FRD 10 maj.pdf

8/17/2019 FRD 10 maj.pdf

1/16

Vonesat për kalimin e Reformës, kundërinteresave të shqiptarëve për integrimin në BE

adresa:

rruga “Abdi Toptani”,

Tiranëe-mail:

[email protected]

drejtor: Alfred Cako

tel: 04 22 42 444

ÇMIMI: 30 LEKË

Gazetë informative, politike, ekonomike, sociale, kulturore Viti 3, nr. 134. E martë, 10 maj 2016

Ibrahimoviçi hap dyert

Milanit: Ështëklubi më i madhku kam luajtur

66 vjet ngathemelimi i BE-së.

FRD: Futja në BE,sfdë dhe mundësi

për Shqipërinë

SPORTDITA E EUROPËS

Shqipëria, e 70-a nëistën globale për

hendekun gjinor përtë drejtën e pronës

RAPORTI I FORUMIT EKONOMIK

Memorandumi.Pushkatimi i

intelektualëveqë kërkuanrrëzimin e Enveri

HISTORIA

Mungojnëprofesionistët?!Cilët janë fajtorët erritjes së papunësisë

EKONOMI f. 8-9

f. 15 f. 10-11f. 7f. 6

ETËR KUVENDIT

sh-Presidentët:Shqiptarëtduan reformatdhe presidentnga populli

VENDIMI

GjykataKushtetuesei heq mandatinKoçoKokëdhimës

f. 7f. 3

“Unë quhemSadik Khan dhe

jam kryetarii Londrës!”

Historia shkruheme fakte

Kur do bëjmë shtet?

FOKUS

Mihallaq Totokoçopulo f. 5

Nga Syrja Kurti f.

Vilhelme Vrana Haxhiraj f. 4

Pas 16 vitesh “sundimi’ të kon

servatorëve, më në fund vjerevanshi i laburistëve.Njeriu qdo të drejtojë Londrën tetëmilionëshe tani e prapa është nga radhëe tyre.Nuk ka emër anglosaksonQuhet Sadik dhe është i fesë mylimane.Duan apo ....

Si shkas për këtë analizë historike u bë një shkrim te “Fjale Lirë” i Prof.Dr. Bardhosh Gaçdhe MSch Albert Habazaj...

FRD: Janë konsumuar alibitë

për bllokimin e Reformës“Drejtësia”, votimi në parim i draftit, hap para

8/17/2019 FRD 10 maj.pdf

2/16

10 maj 2016 fryma e re 2

olitikë

RD: S’ka më alibi përllokimin politik të reformësklarata e FRD: Votimi në parim, hap para.nesat kundër interesave të qytetarëve për integrim

ojekti i reformës në siste-min e drejtësisë është votu-r dje unanimisht në parimmisioni i posaçëm parla-. Mazhoranca dhe opozita

bashkuar votat pas muajdivergjencash dhe mos-

eshjesh për çështje të cak-kryesisht të karakterit poli-

votimit në parim, projektitues i ekspertëve të EURA-

OPDAT, do të diskutohetr nen. Ky është edhe mo-

vendimtar për përcaktimine të reformës në drejtësi.gimi i FRD

min në parim të draftit

ues e ka përshëndetur dhee Re Demokratike. Gjatë njëte, FRD u shpreh se votimi

hap para drejt miratimit nëtë reformës, ndërsa i bënklasës politike që të mosalibi për bllokimin e refor- drejtësi. “Fryma e Re De-ike përshëndet miratiminm të draftit të reformës në. Votimi në komisionin em parlamentar të reformës,

një hap i rëndësishëm drejtmit të shpejtë të reformës

min e drejtësisë”, thuhet nëtën e FRD. Nisur nga mung-esueshmërisë mes faktorëve

vendimmarrës, pasi saga eës është tashmë 2-vjeçare,ën thirrje që të mos sajohenbi të tjera, të cilat mund tëë mend dhe shtyjnë pa-sht miratimin e reformës

ëndësishme të Shqipërisë nëvite pluralizëm politik.

D inkurajon mazhorancënozitën që të mos vonojnë

pritshmërive miratimin nenn dhe në tërësi në Kuvendinpërisë, të paketës me ndry-

Kushtetuese. Shqiptarëtdrejtësinë si kryereformëne 25 viteve pluralizëm dheolitike duhet të dëshmojë

në e pjekurinë e duhur për-ytetarëve shqiptarë”, thek-D. Nisur nga fakti konkretrma në drejtësi është njështjeve kyçe që lidhet me

min e Sh i ërisë në BE,

Fryma e Re Demokratike thotë semiratimi i saj, i hap rrugë çeljessë negociatave të anëtarësimitme BE-në. Vonesat në miratimine reformës, shton FRD, janëkundër interesave të shqiptarëvepër integrimin në BE. “Shqipëriandodhet përpara një momenti kyçpër të ardhmen e saj Europiane.

Është momenti që klasa politike tëpërfitojë nga mundësia që i ka dhë-në Brukseli, pasi duke votuar në

Komisioni do të diskutojë gjatë ditës së sotme,

e martë, nen për nen

projektin e reformës në

drejtësi

Miratimi në kohë ireformës në drejtësi,

mundëson çeljen

e negociatave të

anëtarësimit brenda 2016

“Mbështetja unanime

për këtë vendim duhet

t’i japë popullit shqiptar

shpresën se tani

udhëheqësit politikë

janë të përkushtuar

ndaj miratimit të kësaj

reforme”

kohë reformën në drejtësi, afrohetdata e anëtarësimit të Shqipërisënë BE. Mbi 90% e shqiptarëve duanintegrimin e vendit në BE dhe kjomundësi nuk duhet humbur. Nëtë kundërt kostot do të bien mbi140 vendimmarrësit e Kuvendit tëShqipërisë”, mbyll deklaratën e saj,Fryma e Re Demokratike.

ReformaKomisioni i posaçëm i Refor-

mës në Drejtësi votoi unanimisht

alon në parim “Drejtësia”

në parim për Reformën në Dre- jtësi. Opozita dhe mazhorancakanë votuar në parim draftin finaltë ekspertëve ndërkombëtarë përndryshimet kushtetuese. Fill paspërfundimit të mbledhjes, depu-teti i Partisë Demokratike, EduardHalimi deklaroi se opozita nukvotoi ‘pro’ çështjeve politike. Ai

theksoi se tashmë do të nis disku-timi për shqyrtimin e draftit nenpër nen. “Qëndrimi i sotëm i opoz-

itës ishte votimi në parim i draftindërsa për çështjet politike, që nu janë zgjidhur ende, komisioni do tvijojnë nesër diskutime”, tha Halim

Për kryetarin e Komisiontë Reformës në Drejtësi, Fatm Xhafaj, vota në parim për projektikushtetues, është edhe falë kontributit të opozitës. “Së pari m

duhet të them se kemi hedhur njhap të mirë pas 20 muajsh punintensive në një proces gjithëpërf

Ambasada e Shteteve të Bash-kuara të Amerikës, bashkë me atëtë Bashkimit Europian kanë për-shëndetur miratimin në parimtë draftit për Reformën në Dre- jtësi. “Ambasada e Shteteve tëBashkuara mirëpret vendimin eKomisionit të Posaçëm për Refor-mën në Drejtësi për të pranuarnë parim draftin përfundimtar të

ndryshimeve kushtetuese, të për-gatitur sipas rekomandimeve tëOpinionit Përfundimtar të Komis-ionit të Venecias. Mbështetja una-nime për këtë vendim duhet t’i japë popullit shqiptar shpresën

Reagojnë SHBA e BE

“Janë krijuarkushtet që KEtë rekomandojëçeljen e

negociatave”nime është e pazakontë në Shqipëri dhe ne e përgëzojmë Komisionin e Posaçëm për këtë hap t

se tani udhëheqësit politikë janëtë përkushtuar ndaj miratimit tëkësaj reforme. Mbështetja una-

8/17/2019 FRD 10 maj.pdf

3/16


politikë Bamir opi, Alfred Moisiu e Rexhep Meidani: Kushtetuta e 20 prodhoi një parlament larg pritshm

Në kuadër të reformës nëdrejtësi, tre ish kryetarështeti, Bamir Topi, Rex-hep Meidani dhe Alfred Moisiu,kërkojnë zgjedhjen e Presidentittë Republikës nga populli. Përmesnjë letre drejtuar kryetarit të Ku-vendit, Ilir Meta, grupeve parla-mentare, anëtarëve të Komisionitpër Reformën në Drejtësi si dhe Anëtarëve të Komisionit për Re-formën Zgjedhore, ish presidentëtshprehen lidhur me problema-tikën e zgjedhjes së Presidentit tëRepublikës dhe rëndësia e zgjed-hjes se tij nga populli.

Sipas tyre, vetë Presidenti kanevoje për mandat më të gjerësesa mazhoranca e një partieapo koalicioni politik, ka nevojëpër testim dhe mbështetje pub-like. Referuar ndryshimeve Kush-

tetuese të vitit 2008-ë, Topi, Moi-siu e Meidani theksojnë se atoprodhuan një sistem përfaqësuespolitik të cunguar, ndërsa Kuven-dit aktualisht nuk reflekton sovra-nitetin e popullit, siç kërkohet ngaKushtetuta. Reforma në drejtësi nëgjykimin e ish presidentëve, ështëdhe mbetet jetike dhe se ajo duhettë realizohet pa humbur kohë.

Letra e plotë e

ish presidentëvePërgjatë 15 viteve kemi pasur

nderin dhe përgjegjësinë të shër-bejmë në krye të shtetit, në njëperiudhë ndryshimesh intensivepolitike dhe kushtetuese brenda

sistemit politik e qeverisës. Njohjanga afër e problematikës dhe ap-likimi i kompetencave dhe funk-sioneve në bashkëveprim me insti-tucionet e tjera dhe në raport mepritshmërinë qytetare, na ka dhë-në rastin të nxjerrim konkluzione esugjerime, të cilat shkojnë në dobitë interesit publik dhe të jetësimitafatgjatë të demokracisë funksio-nale. Bindja jonë është se ndryshi-met kushtetuese (2008) lidhur mezgjedhjen e presidentit të Repub-likës, me sistemin zgjedhor, si dhendryshimet e vazhdueshme në in-stitucione të veçanta të drejtësisë,kanë rezultuar jo efikase dhe prob-lematika për cilësinë e sistemit qe-verisës në vend.

Bazuar në përvojat tona dhe nëanalizën e funksionimit të sistemitpërfaqësues në Shqipëri, ne ju ad-resojmë përmes këtij komunikimi,tre probleme, të cilat, vlerësojmë

Reforma në DrejtësiIsh-presidentët letër Metës: Zgjedhje kreut të shtetit të bëhet nga popul

se janë me rëndësi parësore në sta-din aktual të vendimmarrjes dhetë ecurisë së procesit demokra-tik në Shqipëri. Së pari, është dhe

mbetet jetike për vendin realizimii plotë dhe në kohë i reformës nëdrejtësi. Përpjekjet e ekspertëvetanë dhe të partnerëve ndërkom-bëtarë, përfshirë Komisionin e Venecias, për jetësimin e reformës,meritojnë vlerësim dhe konfirmimme vullnet të qartë politik nga par-titë politike parlamentare.

