FRD 17 Maj.pdf

7/26/2019 FRD 17 Maj.pdf

http://slidepdf.com/reader/full/frd-17-majpdf 1/16

Sali Shehu: Transparenca mbipërgjimet, detyrë ligjore e pushtetit

adresa:

rruga “Abdi Toptani”,

Tiranëe-mail:

[email protected]

drejtor: Alfred Cako

tel: 04 22 42 444

ÇMIMI: 30 LEKË

Gazetë informative, politike, ekonomike, sociale, kulturore Viti 3, nr. 136. E martë, 17 maj 2016

Vendimi historik,Kosova është

anëtari i 210-tënë OrganizatënBotërore të Futbollit

KLSH, rishikimtë skemës së

ciklit doktoralnë institucionet

publike arsimore

SPORTREKOMANDIMI

FRD organizon degëtnë qarqe, ngrihendhe grupet e punës

RISTRUKTURIMI I PARTISË

Kampi iBedenit, kur

Enveri bashkoinë një brigadë29 priftërinj

PERSEKUTIMI

Viti i mbrapshtëi biznesit të HEC-eve

EKONOMI f. 8-9

f. 14 f. 10-11f. 6f. 2

MBLEDHJA

Komisioni përReformën nëDrejtësi miratonkapitullin 3 përjyqësorin

STUDENTËT

“Zhgënjim, kyparlament nuktë jep shpresëpër të ardhmene vendit”

f. 7f. 7

FRD, e palëkundu për realizimine Reformave

A ta që janë profesionistë e dinë mirë shumë pushtetarë në histori, një pje

të suksesit të tyre ja kushtojnë informcionit inteligjent në lidhje me armiqtëtyre të brendshëm apo të jashtëm. Ëshshumë domethënëse historia tragjike inxhinierit polak të telefonave në kohëkur Stalini po kërkonte ....

Përgjimetdhe pushteti

Lufta nuk bëhetme pamfete

Familja shqiptarenë Ditën

Ndërkombëtaretë Familjes

FOKUS

nga Lavdrim Shehu f.

nga Alfred Cako f.

nga Armando Mosho f.

nga Entela Binjaku f. 4-

Akuzuesit e sotëm,dikur përgjues

Abuzimet me përgjimet, nevojë urgjente për shtet të së drejtës

Bizneset e HEC–eve me koncesion pësuan

rënie dyshifrore të të ardhurave në vitin

2015 prej rishikimit në ulje të çmimeve të

shitjes së energjisë

7/26/2019 FRD 17 Maj.pdf


17 maj 2016 fryma e re 2

olitikë

RD organizon degëtë qarqe, ngrihen

he grupet e punësyesia e FRD: Riorganizimi nga qeliza në periferi,

ke ardhur në qendër yma e Re Demokratike kaisur organizimin në bazë,ër zgjedhjet parlamentare

të ardhshëm. Kryesia e FRDdosur në mbledhjen e sajit, organizmin e degëve nëdhe ngritjen e grupeve tënë të gjithë vendin. Zgjed-

përgjithshme parlamentareë pak se një vit larg dhe kyzim do t’i shërbejë afrimit tëhëm të FRD me elektoratinhe me qytetarët shqiptarë,

ofruar atyre alternativëne përmes një programi i ciliapë FRD-së imazhin e njëë fortë dhe solide.

gët dhe grupet e punës

esia e Frymës së Re De-ike vendosi përqendriminha energjive dhe forcave nëryesore në të gjithë vendin.ët e kryesive janë drejtuesve, si njohësit më të mirë të

Ngritja e grupeve të punështu është një tjetër momentësishëm për organiziminGrupet e Punës do të ud-

n detyrat e ngarkuara ngaa deri në zgjedhjet parla-

e të 2017-ës. Ky organizimnë funksion të strategjisëe të FRD për zgjedhjet e vitithshëm. Riorganizimi do tëa qeliza në periferi, e do tëqendër. Në një deklaratë

et se FRD do të ketë një or-m të fuqishëm pa komplekseragjykime për antarët e saj.anizim do të konsistojë nëimin intelektual si dhe atë

financiar. I gjithë qëllimië FRD të jetë një trup i or-

ar, e cila si një parti politikeë në të gjithë vendin, FRD

ketë një program komple- për zhvillimin e vendit.

Sipas vendimit të

Kryesisë, në fllim të

vjeshtës do të nisë puna

konkrete dhe do të

bëhen publik emrat për

kandidatët e 2017-ës

Kryesia e FRD vendosi

riorganizimin e degëve

në rrethe, si dhe miratoingritjen e grupeve të

punës që do të punojnë

në degët lokale deri në

zgjedhje

Zgjedhjet e 2017-ës

Kandidatët

Thuajse të gjitha partitë poli-tike në vend, listat e kandidatëvei dorëzojnë në Komisionin Qen-dror vetëm disa orë para skad-imit të afatit ligjor. Fryma e ReDemokratike do ta thyejë këtëtraditë negativiste dhe tinëzaretë politikës shqiptare, duke pub-likuar dhe regjistruar në KQZ,emrat e kandidatëve, disa muajpërpara zgjedhjeve parlamentare.Kryesia e FRD vendosi që në këtëforcë politike të mos ketë vend

për “kandidatë të orëve të fundit”.Sipas vendimit të Kryesisë, në fil-lim të vjeshtës do të nisë punakonkrete dhe do të bëhen publikemrat për kandidatët e 2017-ës.

Prurjet e reja

Fryma e Re Demokratike ështënjë parti e hapur për kontributinintelektual dhe politik. Kryesia eFRD vendosi pranimin në radhëte kësaj force politike të intelektu-alëve dhe politikanëve, me qëllimafrimin e vlerave më të mira. Prur- jet e reja në FRD, do të jenë edhenjë pikat më të forta të kësaj forcepolitike në zgjedhjet e ardhshme.Sipas kryesisë, FRD do t’i ketë tëhapura dyert për përfaqësues tëelitës së vendit.

Ky do të jetë edhe momenti kurFRD do të përçojë imazhin e një

artie të fortë dhe solide.

Kodi Zgjedhor

Kryesia e Frymës së Re De-mokratike vendosi që aleancat ele-ktorale të mos kenë kryefjalë ven-det e punës. Ajo që do të kërkohetme insistim nga FRD, përpara setë nënshkruar një aleancë paraz-gjedhore, do të jetë ndryshimi iKodit Zgjedhor ekzistues. FRD kakërkuar drejtësi në ligjin zgjedhordhe për këtë çështje nuk do të bëjëkompromis me asnjë grupim poli-tik. Ajo që u ngrit me shqetësimnga kryesia e FRD, ishte hezitimi

i politikanëve dhe kryetarëve tëpartive për të folur për korrektiminkombëtar të sistemit zgjedhor apopër depolitizimin e komisionevezgjedhore.

2013-a

Kryesia e FRD analizoi edhezgjedhjet parlamentare të 2013-ës, duke ngritur shqetësimetrreth Kodit Zgjedhor në fuqi. Anëtarët e kryesisë u shprehënunanimisht se pa ndryshimin eKodit Zgjedhor, edhe zgjedhjet e2017-ës rrezikojnë të jenë shëm-bëlltyrë e atyre të 3 viteve mëparë. 23 qershori i 2013-ës prod-hoi një masakër elektorale. Nga100 mijë vota reale të Frymës sëRe Demokratike, komisionetzgjedhore njohën si vota të FRD-së vetëm 30 mijë. Ndërsa 70 mijëvotat e t era, u rabitën si as

orekseve të partive të madhe. Nzgjedhjet e ardhshme, FRD ështnë një tjetër situatë dhe nuk dtë lejojë kurrsesi që vota e shqiptarëve të tjerësohet qëllimishduke prodhuar një katrahurë elektorale me pasoja të parikuperueshme për vendin.

Zyra e Shtypit

Gjithnjë në kuadër të organizimit, Zyra e Shtypit e Fryma Re Demokratike dhe organi i sazyrtar, “Fryma e Re”, do të punojn

me fleksibilitet për t’iu përgjigjuangazhimit partiak nga baza nqendër. Përmes zyrës së shtypdhe gazetës “Fryma e Re”, FRD dtë dalë me mesazhe të qarta, dukkombinuar pjekurinë politike maksionin politik.

Përgatitja e Rinisë

Një vëmendje konkrete ikushtua edhe riorganizimit të Forumit Rinor të FRD. Rritja e numrit të anëtarësimeve dhe shtimi aktiviteteve të FRD do të jenë nfokus të Forumit Rinor gjatë kësaperiudhe kohore, me qëllim nxjer

rjen e të rinjve nga apatia dhangazhimin e tyre politik. Kjo nfunksion të një qasje ndryshe tFRD me të rinjtë, duke u ofruasi parti gjithëpërfshirëse dhe përfaqësuese e vlerave.

7/26/2019 FRD 17 Maj.pdf



politikë

Sali Shehu: Transparenca mbi përgjimet, detyrim ligjor për publik

FRD për përgjimet: Akuzatorëe përgjimeve, dikur përgjues

Fryma e Re Demokratikekërkon transparencë përçështjen e përgjimeve të

zyrtarëve të lartë të shtetit ngaPolicia e Shtetit. Përmes njëdeklarate, Sekretari Organiza-

tiv i FRD, Sali Shehu theksoi setransparenca është detyrim ligjorpër publikun. Nisur nga debatetpolitike mes mazhorancës dheopozitës, Shehu kujtoi gjithashtuse akuzojnë se janë përgjuar, di-kur ishin vetë përgjuesit. “Frymae Re Demokratike bën thirrje përtransparencë sa i takon çështjessë përgjimeve ndaj zyrtarëve tështetit. Transparenca dhe lloga-ridhënia është detyrim ligjor përqytetarët shqiptarë. Pavarësishtse faktet rreth të vërtetës mun-gojnë dhe ka vetëm dyshime,kjo çështje po shfrytëzohet ngapolitika për të ndezur tensione. Ata që akuzojnë se po përgjo-

hen, harrojnë që dikur ishin vetëpërgjuesit. Kjo e dëshmuar meprova e fakte konkrete dhe qe-veria e kaluar e ka patur prak-tikë të saj pune, përgjimin ezyrtarëve të lartë të shtetit dhe

kundërshtarëve politik”, u shprehSekretari i Përgjithshëm i FRD,Sali Shehu. Ndërkohë, Policia eShtetit ka pranuar ekzistencën epajisjes së përgjimit, por ka sqa-ruar se ajo i takon Interforcës

italiane dhe se përdoret p jnimin e oficerëve të njësieracionale. Gjithsesi, nuk kva konkrete se pajisja në fjpërgjuar funksionarë të lashtetit dhe politikës në ven

“Ata që akuzojnë

se po përgjohen,

harrojnë që dikur

ishin vetë përgjuesit

E dëshmuar me prov

se qeveria e kaluar

e ka patur praktikë,

përgjimin e zyrtarëv

kundërshtarëve poli

Përgjimet dhe pushteti

A ta që janë profesionistë e dinë mirë se shumëpushtetarë në histori, një pjesë të suksesit të tyre ja kushtojnë informacionit inteligjent në lidhje

e armiqtë e tyre të brendshëm apo të jashtëm. Ështëumë domethënëse historia tragjike e inxhinierit po-k të telefonave në kohën kur Stalini po kërkonte t’inte vendin Leninit të plagosur, i cili futi në përgjimr diktatorin e kuq të ardhshëm, më të madhin

doshta në histori, i cili e eliminoi inxhinierin pasi kyiguroi përgjimin e rivalëve të tij kryesore cifutë nërti, Trockin dhe Zinovjevin. Ish sekretari i tij kujtonkur hyri pas kësaj, ngeli i habitur kur pa telefonin ebyllur mbi tavolinë, dhe shefi i tij me dy receptorë

vesh me kordonë që shkonin poshtë tavolinës.ra Stalinit, është tregues për rëndësinë e spiunazhit,ë thënie e Napoleonit se “Kur të tradhëton Fusheja, të thotë se ke humbur!”. Dihet se Fusheja ka qenëinistri i tij i Policisë dhe së bashku me Shulma-erin, ishin njëra patericë e pushtetit të perandorit,oni i vecantë jetëdhënës i pushtetit të tij, pa të cilin

apoleoni ndjehej i pasigurtë. Por këto përgjime tëndërshtarit në histori, kanë ndodhur në periudhatr sistemi i përgjimit nuk ka pasur një bazë ligjore seduhej të organizohej, në sisteme gjysmë/despotikeperandorake dhe në mungesë të një shteti ligjor e tëe shteti të së drejtës, në mungesë të ligjeve themelt-e të shtetit dhe të kapitujve të veçante mbi të drejtatnjeriut, saniksionime këto të qytetërimit perëndi-

or dhe sistemit të tij demokratik.Sot, me zhvillimin e teknologjisë moderne, është

tur shkalla e sofistikimit të përgjimeve, qoftë atyrejore e qoftë atyre jo ligjore e kriminale. Sigurisht qëivatësia e individit ka njohur në mënyrë të pash-angshme një ulje të kurbës së vet për shkak tëfistikimit të krimit ordiner dhe ne ne çdo hap nëtën tonë jashtë mureve të shtëpisë, mund të jemi

ligjërisht të investiguar nga kamerat në ambjentetpublike, në funksion të ruajtjes së rendit dhe sigurisë.Kjo do të thotë se një rend më i mirë publik ka si kos-to zvogëlimin e hapësirave të privatësisë për të gjithëindividët edhe në një shtet të së drejtës.

Kushtetuta dhe gjithë korpusi ligjor i një vendisi yni që aspirojnë të hyjnë zyrtarisht në qytetëri-min perëndimor kanë ngritur bazat e veta ligjore sinë drejtim të të drejtave të njeriut e ruajtjes së tijtë privatësisë, ashtu edhe të drejtat e shtetit që në

mënyrë ligjore të përgjojë qytetarët që dyshohet sekanë potencial kriminal kundër rendit publik dheinteresave të qytetarëve.

Në shtetet demokratike perëndimore ka pasurraste domethënëse kur është abuzuar me ligjin nëraport me përgjimet e individëve, rivalëve në parti arivalëve të partive të tjera. Nuk mund të lihet pa për-mendur këtu përgjimi i kundërshtarëve të tij të PD nëSHBA nga ana e presidentit Riçard Nikson me skanda-lin e Watergejt -it, si rezultat i së cilës ai u largua parapërfundimit të mandatit nga Shtëpia e Bardhë. Pokështu, ka patur edhe raste të tjera si operacioni Gla-dio ku strukturat e shërbimit sekret të NATO-s gjatëpëriudhës së Luftës së Ftohtë kanë përgjuar qeveritëe ndryshme në perëndim, sidomos ato të majta ev-ropiane të cilat kishin afeksion ndaj komunizmit dheMoskës, si në Itali, Spanjë, Francë, etj.

Opinioni publik tek ne është vënë shpesh herënë dijeni për shkelje të të drejtave të njeriut dhe përhistoritë e ndryshme të përgjimeve që së fundi lid-hen me përgjimet abuzive, me shumë gjasë të vërteta,nga ana e Qeverisë së sotme dhe e Policisë së Shtetit.I quaj abuzive pasi shteti ligjor nuk i lejon përgjimet

e paligjshme ndaj personave publikë a individëvepër qëllime politike. Nëse kjo do të ishte e vërtetë,do të ishte një rast më shumë në morinë e rasteve tëngjashme, ndoshta edhe më ekstreme, të ndodhuranë qeveritë e mëparshme. Këto raste, së bashku menevojën për Reformat tregojnë thirrjen ulëritëse qëka shoqëria jonë si entitet politik për të lënë pas tran-zicionin e sistemit demokratik duke hyrë nga faza e

shtetit ligjor, kur ligjet janë bukur të shkruara, në fazëne shtetit të së drejtës, shtetit ku këto ligje zbatohen.Ky nivel funksionimi tregon që edhe organi i akuzësnuk ka funksionuar në këto raste, ashtu si edhe nëraste të tjera, duke qenë konformist me maxhorancatqeverisëse, lidershipi politik i të cilave, për qëllimepersonale, në mënyrë kriminale, ka kryer këto akte tërënda penale. Megjithëse mund të ketë disa raste sin- jifikative të abuzimeve nga politikanë të ndryshëm mepërgjimet e paligjshme, si një diamant i zi shkëlqejnë

veprimet e ish Presidentit të parë dhe për dy man-date si kryeministër më 2005-2013, Sali Berisha, i cilisë bashku me drejtues të ndryshëm, besnikë të tij tëafërt, në 12 vjet ka mbajtur në surdinë gjithë kundër-shtarët e tij duke përdorur në mënyrë të paligjshme jovetëm organet speciale të inteligjencës së shtetit, poredhe struktura private të cilat ende i ka në funksionim,së bashku me disa zyrtarë të sotëm të inteligjencës sështetit. Dihet se mania e këtij për përgjime nuk njihtekufij. Madje edhe gjatë kohës që ai ishte në opozitë, sikryetar i PD, mbante në survejim të pandërprerë zyr-tarët e partisë së tij dhe partive të tjera aleate, deputetëte vet, të zgjedhurit e të emëruarit në të dyja nivelet epushtetit të kësaj opozite. Ai nuk hoqi dorë nga kjomani e tij e kontrollit mbi jetët dhe aktivitetin privattë të tjerëve, edhe në kohët që PD vuante financiarishtnga lëngimi në opozitën e viteve 1997-2005, pasi fon-det e tij të fshehta për shërbimin inteligjent brenda PD,kanë rrjedhur të paprekura për stafin e tij të fshehtëpersonal i cili e ndihmonte me informata kundërkundërshtarëve të brendshëm, atyre jashtë opozitës,madje edhe për kontrollin e lëvizjeve të disa ambasa-dorëve të rëndësishëm ndër vite në Shqipëri. Përgji-

met e tij ja kalojnë në arealin ballkanik edhe skandalitme përgjimet në Maqedoni, të cilat e kanë tronditurvitet e fundit stabilitetin e këtij vendi. Por mesatarja ereagimit të opinionit tonë publik ndaj këtyre rastevekriminale është shumë më e ulët jo vetëm krahasuarme vendet perëndimore, por edhe me Maqedoninë.

