да карабай курууну уланта берсек, анда Ташкент Борбордук Азиянын бирдиктїї энергетикалык алкакчасынан чы-гып кетиши мїмкїн. Мындай болгон учур-

да Кыргызстандын тїндїк аймагы электр энергиясы жок калат.

Себеби, бизде азырынча «Датка-Кемин» ЛЭПтин курулуш иши али бїтє элек. Бул Єз-бекстандын бизге колдоно турган биринчи куралы. Экинчи жагынан алар чек араларда-гы тартипти катуу кармоо шылтоосу менен аскерлерин чек арага жакын алып келиши мїмкїн. Мунун арты менен чек ара аймак-тарында ар кандай окуялар болуп кетиши мїмкїн. Эгерде ок атышуулар болуп, анын арты менен адам ємїрї кыйылууга чейин бара турган болсо, анда дїйнєлїк ММК бир жактуу Кыргызстанды каралоого аракет кы-лат. Буга АКШ абдан чоў кємєгїн кєрсєтї-шї мїмкїн. Себеби акыркы убактарда Єз-бекстан АКШга кєбїрєєк ыктап турганын жакшы билебиз. Дагы бир куралы Єзбекс-тан аба майданы аркылуу «Ош» аэропорту-на кеткен аба жолун жаап коюшу кїтїлєт. Мунун негизинде «Ош» аэропорту иштебей

калат. Коўшу мамлекеттин дагы бир каа-лаганы – СССР доорунан бери єзбек тарап колдонуп келе аткан, бирок Кыргызстандын аймагындагы объектилерди бизге кайтарып бергиси келбей жаткандары. Алар бул объ-ектилер тууралуу биздин таптакыр унутуп калышыбызды каалашат. Тактап айтканда бул объектилер – «Орто-Токой» суу сакта-гычы менен жер алдындагы «Тїндїк Сох» газ сактоочу жайы.

Андан тышкары алар Сох анклавына Кыргызстандын аймагы аркылуу коридор алууну кєздєп турушат. Мына ушул максат-тарын ишке ашыруу їчїн Єзбекстан Кыр-гызстанга газ берїїнї токтотууда. Биз мына ушул єзбек коўшулардын кєздєгєндєрїнє жол берип коюшубуз керекпи? Эгерде ага жол берсек, анда эгемендигибиздин бир бє-лїгїн аларга белекке берген болуп калабыз. Андыктан бизде да Єзбекстандын жасап ат-кан кадамдарына карата кєрє турган таа-

сирдїї мїмкїнчїлїктєрїбїз бар. Албетте, аларды колдонууну кеў пейил кыргыз эли эч качан ойлонушкан эмес. Себеби, коўшу-лар менен ар дайым тынч жана бекем ынты-макта жашоону кєздєшкєн. Тилекке каршы, Єзбекстан кыргыз элинин мындай мамиле-сине тескери мамиле жасап атат. Андыктан ал кандай мїмкїнчїлїктєр экендигин санап єтєлї. Кыргызстан суу башында турган єлкє экендиги белгилїї. Андыктан бул жагынан Єзбекстан бизге толугу менен кєз каранды. Биз Жалал-Абад облусундагы «їч-Коргон» ГЭСинен башталган Наманган каналын бууп салууга толук мїмкїнчїлїгїбїз бар.

Эске сала кетсек, мындай ыкманы Акаев-дин доорунда бир жолу жасап кєргєнбїз. Эки кїн айдоо жерлерине суу барбай кал-ганда коўшуларыбыз сїйлєшїї їчїн жетип келишкен эле. Мындан башка дагы Савай каналынын суусунун кєп бєлїгїн Андижан облусунун чек арага жакын аймактары кол-донот. Муну да башка нукка салып койсок колдон келет. Кыргызстандын аймагында калган Сох анклавындагы єзбек жаранда-рына газ берїїнї токтотуп койсок болот. Аксы районунун аймагында Андижан ме-нен Наманган шаарларын Фергана єрєєнї-нїн калк жайгашкан аймактарын бирикти-рип турган 1,3 чакырым аралыктагы темир жолу да бизден єтєт.

Муну жапсак болот. Айтор, биздин колдо мындан да башка толтура мїмкїнчїлїктєр бар. Болгону анын баарын колдонууну биз эч качан каалаган эмеспиз. Себеби, баба-быз Манас айкєл болгон. Айкєлдїн тукуму айкєл боло тургандыгын кєргєзїп келдик. Тилекке каршы аны Єзбекстан тїшїнбєй келет. Ошол эле учурда Єзбекстандын ара-кеттери АКШга абдан жагып туру. Аркасын-да Америка турарына тереў ишенип алган Єзбекстан дымагын кїчєтїп жаткансыйт. Бирок, алыскы туугандан жакынкы кошуна артык экенин Ислам Каримов кеч тїшїнїп калбаса болду…

Суунун маалыматты сактап калышы, айлана-чєйрєгє тийгизген таасири тууралуу окуяларды уккандан кийин тїйшєлє баштадым. Суу, жаратылыш боюнча адис болбосом да уккан, окуган маалыматтарга байланышкан єз ойлорумду ортого таштаганы турам.

Жаман сєз айтылган (багытталган) идиш-теги суунун тїзїмї бузулуп, кристаллдары карайып, жакшы сєз “уккан” суунун бєлїк-

чєлєрї укмуштай сонун абалга келип, тїр-дїї формаларга єтїп калат экен. Планета-быздын жетимиш пайызы суудан туруп, жер жаралганда канча суу болсо, ошончо суунун бир дагы тамчысы кемибей жерде, атмосфе-рада айланып жїрєрїн угуп, адамзат жарал-гандан берки маалыматтар, сєздєр сууларда дале жашап жїрсє керек деп ойлоп калдым.

“Сууларда чексиз сырлар бар” (“Великая тайна воды”) деген даректїї тасманы кєрїп кыргыздын улуулугуна дагы бир жолу ына-нып отурам. Ал жерде кыргыздар тууралуу эч нерсе жок. Бирок ал тасмадагы илимий жоромолдорду, далилдерди элибиз капкачан эле билип, сууга аяр мамиле жасап келге-нин туйдум. Буга сууга байланышкан эре-же, салт-санаа, ырым-жырымдарыбыздын кєптїгї далил.

Айтайын дегеним, Кыргызстан суусу мол єлкє. Суу бууланып жамгыр, кар жаап турган єлкє. Суу ичебиз, жуунабыз, кийим жууйбуз, єсїмдїктєрдї сугарабыз, суунун бєлїкчє-лєрї айланып жїргєн абадан дем алабыз...