Reforma në drejtësi është mbitë gjitha në dobi të vendit, të re-formave, të procesit integrues, tëqytetarëve, të cilësisë së demokra-cisë dhe në fund mund edhe të jetënjë çështje me interes pragma-tist të partive të caktuara politike.Në asnjë rast dhe për asnjë arsyenuk duhet pranuar që ky interes

i fundit të bëhet dominues dhetë mbajë peng vendimmarrjen enevojshme për reformën në dre- jtësi. Nga ana tjetër, nevoja jetikepër reformë, nuk duhet kurrsesi tëpërdoret për të arritur përmes sajnë përmbushjen e axhendave oseqëllimeve të caktuara politike, porprocesi, drafti dhe vendimmarrjaduhen trajtuar me transparencë,me dinjitet, me seriozitet dhe meakte konkrete që tejkalojnë inte-resat partiake dhe që mundëso- jnë de facto një reformë sa më tëplotë, sa më funksionale, sa më tëbesueshme dhe sa më afatgjatë. Sëdyti, ne mendojmë se sistemi ynëpërfaqësues politik është i cun-guar dhe nuk shpreh sovranitetine popullit, siç kërkohet nga Kush-tetuta. Sistemi zgjedhor i aplikuarprej vitit 2009 ka rezultuar prob-lematik, ka kufizuar ndjeshëmkonkurrencën politike, ka krijuar

një parlament me prurje larg nevojave dhe pritshmërive publike, kaulur besimin qytetar tek vota dheka krijuar një cikël të mbyllur, dis-

kriminues dhe të diferencuar përaktorët konkurrues politik, kandi-datët e pavarur, partitë e reja dhetë vogla, si dhe për grupet qytetarekritike ndaj sistemit. Komisioniaktual për reformën zgjedhore karastin, shansin dhe përgjegjësinëtë ndërhyjë në thelbin e reformëspër t’i dhënë fund praktikave tëemërimit të shumicës së parla-mentit nga kryetarët e partivekryesore, për t’i dhënë fund ad-ministrimit partiak të zgjedhjeve,për t’i dhënë zgjidhje shqetësimittë madh të korrupsionit elektoral,si dhe për të mundësuar votimine emigrantëve dhe jetësimin estandardeve më të larta zgjedhore

të denja për një vend që meritonftesën e anëtarësimit në Bashki-min Evropian. Së treti, në kuadërtë ndryshimeve kushtetuese dhezgjedhore, është rast të theksojmëse çështja e zgjedhjes së Presi-dentit të Republikës duket të jetëpatjetër edhe çështje e trajtimitnë ndryshimet e reja kushtetuese.Referuar praktikave të vendeve tëtjera ish komuniste me ngjashmërinë traditë apo praktikë demokra-tike, (Kroacia, Sllovenia, Mali iZi, Maqedonia, Serbia, Rumania,Bullgaria, Polonia, etj, dhe së fundiedhe Moldavia) zgjedhja e Presi-dentit bëhet direkt nga qytetarët,pa ndryshuar natyrën parlamenta-re të sistemit republikan. Për vetëtraditën e brishtë demokratike,kulturën politike dhe problema-tikat e shumëllojshme në bashkë-punimin institucional, Shqipëriaka qenë dhe mbetet një vend që

prodhon kriza politike dhe stë ardhmen ne kemi nevojë pstitucione që kanë forcë e legitet të ndikojnë në parandalkrizave apo në zgjidhjen e tyrbazën e Kushtetutës së Repusë Shqipërisë institucioni i dentit të Republikës është iinstitucion që mund ta përmkëtë rol specifik në hierarkinstitucioneve kushtetuese dhtike. Për ta mundësuar këtPresidenti ka nevoje për mmë të gjerë sesa mazhorancpartie apo koalicioni politnevojë për testim dhe mbëpublike. Zgjedhja e Presdirekt nga qytetarët rrit bee qytetareve në sistemin popërfaqësues, sjell cilësi përfmi, i jep fuqi dhe legjitimitë madh qytetar Presidentit

ndihmon atë të ushtrojë mdhe më me lidhje të fortë qyfunksionet e tij kushtetuese.

Të nderuar zonja e zotërikëto çështje të parashikuarnesh, janë njëherësh edhe çme interes të theksuar publme mbështetje të provuar pSiç dëshmojnë sondazhet dportet e ndryshme monitshqiptare e të huaja, shumisolute e shqiptarëve kërkoreformim të shpejtë e cilësistemit të drejtësisë, refocilësor të sistemit përfaqësdhe zgjedhjen e Presidentitnga qytetarët. Në një demfunksionale, siç pretendon

edhe Shqipëria, elitat politvendimmarrje duhet të jnë zërin qytetar dhe të re jnë sovranitetin e tyre. Pkësaj letre ne, me modestimarre përsipër të bëhemhënës të kësaj shumice qydhe njëherësh, ndërmjetësusistemin politik e qeverisëinstitucionalizimin e vullntyre. Ne kemi besim në reatuaj të arsyeshëm, siç edhe jmë se në grupet parlamentKuvend, midis të cilëve gjanëtarë të nderuar dhe peritete që kanë dëshmuar përginstitucionale dhe angazhimnetmirë në forcimin e shtetie demokratik në Shqipëri,marrin në konsideratë metonë dhe do të ndikojnë kës jetësimin e vullnetit të qyteshqiptarë mbi tri problemashtruara për zgjidhje”.

hirës dhe transparent me stan-arde ndërkombëtare. Kemi njërojekt kushtetues që hedh Bazatër drejtësinë aq të munguar e tëhumëpritur. Durimi u shpërblye.dhe me kontributin e opozitëshe reflektimin e opozitës kemiotë mbështetëse”, tha ai. Komis-ni do të mblidhet gjatë ditës së

otme, e martë, për të vijuar meiratimin nen për nen të paketës mendimeve.

ëndësishëm përpara në reformënë drejtësi”, thuhet në përshën-etjen e ambasadës amerikane.dhe ambasadorja e BE, Romanalahutin tha nga Shkodra se ështërijuar momentin që KE në fund tëtit të japë rekomandimin. “Jamlumtur që sot u votua në parim

rafti për reformën në drejtësi.otimi është një lëvizje e mirë, por

ërat ende nuk kanë përfunduar.endi ka shumë punë, por kjo do

jetë pika e kthesës. Është krijuarmomenti që KE në fund të vitit të

pë rekomandimin”, thuhet nëeklaratën e BE.

8/17/2019 FRD 10 maj.pdf

4/16


okus

istoria duhet shkruar sipas fakteve, ngjarjeve,endndodhjes dhe personave pjesëmarrës në to

nga Vilhelme Vrana Haxhiraj

hkas për këtë analizë historike u bë njëkrim te “Fjala e Lirë” i Prof.Dr. Bard-

osh Gaçe dhe MSch Albert Habazaj meKultura fetare Bektashiane në Vlorë” i1 tetor 2015 ( Fjala e Lirë) dhe gazeta kurse më 3 nëntor te “Telegrafi”.

mjaftova vetëm me komentin si më-te Revista “Fjala e Lirë”, ku shprehi-

kam shkruar:

nderuar Prof Dr Bardhosh Gaçe dhelbert Habazaj!

rsa i përket harmonisë fetare dhe vler-ilit besim fetar i përgëzoj autorët.espektoj të dyve por nuk jam dakordme shkrimin e mësipërm të datës

015. Ju përgëzoj për evidentimin enisë fetare në Vlorë e kudo në Shqipëri.istoria ndërtohet mbi fakte historike,vendodhje dhe persona realë, ndry-

do të ngelet e cunguar dhe e tjetërsuar.mail Qemali është babai i Kombit dheat e veta të pakundërshtueshme, portha vlerat i dedikohen kësaj familjeje.

Pashai, dhëndërr i Sulltanit, që unë Kaninë më 1514 për të nënshtruar, Labëri-Kurvelesh e Himarë,ishteh i familjes Vlora, e cila zanafillën eVlorë dhe jo në Kaninë, me ndërtimin

misë së Plumbit, pasi Veziri i Kaninësos në Vlorë. Ndryshe, sipas traditës il-amiljet mbanin emrin e vendlindjes,

milje do të quhej Kanina dhe jo Vlora.an Pashai nuk ishte djali i Gjergjit, sepse erdhi nga Turqia. Gjergj Ari-shte tre djem: Thomai, që u konver-musliman me emrin Ali; I dyti dhe

ëndësishmi Kostandini, Protonoter ii cili shmangu luftën Franko-romake.hte Arianiti..

qenë në Kaninë e ka ndërtuar familjari dhe jo familja Vlora. Abdyl Frashëripronat e teqesë vetëm për çështjentare dhe ende në Kaninë këndohetAbdyl prishe pasurinë një barrë flori”.dijeni Kusum Babai dhe Uji i Ftohtëona të Kaninës dhe jo të Vlorës, pasi

ër kohën ishte liman i Kaninës sipassë historiko-administrative.enë e Kusum Babait nuk mund tante familja Vlora në pronën e dikujtë është me tapi që nga viti 1834. Ndajëse 10 vite më parë, teqeja e Kusumështë në gjyq me pronarët kaniniot

m. Nuk di se kujt i shërbejnë këto trans-me historike e falsifikime historike të

ive?!Sinan Pashai ndërtoi xhaminë es , kurse xhamia e plumbit në Vlorëkua Sulltanit të madhërishëm, i ciliedhe Vlorën.Më vonë këtë temë do ta sqarpoj meistorike nga autorë të kohës konsideratë !Vilhelme- ky ishte ko-datës 31-10-2015

arim sipas fakteve

nderuar bashkëqytetarë dhe studi-of dr. Bardhosh Gaçe dhe MSc Al-abazaj!Ju respektoj të dyve, por nukakord lidhur me shkrimin e datës2015. Ju përgëzoj përdentimin e harmonisë fetare në Vlorë

në Sh i ëri. Ve se historia ndërto-

Turqisë aq më tepër nuk pranuan Islamizimin e tyre. Për këtë mjafton të përmendim Epitafin e Gllavinicës, ku Gjergj Arianiti shkruan se i qëndron besnik Papëpërsa i përket besimit të krishterë.Pikërishpër besnikëri dhe për marrëdhëniet korrekte tregtare dhe diplomatike me me Raguzën, Napolin, Venedikun, Papatin dhGjermaninë, Gjergj Arianiti u pranua s

familje e respektuar në radhët e fisnikëvromake dhe veneciane (shih: Libri i ArtëFamiljeve Fisnike të Mesdheut).

Për ta nënështruar këtë zonë, Sulltanemëroi në Kaninë dhëndrrin e tij SinaPasha si sanxhakbej, i cili nuk lindi fëmijme vajzën e tij. U rimartua me një bijë tfamiljes më të lashtë vendase. Theksoj sKanina atë kohë ishte një qytet me 300 shttëpi, me një nga 6 kështjellat më të vjetrtë Evropës Juglindore e shtrirë në 3,6 htokë, ku ende në bazë te gërmimeve arkeologjike duken gjurmët e punimeve gjatpushtimeve perse, romake,venedikasebizantine dhe osmane (në ndërtimin mureve), ku bazamenti i kështjellës i përket ndërtimit ilir (D.Komata, N.CekaQyteti iliro- arbëror i Kaninës”).

Që paraardhës i familjes Vlora ishte Sinan Pashai, kjo qëndron. Ai ndërtoi xhamine Kaninës, jo teqenë. Teqeja është ndërtuamë vonë. Kurse Xhamia e plumbit në Vlori është kushtuar Sulltanit të Madhërishëm

Por që Sinan Pashai ishte i biri i Gjerg Arianitit kjo është e gabuar, shtrëmbërime falsifikim i fakteve historike dhe tjetërsim i historisë.Nëse do të ishte nga Kaninafamilja nuk do të mbante emrin Vlora, poKanina. Ish drejtore e Arkivit të Shtetit Nevila Nika, lidhur me origjinën e familjes Vlorka hedhur hipotezën, e cila bazohet mbi tdhëna ordinere, pa bazë historike. Një pedagoge Historie të flasë pa përgjegjësi ngtë dhënat e ndonjë njeriu të rëndomtë qnuk ka kryer fare arsimin e lartë, është e papranueshme. E si mund ta njohë historinë Kaninës një njeri që i japin titullin historia

apo Profesor pa qenë i tille? Me gojën e sapërmes thënieve jo profesionale, pa bazhistorike, profesoresha Nika ngre në qieEqerem bej Vlorën, i cili për kohën ka vlerat e veta studimore, por është i pafalshëmqëndrimi i tij, pasi mohoi identitetin e tshqiptar. Një historian e ka për detyrë ttregojë të dyja anët e medaljes, të mirat dhtë këqijat e ngjarjes apo të personit. Ndahistoria e Shqipërisë është e gjymtuar sepshistorianëve apo shkruesëve të historisë mungon vullneti për të zbuluar dhe për tthënë gjënë e duhur. Mos vallë siç kthefaqe historia, ndryshojnë mendimin dhqëndrimin edhe histori-shkruesit?

Sa për dijeni, Gjergj Arianiti kishte vajza me Marie Muzakën dhe tre djem mPietranera Tokon (gruaja e dytë e cila sol

dy vajza me vete) Djemtë e Gj.Arianitiquheshin Thoma, Kostandin dhe ArianiMë i rëndësishmi që luajti rol në historinë e Romës së shek XV-XVI ishte Kostandin Arianiti, Protonoter i Papës, Duki Monferratos, i emëruar Despot i Durrës- Prevezë dhe Princ i Ma edonisë

i rritur në ato male me libra në gji, Mendohuni mirë ju për Shqipërinë, Mos e bëni copa- copa sikur s’ka njeri. S’jemi grekë e as bullgarë, as nga Mali i Zi, jemi fino shqiptarë që kërkojmë liri…! “ Pasardhësit e familjes Shehu sot janë

tre fise, që i kanë ende trojet dhe pronat nëKaninë: Shehu, Myftiu dhe Dervishi.

