FRD 27 maj.pdf

8/16/2019 FRD 27 maj.pdf

1/16

Mblidhet Asambleja KombëtareNë Bruksel nuk shkohet pa kritere morale

adresa:

rruga “Abdi Toptani”,

Tiranëe-mail:

[email protected]

drejtor: Alfred Cako

tel: 04 22 42 444

ÇMIMI: 30 LEKË

Gazetë informative, politike, ekonomike, sociale, kulturore Viti 3, nr. 139. E premte, 27 maj 2016

Etrit Berisha: Pomendoj vetëm

për kualifkimine Shqipërisë në“Euro 2016”

Bankingu, përdorimi i parasë

fzike gjeneronkosto të larta përsistemin bankar

SPORTDIXHITALIZIMI

Të burgosurite Burrelit: Si

refuzuan tëngushëllonin

Nexhmijen

PETICIONI

Sektori i Energjisëdhe i Transportitdominojnë 36% tëborxhit të jashtëm

EKONOMI f. 8-9

f. 14 f. 10-11f. 9

Avni Ahmetaj:

FRD e Durrësit,aktor nëpolitikat lokale

KRYETAR I FRD, DEGA DURRËS f. 6

Vetëm valë jo

K ur një popull bëhet i flashkët dhe i mjerë, në rast sdëshiron të vazhdojë të jetojduhet të demostrojë se sa fort dëshiron një gjë tëtillë. Ashtu sndjen një trup i sëmurë nevojënkonsultës mjekësore dhe marrjesë recetave mjekuese, po kështdhe kombet e sëmura drejtohepër ndihmë tek partnerët qe hitorikisht kanë treguar se ja kandëshiruar të mirën në vijimësPrej disa muajsh në disa lëvizje tpazakonta ambasadorët ...

Era duket e mirë për Greqinpas gati 12 orë negociatash

Ndihmat financiare nga Bruksepo e shpëtojnë edhe një herë ngmbytja katamaranin grek. Edhreduktimi i shumëpritur i borxheve po shfaqet në horizont. Pashtu pavarësisht r...

Nëse tëinkriminuaritikin, ligjetdo t’u mbeten?!

FOKUS

nga Armando Mosho f.

nga Georg Matthes f.

BAMIR TOPI:

Nëse Reforma në Drejtësidështon në Parlament, jemi për Referendum

Zoti Rama duhet t’i lërë lutjet dhe të kalojëdraftin e Komisionit të Venecias në Parlament

DREJTËSIA”

Ambasadorëtkundër draftitë PD: S’ka

kohë përndryshime

KOSOVË

Marrëveshja përdemarkacioninmbërrin nëKuvend, pritenpërplasje

f. 7f. 7

8/16/2019 FRD 27 maj.pdf

2/16

27 maj 2016 fryma e re 2

olitikë

ëse Reforma në Drejtësiështon në Parlament,e jemi për Referendum

ir Topi, fjala në Asamblenë Kombëtare mbajtur dje në Selinë e FRD-së

Tirrje ndërkombëtarëve; të insistojnë për hapjen e sistemiqytetarët duhet të votojnë. Ky vend ka nevojë për të drejtën e votë

uata politike në Shqipërishtë në një moment ndosh-a, të një kredibiliteti mjaft

Unë këtë koment sigur-ëj si kryetar i Frymës së Reratike, por do të jap edhe

erata personale, me atribu-h kryetar shteti. Fryma e Reratike ka qenë konstantedrimet e veta dhe unë per-

ht në tryezat që janë zhvil-r reformën në drejtësi, kuhprehur drejtpërdrejt përdoshmërinë e realizimitrmës në Drejtësi. Një Re-

e kërkuar nga të gjithë, sig-në radhë të parë e kërkuaroqëria shqiptare por edhepartnerët ndërkombëtarë.ndjekur situatën me shumëdje, kemi parë edhe pre-cionin e forcave politike,

ht të atyre që janë në parla-ata që kanë vendimmarrjenë; apriori të gjitha kanë qenënë qenë dakord për t’a bërëën në drejtësi. Madje, u fitua

ë mënyrë taktike nga ana etorëve politikë që të gjithaimet e tyre t’i kalonin përim Komisionit të Venecias.edhe drafti i supervizuarnecia dhe ju e shikoni se nëtuate është Parlamenti sot.Parlamenti sepse ai ështëioni që miraton Reformënjtësi. Dje, ne kemi parë dynime. Një pozicionim ngai i PD, kryetari i opozitës,ë mënyrë të qartë jepte tëte që reforma në drejtësi

a shanse që të miratohetatij vullneti të shprehur në

ë të përsëritur. Ai e udhëheq

që është sot në Parlament.arë edhe një pozicionim tënistrit Rama i cili duke dalë

uha e një linje kushtetuese,Partisë Demokratike që t’aë Reformën në Drejtësi.

Një gjuhë aspak politike. Një venddemokratik funksionon me insti-tucione; boll i janë lutur njëri-tje-trit, aq sa ne na forcon dyshimetse Parlamenti është kthyer në njëteatër absurd, por që herë pas herëinterpreton edhe drama që kanëtë bëjnë me fatet e kësaj shoqë-rie, të këtij populli e të këtij vendi.Një teatër që po luhet në dëm tëshumë interesave. Si mund të për-fundojë kjo histori dramatike? Muamë vjen keq sepse ka patur edhe

një pjesëmarrje aktive të faktoritndërkombëtar nëpërmjet dy am-basadorëve të nderuar, nëpërmjetdeklaratave politike e diplomatike.Ne kemi qenë në mbështetje të tëgjithë inkursionit, jo thjesht ndajdy ambasadorëve, pasi ata janëpërfaqësues të vendeve partnerenë të gjithë rrugën e anëtarësimittë Shqipërisë, qoftë në NATO paradisa vitesh, qoftë në BE. Ne shohimse në çfarë lloj kredibiliteti kanërënë marrëdhëniet reciproke. Unëi bëj një thirrje me atë cilësi qëthash në fillim, që zoti Rama qëështë kryetar i mazhorancës, duhett’i lejë lutjet dhe duhet që drafti i

supervizuar nga Venecia të hyjënë parlament. Ky është propozimi ynë. Njerëzit nuk kanë nevojë tëdëgjojnë nga selitë e partive poli-tike, por të dëgjojnë nga tempullitë cilin ata e kanë ndërtuar nëpër-mjet votës së tyre, ndonëse votae elektoratit mund të ketë qenë edeformuar, se ndryshe nuk do tëkishim një parlament të tillë. Porzyrtarisht, institucionalisht ne këtëparlament kemi. Ata duhet t’a çoj-në draftin atje dhe pastaj të shfaqetdukshëm vullneti politik se kushe do e kush nuk e do reformën nëdrejtësi. Ne kemi një propozim tëdrejtpërdrejtë, që është propozim

i Frymës së Re Demokratike. NëseReforma në Drejtësi dështon errëzohet në parlament, ku patjetërkërkohet një numër kushtetuesme 2/3 e votave në parlament, qëpresupozon edhe votën e opoz-

rrje Z. Rama, duhet t’i lërë lutjet, dhe të kalojëftin e Komisionit të Venecias në Parlament

itës, ne bëjmë thirrje t’i drejtohemireferendumit. Tezat referendare janë ato që do t’a përballin këtësituatë të klasës politike aspak se-rioze pikërisht me shoqërinë tonëpolitike. Do të thoni ju: vetëm përReformë në Drejtësi? Është edheReforma Zgjedhore, mbi bazën e tëcilës ngrihen institucionet.

Kemi hyrë në një paradoks të jashtëzakonshëm që ndodh vetëmnë Shqipëri, pasi momenti ështënjë rast sui generis ku ju kërkohetatyre që kanë hyrë në Parlamentme vota të vjedhura, të defor-muara, të bëjnë Dekriminaliz-imin, të bëjnë Reformën në Dre- jtësi, ju kërkojmë me forcë të bëjnëReformën Zgjedhore dhe askushnuk ndjehet për këtë fakt absurd.Shikoni se çfarë po ndodh medekriminalizimin. Gati-gati jeminë standardin e amoralitetit poli-tik. Njerëzit më të rëndësishëm tëkëtij vendi, o kanë ndryshuar em-rin, o kanë ndryshuar mbiemrin, okanë ndryshuar datëlindjen, o da-lin me nga 4 apo 5 emra. Që këtuështë rrëzuar godina e moralit. Mbibazën e disa të dhënave që s’janë

të miat por janë të ekspozuara, ishMinistri i Brendshëm ka një suspe-kt të fortë për të cilin duhen sqa-rime për lidhjet e tij me shërbiminsekret Jugosllav, me shërbimin in-formativ. I takon edhe atij të sqa-rojë. Dhe po përsëris një pyetje qëe kam bërë në momentin kur ishaPresident. Ka qenë një qëndrimkonstant nga ana ime për hapjen edosjeve të Sigurimit të Shtetit. Psendryshoi drafti i vitit 2006? Ai draftkishte dy autorë, personin tim dhezotin Majko. Përse në vitin 2008,erdhi në një formë tjetër? Pyetjaka qenë e drejtpërdrejtë për ish-kryeministrin: Pse brenda draftit

ligjor, zotëri, nuk e fut kategorinë ebashkëpunëtorëve të agjenturavetë huaja? Përgjigjen s’e mora asn- jëherë. E di ai pse hesht...

Është një fenomen e cili e kashoqëruar këtë vend me shumë

dyshime. Në rast se ne sot duhet thyjmë në Europë, duke qenë veni NATO-s, atëherë ku duhet të fillo jë kjo transparencë? Me njerëzit qndryshojnë emrat, mbiemrat... Kqenë një film “Duaje emrin tënd”Kur nuk do emrin tënd, nuk munta duash tjetrin. Është një krizmorale e dramatike.

Kemi të njëjtët aktorë që dalin marrin kontakte. Sigurisht takime janë protokollare, zyrtare, njerëzmarrin informacione të rëndësishme, por problemi është se çfarka në esencë. Si e kemi situatën netë marrëdhënieve institucionaleBlozë. Unë jam zotuar që deri nfund të përfundimit të mandatit tPresidentit aktual nuk do merremfare me të. Mund të kem një mijarsye për t’u marrë, por nuk do tmerrem. Por ajo që më shqetësoështë historia e marrëdhënieve meinstitucioneve. Nuk mund të mbesin në rrjetën e emocioneve shuminstitucione që duhet të provoheshin dhe s’janë provuar. Kjo kqenë arsyeja pse së bashku mdy presidentë kemi forcuar zëritonë me tezën se Presidenti duhe

të zgjidhet nga populli. Kjo s’do tthotë se Presidenti s’do të jetë figurpolitike, por një president i zgjedhur me 71 vota është peng i partisqë e ka zgjedhur. Ç’rëndësi ka njemër, se fundja 5-vjet ikin shumshpejt. Ç’rëndësi ka 4- vjet në qeverisje... Çështja është ku ështdemokracia në Shqipëri.

U bëj thirrje ndërkombëtarëvtë cilët e dinë fare mirë se çfarrëndësie ka për Shqipërinë, që t’hapin sistemin. Të insistojnë pëkëtë. Dhe ndërkombëtarët kët janë prezent jo thjesht me ambasadorët, por edhe me OSBE-nëE kam paralajmëruar që me 1

prill të vitit 2008-ë, isha President atëherë, ‘se po i bëni gjëmëkëtij vendi me Ndryshimet Kushtetuese’. I kam paralajmëruar dhefatkeqësisht, kanë dalë ato që kamparashikuar; që e futën sistemi

nga Bamir Topi

FRD do të bëjë betejë

politike jashtëzakonisht

të fortë, me standardet

dhe parimet që ka kjo

forcë politike

Jemi në standardin e

amoralitetit politik.

Njerëzit më tërëndësishëm të këtij

vendi, o kanë ndryshuar

emrin, o kanë ndryshuar

mbiemrin, o kanë

ndryshuar datëlindjen,

o dalin me nga 4 apo

5 emra. Që këtu është

rrëzuar godina e moralit.