Ушуларды ойлоп олтуруп биздин єлкє бекер жерден єнїкпєй аркага кетип жатпап-тыр деп калдым. Ар бир айткан сєзїбїз суу-га сиўип, кайра єзїбїзгє тийип жаткандай. Интернет бетин ачабызбы, гезит окуйбузбу, сыналгы кєрїп, радио угабызбы, кєчєдє, же маршруткада баратабызбы кайда карап, кайда кулак тїрбє бїт жаман сєздєр. “Кыр-гызстан єнїкпєй калды”, “Биз эми орустарга колония болобуз”, “Жаштар бузулду”, “Деге-ле жакшылык кєрбєс болдук”, “Палан жерде єлтїрїп кетти”, “Тїкїн жерде атып кетти”, “Бу бийлигиў оўбой калды”, “Элдин пейили

бузулду”, “Коом айыкпас дартка чалдыкты” деп эле какшанган пенделер... Жїрєктї ти-тиреткен маалыматтар... Бир жакшы жа-ўылык айтылса сєзсїз анын жаман жагын издемей... Социалдык тармактарда оозунун ачылышынча, алынын жетишинче бирєє-лєрдї боктоп, жамандап жаткан жаштар... Болгондо да сєздєрдїн эў, эў, эў жаманын тандап, таап чыгып аны ыплас кєркємдєп жазып жаткан жазмакер сєрєйлєр...

Ушундай жаман сєздєрдї жаадырып тур-сак, сууларыбыз ууга айланбайбы деп чочу-лайм. Денесинде суу кєтєргєн жандуунун баары жабыркабас бекен? Анан Кыргызстан оорубай ким оорумак эле? Оорукчан єлкєдє жашагысы келеби адамдын? Албетте дени сак, жакшылыктар жааган єлкєдє жашагы-сы келет. Андай єлкєнї бизге ким бермек?

Келгиле, жакшы єлкєнї чогуу, биргелик-те курабыз. Жалаў жакшы сєздєргє, пози-тивдїї ойлорго айланабызды толтурабыз. Анїчїн эртеў менен турганда бир чыны сууну ичсек да, бир кулак сууга чарбак су-гарсак да, же жєн гана чайынсак да “Кыр-гызстан єнїгєт”, “Биздин мекендештер эў жакшы адамдар”, “Жашообуз керемет”, “Де-нибиз соо”, “Жерибиз кооз, абасы таза, суу-ларыбыз кєп, элибиз кеў пейил, меймандос, жаштарыбыз билимдїї”, “Жаман чоўдору-буз кетип, алардын ордун жигердїї, мекен-чил жаштар басат”, “Биз бактылуу болууга тийишпиз” деген єўдїї сєздєрдї кайталап туралы. Жакындарга жалаў жакшы каалоо-тилектерди жаадыралы. Жакшылыктардан їмїт їзбєйлї.

Адамдын денесинин кєп бєлїгї суудан

турганын эске алсак, бул ишке ашаары шек-сиз. Кыргыз бекеринен "Бата менен эр кє-гєрєт, жамгыр менен жер кєгєрєт" дебе-гендир. Ар бирибиз жакшы ниет кылып, єз оюбузду тазартсак, єз ниетибизди оўдосок, кїч бирдикте эмеспи мамлекет да оўолору-на ишенем.

Кыргыз тилинин стилистикасын бирин-чилерден болуп изилдеген профессор Ток-тосун Аширбаев деген илимпоз агайыбыз студент кезинде “Келечектеги профессор Т.Аширбаев” деп бєлмєсїнє жазып кой-чу экен. Сєздїн кїчїн караўыз, ал кийин чындыгында эл баалаган чыныгы профес-сор болгон.

“Єсєр эл єз балдарын баатыр, єспєс эл єз балдарын катын дейт”, деген макал бар. Элде “Адамды жакшы дей берсеў, кїнїнє алакандай жери жакшы болуп кете берет”, - деп айтылат.

“Дарыгердин биринчи дарысы – сєз. Баа-тырдын кылычы, элчинин кїчї да сєз. Адам-дын бактысы да, шору да сєз. Адамдын жї-рєгїнє сєз менен гана жол таап кирет. Ал – керемет ачкыч”, дейт Сулайман Рысбаев (“Сєз жєнїндє дастан”, Бишкек-2010; 4-б)

Жакшы сєз сїйкїм угулат,Жакшы сєз кїндєн жылуураак.Жакшы адам сєзгє тїшїнєт,Жакшы адам сєзгє жыгылат, - деп жа-

зат Жалил Садыков абабыз. (“Сєз кады-ры” поэмасы).

Мен: “Єлкєбїзгє келсин десек бакты тез,янбастан арнайлычы жакшы сєз”,- деп

айткым келди. Улукбек ОМОКЕЕВ, Ош шаары


12 КЫЗЫКТАР ДЇЙНЄСЇ

5 ЭЎ ЧОЎ САНДАГЫ ДОЛЛАРЛАР

Сиз АКШдагы эў чоў сандагы акча бул $100 деп ойлошуўуз мїмкїн. Бирок, мындан да чоў сандагы долларлар бар. Тємєндєгї 5 эў чоў сандагы долларлар азыркы учурда чыгарылбай калган. Бирок, алар ушул убака чейин элдин кєўїлїн єздєрїнє буруп келет.

$500. Бул акчада АКШнын 25чи ажосу Уильям Мак-Кинлинин сїрєтї тартылган. Бул акчалар 1934дан 1945 жылга чейин кол-донулган. Бул акча азыр деле алмаштырууга болот. Албетте, бул їлгїдєгї акчалардын кєбїнчєсї коллекционерлерде.

$1 000 бул їлгїдє АКШнын 2 мєєнєт президенттик милдетте иштеген Стивен Гровер Кливленддин сїрєтї чагылдырыл-ган, бул акчаларды 1969 жылы эл арасында жїгїртїлбєй калган.

$5 000 АКШнын 4чї президенти Джеймс Мэдисондун сїрєтї чагылдырылган. Азыр-кы тапта бул їлгїдєгї акчаны депозитке койсо болот экен. Бирок, иш жїзїндє бул

акчаны эч ким колдонбойт. Бул баалуулук катары эле коллекционерлердин арасында колдонулат.

$10 000 бул їлгїдєгї акчада АКШнын элдик согуш учурундагы мамлекеттик ишмер Сэмон Портленд Чейзанын сїрєтї чагылды-рылган. Огайо штатынын губернатору, ан-дан кийин Огайо штатынын сенатору, АКШ-нын жогорку соту болуп иштеген. АКШнын президенти Линкольндун учурунда финан-сы министри болуп иштеген.

$100 000 бул банкноттор эл арасында ишке жїгїртїлгєн эмес. Бул їлгїдєгї ак-чалар мамлекеттик банктардын арасында, майда кєп суммадагы акчалардын ордуна гана колдонулган.