Kulmi i veprimtarisë së survemimit prej Sali Ber-ishës ishte aktiviteti intensiv nga zyrat e SHIU-t të

Ministrisë së Mbrojtjes, me një shërbim paraligjor kundrejt SHIK-ut, i cili, duhet thënë se kdit nuk u bë vegël e tij gjatë kohës së Bari Shaqnë kohën që në Presidencë ishte Z.Bamir Topisht që dyshja kryesore e këtyre përgjimeve jore ishin Berisha-Imami, të cilët me paratë paguesve shqiptarë apo të ardhurave të paliblinin aparatura dhe shërbime speciale për kriminale duke aritur të përgjonin edhe Prtin e Republikës dhe personalitete te tjera p

diplomatike brenda vendit. Madje për PresTopi, përgjimeve telefonike, i shtuan edhe met në teren, si një rast i paprecedent, deri efotografi nga ajri në ambjentet e tij private imit. Ndërsa prokuroria dhe shtypi kanë hesraste të tilla të rënda. Nuk po përmendim këtkëpunimin criminal të S.Berishës me stafin ut famëkeq të Gazidedes kundër opozitës,e fjalës së lirë deri më 1996; as historitë e zsë personave të ndryshëm nga zyrtarë të cpas u dekoruan për heshtjen nga Berisha, mtë larta sidomos në financat apo organet tatdoganore të shtetit. Ulërimat e sotme kundëmeve të fundit prej këtij njeriu famëkeq në lihistoritë e tij skandaloze me shërbimet intelipërgjimet e paligjshme, duket sikur ngjajnë toritë e Pinokut që sa herë flet për këto temahunda dhe nuk bëjnë asgjë më shumë sesa sojnë para publikut ngjarje të tilla të dënueshtë cilat, së bashku me rastet e përsëritura ndëpërmendëm, Prokuroria e ka për detyrë të vtë bëjë transparence, të ndërmarë nisma ligtë çuar në gjykatë të gjithë shpërdoruesit k

me Kushtetutën e Kodin Penal.Sigurisht që ka pasur edhe raste të tjera abu

kur SHIK ka abuzuar me detyrat e veta, sidomviteve 1997-2005 të cilat duhen hetuar nga prosë bashku me rastin e fundit. Kjo praktikë duhluar dhe ndëshkuar me anë të instrumentave lshtetit me qëllim që askush të mos guxojë mëtë përsëritë veprime të tilla kriminale.

nga Alfred Cako

7/26/2019 FRD 17 Maj.pdf



okus

Fundi i Fundit mbërritinga Armando Mosho

nga Entela Binjaku

ej një kohe të gjatë ja pata ndaluarehtes bërjen publike të shkrimeve,

dhe kjo bazuar në shprehjen ʺecrire,urler on silence – të shkruash, është

osh në heshtjeʺ. Fakt është se u kup-imë se `lufta` nuk mundet të bëhet

me pamflete, biles idembajtësi dhesi pëson një fyerje të rëndë kur sh-roblematikat - shoqëruar këto dheidhjet respektive dhe `Fap`, si meato problematika merren për traj-r krejt në një tjetër suazë, kah syn-r denigrim masiv të kauzës.

e kur ushtruesi i pushtetit nisetë ligësi në zemër për ta denigru-

rin, natyrisht që mbetet vetëm tëh mbrapsht, subjekt i ligësisë tëndeo jo domosdoshmërisht prej atijtove ta denigrosh, por kjo bazuarparimit, (që shumë nuk e kupto-ë njeriu zgjedh ta tërheqë vetëngasi cfarë do të dëshironte të kishteë jetës së tij. Pra, atë që jep– ajombrapsht . Situatat që i janë kri-

fundmi atdheut kanëqënëmpirësetëm një njeri me intelekt tepër të

r mundet të mos i lexoj drejt dhetojë se për ku këto keq-zhvillimenojnë fatin e atdheut. Eshtë aq eë të trajtosh njëçështje tëcaktuar,

gjitha janë të lidhura pazgjidhsh-t me njëra-tjetrën dhe derivojnërjedhë llogjike e një stili të zgjed-

ese. Fatkeqësisht zgjedhja e stilit tësë një grupi fare të vogëlushtrue-

pushtetit, vijon të na e mbajë ven-ng prej 72 vitesh. Kur besuam seeve `90 sjelljet monstruoze të sek-

ve të partisë së punës do të kishinfund, ligësisht - rilindja na shfaqij personazheve të saj të vrimuar.fakt jetojmë në një vend shumë

duhet së fundi për secilin rast të veçantëtë vendosë vetëm notat dhe gjykimet komponentëve më të specializuar dhndershmëria e të gjithë të tjerëve duhetë jetë aq e madhe sa të mjaftojë për tkuptuar thjesht leverdinë e të lënit vetëmnë dorë të këtyre votimin mbi këto gjëranë mënyrë që ligji , në kuptimin më tngushtë të rrjedhë nga arsyeja e më të arsyeshmëve. Çfarë po na ndodh sot? Voto jnë partitë dhe çdo votim është i për bërprej qindra ndërgjegjiesh të turpshme, tkeqinformuara, të paaftë për të gjykuar, tatyre që votojnë për të imituar, të shtyre të tërhequr zvarrë. Asgjë nuk e ul mshumë dinjitetin e një ligji të ri sa ky turpdetyruar dhe pandershmëria te e cila synon çdo votim partie. Por, siç e thamë mlart, është e lehtë, në mënyrë qesharake lehtë, të përpunohet diçka e ngjashme Asnjë fuqi në kë të vend nuk është sot aq fortë sa të realizojë më të mirën, të paktëderisa besimi te dobia e lartë e individitë ndërgjegjshëm të mos shkëlqejë edhnë më të prirurit keq dhe të preferohekrahasuar me besimin që zotëron sot. Nsensin e kësaj të ardhmeje motoja e atdheut tonë duhet të jetë: më shumë respekper komponentin! Dhe Poshtë të gjithato/a ndërgjegjie prishur që kanë votua

ligje të deritashme, të dëmshme deri npalcë për atdheun!Një përparim i rregullt dhe i shpe

jtëësht ë i mundur, dhe kushti i vetëm pëkëtëështëqë secili në fushën e tij të ketkonkurrentë jashtëzakonisht mosbesuedhe që tia shohë mirë gishtat. Nga kafrim i mosbesuesit lind drejtësia në republikën e të diturve. Fundi i fundit të rilindjes mbërriti, dhe tani mbetet vetëm tpërjetojmë fillimin e rikthimit të dinjitetnjerëzor bazuar në të drejtën.

ta kuptojmë edhe vetëm nga ky paragraf sesa rëndësi merr edhe thjesht një garë midisakademikësh? Prej nga ketu nakrijohet njer-iu `i ri – i kapur` - që nesër do ti shërbejëpushtetit për të akumuluar fort financia-risht. Vetëm deri në njëfarë pike pasuria ebën njeriun të pavarur, të lirë – një shkallëmë shumë dhe pasuria bëhet padrone dhe ipasuri skllav. Si i tillë më pas ̀ të mëdhenjvefare` ju duhet të sakrifikojnë kohën e men-dimet e tyre dhe ta detyrojnë vehten që tanie tutje të lidhen, të fiksohen në një vend, tëpërfshihen në një shtet dhe të gjitha këtondoshta kundër nevojave të tyre më thelbë-sore. Por, për këtë popullit shqiptar i duhetende të presë se çfarë letrat e Panamasë apondonjë shteti tjetër munden të tregojnë.

Mëduhet ta ripërsëris që ngjarjet qësjellin një situate të frikshme për atdheun, janë të lidhura në mënyrë të pazgjidh-shme me njëra – t jetrën, siçështë e vërtetëqë situata po degjeneron në çdo fushësepse po qeverisemi nga njerëz të kob-shëm, të paaftë ose thënë ndryshe ʺqë nukmunden ta godasin gozhdën në kokë dheçekiçi i tyre po godet direkt mbi kokat epopullatësʺ.

Eshtë e lehtë, e lehtë në mënyrë qe-sharake , të hartosh një model për zgjed-hjen e një trupe ekzekutive dhe legjisla-

tive. Së pari - duhet të vendosësh mënjanënjerëzit e ndershëm dhe të denjë për t`jubesuar vendin, që në të njëjtën kohë ja-nëdhe ekspertë në ndonjë fushë, nëpër-mjet një veprimi reciprok dhe njohje tëkapaciteteve të tyre. Pastaj mes këtyre dotë duhet, në një shoshitje më të ngushtë,të zgjedhësh njerëzit më kompetentë dhetë ditur, të dorës së parë, në secilin spe-cialitet, njësoj nëpërmjet një njohjejedhe garancie reciproke. Kështu, i për-bërë prej ketyre, trupi legjislativ do të

shumë të vogël dhe mungesa e vetëpërm-bajtjes mund tërezultojë fatale. Kjo jovetëm për ata që tentojnë të ofrojnë vendepune përkundrejt favoreve seksuale, porka edhe shumë më keq se kaq - ka indi-cie se ka prej tyre qëmbajnë tituj të lartëakademik që nuk tolerojnë asnjë vajzësimpatike të kaloj provimet e fakultetit`pa i shtënë në dorë`. Kjo është barbari,monstruozitet, perversitet.Kjo çështje,nuk pritet të marrë zgjidhje shpejt. Në at-dheun tim po punohet dhe jetohet vetëmpër fasadën, se çfarë na ndodh brenda –shshshshsht mos u ndjeni. Të tentosh tëimitosh pamje të jashtme, jo për qellimepraktike, por për te shkaktuar iluzioninartistik, për të tentuar të mbetesh përsërinë mënyrë të pamerituar Zot i seriozitetit,ky është proçesi që u përket sofistëve që janëkrejtësisht pamje e jashtme, fjalëpompoze, sjellje entuziaste dhe që u drej-tohen shpirtërave krejtësisht të zbrazët, teetur për pamje, tinguj dhe efekte. Dhe kjona derivon në pikën ku perçmohet mad-hështia e atyre që bëjnë përjashtimin ngakjo sjellje - e atyre që posedojnëseriozite-tin e vërtetë dhe shkencën.

Në fakt prirja për ta keqorientuar indivi-din drejt sjelljeve të kushtëzuara jo të nder-shme qysh në një moshë fare të hershme,

pikërisht aty ku duhet krijuar personal-iteti intelektual i individit, vjen e gjitha nëfunksion të krijimit të individëve të kapur,të nënshtuar, të pamundur për ta ngriturzërin sepse diçka tepër intime do t’u përdo-ret kundër tyre. Me këtë intimidim masiv,bëhet e mundur më pas dhe mbajtja hapure rrugës për ta vijuar `karrierën` tek partiarespektive, por gjithmonë duke shërbyerdhe duke ja mbajtur hapur edhe rrugët par-tisë, për akumulime të mëdha financiare- atyre ` Të mëdhenjve fare`. Pra, mundet

oqëria shqiptare prej më shumë sey dekadash ka hyrë në një hulli ndry-himesh të shoqëruara edhe me një kal-

asosur vështirësish. Vështirësi të reja,ësi të vjetra…mendësi të trashëguaraë ose përbri mendësive të reja…ërësinë e këtyre ndryshimeve u përf-e familja, Në këto dy dekada familja

are, është kryesisht e tipit bërthamë;ësaj periudhe janë rritur familjet mend, shoqëria ka treguar një tolerancee ndaj bashkëjetesës, ka më shumëlidhur në martesë që jetojnë një kohëjatë pa lindur fëmijë etj.

ur nga vlerat universale të familjes Orga-Kombeve të Bashkuara ka caktuar për

ditë të posaçme: 15 Majin. Që nga vitio datë njihet si “Dita Ndërkombëtare es”, një ditë ndërgjegjësimi për rëndësi-blemet e saj por dhe për angazhimintë shteteve anëtare ndaj cështjeve që

me këtë institucion të rëndësishëm.

Familja shqiptare në Ditën Ndërkombëtare të FamiljesKjo datë ka hyrë edhe në fjalorin e

shoqërisë shqiptare, si solidarizim me shumëshoqëri në botë falë angazhimit të vendittonë në organizmat ndërkombëtarë. Përku- jtimi i kësaj date shpreh edhe bindjen sefamilja duhet të jetë në qendër të vëmendjessë shoqërisë dhe I jep mundësinë opinionittë shprehë respektin ndaj familjeve shqiptareqë përballojnë vështirësi të panumërta përtë mbetur njësi të forta dhe të bashkuara.

Familja përkufizohet si ai “grup indi-vidësh i lidhur nga gjaku ose nga martesa,që jetojnë bashkë,, që bashkëpunojnë eko-nomikisht dhe ndajnë përgjegjësitë për tërritur fëmijët e përbashkët”. Është ai institu-cion shoqëror që ndërthur një tërësi rolesh

ku marrëdhëniet mes anëtarëve janë in-time, intensive dhe të ngrohta.

Pavarësisht ndryshimeve sfidat përfamiljen nuk kanë munguar, as “në atëkohë”, as “në këtë kohë”.

E kërcënuar nga faktorët tradicionalë,si vdekja, sëmundjet, familja shqiptare sotështë edhe nën presionin e faktorëvë të panjohur që shoqëruan ndryshimet.

Shpesh herë ajo është gjendur njëherazinën ndikimin e këtyre faktorëve tradiciona-lë e “bashkëkohorë”, duke qenë e vetme, epambështetur dhe e papërkrahur nga shtetidhe shoqëria. 15 Maji synon mbi të gjithandërgjegjësimin dhe sjelljen në vëmendjetë familjeve që kanë sfidat nga më të mëdha

sic mund të jetë , crregullim për të cilin vitee fundit po dëgjojmë më shpesh dhe kjkryesisht në një datë të ndërkombëtarizuar

Kur pjestari i një familjeje vuan nga kçrregullim ndryshon jeta e të gjithë familje Atë e prêt një sfidë e madhe dhe e mundimshme që varion që nga mospranimi deklaruar deri tek pranimi i heshtur. Jeta një individi që vuan këtë çrregullim, ndryshon edhe jetën e prindërve që kujdesepër të, i jep një orientim të ri raportit martesor, i cili vendoset përballë një vështirësitë madhe. Zakonisht një nga pjestarët nupunon sepse duhet të kujdeset për të; nshumicën e rasteve kjo është nëna.

Familja e Dritanit është një e tillë.

7/26/2019 FRD 17 Maj.pdf



fokus

nga Lavdrim Shehu

Qëndrimi ndaj reformave ndan për-fundimisht maniaket pas pushtetit,(ata që duan ta mbajnë me çdo kusht

me çdo çmim dhe ata që duan ta marrino me çdo kusht e me çdo çmim) nga ataë e konceptojnë pushtetin si shërbim ndajytetareve. Këtu fillon dhe mbaron edhedarja e thellë mes krimit e antikrimit, mesorrupsionit e antikorrupsionit, mes shtetitantishtetit. Mjerisht dhe fatkeqësisht, kat-

goria e të parëve është shtuar frigshëm.Tëytët, që e shohin pushtetin si shërbim ndajytetarëve, ekzistojnë, rezistojnë, janë alter-ative, guxojnë, por mjerisht, akoma janëakicë, ndonëse janë shpresë e dritë në fund

tunelit. Këta, të dytët, ndodhen si pakica

ë të gjitha partitë politike shqiptare por, ikspozohen një inkuizicioni gati si në mes-të. Kategoria e të dytëve para 4 viteve guxu-

n, u strukturuan e u përfaqësuan në partinëë të re politike, në atë që e quajtën Fryma eDemokratike. Liderët e saj, në emër të një

eali e misioni, duke dëshmuar se idealistëtuk kanë vdekur, ndërprenë mandatet dheendosën t’u përkushtohen qytetarëve. Fab-kat e baltosjes së pushtetarëve të kohës uunë në punë. Por kjo gjë nuk ua ndali hovin,uk ua ndërpreu misionin. Fryma e Re De-okratike, nga themelimi gjer më sot, ka pa-

ur si yll polar të veprimtarisë së saj reformathe vetëm reformat. Parë në këtë vështrim,o i ka përshëndetur e përkrahur reformatnisura nga kjo mazhorancë, duke qënëëherazi edhe kritike për mënyrën e cilësinë

zbatimit të tyre.Reforma në drejtësi është kthyer në një im-

erativ emergjent. Ajo është përpunuar ngakspertet, është ndryshuar nga ata dhe poli-ka. Ka marrë edhe miratimin e Komisionit tëenecias. Mbi të gjitha kërkimin dhe pëlqiminmbi 7o % të popullsisë. Çdo referendum përeformën në Drejtësi rreth kësaj përqindjejeo të rezultonte. Vetëm të verbërit, të korruptu-it, mbështetësit e krimit, pushtetplaçkitësit e

ushtetabuzuesit nuk do ta votonin.SHBA dhe BE e kanë vënë si kusht të

FRD, e palëkundur përrealizimin e Reformavepanegociushëm miratimin e Reformës përhapjen e bisedimeve për anëtarësim në BE.

Partia Fryma e Re Demokratike , që nëdokumentin e saj të parë të themelimit ,veç të tjerave, ka kërkuar ndryshimet kush-tetuese, Reformën në Drejtësi dhe Refor-mën Zgjedhore. Ky qëndrim ka qënë shtyllakryesore e veprimtarisë së saj. Edhe hyrja nëkoalicionin qeverisës për pushtetin vendoru motivua, u kondicionua pikërisht me real-

izimin e këtyre reformave. Ajo s’do të bëntekurrë vetëvrasje, duke hyrë në ndonje ko-alicion qeverisës për X vende pune. Frymae Re i sheh koalicionet si ndërtim parimeshe principesh, jo si pazare vulgare. Gjithash-tu, ajo nuk nxiton, nuk rrëmbehet, nuk unënshtrohet emocioneve të çastit, pret medurim e maturi realizimin e parimeve, përtë cilat hyri në atë koalicion. Por, kur gjërakaq të rëndësishme, për të cilat ka pasurnjë marrëveshje xhentëlmenesh, shtyhene shtyhen pafundësisht në kalendat greke,atëherë e drejta për të reflektuar e rishikuardukuritë bëhet zotëruese.

Dy partitë kryesore parlamentare, lidhurme reformat e sipërpërmendura, kanë hyrë-në një ngërç që s’dihet si do shkojë. Megjithëpresionin e madh pozitiv të opinionit pub-

lik kombëtar dhe komunitetit ndërkom-bëtar për mbylljen e Reformës në Drejtësi,ato, dy paritë kryesore, PS e PD, frenohen ebllokohen nga veprimi i dy forcave regresivelëvizëse : 1- Mbajtja e pushtetit me çdokusht 2- Ardhja në pushtet me çdo kusht.Sipas kësaj devize bëjnë kalkulimet hileqare.Mazhoranca kërkon ta kapitalizojë politiki-sht Reformën për ta përdorur si një aset nëzgjedhjet e ardhshme parlamentare të 2017-ës. Opozita, për të mos ia lejuar këtë mundë-si e kënaqësi mazhorancës që do t’i shkak-

tonte rrjedhje elektorale, luan gjitha kartatpër ta penguar e vonuar nën rrogoz, me llojlloj alibish, që tashmë e kanë bërë edhe qe-sharake. Fillimisht e përqëndruan betejënpër të kapur politikisht sistemin. Opozita nëpanik se mos ia largonin beniaminët e saj tëkorruptuar, mazhoranca, në mënyrë të ka-mufluar, për të emëruar në krye të institu-cioneve të reja të drejtësisë beniaminët e saj.Kështu 6 muaj a më shumë ikën për Byronë

Kombëtare të Hetimit. E zgjidhi Venecia këtëduke shënuar kështu opozita fitoren e parë.Tani konfliktohen për shifrat, 3/5 apo 2/3 eKuvendit do të zgjedhin organet e sistemittë drejtësisë. 2/3, thotë Komisioni i Vene-cias, është mekanizëm bllokues. 3/5 ështëmekanizëm paragjykues. Në të njëjtën linjëedhe EURALIUS e OPDAT. Ka mundësi eobsione të tjera. Mjafton vullneti politik.Por, mjerisht, si rezultat i kahjeve të forcavelëvizëse drejt marrjes apo mbajtjes së push-tetit me çdo kusht, vullneti nuk gjendet.

Ultimatumi i ndërkombëtarëve që nëqershor duhet miratuar Reforma, që nëvjeshtë të hapen bisedimet, çuditërisht, kashqetësuar të ashtuquajturit sovranistë,ndërsa kreu i opozitës deklaron: Nuk karëndësi koha, por cilësia. Duket se dy dino-

saurët e vjetër e të lodhur të politikës, do tëvazhdojnë të përplasin brirët pavarësishtkostove që shkaktojnë. DEVIZA E TYREËSHTË PUSHTETI.

Mazhoranca, e gërryer nga konfliktet efshehura e të hapura brenda saj, nga shfaq- jet e korrupsionit, nga kriza përfaqësuesedhe mungesa e kapaciteteve drejtuese emanaxhuese administrative në të gjiithanivelet, e tronditur nga skandalet e videos-kandalet nga me të ndryshmet, duket se e kahumbur forcën e besimin për të miratuar e

realizuar me cilësi reformat e rëndësOpozita, gjithashtu, e gërryer nga kdikta të brendshme, e pareformuar duhet, fërkon duart për vonesën mkusht të Reformës, pa kalkuluar mirë elektorale që mund t’i shkaktojë.