Në Bruksel nuk shkohet

pa kritere morale

8/16/2019 FRD 27 maj.pdf

3/16


politikë Ky koalicion pavarësisht impenjimit tonë, dëshirës tonë, angazhiminuk ka pasur atë vlerësim që duhet të kishim në bazë të një marrë

Topi kërkoi angazhim maksima

strukturave lokale dhe atyre q

drore të FRD, në drejtim të arri

së objektivave në zgjedhjet pa

mentare të pas një

ë kolaps, futën institucionetë kolaps dhe i ngjitën shefat eartive në kulmin e autokracisëuke prodhuar një Parlament që

htë turp i madh, më i dobëti nëstorinë e shtetit shqiptar. E kemiënë dhe stërthënë dhe po na

uket ne sikur po e teprojmë, pora nuk e teprojnë me qëndrimintyre, sepse janë sërish atje. Kjo

hoqëri ka probleme të mëdha qëdhe pas 25 viteve mbahet pengga një ish Sekretar Partie, ngaë krah - Boll më! Këtu po digjen

rezat e rinj, të cilët dalin ngahkolla, presin të punësohen e nukunësohen dot, pastaj vjen mo-ha 40 vjeç e digjen. T’a çlirojmëëtë vend, sepse duke u shkëpu-r nga realiteti e duke ndenjuratë në kolltukun e zyrës, shumëëra harrohen e situata poshtëon. S’mund të mbesim peng tëdarjes së tortës së pushtetit, kuëtë e ka kjo parti e koalicionit eëtë kjo tjetra. Janë detyruar të dy-shojnë numrin në strukturë, meosto në buxhet, sepse njëri e kae një linjë politike e tjetri me një

një tjetër politike. E themi pastaj pse administrata është e dobët.gurisht që është e dobët sepseithçka u fut në një rreth vicioz;o është mafia ne politikë. Mafiarrugës është mafia e dhunshme,or ka një mafie që është më ehunshme se ajo e rrugës, është

afia e vendimmarrjeve politikeë po e devijon ecurinë e këtijendi e po e kthen pas në situataramatike. Kjo është historia. Tëapet sistemi, të korrigjohet, tëjohen njerëzit të votojnë, të moseformohet vota, të bëhen listat eapura e të parët që s’do votoheno jenë kryetarët e partive.

Në rast se vendi kthehet nëazep, në rast se detyrohen am-asadorët që njëherë në dy javë tëjnë tek ti, kur nuk je asgjë sot, jejesht një deputet, atëherë çfarë

o ndodh? Ka institucione kyend apo jo?

Ne gjithmonë kemi folur që in-

itucionet zyrtare, formale të kenëndësinë e tyre, kemi respektuar

pozitën, por nuk mund të shkojë kjostori kështu. Të mos shkojmë membolikën e shqiponjës dy krenore,u në çdo vend ne të kemi dy koka...

Shteti ka një kokë, një qe-eri, një parlament dhe njerëzit

shkojnë të qetë. Por gjithçkanksionon në skena informalepastaj themi drogë këtu e krimje, sepse klasa politike nuk ia up këtë garanci njerëzve.

Ky vend ka nevojë të ngutshmeë të formalizohet, së pari, tek erejta e votës. Po ia jap thirrjenrejtpërdrejt e apelin drejtpërdre-

cilitdo që atje zihet e kacafytetmë pas gjen mediatorët për

u lidhur, vetëm e vetëm që tëhkatërrojë sistemin dhe të bienakord që njëherë t’a mbajë njërinjëherë tjetri. Apeli është direkt;

apeli ka të bëjë me njerëzit, nëradhë të parë. Duhet të kuptojmëqë ky vend nuk çlirohet nga prob-lemet që ka me këtë lloj vendim-

marrje politike. Jo! Të jeni të sigurt.Sot pas një viti ka zgjedhje e do tëshikoni sesa mjeshtra janë për tëbërë butaforinë e zgjedhjeve. Atai kanë paratë, financat, strukturat,infrastrukturën, botën e medias etë krimit. I kanë të gjitha me vete.

Ҫ’rëndësi ka se jemi ne në njëkoalicion për pushtetin vendor?!Jemi futur me një predispozicionqytetar e jo politik. S’jemi në ale-ancë në qeverisjen qendrore. Njëperson të vetëm nuk e kemi siatribut të qeverisjes qendrore. Gje- jeni dhe thojeni. Jemi futur jo përtë fituar 3-4-100-200 vende pune.Jo! Jemi futur së pari për nevojëne komunikimit me një faktor poli-tik, për të bërë Reformën e Shtetit.Kemi dalë e jemi shprehur. Askushnuk na ka kontestuar. Pse? Sepsetë bësh Reformën e Shtetit ështëreforma që i takon qytetarit. Porkëta duan ta mbajnë Sistemin që tëvazhdojnë kështu e ju t’i keni mbikrye sa t’u japë Zoti ymër, - mund t’i japë Zoti edhe 100 vjet e prapë atjet’i keni, edhe njërin edhe tjetrin.

Prandaj FRD do të bëjë betejëne vet politike në të gjitha nivelet.Ju e shikoni që zëri ynë është ihapur, është i drejtpërdrejtë. Nukkam ndërruar ndonjëherë emër,

as unë e as bashkëpunëtorët e mikëtu. Në jetën time nuk kam paturasnjë vërejtje. Edhe pse nuk e kamdetyrim për dekriminalizimin,një vërejtje formale nuk e kemi,as këtu e as jashtë Shqipërisë, kukemi studiuar. Falënderoj Zotin,miqtë që na kanë bërë që ne të jemi të nderuar.

Dua të bëj një thirrje për atatë cilët sot kanë fatet e këtij vendi,për sot e për nesër. Ne do të bëjmëbetejë të fortë, brenda parametravee standardeve të kësaj forcepolitike. Do të fillojmë me forcimine plotë të strukturave tona, ndaj jubëj thirrje, që të fillojmë së bashku,

një tur intensiv në të gjithë cepat eShqipërisë. Shumë njerëz janë tëpa informuar ose informohen ngaemocionet e disa formateve tele-vizive që inskenohen me qëllim qënjerëzit të mos njohin situatën. Ekeni parë historinë e pronave qëvazhdon e koklavitet? Dalin ligjetë reja pa fund, dalin akte të rejaadministrative. Njeriu më i azhor-nuar q mund të jetë, nuk e ka mëaftësinë për t’a kapur se ku ështëfilli. Nuk shkohet në Bruksel eperëndim, as pa institucione e aspa ato zgjedhjet e ndershme që,edhe kur i kërkon kjo opozita jonë,s’merret vesh ku del e ku hyn. Ajo

kërkon vetëm votimin elektronike nuk thotë asgjë për ndryshimine Sistemit. Nuk shkohet në Bruk-sel as pa rregullimin e çështjes sëpronave. Në Bruksel nuk shkohetpa kritere morale!

Kryetar i Asamblesë Kombëtare të FRD

Një qeverisjemë e mirë mundtë kishte evituardisa probleme tëvendit

Në vijim të mbledhjes së krye-

sisë që u bë para pak ditësh,në çdo qark janë caktuar delegatënga kryesia të cilët do të ndjekinnga afër punën në çdo degë, nëmënyrë që të përgatitemi për ris-trukturimin e të gjitha degëvetë partisë. Aty ku nuk janë bërëzgjedhjet e partisë të shkojmë drejtasaj që kemi përcaktuar bash-karisht, në zgjedhjet e ardhshmetë qershorit 2017. Jemi në një ko-alicion me pushtetin vendor. Sotnuk mundem, sigurisht kam tëdrejtën për të shprehur opinionintim personal, por dhe opinionintim si kryetar i Asamblesë. Ky ko-alicion pavarësisht impenjimit

tonë, dëshirës tonë, angazhimittonë, nuk ka pasur atë vlerësim qëduhet të kishim në bazë të një mar-

rëveshje që ne kemi bërë e h

bashkërisht me mazhoranckëtu sot nuk jemi për të depo ose jo, sepse ka një marrëdhe ne kemi qenë shumë kokonkretë, por edhe nuk duasoj palën tjetër, mazhorancdua të them atë që thash edfillim, nuk ka funksionuarsiç duhet. Jemi në një mku situata optike sot nuke këndshme. Situata politiedhe situata ekonomike ka ntor ndërkombëtar, pra, të njëekonomike të krizës globale, nuk do të thotë që çdo lloj kimi i brendshëm që del e rehet, të jetë si faktor i jashtë

edhe probleme të brendshmemirëqeverisje më e mirë do tëevituar disa probleme.

nga Sami Gjergji

Mblidhet Asambleja Kombëtare e FRD

FRD, në koalicion

për Reformën e ShtetitS’mund të mbetemi peng i ndarjes së tortës së pushtetit venF

ryma e Re Demokratike mblodhi dje Asamb lenë Kombët are ku u disku tua përçështje të organizimit në bazë të partisë.

Në fjalën e tij, kreu i Asamblesë, Sami Gjergji ushpreh se delegatët e miratuar nga kryesia një javë më parë, do të ndjekin nga afër punën nëçdo degë të FRD. Sipas tij, Fryma e Re Demokra-tike duhet të jetë e organizuar dhe kompakte nëpritje të zgjedhjeve parlamentare të 2017-ës.Ndërsa kryetari i Frymës së Re Demokratike,Bamir Topi, u shpreh se në ditët në vijim FRDdo të intensifikojë takimet me qytetarët për tu

prezantuar atyre platformën e FRD. Topi kërkoiangazhim maksimal të strukturave lokale dheatyre qendrore të FRD, në drejtim të arritjes sëobjektivave në zgjedhjet parlamentare të pasnjë viti. Ndërkohë, duke komentuar situatënpolitike, Topi shprehu shqetësimin për ngecjene reformës në drejtësi dhe atë zgjedhore. Kreui FRD i bëri thirrje kryeministrit Edi Rama qëtë dërgojë reformën për miratim në Kuvend. Nërast se Kuvendi dështon, tha Topi, atëherë op-sioni më i mundshëm për miratimin e reformësnë drejtësi mbetet referendumi. “Unë i bëj njëthirrje me atë cilësi që thash në fillim, që zotiRama që është kryetar i mazhorancës, duhett’i lejë lutjet dhe duhet që drafti i supervizuarnga Venecia të hyjë në parlament. Ky është pro-pozimi ynë”, tha Topi. Reforma zgjedhore e l ënë

në harrese, për kreun e FRD është një tjetërshqetësim që duhet adresuar për zgjidhje. Si-pas tij, FRD ka bërë të qartë propozimet e saj kukryefjalë mbetet korrektimi kombëtar i sistemitdhe listat e hapura. Gjatë mbledhjes së Asam-blesë Kombëtare të FRD, Sekretari i Përgjith-

shëm, Gazmend Oketa u shpreh se grupet

nës janë gati për të nisur punën në degët l“Kjo do t’i shërbejë forcimit të strukturFRD në bazë”, tha Oketa. Sekretari OrganSali Shehu, theksoi se grupet do të nisin pnë bazë nga java e ardhshme, me qarkun çës, duke përfshirë degët Korçë e Pograde

8/16/2019 FRD 27 maj.pdf

4/16


okus

nga Armando Mosho

emokracia, në

tvete është një

s që kërkon të

dhe garantojë

sa më shumë

ësi që mundet

ë çdo aspekt të

tës. Pavarësi eanci të tilla si:

ësi e garantim

i opinioneve,

ësi e garantim

gjimit të jetës,

pavarësi dhe

tim të fitimit e

ra me rradhë.

Të inkriminuarit do të ikin,ligjet do t’u mbeten?

K ur një popull bëhet i flashkëtdhe i mjerë, në rast se dëshirontë vazhdojë të jetojë, duhet të

demostrojë se sa fort e dëshiron njëgjë tëtillë. Ashtu siç ndjen një trup isëmurë nevojën e konsultës mjekë-sore dhe marrjes së recetave mjekue-se, po kështu dhe kombet e sëmuradrejtohen për ndihmë tek partnerëtqe historikisht kanë treguar se jakanë dëshiruar të mirën në vijimësi.

Prej disa muajsh në disa lëvizjetë pazakonta ambasadorët e huaj nëShqipëri gjenden shumë aktiv për t’i

realizuar procesin e dekriminalizimitdhe reformën në drejtësi Shqipërisë.Po prej kaq muajsh këtyre ambasa-dorëve ju duhet të gëlltisin gënjesh-tra, për ta mbajtur të gjallë e për tëmos ta lënë tù vdesë, ndoshta mis-ionin e tyre më delikat në Shqipëri. Ashtu siç refuzon syri i djathtë t`jabesojë shikimin vetëm syrit të ma- jtë, po ashtu, kahet politike refuzo- jnë t`jua thonë troç këtyre ambasa-dorëve se: dikush, është tepër i dobëtdhe nuk mundet ta mbajë atë që kapremtuar. Ashtu siç ambasadorët ekonstatojnë më shumë në këta muajtë fundit, shqiptarët kanë gëlltiturpër dhjetëravjecar gënjeshtra me

thes, për të mos vdekur nga uria përdemokraci.Demokracia, në vetvete është

një proces që kërkon të krijojë dhegarantojë sa më shumë pavarësi qëmundet në çdo aspekt të jetës. Pa-varësi e garanci të tilla si: pavarësie garantim i opinioneve, pavarësi egarantim të regjimit të jetës, pavarësidhe garantim të fitimit e të tjera merradhë. Shqiptarët e pritën që de-mokracia tù mbërrinte në vitet `90si për t`jua garantuar gjithçka e për-mendur më lart, por në fakt ajo qësot në Shqipëri quhet demokraci, nambërriti me format e vjetra, duke krijuar thjesht iluzionin, duke na bërë të

besonim se po udhëtonte me kuaj tërinj, por në fakt as kuajt nuk ishin tërinj, rrugët mbetën të vjetrat dhe kjokarrocë po vijonte levizjen mbi ̀ rrotatë vjetra`.