ДИКОБРАЗДЫН 400ДЄЙ ИЙНЕСИ КИШИНИН КОЛУНДА

Бразилиянын бейтапканаларынын би-рине Дикобраздын 400дєй ийнеси колуна кирип кеткен киши жардамга кайрылган. 50 жаштагы Антонио Родригес Мороро бир нече кїн мурун Дикобразды чабам деп жаракат алган. Антонио Родригес Мороро-нун айтымында ал Дикобразды Опоссумго алмаштырып кокустуктан чабып алганын айтат. “ эшик караўгы эле менин курбум чочуп кеткенинен, мен аны байкабай ко-лум менен чапкандан кийин негедир ко-лум оорутуп чыкты” дейт Антонио Род-ригес Мороро.

Мороро бейтапканага кайрылганда, врач-тар ага ооруну баса турган укол сайган. Бирок, врачтар кєпкє чейин Мороронун колундагы ийнелерди алууга операция жа-сай алган эмес. Акыры медсестра ал ийне-лерди бирден сууруп чыккан. Колундагы ийнелерди алып чыккандан кийин врачтар Моророну їйїнє эс алууга жиберишип, айыкмайынча жумушка чыкпоого кеўеш-терин беришкен.

ЭЎ ЧОЎ КЄЛЄМДЇ СЇРЄТ

Кытай мамлекетинин Нанкин шаарын-дагы Коммуникация университетинин ал-дындагы аянтчага, эў узун жана эў чоў кє-

лємдєгї кєчє сїрєтї тартылган. Узундугу 365 метр, жалпы аянтчасы 2737,5 метр2 кам-тыган “Жаштар ритмы” деген аталыштагы бул сїрєт 20 кїндїн ичинде тартылып Гин-нестер китебине кирген.

ПЛИДЖЕРДИ ТАЛКАЛАГАН ЭКИ ТОРНАДО

Небраска штаттын эки кїчтїї торнадо кол салган. Бул кырсыктын эпицентры Плиджер шаары болгон. Эки кїчтїї торнадодон ки-йин Плиджер шаары талкаланган. Жыйын-тыгында 1 киши кєз жумуп 15 киши жара-кат алган. Ал эми Плиджер шаарынын 350 тургуну єз їйлєрїнєн ажыраган.

ТУРИСТЕР ЭКИ ЖЫЛДАН КИЙИН КОСМОСКО АБА ШАРЫ МЕНЕН

УЧА АЛЫШАТ

“World View” космостук жеке компания-сы 2016-жылы туристтерди космоско алып чыгууну пландап жатышат. Туристтерди космоско болгон сапарды алар космостук ракета аркылуу эмес, эў чоў кєлємдєгї аба шары менен алып чыгышат. Бул аба шары атайын космоско ылайыкталып жасалууда. Ар бир Турист бул сапар їчїн 75 000 доллар тєлєйт. Аба шары туристтерди 30 километр бийиктикте алып чыгат. “ World View” ком-паниясы аба шарын максималдуу бийиктик-ке алып чыгып, туристтерди эки саат бою сейилдетмекчи. Космонавттар кєргєн кєрї-нїштї туристтер да кєрє алышат. Эгер, бул проект ишке кирсе, анда кардарлар эч бир даярдыксыз эле уча алышат экен.

КЫРГЫЗСТАНДЫН ЖЕТИ ДУБАНЫНЫН САЛТТАРЫ

ЖЕЗДЕСИНИН ЧЄНТЄГЇН КАККАН

ТАЛАСТЫКТАРАдатта болочок кїйєє бала

кыздын їйїнє келгенде, балдыз-дары жездесинин кулагын чоюп, камдап келген белек-бечкектерин алуу адатка айланган. Ал эми Та-лас жергесинде «жезденин чєнтє-гїн аўтармай» ырымы бар. Мын-да эки балдызы бири жездесинин, бири анын жолдош баласынын чєнтєгїнєн акча жана белектерди алышат. Буга кошумча, бул аймак-тын ырымы боюнча, кєп учурда кызды єзїнїн агасы кєтєрїп ба-рып машинага салып берет.

ЧАЙНЕКТИН ООЗУНА БООРСОК

ТЫГЫП, ЖЕЎЕЛЕРИН СЫНДАГАНДАР

Эзелтеден эле кыргыздарда кайын инилер жеўелерине ынак келишип, ар кандай сындап, та-маша сєз ыргытышып, айтор же-ўелерине жакын болушкан. Бул кєрїнїш учурда салт катары колдонулуп, кїйєє балдар кыз-дын жеўелерин “чайыўыз чык-пайт го” деп чайнектин оозуна нан салып коюп сынап, шарап-таттууларды єндїрїшєт.

КЇЙЄЄ БАЛА ЖАНА КЇЙЄЄЖАНДАРДЫ

“СЫЙЛАГАН” БАТКЕНДИКТЕР

Баткенде кїйєє баланы ээрчип келген досторун кїйєєжандар деп аташат. Анткени, ал кїйєє бала-ны жандап келген бїгїнкї кїн-дїн сєзї менен айтканда “спон-сору” болгондуктарынан айтылса керек. Кыздын жеўелери кїйєє балдарга жана кїйєєжандарга ая-бай сый кєрсєтїп кийиз салышып, кийиздин їстїнє баркыттан тє-шєк салышып, ага кїйєє баланы жана досторун бут кийими менен єткєрїшїп сыйлашат. Алардын баарына кийит да кийгизет, кїйєє баланын башына таекеси селде оройт. Анан кыздын жеўелери-нин атайын жасап келген таба-гын кїйєє баланы жандап келген достору сатып алышат. Жеўелери атайын чети токулган жїз аар-

чыларды кїйєє бала жана досто-рунун колуна карматат, эгер жїз аарчы жєн эле дїкєндєн сатылып алынган даяры болсо “оо-иий, же-ўелерибиз чоркок бейм” дешип да тамашалашат. Анан ошол учурда жеўелер кїйєє баланын жана дос-торунун кулагын чойгулап калы-шат, кїйєє бала жана достору туш тарапка качышат, алар качканда жєн качпай астында салынган тє-шєгїн кошо алып качыш керек. Ал кїйєє баланын досторуна же жеўесине берилет.

КЇЙЄЄ БАЛА ЧАЙ УЗАТЫП...

Кєлдє кїйєє бала їч жолу жї-гїнїп кирип келери менен “чай

узатмай” деген ырымын кылат. Мында кыздын жеўеси куюп бер-ген чайды кїйєє бала конок-торго сунуп отурат. Бул “кызмат кылып жатат” дегенди билдирет.

ЖАЛАЛ-АБАД-ДЫКТАРДЫН КЫЗ

КЄРДЇСЇАдатта бул нерсе єлкєбїздїн

бардык жеринде колдоно бербе-гендиктен, бир аз єєнїрєєк учу-рагансыйт, тїндїктє кудалар би-ри-бирине эшик тєрїн кєрсєтїп чакырмайынча бири-бириникине барууга болбойт деп эсептешет. Ал эми Жалал-Абаддык туугандары-бызда кыздын артынан жеўеле-ри менен кошо єз апасы да барат.