Për të sqaruar lexuesin se cila është e

vërteta, po jap një fragment të shkëputurnga artikulli: “Shqipëri, gëzuar 95 vjetorin ePavarësisë!”- gazeta ‘Kanina-Nëntor 2007’”

“…Për vendin e shqiponjave dhekombësinë e saj, jeta ndër shekuj ishte evrazhdët, e pamëshirshme, sepse pushtimete huaja kurrë nuk e lanë të qetë Shqipërinë.Ishin këto arsyet që shumë shqiptarë qyshherët kanë emigruar në vende të ndryshme. Në mërgim sipas traditës së të parëve atambanin mbiemrin e vendit ku kishin lin-dur. Një familje e tillë, ishte edhe ajo Vlora,pinjoll i denjë i së cilës ishte Ismail Qemali.Paraardhësi i kësaj familjeje ishte Sinan Pa-sha (dhëndër i sulltanit) i cili në shek e XVI-të (viti 1514), u vendos në Kaninë me ofiqine Vezirit të madh, më pas zbriti në Vlorë nëkohën e Sulejmanit të Shkëlqyer. Kishtedetyrën e kryeadmiralit të flotës, ose siç equante Porta e Lartë, një Kapedan Pasha(sipas kronikanit Evliha Çelebi). Si grekëtqë pretendonin se gëzonin tituj fisnikërienga prejardhja e tyre semite prej Egjiptit tëlashtë, edhe familjet fisnike shqiptare që ishërbenin Portës së Lartë, morën tituj të tillëme prejardhje orientale. Kjo ndodhi edheme familjen pasardhëse të Sinan Pashait.Prej shek XVI-të deri në shpalljen e Pavarë-sisë, familja Vlora gëzonte tituj dhe ofiqe tëlarta të dhëna nga Stambolli, për shërbimendaj Portës së lartë. Megjithatë ata ishin at-dhetarë dhe punuan si shqiptarë të mirë. Përkëtë arsye Ibrahim Pashë Vlorën e burgosëndhe e vranë në Janinë. Kur stërgjyshi i IsmailQemalit, pra Ismail Pasha u thirr në Janinëmë 1827 për të marrë detyrën e kryeqeverita-rit të Vilajetit, por në të vërtetë i kishin për-

gatitur një kurth, sepse ai kishte marrë pjesënë luftë më 1821 përkrah Ali Pashës. Sa hyrinë portat e pallatit, me njëherë pas shpine umbyllën dyert. Ndërsa tek zbriste nga kali, uvra pabesisht bashkë me suitën e vet, ata paknjerëz që e shoqëronin. Atë kohë Tafil Buzi,udhëheqës i kryengritjeve kundër Tanzi-matit, syrgjynosur në Ysqyda, i dërgoi ZenelGjolekës: “Erdhi halldupi i Konjës në vatrëntuaj, ju vrau vëllanë në Janinë, dhe s’u bë përburrë asnjë nga ju t’i merrte hakun”.

Gjoleka iu përgjigj: “Tafil Buzit të m’i thoni,Gjoleka s’e turpëroi,Kaftanazin e martoi,me të dyja ç’e qëlloi,nëpër dyzetëmijë shkoi ”.-Pasardhësi i këtij

atdhetari do të lindëte më 24 janar 1844. Ky

ishte Ismail Qemal Bej Vlora.( VilhelmeVranari Gazeta “Kanina” –Nëntor 2007 )

*Cili ishte Sinan Pashai:Historikisht sipas kronikanëve të kohës,

Çelebiut, Ana Komnenës etj, duke nisur ngaKanina, Gryka e Lumit Shushicë, Labëri ,Kurvelesh dhe Himarë nuk iu nënshtruan

het mbi fakte historike, ngjarje, vendodhjedhe persona realë që janë pjesëmarrës mevlera në ngjarjet e ndryshme, në të kundërtajo do të ngelet e cunguar dhe e tjetërsuar.Pastaj të mos fajësojmë historianët apo kro-nikanët e huaj për shtrembërimin e histo-risë, kur ne kemi gabimet e fajet tona.

Ismail Qemali është babai i Kombit dheka vlerat e veta të pakundërshtueshme,

por jo të gjitha vlerat i dedikohen kësajfamiljeje. Sinan Pashai, dhëndërr i Sull-tanit, që u vendos në Kaninë më 1514 përtë nënshtruar Kaninën, Labërinë-Kurve-leshin e Himarën ( një krahinë e panënsh-truar), ishte stërgjysh i familjes Vlora, e cilazanafillën e nisi në Vlorë dhe jo në Kaninë,me ndërtimin e Xhamisë së Plumbit, pasi Veziri i Kaninës u vendos në Vlorë. Ndryshesipas traditës ilire, kjo familje e nderuar dotë quhej Kanina dhe jo Vlora.

Pasi lexova materialin tuaj dhe konsta-tova për sa ishte shkruar , jo vetëm mua , porcilitdo i lind e drejta të bëjë pyetje të tilla:

-Cili ishte Sinan Pashai?!Kush e themeloiTeqenë e Kaninës?Kujt i përket Kusum Ba-bai apo Uji i Ftohtë si pronë?

Tani po flas si bijë Kanine, bijë e njërësnga familjet më të vjetra dhe themeluesetë Kaninës. Plus që kam mbi 20 vjet që postudioj për Krahinën Autoktone Jugore,për Kaninën dhe Gjergj Arianitin, pa har-ruar këtu se këtë temë e kam nisur herëtqysh më 1975,kur mbrojta lëndën e Histo-risë për tu diplomuar me temën “Krahinaautoktoone Jugore e Shqipërisë!Paçka sesistemi dhe koha u treguan të padrejtë ,unë e rinisa këtë studim kur ndodhën ndry-shimet e mëdha politike në Evropë dhe nëkampin e lindjes.Te shkrimi i dy autorëvemë habiti fjalia:(Sinan Pasha, i biri i Gjergj Arianitit, katragjysh i Ismail Qemalit), tëcilën po e sqaroj më poshtë.

* Lind pyetja se, kush e themeloi teqenëe Kaninës?

Historikisht themeluese e Teqesë sëKaninës është familja Frashëri dhe si pro-

në të teqesë kishin Zvërnecin,ose (Triporte Protonovë), prona të cilat kjo familje isakrifikoi për çështjen kombëtare. Pas Trak-tatit famëkeq të Shën Stefanit, që e ndanteShqipërinë në copa-copa mes shteteve tëBallkanit dhe Evropës, sikur të ishte ajohumbësja dhe jo Turqia në luftën e gjatëruso-turke. Abdyl Frashëri ua shiti pronënShehajve që sot jetojnë në Kaninë, të cilëtmë pas u bënë trashëgimtarë të teqesë.Meqë frashëllinjtë që ishin në Kaninë, nuklanë djalë trashëgimtarë , thirrën Seit She-hun me dy vëllezërit e tij, nga fshati Bra-gullac i Beratit, që gjendet në shpatin emalit Tomorr për drejtimin e teqesë. Përshitjen e pronave të Zvërnecit është edhenjë këngë perlë, ashtu si roli i familjes Fra-shëri në historinë tonë kombëtare, ajo ka

ngelur si një thesar i historisë dhe kulturëssonë në Rilindjrn Kombëtare e më pas:“Abdyl prishe pasurinë një barrë flori,hipe vaporrit e shkove drejt në Gjermani,dhe Bismarku seç të pyeti:-Djalo nga je ti?-Unë am n a Sh i ëria, Abd l Frashëri,

8/17/2019 FRD 10 maj.pdf

5/16


fokus

nga Syrja Kurti

nga Syrja Kurti

Më së fundmi, pas zvaritjeve tënjëpasnjëshme të takimeve përtë përfunduar marrëveshjen mbidekriminilazimin dhe pas dalejes në publiktë Paskal Milos për një show ekstravagantrreth vijës së kuqe që duhet t’i përmba-het ambasadori Lu në shtetin e pavarurtë Shqipërise, duket sikur ky i fundit nakish rrahur ujin në hava dhe s’mbetet gjëtjetër vetëm të zbardhim dhëmbët për për-pjekjet e tij heroike për të zhbërë rrethin ehekurt të kësaj klase politike të korruptuarqë tashmë është e çimentuar. Çdo fjalë,fjali, artikull, duket sikur më në fund i kanëthënë të gjitha dhe ska mbetur më për të

thënë, vetëm për të rënë të gjithë dakortse në Shqipëri jo vetëm që të huajt lozinme ndyshimin që kërkon koha për tu bërë,por se këtu nuk ka më asnjë forcë lëvizëse,rrymë masive popullore, për të kryer ndry-shimin, përveç disa individëve që skanëshumë mjete politike në dorë apo disa qëpërfaqëson edhe shoqërinë civile.

Kemi një shoqëri të lidhur dhe tëmonitoruar me kujdes, ku arsyeja e saj kavlerë vetëm andej nga fryn era, në mënyrëtë ndërgjegjshme, pa kërkesa. Ndërtimi ikësaj llogjike të dhimbshme është ndër-tuar dalëngadalë si një strukturë preçize, ecila mendon mekanikisht për mbijetesëne saj fizike, duke flakëruar, fatkeqësisht,

diq më 1530 dhe është varrosur në Kishën12 Apostujve në Romë,për shërbime tërta diplomatike ndaj Romës. Mbi të gjithaerësohet nga Papa për nuhatjen politikeë Evropën e trazuar, (ku lufta mes Francës,omës e Austro- Hungarisë ishte prezente) eër shkathtësinë diplomatike të tij dhe, faleëtyre dhuntive, Kostandin Arianiti shman-u luftën mes Romës dhe Francës, si dheuke qenë në marrëdhënie shumë të mirae Maksimiljanin e Gjermanisë.

Kur Pjetranera ( italiane), pas vdekjes burrit, Princ Gjergj Arianitit, shkoi në

enedik dhe kërkoi përkrahjen e djemëvesaj. Kostandini dhe Arianiti qëndruan në

ali. Djali i madh i Gjergj Arianitit, Thomai,eqë Këshilli i të XII-tëve në Venedik, për

hkak të moshës së vogël, nuk i dha titul-n e qytetarisë “Senjori”si e kishte i ati,daj u kthye nga Venediku dhe ndërroi fee emrin Ali, emrin e të cilit mban çez-a e Mademit në Kaninë ose çezma e Ali

eut. Hyri në shërbim të Portës së lartë. Kjohtë dega e arianitëve që vazhdon sot me

familjen Vrana, e cila ka trojet dhe pronat esaj rreth kalasë së Kaninës. Çuditërisht kjofamilje për shkak të martesës së Vajzës sëPerandorit bizantin Aleks, qysh nga shek. XIII-të, mban mbiemrin Arianit-Komneni,apo Vrana-Komneni. Të moçmit,edhesot pas gjithë traumave tragjike që kanëkaluar, pinjollët e kësaj familjeje i thërra-sin “Komnenë”për shkak të katragjyshesbizantine. Kjo familje edhe pse më e her-shme, sot e ruan këtë mbiemër. Po Familja Vlora që është e vonët përse nuk ka asnjëlidhje identiteti me emrin e Kaninës?!

*Kujt i përket Kusum Babai në pronësi?Pjesën më të madhe të ballkonit mbi

Vlorë ashtu si dhe Uji i Ftohtë janë pronatë familjeve të vjetra të Kaninës me tapitë e

dikurshme. Sepse pas Reformës Agrare dheshpronësimeve, ata që drejtuan kadastratbënë transkriptimin e pronave të pronarëvelegjitime, duke i tjetërsuar dhe falsifikuarpronarët. Të gjitha familjet e vjetra (theme-luese të Kaninës si: Vrana, Bega, Beshaj,Kulaj, Fejzaj, dhe Kocaqi si dhe familjet e

vendosura më vonë në Kaninë, ende kanëtrojet e tyre, pronat, shtëpitë apo gërmadhate shtëpive 2-3 katshe prej guri, me tjegulla tëkuqe, ku dyert, dritaret, tavanet e dyshemet janë prej druri. Pyes historianët apo pseu-dohistorianët se ku është trualli i Familjes Vlora në Kaninë? Asnjë copë toke në Kani-në nuk ka emrin e Familjes Vlora. Për fatky truall ekziston në qendër të Vlorës, nëSheshin e Flamurit gjendet njëra shtëpi,kurse tjetra ka qenë në lulishten e Vlorës(Milet Bahçeja). Prona dhe mbiemri janë dyelementë të pazgjidhshëm dhe domethë-nës të cilat vlejnë si pasaportë identiteti tëpamohueshëm. Tani, duke ndërruar arsy-etimin sipas drejtimit të erës, shumë histo-ri-shkrues, pushtuesit sot i quajnë mysafirë

në dobi të kulturës. Kush vjen me ushtri ,përdor dhunën, të dikton kushtet dhe ligjete veta skllavëruese, pa marrë parasysh se je një komb me të drejtat e tua, nuk quhetmik… .Ndaj historia duhet të shkruhet nëbazë të vendngjarjes, datave, ngjarjeve, per-sonave që kanë zhvilluar këto ngjarje dhe

cilat kanë qenë pasojat, qofshin këtotive apo pozitive. Lum kush mundotregojë të vërtetën si drita e diellit.