Tëgjendur të pamundur për ta

shkëputur veten nga të kaluarat etyre, elita politike e `demokracisëshqiptare` vijoi inercinë e sherbimitndaj të shkuarës.

Duke e realizuar këtë shërbim meafrimin e njerëzve të nënshtruar, tëpërdorur si manekinë për ta mbajturkartonin lart për çdo akt e ligj të lignë dëm të atdheut.

Procesi i dekriminalizimit sapo kafilluar të marrë rrugë dhe shumë do

të detyrohen të lënë mandatet e mëpas do të vijojnë të mbeten subjektetë zbatimit të ligjit. Problemi i madhqëndron në faktin se ka prej tyretë cilët gjenden ende në pozicionevendimmarrëse krejt në mënyrë të

pamerituar, duke mobilizuar asetekriminale për të mundur të bëjnëligjet e këtij vendi. Në këtë pikë pop-ullit ligjet ju janë shitur si një e mirëe përgjithshme, por vërtetësisht nukështë kështu: shprehur në gjuhë ju-ridike ligjet e demokracisë shqiptarenuk kanë qënë ìus commune` porkanë qënë ̀ ius crimine`.

Dhe këtu lind një pyetje, të krimi-nalizuarit do të largohen, por ligjet a

do tù mbeten?Rezistenca e madhe që i bëhet

reformës në drejtësi bazohetpikër-isht tek kjo tallje e madhe që ìuscrimine` ju ka realizuar shqipëtarëvenë 3 dekadat e fundit, ëshë kjo tallje

e cila e frikëson shumë politikën shq-iptare.

Natyrisht që askush nuk duhet tëkonsiderojë në të ardhmen e afërt sepo i bëhet padrejtësi prej gjykimit tëdrejtë.

Nëse Shqiptarët kërkojnë ta rik-thejnë krejtësisht dinjitetin e tyrembi të shkuarën penguese, duhet tëpresin deri sa t’i kenë duart plot metë vërteta dhe me gjëra të drejta. Dhe

të mund t’i përdorin kundër pen-guesve, në mënyrë që rikthimi i din- jitetit të përputhet plotësisht me tëushtruarit e drejtësisë.

E kush nuk do të guxojë më që tëvjedhë e të tallë shqiptarët.

8/16/2019 FRD 27 maj.pdf

5/16


fokus

Vetëm valë jo

nga Georg Matthes

Era duket e mirë për Greqinë pas gati12 orë negociatash. Ndihmat finan-ciare nga Brukseli po e shpëtojnë

dhe një herë nga mbytja katamaranin grek.dhe reduktimi i shumëpritur i borxheve pohfaqet në horizont. Po ashtu pavarësisht

fugjatëve industrinë e turizmit në vendhtë shënuar sërish një rekord.

Por Greqia nuk po lundron kaq mirë meën megjithë krizat, por pikërisht për shkakshumë krizave në Evropë. Nga pikëpamjaristike vendi përfiton, sikurse Portugalia

he Spanja, në masë të madhe nga terror-mi në Turqi, në Egjipt dhe në Tunizi.

Jo kryengritje në kuvertë

Brenda vendit krizat janë sidomos në favor

kryeministrit Alexis Tsipras. Ekuipazhi nëarkun e anijes greke është i lodhur, edhe pseasat e kursimit të miratuara kohët e funditekin kryesisht njerëzit e thjeshtë në vend.ë nga 1 qershori, rritet tvsh-ja për shumëhqime dhe pije. Benzina, nafta dhe vaji për

grohje do të jenë po aq të shtrenjta sa dhenergjia elektrike, cigaret dhe alkooli. Por asn-

grek nuk do t’i hyjë seriozisht rrezikut të njëvolte në një anije, e cila mezi po mban vetenallë. Shumica ka hequr dorë tashmë prejesë fillestare për një fillim të ri me Tsiprasin,

ë do të përzinte trojkën dhe do të shkatër-nte pushtetin e oligarkëve në vend.

Erë e ngrohtë nanciare nga Brukseli

Në bunacën që mbretëron po fryn taniadi i ngrohtë financiar nga Brukseli. Tëithë ministrat i lëvduan në takimin eytë brenda dy javësh masat e kursimithe gatishmërinë e Athinës për reforma.adje u fol edhe për një besim të ri ndajreqisë edhe pse nuk ka dyshim se refor-at duhet të ishin bërë tashmë prej ko-

ësh. Grekët janëthuajse gjashtë muaj pasanit kohor të miratuar dhe reforma tëndësishme - si p.sh. modernizimi i ad-

do të vazhdojnë të ndihmojnë deri ntë vitit, natyrisht vetëm pasi të kenë tuar nëse grekët janë në gjendje ta shnë mënyrë të mjaftueshme borxhin. P“prerje flokësh” pra falje të borxheve u kundërshtua me forcë nga Gjermnuk diskutohet më, por eurogrupi gatshëm t’u presë grekëve “majat e floNjë kompromis ky që ekspertët e finae fshehin nëpër kontrata të ndërlikuanormat e interesit dhe zgjatjen e aamaturitetit për kreditë. Me këtë komis mund të jetojnë si FMN-ja edhe mgjerman i Financave, Volfgang Shojbl

zgjatje afati. Në Evropën e tronditur nga kri-za respketimi i rregullave ka kaluar edhe njëherë në plan të dytë. Madje edhe më shumëse zakonisht.

Të gjithë të kënaqur nga pak

Fakti që takimi në Bruksel zgjati aq gjatëishte jo për shkak të evropianëve, por tëFondit Monetar Ndërkombëtar. Ky kishtekërkuar fillimisht një lehtësim të menjëher-shëm të borxhit pa masa të reja kursimi.Në vend të kësaj FMN-së iu paraqit taninjë paketë e komplikuar me tri faza. Pas njënate të gjatë përfaqësuesit e huadhënësitndërkombëtar duken tani të kënaqur. Ata

ministratës tatimore - janë ende në pritje.Jo, evropianët nuk shpërblyen në radhë

të parë zellin e kursimeve të Greqisë, por atanuk duan të nxisin në asnjë mënyrë në mestë debatit për brexit, pra të referendumit përdaljen e Britanisë së Madhe nga BashkimiEvropian edhe një debat për grexit. Në njëdet krizash - në Ukrainë, me terrorin, apome refugjatët - BE-ja do t’i mbajë larg tëgjitha problemet e mundshme. Ashtu si dhenë rastin e mëkatarëve financiarë, Portugal-isë dhe Spanjës, që edhe pse kanë shkelur nëmënyrë të qartë Paktin e Stabilitetit dhe nëvend të gjobave të rënda thjesht morën një

V iti 2009 duket se është përjetë-sisht larg: një president i ri premtoishpresë dhe ndryshim, një mënyrë të

të menduari: fund me shabllonet e Luftësë Ftohtë! Hapa energjikë drejt një botea armë atomike - këto janë ato që kërkoiarack Obama. Ai shpalli se do të ndërmer-e një reduktim masiv të armëve atomike.uk është çudi, që njerëzit në të gjitha kon-nentet u ndienë të tërhequr nga njeriu i rië Washington D.C. Evropianët e nderuanbaman menjëherë me Çmimin Nobel tëaqes. Kjo në një kohë kur ai sapo e kishteisur detyrën.

Çfarë ka arritur ai që atëherë?Faktet: parardhësi i tij, George W. Bush

reduktoi numrin e arsenaleve strategjike

ërthamore nga 6000 në 2000. Obamaeminoi vetëm 500 koka me mbushjeërthamore. Ndërkohë, administrata e tija deklaruar se do ta “rigjallërojë” pro-ramin e armëve bërthamore: në 30 vitet erdhshme, SHBA do të investojnë shumën

astronomike të lartë prej mbi një miliardëdollarësh në ndërtimin e sistemeve të rejabartëse, në avionë të distancave të largëta,në një dyzinë nëndetësesh të afta për tëtransportuar armë bërthamore dhe në zh-villimin e të ashtuquaj-turave “Mini Nukes”- tëarmëve bërthamore menjë fuqi shpërthyese nënpesë kilotonë.

Me pasoja largva- jtëse. Veçanërisht zhvil-limi i armëve të vogla,taktike atomike do tandryshojë arkitekturën esigurisë globale. Forca etyre shkatërrimtare është

vërtet më e vogël se ajo ebombës së Hiroshimës.Por ajo e godet armikun në fushën e bete- jës me precizion, thonë ushtarakët. Pragu ifrenimit të brendshëm për t’i përdorur këto“Mini Nukes” do të jetë më i ulët. Dhe bota

do të bëhet më pak e sigurtë - për këtë janëtë të njëjtit mendim shkencëtarët e Qen-drës Studimore “Union of Concerned Sci-entists” në Uashington. Por Obama e shehkëtë ndryshe. Ai synon që t’u lërë pasard-

hësve, në rast konflikti,“mundësi shtesë për tëvendosur”.

Miodrag SoricMiodrag SoricPor me këtë do të

hapet pak nga pak ku-tia e Pandorës. Sepsendërkohë, rusët, kinezëtdhe fuqi të tjera atomikepo punojnë gjithashtupër armë të tilla. Pra

është vetëm një çështjekohe, deri sa të bëhet e

pamundur që të kontrollohen këto “MiniNukes”. Terroristët do t’i shfrytëzojnë ato përqëllimet e tyre. Ose të paktën do të përpiqen.Me ndërtimin e Mini-Nukes” politikanët - si

Presidenti i SHBA - luajnë ruletë ruse.Që dështoi politika atomike e Ob

kjo ka disa shkaqe. Kështu dështoi firi në marrëdhëniet me Rusinë. Veç këtrohet çështja nëse Irani do të heqë dplan afatgjatë nga armët atomike të tiraeli dhe shumë shtete arabe janë sknë këtë drejtim. Personi tek i cili dikulidhur shpresat në Shtëpinë e Bardhëpoq të ndërmerrte në vitin 2009 njëtë ri në politikën e sigurisë -me estamentin e vjetër politik: Robert Gates, Clinton dhe zëvendëspresidentin Joe Kjo ishte në rastin më të mirë naive. Ntin më të keq mbivlerësim i vetes. Seppolitikanë bëjnë pjesë në Uashingtluftëtarët e luftës më të ftohtë.