E njëjta gjë për Reformën Zgjedhoveçoria këtu është se përgjithësisht kaqasje të njëjtë: Ruajtjen e statukuodyja forcat kryesore refuzojnë ligjin

hor proporcional me korektim komPërfaqësuesi i opozitës z. Bylykbashështë edhe arkitekti i ndryshimeve tetuese te 2008- ës, doli hapur kundrektimit kombëtar nën pretekstin sehon jostabilitet politik, prodhon qedobëta. I kujtojmë zotërisë së qevembështetura nga shumica dërrmuesshumë më të ekspozuara ndaj arrogarbitraritetit, krimit e pandëshkueshm janë më të tundueshme ndaj korrup, për rrjedhojë, janë më të dobëta, paqëndrueshme. Këtë e ka vërtetuembulli i qeverisjeve tona. Prandajulëritëse nevoja për të krye Reformën hore. Dhe kjo kërkon, pa dyshim, readhe kontributin e partive më të vogllamentare apo jashtëparlamentare. Ë

pafalshme që tri parti parlamentare, PDIU e PR nuk e ngrenë zërin vendoisht për ta thyer monopolin hegjemoPS e PD lidhur me ligjin zgjedhor. Ato bme FRD e partitë e tjera jashtëparlamtë të gjithë spektrit politik duhet të knjë front të përbashkët e të detyrojnëshimin e ligjit elektoral ekzistues. Ndbëjnë vetëvrasje politike, shkojnë druarjes së identitetit, duke u kthyer nëoneta të dy forcave kryesore. Partitë epjesëmarrëse të detyruara nëpër koalsi rezultat i këtij ligji, nuk mund të p jnë pafundësisht të shërbejnë si dekosharake për koalicionet përkatëse. Ishtë ardhur keq, kur pamë disa parti të vkoalicionit të ashtuquajtur të djathtë,

kimin me PD, u pajtuan dhe pranuanshimin vetëm të votimit dhe numërimktronik. Kaq vështirë e kanë ta kuptoky ligj i asgjëson ato ose i kthen në qesharakë të një partie të madhe ?!

FRYMA E RE DEMOKRATIKE, që nlimi e gjer me sot, ka qënë e do të jezhvillimin e reformave, për ndarjen eteteve, për barazpeshën midis tyre, pëfaqësimin e vërtetë të shtresave, grupe ndjeshmërive të ndryshme në KuveShqipëërisë, duke mos lejuar grabitjediteske të votave, manipulimin e trafie tyre. Ajo, pa rreshtur, do të luftojë kabuzivizmit, kundër pandëshkueshmKoha katërvjeçare e ka vërtetuar plodrejtësinë e tezave të saj, prandaj ne pmbeshtetje më të madhe nga qytetar

të rinjtë e të rejat, nga intelektualëpjesa me e emancipuar e shoqërista nxjerrë Shqipërinë nga kolapsi, kzhytur politika e papërgjegjshme dhepërshpejtuar ritmet e integrimeve eulantike. Guxojmë për të besuar, ndaj arrijmë synimet tona.

Ajo jeton në një nga lagjet e vjetra tëkryeqytetit. Dritani sot I ka kaluar të 30-

t, jeton me dy prindër të moshuar dhektualisht përfiton një pension prej 9000 le-ësh në muaj.

Vite më parë kjo shumë ka qenë edheë vogël se kaq, pra gjithmonë e pamjaf-eshme për shpenzimet dhe nevojat për

eshje, për ushqim, për kujdes shëndetësorpo për shpenzime të tjera.

Nevoja e madhe dhe varfëria e nxoriënën e Dritanit në rrugë si shitëse ambu-nte, punë të cilën ajo e ka bërë për vitetëra. Sot ajo është në prag të 60-ave dheundësitë fizike që të kujdeset për të birin

a vijnë e pakësohen. Në rrugë deri pak kohëë parë shiste bashkëshorti, i cili edhe përsye moshe nuk ka më mundësi të shesë nëugë, në kushte të vështira, por edhe ligjiuk I lejon më këtë lloj aktiviteti.

Si personi që kujdeset për djalin ajouk merr asnjë ndihmë sepse sipas special-tëve të komisionit të shëndetit “ai është nëendje të ecë vetë”. Familja ka shpresuar mund të përftonte ndonjë ndihmë nga

ushteti vendor, por as këtë nuk e përfiton

sepse “Dritani nuk ka punuar asnjë ditë”.Historitë e jetës në kërkimin sociologjik kanë

një vlerë shumë të rëndësishme, sepse dukembledhur edhe biografitë e personave çfarëdomëson shumë për shoqërinë ku jetojnë.

Përmes biografive të personave me aftë-si të kufizuara arrihet të ndërtohet jo vetëmbota sociale e tyre por edhe e familjeve tëtyre. Historia e familjes së Dritanit ështëvetëm njëra nga historitë e shumta tëfamiljeve shqiptare që jetojnë vështirësitëqë krijon çrregullimi kronik i një pjestari. Vetëm në lagjen ku jeton kjo familje janëdisa histori të ngjashme. Të gjitha pa asnjëndihmë nga shteti e shoqëria. Të vetmeato përballojnë nevojat e veçanta, prano- jnë vështirësitë që i presin, jetojnë medëshirën e vazhdueshme se fëmija i tyredo të mund të përfshihet në komunitetinku jeton, por shqetësohen shumë për atëqë do të vijë më vonë.

Shoqëria jonë duhet të kuptojë se prob-lemet e një familjeje janë probleme për tëgjithë shoqërinë. Për këtë arsye qeverisjavendore, qeverisja qëndrore, shoqëria ci-vile duhet të marrë më shumë angazhim e

përgjegjësi për përmirësimin e ndihmës ndajkëtyre familjeve, për ofrimin e shërbimeve

të nevojshme, për alokimin e disa fondeveqë do t’ju mundësuar krijimin e disa mje-diseve të përshtatshme për këta individë.Kur janë të vegjël ata janë më të integruarnë institucionet e edukimit, por kur rritenthuajse izolohen plotësisht nga jeta sociale,duke izoluar në vazhdim jetën e pjestarit qëkujdeset për ta. Me këtë angazhim së pakufamiljet do të lehtësoheshin e do të nisnin tëpunonin. Transformimi i jetës së personaveme çrregullim autik është ende një strategjie largët për shoqërinë tonë, por lehtësimi i jetës së familjeve të tyre duhet të jetë një ob- jektiv i vazhueshëm dhe i pandërprerë.

Të gjithë kanë të drejtën të jetojnë një jetë normale, edhe pse jeta familjare ështëtronditur mjaft. Demokratizimi i shoqërisëshqiptare vjen edhe nëpërmjet rritjes sëndërgjegjësimit të shoqërisë për domos-doshmërinë e ndihmës ndaj familjeve nënevojë. Kjo nuk mund të bëhet në një ditë,por as të mos kujtohet vetëm në një ditë,qoftë kjo edhe 15 maji, Dita Ndërkom-bëtare e Familjes.

7/26/2019 FRD 17 Maj.pdf



ktualitet KLSH i rekomandon Ministrisë së Arsimit, përcaktimin eqartë të kompetencave monitoruese të saj

Të ardhurat në rënie, rritja përatërmujorin ngadalësohet në 7.4% ardhurat buxhetore në mu-

ajin prill për të dytin muajkanë shënuar rënie në raportnjëjtën periudhë të një vitië (prilli ishte më pak edhe sendërsa si katërmujor, rritjagadalësuar ndjeshëm. Sipas

nave nga Ministria e Finan-ë ardhurat në muajin prill

për qind më të ulëta se plani9% më ulët se fakti i 2015.8 miliardë lekë që ishin pl-

ar për tu arkëtuar janë vjelur34 miliardë lekë.e në raport me faktin 2015,urat në prill ishin rreth 1%

ulëta (një vit më parë ishinhur 34.4 miliardë lekë). Nëë ardhurat ranë me 3.5% nëme faktin 2015.ërsa për periudhën katër-

të ardhurat kanë rezultuar3 për qind më të larta se e

periudhe e vitit 2015. Pore rritjes janë ngadalësuar

marrë në konsideratë faktin

anar-mars në krahasim me viti të kaluar ishte 10% dheori ishte rreth 16% rritje.ësimi i rritjes së të ard-ishte i pritshëm, për shkak

a dy shifrore e dy mujorit ihej dhe nivelit të ulët të tëave në janar-shkurt 2015,kak të problemeve që u

me sistemin e ri online dheë importeve të mallrave të, teksa ato u importuan

ëm më shumë në dhjetorë pritje të rritjes së taksave.ancat duket se do ta kenëtirë të ruajnë ritmin e lartëes së të ardhurave të kon-

a në dy muajt e parë të vitit.ulët i të ardhurave në dye parë të vitit të kaluar dhefortë e mallrave të akcizës,orët që ndikuan në rendi- e mirë të janar-shkurtit,

nuk pritet të “ndihmojnë” më nëmuajt në vijim.

Të ardhurat tatimore kanë ar-

ritur të jenë në linjë me planin, kuecurinë më të mirë e ka shënuartatimi mbi fitimin, që është 32%

më i lartë se plani. Këtu financaveu ka ardhur në ndihmë Bank-ers Petroleum, që pas një mos-marrëveshje me tatimet në dhjetortë vitit të kaluar ka rënë dakord tëpaguajë me këste një shumë prej57 milionë dollarë, të cilin qeve-ria pretendon se është shmangurnga kompania. Si rrjedhojë Bank-

ers po paguan rreth 4.2 milionëdollarë në muaj. Sipas të dhënavetë publikuara nga tatimet, rezul-ton se diferenca fakt-plan në prillështë rreth 4 milionë dollarë. Kyefekt do të shuhet në qershor, kurdhe Bankers të përfundojë pag-esën e kësteve. TVSh ka arriturplanin, ndërsa akcizat ishin 7%më shumë. Tatimi mbi të ardhuratpersonale nuk e ka kapur planin

me 4%. Kanë qenë zëra të tjerë jtatimorë që kanë pasur ecuri negative. Deficitin në raport me planinë muajin prill e shënuan të ardhurat nga ndihmat me 693 milionlekë. Të ardhurat nga Tatimi mbte ardhurat personale nuk e kapëplanin me 114 milionë lekë dukpësuar një rënie me 4%. Taksa mb

pasurinë gjithashtu pësoi rënie m22 % në raport me planin e prilliRënie shënuan edhe të ardhuranga sigurimet shoqërore me 3 pëqind nga plani i muajit. Ministrie Financave kishte planifikuatë vilte të ardhura jo tatimore n4.6 miliardë lekë teksa janë arkëtuar vetëm 1.2 miliardë lekë, dukshënuar një mosrealizim 46% mpak se plani i muajit.

SH rekomandonkim të skemës

klit doktoralnstitucionetike arsimore

K ontrolli i Lartë i Shtetit ka kryer disa audi-time në fushën e arsimit të lartë, gjatë të

cilave ka konstatuar se cikli doktoral është njëndër fushat që duhet përmirësuar, me qëllim

vendosjen, plotësimin dhe mbajtjen e stan-dardeve të larta dhe unifikuese.KLSH i rekomandon Ministrisë së Arsimit,

përcaktimin e qartë të kompetencave moni-toruese të saj, duke synuar forcimin e rolit tëkëtij institucioni në mbarëvajtjen e programevetë ciklit të tretë të studimeve, i cili në gjykimine autoritetit auditues, fillimisht duhet të jetëcikël studimi me kohë të plotë.

Gjithashtu, KLSH ka kërkuar krijimin e njëdatabase të veçantë, të unifikuar dhe përditësu-ar ku të jepen të dhëna për udhëheqësit, temat

e doktoraturave dhe reçencat, i cili të jetë publikdhe i aksesueshëm nga të gjithë të interesuarit.

“Duhet të ketë instrumente kontrolli publik të 32 shoqëruara me identifikim/përcaktimpërgjegjësie individuale dhe institucionale pëproceset e fitimit/miratimit të titujve akademik

duke synuar rregullimin e plotë dhe afatgjattë kërkimit shkencor dhe etapave/kushteve tpërparimit në karrierën akademike.”- thuhet nraportin e KLSH drejtuar Ministrisë së Arsimit.

Në funksion të përmirësimit dhe rritjes sefektivitetit të performancës së InstitucionevPublike apo Private të Arsimit të Lartë, KLSH rekomandon përcaktimin e kompetencave të Ministrisë së Arsimit dhe Sporteve, për marrjen e masave për monitorimin e vazhdueshëm të zbatimitë standardeve apo kritereve të detyrueshme nkëto institucione të arsimit të lartë.

publikimi aplikimet

Shqipëria dhe Serbia, të

vetmet më rënie konsumi në rajon

Programi i Vetëpunësimit, të rinjtë

bum kërkesash për t’u financuar Shqipëria dhe Serbia janë dy shtetet ku konsumi privat ka qenë nega-

tiv në vitin 2015, përkatësisht me -0.2% dhe -0.6%. Të dhënat bëhentë ditura në tabelat e publikuara nga Komisioni Europian në raportin etremujorit të parë 2016, për vendet kandidate dhe potenciale kandidate.Të gjitha vendet e tjera i janë “gëzuar” një konsumi privat në rritje, që kaqenë më i lartë në Kosovë me 4.9% dhe në Maqedoni me 3.2%. Edhe Mali iZi e Bosnja kanë shënuar vlera pozitive, ndonëse në nivele të ulëta. Serbiaka vuajtur nga një konsum negativ vitet e fundit, madje në 2015-n ritmi irënies është ngadalësuar. Ndërsa në Shqipëri sipas të dhënave më afatg- jata nga INSTAT (që u referohet dhe Komisioni Europian) konsumi privatnë vitin 2015 ka kaluar në territor negativ për herë të parë që nga viti 2001.

Sipas të dhënave tremujore të INSTAT, në Shqipëri, konsumi ishtenë territor negativ në dy tremujorët e parë të vitit, përkatësisht -1.1%dhe -3%, për t’iu kthyer rritjes pozitive në gjysmën e dytë të vitit, për-katësisht me 1.74% dhe 2.42%. Teksa kjo periudhë përkon me fillimin e

luftës ndaj informalitetit dhe rritjen e deklarimit të xhiros nga bizneset(kryesisht ato tregtuese të vogla) është e vështirë të bëhet ndarja nëseky zgjerim konsumi ka qenë real apo fiktiv. Ndërsa konsumi gjithsej(përfshirë dhe administratën publike) shënoi një rënie prej 0.5% në2015-n, për herë të parë që nga viti 1998, teksa dhe administrata pub-like e kishte këtë tregues negativ.

Janë mbi 400 të rinj që kanë aplikuar në programin e Vetëpunësimit i cili zbatohet nga Ministria e Mirëqenies Sociale dh

Rinisë, fituesit e të cilit do të shpallen në muajin korrik. Aplikuesit në këtë fazë po ndihmohen me këshillim për të ndërtuar biznesin e tyre. Sipas të dhënave të këtij programi Tirana ka pasur numrin me të madh të aplikimeve 247, duke u ndjekur mpas nga Durrësi me 33, Shkodra me 28 etj. Mbi 270 të rinj janparaqitur me ide biznesi, 101 pa një të tillë dhe 56 kanë hartuaide biznesi të konsoliduara. Programi i Vetëpunësimit mbështetë rinjtë për të ndërtuar biznesin e tyre. Nëpërmjet trajnimit mbvetëpunësimin, këshillimeve të vazhdueshme gjatë gjithë fazavtë programit, dhe mbështetjes financiare në transformimin ideve në biznese të qëndrueshme.

Përfituesit e programit mund të jenë punëkërkues të papunë, të punësuar diku, apo në hapat e para të ngritjes së bizne

sit të tyre. Pas fazës së trajnimit, kandidatët e përzgjedhur do tmbështeten individualisht me ekspertizë për ta transformuaidenë e tyre në një plan të qëndrueshëm biznesi. Kandidatët tcilët kalojnë me sukses fazën e zhvillimit të planeve të biznesit dtë marrin asistencë ligjore për regjistrimin e bizneseve të tyre dhmbështetje financiare.

7/26/2019 FRD 17 Maj.pdf



aktualitet

Mbledhja me dyer të mbyllura

Kushti i ndërkombëtarëve: Refordrejtësi të miratohet brenda qe

Komisioni për reformën në drejtëmiraton kapitullin 3 për gjyqësorinK

omisioni i posaçëm par-lamentar për reformën nëdrejtësi vijon me mirati-

in e kapitujve të draftit të refor-ës në drejtësi. Në mbledhjen ela u mbajt me dyer të mbyllura,omisioni shqyrtoi kapitullin 3 përyqësorin. Me 9 maj KomisioniPosaçëm i Reformës në Drejtësiiratoi në parim projektin e ndry-

himeve kushtetuese, të rishikuarga ekspertët e Misionit amerikan

Ndihmës ligjore OPDAT dhe atijuropian EURALIUS.Miratimi është bërë në una-

mitet si nga përfaqësuesit ehumicës dhe nga ata të opozitës,uke i hapur rrugë diskutimeveen për nen. Vendimi u përshën-et menjëherë si nga Ambasadamerikane ashtu dhe ambasadorjadelegacionit të Bashkimit Euro-an. Duket se puna për miratimindraftit final po ecën me ritme të

ënaqshme, kjo edhe për të respe-uar kushtin e vendosur tashmë

ga ndërkombëtarët që reforma tëiratohet brenda muajit qershor.

Drafti për SPAKEkspertë të Nivelit të Lartë të

eformës në Drejtësi janë mbled-ur dje për të shqyrtuar 2 projek-gje që vijnë në vijim të zbatimitreformës. Projektligji për proku-rinë dhe ai për Njësinë Speciale

nti Korrupsion, janë hedhurë diskutim duke qenë të hapurër mendime alternative. Arbenakipi, një prej ekspertëve më tëohur të hetimit, tha se në kuadër

Byrosë Kombëtare të Hetimit,gjithë hetuesit që do të bëhen

esë do të jenë objekt i një verifi-mi të imtësishëm, në të cilin dopërfshihen dhe familjarët e tyre.

Element tjetër është kontrolli:ga ai profesional, etik, moral eontrolli pasuror, për ata që janëë punë, e për ata që do të duhet

hyjnë. Verifikimi do të përfshijëë rreth të gjerë subjektesh për-th gjyqtarëve dhe prokurorëve.ështje delikate është ai i kontrol-

të të afërmve, bashkëshortëvehe fëmijëve, që është ngritur sihqetësim,”-tha Rakipi. Ai tha se

iteret e përzgjedhjes së këtyreetuesve dhe gjyqtarëve që do

punojnë në këtë njësi antikor-upsion, një organ i ngjashëm meykatën dhe prokurorinë aktualekrimeve të rënda, do të jenë të

rta. “Kriteret e përthithjes sërokurorëve synojnë drejt sigurisë personalitetit të tyre, me njëkël verifikimesh të hollësishmeë sigurojnë përfundimin e mirë.etërsia në punë është një nga

kritere, por nuk është decizive.Çështjet e sigurisë lidhen menevojën e shtetit për të qenë në

sigurt që ta që punojnë këtu të jenëtë mirëverifikuar. Gjyqtarët dheprokurorët do të zgjedhin dikë mestyre që do të jetë përgjegjës për sig-urinë e brendshme, me kontrollin,marrjen e indiceve, kontrollin etelefonatave. Verifikimet do të jenëtë shumta, por shteti ka nevojë përgaranci që vlefshmëria e tyre të jetë

po e tillë”,-tha Rakipi. Por debatpritet të hapet për marrëdhëniene Byrosë Kombëtare të Hetimit me

Policinë e Shtetit. “Marrëdhëniame policinë është pika nevralgjike,e cila ka ndeshur debat të madh.Ligji në fjalë ka parashikuar që By-roja e Hetimit të ngrihet në ngar-kim të prokurorit, në vijim edhetë detyrimit kushtetues, e cila dotë jetë në varësi të prokurorit tëposaçëm. Me këtë ligj ne e kemi

përcaktuar byronë si thellësishtnën administrimin e prokurorit tëposaçëm”,-tha Rakipi.