АУКЦИОН КЫЛГАН ЧЇЙЛЇКТЄР

Анча -мынча салттарга ан-чейин кєп кєўїл бура бербеген чїйлїктєр, “келгендердин бирин катып коюп, аны аукцион аркы-луу кайра туугандарына сатуу” деген салтты колдонушат.

КЫЗДЫН ЧАЧЫН САРЫ МАЙГА ЧЫЛАГАН

НАРЫНДЫКТАРНарындын Ат-Башы районун-

да келин їйгє келгенден кийин, чачын сары май менен єрїшєт. Чачты сары май менен єрїї баш-ка жактарда кадыресе жокко эсе кєрїнїш. Кыздын май болгон ба-шына бооруў ачып кетет...

УЙДУ САТЫП АЛЫП ЖАТКАН УЧУРДА ЭМНЕЛЕРГЕ КЄЎЇЛ

БУРУУ ЗАРЫЛ

Уйду же торпокту сатып алып жат-канда анын жетилишине маани берги-ле. Кєздєрїнїн былбырак кабыкчасы-на, кєзїнїн кєрїшїнє, ооз кєўдєйїнє, тиштерине кєўїл бургула. Мурдунан ирин сымал суюктук агып турбашы ке-рек. Ден соолугу таза уйдун жїнї жыл-тырап, тїз болуп турат.

Сїттїї, жакшы уйду тємєнкї белгилеринен аныктоого болот.

1. Омурткаларына кыйгач жайгашып, кабыргаларынын аралыгы чоўураак болот. Акыркы эки кабыргасынын ара-лыгы башкалардан да чоўураак келип 5-6 сантиметрге жетет. Кабыргалары-нын єзї жалпак болот.

2. Кєкїрєгї кеў, жазы болот. Анын тємєнкї бєлїгї колтугунан 10 -15 сан-тиметр тємєн болушу керек.

3. Мурду тердеп турат.4. Кулагында кулкуну болот. Уйдун

кулагында кулкуну канчалык кєп бол-со сїтї ошончолук майлуу келет. Саа-лып жаткан мезгилинин экинчи бєлї-гїндє кулак кулкунуна жабышкаактар канчалык арбын болсо анда уй сїттїї да, сїтї майлуу да болуп эсептелет.

Рахатбек РЫСАЛИЕВ


13КЫЛМЫШ ЖАНА КЫРСЫК

Ûñûê-Àòàäàãû àÿíò÷àäà áàëäàðäû óíàà ñ¿ç¿ï êåòèï, 6 æàøòàãû êûç êàçà áîëäó:

Àòà-ýíåëåð èëèêòººí¿í æ¿ð¿ø¿íº íààðàçû

Ысык-Ата районундагы аянтчада унаа сїзїп кеткен балдардын ата-энелери укук коргоо органдарынын реакциясынын жок-тугуна нааразы жана акыйкаттыкты талап кылууда. Жабырлануучулар Райхан Кари-мова менен анын кайын энеси Сапаргїл Каныбаева окуя жєнїндє айтып беришти. Ысык-Ата районундагы Достук айылында 8-июнь кїнї «Форд» унаасы балдар аянтча-сына сїзїп кирген. Бул учурда аянтчада дї-кєнгє бара жаткан балдар бар болгон. Унаа 5 баланы сїзїп, анын кесепетинен 6 жашта-гы Милана каза болсо, дагы эки бала жара-каттарды алышкан. Маалымат жыйындын катышуучулары билдиргендей, 26 жаштагы И.Алмагїлдїн башкаруусундагы унаанын ичинде бир нече адам болгон. Унаа сїзгєн-дєн кийин унаанын рулун И.Алмагїлдїн ата-сы Т.Иличбек алып, унааны айдап чыгаруу аракети менен 6 жаштагы Малинаны кайра-дан сїзгєн, деп билдиришти алар. Каза бол-гон кыздын апасы Р.Каримова ошол учурда Т.Иличбек мас абалда болгон, деп белгиле-ди. Кыздын апасы менен анын кайын энеси укук коргоо органдарынын кїнєєлїїлєргє карата эч кандай чара кабыл албаган аракет-сиздигине нааразы. Ошондой эле, аталган факт боюнча укук коргоо органдары илик-тєє ишин жїргїзгєн жок жана азырынча кыздын єлїмї боюнча соттук медициналык экспертизанын жыйынтыгы даяр эмес, деп билдиришти алар.

Îøòî æûë áàøûíàí áåðè óêóê êîðãîî îðãàíäàðû òàðàáûíàí

àáàêòàãûëàðäû êûéíîî áîþí÷à 4 ôàêòû êàòòàëãàí

-Ош облусу боюнча абактагыларды кый-ноо боюнча жыл башынан бери 4 факты катталды. Бул туурасында Тїштїк аймакта кыйноолордун алдын алуу боюнча улут-тук борбордун єкїлї Худаяржан Нарматов бїгїн, 26-июнда маалымат жыйында бил-дирди. Анын берген маалыматы боюнча, ал фактылардын экєє Ош шаарынан, би-рєє Баткен облусунун Кадамжай району-нан, бирєє Кара-Суу районунан катталган. Абактагы кылмышкерлерди кыйноо боюн-ча кызматкерлердин їстїнєн кылмыш иши козголгон, бирок эч кандай иш жїргїзїлгєн эмес. «Кыйноо абалы Алай, Араван райо-нунда жокко эссе. Биздин борбор иштелип чыккан пландын алкагында тїштїк айма-гындагы убактылуу кармалуучу жайларды текшерип, жакында Алай, Араван райондо-рунда болду. Ал жайда адамдар аябай ый-мандуу жана айыпталуучулар менен жак-шы мамиледе болот», - дейт Х.Нарматов. Кошумчалай кетсек, 26-июнда Кыйноонун алдын алуунун эл аралык кїнї белгиленет.

Íîîêàò ðàéîíó áîþí÷à êóòóðìàãà êàðøû ýìäºº ¿÷¿í 164 àäàì êàòòàëûï, àíûí 153¿

ýìäººäºí ºòò¿Ноокат районундагы саламаттыкты сак-

тоо мекемелеринде быйылкы жылдын 5 айында кутурма оорусуна каршы эмдєє їчїн 164 адам катталса, єткєн жылдын 5 айында 216 адам катталып, єткєн жылга салыштыр-малуу 52 учурга азайды. Аймактык кабар-чы билдиргендей, мындай маалымат бїгїн, 26-июнда Ноокат районундагы координа-циялык жыйында айтылды. Оорулардын алдын алуу жана мамлекеттик санэпид кє-зємєлдєє борборунун эпидемиологу Курба-нали Жуманазаровдун айтуусунда, быйылкы катталган 164 адамдын ичинен 113тєй адам иттердин тиштеп алуусунан кийин кайрыл-са, 45и белгилїї иттерден катталса, ал эми келемиштерден 22, жылкыдан 3, малдан 19, мышыктан 3 жана кой эчкиден їч адам жа-быркаган. Учурда катталган 164 адамдан 153 жаран кутурмага каршы эмдєє алып жаткан болсо, 13 адамга эмдєє белгиленген эмес.