Çfarë mbetet atëherë?Präsidenti Obama do të gjejë në v

e tij në Hiroshima fjalë që e veshin d jen për rreziqet e luftës atomike. Por storët nuk do të gënjehen: në veprat e duhet t’i njihni ata (1.Johannes 2, 1-6)

Ruletë ruse në Shtëpinë e Bardhë

Në fund të mandatit të tij,

Presidenti Barak Obama do

të vizitojë Hiroshimën. Dikur

politika e tij atomike u mbulua

paraprakisht me dafina. Por pa

të drejtë, mendon korrespondenti

i DW, Miodrag Soric

Shiringa e fu

financiare n

vjen në nd

vetëm gre

por shm

sidomo

debat të r

daljen e Gre

nga Bmendon G

Mat

8/16/2019 FRD 27 maj.pdf

6/16


ktualitet FRD-ja ka një devizë themelore për shtetin dhe qytetarin çka do tëmbetet e tillë edhe në 2017 si e vetmja aleancë që FRD-ja do të bëjë

Boll! Uluni, dialogonidhe miratojeni

Reformën në Drejtësi

la është ecuria e elektoratituaj në këto vite duke qenëe është një parti e re?

pari më lejoni t’ju falënderojrvistën dhe dritaren që i çelni

Sa i përket pyetjes suaj unëu sjell në kujtesë shembujt e

dhe Greqisë pak vite më parë,të e vogla arritën rezultate të

he rrëzuan mitin se partitë ejanë të pamposhtura. Ecu-

ektoratit tone si subjekt poli-ë në rritje nga viti 2013. Dukepartitë e tjera janë të provuarasa e elektoratit mbetet në sub-

tjera ndër të cilat jemi edhehmë ne jemi nje forcë politikeruar dhe në riorganizimin qëë po përqëndrohemi tek pjesa

naqur e popullsisë që janë to-ë zhgënjyer. Në këtë kuadër

shkojmë gjithmonë në rritje.të themi që ka patur luhatje

ês? Sigurisht që ka patur lu-ër faktin se për shkak te koditr rezulton që ne morëm atona lanë. Për këtë problem ne

olur të fundit dhe nuk kemihpatên në dorë për të thënë

a ndodhur por pritëm tëgjithaat shtetërore të vepronin e nëlëm vetë. Madje ne nuk na

undësitë të kishim komision-o vëzhguesit tanë. Këtu ështëë katrahurë më ligjin që mi-palët dhe morëm aq sana lanê.ojmë që kjo situatë të ndry-Rritja e focimi si parti duket

faktin që në bazë të ligjit përnimin e strukturave politikeë ofruar mundësia për të pa-

në tonë. Aty ne kemi patur ak-ona politike. Këtë e them sepsenë tashmë është në godinatendruar Partia Demokratike .ryetari i partisë sonë Z.Bamirhtu sikundêr edhe sekretari ishëm Z.Gazmend Oketa kanêa kjo parti e djathtë. PërfitimiQêndrore me të drejtë ka kon-r e forcuar pozitat tona si njëqendrës së djathtë e moderuarapur. Tashmë ne nuk jemi mëpi me qera por jemi në shtëpi-. Parti politike në Shqipëri ka

numër të pazakontë për num-

pullsisë që jemi e të gjithë don të kishin seli qêndrore, porërmbushin kerkesat elemen-r ne kjo do të thotë që jëmi fak-ëndësishëm politik. FRD lindi012 si pasojë e përplasjes dheë mendimit ndryshe nga PD.min e saj një pjesë e elektoratit

u bashkangjit FRD-sê. I Grupir mori me vete intelektual,

mirës përkrahës të kësaj frymearrja pjesë me ligjin elektoralduhej patjetër të merrje pjesë

icion por ne duhet të ruanimtin tonë. Kêshtu rrezikuamlë të vetëm në zgjedhje nga ku30000 vota ose së paku aq naishte një rrezik që e kaluam err si rezultat rishikimin e kodit

r ,kushteve për të hyrë nëe. Edhe parashikimi pêr 2017ën e Durrësit është në nivelerueshme. Pra, partia jonë dodeputetin e vet për qytetin et në rast se do të realizohetmi i kodit zgjedhor.Të mos ap-

likohet ai kod që këmi sot propocionalrajonal ku favorizon partitë e mëdha,por të aplikohet sistemi proporcionalkombëtar.

Zgjedhjet e vitit 2013 dhe ato të2015 janë përcaktuar sì shumê tëashpra? Si i parashikoni ju zgjedh-

jet e përgjitshme të pas një viti dukepatur si referencë dy tê fundit ?

Mendoj se është herët për të bërënjë një parashikim, pasi siç thuhetshpesh herë në politikë, nuk mundtë bësh asnjë parashikim afatgjatë.Natyrisht që kemi krijuar objek-tiva të qarta për të qenë pjesë e një

politike më të mirë dhe për të qenëndikues në vendimmarrjen e sajduke vendosur mbi gjithçka intere-sin e qytetarëve dhe të vendit. Meqëzgjedhjet e 2017 janë zgjedhje poli-tike, objektivi është që të përfaqëso- jmë sa më denjësisht zërin e qytetar-it, çka do të thotë të jemi pjesë e njëparlamenti me një fytyrë rrënjësishtndryshe nga ky aktual. Ju garantoj seFRD-ja ka pasur, ka dhe do të ketëgjithnjë asete të çmuara për tu për-faqësuar denjësisht.

Me propozimet e vetë anëtarësisësi dhe me pëlqimin e qendrës së FRD-së në Tiranë, ne do të përfaqësoheminë zgjedhjet e përgjithshme me njëlistë kandidatësh mjaft sfidues. Larmimoshe, arsimimi, profesioni, kul-

ture, mendimi, profile familjar dheenergjik, vizionarë dhe të vendosur,personalitete që e duan Shqipërinë.

Cilat janë pikat e forta ku do tëmbështetet programi juaj?

Siç e përmenda dhe pak më lart,FRD- a ka fi ura otenciale ër ta re-

alizuar programin që kemi ndërtuar.Këtu mund të përmendim emra tëshumtë, ku vetë qarku i Durrësit ështëme fat që ka disa figura me vlera dheprincipe si Gazmed Oketa, etj.

Natyrisht kemi një bazë mbitë cilën u krijua programi politik ishpalosur në 2012, me të cilin vazh-dojmë të jemi konsekuent edhe nëtë ardhmen. Njëkohësisht FRD-ja kanjë devizë themelore për shtetin dheqytetarin çka do të mbete e tillë edhenë 2017 si e vetmja aleancë që FRD- ja do të bëjë. Kujdes i rëndësishëmduhet ti tregohet kandidaturave me

të cilat duhet të dali FRD me këtozgjedhje. Nëse zbatohet ligji nuk dotë ketë më elementë kriminal, ne siparti nuk kemi patur asnjë elementëtë tillë e për rrjedhojë e kemi të lehtëluftën në këtë drejtim. Ne ligjet i kemitë shkelqyera por problemi ndodhtek zbatimi i tyre. Ne jemi të fokusuartek takimet me njerëzit për të qenëmë afër me problemet e shqetësimete tyre. Atyre duhet tu bëhet e qartë sereformat që do të duhet të përfundo- jnë janë tejet të rëndesishme.

Ju jeni njëkohësisht anëtar iKëshillit Bashkiak dhe kryetar ipartisë Fryma e Re Demokratike.Nëkëndvështrimin tuaj sa ndihmo-

jnë këto detyra tek njëra-tjetra? Ai reflektoni shqetësimet e njerëzve

në Këshill?Këto detyra në këndvështrimin

bazë janë binjakëzim i njëra-tjetrëspasi në qendër është misioni përti shërbyer qytetarit duke përcjellëzërin e tij, si brenda Këshillit Bashki-ak si brenda këshillit të arkut ashtu

edhe brenda partisë. Roli vendim-marrës në pushtetin vendor shërbenqë unë të përmbush brenda të gjithamundësive premtimet e dhëna. Panjëra-tjetrën do të ishte pak më evështirë. Unë jam munduar tì për-cjell të gjitha shqetësimet që kemimarrë si para zgjedhjeve ashtu edhepas zgjedhjeve,duke dhënë një zë.Jemi përpjekur që ne të mos bëhemipengesë në asnjë vendimmarrje sipër projekt-vendimet që na janëparaqitur, miratimin e buxhetit përshtresat në nevojë,banesave socialeetj. Sigurisht kemi patur rezervat

tona për cështje që kemi mendu-ar se nuk shërbejnë në të mirë tëqytetarëve të Durrësit e kemi bërëvërejtjet e duhura pavarsisht nëseështë miratuar apo jo. Ne sigurishtqë nuk kemi rol vendimtar, por jemindikues në interes te qytetarêve.Ne kemi një votë në këshill dhe kjofunksionon në bazë të komisione-ve specifike tê perhershme pranêKêshillit Bashkiak nê zbatim tê ligjit“Per organizimin dhe Funksionimine Qeverisjes Vendore “ Secili prejtyre ka detyrat e veta e nëpërmjettyrë rrihen mendimet për çështje qëshqetësojnë durrsakët. Nomalisht,përpara se të shqyrtohen në Këshil-lin Bashkiak ato duhet tì paraqitendepartamenteve por ka raste që nê

materiai informacioni nuk vjen iplot nê element sasiore apo cilesornuk zbatohet. Në kuadrin e aleancësme ASHE nga Janari i vitit 2016 nëpozicionin e nënkryetarit tê Bash-kisê është përfaqësues i Frymës sëRe Demokratike z. Sami G er i i

cili në një kohë shumë të shkurtëvuri në punë rezervuarin e Manzës qê ishte jashtê funksionit pre23 vjetësh. Padyshim që ndihma madhe, mbështetja ka qenë kryetari i Bashkisë qê I ka dhënë të gjithhapsirat e duhura manaxheriale. Ppërpiqemi që në Manzë shërbimepër qytetarët të jënë sa më të mëdhpasi kjo njesi administrohet nga perfaqesuesi i FRD-se z.Bert Gjoka.

A keni një mendim në lidhje mReformën në Drejtësi? Cili ështqëndrimi juaj për këtë çështje?

Reforma në Drejtësi është njemergjencë për funksionimin e demokracisë në vend. Reforma ështën jë cështje e nxehtë. Fakti që nuk pkalon dyshoj që ka marrëdhëni

korruptive, element me problemme ligjin , por kjo i takon organevkopetente të bëjnë punën e tyre kkane dhe tagrin për të hetuar dhunë nuk dua tì hyj kësaj çështje. rëndësishme është që të veprohet nbazë të interesit te popullit dhe jo atpersonal me qëllim per tù bashkuame familjen e madhe europiane. Ne kemi thënë madje edhe në katërvjetorin e FRD-se, në zërin e kryetarit tPartisë z.Topi e tha qarte qe kjo reformë duhet të bëhet një orë e më parë

FRD-ja si në momentin e parvazhdon t’i bëjë apel forcave politiktë finalizojnë sa më parë këtë reformë. Duket një tallje kjo stergjatje madhe dhe e lodhshme që po i bëhenga palët. Forca jonë politike nuk ka sqëllim parcelizimin,është unike dhmbështet katërcipërisht reformënQëndrimi dhe këshilla ime ndaj grupeve parlamentare është shkurt: BollUluni, dialogoni dhe miratojeni!

Ju si parti keni ngulmuar në Reformën Zgjedhore? Meqenëse jennë koalicion me ASHE, a keni ushtruar presionin tuaj që kjo reforme domosdoshme të kryhet paraleisht me reformën në drejtësi?

Siç e kemi deklaruar dhe më parnë media, këto dy çështje duhetë ecin paralelisht drejt realizimpasi janë jetike për vendin. Këttheksojmë debatet dhe prononcmet e pa ndërprera që nga kryetarBamir Topi, sekretari i përgjithshëm

Gazmend Oketa dhe duke u shtrirnë të gjithë trupin e partisë. Për sapërket Kodit Zgjedhor, unë ritheksose duhet korrektim i tij. PropozimiFrymës së Re Demokratike, ka qenëështë dhe do të mbetet i bazuar pënjë kod të depolitizuar, që parashkon një korrektim të votës kombëtare dhe jo rajonale siç është aktualisht. Gjithashtu ne propozojmlista elektorale të hapura ku vota qytetarit të shkojë drejtpërdrejt tekandidati. Partia jonë e ka patunjë nga cështjet kryesore reformëzgjedhore. Vota duhet të shkojë atku duhet dhe çështje e rëndësishmështë administrimi i saj. Kodi zgjedhor sot është propocional rajonae kjo na penalizon sepse votat ton

humbin dhe favorizohen partitmëdha. Sistemi më i drejtë do tishte ai propocional kombetar .

Jeni dakord me votën elektronike Nëse do të realizohet sipa

parametrave europiane dhe mstandartet e t re do të ishte shumë mir

Intervista e plotê e Z.