Eksperti tjetër, Artan Hoxha, icili prezantoi draftin për proku-rorinë, tha se me këtë sistem të ritë drejtësisë, do të duhet të shto-het trupa gjyqësore dhe hetuese.“Prokurori i Përgjithshëm zgjidhetnga Kuvendit me shumicë prej 3/5.Kemi pasur prej citesh prokuroritë centralizuar, dhe largimi i kësajmënyrë funksionimi, mund të kri- jojë anomali në institucion. Keminjë debat sa i takon zëvendësim-it të prokurorit të çështjes ngaprokurori titullar. Ne kemi një dis-pozitë, që kur prokurori i çështjesnuk kryen veprimtarinë sipasligjit, titullari ka të drejtë t’i heqëçështjen. Këshilli i Lartë i Proku-rorisë verifikon këtë veprimtarimes titullarit dhe prokurorit tëthjeshtë. Mund të ndodhë që titul-lari për arsye nga më të ndryshmetsubjektive mund t’ia heqë çështjenprokurorit. Duhet të ketë njënumër më të madh prokurorëshdhe prokurorish, sipas çështjevedhe temave e po ashtu edhe ngaçështja territoriale”,-tha Hoxha.

Studentët për Kuvendin

“Zhgënjim, ky parlament nuk

të jep shpresë për të ardhmen e vendit”Studentë të Universitetit “Aleksandër Moisiu” në

Durrës kanë qenë mysafir të veçantë të Kuvendittë Shqipërisë për të ndjekur nga afër seancën plena-re. Duke folur për mediat ata thonë se kanë mbeturshpresëpak nga politika, teksa janë bërë dëshmitarëtë fjalëve fyese, por edhe mungesës së korrektesëssë deputetëve në seancë. Të enjteve, kur Kuvendi iShqipërisë mblidhet në seancëplenare, veç deputetëve dhegazetarëve, ka mysafirë të çantë.Nga këndi i reporterëve, tashmëështë kthyer në traditë që puni-met t’i ndjekin edhe fëmijë tëshkollave të vendit, gjimnazistë,por edhe studentë të Univer-

siteteve nga e gjithë Shqipëria. Seancën e fundit epanë nga afër studentë të Universitetit “AleksandërMoisiu” në Durrës. Në fakt studentët ishin më kor-rektët, pasi sikurse ndodh çdo të enjte, deputetët uparaqitën me vonesë në seancë. “Përshtypja ishte qënuk ka aspak korrektesë. Mbizotëron debati politik

midis dy palëve, por jo rendi i ditës për çfarë ishtembledhur sot seanca. Duket edhe nga vonesa qëkishte në mbledhje se si këta na qeverisin ne.

Për orë të tëra diskutimesh, studentët u bënë dësh-mitarë të shkëmbimit të replikave e fjalëve fyese mesdy kaheve politike, të cilat tashmë janë pjesë e pan-dare e seancave”, tha një prej studentëve. “Nuk ndry-

shon shumë nga ajo çfarë shohimnë televizor. Fjalori që përdorej linteshumë për të dëshiruar.

Kishte shumë replika jo tëkënaqshme nga salla, respekti poth-uajse zero”, tha një tjetër studente.Më pak besim tek politika. Kjo ështëndjesia, me të cilën studentët pranoj-

në se largohen nga Kuvendi, institucioni ku shkruhenligjet që vendosin për fatin e këtyre të rinjve dhe të tëgjithë shqiptarëve. “Kur i sheh në parlament këta tëpresin çdo shpresë. Më pak besim, por kam shpresëse me brezat e rinj them se do të ndryshojë diçka”,ishin përshtypjet e studentëve.

më 27 maj

Në 27 maj Tirana do të Asamblenë Parlamen

NATO-s dhe kjo është një casaj që ka ndryshuar në stndërkombëtar të Shqipërisë.deklaratë për mediat nga KryKuvendit, kreu i delegacionit tar në Asamblenë ParlamenNATO-s, Pandeli Majko tha stre ditëve të punimeve do të tohen çështjet politike e të sidhe përballimi me sfidat e vqë aleancës. “Asambleja Parltare e NATO-s që nga krijimi

vitin 1955 u siguron anëtarëvtë diskutojnë çështje politikesigurisë së aleancës dhe të ndnë marrjen e vendimeve që jnë në të ardhmen e saj. AsaParlamentare e NATO-s konon në çështjet kryesore që kbëjnë me sigurinë e zonës elantike dhe ndihmon në konmë efiçent nga parlamentetbëtare të institucioneve qëtë bëjnë me mbrojtjen. Edh Asambleja Parlamentare ëshstitucionalisht e ndarë nga tura ekzekutive e NATO-s ajbën lidhjen thelbësore ndsaj dhe parlamenteve të ve

anëtare të aleancës. Ajo stransparencë më të madhetike të Organizatës së Atlatë Veriut dhe lejon ligjvënësqytetarët e aleancës të kumë mirë detyrat dhe objekkësaj të fundit. Shqipëria sanëtar i NATO-s ka nderinmikpresë Asamblenë Parltare. Disa dekada më parë, ynë, Shqipëria ishte pjesë etatit të Varshavës dhe më pnga vendet më të izoluara ropës. Mbajtja e Asamblesë mentare të NATO-s në Tiranënjë cilësi e asaj që ka ndrynë statusin ndërkombëtar tipërisë. Gjatë tre ditëve të zhvtë punimeve të Asamblesë mentare të NATO-s, do të dihet përballimi me sfidat e vëqë aleanca jonë ka në të ardhafërt dhe të lar ët”.

Asambleja e NATO

në Tiranë, në fokussfidat e sigurisë

Një grup studentësh të

Universitetit “Aleksandër

Moisiu”, dëshmitarë të

fyerjeve seancën e kaluar

7/26/2019 FRD 17 Maj.pdf



konomi

Viti i mbrapshtëi biznesit të HEC-evela e hidrocentraleve të vo-la me koncesion ka nisur tërodhojë milionerët e parë.perspektivës së artë të tregutkesat gjithnjë e në rritje përtë pastër me çmime të sh-biznesi vendas i këtij sektori eveten ngushtë vitin që shkoi.

n presionin e ndryshimit tëës së çmimeve me ulje përnë që ata shesin, të ardhu-

bizneset e HEC-eve ranë% në fund të vitit 2015, teksami u rrit me 7.2%.Rregullator i Energjisë (ERE)

n se prodhimi në rritje i de-vënies në punë të 8 hidrocen-të reja më 2015, por bizneset

ha të sektorit kanë raportuarë nivelit të të ardhurave nganë nivele dyshifrore.

pas viti, prodhimi i en-nga privatët po zë një peshëiderueshme në prodhimin, pavarësisht se një pjesë einvestimeve janë të debat-e për efektet negative në Prodhimi i përgjithshëm

ër vitin 2015 nga gjeneruesitdhe me koncesion ishte 1

9 MWh ose 24.1% e prod-ë përgjithshëm neto ven-të 2015-s, nga rreth 22% qëë 2014.a e energjisë në treg e prod-ga HEC-et private arriti 57

ë euro në 2015-n, duke ume 10 milionë euro në kra-me vitin 2014. Por, nga anabizneset e sektorit kanë ulurm optimizmin për vitet nëpasi qeveria ka ndryshuars të rrugës rregullat e lojëscaktuara në kontratat fill-Çmimi i shitjes së energjisëo HEC-e, me vendim të En-

gullator, është ulur me 27%fillimi i vitit 2014. Rënia eurave nga kjo lëvizje e pa-kuar ka vënë në vështirësiare disa biznese të sektorit,i kanë kryer investimet meankare. Kthimi i investimit

mimet e reja është shtyrëpaktën tetë vite -shprehetMehmeti nga Shoqata e

esve të Energjisë së Rin-me, njëkohësisht adminis-HEC-it të Tërvolit. Të njëjtinim ka ngritur edhe Dalip i cili operon në këtë sektorvitit 1996 me HEC-Gjancin.se, referencat që ka marrë

ër përcaktimin e çmimit tësë energjisë (ku përfshihetmimi i energjisë bërtham-Bursën e Hungarisë) nuk

në me cilësinë e produktit qëEC-et private në Shqipëri që

ërësisht energji e pastër.

neset e HEC-eve,rdhurat në rënie pikiatë

ardhurat e kompanisë Euron që është e dyta më e mad-eg pas HEC-Ashtës, ranë mevitin 2015. Arkëtimet e kom-ishin 873 milionë lekë atë

Bizneset e HEC–eve me koncesion pësuan rënie dyshifrore të të ardhuravenë vitin 2015 prej rishikimit në ulje të çmimeve të shitjes së energjisë

parashikimet e KESH, duke e bërtë pamundur blerjen e të gjithë sasisë së ofruar. Për rrjedhojë, KESH

akumuloi detyrime të prapambetura në vlerën e më shumë se 3milionë eurove më 2014. Në këtsituatë, autoritetet publike vunnë lëvizje Entin Rregullator të Energjisë, i cili në fillim të vitit 201rishikoi me ulje çmimin me të cilikoncensionarët shisnin energjinndaj KESH, nga 9,1 lekë në 7.lekë. Tarifa do të rishikohet çdvit. Për këtë kategori prodhuesishpërcaktimi i tarifës së prodhuesvtë energjisë elektrike nga hidrocentralet për vitin 2016 u kushtëzua nga publikimi i raportit vjetotë Bursës së Hungarisë. Pas publikimit të raportit, ERE procedome përcaktimin e tarifave fikse t

energjisë që do t’u paguhen prodhuesve të energjisë elektrike nghidrocentralet, e cila është 7.4 lekose 0.2% më e ulët se vitin e kalua

Sipas ERE, çmimi 7.448 lekekWh i miratuar me Vendimie Bordit të ERE-s nr. 13, dat16.02.2016, do të jetë çmimi me tcilin prodhuesit e energjisë nga hidrocentralet do të shesin energjine prodhuar prej tyre përgjatë vit2016. Ky çmim rezultoi i përafërme atë të vitit 2015 (7.636 lekëkWh), duke mos krijuar luhatjtë mëdha të kostove për Furnzuesin Publik me Shumicë, koste cila është e transferueshme tkonsumatorët tariforë. Për investitorët, këto vendime të Entit Rregullator janë në shkelje thapur të kontratave dhe kancenuar rëndë sigurinë juridike AREA (Shoqata e Prodhuesve ngEnergjitë e Rinovueshme, nëpër

eve më të mëdha në vend.Për shkak të këtyre faktorëve, të

ardhurat e HEC-eve do të uleshinnë masën 45% dhe do të rriteshinpër shkak të pritshmërive më tëmira për reshjet gjatë 2016-s nëmasën 15%. Në neto, të ardhuratdhe për rrjedhojë norma e fitimitdo të ulej në masën 30% krahasuarme vitin 2014, llogariti administra-

tori i Tërvolit. Duke marrë para-sysh që prodhimi maksimal i vitit2010, përveç rritjes së kapacitetevetë instaluara në një masë të madheu ndikua nga kushtet shumë tëfavorshme hidrike, vihet re ritmii lartë i rritjes së prodhimit ngaHEC-et e dhënë me koncesion,veçanërisht gjatë periudhës 2008-2014. Një rritje e konsiderueshmeu vërejt gjatë vitit 2013, ku prod-himi nga HEC-et e vogla ishte 2.5herë më i madh në krahasim mevitin e mëparshëm. Kontribut tërëndësishëm në këtë rritje të prod-himit ka HEC-Ashta, i cili gjatë vitit2013 prodhoi 211 GWh ose 28% tëtotalit të prodhimit nga këto HEC-

e, sipas burimeve zyrtare nga ERE.Prodhimi total i energjisë është

zgjeruar vitin që shkoi me 24% dhearsyeja themelore janë reshjet. Sirezultat i kësaj situate, prodhimi kashënuar rritje si për HEC-et publikedhe për ato private. Sipas shifravetë përpunuara nga Enti Rregullatori Energjisë, prodhimi nga HEC-etnë pronësi të Korporatës Elektroen-ergjetike Shqiptare është rriturme 30%, ndërsa nga prodhuesitprivatë, me 7.2%. Zgjerimi i prodhi-mit nga HEC-et e vogla ka ulur rit-min vitin e kaluar, edhe pse tregu ushtua me operatorë të rinj.

Fitimet, prodhuesit

me sytë nga qielli

Në total, prodhimi neto i en-ergjisë shënoi 5,865,670 MW menjë vlerë tregu 234 milionë euro,duke marrë në konsideratë çmimetmesatare të importit vitin që shkoi.Prodhimi i vitit 2015 ka qenë sipërmesatares së dekadës, por përveçsereshjeve, treguesi varet në një masëtë madhe edhe nga administrimii rezervës ujore. Një marrëveshjee vitit të kaluar ndërmjet KESHdhe OSHEE për shitjen e tepricavetë prodhimit të KESH për mbu-limin e humbjeve në sektorin eshpërndarjes (proces që nuk kishteqenë i lejuar më parë) ka rritur efi-

cencën e prodhimit të energjisë nëperiudha reshjesh të mëdha.Në totalin e të gjithë prodhi-

mit, kompania publike KESH kon-tribuoi me 75.8%, HEC-et e voglame koncesion me 17%, HEC-Ashtama 4%, HEC-et e Kurum me 6%

dhe HEC Peshqesh me 0.4%. HEC-i i Peshqeshit është futur në prod-him në pranverë të vitit që shkoidhe investimi ndodhet në zonën eMirditës. Kjo vepër e re në pronësitë kompanisë turke AYEN AS EN-ERGJI kontribuon me 10% të prod-himit në tregun e HEC-eve të vogla.Por kompania nuk ka kontratë meKESH për shitjen e energjisë. Buri-

met pranë tregut pohojnë se ajo eshet prodhimin në tregun privat,sipas përcaktimit në kontratën qëka nënshkruar me qeverinë shqip-tare për investimin. Me modelin eri të tregut të energjisë, që pritet tëmiratohet këtë vit, edhe prodhuesite vegjël do të kenë mundësi për tëgjeneruar tregje të reja jashtë Shq-ipërisë për shitjen e energjisë, dukemos përdorur KESH si blerësin evetëm. Duke qenë se, prodhimi i en-ergjisë nga HEC-et e vogla është nësasi më të mëdha se parashikimet,KESH është vënë në vështirësi për tëkryer pagesat vjetore për energjinëe prodhuar nga koncesionarët. Ngaanaliza e historikut të prodhimit të

energjisë elektrike të regjistruar nëvend, viti 2015 ka shënuar një prod-him të energjisë elektrike nga buri-met vendase mbi nivelin mesatar.Prodhimi maksimal mujor për vitin2015, është shënuar në muajin marsme 717 226 MWh. Ky prodhim i lartëështë realizuar kryesisht nga hidro-centralet në administrim të KESHsh.a. Prodhimi mujor minimal gjatëvitit 2015 është realizuar në muajintetor me 237 419 MWh. Prodhimipër vitin 2015 është 5,866 GWh,pra një prodhim mbi mesatarenshumëvjeçare 1985-2015 me rreth1,243 GWh.

Të ardhurat e bizneseve, në

varësi të Bursës së Hungarisë

Të paktën 100 biznese të HEC-eve janë të ekspozuara ndaj ndry-shimeve të çmimeve të energjisënë tregjet ndërkombëtare, sido-mos ndaj Bursës së Hungarisë, ecila është marrë si referencë ngaEnti Rregullator i Energjisë përtë përcaktuar tarifat vjetore, metë cilat këto HEC-e duhet të she-sin energjinë. Kjo metodë i shkonlogjikës së ekonomisë së tregut,por nga ana tjetër është në shkeljeflagrante të kontratave fillestareqë bizneset e HEC-eve kishin meqeverinë, pohojnë operatorët. Nëkëmbim të rritjes së investimeve

në sektorin e energjisë, ish-qeveriaBerisha detyroi kompaninë pub-like KESH që të blinte energjinënga prodhuesit e vegjël, me njëçmim 9.1 lekë. Mirëpo duke qenëse investimet në HEC-e përparuanshumë sh e t, rodhimi i t re kaloi

vitit të kaluar nga më shumë 1.2miliardë lekë në vitin 2014. Rënie tëtë ardhurave me 27% përjetoi edheHEC-i i Tërvolit. Rënia në niveledyshifrore vijoi edhe për AlbanianGreen Energji me 26%, por tkur-rjen më të madhe të të ardhuravee shënoi Balkan Green Energy me46%. Të ardhurat e gjashtë opera-torëve kryesorë në tregun privat të

prodhimit të energjisë kanë rënëdukshëm në vitin 2015. Shkak krye-sor është bërë ulja e çmimit në 7.6lekë për kilovatorë nga 9.1 lekë qëishte niveli i çmimit më 2014. Porburimet nga tregu pohojnë se,përveç uljes së çmimit, një arsyetjetër ishte ulja e prodhimit indi-vidual nga HEC-et koncesionare.

Reshjet gjatë vitit 2015 kanëqenë të përqendruara në pjesënveriore të vendit, duke favorizuarmë shumë prodhimin në HEC-etnë pronësi të KESH–it (kompanisëpublike të prodhimit të energjisë).Ndërsa koncesionarët e vegjël tëpërhapur kudo në Shqipëri, nukkanë përfituar njësoj nga resh-

jet ndaj për shumicën e prej tyre,prodhimi ishte më i ulët në 2015.

Bledar Mehmeti, administra-tor i HEC-it të Tërvolit, thotë sepritshmëritë janë disi më pozitivepër sa u përket reshjeve në vitin2016. Ndërsa në lidhje me futjene kapaciteteve të reja në sisteminprodhues nuk shprehet shumëoptimist, sepse paqartësia e krijuar nga politikat e ndërmarra kadëmtuar rëndë besueshmërinëe institucioneve financiare nëvend për të financuar, si dhe kalarguar investitorët nga sektori.“Sado që retorikat politike mundtë kundërshtojnë, ne shohim senë 2015 kemi shumë pak HEC-e të

reja të përuruar, në ndryshim mevitet 2013 dhe 2014, ku pjesa më emadhe e HEC-eve ekzistues kanëfilluar nga puna në këtë periudhë”,thotë Mehmeti.

Në lidhje me normën e fitimitështë e qartë se ajo vjen çdo vitdhe më shumë në ulje, duke lar-guar investimet në sektor. Faktorëtqë ndikojnë, sipas Mehmetit, janërritja e tatimfitimit nga 10-15%,gjithashtu referenca e çmimit tëblerjes te Bursa e Hungarisë edhepër 2016 dhe më pas llogaritja eçmimit afatgjatë nga ERE midistë tjerash bazuar te kthyeshmëriae investimeve për një periudhë

15-vjeçare do t’i ulte të ardhurat nëmasën 20-30% krahasuar me 2014.Futja e HEC-eve si subjekte

të disbalancave do të rëndontenë kosto HEC-et duke ulur çm-imin e blerjes në masën 15-20%,sh e on zotëruesi i n ë re HEC-

7/26/2019 FRD 17 Maj.pdf



ekonomi Tregu i koncesionarëve u zgjerua edhe me tetë operatorë të rinj në 2015-n, duke zënëtë prodhimit neto. Politikat rregullore kanë rënduar klimën e bizneseve pr

jet padisë së ngritur në Gjykatëndministrative të Shkallës së Parëë Tiranë pretendon se Vendimi

ERE është marrë në kundërsh-m me kuadrin ligjor në fuqi dheenon të drejtat e prodhuesve

vegjël të energjisë elektrike tëarashikuara nga Ligji për BurimetRinovueshme dhe nga kontratat

oncesionare mes të licencuarvehe Ministrisë përgjegjëse për En-gjinë. Aktualisht, lidhur me këtë

adi, gjykata pranoi kërkesën eRE për shpalljen e mos juridik-onit dhe si e tillë kjo çështje ështëaluar për shqyrtim në Gjykatën epelit Administrativ.

HEC-et në ndërtim, zgjerojnë

kapacitetet me 22%

Me gjithë klimën e vështirë-uar të biznesit për shkak të rritjes

taksave dhe mosrespektimit tëontratave, prodhimi i energjisëhtë i vetmi sektor që po afron in-

estitorë vendas dhe të huaj. Prejvestimeve të reja, kapacitetet e

rodhimit të energjisë do të jenë26 MW, sipas ERE.