Áèøêåêòå àäàì ºëò¿ð¿ï, äåíåñèí 20äàí àøóóí áºë¿êêº áºë¿ï, òàøòàíäûãà ûðãûòêàí

êûëìûøêåðãå êàðàòà ñîò ºê¿ì¿ ÷ûãàðûëäû

Ушул жылдын январь айында Бишкекте адам єлтїрїп, анын денесин 20дан ашуун бєлїктєргє бєлїп, таштанды челекке ыр-гыткан кылмышкер Н.Надировго карата сот єкїмї чыкты. 26-июнда Жогорку соттун бас-ма сєз кызматы билдиргендей, соттун єкї-мїнє ылайык Надиров Наил Абдувалиевич КР КЖКнын 97-беренесинин 2-бєлїгїнїн 3,6-пункттарында (Киши єлтїрїї) кєрсє-тїлгєн кылмыштарды жасоодо кїнєєлїї деп табылып, анын негизинде 13 (он їч) жылга эркиндигинен ажыратылды жана мїлкї кон-фискацияланып, жазаны єтєєсї катуу тар-типтеги тїзєтїї абагына белгиленди. Эске салсак, їстїбїздєгї жылдын 11-январь кїнї Бишкек шаарынын Панфилов кєчєсїндє-гї №147 їйїнїн жанында аралыгы 30-40 см метр болгон тїндїк тараптагы таштан-ды ящиктен кєк тїстєгї жуурканга оролуп, 20дан ашуун бєлїккє бєлїнгєн адамдын єлїгї табылган. Бул факт боюнча Бишкек ШИИБнин жана Биринчи май РИИБнин кызматкерлери тарабынан 11-январда саат 19:40да 1987-жылы туулган Бишкек шаа-рынын тургуну, казак улутундагы орто би-лимдїї, эч жерде иштебеген, єзїнїн айтуусу боюнча мурда соттолбогон Бишкек шаарын-да каттоодо турган Надиров Наиль Абдува-лиевич шектїї катары кармалган. Н.Надиров тергєє учурунда билдиргендей, 2013-жыл-дын декабрь айында Совет жана Токтогул кєчєлєрїнїн кесилишиндеги интернет клуб-дарынын биринен Карина (Карина Кышто-баева 1977-ж.т.) аттуу аял менен таанышкан. Аны 10-январь кїнї їйїнє чакырган. Бол-жол менен саат 23тєр чамасында уктоочу бєлмєдє экєєнїн ортосунда уруш чыгып, Карина жерде жаткан кычкачты баланы кєз-дєй ыргытып жиберген, ал эми бала балка менен Каринаны башка урган. Карина эсин жоготуп жыгылып калганда, анын єлгєнїн сезген бала кылмыштын изин жашыруу їчїн денесин бєлїктєргє бєлїп, эки ирет тышка чыгып ыргытып келген. «КР КЖКнын 61-бе-ренесинин 2-бєлїгїнє (Жазаларды кошуу жана кошуп эсептєє эрежелери) ылайык, алдын ала кармоонун бир кїнї кїчєтїлгєн тартиптеги абактын эки кїнїнє эсептелсин. Жазасын єтєє мєєнєтї 2014-жылдын 11-ян-варынан тартып эсептелсин. Н.Надировго карата тандалган, камакка алуу. тїрїндєгї бєгєт коюу чарасы – єзгєртїїсїз калтырыл-сын», - деп айтылат Н.Надировго карата чы-гарылган єкїмдє.

Ñóçàê ðàéîíóíäà ÷àãûëãàí ò¿ø¿ï, êîéëîð ìåíåí ìóçîîëîð ºëä¿.

Жалал-Абад облусунун Кыз-Кєл айыл єкмєтїнє караштуу Кара-Кыр жайлоосунда кечээ, 24-июнда тїнкї саат 24:00дєр чама-сында жайлоодо убактылуу баш калкалоочу сарайга чагылган тїшкєн. ЄКМ басма сєз кызматы маалымдагандай, чагылгандын кесепетинен 5 баш музоо, 20 баш кой єл-гєн. Єлгєн музоолор менен койлор Муктар Тєрєбековго таандык экендиги аныктал-ды. ЄКМдин Сузак райондук бєлїмїнїн башчысы, лейтенант Ємїрбек Айтбаевдин билдирїїсї боюнча, айыл єкмєттїн жаран-дык коргонуу боюнча комиссиясы тїзїлїп, кырсык болгон жерге чыгып кетишти. Ал-дын ала алынган маалымат боюнча, адам ємїрїнє зыян келген эмес.


1414 САНДАН САНГА

Тигил кєчєдєгї жер їйдє жашагандар-дын бири їндїк багып сатат. Азыр алып келип бышырып, Назарды балачакасы ме-нен чакырып булардын кєўїлїн кєтєргїсї келди. Бир кезде чалкалап жїргєн курбусу кантип ушундай акыбалда болуп калды. Ээ жашооў тїшкїр. Ушундай оомалуу-тєкмє-лїї дїйнє тура. Уктап калган Ажарды сыр-тынан бекитип, їндїк-тоок саткан їйгє ба-рып, экєєнї сатып алды. Союп, жїнїн та-залап жиликтеп азыр бышырып Назарды балдары менен кел дейин, бирєєнї їйїнє ала кетишсин, деп ак дили менен даярдады. Їндїктїн эти эзиле бышып, кїн кечтеп ба-ратат, Ажарды кантип ойготот. Масы тар-кады бекен. Єзїнїн кєп ичпегени жакшы болгон тура. Бир маалда табарсыгы кыс-таган Ажар єзї эле ойгонуп, шарт эле туа-летке чуркады. Андан чыккандан кийин чачтары саксая, теўселе басып ашканага кирип, казан толо кайнап жаткан этти кє-рїп таў калды.

Ойгондуўбу, Ажар. Сен мынча этти эмнеге кєп салгансыў?

Конок келеби? Менин коногум сенсиў. Азыр такси ме-

нен барып Назарды балдарыў менен алып келеличи. Силер їчїн бышырып жатамын. Тигил чийкисин болсо їйїўє ала кеткин. Єткєн-кеткенди сїйлєшїп, баягыдай чер жазышып бапырашып алалычы. Ажар аны кучактап, ыйлагысы келип мамилесине ичи жылыды. Курбу деген ушундай болсо.

Бирок оозуман ичкеним жыттанып тур-са Назар ачууланат, сени дагы ичет экен деп жаман кєрїп калат.

Эми экєєбїз дайыма ичип жїрдїк беле. Єрїк кактан жеп, чесноктон чайнап алалы. Жыты билинбей калсын. Анан дагы ичке-нибизди балдарыў сезе кєрбєсїн десеў.