Avni Ahmetaj, kryetar

í Partisë Fryma e Re

Demokratike dega Durrës

njëkohësisht anëtar

i Këshillit Bashkiak

dhënë gazetës lokale

“GazetaDurres.com”

8/16/2019 FRD 27 maj.pdf

7/16


aktualitet

Reforma në Drejtësi

Ratifikimi i akordit për kufirin me Malin e zkusht për liberalizimin e

Kosovë / Marrëveshja për demarkacionin

mbërrin në Kuvend, priten përplasje

Ambasadorët kundër draftit t

PD: S’ka kohë për ndryshime

Qeveria e Kosovës pritet që tëpërshpejtojë procedurat dhe

dërgojë shumë shpejt në Ku-end projektligjin për ratifikiminmarrëveshjes për Demarkacio-n e kufirit me Malin e Zi. Mi-timi i tij nga ligjvënësit ështëë prej kushteve të vendosura

ga Bashkimi Europian për lib-alizim të vizave për qytetarëtvendit. Zëdhënësi i qeverisë së

osovës, Arban Abrashi, deklaroi beson që në kuadër të prem-

meve që ka bërë qeveria, do tëërgohet në afat rekord për ratifi-m e akordit. “Qeveria beson qëë afat rekord, ashtu si janë dhë-

ë edhe premtimet kundrejt zyr-rëve të lartë të Bashkimit Euro-

Paketa të propozimeve tëPartisë Demokratike për re-formën në drejtësi është

undërshtuar nga ambasadorët nëhqipëri. Kësisoj, zv/ambasadorimerikan, David Muniz, u shpreh

është vonë për t’i bërë ndry-hime draftit të ekspertëve. “Unë i

em parlamentarëve është kohamiratohet kjo reformë. Edhe pse

a nevojë për të negociuar deri safinalizohet drafti final, mund të

em se është shumë vonë për tëërë ndryshime thelbësore në këtëzë. Ndaj le ta përshpejtojmë këtëroces dhe të mos vonohemi me ar-umente të kotë”, u shpreh u shprehuniz. Ndërsa ambasadorja e Bash-mit Europian, Romana Vllahutin,eksoi se nuk ka me kohë për të pri-r. “Ne e dimë që ka disa grupe dhedividë qe nuk e duan ketë renome.he ne i dimë arsyet. Por drejtësiao te vije edhe pse ata po bëjnë çdoërpjekje për ta shtyre, apo vonuar.

or Shqipëria meriton me shume.hqipëria ka vuajtur shume, ndajjaft me. Nuk ka me kohe për tëajtur kuka –fshehti. E ardhmja ev-piane është më e rëndësishme sedisa individëve të korruptuar apopërfshirë në krimin e organizuar.

e po presim qe kuvendi ta miratojëetë reforme sa më parë”, u shprehahutin. Këto deklarata përfaqë-

uesit diplomatikë i bënë gjatë njëkimi me investitorë të huaj që op-ojnë në vend.

Ambasadori i OSBE

USAID dhe OSBE kanë zhvil-ar një takim për Reformën në

rejtësi në qytetin e Shkodrës kuorën pjesë ambasadori Florian

aunig ambasadori austriak Satlerministri i Drejtësisë, Manjani.

Kryefjala e takimit ishte thirrjaër miratimin e Reformës m aft të

profesionale dhe politike të cilatvetëm kanë filluar”, tha Abrashipër Radio Europa e lirë. Ai tregoisynimin që pushteti ekzekutiv kapër këtë çështje. “Ashtu siç janëdhënë edhe premtimet nga zyr-tarët e BE-së, që çështja e liber-alizimit të vizave do të trajtohetbrenda 90 – 100 ditësh, ashtu siçkanë thënë, ta dërgojmë edhe nekëtë çështje në Kuvend”, vazhdoi Abrashi. Pritet që autoritetet nëPrishtinë projektligjin për rati-

fikim do ta dërgojnë në kuvendpërpara se Këshilli i Bashkimit

Europian ta diskutojë çëe liberalizimit të vizave dhapë rrugën për lëvizjen të qytetarëve të Kosovës. ritetet në Kosovë duan ta kkëtë procedurë menjëherdorëzimit të raportit të rapses së Parlamentit të Europliberalizim të vizave, Tanja Por, ndërkohë në Prishtinështë proceduar ende projepër ratifikim. DemarkacioMalin e Zi nuk ishte as dje n

din e ditës të punimeve të Kdit të Kosovës.

ta shërben me vonesë, aky ekuacion del negativ. Gduhet të shërbejë shpejt, seka vonesë ka korrupsion. N janë të prirur që nëse vogjyqi, dmth se ka korrupsiodikush po shkëmben para nëtë drejtësisë që po vonohet. K jekt na jep një mundësi që tëhim drejtësinë e shpejtë. N

duhet të dinë se kur është dalimit dhe e mbarimit të gjyq jemi këtu për të shpallur njëre, cilësisht ndryshe, duke ninga caktimi i seancave gjyqu shpreh Manjani.

Gjatë fjalës së tij, Ministri Manjanitheksoi se gjykatat duhet të vepro- jnë me shpejtësi, duke nënkuptuarse ku ka vonesa, ka edhe korrup-sion, ndërkohë që u ndal edhe nënocionin e standardit të gjykimit tëpandërprerë, duke e cilësuar atë simjaft të rëndësishëm dhe një kushti cili duhet respektuar medoemos.“Sot kalojmë në një fazë të dytë të

këtij projekti ku mbulohen të gjithagjykatat e shkallës së parë. Patjetërqë reforma në drejtësi është nëna etë gjitha reformave dhe për zbati-min e saj duhet patjetër që të ketënjë gjykatë proaktive. Nëse gjyka-

përfolur në sistemin e drejtësisë,ndërkohë ambasadori Raunig nëfjalën e tij tha se Drejtësi e vonuardo të thotë e Drejtësi e mohuar emadje shtoi se Reforma arrin ob- jektivin nëse zbatohet në të gjithagjykatat. Ndërkohë ambasadoriaustriak Sattler u shpreh optimistkur tha se BE është e paplotë paShqipërinë. Ai shtoi se koha do

të vendosë nëse Shqipëria e doforcën e ligjit Raunig tha se nëShqipëri gjyqet civile zgjasin 280ditë në Shkallën e parë. “Drejtë-sia e vonuar është edhe drejtësie mohuar. Shumë vende vuajnë

nga drejtësia e vonuar. Në Shq-ipëri gjyqet civile zgjasin 280 ditënë shkallët e para dhe se gjysma egjyqeve janë jo produktive. Efika-siteti procedimeve është shume irëndësishëm”- u shpreh ai. Nismae cila zbatohet nga Prezenca e OS-BE-së dhe Projekti i USAID-it “Dre- jtësi për të Gjithë”, me financimin e Agjencisë Austriake të Bashkëpun-

imit për Zhvillim pritet të analizojëshkaqet e vonesave në procesetgjyqësore, duke synuar përmirësi-min e planifikimit dhe administri-min e çështjeve, si dhe forcimin ebashkëpunimit me palët gjyqësore.

pian, të përfundojë edhe çështjene demarkacionit. Ky vendim do të

jetë si rezultat i përmbylljes së gji-thanshme të përgatitjeve juridike

draft

Mbyllet diskutimi nen për nen i reform

Është mbyllur diskutimi nen për nen i draftit të ekspertreformës në drejtësi. Në përfundim të mbledhjes së komisiposaçëm parlamentar, bashkëkryetari demokrat, Oerd Bylykbshpreh se opozita propozon një sistem efikas dhe të thjeshtë.

Palët kanë ndarë qëndrime të përbashkëta sa i takon proc“Vetting”-ut, ose kontrollit të gjyqtarëve dhe prokurorëve.

“U mbyll faza e diskutimit nen për nen për reformën në dsi. Jemi të hapur të gjejmë një zgjidhje që t’i shërbejë shqip

për 10-vjeçarë”, u shpreh Bylykbashi. Ai theksoi theksoi se shvazhdon të insistojë për kapjen politike të sistemit. Nga anakryetari i komisionit të posaçëm parlamentar për reformën n jtësi, Fatmir Xhafaj, duke komentuar paketën e propozimeve u shpreh se demokratët duhet të reflektojnë mbi draftin e ekspe

Zv/ambasadori

i SHBA,

Muniz dhe

ambasadorja

e BE, Vlahutin

kundërshtojnë

paketënkushtetuese të

opozitës

8/16/2019 FRD 27 maj.pdf

8/16


konomi

ektori i Energjisë dheransportit dominojnë6% të borxhit të jashtëm

Sektorët e transportit, energjisë dhe buxheti i shtetit janëkredimarrësit më të mëdhenj në tregun e jashtëm

ktorët e transportit, en-rgjisë dhe buxheti i shtetitnë kredimarrësit më tënj në tregun e jashtëm. Në

ë tremujorit të parë të vititi jashtëm i vendit arriti

miliardë euro. Rreth 36 përkësaj shume ka shkuar si

tetje për buxhetin e shtetit,mbuluar shpenzimet që nukbuluar nga të ardhurat.a tjetër prej 24 për qind e

meve të jashtme dominohenktori i transportit. Këto hua,ë dhënave nga Ministria eave, janë marrë në dy deka-undit për hartimin e pro-

dhe ndërtimin e rrugëveale në vend. Pjesa më ee huasë mbi 300 milionë

htë marrë për ndërtimin esë Kombit.amarrësi i tretë më i mad-të sektori i energjisë meqind të totalit të borxhit.

e dhëna për zhvillimin in-kturor dhe strukturor tët, duket se nuk kanë dhë-ultatet e pritshme. Aktu-sektori energjetik në vendasojat e një administrimiët dhe asetet tërësisht tëzuara. Detyrimet e sekto-s të dhënave të Ministrisë

rgjetikës arrijnë 1 miliardë. Teksa shihet se dy sek-

etikë arsimi dhe shëndetë-ë kontribut më të ulët. Ar-bart vetëm 1.4 për qind tët të jashtëm, ndërsa shën-

a 2.1 për qind. Që nga vitihe përgjatë këtij viti vleratdërmjet borxhit të brend-dhe atij të jashtëm janëuar ndjeshëm. Në fund

mujorit të parë të këtij vitii jashtëm shënoi 556 mili-kë, ndërsa borxhi i brend-02 miliardë lekë.

erenca ndërmjet detyrime-ashtëm dhe te brendshëm

etëm 54 miliardë lekë. Në015 kjo diferencë ishte 60ë lekë në dhe në vitin 2014,erence ishte 152 miliardëfavor të borxhit të jashtëm.

etimi e një Eurobondi të

Tubacioni, i gjatë 878 km, do tëlidhet me Gazsjellësin Trans Ana-tolian (TANAP) në kufirin turko-grek në Kipoi, duke kaluar përmesGreqisë dhe Shqipërisë dhe Detit Adriatik, përpara se të mbërrijë nëbrigjet e Italisë së Jugut.

Rruga që përshkon TAP-i mundtë lehtësojë furnizimin me gaz tëdisa vendeve të Europës Juglin-dore, përfshirë Bullgarinë, Shq-ipërinë, Bosnjën dhe Hercegovi-nën, Malin e Zi, Kroacinë dhe tëtjera. Dalja në tokë e TAP-it, nëItali, ofron mundësi të shumta përtransportimin e mëtejshëm të ga-zit natyror të Kaspikut në disa nga

tregjet më të mëdha europiane,si Gjermania, Franca, Britania eMadhe, Zvicra dhe Austria.

TAP-i do të nxisë zhvilliminekonomik dhe krijimin e vendevetë punës përgjatë rrugës së tu-bacionit; ai do të jetë një burim imadh i Investimeve të Huaja Di-rekte dhe kjo nuk varet nga granteapo subvencione. Pas shitjeve tëpara të gazit në Gjeorgji dhe Turqi,të synuara për fundvitin 2018,prurjet e para në Europë do të fillo- jnë përafërsisht në fillimvitin 2020.

Struktura aksionere e TAP-itpërbëhen nga BP (20%), SOCAR(20%), Snam S.p.A. (20%), Fluxys

(19%), Enagás (16%) dhe Axpo (5%).

Miratohet ligji për auditimin,

ja gjobat për kontabilistët

Ka hyrë në fuqi pr.ligji “Për au-ditimin ligjor, organizimin e pro-fesionit të ekspertit kontabël tëregjistruar dhe të kontabilistit tëmiratuar”, të ndryshuar, i cili nisidiskutimet që vitin e shkuar.

Si përpjekje për të përafru-ar ligjin me direktivat e BE-së,ndryshimet e miratuara janë nëfunksion të rritjes së cilësisë dhepërgjegjshmërisë së audituesveligjorë dhe shoqërive të auditimit,duke përmirësuar procesin e certi-

fikimit, mbikëqyrjes së cilësisë dheforcimin e qartësimin e shkeljevedhe masave disiplinore.

Ndryshimi kryesor i miratuarnë ligj ka të bëjë me rishikimin estatusit të Bordit të Mbikëqyrjes

dytë me vlerë 450 milionë eurovitin që shkoi duket të ketë qenëarsyeja kryesore që rriti balancën.Ekspertët e fushës pohojnë se bal-ancimi i detyrimeve rrit diversifiki-min e rrezikut që vjen nga porto-foli i borxhit.

TAP, përfundojnë rreth 64% e

punimeve në infrastrukturë

Në Shqipëri ndërtimi dhe re-habilitimi i rrugëve të aksesit ngado të kalojë gazsjellësi Trans Adri-atic Pipeline pritet të përfundojësë shpejti. Sipas të dhënavë më tëreja të projektit në vend kanë për-funduar rreth 64% e punimeve në

infrastrukturën rrugore. Aktualisht mësohet se ka për-funduar ndërtimi i 27 urave dhei dy akseve rrudore. Këto punimepo realizohen nga kompania Alb-ItJV “Gener 2–Sicilsaldo”.