Duke marrë parasysh edheqinë e përgjithshme të instaluarprodhuesve privatë të energjisë

ektrike prej 447 MW, fuqia eërgjithshme e instaluar (e licen-uar) në vendin tonë rezulton 195 MW në fund të 2015-s. Por mevestimet e reja, këto kapacitete

ritet të shtohen me 22%.

Operatori i Transmetimit të En-gjisë, OST, parashikon të lidhëë rrjet 426 MW për periudhën nëjim, nisur nga të dhënat që kaarrë nga investimet në proces.ga kaskada e lumit Devoll do tërodhohen 171 MW n a HEC-i Ka-

livaç, 100 MW, nga HEC Fang, 72MW, nga HEC Gostime 21.5 MW,nga HEC Qarrishtë 37 MW, nga

HEC Terrnovë 9.35 MW dhe ngaHEC Rapun 3-4 dhe 9 MW.

Kompanitë publike

dalin nga gropa

Me largimin e kompanisë CEZnga administrimi i OSHEE dhendërtimin e një skeme agresivepër grumbullimin e faturimevetë energjisë, kompanitë publikeOSHEE, KESH dhe OST kanë hyrënë vitin e dytë të rikuperimit, kurgropa e borxheve nuk po thellohet,por ka nisur të mbushet.

OSHEE ka arkëtuar në total përvitin 2015 shumën prej 65,7 mili-ardë lekësh ndërsa në vitin 2014ishin arkëtuar 49,7 miliardë lekë dhenë vitin 2013 vetëm 38,3 miliardë.Niveli i humbjeve për vitin 2015 u ulnë 31.3%. Një vit më parë, ato ishin37.8%, ndërsa në vitin 2013, arrininnë 45%. Operatori i Shpërndarjes,për herë të parë, del me një rezultatfinanciar pozitiv. Në vitin 2013, rezul-tati financiar ishte negativ, 27 miliar-dë lekë, ndërsa në vitin 2014, negativ,4,5 miliardë lekë. Nga të dhënat para-prake, bilanci i OSHEE për vitin 2015del pozitiv me 14,9 miliardë lekë.

Një situatë pozitive ka qenë edhekompania publike e prodhimit tëenergjisë KESH. Një menaxhim mëi mirë i reshjeve, e kanë ndihmuarKorporatën Elektorenergjetike Shq-

iptare të ketë bilanc më të përmirë-suar për vitin që shkoi. Të ardhuratnga shitjet ishin mbi 19 miliardëlekë, krahasuar me një vit më parëato u rritën 77%. Në ndarjen messhitjeve në tregun e rregulluar, (krye-sisht famil arët) dhe tre un e ar-

regulluar, duket se prodhimi i kas-kadave të KESH-it po shkon gjithnjëe më shumë për tregun e rregulluar.Me gati 14 miliardë lekë, mbi tre tëkatërtat e së gjithë energjisë së shi-tur e ka dërguar te familjet. Në tre-gun e parregulluar, edhe pse sasia eshitur është rritur shumë më tepërse një vit më parë, në fakt mbetet iulët krahasuar me vitet e kaluara.Por kompanitë publike të energjisë,KESH dhe OSHEE, kanë akumuluarborxhe në bilance që aktualisht janënë mbi 800 milionë dollarë.

Konsumi, prodhimi vendas

nuk plotëson nevojat

Me gjithë zgjerimin e kapac-iteteve prodhuese nga investimete reja dhe reshjet e mbara, sërishprodhimi vendas nuk i plotësonnevojat e konsumit. Deficiti ndër-

mjet prodhimit dhe konsumit nëvitin 2015 ishte 20%. Nga 7,265,525MW/h, prodhimi vendas ishte5,865,670 MW/orë ose 20% mëpak. E gjithë sasia tjetër është im-portuar nga kompanitë publike.

Energjia elektrike rezultontë jetë konsumuar më pak gjatëvitit 2015 sipas Entit Rregulla-tor të Energjisë dhe kjo për arsyetë miradministrimit më të madhtë përdorimit të produktit ngakonsumatorët dhe për shkak tëdimrit të butë. Konsumi total en-ergjisë ishte 7,265,525 MWh nga7,793,434 MWh që ishte më 2014.Konsumi i energjisë po ndjek tra- jektoren e zhvillimit të ekonomisë

dhe konsumit të mallrave të tjera.Treguesi shënoi rënie për dy viteradhazi ndërkohë që nga 1995 derinë vitin 2008, llogaritet se ka pasurnjë rritje mesatare vjetore mbi 6%.Ulja më e madhe ka ndodhur nëkonsumin e energjisë nga famil- jarët. Në vendin tonë, konsumifamiljar në raport me konsumin epërgjithshëm të faturuar për kon-sumatorët tariforë për vitin 2015përbën rreth 49.6%, duke shfaqurulje prej 8.4% në krahasim me vi-tin 2014. Konsumatorët privatëzënë 37.8% të faturimit total tëOSHEE, duke shfaqur rritje me6.8% krahasuar me vitin 2014. Njëpeshë të rëndësishme në kon-sumin e energjisë elektrike zënëedhe konsumatorët buxhetorë dhe jobuxhetorë, të cilët zënë 12.6% tëfaturimit total të OSHEE me njërritje prej 1.6% nga viti i kaluar.Nga studimi i profilit vjetor të kon-sumit të energjisë elektrike, tiparikarakteristik i këtij profili ështësimetria thuajse e plotë e kon-sumit dimër – verë, analizon EntiRregullator, duke vënë në dukjese edhe këtë vit vërehet i njëjtifenomen, përdorimi i energjisëelektrike për ngrohje. Çdo ndry-shim i temperaturës së mjedisit re-flektohet menjëherë në konsuminditor të energjisë elektrike, pikër-

isht të efektit nga përdorimi osemospërdorimi i ngrohjes elektriketë banesës. Gjatë stinës së verës,në muajt korrik dhe gusht, ten-denca e pikut është në rritje, i cilinga viti në vit po bëhet më evidentdhe lidhet me ërdorimin ithn ë

e në shkallë më të gjerë të pajisjeveklimatizuese. Për periudhën 1998-2015, me përjashtim të vitit 2010,vendi ynë rezulton të jetë një im-portues neto i energjisë elektrike.

Biznesi i energjisë, zgjerohen

alternativat

Tregu i energjisë po zgjerohetgjithnjë e më shumë si në drejtimtë prodhimit, por edhe në sekto-rin e tregtimit. Edhe pse ligji i rii energjisë që liberalizon më tejfurnizimin me energji nuk ështëbërë ende funksional, shumë bi-znese i drejtohen Entit Rregullatorpër leje në fushën e tregtimit. EREpohon se, për vitin 2015 ka pasurrritje të aplikimeve për licencim,të paraqitura në ERE nga subjek-tet e ndryshme. Nga 64 aplikime tëparaqitura nga subjektet gjatë vitit

2014, për vitin 2015 janë paraqitur73 të tilla. Janë rritur aplikimet eparaqitura për aktivitetet e prod-himit, tregtimit dhe furnizimittë energjisë elektrike, si dhe nëaktivitetet e gazit natyror. Ka njëulje në aplikimet e subjekteve përmodifikimin e licencave, ndërsaaplikimet e paraqitura për rinovimapo transferim licence janë në tënjëjtin nivel me vitin 2014. Nga73 aplikimet e paraqitura në ERE,gjatë vitit 2015, nga subjektet endryshme, për 61 prej tyre, Bordii ERE-s ka vendosur licencimine tyre, ndërsa 12 aplikime të tjera janë në proces dhe licencimi i tyredo të finalizohet gjatë vitit 2016.

Ndërsa këtë vit kanë vërshuar tëtjera kërkesa, sidomos për lejeprodhimi dhe tregtimi.

Hyrja në fuqi e ligjit të ri për en-ergjinë në vitin 2018 duhet t’i gjejëtë gjitha bizneset në tregun privat tëenergjisë, ndërsa që nga qershori i2016, klientët e tensionit të mesëmtë furnizohen nga privatët dhe joOSHEE. Projektmodeli i tregut tëenergjisë që është për diskutim nëgrupet e interesit bazohet në njëmodel të avancuar të mekanizmitfinanciar për të cilën tregu shqip-tar nuk i ka njohuritë e nevojshmedhe madje është skeptik. Por EntelaCipa, këshilltare për Energjinë nëMinistrinë e Industrisë dhe Energ- jetikës, pohon faktin se modeli qëështë zgjedhur për të zhvilluar tre-gun e energjisë në Shqipëri është njënga më të avancuarit në Europë, porse adoptimi i tij nuk është i pamun-dur. Cipa kujton se në treg operojnëkompani me zë nga Europa të tillasi, austriakët e Ashtës dhe norveg- jezët e Statkfrat të Devollit, dhe ngaana tjetër ka operatorë në pjesën etregtimit që kanë mundësi dhe ka-pacitetet teknike për të zhvilluar tre-gun e energjisë nëpërmjet Bursës.

TEC–i Vlorës dergjet

nga defekti

Termocentrali i Vlorës është

sot dëshmia e gjallë e dështimittë politikave të qeverisë dhe do-natorëve në sektorin e energjisë.TEC, i cili është ndërtuar me njëkredi 90 milionë euro ka katër viteqë rri në konservim. Por edhe sikurdefekti të mos ekzistonte TEC o

të vihej në punë, prodhon eme kosto më të larta se imthonë ekspertët brenda sekt

Edhe gjatë vitit 2015 nukprodhuar energji elektrikTEC Vlora. Ky TEC ishte pakuar të vihej në punë gjat2011, por për shkak të problteknike të konstatuara gjatëmeve, ende nuk është munvënia në punë e TEC-Vlora.sh.a. dhe kontraktori i ndërtTEC-it janë në proces gjyqëszgjidhjen e kundërshtive me defektin në sistemin e fdhe mbylljen e njëanshme ttratës nga TCM (nga kompkontraktuar) që në vitin 2012

Pritet që një kompani cializuar konsulence të përfuprojektin e riparimit të defesistemin e ftohjes në TEC-

Mendohet nga KESH që tgatitet një studim pre-fiziku do të analizohet në mënyhasuese kosto e përdorimit tnatyror në prodhimin e enelektrike nga TEC Vlora.

Projekti TAP, si po e nxit t

Gazsjellësi TAP përveçsetë zgjidhë nevojat afatgjatë tdit me gaz për ngrohje dhçmime ekonomike, po shiheitës për zgjerimin e mëtejshtregut të energjisë në vend. Qshqiptare synon të nxisë ndëe TEC-eve në zonën nga kalogazsjellësit, gjithashtu ndërti jetit të shpërndarjes brenda

dhe transiti nëpërmjet degTAP do të zgjerojnë frontet epër biznesin e energjisë.

Projekti TAP-AG po shiknjë projekt që krijon unazënnë Europë, kjo do të bëjë që diversitet furnizimi me gazror, por njëkohësisht lidhjaardhmen e afërt me Projektdo të bëjë vendin tonë njlidhëse në drejtim të MalitKosovë, Maqedoni dhe Kroalidhje me projektin IAP, qevaplikuar për financime të prpranë Komisionit Europianpo punohet ngushtësisht mveritë e dy shteteve të tjera kuky projekt, Malit të Zi dhe Krpër sigurimin e këtyre fonduke shkuar drejt realizimit projekti. Njëkohësisht projekduke kaluar në drejtim të Vpërshkon ne mënyrë gjatësoritoret e vendit tonë, dhe përhojë do të shërbejë si një mtral, rrjet transmetimi i pretë lartë, duke siguruar furniqëndrueshëm afatgjatë me g

Ky projekt do të bëjë lidhjprojektin TAP-AG, nëpërmjeipërisë, Malit të Zi do të pdojë në Kroaci, dhe nga ky pdo të përfitojë, Kosova dhe BHercegovina. Gjatësia e këtijcioni do të jetë 511 km, do të

portojë 5 bcm/vit dhe përfinga kjo sasi gazi do të jenëipëria me 1bcm/vit, Mali i 0,5 bcm/vit, Bosnjë-Herce1bcm.vit, Kroacia me 2.5 bcKosova do të marrë gaz nëpSh i ërisë.

7/26/2019 FRD 17 Maj.pdf



arsye se ata mbajnë qëndrim tëkeq duke mos dhënë rendiment nëpunë”. Ndërsa për vitin 1950 ishinrealizuar 110.000 ditë pune, dukebërë më shumë se 15 milionë lekë.Për këtë qëllim, kishin punuar 900të burgosur, citojmë Dervishin.Përshkrimi për tharjen e kënetëssë Maliqit, ja si vjen: “Pas një

pushimi punimet rifilluan përsërimë 15 maj 1950 me 550 personadhe në fund të qershorit edhe me350 të tjerë. Punohej deri në brezme ujë, mes vështirësisë së kalla-mave dhe ushunjëzave. Transportii baltës ishte shumë i vështirë. Pu-nohej edhe për kanale dytësore qëderdheshin mbi kanalin kryesor.Më 28.1950, Tasi Marko, i besuarii udhëheqjes emërohet sërish ko-mandant i kampit. Gjatë vitit 1950,Tasi ka qenë komandant kampeshnë Maliq dhe në Peqin. Në punëpër çdo ditë kanë marrë pjesë1.068 të burgosur. Rendimenti ityre ka qenë i mirë. Në një kon-

ferencë u vendos që ushqimetqë u vijnë të burgosurve nga sh-tresa e lartë, t’u merreshin e t’u jepeshin të gjithëve. Kjo edhe përarsye se ata mbajnë qëndrim tëkeq duke mos dhënë rendiment nëpunë” -thuhej në raportin e datës13.8.1948.

***

At-Anton-Harapi -para-g jyqit-ushtarak_Tirane-me-1946BedeniKavajë, 1948, 1950

Në vend tjetër i tmerrshëm ipriste të dënuarit. Duhej ndër-

tuar një kanal që niste nga zonakënetore e Bedenit (quhej edhekëneta e Zhabjakut) e përfundontenë lumin e Shkumbinit. Kanali dotë lironte fushën nga uji. Në prillderi më 28 nëntor 1948 u punuapër hapjen e kanalit. Të burgosuriterdhën nga burgjet e Shkodrës, El-basanit dhe Durrësit si dhe disa ngakëneta e Maliqit. Ata u vendosënnë Baraka të sajuara për disa muajpunë. Patër Zef Pllumi, i ri atëherë,ishte një ndër të burgosurit e ard-hur nga Shkodra, që punoi në këtëkamp. Ishte interesant fakti se këtupunuan në një brigadë të vetme29 priftërinj, katolikë të ardhur të

gjithë nga burgu i Shkodrës. Këtaishin: Mikel Koliqi, Toma Laca,Nikollë Shelqeti, Nikollë Laska,Rrok Fisku, Nikollë Mazreku, NdueSuma, Ndue Soku, Mark Hasi, ZefKurti, Çiril Cani (75 vjeç), Frano

Kiri, Dionis Makajm, Karlo Serreqi,Leon Kabashi, Alkes Baqli, FilipMazreku, Mëhill Miraj, Mark Hara-pi, Jak Gardini, Anton Luli dhe Al-fonc Çuni. Nuk kishte vend në botëqë kishte bërë kaq shumë priftërinjnë një kamp të tillë pune të rëndë.Një tjetër i dënuar ishte edhe SamiRepishti: “Arritëm në kamp në

orët e vona mbasdrekës” zbritëmnjëni pas tjetrit, e në rresht e mbasnumërimit hymë brenda nga portae madhe. Kampi ishte vendosurnë faqe kodre, e shikonte mbi njëfushë të mbulueme, aty-këtu mepellgje uji, një kënetë gjysmë ethame, që ma vonë morëm veshse quhej këneta e Bedenit, Kavajë”-shkruan Rrepishti.

Puna e parë ishte zhdukja e njëkodrine të vogël afër Shkumbinit.Të dënuarit punonin tetë orë nëditë, por shtohej një orë për “ndertë shokut Stalin”, e pas saj një orëpër “nder të shokut Tito” , e në fund“një orë për komandantin, shokun

Enver” . Kushtet e jetesës në kampishin të gjitha të këqija. Ushqimi nëatë Shqipëri të varfër nuk mund tëishte i mirë për pjesën që perseku-tohej më shumë. Kur të burgosu-rit i ishin ankuar komandantit tëkampit se uji ishte i pisët, ai ishtepërgjigjur: “Ju po e shihni se gjellaqë merrni është aq e hollë, saqë pota lini të ftohet zëvendëson ujin”.

Në një raport të datës 28.7.1948të organizatës së komunistëve tëKavajës, thuhej se të burgosuritishin “shfrytëzuar deri në palcë”,megjithëse hasnin në problem setoka ishte e fortë e me gurë. Moralii të burgosurve vlerësohej “shumë

i dobët”. Vetëm një i burgosurkishte thënë se anglo-amerikanëtdo zbarkonin dhe qeveria komu-niste do rrëzohej, sepse edhe meJugosllavinë i kishin prishur mar-rëdhëniet. Për këto fjalë, ky i dënu-ar u lidh në shtyllë për 30 minutadhe u la në diell në datën 24.7.1948(AMPB, F 60/1, V.1948, D.4. Fleta 3)

“Në punë marrin pjesë për çdoditë 790-800 të burgosur. Rendi-menti i tyre është i mirë…Nor-ma që është caktuar vazhdon tëtejkalohet, megjithëse vendi ështëi fortë. 5 kurse kundra analfabet-izmit ndiqen nga 128 vetë. 70% etë kursantëve kanë përfituar mjaft

mirë. 5 kurse profesionale ndiqennga 171 vetë dhe 60% e tyre shko- jnë mirë”, -thuhej në raportin edatës 13.8.1948. Përveç lodhjesnë punë, me kalimin e kohës u bëe lodhshme edhe largësia e fron-

ulturë

Përshkrimet vijnë tronditëse për punën e rëndë dh

trajtimin në kampin më unik në botë, siç ishte ai e Beden

ndërtuar në Kavajë, ku regjimi mblodhi 29 priftërinj n

një brigadë, duke i vënë në kushte mizerable. Një vend

tjetër i tmerrshëm i priste të dënuarit. Duhej ndërtua

një kanal, që niste nga zona kënetore e Bedenit

Kur Enveri bashkoi nëjë brigadë 29 priftërinj”rshkrimet vijnë tronditëse

për punën e rëndë dhe trajt-min në kampin më unik nëç ishte ajo e Bedenit ndër-Kavajë, ku regjimi mblodhi

tërinj në një brigadë, dukenë kushte mizerable. Njëetër i tmerrshëm i pristeuarit. Duhej ndërtuar një

që niste nga zona kënetorenit (quhej edhe këneta ekut), e përfundonte në lu-Shkumbinit. Kanali do tëfushën nga uji. Në prill

ë 28 nëntor 1948 u punuapjen e kanalit. Të burgosu-hën nga burgjet e Shkodrës,nit dhe Durrësit, si dhe disaneta e Maliqit…duke u ven-në kampin e Bedenit. Ky

ndër kampet më famëkeqeimit, ku ndër 1.200 per-ishin kryesisht njerëz tëoktorë, ish-oficerë të lartë,katolikë e myslimanë dhe

ë… Për këtë, tanimë Shq-

ka një hartë më të gjerë tëve dhe kampeve të punës nërë, e relatuar në një botim

et dhe kampet e Shqipërisëiste” të arkivistit Kastriot

hi, botuar së fundi nga Insti-tudimit të Krimeve dhe Pa-të Komunizmit. Ky studimkor vjen i plotë, i shoqëruarorte të Arkivit të Ministrisëndshme, si dhe dëshmi etë atyre që vuajtën dëni-këto burgje e kampe. Libri

ledh gjithë informacioninr rreth përndjekjes politikeipëri në vitet 1944-1991, në

me burgjet, kampet e punës

yruar, kampet e internimita me gjemba, si dhe vendettë internimit. Ndërsa Der-a vënë në foton qendroreertinës kampin e punës sëar të të burgosurve nr. 313ç, viti 1973 dhe fotoja tjetërvetëvarjen në një qeli burguë dënuari. Kjo foto që pub-është e panjohur. Ndërsa

ell dinamikën e të burgo-ipas viteve, veprat e shumtakryen, janë disa prej infor-

neve që përfshin ky studim.hi, duke cituar një raports 13.8.1948, bën të ditur senë për çdo ditë kanë marrë

1.068 të burgosur. Rendi-tyre ka qenë i mirë. Në një

encë u vendos që ushqimetjnë të burgosurve nga sh-lartë, t’u merreshin e t’u

n të gjithëve. Kjo edhe për

Arkivisti Kastriot Dervishi sjell në një libër, gjithë informacionin rreth përndjekjes politiknë Shqipëri në vitet 1944-1991, në lidhje me burgjet dhe kampet e punës së detyrua

tit të punës nga vendi i banimit.Gjatësia e kanalit rriste gjatësinëkilometrike prej kampit e në këtëmënyrë kthimi i tyre atje ishtegjithnjë i lodhshëm e i mundim-shëm. Puna në Beden u ndërprepër shkak të shirave të dendura qënisën ato kohë. Pamja që ofrontekampi i ngjante një fushe plehrashose një vendi të pisët me praninjerëzore. “Në gjysmën e tetorit,kampi i Bedenit kishte pamjen enjë grumbulli plehrash, që merito-nin t’i vihej zjarri për të mos për-

lyer botën me mikrobe”, shkruan At Pllumi.