Экєє такси менен Ажар жашаган їйгє келишти. Назарды кєрїп Гїлсара аябай таў калды. Кєрбєгєн ушул жылдар ичин-де Назар аябай єзгєрїптїр. Аракты єкїр-

тє ичкен, кыз-келинди кыя єтпєгєн жинди Назарбы бул. Башынан ак топусу, колунан теспеси тїшпєгєн, беш маал окуган кудай-дын момун пендеси болуп калыптыр.

Їч кїндєн кийин эки курбу Гїлсаранын їйїндє дагы сїйлєштї.

– Ажар сен єткєндє айткан сєздєрдї менден башка эч кимге айткан жок белеў.

– Жок ай, сенден башка эч кимге сыр ачпай калайын.

– Ажар сенин Радмилаў кыйындын кы-йыны экен. Цыгандын айткан таанышыў мен боломун.

Башканы кїтсє дагы муну кїтпєгєн Ажар делдейе тїштї.

– Эмне сенби? Койчу, кантип?

– Мен экеним оюўа да келген жок. Єзїм айтпасам дегеле билмек эмессиў. Ажар ун-чукпай калды. Чынынды Гїлсара болуп чыгат деп ойлогон эмес. Кайра сїйїндї. Иши оў келет окшойт. Гїлсара эле болсо иши оў келбей анан. Кайра сонун болбой-бу. Канча убакытка чейин бирєєнїн їйїн-дє жашашмак эле.

– Сен кантип аралашып калдыў? Чы-нын айтсам сїйїнїп дагы, таўданып дагы жатамын.

– Эмнесин айтайын, иши кылса арала-шып калдым. Ишканабыз токтоп баары-быз ишсиз калгандан кийин мен кыйнал-бады дейсиўби. Жалгыз башым болсо дагы кара курсагымды тойгузуш мага деле оор

болгон. Адам болгондон кийин алдыга ум-тулуп жан багуунун айласын издейт экен-сиў. Мен ошентип алгачкылардан болуп Памирге жеттим. Чыгыш Памирдин Мур-габында кыргыздар гана жашашат. Алып баргандарыбызды акча жок болгондуктан малга алмашабыз. Эсептеп кєрсєм эше-гинен чому кымбат болду дегендей Ошко жеткизїї чыгымы кєп болуп мага аз эле акча ашат. Мургабдан мага окшоп айла таппай отурган Давлет деген келин менен таанышып калдым. Бадахшандын Хорох шаарына чейин ала сумкадагы толтура то-варыбызды кєтєрїп Давлет экєєбїз илге-ри їмїт менен кеттик. Биздин жылдызы-быз келишип азыркыга чейин ынакпыз. Кєрїнгєн тажиктин їйїн тїрткїлєп

жїрїп алып баргандарыбызды сатабыз. Азыр ошол кезди эстеп артта калганына шїгїрчїлїк келтиремин. Памирдин суугу-на тоўгон кїнїмдї эстесем эмгиче жїрєгїм титирейт. Менде сен тарткан кыйынчы-лыктар болгон жок дейсиўби? Ушул баўги-затына жыргаганыман аралашты дейсиў-би? Иши кылса куураган кєр тиричилик-тин айынан аралашып калдым. Кєрсє адам пендени тїшїнїп болбойт экен. Баары туу-ра эмес экенин билип туруп баш тартал-байсыў. Мусулманчылыка жатпаган арам жол экенин, мыйзамга каршы болгондук-тан, коркунучу кїч экенин билсеў дагы ак-чага азгырылып, акча кумары тартып ке-тет. Наркозатына мыйзам кату тыюу сал-гандыктан, ба-ардык сыры єтє жашыруун сакталып, чоў суммадагы акчага айланат. Кєп акча адам пенденин араанын ачып, напсини тыйбоо, каниетсиздикти, ач кєз-дїк кылмышы-на алып келет.

Гїлсара айтаарын айтып алып унчукпай отуруп калды. Кургур курбусунун акыба-лын кєрїп турбайбы. Героин деген балакет эмне деген балээге, тїпсїз жарга тїртєєрї-нєн кабары жок. Аралашуу опуртал экенин гана билет. Андан башка эч нерсе билбейт.

Ошо уктап жатышса керек, кєздєрїн уша-лай али уйкулары ачылбай бир катарга ти-зилишти. Аларга карай автоматтарын кезеп, Нурбектер маўдайында турушат.

- Кана, “001” бери чык, - деп, Шерхан Нур-бекти чакырып алды да, колуна канжарды карматып, - иш башы деп, булардын ичинен каалаганыўды муузда, - деди.

- Тїшїнбєдїм, - деди Нурбек, канжарды колуна алып жатып.

- А, сен тїшїнбєй эле кой. Буйрукту гана аткарганды бил. Муузда деп жатам! – Шер-хан заарын тєгє кыйкырды. Нурбек дале ка-тып калган немедей ордунда турат.

- Жок, анте албайм, - деди ал акыры ай-ласы кете.

- Анте албасаў мына, - Шерхан тапанча-сы менен тике маўдайында турган туткун-ду так чекеге атты. Туткундун “а” дегенге да алы келбеди. Тарс эткен їнгє удаа эле сулк кулады. Чекесинен чыккан кан жанындагы-ларга дейре чачырады. Туткундар баштарын калкалай ызы-чуу тїшїп, топтолуп туруп ка-лышты. “Жан соога, жан соога” деп, тизелей отура калып, жалынып жибергендер да бол-ду. А, бирок, кєбї жашоодон жадап бїткєн-дєй мелтейип їнсїз. Кєздєрїнїн нуру єчїп, каректерин муз каптап калгандай.

- Эгерде сен азыр булардын бирєєсїн мууздабасаў, анда мен баарын атып таштайм, - деди Шерхан, бул жолу токтоо їн менен.

- Жок.- Анда муузда!- Айтканын кыла бер, мына мен даярмын.

Ушул жашоодон кєрє єлїм артык, - деп, тут-кундардын бири алдыга бир кадам таштады. Кийим дегенден тамтык жок, сакал-муруту тургай чачы желкесине чейин єсїп кеткен ки-шинин єўїнє карап, кайсы улуттан экенин, жаш курагын билїїгє мїмкїн эмес эле. Би-рок, бїкчїйє баштаган бели, кыржыйып, сєє-гї кєрїнїп калган билектери анын орто жаш-тан ооп калгандыгынан кабар бергенсийт.

- Ыя? – деди Нурбек, дагы эле нес болгон калыбында. Бул ирет туткун унчуккан жок. Дагы эки-їч кадам алдыга таштап, Нурбек-тин жанына келгенде тизелей чєк тїшїп отурду да башын ылдый шылкыйтып кїбї-рєнїп жатты. Ооба, ал орус тилинде жалы-нып, кїнєєсї їчїн кечирим сурап жаткан эле.