Bibliografi:

*Kronikani turk: Evlia Çelebi *Neritan Ceka “Ndërtimet ilire në Kan*Damian Komata: “ Qyteti iliro -arbKaninës *Libri i artë i familjeve fisnike të Mesd*Enciklopedia Italiane;*Paolo Petta”Despotë të Epirit e prin Maqedonisë”;*Franc Babinger”Arianitët” *Barleti, Gjon Muzaka(djali i motSkënderbeut),*Biemi :Gjergj Arianiti dhe martesa e

ka Arianitit me Skënderbeun Botoi më 29-3-2016: Fjal

(Londër), Gazeta Kritika, BoBukuresht), Sharkia (Gjermani), D

(Suedi), gazeta Dielli(Boston),Illyri York), Pawn( USA), Floripress-Pr

Pas 16 vitesh “sundimi’ të konserva-torëve, më në fund vjen revanshi ilaburistëve.Njeriu që do të drejtojë

ondrën tetëmilionëshe tani e prapa ështëga radhët e tyre.Nuk ka emër anglosakson.uhet Sadik dhe është i fesë myslimane.uan apo nuk duan ta pranojnë, djali i një

hoferi autobusi ardhur nga Pakistani, tanishtë njeriu më i rëndësishëm pas kryemi-istrit dhe është njeriu me mandatin politikersonal më të madh në Britani. Megjithe

hirrjet e konservatorëve dhe në veçanti tëvalit të tij Goldsmith për lidhjet e dyshimta

me fanatikët myslimanë,Londra votoi për.Tashmë Cameroon do të jetë i detyruar

ulet në tryezë me njeriun të cilin( përprishur imazhin), e ka akuzuar deri në

und të fushatës, për afërsinë me ekstrem-tët.Por londinezët treguan se dinjiteti ië personi, vizioni i tij, mund të ngrihen

mbi frikën e çdo lloj rreziku dhe jo vetëm tëezikut mysliman..Ishin ata qytetarë të cilëteguan se pavarësisht asaj që ndonjëherëumbetohet edhe në qarqe të larta, ata nuk

hohin pas cdo myslimani një kamikaz dhee pavarësisht kulturave, origjinës, lëkurëspo fesë, njerëzit mund të bashkëjetojnëë paqe dhe të ecin përpara.Sadik Khanështë një shembull për të gjithë ata djemmigrantësh , qofshin myslimanë apo jo,shtë një shembull për tu ndjekur dhe për të

mbërritur aje ku duhet. Dhe jo vetëm djem-

e emigrantëve por kushdo që di të guxojë.ondra na e afron këtë sot. Dje ishte Obamaë e bëri duke thënë ‘ po ne mundemi”,esër nuk dihet se kush dhe ku do e afrojë.shtë një shembull i qartë që qytetarët kudoofshin, në të gjitha vendet e botës duhet tëuptojnë që nuk shkohet larg duke lidhureten pas qerreve tradicionale të politika-ëve të dështuar dhe politikave disfatiste.ë një menyrë ose në një tjetër në shumë

ende njerëzit po mundohen ti largohenornizave dhe po mundohen të kerkojnëhe të bëjnë diçka ndryshe. Jo vetëm tanishtë folur për këtë njeri. Por këto ditë emritij është lakuar pafund. Është folur për të,shtë treguar historia e tij, kanë folur për ba-

“Unë quhem Sadik Khandhe jam kryetari i Londrës!”

banë, për nënën që hekuroste rrobat për tirritur, për miqësinë me shqiptarët (shpresojshumë që mos ta nxjerrim dhe Sadikun meorigjinë shqiptare), dhe për shumë e shumëgjëra të tjera të veçanta të këtij njeriu. Pornuk i është mëshuar mesazhit që ai përcjellndaj dhe po i shkruaj këto rreshta. Nuk karëndësi ngjyra e lëkurës,përkatësia fetareapo origjina. Njerëzit po ndërgjegjësohendhe po shikojnë më larg se politikat dritësh-kurtëra të atyre liderëve politikë dhe kandi-

datëve ,të cilët kanë mbetur disa hapa paskohës ku jetojmë. Poltikat e reja, kërkojnënjerëz të rinj, me vizion të qartë për të ardh-men dhe duke ditur mirë se çfarë kërkojnë.-Ne duhet të shtrihemi tek të gjithë dhe tëmendojmë për të gjithë dhe jo vetëm përzgjedhësit tanë, - thotë Khan dhe kjo poli-tikë e tij i dha fitoren në një qytet si Londra.Është ky mesazhi që Londra jep. Askush nukështë i përjetshëm dhe koha e mbretërve nëpolitikë ka mbaruar. Me ide dhe programe të

qarta të gjithë mund të zbresin nga frokanë hipur. Thjesht secili duhet të b

që megjithëmend di të bëjë, dhe të përsipër atë që di të bëjë më mirë. Nmin e parë pas fitores Khan premtoi do lejonte perçarjen e qytetit dhe se d jtoheshin njëlloj 8,2 milionë banorët

- Dhe ju premtoj këtë gjë, se do gjithshka që kam në dorë për t’a bërëtin tonë më të mire -u shpreh ai.

Tashmë këmbanat kanë rënë dhgujt e tyre janë të qartë për këdo. Kreja kërkojnë njerëz dhe liderë të rivizionet e duhura bashkëkohore. Dopëlqente t’i mbyllja këto rreshta me kryetarit të ri gjatë ceremonisë së betikatedralen Southwark :

“Unë quhem Sadik Khan dhe jamari i Londrës!”

Kur do bëjmë shtet?

ndjeshmërinë e një qënie njerzore. Pa dys-him që koha do bëjë të vetën, asgjë nuk zh-duket, një ditë do piqet akumulimi gradual,gjithnjë në rritje, i nënvedijes shoqërore mekëtë klasë politike, e cila në mënyrë të vazh-dueshme e ka dhunuar sistemakisht këtëshoqëri gjatë këtyre 25- viteve.

Cili është dëmi ndaj kësaj demokracie të

lirë?Kemi një shoqëri me ndërgjegje zero, e

cila e ka lejuar dora-dorës veten të jetë e zh-veshur, e pa mbrojtur, e masakruar në çdoformë e në çdo mënyrë, e mbërthyer nganjë dëshpërim total, nga forca e pushtetitqë përmban në vetvete forcën centifugaletë egoizmit, etjes për para, pangopësisë përpushtet, që e udhëheq drejt çdo cepi, rrugë,rrugice, fshati, mali, nën mbretërinë e njëmosbesimi total karshi njëri – tjetrit, dukeulur në pafundësi dinjitetin e shoqërisë.

Kemi një shtet të formëzuar nga forcae këtij pushteti të frikshëm. Një shtet qëduhej ngritur në bazë të punës dhe të pro-nës private, ku pasuria e vendit menaxhohet

nga firma të huaja që shikojnë interetyre pa derdhur asnjë lek. Ku shkojnëresurse? Goditje e rëndë i është dhënznesit të vogël nëpërmjet taksave dhebava të pa përballueshme të hapurafshehta. Shumë prej tyre mbyllin biznpa shpresë. Kthjenë kokën nga oligaluten për një punë, për mbijetesë.

kokën të zhvleftësuar, në punë mbabesnikët e partive. Shumë prej tyreduken në punë me muaj, me vite, pormarrin rrogën. Mbi njëzet e ca Minismbushura plot me nënpunës jo prodtë cilët hanë nga krahët e atyre që pro jnë, që punojnë, që lodhen, që djersDuhet të kesh para dhe mik që të mbanjë hall me administratat e demokraNjë korrupsion galopant në çdo qelikëtij shteti po e zhduk pas dy dekadështim, oksigjenin e qytetërimit.vazhdojmë të tregojm se si u shndëdisa në oligarkë, kur jo shumë larg, ve25 -vite më parë ishin si ne. NJERËthjeshtë?

8/17/2019 FRD 10 maj.pdf

6/16


ktualitet Në të gjithë vendin zbatohet zakoni i zhveshjes së grave nga pronat që trashëgojnnga prindërit e tyre, në favor të anëtarëve meshkuj të familjes së origjinë

hqipëria e 70-a në listënlobale për hendekuninor për të drejtën e pronës

omovimi i pjesëmarrjes

ë barabartë në ekonomië femrave është një ndërt që organizata të ndry-botërore kanë pasur nëër të gjithë shtetet në zhvil-o pjesëmarrje e barabartërfshin vetëm qasjen e njëjtëgun e punës dhe biznesit,he garantimin e së drejtës së, trashëgimisë, pasurisë. Nëi patriarkale prej vitesh, si eu pavarësisht përparimeve,

mund të gjenden zona qëojnë ligje sipas Kanunit tëukagjinit dhe familje që pa-ta ndajnë vetëm mes mesh-Aurela Anastasi, eksperte e

tueses dhe avokate, tregononitor” se në të gjithë ven-atohet zakoni i zhveshjese nga pronat që trashëgo-

a prindërit e tyre, në favorarëve meshkuj të familjesinës. Ajo pohon se jo rral-anë përdorur deklarata no-

për heqje dorë nga pasuria eguar, ose kontrata dhurimi.i Ekonomik Ndërkombëtar,ortin e vitit 2015, tregon seria gjendet e 70-a në listë

për hendekun gjinor. Pa-ht se, duke e krahasuar men e një viti më parë, kemiësuar 13 vende, përballë

e të rajonit, shqiptarët nukojnë” femrat aq mirë. Ser-htë 25 shkallë mbi vendinMaqedonia e 69-a, i vetmië lëmë pas është Mali i Zi, iditet 9 shkallë poshtë nesh.se raporti tregon se ball-t janë të diskriminuara ngahënësit dhe shpesh viktimakulture me stereotipe, qëhunën në familje, hulum-

pohojnë se barazia gjinoremirësohet çdo ditë, pa lënënë edhe realitetet regresive.aportit të fundit të Kombevehkuara, në programin e saj

vitin 2030, synohet të sigu-e të gjithë femrat, sidomos

varfra dhe vulnerabël, kanëtat të drejta me meshkujtjet ekonomike, aksesin në

met bazë, pronësinë, kon-mbi tokën dhe trashë imi-

në. Ndërsa Instituti i Statistikave,në raportin e vitit 2014, tregon sefemrat kanë mesatarisht rreth 1,3vite më shumë arsim në kraha-sim me meshkujt, por pavarësishtkësaj, ato marrin paga mesatarishtnjë të pestën (20%) më të ulëta dhehendeku gjinor i pagave duket sepo rritet. Një tjetër raport i BankësBotërore për Ballkanin Perëndi-

mor, në vitin 2014, në bashkëpun-im me FAO, tregon se femrat nëShqipëri zotërojnë më pak se 25%të pronës. Aurela Anastasi, njëko-hësisht drejtuese e Qendrës përNisma Ligjore Qytetare, tregon semohimet më të mëdha për të drejtat e grave në pasuri, kanë ardhurnë të drejtën e trashëgimisë. Sipassaj, arsyet janë disa: duke nisur ngamoskuptimi i drejtë i prezumimitligjor, nga ngërç që haset në ras-tet e hapjes së trashëgimisë ligjoredhe mungesa e fuqisë ekonomikepër të ndjekur seanca të gjata gjy-qësore. Nga ana tjetër, ekspertjavlerëson se edhe stereotipat gjinoreqë ende ekzistojnë në shoqërinëtonë i privojnë këto të drejta, ose idetyrojnë femrat që të heqin dorënga trashëgimia e tyre (apo pronë-sia). Një tjetër element negativ qëzn . Anastasi tre on se mar inali-

zon femrat në të drejtat e tyre përpronësinë, është fakti se pasuriae paluajtshme kontraktohet dheregjistrohet kryesisht në emër tëbashkëshortit, ndërkohë që bash-këshortja nuk është titullare e pro-nësisë. “Që në këtë moment nis bar-riera gjinore në pronë. Ky kufizimgjinor, ka sjellë privime të mëdha nëaksesin dhe gëzimin e pronës bash-

këshortore nga gratë. Duke mos pa-sur titull bashkëpronësie, ato e kanëpasur të pamundur të disponojnëme vullnetin e tyre një testament,si rrjedhojë asnjë pronë”,- pohonznj. Anastasi. Një tjetër ngërç qëkrijohet në të gjithë strukturën epërfitimit të një prone nga femrat,tregon ekspertja, është shkaktuargjatë marrjes së kredive bankare,ku ato nuk mund të paraqiten sihuamarrëse, por vetëm si plotë-suese të vullnetit të bashkëshortittë tyre në kontratat e dorëzanisë.“Në këtë aspekt, ka pasur raste kurgruaja firmoste kontratat kredi-marrëse të bashkëshortit, pa qenëajo e ndërgjegjshme për pasojatqë vijnë nga mosrespektimi i saj.Nuk kanë munguar edhe rastet kurbashkëshortja është anashkaluar,duke mos u thirrur për të firmo-sur”- thotë zn . Anastasi.

Raporti:barazia gjinore për pronën

Flet Aurela Anastasi, drejtuese eQendrës për Nisma Ligjore Qytetare

Akemi ngërç në ligjin shq-iptar që t’u garantojë fem-rave të drejtën e pronës përmestrashëgimisë?