Më 28 nëntor 1948 punimetu ndërprenë. Ish i dënuari Beqir Ajazi shkruan për kampin e Bede-nit:

“Pjesa më e madhe e të burgo-surve të Tiranës, politikë dhe ordin-erë, u dërguan këtë vit në kampin eBedenit të Kavajës. Aty kishin sjellëdhe të burgosur nga Berati dhe nga Vlora. Kështu që ishim bërë atyafro 1.200 veta, sistemuar në disakapanona që karkasën e kishimprej druri, mbulesën prej katr-amaje dhe anash ishin veshur merrogoza. Qëllimi i kësaj pune ishte

që të bëhej një kanal vigan përrrëzë kodrave të Bedenit, i gjatë 7kilometra, i gjerë sa të shkon lirishtnjë “Skoda” në fundin e tij, përfun-dimi i këtij kanali dilte në kënetë tëZhabjakut. Kjo e fundit do të tha-

hej nga ne, kurse ujërat e kanaldo t’i hidhnin në Shkumbin kullimet e kodrave, si dhe makrosadhe qelbësirat e kësaj kënete. Punaty ishte e organizuar në brigadëqë kishin një efektiv prej 150-20të burgosur secila. Komanda kampit ngrinte dhe frynte normame qëllim që të justifikonte ushqimet dhe normat e atyre të shumtëve që nuk punonin.

Komandanti i Kampit ishtnjë toger, Hysniu nga LabëriaNë pamje të jashtme, ky njeri t

jepte përshtypjen e një mësueose të një intelektuali të panjohudiku në ndonjë fshat të humbuMbante dhe syze. Mjerisht ky ishtnjë gjarpër shullëri që ta quktesa veta, sa dhe me anë të tërasaj urdie spiunësh, me të cilët kishte rrethuar veten. Në krye ttërë kësaj brigade spiunësh ishtHamdi Lemo, nga Kuta e Mallakastrës së egër. Dhe cilësorin e egër” që kishte kjo pjesë e Mallakastrës e justifikonte plotësishme personin dhe personalitetie Hamdi Lemos…Për të kulluakënetën e Zhabjakut, na kishicaktuar nja 40 veta djem të rinj dh

të fortë. Kishin sjellë aty dy barktë vogla me lopata, na vendosninë dy rreshta, sipas dispozitave tinxhinierit dhe në mes tonë qëndronin dy barkat. Duhej të hapnim një savanelë. Megjithëse dij

7/26/2019 FRD 17 Maj.pdf



humë fjalë të huaja, kësaj nuk iasha ditur kuptimin. Po këtë do taësoja në praktikë. Duhej të zhv-heshim vetëm në brekë, të hynimë kënetë, në vendet e caktuaraga inxhinieri dhe duke respektu-

spangon që ishte vënë breg më

reg, do ta kërkonim vendin meëmbë dhe të ngulnim belin nëuzën dhe në kalmuqin e fundit tëënetës. Si ta kishim mbushur be-n, duhej ta nxirrnim nga uji dhe

shkarkonim nëpër kofshë” (Be-r Ajazi, vepër e cituar).

Punimet në Beden rifilluan më0 gusht 1950, dhe më 16 shta-r 1950 këtu erdhën edhe forcatUrës së Bonës. Përllogaritej sehin bërë 60.000 ditë pune dukealizuar rreth 6.8 milionë lekë.

ërveç hapjes së kanaleve, tëurgosurit ishin përdorur edheër shpyllëzime, mbjellje etj., qëerësoheshin në 16.017 ditë pune.

AMPB, F. 50,V.1950, D.380)Në shtator 1950 këtu erdhën të

ënuarit që punonin në Bishqem.hmet Bushati është një tjetër iënuar që ka punuar në Beden. Nëamp këtu ishte komandant Beqirço, i cili më parë kishte qenë në

ampin e Orman Pojanit. Në këtëamp është sjellë edhe Vangjel Mi-ojorgji, i dënuar në procesin eoçi Xoxes, por ky trajtohej mirëga komanda. Në nëntor 1950, tëurgosurit e Shkodrës janë kthyerë vendin e tyre.

Pak ditë para se kampi të mb-lej, u vra në kamp i dënuari Mus-fa Vata, gjoja sikur donte të arra-sej. Ai kishte vuajtur 2 vjet dënimhe donte vetëm disa ditë të liro-ej. Edhe vetë komanda e kampitshte dalë në përfundimin se aiuk donte të arratisej dhe se rojashte ve ruar abim.

arbëreshët

Arbëreshët janë një realitet, si për trashëgiminë gjuhësore që ruajn pesë shekujve, ashtu dhe për dëshmitë historike që janë një doku

Shqiptaria midismodeleve antropologjike

Në Shën Gjergjin shqiptar, një veprim-tari mes komuniteteve italo-shqip-tare dhe Shqipërisë më 7 maj kishte

një rëndësi të veçantë, si nga ana gjuhësore,

ashtu dhe antropologjike-letrare dhe vë nëqendër një çështje lidhur me identitetin kul-turor. Historia e një populli arbëresh (italo-shqiptar) është një histori që e gjen tek iden-titeti i kulturave mesdhetare, një çelës leximibazë. Janë realitete mesdhetare që kanë pa-sur gjithmonë një kontakt me detin, pavarë-sisht vendosjeve të brendshme të popullsisëarbëreshe. Në fund të fundit shqiptarët, sidje dhe sot, vinin dhe vijnë nga deti. Vendetqë regjistrojnë doke, zakone, gjuhë traditëdhe histori arbëreshe në Itali janë 50: 3 nëPulja, në Kalabri janë 33 komuna arbëreshe.Të mirat kulturore (trashëgimia kulturore nëkuptimin e përgjithshëm) të këtyre vendeve,përfaqësojnë një çelës leximi për një pro-ces, jo vetëm të njohjes, por mbi të gjithë tëvlerësimit dhe përfitimit si në planin shken-

cor, ashtu dhe didaktik-pedagogjik.Njohja e trashëgimisë së tyre është njo-

hje e territoreve në elementet e tyre të lid-hjes mes së shkuarës dhe së tashmes dhesë tashmes me zhvillimin kulturor nga tra-dita e proceseve informuese. Një rrugëtimqë lidhet me identitetin e tyre dhe praninëe lashtë dhe të sotme në troje. Këto prekinkrahina si Puljan, Kalabrinë, Siçilinë, Bazi-likatën, Kampanian, Molizen dhe Abrucon.

Ka një lidhje të ngushtë në të mirat kul-turore të komunave me shqiptarë në Itali,midis trashëgimisë arkitektonike (trashëgim-ia historike dhe kulturore), gjuhës dhe kultit.Kjo do të thotë se të mirat kulturore përfaqë-sojnë në këto troje një shprehje të gjendjesliturgjike që shfaqet në simbologjinë e struk-turës. Duhet saktësuar një fakt që është kup-

timplotë për këto komunitete dhe lexohetsi një e dhënë laike. Qendra historike ështëgjithmonë e banuar dhe kjo ndodhet gjith-monë në qendrën historike.

Një vizion i tillë i shkëlqyer, regjistro-het në Çivita në Shën Gjergjin shqiptar,por edhe në Fameta, në disa mjedise nëShën Marcano, të Shën Xhuzepes dhe nëdisa vende të rrafshit siçilian. Mendoj përpeizazhin-grazhd të Shën Palit në Bazi-likatë, apo Ururi. Pra, të mirat kulturoreqë perceptohen në historinë e banesave,bëhet një manifest i jetës dhe një manifesti përditshmërisë dhe kurrë një trashëgi-mi antropologjike. Është fakt pozitiv qëndikon në katër aspekte: sociologjik, histo-rik, artistik dhe dokumentar.

Por historia e këtyre komuniteteve ështëpërjetuar si dekodifikim i një procesi artis-tik. Në fakt kishat dhe manastiret (ShënDhimitri me Shën Adrianin dhe Qendrëne studimeve, në Specano shqiptare, apo nëkomunitetet e Rrafshit të shqiptarëve) janëmbru tësit, o vetëm të n ë a arati historik

dhe arkitektonik me rrënjë dhe model ori-ental, por përbëjnë mbi të gjitha një imazhtë një projektimi artistik.

Kalabria është në qendër të këtij itinerari:

nga provinca e Kozencës tek e Krotones dheKatanxaros. Një itinerar që prek peizazhindhe kulturën, ritet dhe format e traditës. Njëudhëtim mes arbëreshëve të Kalabrisë ështënjë udhëtim që na vendos në qendër të njëraporti mes Perëndimit dhe Lindjes. Kishae Shën Mërisë së Firmos është fotografiatipike që bashkon thjeshtësinë e struk-turës dhe kultin e qytetërimit albanofon.Ndërsa Katedralja e Lungros është takimimidis stilit të rafinuar të Lindjes së Mesmedhe dëshirës për perëndizim të artit. Njëkulturë e llojit kryesisht bizantin, që zhvil-lohet në një kryqëzim mes romanikut dhebarokut: nga thjeshtësia e kishës së Firmoste tepria dhe masa e katedrales së Lungros;nga thjeshtësia lineare e Makias te formatbaroke të Shën Dhimitrit; nga bizantini i

restauruar i kambanores së kishës së ShënPjetrit dhe Paolos së Specanos, te sheshi izbukuruar i fushës së Bariles. Aglomerateurbane që deklarohen artistikisht përmesnjë tradite që ka si një të mirë bazë kultin.Pasuri kulturore në pjesën më të madhe nëkëto vende, janë ato të kultit.

Që të qëndrojmë në Tokën e lashtë tëOtrantos, ku ka disa nënvizime të skalitura.Në Pulja ka tri komunitete arbëreshe (italo-shqiptare). Një në provincën e Tarantos,Shën Marcano i Shën Xhuzepes dhe dy tëtjera në atë të Foxhës: Kieuti dhe Kastekve-kio të Puljas. Këtu gërshetohen kultura po-pullore dhe identiteti etnik-gjuhësor. Njëproces qytetërimi që ka si themel historikvlerën e traditës. Janë territore që rezultojnëtë prekura nga një kulturë minoritare, por

që kanë një vlerë të madhe antropologjike.Pulja, si Kalabria në veçanti, apo Bazilikata,

Siçilia, Molize dhe dy krahina të tjera mbrojnëtrashëgiminë e minoriteteve, duke mos har-ruar vlerat e Bashkimit të Italisë dhe identitetittë një tradite që tregon historitë e veta të ndry-shme. Arbëreshët janë histori, traditë dhe kul-turë. Trashëgimia e tyre futet në një vizion tëgjerë në planin e identitetit. Mbetet themelorraporti mes vendeve që e praktikojnë gjuhënarbëreshe dhe atyre vendeve që i humbën do-ket, zakonet, traditat, përveç gjuhës.

Italia është një komb që ka shpërndarë njëkartë gjuhësore heterogjene në të gjithë terri-torin e saj. Nga katalanasja e pranishme nëSardenjë, te greqishtja në Pulja dhe Kalabri,nga shqipja e gjallë në shtatë krahina, te sllo-

venishtja në Paraalpet Xhulie, në Kars dhenë afërsi të Goricias, Triestes, nga serbishtjanë Istria dhe Molize, në franko-provencalennë Alpet piemonteze, në Kalabri, në Valed’Aosta, në Pulja. Janë 12 komunitete etnike-gjuhësore të njohura sot në Itali dhe të mbro-tura n a li et në fu i. N ë hartë e uhëve ë

ka pas faktorë të rendit historik. Arbëreshët u mbajtën deri tani,

ndjenja komunitare ishte dhe është mthellë. Nga ana tjetër, veprimtaria e tyre

drejtuar gjithmonë ndaj faktorëve kuqë përfaqësuan referime vlerësuese. lemi është të rikuperohen identitetet pnjë njohjeje më të madhe që prek asheterogjene, që shkojnë nga format aologjike te gjuha, nga të mirat kulturorekonet. Në fakt, një prej raporteve themluhet te gjuha, të folurat dhe dialektet.

Rasti i komuniteteve arbëreshe emblematik. Arbëreshët janë një realpër trashëgiminë gjuhësore që ruajnpesë shekujve, ashtu dhe për dëshmitorike që janë një dokument dhe jo një çelës leximi themelor, që nxjerr nshenjat e një përkatësie. Në Itali pësojnë, jo vetëm një diversitet, por trepraninë e një dygjuhësie origjinale të josur thellë dhe të strukturuar në

e ndryshme të Italisë. Formojnë nthelbësore me kulturat e padukshbotës ballkanike dhe funksioni i rititdëshmia e transmetimit të një traditetë rrënjosur thellësisht në ndërgjegje

Sot riti grek shprehet në 26 prej 50 niteteve. Bëhet fjalë për një të dhënë qret në kauzë jo vetëm faktorë të rendipor pas tij, është një përfitim i thellë i vkulturore të origjinës. E njëjta formë eturave fetare të çon në dimensione etiestetike të formimit lindor. Ka një kitalo-shqiptare të transferuar, por ka dtraditë kryesisht arbëreshe. Janë mbi 10arbëreshë sot në Itali, edhe pse në heteritetin e tyre kanë një ndjesi të përbashkterritorin. Këta arbëreshë thithën një fotë dyfishtë, përveç të shprehurit në dy

që krijoi rrjedhoja të dy modeleve kulPikërisht nga kjo pikëpamje, funksionsurive kulturore mbetet themelor, passhprehje e një dëshmie të qytetërimduhet trashëguar dhe transmetuar.

Mes vendeve arbëreshe ka një fjaedhe pse qëndron në bazë homogjenlohen, ndonjëherë në lidhje me zonritoriale. Këto vende në realitet, edhruajnë një koherencë gjuhësore, tmodele të pranishme në një territor mkime, jo vetëm gjuhësore dhe heteroPra, ka pasur një përthithje të modeleturore popullore dhe institucionale.

Dygjuhësia e përforcon në fakt nde përkatësisë. Arbëreshët janë ata qëatdheun, e humbën atë dhe për këtë j

ndërgjegjshëm për vuajtjet e diasporhistorinë e tyre ka elemente që e për jnë origjinën e kulturës së MesdheuMesdhe, që realizoi një takim mes qymeve. Një takim, që në letërsi është zuar mes popujve të detit dhe tokës.

Për atiti: Ar an Th.

nga Pierfranco Bruni

7/26/2019 FRD 17 Maj.pdf



hëndet

13 ushqime që përmbajnënivel të lartë magnezi

Personat me diabet

tip 2, tension të

lartë të gjakut

ose sëmundje që

lidhen me tretjen

e ushqimit, si dhe

ata që marrin

medikamente

për probleme

me mëlçinë apo

osteoporozën, janë

në rrezik më të lartë

të kenë mungesë

magnezi

ke konsumuar këto 13 ush-risni shanset që ju të mer-

agnezin e domosdoshëmpin tuaj përmes ushqimit.zi është një mineral shumësishëm, i cili ju ndihmon qëi zemrën, muskujt dhe imu-e trupit tuaj. Por përpara seerrni suplemente shtesë, jutë dini se ka një ndryshimh mes mungesës dhe pam-hmërisë së këtij minerali nëhenjat e mungesës përfshi-vjella, përzierje, lodhje dhee të oreksit. Megjithatë, per-me diabet tip 2, tension të

gjakut ose sëmundje që lid-e tretjen e ushqimit, si dhemarrin medikamente për

me me mëlçinë apo osteo-n, janë në rrezik më të lartëmungesa magnezi.

a

pse është i rëndësishëmzi? Sepse ndihmon në kry-

e më shumë se 300 funk-e metabolike në organizminut dhe secila qelizë në trupin

nevojë për këtë mineral, qëë funksionojë si duhet. Çkase mungesa e këtij mineralidësishëm për organizmin

ell probleme të rënda.

pi

trupin tonë, rreth 60% ezit është në kockat tona,etër është në indet e trupit

tëm rreth 1% është në gjak.e rritur duhet të marrin 400

dërsa gratë duhet të marring; kjo rritet me 420 mlg dheg, respektivisht pas moshës Por cilat ushqime e përm-

në nivel të lartë?

amet

amet përmbajnë magnez,ë të të cilit reduktohet bllo-

nëve të gjakut, nxitet rrjed-oksigjenit dhe reduktohetradikaleve të lira, që dëm-

emrën dhe sistemin kardio-r.

at e susamit

at e susamit janë të pasuralcium, hekur, bakër, zink,

na, fosfor, vitaminë E dhera dhe mangan. Ndihmo-tretje, shtojnë qumështin e

nënat e reja dhe rregullo-in e çrregulluar menstrual.

at e lulediellit

veçse përmban magnez,lulediellit janë një burimi kalciumit, tejet i rëndë-për shëndetin e kockave.

kësaj, falë nivelit të lartë tëve të polisaturuara (të ngo-të cilat mund të ndihmo në

të yndyrave, veçanërisht për shëndetin e zemrës.

BrokoliBrokoli është luftuesi natyro

për shumë lloje të kancerit, dukpërfshirë kancerin e gjirit, kancerin e mitrës, kancerin e prostatëskancerin e organeve të brend

shme, si: mushkëritë, mëlçinëzorrën e trashë, veshkat etj. Pobrokoli është veçanërisht i mirpër kancerin e gjirit dhe kancerie mitrës, sepse ai heq estrogjenishtesë nga trupi. Kjo për shkak tpranisë së fortë antikancerogjensi sulfora-phane, dindolylmethane, beta-karotenë, selen dhvitamina të tjera si:vitaminë Cvitaminë A dhe vitaminë E, zinkkalium dhe disa aminoacide, tcilat janë efikase kundër agjentëvkancerogjenë. Efekt detoksikuesPrania e vitaminës C, sulfurit dhdisa aminoacideve, e bëjnë brokolin një detoksikues shumë të mirë

Misër i ëmbël

Misri i ëmbël përmban në nivetë lartë minerale dhe vitaminat EK, B, C dhe D, hekur, magnez, kalium, kalcium, aminoacide dhfosfor – ky produkt është thjesht pazëvendësueshëm në dietën tonëPërdorimi i misrit të ëmbël ështërekomanduar për njerëzit që vua jnë nga probleme të zemrës dhkanë diabet. Gjithashtu, parandalon zhvillimin e kancerit, si dhështë një produkt ideal për fëmijët

Bizelet

Bizelja përmban në sasi t

madhe kalium, fosfor, magnezkalcium, hekur, selen dhe zink. Bizelet janë shumë të ushqyeshmpasi përmbajnë shumicën e vitaminave të grupit B, të cilat shërbe jnë për të përmirësuar metabolizimin e karbohidrateve, proteinavdhe yndyrave. Ato janë të pasurme vitaminë B1. Bizelet janë ploacid folik dhe një burim i mirë i riboflavinës, niacinës dhe piridoksinës. Bizelet përmbajnë gjithashtnivele të larta të vitaminës A, C dhK. Shumë kalcium, magnez, mangan, zink, bakër, hekur dhe kalium. Përmbajnë shumë proteindhe duke qenë se kanë proteina t

një cilësie të mirë, mund të bëhezëvendësuese të mishit nëse konsumohen në sasi të njëjtë me tëJanë burimi më i mirë i fibrave ttretshme dhe kanë nivel shumë tulët yndyre. Health.com

në zvogëlimin e nivelit të kolester-olit të keq në gjak tuaj, veçanërishtkur hahen në mënyrë të moderuar.