- Эй, бол мууздабайсыўбы, бул арамдар, - Шерхандын каары кайнай тапанчасын эми

Нурбекти кєздєй кезеди. Нурбектин эки кєзї Шерханда. А, колунда канжар. Туткундун ар-тында туруп, кєздєрїн Шерхандан албастан канжарды кекиртекке урду. “Дирт” этип кан чачырап кетти. Туткундун эки ийини бїлк-бїлк эте кыймылдап, эки колу менен кокосун кармай калды. Кан жыттана тїштї. Ошондо гана Нурбек туткунга ийиле карап, канжарды бек шилтей жїлїнїнєн бери кесип жибер-ди. Дене титиреп барып, жерге сулк кулады. “Алло акбар” дешип, сакалчандар жїзїнє бата тартып ийишти. А, Нурбек эки миздїї канжарды дале кармаган боюнча ордунда турат. Колу канжарга карышып калган экен, Шерхан катуу булкуп, араў чыгарып алды.

- Болду, эс алгыла. Шоу бїттї, - деген Шер-хан Нурбекти далыга таптай басып кетти. Бардыгы єз жайларына кетишти. Бир аз уба-кыттан кийин эле ал жерде Нурбек менен туткундун сєєгї гана калды. Кандын жыты али кете элек, денеси муздай элек туткундун башына чєк тїшкєн Нурбек мелтейип їнсїз отурат. Ыйлагысы келген, бирок кєзїнєн жаш

чыкпады. Муундары калч-калч этип, жїрєгї мыжылат. Эки чыкыйы лукулдап ооруп, оюн топтой албады. Ал ушул калыбында канчага чейин отура берет эле, ким билет. Айтор, бир убакта анын жанына Шерхан басып келди да:

- Ме, ич, таза орустун арагы, - деп, бир бєтєлкє арак сунду.

- Ичпейм.- Анда биздин киши экенсиў. Анан муну

эмне аяп, маўдайында отурасыў. Сїйрєп ба-рып жардан кулатып жибер да, барып укта, - деген Шерхан бєтєлкєнї тарс эттире ташка чапты. Тарс эткен їндєн Нурбектин денеси ийге келе тїшкєндєй болду. Туруп эле тут-кундун сєєгїн эки буттан ала сїйрєп жєнєдї.

- Азамат. Эми чыныгы эркек болдуў. Эч нерсе эмес, мындан кийин кєнїп кетесиў, - Шерхан єз кылганына корстон боло арты-на кайтты. Чекесинен нымшып тер чыккан Нурбек єпкєсї кєєп, колдору карыша дале сїйрєп баратат. Ана, тетигил жерден тарта ылдый жагы тик жар. Асты тереў коо. Адатта єлгєн туткундарды ошол жерден тоголотуп

жиберишчї, алиги сакалчандар. Эми минтип кезек Нурбекке да жетип отурат. Жардын кырына келгенде Нурбек демин баса жерге отура калды. Айдын жарыгынан ал туткун-дун кєкїрєгїнє татуировка бар экенин кєр-дї. “Валера+Лена” деп окуду, ал жазууну. А, билегинде якордун сїрєтї бар экен. Эмне-гедир якорь Нурбектин кєзїнє кайырмакты элестетти. “Ооба, кайырмак бул” Нурбек їн чыгара сїйлєнїп, сєєктї жар ылдый кулат-ты. Анан артынан бирєє кубалап келип баса калчудай ал жерден качып баратты.

“Пишпек” атындагы темир жол бекети. Эл-ден да жїк кєп. Ал жерде додо болуп сумка-лар їйїлгєн. А, кєбї али машинадан да тїшї-рє элек. Дароо эле вагонго жїктєє їчїн жїк ташуучу балдарды дайындап, машинанын жанында тургандар бар. Аўгыча поезддин гудогу жаўырды. Ал тїрїлє тїштї. Алдыга жїткїнїштї. Баары эле шашып жатышат. Бир гана адам М.В.Фрунзенин эстелигинин жанында тамеки чегип турат. Колунда болго-ну бир бєтєлкє суусундук. Бул Арген Акимо-вич эле. Дїйшєнбекти кїтїп жатат. Ал ушул жерден жолугушалы деген болчу. Болжошкон убакыттан жарым саат єтїп кетти. Андан али дайын жок. Арген Акимовичтин чыдамы кете баштады. Эки-їч курдай гїлбакты айланып да келди. Дале дайынсыз. “Келбей калды го, кете берейин” деген ой менен кїтїїдєн та-жап, Арген Акимович машинасын кєздєй басты. Машинасын ылдыйраак токтоткон. Антпесе таксисттерден орун тийчїдєй эмес.

- Арген, - деген їн чыкты аўгыча. Артын кылчайып караса Дїйшєнбек чуркап келатат.

Экєє кол алышып учурашты.- Ийи, сїйлє, эмне жаўылык?- Жаўылык кєп, шашпай сїйлєшєбїз.

Азыр сумкаларды салалы, - деген Дїйшєн-бектин сєзїнєн кийин экєє бекетке кирип, сумкаларды алып чыгышты. Дїйшєнбек Рос-сиянын жарандыгын алып, ал жакта жашап жатканына їч жылга аяк баскан. Ошондон бери келгени ушул. Келинчеги кїйїттїн аза-бынан адегенде акыл-эсинен ажырап, акы-ры кайтыш болуп кеткен эле. А, Дїйшєнбек алты айга жакын ичкиликке берилип кетип, кийин араў таштаган. Таштаган менен Биш-кек ага кайгысын улам эске сала бергендик-тен Москвага кетїїгє аргасыз болду. Эгер ал антпесе азыр кандай кїндї башынан кечи-рээри єзї їчїн да белгисиз эле.

НАРКОТАШЫГЫЧТАР

(Сандан санга)

БУРУЛКАН БАКЕЕВА

Íàðêî ñîîäàãà àðàëàøóóíóí ýêè ãàíà æîëó áàð. ªë¿ì æàíà

ò¿ðìº. ¯÷¿í÷¿ æîëó æîê. Íàðêîçàòûí êîëäîíãîí äàãû, ñàòêàí äàãû ºç¿

àòàéûëàï æàð êûðûíäà òóðóï àëûï àæàëûíà áîé òàøòàãàí ìåíåí

áàðàáàð.

(Сандан санга)

ТААЛАЙ БАКЫТАЕВ

(Курч окуялуу чыгарма)

(Бейєкмєт уюмдардын маалыматы боюнча 1997- жылдан бери 400 бала жоголгон)

Жоголгон балдар


1515СКАНВОРД


16

Ак-талаа районуна караштуу Баетов айылынын тургундары атабыз

АРТЫКОВ АБДЫСАДЫКты мектеп уясынан учганына 40 жыл болушу

менен жана апабыз КУБАТОВА САБИРАны

30-июнь туулган кїнї менен чын жїрєктєн куттуктайбыз.