Në tërësinë e tij projekti para-

shikon ndërtimin dhe rehabiliti-min e 100 kilometrave rrugë dhe44 ura që gjenden kryesisht në ra- jonin e Korçës, Çorovodës dhe Fi-erit. Këto punime prekin në tërësi1,300 parcela toke, ndërsa tubat dotë shtrihen në rreth 7,500 parcela (në total rreth 8,800 parcela).

Sipas të dhënave më të funditnga i gjithë procesi kadastral dotë përfitojnë 25,000 persona. Për-mirësimi i i tij është ndjekur sipasstandardeve të Bankës Europianepër Rindërtim dhe Zhvillim.

Rreth Gazsjellësit

Trans Adriatik (TAP)

TAP do të transportojë gaz naty-ror nga fusha gjigante e Shah Den-izit II, në Azerbajxhan, në Europë.

të gjitha detyrimet të shpërndara sipas sektorëve

TAP-i do të nxisë zhvillimin

ekonomik dhe krijimin e

vendeve të punës përgjatë

rrugës së tubacionit; ai do

të jetë një burim i madh

i Investimeve të Huaja

Direkte dhe kjo nuk varet

nga grante apo subvencione

– 500 000 lekë, merret në rast tmosndjekjes së rregullave dhprocedurave të auditimit, si rrjedhojë e një opinioni të mangët ostë gabuar për pasqyrat financiarsubjekt auditimi.

– Gjoba, në masën 50 000 – 15000 lekë, merret në rast se nuk respektohen kërkesat e parashikuarnga neni 34, i këtij ligji, për mbro

jtjen e konfidencialitetit.– Gjoba, në masën 50 000 – 10

000 lekë, merret në rastin kur informacionet vjetore statutore, tparaqitura pranë organizatës profesionale të audituesve ligjorë, përmbajnë informacion të pavërtetë.

Sigurimet nisin rikuperimin

Tregu në prill u rrit me 1.5%

Të ardhurat nga primet e shkruara bruto të sigurimit për periudhën janar-prill 2016 kapën vlerëmbi 4,167 milionë lekë, ose 1.53%më shumë se në periudhën janarprill 2015. Gjatë periudhës janarprill 2016, numri i kontratave të sig

urimit të lidhura arriti në 300,94me një ulje prej 3.21% krahasuame periudhën janar-prill 2015Tregu vazhdoi të mbetet sërish orientuar tek sigurimet e Jo-Jetëtë cilat sollën 93.08% të vëllimit t

Publike, nëpërmjet krijimit të njëstrukture mbështetëse teknike,synohet të rritet pavarësia dhe tëforcohet roli mbikëqyrës i Borditndaj profesionit.

Masat ndëshkimore të para-shikuara në rast të parregull-sive të konstatuara nga Bordi iMbikëqyrjes, si më poshtë:

– Gjoba nga 50 000 -150 000

lekë, merret në rastet kur au-dituesi ligjor ka bërë kërkesë përçregjistrim, me arsyen e fillimit tënjë veprimtarie të re, dhe e ka nisurveprimtarinë e re, që u sjell dëminteresave etike e morale të profe-sionit, përpara marrjes së vendim-it nga Komiteti i Regjistrimit.

– Gjoba, në masën 100 000 –500 000 lekë, merret në rast se, nëpërfundim të procesit të kontrol-lit të cilësisë, rezulton që punaaudituese nuk është kryer në për-puthje me standardet ndërkom-bëtare të auditimit dhe me kërke-sat e këtij ligji e akteve nënligjore.

– Gjoba, në masën 50 000 – 150

000 lekë, merret në rastin e mos-dhënies së informacionit apo do-kumentacionit të kërkuar nga au-toritetet përgjegjëse, në kuadër tëprocesit të kontrollit të cilësisë.

– Gjoba, në masën 100 000

8/16/2019 FRD 27 maj.pdf

9/16


ekonomi

ërgjithshëm të primeve, duke inë përkatësisht sigurimet e Jetëse 6.47% dhe veprimtarinë e risig-

rimit me 0.45%. Parë nga kënd-ështrimi i ndarjes së tregut sipasojit të sigurimit, i detyrueshëmhe vullnetar, primet e shkruararuto të sigurimit vullnetar zunë0.46% dhe primet e shkruara bru-

të sigurimit të detyrueshëm zunë

9.54% të totalit të tregut.Gjatë periudhës janar-prill

016, dëmet e paguara brutoë tregun e sigurimeve, arritënë rreth 1,114 milionë lekë, ose0.05% më shumë se periudhënnar-prill 2015.

Sigurimi i Detyrueshëm

Motorik

Primet e sigurimit tëetyrueshëm motorik, në periudhënnar-prill 2016 arritën rreth 2,470ilionë lekë, ose 3.61% më shumënë periudhën janar-prill 2015.Produkti MTPL e brendshme,

ë periudhën janar-prill 2016,

ati një rritje prej 1.52% të volu-it të primeve të shkruara bru-. Kjo u shoqërua edhe me njëitje të numrit të kontratave prej63% krahasuar me periudhënnar-pri ll 2015.

Produkti Sigurim Kufitar nëperiudhën janar-prill 2016 patinjë ulje prej 3.13% të volumit tëprimeve të shkruara bruto. Kjo ushoqërua nga një ulje e numrit tëkontratave prej 0.71% krahasuarme periudhën janar-prill 2015.

Produkti Karton Jeshil, në peri-udhën janar-prill 2016, pati njërritje me 15.09% të volumit të pri-

meve të shkruara bruto krahasuarme periudhën janar-prill 2015. Pokështu edhe numri i kontratave urrit me 19.04%.

Sigurimi Vullnetar

Primet e sigurimit vullnetar, nëperiudhën janar-prill 2016 arritënmbi 1,678 milionë lekë, ose 2.44%më pak se në periudhën janar-prill2015. Numri i kontratave të sig-urimit vullnetar u ul me 10.98%krahasuar me periudhën janar-prill 2015. Sigurimet vullnetare tëJo-Jetës në periudhën janar-prill2016, patën ulje me 0.78% kun-drejt periudhës janar-prill 2015.

Në portofolet e pronës, përgjegjë-sive, garancive, të cilat gjatë peri-udhës janar-prill 2016 siguruanmbi 754 milionë lekë të ardhura nëtotal, vendin e parë e zunë zjarridhe dëmtime të tjera në pronë me

rreth 61.63%, të pasuara nga sig-urimi i përgjegjësive të përgjith-shme civile me 26.81% të totalit.

Në portofolin sigurimi ngazjarri dhe forcat e natyrës, gjatëperiudhës janar-prill 2016, vihetre një ulje prej 25.24% e volumit tëprimeve të shkruara bruto të këtijportofoli dhe një rritje me 26.56%e numrit të kontratave të sigurimit,

krahasuar me periudhën janar-prill 2015.

Të ardhurat nga sigurimet eaksidenteve dhe shëndetit, gjatëperiudhës janar-prill 2016, arritënnë rreth 420 milionë lekë, dukeshënuar rritje prej 15.52% në kra-hasim me periudhën janar-prill2015. Primet nga sigurimet e Jetësgjatë periudhës janar-prill 2016,arritën rreth 269 milionë lekë, ose10.27% më pak se në periudhën janar-prill 2015.

Dëmet e Paguara Bruto

Pagesat e dëmeve gjatë peri-udhës janar-prill 2016 u rritën me

10.05% krahasuar me periudhën janar-prill 2015. Pjesa më e madhee dëmeve të paguara bruto i për-ket sigurimit motorik me rreth 774milionë lekë, apo 69.43% të totalittë dëmeve të paguara bruto.

Në mbledhjen e dytë të Komitetit Kombëtar të Sistemit esave, zv.guvernatorja e Bankës së Shqipërisë zj. EliGjoni, si kryetare e këtij Komiteti, theksoi rolin që luajnëmet dhe instrumentet e pagesave në aktivitetin ekonomrëndësinë e funksionimit të këtij institucioni. Znj. Gjoni më në veçanti në projektet që Banka e Shqipërisë planifindërmarrë në bashkëpunim me Bankën Botërore në kuapromovimit të sigurisë dhe efikasitetit të sistemeve dhe imenteve të pagesave.

E pranishme në takim, Ministrja e Inovacionit dhe Admtratës Publike, zj. Milena Harito prezantoi zhvillimet më të lidhur me projektet e ndërmarra në fushën e dixhitalizimit tbimeve qeveritare nga ana e Ministrisë dhe vlerësoi me rënveçantë krijimin e urave të komunikimit mes shoqërive utdhe bankave tregtare për realizimin e tyre. Në këtë kuadëristrja Harito theksoi se promovimi i mënyrave inovative tesave, si ato me celular, vlerësohet të jenë e ardhmja e pagNë fund, zj. Harito veçoi rëndësinë e përdorimit të firmëstronike në shërbimet bankare.

Zj. Elona Gjebrea, Zëvendësministre e Punëve të Brenddiskutoi mbi zhvillimet lidhur me projektin e krijimit të reelektronik të Gjendjes Civile dhe Adresarit nga ana e Minduke përshkruar kryesisht funksionalitetet dhe përfitimesore, ku një nga palët kryesore të interesuara është sistemi b

Nga ana tjetër, Zëvministri i Ministrisë svillimit Ekonomik, TrTurizmit dhe SipërmarErvin Mete, prezantoi ktencat e Ministrisë që pëson, në kuadër të mbrojkonsumatorëve nga pik ja e shërbimeve bankarëndësinë e krijimit të turave dhe procedurave jashme me ato të BasEvropian. Në këtë kZëvendësministri nënevojën për bashkëmidis Bankës dhe MZHpër transpozimin e direktivave dhe rregullorrëndësishme të fushës.

Më tej, gjatë mbledprezantuan nga ana e B

së Shqipërisë arritjet e tre projekteve të ngritura nga rekommet e mbledhjes së parë. Më konkretisht, në kuadër të stanizimit të urdhërpagesës u prezantua formati i dakordësuarbankave, i cili bazohet në standardet e SEPA”-s. Në lidhje mitimin direkt ndërbankar u prezantuan arritjet e deritanishdhe hapat e nevojshëm për përfundimin e këtij projekti.

Së fundi, Shoqata Shqiptare e Bankave prezantoi gjetjmatja e kostove të pagesave në euro brenda vendit, ku u thse përdorimi i bankave korrespondente jo vetëm mbart kokonsiderueshme, por nxit përdorimin e parasë fizike dukeeruar kështu kosto të larta për sistemin bankar në kuadërministrimit të cash-it.

Gjithashtu, në takim u theksua edhe një herë fakti se ligjor dhe rregullativ i Bankës së Shqipërisë nuk krijon bapër zbatimin e nënshkrimit elektronik dhe u nënvizua se e Shqipërisë do të marrë të gjitha masat e nevojshme ndrejtim.

Së fundi, përfaqësuesit e Bankës Botërore prezantuan rtet paraprake të studimit të kostove të instrumenteve të panga kahu i kërkesës. Gjetjet e këtij studimi theksuan se cashbën mjetin më të kushtueshëm të pagesës dhe lëvizja nga pcash në ato elektronike mund të ndihmojë ndjeshëm në rrproduktivitetit efektiv.

Bankingu Dixhital, përdori

i parasë fizike gjeneron kostë larta për sistemin bankar

8/16/2019 FRD 27 maj.pdf

10/16


ulturë

ë burgosurit e Burrelit:Si refuzuan të

gushëllonin Nexhmijen

cilave u vinin flakën më pas. “Ngazjarrmia e tarracës i nxehti i korri-kut, dhe letrat e ndezura përqark,atij i binte herë pas here të fikëtdhe binte mbi zjarr”.

Ndërsa ka rrëfyer torturat në

hetuesi, si ishte afër vdekjes kurduart e tij ishin lidhur jo vetëmme pranga, por edhe me tela. “Kurmë merrnin në pyetje, natën mëmbanin në këmbë të lidhur dhehetuesi pyeste e unë s’përgjigjeshase më merrte gjumi e bija top nëshesh, në çimento. Edhe në het-uesinë e dytë kështu më ka ndod-hur, ndërkohë që hetuesi lexontelibra. Më merrnin natën sepse het-uesit i paguanin orë jashtë oraritkur punonin në orë të vona”.