Banania

Banania është një burim i mirëi elementeve sikurse është po-tasium, magnez dhe vitamina B6.Përbërës që përdor organizmi ynëpër të mbajtur trupin në formë.Nga ana tjetër, jo të gjithë e dinëse banania është një frutë e pasur

me antioksidantë, të cilët ndihmo- jnë organizmin tonë nga veprimii radikaleve të lira. Banania ndih-mon në forcimin e sistemit nervor,ndihmon në humbjen në peshëdhe kontribuojnë në prodhimin erruazave të bardha të gjakut, falëkontributit të vitaminës B6. Mbitë gjitha, kjo frutë shton humorine mirë. Një banane me madhësirreth 126 gramë, përmban 450 mgpotasium, 30 gramë karbohidrate,3 gramë fibra, 19 gramë sheqerdhe 1 gramë proteinë.

Bimë braziliane

Anakardi është një bimë meorigjinë nga Brazili. Emri rrjedhnga forma që të kujton atë të zem-rës. Falë përbërësve, kjo bimëështë një ndihmë shtesë kundërosteoporozës dhe kolesterolit tëlartë. Përmban flavanoide të cilat

mbrojnë sytë nga agjentët agresivë.Gjithashtu, përmban më pak yn-dyrë sesa frutat e tjera të thata.

Djathë

Djathi është një burim shumëi mirë për përfitimin e magne-zit. Po kështu, nga djathi mar-rim proteinë shtazore, vitaminat A, D, E dhe vitaminat e grupit B.Djathi përmban edhe proteina tëçmuara, të cilat organizmi i njeri-

ut nuk i prodhon vetë dhe të cilat janë të domosdoshme në jetën epërditshme. Kalcium dhe fosfor kadhjetë herë më shumë në djathësesa në qumësht (më së shumtika në djathërat e fortë), ndërsa tedjathërat e tjera kjo ndryshon derinë katër a pesë herë. Përbërja e ka-liumit është pothuajse e njëjtë site djathi ashtu edhe te qumështi,ndërsa përqindja e natriumit varetnga kripa e shtuar.

Farat e kungullit

Farat e kungullit janë shumëtë pasura me magnez, gjithashtu janë një burim i pasur i zinkutqë ndihmon gjatë rregullimit tësistemit imunitar, i cili zvogëlonrrezikun nga infektimet virusale siështë gripi dhe ftohja. Farat e kun-gullit janë shumë të mira për shën-detin e zemrës si dhe zvo ëlo në

lodhjen kronike e depresionin.

Fara e lirit

Farat e lirit janë të pasura maacid yndyror, omega-3 dhe ome-ga-6, fibra, kalium etj. Vaji, faratmadje tabletat e farave të lirit qëkonsumohen si mbështetje e tëushqyerit, ndihmojnë në pastri-min e sistemit të tretës, uljes sëkolesterolit në gjak, efekti mbro- jtës kundër paralizës dhe kancerit,

është i dobishëm për memorie.

Qumësht i skremuar

Për rëndësinë e qumështit kenidëgjuar aq shumë, saqë përballëinformacioneve rreth tij mbase jeni ngopur. Mirëpo në fakt për-fitimet që marrim prej konsum-imit të tij, janë mahnitëse. Kështu,me konsumimin e një filxhaniqumësht, përfitoni një të tretën ekalciumit të përditshëm të reko-manduar. Gjithashtu, qumështipërmban kalium, vitaminë D, pro-teinë dhe vitaminë B-12.

Miell tërshëre

Përmban magnez në nivel tëlartë, folate, fibër, kalium, omega-3 si dhe acide yndyrore. Gjithash-tu, me konsumimin e tërshërësdhe miellit të tërshërës, ju ndih-moni edhe mba t en nën kontroll

7/26/2019 FRD 17 Maj.pdf



letërsi

Shekspiri imTemës mbi Shekspirin duat’i qasem nga vetja ime.Nga Shekspiri im. Më ka

pëlqyer të hamendësoj se çdonjeri mund ta ketë Shekspirin evet. Prej vitesh mendoj se e kamnjë të tillë. E kam takuar që nëadoleshencën time. Me kohë ai urrit brenda meje, është me muadhe sot. Nuk dua të më ndahet.Në librin tim ‘Rrënjët’ (1972) gjenpoezinë “Hamlet”, frymëzuarnga Shekspiri. Ismail Kadare kashkruar se, kur vizitoi kështjel-lën mbretërore Elsinor në Dani-

markë, iu kujtua kjo poezi. Mëpas, me mbresat e kësaj vizite,(ndër të tjera, kishte fjetur në tënjëjtin hotel me Hiro Hiton, pe-randorin japonez) ai shkroi njëpoezi për Hamletin, botuar te li-bri “Koha”. Më parë se t’iu citojdiçka nga poezia ime ‘Hamlet’,dua të them se me Shekspirin jamtakuar vonë. Në vitin 1961. Ishanë klasën e tretë në shkollën emesme pedagogjike, ish-shkollaNormale, në Elbasan. Në atë vitna e bëri të njohur për herë tëparë Shekspirin profesori ynë iletërsisë, Besim Qorri. Ai ishteshtatshkurtër, topolak, me faqetbuçko, me zë prej fëmije dhe…

shumë i dashuruar me letërsinë,me Shekspirin. Na kishin thënëata të vitit të katërt: dale, dale,s’keni marrë vesh asgjë prejletërsisë, pa dëgjuar profesor Be-simin t’iu flasë për Hamletin. Ai jepte katër leksione të plota përShekspirin, d.m.th., nuk pyeste,nuk vinte nota, nuk jepte detyrashtëpie. Hynte në klasë dhe nëheshtje, si në tempull ne prisnimtë fillonte ligjëratën për Hamle-tin, Otellon, Makbethin, Romeodhe Xhuljetën, Jul Qezarin.

Nuk dija, nuk kisha lexuar as-gjë për Shekspirin. As të tjerët nukdinin. Në kohën e librave me bal-listë e me partizanë, të filmaveruso-sovjetikë me kooperativistetë lumtura, me komisarë të kuq eme bjellogardistë, Shekspiri na er-dhi si shpëtim. Këta të tijtë ishinlibra: me magjistrica, me helmenë vesh, me fantazma, me arapë tëzinj, të tmerrshëm që e therin dhepastaj e puthin gruan e vdekur, metë dashur që në varreza pinë hel-min për njëri-tjetrin …. Ku kishinqenë këta libra? Profesor BesimQorri kishte qenë aktor në vitet’30. Kur ishte kthyer nga studimet jashtë, kishte luajtur në dramat eEthem Haxhiademit. Disa thoshinse kishte luajtur rolet e femrave.Të tjerë thoshin se rolet e femrave i

kishte luajtur profesori i fizkulturës.Për mua, profesor Besim Qorri kaqenë aktori i parë tragjik dhe më imiri, aktor që i luante të gjitha roletshekspiriane, burra dhe gra. Ai mafuti Shekspirin në gjak.

Ai sh e onte n ar et, ndalte te

Shekspiri jeton ende, edhe katërqind vjet pasi ka vdekur. Brezi im e ka pidhull. Veç jo gjithmonë ia kemi dalë ta bëjmë të tillë dhe për studentë

Pas Shekspirit nuk

ka më tragjedi

të vërteta në

teatër. Ka drama.

Pushteti nuk është

më hyjnor. Ka

rënë konsensusii publikut për

pushtetin si e

dhënë hyjnore, për

monarkun absolut.

nga Sadik Bejko

Por kur kam qenë keq, e kam lexu-ar patjetër. Është shumë ngushël-lues. Vepra e tij është të biesh dhetë dalësh nga një fatkeqësi. Ham-leti të mëson që mos të vetizolo-hesh kur të bie e keqja mbi kokë.Po iu nënshtrove të keqes të thithnë zinë e saj më të zezë.

Kam lexuar se tema qendroree tragjedive të tij është pushteti,temë e mishëruar te treshja: mbre-ti, uzurpatori i fronit, trashëgimtarii fronit. Secili syresh është person-azh dhe kryepersonazh. Hamletiështë tragjedia e trashëgimtarit,

Makbethi – tragjedia e uzurpatorit,Mbreti Lir – tragjedia e humbjes sëkurorës. Asnjëri nuk e gëzon paqë-sisht e deri në fund të jetës fronine mbretit. Historia luan me ta, cafigurina tragjike që kurorëzohenpërkohësisht me pushtetin su-prem. Pushteti i gjithëkohshëmështë hyjnor. Hyji ua delegon atëca tokësorëve, që ndonjëherë ng- jan se ata janë bërësit e historisë.Por pas pak, historia i vret ata një-soj si aktorët skenikë, për ta gë-zuar vetëm për vete privilegjin epushtetit. Mbi njëzet perandorëromakë u vranë nga garda, miqtë,nga gratë a bijtë për t’u marrëpushtetin. Në Bizant i verbonin

publikisht, u prisnin gjymtyrët pe-randorëve të rënë nga froni.

Pas Shekspirit nuk ka më tragjeditë vërteta në teatër. Ka drama. Push-teti nuk është më hyjnor. Ka rënëkonsensusi i publikut për pushtetinsi e dhënë hyjnore, për monarkunabsolut. Pushteti buron nga votat,konfliktet gjejnë shtegdalje nëpër-mjet kompromiseve, tragjeditëpërfundojnë në dramë. Por Shek-spiri mbetet dhe pas shkarkimittë tragjikes nga froni hyjnor. Çfarëështë Shekspiri? Poezia e lartë, uni-versaliteti i temave, i mesazheve,i karaktereve; përzierja e tragjikesme komiken (kujtoj varrmihësinte Hamleti, varrmihës që porositverë, ndërsa këndon, thellon varrindhe hedh kafka me lopatë); njohjae pashoqe e njeriut, e pasioneve tëerrëta e të bukura të tij; skepticizmishekspirian; të mos moralizosh; të jesh në distancë të akullt, sa i shehtë gjitha dhe ua thua të mbarat etë prapat gjithkujt. Harold Bloom equan Shekspirin shpikës i njeriut,d.m.th. ka ndikuar aq shumë sa eka rikrijuar Njeriun. Shekspiri ështëpoezia, inteligjenca e lartë. Poeziaforcon unin, ndërgjegjen. Poeziaështë përgjimi i zërit të brendshëm,zë që i flet secilit. Shekspiri të më-son që ta dëgjosh këtë zë të brend-shëm. Të monologosh me zë a pa

zë si Hamleti. Makbethi, në mono-logun para vrasjes së Dunkanit,shpalos zërin e tij të brendshëm, tëcilit nuk ia dëgjoi këshillën, ndoqiambicien dhe… dhe përfundoi ‘nëferr-hapsanë’. Harold Bloom-i metë dre të et: ku t ua thotë Ham-

monologët, te detajet. Fytyra e tij,shtati i tij shndërroheshin. Faqetngjetheshin me mornica… zëri i tij jo burrëror, zë i hollë, prapë trans-metonte tragjizëm. Ishte Shekspiriqë e bënte tragjik figurën modestetë profesor Besimit, e bënte aqprekës, sa edhe pas më shumë segjysmë shekulli nuk e harroj. Aikur shpjegonte nuk qe dikushi ifutur nën xhaketën e Shekspirit.Ishte një copëz njerëzore e gjallë,me mish e me gjak, një substancëtragjike lëvizëse. I dalë prej vetes,na recitonte: “Edhe ti, Brut, Brut

biri im …” pastaj italisht: “Anchetu Brutus, Brutus, figlio meo”! Ah… u ngulën kamat… dhe gjakudoli për ta parë.

Ky profesor sikur kish zbriturnga qielli për ne që nuk dinim, nukkishim lexuar asgjë për Shekspirin.Shumica ishim konviktorë, ngafshatrat. Ne vinim nga një Shqipëri90 për qind analfabete. Atëherënuk kishte TV. Përkthimet e Shek-spirit nga Noli nuk ishin ribotuarende. Në kinema jepeshin filmame propagandë…

Më pas e kam lexuar, e kam parëShekspirin në skenë dhe në ekran.Më 1965 e pashë Hamletin nëninterpretimin e aktorit Naim Fra-

shëri. Shqipëria në ato vite kishtetre Hamletë: Kadri Roshin, KujtimSpahivoglin, N. Frashërin. E pashëme të tre. Isha student. Në audi-torë ecja me plastikën aktoresketë Naim Frashërit – Hamlet. Jashtëkontrollit pëshpërisja me zë copamonologësh, batuta, si : Hapuni.Jam Hamleti i Danimarkës. Ishai dehur me Shekspir. Te i ndjeriprofesor Besim Qorri, kjo dehje qeshkruar përbrenda si një lëngatëqë nuk shërohet kurrë. I sëmurëme Shekspir… që na e ngjiti edhene…Pastaj erdhi në kinema ak-tori britanik Lorenc Olivier. Dhe tëtjerë aktorë… Te Bielinski, kritiku ishquar rus, kisha lexuar rreth trid-hjetë faqe mbi Shekspirin. NgaPasternaku lexova Hamletin qëthoshte “më ndjekin si egërsirë”…Në njërën nga këto ditë shkrovapoezinë ‘Princ Hamlet’. Nuk lejohejnga botuesi fjala “princ”… dhe ebotova me titullin “Hamlet”:

Kur në histori fryjnë erëratDhe shemben muret e kalbura

të botëve,Kur kombet, shtet shkunden si fletëtNë vorbullën e madhe të shqo-

tave,Ti vret naivitetin e shkollarit, Vështron shekujt nga kështjel-

lat bosh,Braktis skenat, del prej ekranit

Edhe s’pyet më: “Të rrosh a tëmos rrosh?”Shekspirin e kam lexuar gjithë

jetën. Kam ndjekur kritikën… stu-dimet mbi të. Kam dhënë leksione.E kam lexuar kur kam qenë mirë.Jo atëherë kur kam enë i lumtur.

leti monologët, të tjerëve? Jrrosh a të mos rrosh… ) iavetes. I bën mirë dëgjimi, përzërit të brendshëm. Kjo ështzia. Poezia mbase nuk ka fushoqëror. Jo, ka funksion të pferrin e ndërgjegjes nga mKadare ka një libër “Hamletii vështirë”, një sprovë që e rvështrim transversal këtë tqë edhe sot hap mundësi lexpashtershëm. Në librin “Mënë kafe Rostand” flet për xaMakbethit. Xanxa e fantazNë fillim, fantazmat i shfa

magjistrica, që i thonë tëmbretin. Më pas, Makbetmbush jeta me fantazmat e avriste. Letërsia e madhe e kthnjeriun duke nxjerrë fantazmhambari, nga ferri ynë i ndërgNuk do t’i përfundoja këto shpa thënë se shumë monologëspirianë i di përmendësh. Iavetes, me raste i them edhe tavolina me miq. Di dhe shumkëngët tragjike a groteske Shekspiri sipas gjendjes së pazheve: Ofelia e çoroditur k“Shën Valentinin sot po festojdemona e dëshpëruar këndoshelg, o shelg i zi”. Për disa ngmrekulli përkthimi ende duh

dimë për nder Fan Nolit.Shekspiri jeton ende,

katërqind vjet pasi ka vdekuBrezi im e ka pasur idhu

jo gjithmonë ia kemi dalë tatë tillë dhe për studentëtSidomos me këta të sotmkëta… brezin e smartfonëvnjë nga provimet e vitit të kolegu im më thotë se prinstudentes së radhës i kishte domethënë atë studente dukalonim. Asaj i kishte rënë etje Shekspiri. Kolegu im, qndër mend mos ta dëgjozgjua: “Ou, Shekspiri, pa nKy koleg është nga ata që ta fjalën në mes. Nuk dëgjon dlloj njeriu. Sidomos për Shrin veç vetes, s’duron t’i flasënjeri. Shtrëngoi dhembët adhe i duroi mëk-mëket e vamikut. Edhe ajo mbaroi shp

Por ai gaboi kur e pyetajo kish lexuar ndonjë nga vShekspirit. “Po, kam lexuar, tTingëllon aq bukur italisht”isht…?”, pyeti kolegu. “Po, ajo, sa tragjikisht vjen dhe nëe aktorëve italianë. Është shki madh italian”. “Ashtu?” “Po,sor, jam e sigurt për këtë”. Kim ulëriu: Përjashta, maskam’u zhduk sysh, përjashta!

Shekspiri që ka jetuar kaq

them se do të mbijetojë sa njeriu. Ma do mendja dhe zemdo t’u bëjë ballë dhe këtyre ge djemve me nga dy smartfon

* Ese e mbajtur në Fier, bimin me temë: Katërqind vSheks irin e Servantesin

7/26/2019 FRD 17 Maj.pdf



port

torike,ova

arësohetFIFA

K osova është anëtari I 210-të i FIFA-s. Në Me-ksikë u mor vendimi historik për anëtarësi-

min e Kosovës në Organizatën Botërore të Fut-bollit. 10 ditë pasi u bë pjesë e Uefa-s, Kosova

u pranua dhe në FIFA, ku mori 141 vota pro,nga 205 vende në total që kishin të drejtë vote.Një vendim që I jep përfundimisht pavarësinëfutbollistike Kosovës, që nga tani e mbrapado të jetë pjesë me të drejta të plota e FIFA-s.Një fillim për futbollin kosovar, që tani mundtë marrë pjesë dhe në Eliminatoret e BotëroritRusi 2018, dhe pse është për t’u parë grupi në tëcilin do të bëjë pjesë, pasi bashkë me Kosovën uvotua gjithashtu dhe anëtarësimi I Gjibraltarit,ndaj mund të hidhet dhe short për grupin kudo të luajë eliminatoret e parë në histori Koso-va. Një arritje madhështore kjo për futbollin

kosovar pas më shumë se 3 dekadash përpjekjepër t’u njohur ndërkombëtarësisht. Një njohje,që u bë zyrtare këtë të premte, dhe që ishte dhe

një fitore e Fadil Vokrrit në betejën e tij drejnjohjes së futbollit kosovar, ku nëpërmjet njfjalimi të thjeshtë arriti të bindë, vendet e tjeranëtare për t’I dhënë votën pro Federatës Kos

ovare. “Ju falenderojmë që na dhatë mundësinqë të vendoset për të ardhmen e Kosovës. Përpara se të vendosni për të ardhmen tonë, dut’ju kujtoj se Federata e futbollit Kosovës ështe njohur nga Uefa, ndërsa sporti kosovar ështI njohur nga Komiteti Olimpik Ndërkombëtar.gjithë rrugëtimi ynë deri këtu ka qenë I ligjshëmdhe ne shpresojmë që të jemi anëtari I 210-tëFifas”. Pavarësisht përpjekjeve të Serbisë për tndaluar anëtarësimin duke kërcënuar dhe mapelimin e cështjes në Gjykatën e AbirtrazhiSportiv, në fund u votua pro hyrjes së Kosovënë familjen e madhe të Futbollit, Fifa.