Nga moskuptimi i drejtë i pr-ezumimit ligjor, mohimet më tëmëdha për të drejtat e grave, kanëardhur në të drejtën e trashëgi-misë. Një ngërç krijohet në rastine çeljes së trashëgimisë ligjore. Ngapraktika e deritanishme, si atëherëkur dëshmitë e trashëgimisë çe-leshin nga gjykata, ashtu edhe taniqë çelen nga noteri, arrijmë nëkonkluzionin se trashëgimia ligjore

disponohet tërësisht mbi bazën etitullit të trashëgimlënësit. Pasurianë emër të trashëgimlënësit nda-het në emër të të gjithë trashëgim-tarëve dhe ashtu bëhet regjistriminë Zyrën përkatëse. Për rrjedhojë,bashkëshortja ka humbur gjysmëne pasurisë që i takon mbi bazën eprezumimit ligjor. Pra, padrejtë-sisht është barazuar me fëmijët nëpronën që ka trashëguar nga bash-këshorti. Është e vërtetë se, ligji elejon kundërshtimin e dëshmisë sëtrashëgimisë nga persona që pre-tendojnë të jenë pronarë, por kjonuk ka ndodhur në asnjë rast mebashkëshortet pasjetuese.

Cila është zgjidhja që mund tëofrohet në këtë rast?

Nuk mund të jetë gjykata zgjid-

hja që duhet të rekomandohet nëkëtë rast, por rishikimi i legjisla-cionit për të garantuar barazinëgjinore në ligj. Duke pasur para-sysh këto probleme që lindin, jovetëm në këndvështrimin formal,por edhe në atë thelbësor, sugje-rohet që avokati të jetë shumë ikujdesshëm me çështjet që ndjek.Duhet që të këshillojë femrat përdisa pika si më poshtë: Bash-këshortit/es, i cili pas vdekjes sëbashkëshortit tjetër kërkon lësh-imin e dëshmisë së trashëgimisëpërpara noterit, i njoftohet e drejtaqë ka për të kërkuar nga noteri dhenga nëpunësi/regjistrues i pasurivetë paluajtshme, të mos disponohetnë dëshminë e trashëgimisë pa-suria që, në bazë të prezumimitligjor të bashkëpronësisë mbi pa-surinë e vënë gjatë martesës, i ta-kon bashkëshortit pasjetues. T’injoftohet klientes e drejta që ka përtë kundërshtuar lëshimin e dësh-misë së trashëgimisë. Të ndiqetregjistrimi i pronave të fituara metrashëgim në Zyrën e Regjistrimittë Pasurive të Paluajtshme ngaavokati dhe, të kërkohet përfshirjanë pjesën e bashkëshortes e pro-nës që i takon nga prezumimi ligjori bashkëpronësisë.

Po të drejtat e pronës nëpërgjithësi, sa zbatohet vendimipër përfitimin e tyre nga pronaretfemra?

Në përgjithësi, pasuria e paluajt-shme kontraktohet dhe regjistrohetnë emër të bashkëshortit, ndërkohëqë bashkëshortja nuk është titul-

lare e pronësisë. Ky kufizim gjinor,ka sjellë privime të mëdha në ak-sesin dhe gëzimin e pronës bash-këshortore, në mënyrë të veçantënga gratë. Mohimet më të mëdhakanë ardhur në të drejtat e trashëgi-misë. Duke mos pasur titull bash-

këpronësie, ato e kanë pasur të pamundur të disponojnë me vullnetie tyre një testament. Prezumimligjor i bashkëpronësisë nuk ështkonsideruar i mjaftueshëm pëkëtë. Por, më i rëndë paraqitet fakse, ato kanë humbur dhe humbasinë mënyrë të konsiderueshme edhpronë, pasi trashëgimia ligjore disponohet tërësisht mbi bazën e tiullit të trashëgimlënësit. Për rrjedhojë, bashkëshortja ka humbugjysmën e pasurisë që e disponombi bazën e prezumimit ligjor dhpadrejtësisht, është barazuar m

fëmijët në pronën që ka trashëguanga bashkëshorti. Mohim i plotë të drejtave për gratë është shkaktuar gjatë marrjes së kredive bankare, ku ato nuk mund të paraqitesi huamarrëse, por vetëm si plotësuese të vullnetit të bashkëshorttë tyre në kontratat e dorëzanisëNë këtë aspekt, ka pasur raste kugruaja firmoste kontratat kredmarrëse të bashkëshortit, pa qenajo e ndërgjegjshme për pasojat qvijnë nga mosrespektimi i saj. Nukanë munguar edhe rastet kur bashkëshortja është anashkaluar, dukmos u thirrur për të firmosur. Dismohime kanë ardhur edhe në rastet e administrimit të shërbimevBashkëshorti, si kryefamiljar, ka disponuar kontratat e furnizimit m

energji elektrike dhe me qira. Për mtepër, kanë rezultuar raste kur bashkëshortja e ka pasur të pamundutë lidhë një kontratë të tillë në emëtë saj, edhe pse ajo ka pasur aftëpaguese. Në të gjithë vendin zbatohet zakoni i zhveshjes së grave ngpronat që trashëgojnë nga prindëre tyre, në favor të anëtarëve meshkuj të familjes së origjinës. Janë përdorur deklarata noteriale për heqjdorë nga pasuria e trashëguar, oskontrata dhurimi.

A ka probleme me ndarjen pasurisë bashkëshortore në vendin tonë?

Për shkak të regjistrimit të tgjitha pronave të paluajtshmbashkëshortore në emër të bashkëshortit, me cilësinë e kryefamil jarit, këta të fundit janë shndërruar në titullarë të pronave tpërbashkëta, duke sjellë vështirësnë sjelljen e bashkëshorteve sbashkëpronare.Nga një monitorimi vendimeve gjyqësore të Gjykatësë Shkallës së Parë, Tiranë, mobjekt “Pjesëtim i pasurisë bashkëshortore” janë konstatuar disprirje: Ka një numër relativishtë pakët të kërkesave për pjesëtim të pasurisë bashkëshortorenë raport me numrin e zgjidhjevtë martesave, gjë e cila mund tshpjegohet me disa shkaqe. Midityre spikat pafuqia ekonomike dhmorale e gruas për të kërkuar këttë drejta. Kështu, për shembulgjatë periudhës objekt monitorim2011-2012, prej 18 muajsh gjejmse, ndërkohë që në Gjykatën

Shkallës së Parë Tiranë janë dhënmbi 1000 vendime për zgjidhjee martesave, vetëm 54 vendim janë dhënë për pjesëtimin e pasurisë bashkëshortore, shumica e tcilave kanë përfunduar me pushimin e gjykimit.

8/17/2019 FRD 10 maj.pdf

7/16


aktualitet

Dita e Europës, 9 Maji

“Temelimi i BE është një moment i rëndësishëm i cili konfigunjë vlerat e vërteta evropiane të shteteve dhe kom

66 vjet nga themelimi i BE, projektmë jetëgjatë me 28 vende anëtare

Në të gjitha vendet e bash-kimit Europian dhe jovetëm, u kremtua dje 9

aji, dita e themelimit të Bashkim-Europian. Festimeve iu bashkua

dhe Shqipëria, si aspirante e BEhe në pritje të çeljes së negociat-ve të anëtarësimit gjatë këtij viti.jë koncert festiv u zhvillua për

ëtë ditë në sheshin “Nënë Tereza”ë Tiranë ku morën pjesë edheërfaqësues të politikës e qeverisë.

ë një deklaratë të shpërndarë përediat në këtë ditë, Fryma e Reemokratike vlerëson projektinuropian të krijuar 66 vite më parëcili është jetë edhe sot e kësajte si dhe shprehu një nderim të

eçantë për etërit që themeluanashkimin Europian. FRD thek-on të domosdoshëm zgjerimin eE me Shqipërinë, në mënyrë që

gjitha vlerat evropiane të jenëë unison. “9 Maji është një ditëveçantë për kombet dhe civiliz-

min Europian. Themelimi i BEhtë një moment i rëndësishëmcili konfiguron në një vlerat e

ërteta evropiane të shteteve dhe

ombeve. Inkurajomë zgjerimin eE dhe anëtarësimin e shpejtë tëhqipërisë”, thuhet në deklaratën

FRD. Ndërkaq, kryeministridi Rama tha se Shqipëria ështëhumë pranë çeljes së negociataveër anëtarësim në bashkimin Eu-pian, ndonëse vendi do të ketëë rrugë të vështirë përpara. “Jemië pranë se asnjëherë më parë

ër çeljen e negociatave me BE-ë. Do të kemi para një rrugë tëështirë, por është e vetmja për tuërë anëtar në BE. Rruga e negoci-ave është shumë e rëndësishme.

ot falë vullnetit reformator, jemihumë pranë çeljes së negociat-

ve”, ka shtuar ai.Sakaq, Rama i ka bërë apel

ktorit politik në vend, por edhedërkombëtar që të mos lodhetpo mërzitet, pasi Europa ka vendër të gjithë dhe se BE është njëijesë që meriton admirim.

“Nuk duhet të lodhemi, apomërzitemi, apo të llastohemi.

E është një krijesë që meritonitika, por meriton admiriminkrijesa më e jashtëzakonshme

imagjinuar nga njeriu dhe pro-kti më i jashtëzakonshëm poli-k e njerëzor i bashkëjetesës nëaqe. Jemi fatlumë që jemi në mes

Europës dhe kemi horizontin e

irëpërcaktuar që është ai i Bash-mit Europian”- tha ai.

Themelimi i BE

Deklarata e 9 majit 1950 ështëata kur u hodh hapi i parë drejt

krijimit të asaj që sot njihet siBashkimi Evropian. Ministri iJashtëm i Francës, Robert Shu-

man, lexoi për shtypin ndërkom-bëtar një deklaratë ku i bëntethirrje Francës, Gjermanisë dhe

vendeve të tjera evropiane për tëbashkuar prodhimet e tyre të qy-myrit dhe çelikut që do të ishte

“themeli i parë konkret pFederatë të ardhshme Evrop Vendet të cilave u drejtohej kishin dalë të rrënuara maisht dhe moralisht nga konme njëra tjetrën. Ajo që propte Schuman ishte krijimi i njëtucioni evropian mbi kombcili do të administronte indue prodhimit të qymyrit dhe çsektor i cili në atë kohë ishtefuqisë ushtarake.

Vite më vonë, në Samitinlanos në 1985, krerët e BE-sdosën që data 9 maj të shpalfestohej si “Dita e Evropës”.

botërore nuk mund të mbropërpjekje kreative në propme rreziqet që e kërcënojnKontributi që një Evropë e ozuar dhe aktive mund të sjeqytetërimin është i domosdpër ruajtjen e marrëdhpaqësore”, tha ai. Krahas 6 vethemeluese, BE erdhi duke uruar vit pas viti, teksa sot nu28 shtete anëtare.

FRD: Të vazhdojë zgjerimi i Bashkimit Europian, Shqipëriatë hedhë hapa para për të përqafuar vlerat europiane

Kosova Vendimi

Mustafa: Pas UEFA-s e vizave,

synojmë BE-në e NATO-n

Gjykata Kushtetuese i h

mandatin Koço KokëdhimëK ryeministri i Kosovës, në një postim të vetin në Facebook katheksuar se “shpall publikisht betejën e radhës, atë të përm-bushjes së kritereve për anëtarësimin e Kosovës në BashkiminEvropian dhe në NATO”. “66 vjet më parë, Evropa u ngrit mbi të

kaluarën e saj dhe filloi një rrugëtimtë ri, të ndërtuar mbi parimin e bash-kimit të vlerave”, tha dje kryeminis-tri i Kosovës Isa Mustafa me rastin eDitës së Evropës. Kosova, ka vlerat esaj për t’ia bashkuar këtij bashkimishtetesh e kombesh të lira.

Për t’i rivendosur vlerat e shtetevedhe kombit tonë aty ku e kanë ven-din, ne duhet të dëshmojmë se kemi

vullnet e fuqi për ta vendosur ligjinmbi të gjithë. Ne duhet të dëshmo- jmë me vendosmërinë tonë për taluftuar e çrrënjosur korrupsionin e

krimin e organizuar dhe të zbatojmë standardet e demokracisë,ka shkruar kr yeministri në Facebook.

G jykata Kushtetuese i ka hequr mandatin deputetit të Socialiste, Koço Kokëdhima. Ligjvënësi i majtë akuzohPartia Demokratike për përfitim të fondeve publike gjatë koai ka mbajtur edhe mandatin si deputet në Kuvendin e Shqi

Sipas Partisë Demokratike kome Kokëdhimës kishin përfitutenderë nga fondet publike. Xhafa në një deklarim pas mavendimit ka thënë se, respektodimin e marrë nga trupa gjyq“Nuk bëj komente mbi vendGjykatave, e respektoj vendirjen e saj. S’jam kaq i shpejtë spjesë në stafin tuaj”, tha Xhafa.