I vendosur fillimisht në kampine Maliqit, ja çfarë kujton Beqo:“Ajo që ishte më interesante nëatë kamp, pa llogaritur punën e

tmerrshme në ujë deri në gjoks,pa llogaritur urinë, ishin policët ebrendshëm. Pra në kamp kishtedy kategori policësh: Të jashtëmdhe të brendshëm, megjithëse ne,nga puna në kamp, ktheheshimkur perëndonte dielli. Në atë kampkishin sjellë edhe një kriminel qëkishte qenë oficer madhor, meluftën, por kishte bërë një vrasje es’kishin si t’ia bënin, dhe e dënuandhe e prunë aty. Ai ishte komunist,quhej Hamdi Lemo. Në kamp ndi-hmonte policinë. Më kujtohet faremirë, në kazermë, kur përdorte njëshkop, të cilit i kishte vënë gozhdënë fund. Një mëngjes na zgjonte

që në katër të mëngjesit, kur ishimtë vdekur, dhe ai na qëllonte metë sa mundej. E ka qëlluar aq fortnë kupë të gjurit Balto Vlashin ngaDurrësi, aq sa e la sakat. Polici ibrendshëm që quhej Njazi Sala,

ishte i çmendur. I çmendur me plotkuptimin e fjalës. Mendoje që një içmendur trajtonte 1500 të burgo-sur. Një polic tjetër i binte bilbilit qëtë zgjoheshim…kur ky Njaziu futejnë kazermë e na qëllonte barbar-

isht. Më ka qëlluar njëherë në këm-bën e djathtë, sa nuk u thye, prej sajedhe sot unë mezi eci.”

Lavdoshi tregon se i ka provuarpothuaj të gjitha kampet e Shq-ipërisë. Nga Maliqi në Gosë të Ka-vajës, Ura Vajgurore e me radhë nëburgun e Burrelit…..

Në këtë burg ai ka rrëfimet mëtë gjata, duke kujtuar personal-itetet shqiptare të persekutuar, in-telektualë e priftërinj.

Në këtë rast ai kujton dëni-min e Dom Shtjefën Kurtit, duketreguar nga rastet e rralla se si uvinte vdekja atyre që kishin marrëdënimin kapital, me heqjen e jetës.

Ja si sjell në memorie këtë per-sonazh: “Komunistët ndiqnin njëtaktikë, pasi të kishin arrestuar, tëkishin torturuar, të kishin dënuar,në fund të thoshin: Na thuaj fjalëne fundit. Ç’ishte kjo fjalë e fundit?Sigurisht të dënuarve me vdekje udhimbsej jeta. Por, ata e kishin bërëzakon: ia kërkonin kujtdo këtë. Dhepo të thoshe kërkoj mëshirë, ti ekishe pranuar automatikisht fajin.Disa nganjëherë tregoheshin tëdobët, dhe e kërkonin mëshirën.Të njëjtën gjë bënë edhe me DomShtjefën Kurtin – I kërkuan fjalëne fundit. Ai u ngrit e tha: “Zotëri,unë e falënderoj Zotin që më thër-

ret pranë vetes së tij, pikërisht ngakjo sallë e nga kjo kishë, që unë ekam ndërtuar bashkë me këta qëkeni mbledhur këtu, e ku unë kamshërbyer” Dhe u ul. Nuk është aq elehtë ta bësh këtë… Nuk e di nëse

L

avdosh Beqo, nga Vlora, tëcilin kur e dënuan qe përf-shirë në “Grupin e gjimna-zit Ali Demi”, ishte 17 vjeç

het fjalë për vitin 1950. Atërrestimit të tij, ishin lëshuaracionet greke apo hedhjetave të diversantëve, kështuta djem të rinj krijuan “ak-n” e tyre, duke shpërndarëderisa u zbuluan, u arres-he më pas u dënuan. Beqo ume 18 vjet heqje lirie.ciklin “Zërat e kujtesës” mesta, shënime memuaristikembijetuarit e diktaturës, me

biseduan Agron Tufa dheLleshanaku, Beqo kujton

t në burg, jetën në kampett e rënda. Fillimisht i dënu-kampin e punës në Maliq,

pas një varg vuajtjesh për-n në burgun e Burrelit, ku

situatë kujtese mjaft kom-jo vetëm në njohjen me

alitetet politike të dënuar,in refuzuar regjimin e En-

por edhe njohja dhe sjel-ëshmive tronditëse të disae të priftërinjve të dënuar.një rrëfim i gjatë, që përsh-me detaje gjithë kalvarin eve burg, ndërsa jemi ndalura momente që lidhen metë panjohura, anë të errëtashmi të drejtpërdrejta, qëa jetuar vetë. Një nga këto

shtë peticioni që u erdhi në

n e Burrelit për t’u firmosur,s së cilës të burgosurit poli-hej të ngushëllonin gruantorit, Nexhmijen. Kundër-pati kosto në dënimin e tëurve të Burrelit, ndonëse

di kaloi pa shumë reprezalje.istori e japim më poshtë, të rrëfyer nga Lavdosh Beqo).

veçanti, Beqo na tërheq vë-en për rastin kur Visarionnin, prift ortodoks, e kanëar në burg. Vetëm pse ishtethemeluesit e Kishës Auto-

shqiptare, kryetari i degëshershme, me emrin Dhosinga Korça, kujton Beqo, e ka

ar në mënyrë çnjerëzore: Iahkulur me pincë një nga njëe mjekrës, ose e vinin mbi

në mes të korrikut, dhe ireth e rrotull copa letrash,rina e shkresa zyrtare, të

Historia e peticionit që shkoi në burgun e Burrelit për t’u firmosur, përmes të cilit, tburgosurit politikë duhej të ngushëllonin gruan e diktatorit, Nexhmijen

do e kisha bërë unë, po të isha nëvendin e tij…”

***

Historia e peticionit ngushël-lues, si dhe vitet e fundit të ’90-s,

si arritën të burgosurit të arratis-eshin dhe cilët ishin të parët që“shpërthyen” dyert e ambasadave?Lavdosh Beqo rrëfen një anë tjetërtë historisë së errët nga diktatura,në momentet më delikate të saj:

“Kur vdiq Mehmet Shehu, nahoqën prej andej, komplet kampindhe një pjesë i çuan në Zadrimë,dhe një pjesë në minierën e QafëBarit. Qafë Bari ishte një tmerr ivërtetë. Ishte një gropë tamam sipus i madh, ku ishin ndërtuar go-dinat e kampit, dhe rreth e rrotull,kishte vetëm male dhe borë. Ne nashoqëruan edhe rojet e kampit qëkishim në Ballsh. Njëri prej tyre

quhej Qatip nga Mallakastra; njeri

i rregullt, bënte punën e vet dhnuk trazonte njeri e ishte korrekme oraret e të gjitha. Ditën e parqë na çuan në Qafë Bari, u sistemuam në kazerma. Të nesërmena nxorën në punë, në minier

të shoqëruar nga rojet e Ballshindër ta edhe Qatipi. Pasi hymë nj50 metra, thellë në galeri, Qatipmë tha: “Kthehu, kthehu”! sepsuji vërshonte si lumë brenda….

Kishin kaluar saktësisht njëqind ditë, kur një natë, dëgjuamnjë zhurmë dhe pamë një autobus që kishte ardhur në kamp. Tnesërmen në mëngjes, na vënnë rresht dhe filluan të na lexojnemrat. Ishte një listë prej 20 vetash, me në krye emrin tim. Ne tnjëzetë na hoqën prej aty dhe ndërguan në Spaç, si një kamp mi sigurt, meqenëse Qafë Bari ishtmë afër kufirit dhe mendohej s

mund të iknim.

Në kamp me Jusuf Vrionin

Si na zhdëpnim në dru, “K ur vajtëm në Rinas, nuk e ruajtën më ndarjen e brigadavsipas burgjeve, por i përzien të burgosurit. Në fillim krijuanjë brigadë speciale, me njerëz të fortë e të shëndetshëm. Në atbrigadë speciale, ishte Isuf Vrioni, unë, dhe shumë të tjerë. Midis tyrishte edhe një djalë kroat, që kishte qenë përgjegjësi i studentëve nuniversitet, në Zagreb. Ai ishte komunist me bindje, por meqenësnuk ishte dakord me komunistët kroatë, kishte ardhur në Shqipërku sipas tij, sundonte komunizmi. Djalë simpatik! E mbajtën nj

një muaj këta dhe e dënuan dhe e prunë në kamp me ne. Ka hequpikën e zezë ai, e di, se ne kishim filluar të mësoheshim, por atij iudesh kohë. Aty kam punuar në një vagon me Isuf Vrionin dhe flinimedhe ngjitur. Lodhja ishte e tmerrshme, aq sa edhe bukën e haja shtrirë, se nuk rrija dot. Shokët e mi, që punonin në brigada të tjeragatuanin makarona dhe më sillnin nga racioni i tyre.

Provokimi me të burgosurit politikë nga

komisarët e sigurimit. Rrëfimi vjen në vëllimin

e dytë të botimit të Institutit të Studimit të

Krimeve dhe Pasojave të Komunizmit, “Zërat

e kujtesës”, me cikël intervistash, shënimesh

memuaristike, me të mbijetuarit e diktaturës

komuniste në Shqipëri, me të cilët biseduan

Agron Tufa dhe Luljeta Lleshanaku

8/16/2019 FRD 27 maj.pdf

11/16


Një dramë shqiptare e panjohur, shkruar pothushekull më parë nga një shkrimtar ru

Në Spaç na ndanë nëpër ka-erma, me nga një dyshek prejashte. Aty u grupuam me kujdes,pse pamë që i gjithë kampi ishte

othuajse me të burgosur politikë,or që ishin edhe për faje të ndry-

hme, si për ikje ose krime ordi-ere dhe që i kishin futur edhe njëen politik në dënim, dhe i kishinellë tektë burgosurit politikë.

Aty, në Spaç kam qenë, kurdodhi vdekja e Enver Hoxhës.to ditë, gjendja ishte një tmerr iërtetë, sepse policët ishin tërbuarhe ruanin me kujdes çdo person.ë kamp u shtua shumë numri ircave. Por, na bënë edhe një pro-

okim; kërkuan nga të burgosuritolitikë të firmosnin një tip peti-oni, një ngushëllim për Nexhmi-Hoxhën, për vdekjen e Enverit.Mendoje: të burgosurit politikëngushëllonin Nexhmijen për

nverin, për diktatorin. Filluan

të merrnin firmat nga kazermatsipër, dhe në një moment, peti-cioni u kundërshtua. U alarmuan.

Lajmëruan komisarin e kampit,

dhe komisari i kampit erdhi dhezbuti disi çështjen.“Pra komisari vendosi ta linin

peticionin te zyra teknike dhe kushdonte ta firmoste, mund të shkon-te ta firmoste aty. Me sa di unë, pakvetë e firmosën atë peticion.

Mbaj mend mirë një situatë:unë isha duke fjetur se ndodheshanë kazermën e fundit afër tarracës.Erdhi Sami Kupi, dhe më shkun-di. Ishte skuqur krejt në fytyrë.“Çohu”, -më tha. U çova. Morevesh se çfarë ka ndodhur? -më tha, jo – i thashë.

Prej Samiut mora vesh atë pu-nën e peticionit.

“Këtë nuk po e provokojmëne…Pastaj ne s’kemi si futemi, an-dej nga kemi dalë. Pra nuk do tëfirmosim. Po çfarë do të ndodhë?Tani për tani, nuk do të ndodhëgjë. Por, pasi të jenë qetësuargjërat, nuk është çudi që këta tëbëjnë një reprezalje të madhe”-thashë unë. Për fat të mirë nukndodhi gjë, sepse shumë prej neshqë kishin përvojë se kishin qenëedhe më parë në burg, u këshil-luan me njëri-tjetrin që të ishimtë kujdesshëm, që nuk duhet tëndiheshim, sepse një provoka-cion i vogël nga ana jonë, njëqeshje, një këngë, mund të shkak-

tonte katastrofë. Dhe kështu qëdalëngadalë kampi u qetësua. Iukthyem rutinës së përditshme.

Pastaj një pjesë prej nesh, i ho-qën prapë prej aty; na çuan në Bul-qizë për të bërë një grup ndërte-sash. Prej andej, na hoqën prapëe na çuan në Durrës. Në atë grupku isha unë, ishte edhe Bardh Kupie shumë të tjerë. Pastaj na hoqënprapë prej Durrësit dhe na sollënnë kompleksin “Dinamo”, në Ti-ranë, prej ku unë edhe jam liruar.