Trajneri i Shqipërisë Giann

De Biasi, konfirmoi edhe një herse dëshiron ta respektojë kontratën me Federatën Shqiptartë Futbollit dhe se për momentiështë i fokusuar vetëm te finalee Europianit. I ftuar në emisionisportiv Domenica Sportiva, knë rolin e opinionistit ishte edhzëvendëstrajneri i kuqezinjvePaolo Tramezzani, De Biasi i la thapura zhvillmet e reja vetëm papërfundimit të eventit madhor tfutbolliy europian që do të zhvillohet në Francë. “Duhet t’u besojmmediave, sidomos në cështjet merkatos. Gjithmonë u paraprijnlëvzjeve të mundshme. Fakti q

më afrojnë me kombëtaren italiane është një nder dhe kënaqësi madhe për mua. Kam kontratë mFederatën Shqiptare të Futbolldhe dua ta respektoj atë. Tani jamfokusuar 150% te finalet e Europianit, më pas të shohim se cfarë dtë ndodhë”. Një nga cështjet e diskutuara gjatë emisionit ishte edhtransferimi i mundshëm i boshnjkut Miralem Pjanic te Juventustë cilin De Biasi e sheh edhe szëvendësues të Pirlos. Me kalimie kohës Pjanic mund të bëhet sPirlo, që e ka nisur si një trekuartispor më pas e gjeti veten në mënyrfantastike para mbrojtjes. Mendo

se Pjanic mund të ketë të njëjtievolucion. “Në këtë diskutim, DBiasi u kundërshtua nga GiovannTrapattoni, sipas të cilit Pjanic nudo të mund ta zëvendësojë Pirlonqë mbetet unik në stilin e tij”.

De Biazi fokusohet te

Shqipëria: Nuk largohem

bomberi

Hamdi Salihi, mungesa e madhee Skënderbeut në Vlorë

N jë finale për titullin, pa bomberin Hamdi Sa lihi. Skënder beudo të udhëtojë drejt Vlorës për ndeshjen e fundit të kampio-

natin me mungesa të rëndësishme në formacion, ku më shumërëndon ajo e Hamdi Salihit, i cili me kartonin e verdhë që morinë pjesën e parë me Partizanin pas një ndëryrjeje ndaj Filit, kaplotësuar numrin e nevojshëm për të munguar në sfidën pasard-hëse. Skënderbeut i duhet fitorja ndaj kuqezinjve për të mos uvarur nga takimi i “Qemal Stafës” mes Partizanit dhe Teutës, porpa golashënuesin më të mirë të kampionatit gjithcka bëhet edhemë e vështirë. Ndërkaq në kampin korcar janë të shqetësu ar edhepër fazën mbrojtëse ku po për arsye kartonësh do të mungojëedhe Tefik Osmani, duke lënë të zbuluar qendrën e këtij reparti,ku mbetet i vetëm Jashanica. Këto dy mungesa, vecanërisht ajo eHamdi Salihit, i cili ka shënuar 27 gola në kampionat dhe me të

gjitha gjasat do të fitojë edhe Këpucën e Artë, e rritin shkallën evështirësisë në transfertën me Flamurtarin. I mbetet nigerianitJames të mbajë mbi supe peshën e sulmit, por nigeriani edhepse u konsiderua një nga blerjet me të goditura të merkatos së jana rit, ka m undur të realiz ojë vetëm 6 go la m e Skënderbe un n ë16 ndeshje.

fushori

çe drejt largimit ngaOK, presidenti nuk e do

K limë e keqe rreth Ergys Kaçes”. Ky është titulli i një shkrimi tëpublikuar në faqen prestigjoze greke “Sportdog.gr” ku thek-

et se me shumë mundësi ky është sezoni i fundit i mesfushoritiptar në radhët e PAOK-ut të Selanikut. Sipas informacioneve me-ike, Kaçe ka bërë gati valixhet për të gjetur një destinacion të ri.ak është bërë sjellja e shqiptarit që sipas mediave greke ka ngjal-eagimin e presidentit, Ivan Savvides, i cili kjërkon që t’i japë fundnovelës së bisedimeve për rinoviomin, duke firmosur largimin ega Selaniku. Gjithsesi, “Sportdog.gr” thekson se PAOK synon të

fitojë sa më shumë nga largimi i Kaçes, kontrata e të cilit skadonverën e vitit 2017. Nëse zërat për ftohjen e marrëdhënieve mesollistit dhe presidencës konfirmohen, atëherë largimi i mesfush-gjatë muajve të verës mund të jetë thjesht çështje kohe pasi në tëdërt, Kaçe mund të lirohet në muajin Janar me parametra zero,

do të thotë se PAOK mund të humbasë shumë duke mos arkëtuarë qindarkë. Zërat e merkatos për shqiptarin kulmuan gjatë mua-

të verës por edhe në merkaton e dimrit të këtij viti por PAOK ten-deri në fund për ta bindur të firmoste një kontratë të re, por palët

kanë rënë dakort për detajet, duke vendosur të ndjekin rrugë tëyshme në të ardhmen.

lejboll meshkuj

rben Sako merr drejtimin e Studentitudenti i volejbollit të mesh-ujve mbyll një kapitull tëëndësishëm. Pas largimit tëit Ylli Tomorri, i cili ndër-

skuadër dominuese gjatëës së fundit duke e mbyllurn me një tjetër titull kampi-jtuesit e klubit kryeqytetasnë në stolin e skuadrës njëmër të njohur të volejbol-ptar, trajnerin Arben Sako.bjentet e Klubit Studenti,

rejtori Blendi Nallbani ai qëtoi emrin e ri të pankinës sëtit. “Pas një pune të madhenerin Ylli Tomorri sot ka ar-ë moment tjetër. Prezanto-

ë emër të njohur të volejbol-ptar, Arben Sakon, të cilit i

unë të mbarë dhe suksese.eroj Tomorrin për kon-n e madh që ka dhënë përub”. Më pas fjalën e morineri i Tiranës, i cili falën-

deroi klubin për mundësinë që idha, duke nënvizuar se një meritëtë madhe për ecurinë fantastiketë Stuidentit ka edhe paraardhësii tij. Në vijim ai u përqëndrua te eardhmja e skuadrës. “Studenti meardhjen time do të jetë në elitëne volejbollit shqiptar por duhet të

kemi parasysh që me rikthimin ePartizanit, ekipi i Studentit vihetnë pozita më të vështira dhe më se-rioze. Rezultatet do të jenë shumëtë shpejta”. I pyetur nëse Sako itrembet mundësisë se largimit tëlojtarëve, kryesisht me destinacionPartizanin, ai u përgjigj: “Kjo pyetje

ka kohë që shëtit në mendjen time.Lojtarët kanë të drejtë të zgjedhinpor unë kam bërë një plan afatg- jatë për skuadrën e meshkujve tëvolejbollit. Kemi nisur punën përngritjen e ekipit të të rinjve”. SipasSakos, Studenti nuk i trembet as-një rivali duke shtuar se ekipi i tijmbetet skuadra për t’u munduredhe gjatë sezonit të ardhshëm. Ai saktësoi gjithashtu se duke fil-luar që nga ky vit, Studenti do të

marrë pjesë edhe në turin e parë tëKupës së Kampioneve të Europës,duke nënvizuar se ky angazhim dotë ndihmojë në rritjen e skuadrës.Në fund të konferencës për shtyp,inspektori i Klubit ShumësportëshStudenti, Marsen Mara, vuri thek-sin te puna që do të bëhet përngritjen e ekipeve zinxhir. “Klubi iStudentit do të bëhet edhe një aka-demi volejbolli nga ku do të dalintalente të shumtë për të ardhmen”.

7/26/2019 FRD 17 Maj.pdf



sport

Ibrahimoviç largohetsi një legjendë nga PSGF

estë spektakolare e ParisSaint Germain për titulline 4-t kampion radhazi në

Francë dhe të 6-tin në historinëklubit. Në Parc des Princes pari-zienët mposhtën 4-0 Nantes dukekurorëzuar kështu një kampionatfantastik, të cilin e fituan zyr-tarisht 7 javë përpara fundit. Nëkryeqytetin francez protagonisti

kryesor i mbrëmjes ishte absolut-isht Zlatan Ibrahimovic i cili real-izoi një dygolësh në ndeshjen e tijtë fundit përpara publikut të ParisSaint Germain, sepse lamtumirapërfundimtare e Ibrës do të jetënjë javë më pas, në fund të finalessë Kupës së Francës mes skuadrëssë Blanc dhe Marseille që do tëzhvillohet në Stade de France. Kyishte titulli më i bukur i fituar ngaParisi në këto 4 vite sepse domin-imi i kryeqytetasve ishte prezentqë nga java e parë e Ligue 1 e derinë atë të fundit. 96 pikë të grum-bulluara në 38 ndeshje gjatë tëcilave Parisi shënoi 102 gola dhe

pësoi vetëm 19, statistika me tëvërtetë të cmendura që tregojnëpër forcën e skuadrës së LaurentBlanc. Momenti më kulmor nësfidën mes Paris Saint Germain-it dhe Nantes ishte në fundin esaj kur Ibra pasi shënoi golin e

dytë personal dhe të 4-tin përvendasit, la fushën e lojës edhepse Parisi i kishte kryer të trejazëvendësimet, duke i lënë të tijëtme një lojtar më pak. E gjithë kjo

ndodhi që Zlatan të merrte duar-trokitjet e tifozëve të pranishëmnë Parc Des Princes, por edhe përtu treguar të gjithëve se ai do tëmbetet gjithmonë në historinë eParis Saint Germain-it pasi vetësuedezi e konsideron veten një

mbret por edhe një legjenkësaj skuadre. Në javën e të Ligue 1, u përcaktuanshumë verdikte të tjera. KMonaco falë fitores ndaj

pellier siguroi biletën e për në Champions League nnë Europa League u kualifiNice dhe Lille. Toulouse smbijetesën ndërkohë që njegori më poshtë u rrëzuan dhe Gazelec Ajaçio.

Sulmuesi i Barcelonës, Neymar ka bërë një përmbledhje të sezonittë tij futbollistik. Gjatë një konference për shtyp pas fitores së titul-

lit, ai foli për suksesin La Liga, eliminimin nga Champions League sidhe marrëdhënien e tij me Luis Suarez. “Nuk di të them nëse ky ështësezoni im më i mirë. Më pëlqen të thyej cdo rekord, dua që cdo ditëtë përmirësohem akoma dhe më shumë si lojtar. Jam shumë i lum-tur për fitimin e titullit kampion. Dua të përgëzoj të gjithë shokët eskuadrës. Ishte një rrugë e gjatë dhe e mundimshme, por në fund iadolëm. Përsa i përkët marrëdhënies time me Suarez, mund të them që jemi miq shumë të mirë. Jam shumë i lumtur që fitoi cmimin “Këpucae Artë”. Champions League? Më vjen keq që nuk jemi në finale por, duatë përgëzoj dy skuadrat finaliste. Është një moment që duhet lënë paskrahëve dhe të mendojmë për të ardhmen.” Më tej braziliani foli përfinalën e “Kupës së Mbretit”, ku përballë do të këtë skuadrën e Sevil-

lias, por ai u ndal edhe te pjesëmarrja në lojrat Olimpike “Rio 2016”.“Përsa i përket finales së Kupës së Mbretit, mund të thëm se skuadraështë shumë e motivuar. Jam i sigurt se pas titullit në La Liga, ky do të jetë trofeu yne i dytë sezonal. Jam shumë i lumtur që do të marr pjesënë “Rio 2016”. Sigurisht që dëshira ime ishte të isha pjesë edhe e “Copa America” por, të gjithë palët ramë dakort që të aktivizohem vetëm nënjë prej këtyre dy evenimenteve sportive.”

sulmuesi

Neymar: Jam në përmirësim

ë vazhdueshëm

Juventusi e feston me goleadë titullin e 5-t kampion radhazi në Serinë A. Në ndeshjen e fundit të këtij sezoni bardhezinjtë mposhtën në Ju-

ventus Stadium, 5-0 Sampdorian duke i bërë mbylljen më të mirë njëkampionati që kishte si protagoniste absolute pikërisht Zonjën e Vjetër.Finalizimet e mbrojtësve Patrice Evra, Giorgio Chielini e Leonardo Bonuçidhe dygolëshi i argjentinasit Dybala kurorëzuan një sezon të cmendur përskuadrën e Allegrit që arriti të realizonte një përmbysje të pabesueshmeduke regjistruar 25 fitore në 26 ndeshje rradhazi. Vërshëllima e fundit egjyqtarit Gavilluci në duelin ndaj Sampdorias bëri që në Juventus Stadi-um të shpërthente festa për titullin e 32-të kampion në histori por që nështëpinë bardhezi e konsiderojë të 34-tin pasi i quajnë të tyret dy Scudet-tot që Juventusit ju hoqën nga federata italiane e futbollit pas shpërthimittë skandalit Calcoppoli. 91 pikë të grumbulluara 75 gola të shënuar dhevetëm 20 të pësuar, statistikat e këtij Juventusi janë me të vërtetë të frik-shme. Trofeu i 5-të radhazi i ngritur nga Gianluiggi Buffon mbi qiellin eJuventus Stadium tregon për forcën e këtij Juventusi që në këto 5 vite kadominuar futbollin italian për meritë edhe të lojtarëve të tillë si Bonuçi,Chiellini, Pogba e Marchisio, pa harruar kurresesi kapitenin legjendarBuffon që këtë sezon shfaqi një formë fantastike. Por ky është edhe titullii blerjeve të verës, ku mbi të gjithë qëndron Paulo Dybala , pa harruarMario Mandzukic, Sami Khediran apo Daniele Ruganin e Alex Sandron.Tashmë misioni i këtij Juventusi është të fitojë edhe në Europë. Në ndesh- jet e tjera të së Shtunës së Serisë A, Roma kaloi Milanin në San Siro duke emundur me rezultatin 3-1 falë golave, Salah, El Sharaaëy-it dhe Emerson,

për Milanin golin e nderit e realizoi Carlos Baça në castet e fundit. Por kjofitore nuk i shërbeu shumë Romës që nuk e arriti dot vendin e dytë, pasiNapoli nga ana tjetër shkatërroi 4-0 Frosinonen në San Paolo falë edhenjë tregolëshi të Gonzalo Higuain. El Pipita e mbylli këtë kampionat me36 gola në total. Zhgënjeu Interi që u mund 3-1 nga Sassuolo në MapeiStadium. Skuadra emiliane la pas Milanin në renditje dhe tashmë do tësh reso ë ë Juventusi ti m oshtë ku ezin të në finalen e Ku ës së Italisë.

festa

Juventus fitonme goleadë

itullin e pestëkampion

E

ardhmja e James Rodriguez është gjithnjë e më larg, Realit tdridit. Mesfushori kolumbian pëlqehet nga gjysma e Europ

sipas asaj që raportojnë mediat angleze e ardhmja e tij mund në Premier League. Golashënuesi më i mirë i Botërorit, Braziltë ka gjetur shumë pak hapësira në formacionin e Los Blancos marrjes së drejtimit të skuadrës nga ana francezit Zidane dhe l

i James nga kryeqyteti spanjoll nështë i pashmangshëm. Në këtë mka nisur një ankand mes klubevemëdhenj të Europës për të firmokolumbianin, por më afër tij pëmentin ndodhet Manchester UDjajtë e Kuq kanë gati një ofertë pmilionë Eurosh për të bindur dree Realit të lejojnë transferimin e Rodriguez në Old Trafford. Klubi mgues shpenzoi 80 milionë Euro

blerë 24 vjecarin nga Monaco dy vite më parë por një ofertë më t

se 70 milionë Euro, Los Blancos janë të gatshëm të hyjnë në bisme cdo klub tjetër. E ardhmja e James Rodriguez mund të jetë engushtë edhe me atë të Cristiano Ronaldos sepse nëse portugegohet nga Madridi për tu transferuar në Paris, te Reali nuk do ti lvetes të humbisnin edhe yllin e Los Cafeteros. Gjithsesi për mommë i mundshëm është largimi i kolumbianit sesa ai i luzitanit.

dokumenti

Manchester United bën gati

76 milionë euro për Rodrigues

7/26/2019 FRD 17 Maj.pdf



V E Z Ë

F S H A T

I - Ek s t r a t ë

f r e s k ë t a

N G A R RIT JA

E

L I R Ë

VEZA JONËAd r e sa COCOAL. shpk, Maminas, Durrës, Albania

Email: [email protected]

TË BLESH VEZË SOT NUK ËSHTË MË AQ E THJESHTË SI MË PARË:

1.Vështirësia e 1-rë : A po zgjedh vezën më të shëndetshme për fëmijën tim?2.Vështirësia e 2-të : Nuk i kuptoj çfarë thonë paketimet dhe ka kaq shumë lloje...

Të gjitha këto probleme tashmë i ka zgjidhur veza KOKOVE !

1.Të gjitha vezët e tjera janë nga pula të rritura në kafaze , pra industriale . Veza KOKOVE është VEZË FSHATI nga pulat e rritura në kapanone të hapura, JO NË KAFAZE dhe të kombinuar menatyrën, duke garantuar cilësi më të lartë dhe shije të shkëlqyer.

2. KOKOVE është veza më e shëndetshme jo vetëm se prodhohet nga pula të rritura me ushqimnatyral JO OMGJ por edhe sepse rriten në zonën e pastër dhe të shëndetshme të Çajupit.

NJE KOKOVE NE DITE ESHTE USHQIMI ME I MIRE NE BOTE !

Nje Kokove ne dite baraz me vetem 70 kalori por me 14 ushqyes esenciale !Nje Kokove ne dite eshte si te marresh nje tablete multivitaminale.

Nje Kokove ne dite i jep trupit tuaj:Koline qe i jep energji trurit dhe forcon kujtesen.Luteine dhe zeaksantine per mbrojtjen e syve nga rrezet ultravjollce dhe dielli.Proteine komplete per energji qe zgjat, riparimin e indeve te demtuar, ruajtjen e metabolizmit etjSelen qe është thelbësor për riprodhimin dhe funksionin e tiroides.Vitamine B9 ose acid folik per rritjen e qelizave dhe forcimin e metabolizmit.Vitamine A, qe eshte shume e rendesishme per ruajtjen e shikimit, lekures dhe imunitetitHekur, qe eshte i rendesishem per transportin e oksigjenit drejt organeve dhe muskujve.Zink qe eshtë i rëndësishëm për shëndetin e trurit, imunitetin dhe zhvillimin e qelizave.

REKOMANDIMI YNË :

•

Veza KOKOVE garanton shëndetin tuaj sepse është EXTRA e FRESKËT dhe më e kontrolluarsesa vezët e tjera që tregtohen nga fshati, që nga vaksinimi deri te kontrollet periodike ngainstitucionet e kontrollit ushqimor.

• Shumë vende të botës në respektim të të drejtave të shpendëve e kanë kufizuar rritjen

INDUSTRIALE të pulave në kapanone të mbyllura. Bashkohu edhe ti në mbrojtje të cilësisë!

CILËN VEZË TË ZGJEDH NË DYQAN?

Libri i dyte por shume bazik i autores se famshme Madam

Helena Blavatsky, mbi Teozofine, ‘fene e dijes’, historine

e saj, perfaqesuesit me te shquar te saj ne histori, rrenjet

e saj dhe ngjashmerite e ndryshimet mes saj dhe fese,

filozofise e shkences; ide mbi debatin mes kreacionisteve

dhe darvinisteve mbi origjinen e specieve; cilat jane ligjetbaze te Universit dhe ndertimi i tij holografik; dhe mbi te

gjitha nje analize e vecante e qenies, njeriut, elementet e tij

perberes, ne ndryshim nga feja dhe shkenca dhe ngjashmeria

me budizmin ne disa drejtime. Autorja ka qene e preferuara

e shume rrymave ideologjike dhe nga frimasoneria ne

shekullin e fundit dhe sidomos ka patur ithtare te saj nazistet

me te shquar, me ne krye Hitlerin, tek Shoqeria teozofiste

Thule ku spikasnin ideologe te ndryshem dhe teozofiste si

Karl Haushofer, Rudolf von Sebottendorf, Rudolf Hes, Alfred

Shelenberg, Ditrih Ekhart, Adolf Hitler, etj; Por nazistet i

shtremberuan parimet e saj themelore te barazise se racave.

Enti botues: Helga'SSecretsPerktheu: Capajev Zeres

Autor: Madam Helena Blavatsky

Nr. faqeve: 380

Çmimi: 1 000 leke

Një nga librat më të rëndësishëm

Documents

FRD 17 Maj.pdf