Ndërkaq, Edmond Leka p jetë deputeti më i ri i Parlameniptar. Pas heqjes së mandatit putetit socialist Koço Kokëdhi

listën shumë emërore të kësaj partie, vjen kreu i PS-së Vlorë, EdLeka. Ai ka qenë drejtues i institutit të sigurimeve shoqërore në

8/17/2019 FRD 10 maj.pdf

8/16


konomi

tetë të hidhur: sektorët kryesorëqë po gjenerojnë vende pune janëata që kanë një vlerë të shtuar dhe

produktivitet të ulët, si rrjedhojëdhe pagesa jo të larta, që nuk i justifikojnë vitet e shpenzuara përsigurimin e dijeve specifike. Dhe jo të gjithë arrijnë të gjejnë punë.Shkalla e papunësisë në fund tëvitit 2015, sipas ankesës së forcavetë punës së INSTAT, për të rinjtëe moshës 15-29 vjeç është 33,2%,(32,3% për meshkujt dhe 34,7% përfemrat). Krahasuar me vitin parar-endës, shkalla e papunësisë së tërinjve pësoi një rritje prej 0,7 pikëpërqindje. Në total, papunësia nëfund të 2015-s arriti në 17.7%, menjë rritje të lehtë radhazi në tremujorin e tretë dhe të katërt. Si për

ironi, papunësia u rrit ndjeshëmnë 2015-n tek kategoria me arsimtë lartë, që “konkurron” me të pa-punët me arsim të mesëm.

Sektorët, që po hapin vende

pune dhe ata që po i tkurrin

Të dhënat e 100 punëdhënësvemë të mëdhenj për 2014-n (të fun-dit të disponueshme) tregojnë sedy sektorët kryesorë që po gjen-erojnë vende pune vitet e fundit janë fasoni dhe call center, të dyqë kanë si avantazh shfrytëzimine kostos së lirë të fuqisë punë-tore, në raport me vendet e zh-villuara (shiko tabelën Tabela:Renditja e 100 kompanive më të

mëdha, sipas numrit të të punë-suarve). Call center është ende nëperiudhë lulëzimi dhe do të ruajëavantazhin krahasues të kostos sëlirë të fuqisë punëtore dhe njo-hurisë së gjuhëve të huaja edhepër një kohë të gjatë. Ndërsa e ar-dhmja e sektorit fason mbetet epaqartë, teksa avantazhi i punëssë lirë po zbehet për shkak të sh-timit të barrës fiskale dhe rritjes sëvazhdueshme të pagës minimale.Kompani të tjera të mëdha pri-vate, të fokusuara në industrinë erëndë, si Albpetrol, Bankers Petro-leum, Simmons Edeco Limited, qëishin punëdhënës të mëdhenj në2014-n, nuk pritet të jenë agresivëpër shkak të koniunkturës së pa-favorshme të çmimeve në tregjetndërkombëtare. Sipërmarrje tëtjera të industrisë së rëndë kanëfalimentuar tashmë, si .sh. Ku-

rum, që kishte në 2014-n rreth 700punonjës, apo ARMO (praktikisht ipezulluar), që ishte punëdhënësi i

shtatë më i madh në vend në 2014-n dhe numëronte mbi 1200 të pu-nësuar. Bankat, që mbeten vendimë interesat dhe i lakmuar i pu-nës, për këdo që ka mbaruar arsimtë lartë, sidomos ekonomik, prejvitesh nuk po tregohen agresive nëzgjerimin e aktivitetit e si rrjedhojëkanë një rritje minimale të numrittë të punësuarve, duke arritur nërreth 6900 në fund të vitit 2015.Sipërmarrjet e telekomunikacionit janë gjithashtu në fazë stanjacioni,teksa rritja e të ardhurave ështëngadalësuar ndjeshëm. Vodafonep.sh., kishte 414 të punësuar në2014-n, nga 410 një vit më parë.

Albanian Mobile Communica-tion e ka reduktuar numrin e pu-nonjësve në 2014-n, në 438, nga471 në 2013-n. Albtelecom, pasiështë bashkuar me Eagle Mobiledhe ka optimizuar shpenzimet,i ka reduktuar punonjësit nga1931 në vitin 2013, në 979 në vitin2014. Pozitivisht në punësimin emjekëve vitet e fundit ka ndikuarzhvillimi i spitaleve private. Nga100 punëdhënësit më të mëdhenjnë vend në 2014-n, 51 prej tyre janë sipërmarrje private (dy prejtë cilëve janë të falimentuar ak-tualisht). Pra janë vetëm rreth 50kompani private në vend, që kanë

mbi 300 të punësuar. Sipërmarrjete mëdha janë ato që kanë poten-cial më të lartë investues, janë mëkonkurrues për shkak të ekono-misë së shkallës dhe më rezistentendaj goditjeve ciklike të krizës.Dhe të tilla tek ne numërohenme gishta. Sot, ndërmarrjet më tëmëdha për sa u përket të punësu-arve janë ato shtetërore, si OSHEE,KESH, apo drejtoritë arsimore.

Vizioni për të ardhmen, i kujt

është faji që oferta nuk

përputhet me kërkesën

Një kërkesë e “Monitor”, drej-tuar Ministrisë së Arsimit, pak javëmë parë, se si ata po planifikonintë përshtasnin kurrikulat e univer-siteteve me sektorët që shiheshinme prioritet për të ardhmen, apotërheqjen e investimeve të huajapotenciale, nuk mori përgjigje. Py-et a u konsiderua e vështirë dhe

Mungojnë profesionistët?!Cilët janë fajtorët eritjes së papunësisë

na adresuan te Ministria e Punës,që është angazhuar së fundmi nënjë fushatë për zhvillimin e ar-simit profesional, por kryesishtatij të mesëm. Ndërkohë, një sërëinvestitorësh të huaj kanë shfaqurinteres për të hyrë në tregun shq-iptar, por planet e tyre janë prishuredhe nga mungesa e fuqisë punë-tore të kualifikuar. CapCon, John-

son Control dhe Lear kanë studiuartre vitet e fundit tregun shqiptarpër të hapur linjat e tyre të prod-himit, në kërkim të kostove më tëlira të fuqisë punëtore. Tani të trekompanitë në fjalë kanë hapuraktivitetet në Maqedoni, duke pu-nësuar mijëra persona. AndronaqLondo, dekan i Fakultetit të Inx-hinierisë Mekanike, pohon se Shq-ipëria e ka humbur konkurruesh-mërinë në burimet njerëzore, qëduhen për të përballuar kërkesate gjigantëve botërorë të industrisë.Londo pohoi se aktualisht, sistemiarsimor i lartë, konkretisht inx-hinieria mekanike, i ka mundësitë

e kufizuara për shkak të mungesëssë theksuar të infrastrukturës dhelaboratorëve. Një inxhinier i mirënuk mund të mjaftohet vetëmnë aspektin teorik, tha Dekani. Ai pohoi se universiteti përpiqett’u shkojë pas prioriteteve të qe-verisë. Në këtë periudhë është parëse, ekonomia po orientohet drejtprodhimit dhe zgjerimit të treguttë energjisë, ndaj edhe studentët janë këshilluar të diplomohen nëdegë të inxhinierisë elektrike. Lon-do tha se qeveria duhet të ketë njëprioritet të qartë dhe shumëvjeçarnë mënyrë që edhe sistemi arsimoruniversitar t’u përgjigjet nevojave

reale të tregut. Por profesori pohonse, është shumë e rëndësishmeqë qeveria të orientojë arsimin emesëm profesional, si hallka krye-sore për të formuar krahun e kuali-fikuar të unës ër të cilin ekono-

mia në këto momente ka shumnevojë. Teknologjia e informacionit është një tjetër sektor që mund ttërhiqte investime me vlerë të shtuar në vend. Dekania e Fakultetit tInformacionit dhe të TeknologjisëRozeta Miho, tha se këto dy vitee fundit, shumë kompani të huaj janë interesuar pranë fakultetpër të kontraktuar në punë pro

gramues. Dekania tha se në Shqipëri, tregu i punës nuk ofron rrogstimuluese për burimet njerëzorshumë të kualifikuara. Duke qense Europa është afër gjeografikisht me Shqipërinë, gjithnjë e mshumë studentët e mirë zgjedhin tpunojnë jashtë Shqipërisë. Ajo tregoi se kapaciteti vjetor i diplomavështë rreth 180 studentë në vit pëtë tre degët e TIK-ut. Mungesa infrastrukturës në universitete qnga sallat e mësimdhënies dhlaboratorët e kufizojnë fakultetitë prodhojë punonjës IT, nëse ngana tjetër do të kishte një kërkesgjithnjë e në rritje. Politikat qeveri

tare duhet të jenë stimuluese edhnë këtë drejtim pohoi ajo. Mihtha se modeli turk i universitetevështë për t’u marrë në konsideratë Atje universitetet e IT kanë pronëtoka, ku ftojnë kompanitë të zhvillojnë aktivitetin. Në këtë mënyrëedhe kompania merr shërbimme kosto të lirë dhe studentëve mundësohet praktika më e mirë mundshme. Diana Leka, kryetarje Sekretariatit të Këshillit të Investimeve, thotë se bizneset e call center, që janë zhvilluar shumë vitet fundit, mund të shërbejnë shummirë si urë për të zhvilluar më tengritjen e bizneseve me bazë t

IT-së në vend. “Infrastruktura dhrrjeti në këtë drejtim tashmë ështngritur dhe mundësitë për të tra jnuar të rinjtë, që do të jenë edhforca e punës në këtë fushë, janshumë të mira. Mendo ë Sh

unonjësit e Digicom, njëkompani e specializuar nëfibrat optike, kanë mbetur

suar nga niveli i aplikantëveairin e Punës 2016, që u zh-në data 28-30 prill. Ndërsapasur aplikime nga personavojë mbi 15-vjeçare dhe tëar në informatikë e shkencaekzakte, shprehën keqard-

ë nuk mund të plotësoninat e të gjithëve. Një për-ese italiane e kompanisë sëencës telefonike, “Consul-është e habitur nga aftësiatarëve për të folur gjuhë të

“Kërkojmë 6 punonjës tele-dhe një IT”, thotë ajo. Kom-e qendrave telefonike janëpër momentin në burimin

madh të punësimit në vend.erformace”, edhe ajo pjesë-e në panair, kërkon 500ës të rinj, pasi planifikon

ë një qendër të re shërbi-Punonjës që nuk do t’i ketëtë vështirë t’i gjejë, madje

me arsim të lartë, teksa çdotohen tregut të punës rrethtë diplomuar, sipas të dhë-

ga Ministria e Arsimit. Shi-NSTAT-it flasin për gati 174udentë në total, që ndiqninn e lartë në vitin akademik024, 80% e të cilëve në uni-tet publike. Duke lënë mën-lësinë e arsimit, të paktën

ra, të rinjtë shqiptarë janëpër dije. Sipas krahasime-rkombëtare, “grupmoshat

rë në arsim”, Shqipëria etregues për arsimin e lartëë mirë se Anglia, Rumania,, Italia, Gjermania e Zvicra

ë ulët se vendet skandinaveegjia, Suedia etj.hasime ndërkombëtare:

pmoshat përfshirë në

m/arsimi i lartë (%)

kësaj prurjeje të madhes) të studentëve të diplo-

përgjigjet në kahun tjetërkesë e cunguar dhe e para-r me dijet, që pjesa më ee tyre kanë marrë në 3-5

shkollës. Ndaj është e pash-hme që shumë studentë,ngjarë të zhgënjehen kurojnë arsimin, teksa do të

të ërballen me n ë të vër-

Mungojnë profesionistët apo bizneset nuk po hapin vende pune. Cilët janë “fajtorët” e rritjes s papunësisë. Si ekonomia, edhe pas 25 vitesh tranzicion, është ende e mbështetur te vetëpunësim

8/17/2019 FRD 10 maj.pdf

9/16


ekonomi

ëria e ka një shans në këtë drej-m çka garanton një rritje jo vetëm

investimeve të huaja por edhetë ardhurave për të punësuarit

ë këtë sektor. Qeveria mund tëxisë në këtë drejtim, duke ofruarcentiva të ndryshme në lehtësim

skal apo mbështetje për punësi-et e reja dhe trajnimet e stafit.dërkohë duhet të bëhet edhe

dhja me sistemin arsimor, i cilipërgatisë profesionistë cilësorëë sektorin e IT-së ku të mundëso-et lidhja me bizneset dhe ofrimi iraktikave të punës”, rekomandonnj. Leka. Dhe në fakt, një vizion ilë i qeverisë për të orientuar ar-min drejt sektorëve me poten-al për të tërhequr investimevehe për të rritur vlerën e shtuara munguar në vite dhe po vazh-on të mungojë, teksa rruga më ejeshtë është gjetur duke “fajësu-” shqiptarët, të etur për dije e përmësuar gjuhë të huaja, si “dem-

elë”. Cili është dembeli?! Vizioni ieverisë për të orientuar arsimin

rejt sektorëve me potencial përtërhequr investimeve dhe për të

itur vlerën e shtuar ka munguarë vite dhe po vazhdon të mungo-, teksa rruga më e thjeshtë ështëetur duke “etiketuar” shqiptarët,

etur për dije e për të mësuaruhë të huaja, si “dembelë”.