Силерге кааларыбыз чыў ден соолук, балдарыўыз-дын убайын кєрїп, неберелериўиздин бакыт кїлкїсїнє чємїлїп аман эсен биздин арабызда кадыр баркка ээ болуп жїрє бериўиздер, сиздерди бул ааламда силерди урматтап, барктаган уулдарыўыз Мелис, Эрнис, Нооруз, Эрлан, келиниўиз Салтанат жана неберелериўиз.

КУТТУКТОО

СПОРТ

УРМАТТУУ ОКУРМАН!"АЙБАТ" гезитине

жазылуу башталды!

Жазылуу почта кызматын кошкондо:

- 1 айга – 49 сом 50 тыйын- 3 айга – 148 сом 50 тыйын- 6 айга – 297 сом 00 тыйынЖазылуу республиканын, бардык

почта бєлїмдєрїндє чектєєсїз жїргїзїлєт.

СЇЙЇКТЇЇ ГЕЗИТИЎИЗГЕ ЖАЗЫЛЫЎЫЗ!

Жазылуу индекси: 68546

“ЫНТЫМАК” КУБОГУ ЇЧЇН МЕЛДЕШ БОЛОТ

“Де-факто” гезитинин жамааты жана “AKAEV IDEA company” коомчулукту спортко їндєє, футбол оюнун єнїктїрїї, жайылтуу жана атактуу адамдарды їлгї кєр-сєтїї максатын кєздєп, футбол боюнча дїйнє чемпио-наты єтїп жаткан учурда Бишкекте “Ынтымак” кубогун єткєрїп жатат. Иш-чараны жылына бир жолу уюшту-рулуп турууну максат кылуудабыз. Єкмєт башчы єзї футбол ойноп коомчулукту спортко їндєєгє жакшы шарт тїзєт. Митинг, саясат менен гана алектенбестен ар кайсыл кесиптеги адамдардын башын бириктирип бир аянтта оюн куруу ынтымактуулукка алып келет. Футбол 27-июнда саат 17:30да Медеров 1 “Б” дарегиндеги кичи футбол талаасында єтєт. Оюнга єкмєт башчы Жоомарт Оторбаев єзї катышат.

ФУТБОЛ ЇЧЇН УЙКУДАН БАШ ТАРТКАН АДАМ СЫНАЛГЫНЫН АЛДЫНДА КАЗА ТАПТЫ

Кытайдын Сучжоу аймагынын 25 жаштагы жашоочусу бир нече кїн уктабагандыктан каза болгон.

Белгилїї болгондой, ал кєз жумаардын астында Брази-лияда єтїп жаткан дїйнєлїк чемпионаттагы Испания менен Нидерландиянын футболдук беттешїїсїн кєргєн. Алдын ала маалыматтар боюнча футболдун ашкере кїйєрманы уйкудан баш тартып беттешїїлєрдї кєрїп келген. Бирок, азырынча ал канча убакыт уктабагандыгы аныктала элек.

Белгилей кетсек, Бразилия менен Кытайдын саат айыр-мачылыгы 11 саатты тїзєт. Маалыматтарга ылайык, буга чейин да 2006чы, 2010-жылдары єткєн футболдук бетте-шїїлєрдє да Кытайда уйкуга байланыштуу каза тапкан-дар катталган.

Бразилиядагы Дїйнє чемпиондугу:

АЛЖИРЛИКТЕР ОРУСИЯНЫ УТСА, АР БИР ОЮНЧУ 50 МИЎ ЕВРОДОН АЛАТ

Алжирдин Футбол федерациясы футболчуларды шык-тандырып, Орусияны жеўе турган болсо, ар бир футбол-чуга 50 миў евродон убада кылды. Бул тууралуу чет элдик маалымат булактары кабарлады.

Кошумчалай кетсек, эгер Алжир Орусияны утуп алса, мелдештин кийинки баскычына чыгат.

АТААНДАШЫН ТИШТЕГЕН ФУТБОЛЧУ СУАРЕС ТУУРАЛУУ ВЛАДИМИР КЛИЧКО МЕНЕН

ЭВАНДЕР ХОЛИФИЛД ОЙЛОРУН АЙТЫШТЫУкраиналык мушкер Владимир Кличко чет элдик ба-

сылмалардын бирине маек куруп, Дїйнє чемпиондугунда Германияга жан тартып жатканын билдирди. Андан тыш-кары ал атаандашын тиштеген уругвайлык футболчу Луис Суарес тууралуу оюн айтты. “Эгер мага да бирєє ошентип “тиш сала” турган болсо, тишин тїшїрє чапмакмын. Болго-ну бир гана сокку менен. Футболдон айырмасы, калыс мени бул кылыгым їчїн рингден айдамак эмес”,- дейт Владимир.

Ал эми 1997-жылы мушкер Эвандер Холифилд рингде Майк Тайсонменен беттешип жаткан учурда Тайсон атаандашынын кулагын тиштеп алган. Суареске байланыштуу Холифилд да оюн айтып, “адамдын денесинин бардык бєлїгїн тиштеп, жей берсе болот” деген маанидеги какшык билдирїї калтырган.

ФУТБОЛ БОЮНЧА ЄЛКЄ БИРИНЧИЛИГИНДЕ “ДОРДОЙ” КОНОКТО “НЕФТИЧИНИН”

ДАРБАЗАСЫНА 6 ГОЛ КИРГИЗДИБразилиядагы футболдун чоў таасириби же командалар-

дын оюнунда тиешелїї єсїш барбы, айтор, футбол боюнча єлкє биринчилиги - ТОП-Лигада ири эсеп менен аяктаган оюндар кєп болууда. Кечээ, 25-июнда бишкектик “Дордой” конокто кочкор-аталык “Нефтичинин” дарбазасына 6 гол киргизип, лидерлик саптагы ордун бекемдеди. Бул тууралуу Кыргызстандын Футбол Лигасынан кабарлашты.

Кошумчалай кетсек, бул “Дордойдун” ТОП-Лиганын ал-кагында єткєргєн 13-оюну. 13 оюнда єткєн жылдын вице-чемпиондору 34 упай топтоп, лидерликте келе жатат. Ал эми “Нефтичи” 11 оюнда 6 гана упай топтой алган.

Рахатбек РАСЫЛИЕВ

Жумгал районуна караштуу

Кєк-Ой айылынын тургуну

БЕКИШОВА Бїбїкан

апабызды 25-июнь туулган кїнї менен

куттуктайбыз.

Каалайбыз узун ємїр, бакыт таалай,Єз нурун чачып турсун сизге кудай.Эч оорубай аман болуп арабызда,Кїлїп жайнап жїрїўїз жаныбызда

деп сиз менен сыймыктанган жана урматтап сыйлаган балдарыўыз, кыздарыўыз, кїйєє балдарыўыз,

неберелериўиз, жээндериўиз куттуктайт.

КУТТУКТОО

Documents

Айбат - коомдук-саясий гезити №84