Edhe sa kohë do të

mbijetojnë dyqanet e vogla

Hapja e një dyqani në lagje,e qira, apo në pronësi, ka qenë

ë vite një formë vetëpunësimiër pjesën më të madhe të shqip-rëve, që në mungesë të alterna-vave të tjera, i kanë dalë për zotetes. Sipas të dhënave të Anketës

rukturore të INSTAT, për vitin014, tregtia me pakicë ka num-n më të madh të të punësuarveë vend, me rreth 52 mijë, nga tëlët 30 mijë, apo 60% janë të vetë-unësuar, raporti më i lartë i të

vetëpunësuarve nga të gjithë sek-torët. Por, vitet e fundit, ky sektornuk po arrin të gjenerojë më fitime

të larta, për shkak të shtimit tëkonkurrencës nga qendrat tregtaredhe supermarketet dhe rënies sëfuqisë blerëse. Presioni për t’u for-malizuar nga ana tjetër po i nxjerrzbuluar shumë prej këtyre bizne-seve të vogla, që po gjenden nëdilemën nëse do të arrijnë të mbi- jetojnë në këtë mjedis të vështirëdhe shumë kanë filluar të mbyl-len.Shërbimi ushqimor (kryesishtrestorante e bar-kafe) janë sektoritjetër që shumë familje kanë gje-tur për të mbijetuar, por që dhe aipo vuan krizën e konsumit. Kat-egoria “Shërbime të tjera” ka pasurecurinë më të mirë në 2014-n, për

hapjen e vendeve të reja të punës,i nxitur nga zgjerimi i aktivitetevetë call center.Ndërtimi është sek-tori i katërt më i madh punësuesnë vend, edhe ai i gjendur nën pre-sion, teksa është prej vitesh në fazëmaturimi. Në tremujorin e parë të2016-s, ndërtimi ndikoi ndjeshëmnë uljen e besimit në ekonomi,duke paralajmëruar ditë të vështi-ra për punësimin në të ardhmen.Shpresa e vetme e tij janë punëtpublike dhe gazsjellësi TAP.

Rrethi vicioz i punësimit –

Nga do të vijë rritja

-Industria nxjerrëse është nëvështirësi për shkak të rënies së

çmimeve në tregjet ndërkom-bëtare: -Tregtia me pakicë, që kanumrin më të madh të të (vetë)pu-nësuarve në vend, po vuan konkur-rencën nga qendrat tregtare, rëniene konsumit dhe presionin e formal-izimit, duke bërë që shumë dyqanenë shkojnë drejt mbylljes. -Bankat janë në stanjacion prej vitesh. -Sek-tori i telekomunikacioneve po eoptimizon numrin e punonjësve.-Investimet e huaja, që do të sillninkapital të freskët dhe vende të rejapune nuk po duken, teksa klimanë vend, sipas deklaratave të tyre,mbetet e rënduar

-Biznesi nuk po shfrytëzon ka-

pacitetet ekzistuese, jo më të in-vestojë për t’i zgjeruar ato çka dotë mundësonte hapjen e vendevetë reja të punës

– Mungon vizioni i qeverisëpër të orientuar arsimin drejtsektorëve me potencial për tëtërhequr investimeve dhe për tërritur vlerën e shtuar

-Shpresa mbetet te zhvillimi imëtejshëm i call center, mbijetesae fasonit, zgjerimi i shërbimeve dheinvestimet e fundit në gazsjellësinTAP dhe hidrocentralin e Devollit.

-Shqipërisë i mungojnë punëd-hënësit e mëdhenj privatë. Vetëm50 sipërmarrje kanë më shumë se300 punonjës.

Bizneset nuk investojnë, ulinshfrytëzimin e kapaciteteve, nukpritet hapje e vendeve të reja punës.

Bizneset kanë ulur më tej nor-mën e shfr tëzimit të ka aciteteve

gjatë tremujorit të parë të vitit.Në një anketim të fundit, Bankae Shqipërisë referon se normat

e shfrytëzimit në katër sektorëtkryesorë të ekonomisë kanë rënëshumë poshtë mesatares histor-ike, duke lajmëruar kështu për njësituatë jo të mbarë në rritjen afat-mesme ekonomike dhe në ekspor-tet e këtij viti. Norma e shfrytëzim-it të kapaciteteve në industrishënoi vlerën 69.0% në tremujorine parë, 2.9 pikë përqindje më eulët se mesatarja historike. Bankae Shqipërisë tregon se, biznesete industrisë i kanë shfrytëzuarmë pak kapacitetet e tyre, në kra-hasim me tremujorin e katërt tëvitit 2015 (me 4.6 pikë përqindje).Kjo ecuri në sektorin e industrisë

është shkak i çmimeve të ulëta tënaftës në tregun ndërkombëtar,çka ka nxitur kompanitë BankersPetroleum, Albpetrol dhe konc-esionarët e tjerë të naftës të mba- jnë prodhimin në nivele të ulëta.Por situata duket se nuk është as-pak optimiste edhe për sektorin endërtimit. Norma e shfrytëzimit tëkapaciteteve në këtë sektor gjatëtremujorit në analizë, vijoi rënien. Aktualisht kjo normë shënon niv-elin 54.7% ose 9.5 pikë përqindjemë pak se mesatarja historike esaj. Në krahasim me të njëjtintremujor të një viti më parë, kjonormë është 2.5 pikë përqindje

më e ulët. Ekspertët e tregut po-hojnë se pas një përmirësimi nëgjashtëmujorin e dytë të vitit, rritja e taksave në sektorin e ndërtim-it (dyfishimi i taksës së ndikimitnë infrastrukturë nga 4 në 8%, ecila vilet jo më mbi koston po mbishitjen) ka përkeqësuar klimën ebiznesit në sektor. Shumë objektetë nisura vitin që shkoi kanë pe-zulluar punimet për shkak të tak-save të reja. Gjithashtu, norma eshfrytëzimit të kapaciteteve ngabizneset e shërbimeve rezultoi68.0% në tremujorin e parë, dukeshënuar një rënie të fortë prej 7.2pikësh përqindjeje krahasuar me

tremujorin e mëparshëm dhe prej4.9 pikësh përqindjeje krahasuarme të njëjtin tremujor të një viti mëparë. Norma e shfrytëzimit të kapa-citeteve në tregti shënoi rënie me5.7 pikë përqindje, duke qëndruarnë nivelin 73.5% në tremujorin eparë të vitit 2016. Bizneset rezulto- jnë të kenë shfrytëzuar kapacitetete tyre me një normë 5.2 pikë përq-indje më të ulët se norma mesatarehistorike dhe 2.3 pikë përqindje mëtë ulët se norma e së njëjtës peri-udhë një vit më parë. Tregtia dheshërbimet janë vënë në presionine konsumit të dobët. Treguesi përherë të parë pas dy dekadash ra nënivele negative më 2015.E teksa bi-zneset nuk shfrytëzojnë kapacitetetqë kanë, është vështirë që ata të in-vestojnë për të ngritur të reja, çkanënkupton më pak vende të reja

une në të ardhmen.

‘Panama Papers’, një rrjedhje e madhe të dhënaspërdorimin e parajsave fiskale përtej detit nga ptë pasur dhe të fuqishëm, ka “ngrënë” tashmë k

kryeministrit të Islandës. Ato kanë vënë në një situatë të vkryeministrin e Britanisë, David Cameron (nuk do dhe nuktë humbasë punën e tij përballë zbulimeve se familja e tij kmarrëveshje tatimore në det të hapur), shkruan The EconPor ‘Panama Papers’ ka çuar në kërkesa të ngutshme se pnët duhet domosdoshmërisht t’i bëjnë publike të ardhuratatimore. Z. Cameron zbuloi gjashtë vjet të dhëna tatimoreprill, hera e parë që një kryeministër britanik ka bërë një gjëKërkesat rreth sasisë së informacionit në dispozicion mbi jet tatimore të njerëzve shtrihen përtej Britanisë. Në Amekandidatët presidencialë janë mësuar me mbikëqyrjen ptë të ardhurave të tyre, Donald Trump ka refuzuar kërkespublikimin e të dhënave të tij tatimore. Debati shtrihetpolitikanëve: në Norvegji, Suedi dhe Finlandë, deklaratat tatë cilitdo janë në dispozicion online. Të përcaktosh ku duhkufiri në kërkesën e publikimit të të ardhurave të individëështë e lehtë, sepse kjo shkakton konflikt midis dy parimevtransparencës dhe privatësisë. Argumentet mbi transparendikale të stilit skandinav ndahen në dy kategori. E para ështëdo të reduktojë sjelljen e keqe. Njerëzit që e dinë se të dhënamund të mbikëqyren me kujdes nga miqtë dhe bashkëpundo t’i raportojnë të ardhurat e tyre në një mënyrë më të pdhe do të hezitojnë përpara se të përdorin skema të ndërpër të minimizuar taksat që ata paguajnë. Një studim tre

pronarët e bizneseve kanë deklaruar 3% më shumë të ardhuNorvegjia nisi zbatimin online të kërkimit të të ardhurave n200. E dyta lidhet me faktin se më shumë informacion nëton zgjedhje më të mira: nga individët, teksa ata vendosin vende pune ose paga të synojnë dhe nga politikëbërësit teshqyrtojnë çështje të tilla si pagat e barabarta. Kampi kundpërmbledh disa përgjigje. Sjellja e keqe thjesht ndryshon fe tij, në vend që të eliminohet: edhe skandinavët e mirëvojnë përdorimin e strukturave në pronësi të korporatësreduktuar faturat tatimore, për shembull. Dhe transparensa për të inkurajuar kuriozitetin, aq edhe për zgjedhje më politike. Një sërë të dhënash të përgjithshme mbi deklarimardhurave dhe hendeqet e pagave gjinore në shumë vendnë dispozicion të publikut.

Në mbrojtje të privatësisë

Çështja e privatësisë nuk është thjesht e domosdoshmee rëndësishme në të drejtën e vet. Për të justifikuar vënien

macionit tatimor të kujtdo në dispozicion publik, çështjatë jetë e tillë që të prodhojë një të mirë më të madhe për tëRasti nuk është bindës. Një kod më i thjeshtë dhe më burime për autoritetet tatimore përfaqësojnë mënyra më për të reduktuar shmangien e taksave se sa fqinjët kureshtaturpërimi publik. Po në rastin e një kërkese më të ngushdhënie informacionesh shpjeguese, për politikanët dhe persona në pozita autoritare? Njerëzit në poste publike argtohet se kanë më pak të drejta për privatësi. Ata që bëjnduhet të tregojnë se nuk janë subjekt i konfliktit të interesisistemet e sotme për parandalimin e konfliktit nuk funk jnë (regjistri i interesave të deputetëve britanikë ka boshlqarta), kura për këtë do të ishte forcimi i tyre se sa të shpshkeljen e deklaratave tatimore. Ndërsa janë vetëm figuralike që përballen me publikimin e çështjeve të tyre tatimokënaqësinë e njerëzve, shumë persona me aftësi të veçantrefuzonin të hynin në arenën publike. Rreth 68% e të anke

britanikë thonë për anketuesit e YouGov këtë muaj se ata m jnë se të gjithë deputetët e lartë duhet të publikojnë të are tyre tatimore; një numër gjithmonë e më i madh pa dysdo të bëjë vetëm këtë. Por kjo duhet të jetë një zgjedhjedetyrim. Rasti që transparenca duhet të fitojë mbi privanuk është bindës.

Transparenca e taksave

Nxitja për të publikuar deklaratattatimore të njerëzve përball transparencme privatësinë. Cila duhet të fitojë?

Ulja e produktivitetit dhe mbizotërimi i sektorëve me vlerë të stë ulët, po kërcënojnë konkurrueshmërinë në afatin e

8/17/2019 FRD 10 maj.pdf

10/16


jtesën. Ndërsa Taho përfundoi si ka-vie laboratori, ku mësonin studentët,i vëllai, Teme Sejko, dhe i ashtuquaj-turi “Grupi Çam” dolën në gjyq dhe,

më pas, disa prej tyre u ekzekutuan.Pas kësaj, ndaj çamëve që ishin nëShqipëri filloi një gjenocid i paparë,ku më shumë se 350 vetë u arrestuandhe u dënuan me burgime të gjata.Në Plenumin e vitit 1982, kur Enveripo godiste Kadri Hazbiun, iu drejtuaatij me këto fjalë: “Në 1960-ën, ti meMehmet Shehun sajuat komplotinçam, që ne të mos hiqnim bazën esovjetikëve nga Pasha-Limani”.

Masakra e Spaçit

Më 21 maj 1973 shpërtheu njënga revoltat më të mëdha antiko-muniste në kampin-burg të Spaçit,shpërtheu shpirti i revoltuar i tëburgosurve, urrejtja e mbledhur prejvitesh nga padrejtësitë dhe trajtimet

kafshërore. Një nga shkaqet kryesoretë revoltës ishte torturimi nga policëte kampit i një të burgosuri, i cili ten-toi të arratiset. Atë e torturojnë parasyve të të burgosurve, gjersa i bie tëfikët, pa ndjenja. Të burgosurit iuvërsulën operativit dhe turmës së

policëve, të cilët ikën në panik mata-në rrethimit. Truprojat hapën zjarr.U deshën pak orë që burgu-kamptë rrethohej nga një mori ushtarësh.Makinat me armatime dhe sigurim-sat me zinxhirë e pranga nuk kishintë sosur. Me helikopter arriti minis-tri i Brendshëm. Filluan të shtënat emitralozave, por të revoltuarit nukdonin t’ia dinin megjithëse plum-bat vërshonin mbi kokët e tyre. Këta,me britma e ulërima, u përgjigjeshinplumbave duke thirrur: “Poshtë Ko-munizmi”, “Vdekje e diktaturës”,“Liri”, “Drejtësi”.

Dy orë rresht këto britma vazhd-uan duke lëshuar kushtrimin. Gjatë

natës thyen stendat, duke u vënëzjarrin veprave të Enver Hoxhës. Uprenë furnizimin me ujë, u bënëpresione nga më të ndryshmet, poraskush nuk u bind.

U gjet një beze e kuqe (jorgan injë të burgosuri), e cila shërbeu si

flamur, ku në mes u pikturua shkabadykrenore. Me brohoritje u ngrit nësheshin para kampit, ku rreth tij tëburgosurit kënduan himnin e flam-

urit. Revolta vazhdoi edhe në datën22 maj. Ministri Feçor Shehu kërkoinënshtrim, por mori këtë përgjigje:“S’jemi skllevër, kërkojmë drejtësi”.

Pagjumësia, uria, etja bënë qërevolta të dobësohej. Rreth orës 9,oficerë, policë dhe ushtarë u futënnë kamp duke përdorur të gjithë tër-bimin e tyre, ku shumë të burgosuru hoqën zvarrë. Ishin këta trimat qërezistuan deri në fund, ku një numëri madh policësh u hodhën mbi ta sibisha të egra, duke i goditur me levae bishta lopatash.

Revolta u shtyp duke izoluar 85vetë. Të sakatuarit ishin me shu-micë. Në përleshje u plagosën 3policë. Një pjesë të të burgosurve içuan në birucat e burgut 313 Tiranë,

ku brenda 10 ditëve hetuesia mbylli83 dosje penale.

Grupet antiparti 1973 -1976Gjatë viteve 1970-1980, banda

kriminale Enver-Nexhmije Hoxhagoditi në mënyrën më barbare dhe

djallëzore, të ngjashme me metodate përdorura gjatë viteve të para tëkrijimit të shtetit të diktaturës ko-muniste, mijëra intelektualë të cilëtkishin mbaruar studimet në vendete Evropës Lindore, si dhe u ridënuashumica e atyre që gjatë kësaj kohekishin dalë nga burgjet dhe kampetkomuniste. Numri i të goditurve ikalonte 5000 vetët. Arsyeja: u lëkundshëndeti i diktatorit. Dhe ishte kjo go-ditja e dytë ndaj elitës intelektuale tëkohës, pas asaj të viteve ‘44-‘50, përtë siguruar vazhdimësinë e pushtetitnëpërmjet likuidimit të të gjithë atyreqë mund të mendonin ndryshe.

Në krye të listës së atyre që u go-ditën, u vunë të ashtuquajturit grupe

armiqësore në ideologji, ushtri dheekonomi. Hetuesia ndaj tyre ishtebarbare dhe zgjati mbi 2 vjet. Atambaheshin brenda në “arkivole” mehelmeta në kokë, torturoheshin siste-matikisht që të pranonin akuzat emontuara nga Enver-Nexhmije Hoxha.

ulturë

Gjatë viteve 1970-1980, Enver Hoxha lëshon goditjen e dytë kundër elitës

intelektuale të kohës, pas asaj të viteve ‘40-‘50, për të siguruar vazhdimësinë e

pushtetit; U përndoqën mijëra intelektualë, të cilët kishin mbaruar studimet në

vendet e Evropës Lindore, si dhe u ridënuan shumica e atyre që gjatë kësaj kohe

kishin dalë nga burgjet dhe kampet komuniste; Numri i të goditurve i kalonte

5000 vetët. Masakrat dhe pushkatimet shënojnë kulmin e krimeve komuniste

Memorandumiushkatimi i intelektualëveë kërkuan rrëzimin e Enverit

Grupi ideologjikMë 27 qershor 1973, në sallën

qendrore të selisë së Komitetit Qen-dror të PPSH-së filloi seanca e tretë epunimeve të Plenumit IV, i cili ishtethirrur personalisht nga Enver Hox-ha, për të bërë gjykimin dhe dëni-min e personaliteteve të artit dhetë kulturës shqiptare, Fadil Paçramidhe Todi Lubonja.

I ashtuquajturi grup ushtarakpuçist kishte si protagonistë BeqirBallukun, Petrit Dumen dhe Hito Ça-kon, të cilët si në hetuesi, ashtu edhegjatë procesit gjyqësor, u detyruan tëpranojnë fajësinë e tyre. Përfundi-misht, Gjykata e posaçme Ushtarake

i dënoi me pushkatim.Eliminimi i oficerëve pas të ash-

tuquajturit grup puçist arriti në 3000persona, të cilët u pushkatuan, bur-gosën dhe denigruan, gjë të cilën epohoi dhe vetë Mehmet Shehu.

Lutjet e të dënuarve për faljen e jetës u refuzuan nga Presidenti i Ku-vendit Popullor i RPSH dhe vendimii gjykatës u ekzekutua.

(Gjeneralët ishin të vetmit qëkishin mundësi praktike për tëeliminuar diktatorin)

Pas përfundimit të hetimit të“Grupit të ushtarakëve”, arrestohen Abdyl Këllezi, Koço Theodhosi, KiçoNgjela dhe Vasil Kati. Akuza u ngritmbi bazën e materialeve të Plenu-

mit të 7-të dhe 8-të të KQ të PPSH,ku mbi bazën e këtyre materialeveu hartua edhe platforma e hetue-sive të të pandehurve. Ata e hodhënposhtë legjendën e thurur nga En-ver Hoxha për sabotim në ekonomi.I ashtu ua turi “Gru ekonomik”

kishte arritur përgjatë 30 vjetëve tpunës në këtë sektor të realizontnjë vëllim investimi prej 12 miliarddollarësh në ekonominë shqiptarePas goditjes së tij mori jetë parimfamëkeq “dhe bar do të hamë...”.

Dhe në lidhje me falsitetin akuzave ndaj këtyre grupeve, vjedëshmia e kohëve të vonshme e ishdrejtuesit të degës së veçantë të Sig

urimit të Shtetit, Kristofor Martiroi cili ka folur mbi hetimin e të ashtuquajturit grup armiqësor në ekonomi. Si hetues i Kiço Ngjelës dh Vasil Katit (funksionarë të Ministrissë Tregtisë së Jashtme) ai dëshmose akuza si dhe platforma e hetuesisë për të pandehurit Abdyl KëllezKoço Theodhosi, Kiço Ngjela e VasKati, u ngrit mbi bazën e materialeve të Plenumit të 7-të dhe të 8-ttë KQ të PPSH. Martiro, që hetoi pëmë shumë se gjashtë muaj me radhNgjelën dhe Katin, thotë se në asnjë dokument apo material nuk kparë argumente që të pandehurtë ishin implikuar me agjenturat huaja për sabotim në fushën e ekonomisë. Ai shprehet i bindur se KiçNgjela dhe Vasil Kati nuk kanë qenarmiq. Ndër të tjera ai shkruan nnjë intervistë: “Gjatë procesit hetmor, si nga deponimet e të pandehurit Vasil Kati, ashtu edhe nga ishpunonjës të ndërmarrjeve të tregtissë jashtme, rezultonte se disa firmte huaja nga vendet perëndimorkishin kërkuar që të bënin investime në objekte të ndryshme prodhuese në Shqipëri. Madje kërkonitë eksportonin mallra të prodhuanga ata dhe vlefta e tyre të shlyhepas shitjes. Këto propozime janë refuzuar në mënyrë kategorike, sepskonsideroheshin si marrje kredie, qbinin në kundërshtim me politikëe partisë. Më kujtohet një rast ng

deponimet e Vasil Katit, se disa specialistë nga Finlanda kërkuan qe tkrijonin një kombinat për përpunmin e rrëshirës së pishës dhe halavtë saj, për prodhimin e një letre tcilësisë së lartë dhe me shitjen e satë shlyhej gradualisht investimi fill

ë vitin 1960, Enver Hoxhanisi gjenocidin e egër ndajçamëve. Sikur të mos mjaf-enocidi i paparë që popull-

iptare çame kishte hequr nëga forcat e gjeneralit Napo-va, pas vitit 1960 ndaj saj ut edhe një herë e njëjta gjë,masa edhe më të tmerrshme,

ndryshim se kësaj here ajosonte jo nga grekët, por ngait e një gjaku. Aty nga fil-tit 1960, kur Enver Hoxha po

e drejt ftohjes dhe prishjesdimtare me Hrushovin en zyrtare, sovjetikët përdorënf, në mënyrë që të mbaninushtarake të Pasha-Limanit.arët sovjetikë, të cilët ishin nëinë e Brendshme, ia mbush-

ndjen ministrit Kadri Hazbiueria greke, në bashkëpunimlo-amerikanët, po përgatitej

e një komplot për të përmby-imin komunist në Shqipëri.r të realizuar këtë komplot,in mbështetur te një grup

kuadrosh me origjinë ngaa, të cilët kishin funksione të

ë ushtri, parti dhe adminis-htetërore. Sipas sovjetikëve,

ëtij komploti ishte kundërad-Flotës Luftarake Shqiptare,

llejtënant Teme Sejko dhei i Komitetit Ekzekutiv të El-

Tahir Demi. Në këtë kuadërditja ndaj “Grupit Çam”, dhe ie pësoi ishte gjeneral-major0eiti, kryetar i Degës se Brend-ë Shkodrës, i cili u helmua

gurimi dhe vdiq në zyrat etit të Partisë në Shkodër, në60. Thuhet se gjeneral Seititua nga Sigurimi që, për in-të partisë, të pranonte se

kreu i komplotistëve çamë”, gjë duhej për të demaskuar

ko-fashistët grekë dhe impe-amerikanë. Pasi Seiti nuk e

këtë gjë, e helmuan dhe planimit të Shtetit vazhdoi me ar-n e Teme Sejkos, të cilit iue njëjta gjë si Seitit. Bashkë

me Sejkon, u arrestuan edhei tij Taho Sejko, Tahir Demi,urati, nënkolonel Namik Re-jri Mane, Ali Xhelo, Adem Os-onuz Purizio, Nasho Gërxho,e Sejko në fillim nuk e pranoie Sigurimit, por pas shumë

sh (me ndërhyrjen e Mehmetqë i shkoi në burg dhe i doli u detyrua të pranonte pasi iua se pas gjyqit atë do ta dër-

amiljarisht jashtë Shqipërisë.vëllai, Taho, nuk pranoi dhe it me kokë duke humbur ku-

Historia/ Masakrat dhe pushkatimet eregjimit komunist gjatë viteve 1973

8/17/2019 FRD 10 maj.pdf

11/16


tar. Edhe pse ky propozim u kishteëlqyer Vasilit dhe të tjerëve, përsëria nuk mund ta shtronin për dis-

utim këtë çështje, si dhe problemetjera të kësaj natyre, pasi kishin

kë se do t’i akuzonin për veprimeë binin në kundërshtim me direk-vat e partisë. Vasil Kati u pyet gjatëetimit edhe për marrëdhëniet eko-omike dhe tregtare me Kinën, për

kuzat që u bëheshin se ata janëxitur nga udhëheqja kineze përprimtari tradhtare dhe kundër-volucionare. Nga deponimet e tijlte se marrëdhëniet tregtare menën zinin vendin e parë: rreth 40%

tregtisë bëhej me këtë shtet.Këto marrëdhënie u zgjeruan

as prishjes me Bashkimin Sovjetik.e këtë vend u lidhën shumë mar-veshje bashkëpunimi në fushën

konomike. Bazuar në këto mar-veshje dhe te krediti kinez, për

konominë e vendit tonë u arrit sta-lizimi i ekonomisë shqiptare dhe

hvillimi i saj në të gjitha fushat si:dustri, bujqësi, tregti, etj. Sipas tij,

ë Kinë eksportohej bitum, krom,gare, bakër e mallra të tjera. E nga

je importoheshin shumë mallra.o sipas Katit, eksportet tona nukmbulonin importet nga Kina, prashte deficit në marrëdhëniet treg-re mes dy vendeve. Ky deficit mbu-hej nga kreditë kineze. Nga Kinagurohej edhe valutë e lirë për tëerë mallra në perëndim, si indus-iale, ashtu edhe ato të konsumit

gjerë. Merreshin nga Kina krediveçanta sipas marrëveshjeve për

mportimin e grurit që vinte ngaanadaja, për produkte të tjera ush-more si gjalpë, djathë, mish apo

he lopë race nga Holanda. Po ash-, sigurohe

Documents

FRD 10 maj.pdf