Përgjithësisht duke e krahasuarme burgun e parë, pjesa e burguttë dytë, ishte më e lehtë, sigurishtkrahasuar me Maliqin, Vloçishtin

ishte ku e ku më e lehtë.

Kur u lirova prej aty, jamkthyer në Vlorë. Por në vendi-min e Gjykatës, thuhej, që kur tëmbarojë burgun e dytë, duhet të

bëja edhe 5 vjet internim. Në fil-lim, internimi ekzekutohej vetëmme një copë pusullë, ndërsatani me vendim gjykate. Mirëpokishte filluar çoroditja dhe njëlloj ndjesie që komunizmi kishtefilluar të binte, dhe mua nuk mëngacmuan kur u ktheva në shtë-pi. Të njëjtën gjë bënë edhe medisa shokë të tjerë. Pra, nuk naçuan në internim.

Punova ca kohë deri në ngjarjene ambasadave, në vitin 1990. Kuru hapën ambasadat, unë erdha,menjëherë në Tiranë, se kisha dymotra të martuara, këtu. Dhe moravesh që kishin hyrë më shumë ata

të Torovicës, të kampit të Torovicësqë ishte një kamp i tmerrshëmordinerësh, ku të burgosurit janëtrajtuar mizorisht. Aty në kampmbaheshin kryesisht minorenët,që kishin bërë vjedhje. Në kampine Torovicës kishin çuar policët mëtë këqij dhe brigadier; njerëzitmë të degjeneruar. Futja e tyre nëambasadë më bëri të hezitoj përtë hyrë vetë, sepse mendova qëtrupi diplomatik nuk do t’i merrteseriozisht. Dhe pjesa më e madheprej nesh nuk hymë në ambasadë,sepse gjykuam që do t’i nxirrnin meforcë, dhe pastaj do të na bënin ne,si organizatorë, e do të na dënonin

për herë të tretë. Por, pasi pashë qëata i morën, fillova të interesohem.Dhe gjeta një rrugë tjetër që të ikja;andej nga kishte ikur nipi im, ngaKalaja e Dodës.

Por çfarë ndodhi? Për fat tëmirë, duke bredhur nëpër Tira-në, pashë që ne na mungonin dynga shokët tanë, që kishin ardhuredhe ata nga Vlora. Pyeta për tadhe më treguan që “kanë ikur meaeroplan”, Si kanë ikur”? –pyetaunë i habitur. Po shesin bileta pavizë, -më thanë.

Unë njihja një kameriere qëpunonte në një ëmbëltore qëquhej “Besa” më dukej, që ndod-

hej m’u afër vendit ku shiteshinbiletat, dhe shkova e takova, menjë shokun tim. Ajo shkoi e folime drejtorin, dhe drejtori mëtha: “Rrini në rresht që të prisnibiletën” Ne ndenjëm në radhëdhe premë biletën. Por kishte njëkusht: që po të kthenin, këta nukmbanin përgjegjësi. Dhe pas dyorëve duhet të niseshim prej aty etë shkonim në Rinas. Ika me vraptë takoja nënën…Këtë herë e kishalejen e nënës dhe të motrës për tëikur, sepse kam pasur edhe raste tëtjera të sigurta, por, që ato të dyjanuk donin, sepse e dinin që do t’ikthenin prapë në internim.

Shkuam me autobus në aero-port, dhe bashkë me në erdhënedhe dy djem tiranas, me të cilëtkisha shumë muhabet dhe të cilëtmë kishin kërkuar që t’i ndihmojakur tëmbërrinin at e nëFrancë….

N jë dramë shqiptare e panjohur, shkruar pothuaj njëull më parë nga një shkrimtar rumun, vjen në “Shqiptarët” e autorit Stefan Xheorxhesku–Ser

është shqipëruar nga Kopi Kyçyku, botuar nga Shtëpia BKlubi i Poezisë, Tiranë. Botuar së pari në Bukuresht, nga Ini Arteve Grafike të Rumanisë më 1898 dhe e vënë në skenëmë vonë, drama bën protagoniste gruan shqiptare, Dorën

Një dramë me pesë akte, shkruar në vargje, titulluar “Starët”, të shkrimtarit rumun Stefan Xheorxhesku–Serxhent“zbuluar” pothuaj pas 100 vjetësh, e sjellë në shqip me pimin e Kopi Kyçykut. E botuar fillimisht në Bukuresht nga Ini Arteve Grafike të Rumanisë, më 1898 dhe e vënë në skeaty, një vit më vonë. Kyçyku na njeh me këtë histori duke shse autori është një njohës i mirë i historisë dhe i traditës so

ka dhënë me vërtetësi, tablo të fuqishme e prekëse nga lushqiptare në vitet e fundit të sundimit të Sulltan Mehm(1784-1839). Ngjarjet i takojnë kohës pas vdekjes së Skëndeduke vënë në qendër, si protagoniste personazhin grua, të qDora, që si duket, përkthyesi i gjen edhe ngjashmërinë pemri me Dora d’Istria, e njohur në Rumani por edhe në bot

“Autori di të bëjë një diferencim të thellë edhe në shoqërisë osmane, duke dalluar qartë e prerë kastën e korrutë Sulltanit nga njerëzit e thjeshtë, që vuanin e shtypeshinloj si popujt e tjerë të perandorisë. Krahas shqetësimit të nit, ngaqë “Shqipëria është kockë e fortë dhe e pakapërdiszbërthehen artistikisht, në dritën e fakteve historike, dhee qëndrimi me dy faqe i Venedikut ndaj çështjes shqiptarbetejën për liri të shqiptarëve, autori rumun ka vërejtur e gruas shqiptare, nënave dhe vajzave, përballë pushtuesmanë. Kyçyku ndalet në këtë moment për të treguar mjeshe penës së Georgeskut, përshkrimin e tij duke iu dhënë jetë

“krijesave titanike”Përballja me vdekjen për të shpëtuar jetën e fëmijmësime të marra për rëndësinë e atdheut dhe lirisë –janë isione që si duket kanë lënë gjurmë të forta te shkrimtari rnë sjelljen e tablove mbi forcën dhe virtytet e grave shqipta

Historia që përshkruan Kyçyku: Drama që zhvillohet pisht në Shqipëri e pjesërisht në Stamboll, fillon me një skesfond malet tona. Aliu, jeniçer, ka rënë rob në duart e luftëshqiptarë dhe, në të njëjtën kohë, atij ia ka “robëruar” zeDora, një vajzë trimëreshë shqiptare. Këtë të fshehtë ia zbuldjallëzi Kosta, agjent i maskuar i Fanarit dhe i premton tamojë. Nga ana tjetër, në një ditë feste, kur luftëtarët do të zhnë lojëra trimërie, Kosta gjen rastin dhe i kërkon për vete Nedorën e së bijës, Dorës. Nëna i thotë se Dorën do ta marrë aifitues në betejë…”. “Shqiptarët”, e shkrimtarit rumun, ka në mënyrë poetike, Kyçyku thotë se bazohet te katërmbëdrokëshi, që, për nga shtrirja e ritmi, ruan strukturat theme

shtatërrokëshit të krijimtarisë popullore gojore rumune, qdhënë dorë autorit ta bëjë rrëfimin të plotë e tërheqës.

“Duke qenë se në qendër të veprimit autori ka vënërën shqiptare, si nënë të dhembshur, të ndershme e amvluftëtare dhe komandante trime e të zgjuar, kujdesin më tëia ka kushtuar zbërthimit psikologjik të kësaj figure. Me ntetësi e bukuri të rrallë, përshkruhen sidomos skenat e qënsë Nemisës e të Dorës në qeli. Vetë Sulltani, Mehmeti II, qndjerë famën guximit e mençurisë së Dorës, i ndruhet baimit të hapur me armë në shesh të burrave, me forcat që ajoandon. Por, edhe tani që e ka kapur Dorën me dredhi, detyrpohojë se “kjo vajzë e re po na vë në lojë”. Ndërsa Nemisa, Vtë Madh, që mundohet t’i mbushë mendjen ta largojë të bijrruga e luftës kundër otomanëve, i kthehet: “Më vrisni, mëtoni, në daçi, menjëherë, por trimes së nënokes, që luftë bnder, i them: më fort mpreh shpatën, qëlloji pa mëshirë,duket fara e keqe – Sulltani egërsirë!” Paskëtaj, Sulltan Mehm

pikë e vrer, i zbrazet Vezirit: “Vërtet vdiq Skënderbeu, po ptuam vallë, se fundi Shqipërisë i erdh; jo, mbeti gjallë!””. Pëka krijuar një magjepsje poetike, si duket për shkrimtarin rkjo dramë ka shërbyer si një homazh për luftërat e popullpër çlirimin e vet kombëtar e shoqëror dhe ndihmesën e që ka dhënë për lirinë e pavarësinë e popujve të tjerë të Bal

“Një dramë rumune e

‘800-s për gruan shqiptar

ë shtynim vagonët e parëMeqenëse ne e mbushnim shpejt vagonin dhe e transportonim, një

të, oficeri na thotë: “Ju të dy, nxirreni vagonin në fillim!” Dhe dihet,pari në rresht, vagoni ynë. Po të ishte vagoni i parë, ata të vdisnin nëru, se të urdhëronin “mbushe shpejt dhe nisu”. Kështu mua dhe Isu-n, na nxjerrin përpara. “Po tani, o xhan i vëllait, si do vejë halli ynë”,më thotë Isufi.

“Mos u mërzit, -i thashë, -unë sonte nuk fle më afër teje, se do të veteë birucë”. E mbushëm vagonin dhe 5-6 policë, me hunj e kamxhikë në

orë, bërtisnin. Në një vend, shinat ishin me kthesë. Unë i them Isufit:Hidhu”, dhe i jap fort vagonit e ai doli nga shinat e u rrëzua e shkatër-

i edhe shinat. U mblodhën oficerët dhe që aty m’i vunë hekurat, “ se eëtë me qëllim”. Në fakt me qëllim e bëmë. Më morën e më futën në bi-ucë, e vagonin tonë e kthyen prapë në fund. Isufi e kujtonte gjithmonëëtë histori, edhe kur ishim në Paris…”

8/16/2019 FRD 27 maj.pdf

12/16


hëndet

Shpargu, një perim për mbretër, perandorë dhe sulltanë

Shpargujt e freskët

janë një burim i pasur

antioksidantësh siç janë:

luteina, zea-ksanthina,

karoten dhe kripto

ksanthina. Së bashku

këto përbërës flavonoidë

ndihmojnë në largimin

e radikaleve të lira ngaorganizmi

pargu është një nga peri-met më të reja që kultivohet

ë Shqipëri. Foto: WebLi-Të qënit aristokrat kërkontuj por edhe shije të veçantëdryshe nga preferencat dhesitë e njerëzve të zakon-Ndonjëherë të duket sikur mes njerëzve të thjeshtëstokratëve janë të pakapër-

me përveç se kur bëhet fjalëpargun, ashtu modernishtur edhe asparagu. I gjithëeu nga Spanja në Itali e mëë Turqi është angazhuarjen e shpargut. Fermerët

shumë për ta mbledhurrime të çmuar të pranverës

ohet nga të gjithë njësoj, pa-ht perceptimit si një perimezie! Pas viteve 1990, kurbimet tregëtare më fqinjëtë intensifikoheshin, shqip-atën prezantimin e tyre tëë shpargun. Në Kosovë, kul-i shpargut është kthyer nënes të mirëfilltë dhe solid.merët Shqiptarë nuk kanë

një marrëdhënie të lehtë memë, e megjithatë kjo nuk

daluar ata të investojnë nëmin e shpargut për të për-

nevojat në rritje të tregut

. Historianët Francezë tho-Mbreti Luis XIV ishte i mar-pas shpargut. Ai urdhëroimin e serave të veçanta nëet e Versajës për të rriturun. Kjo perime u bë shumëruar në kuzhinën Franceze

qërisë së lartë. Shpesh ai uMbreti i Perimeve” ndonësenimi më i saktë do të ishtea e Mbretërve”. Legjendat

që Egjiptianët dhe Romakëtë kanë qenë gjithashtu të

psur pas shpargut. Peran-ugust ngarkoi një ushtripër të korrur kërcenjtë e

m. Nuk është çudi që vetëdhe Kleopatra kremtonin

inë e tyre me shijet e shp-veçanërisht sepse shpargu

afrodiziake. Çezari thuheja se të hante shparguj, ite ato me va trëndafili.

Vlerat shëndetësore

të ShpargutShpargu është një perime me

pak kalori dhe shumë fibra. Në100 gramë shparguj gjenden 20kalori. – Shpargujt e freskët janënjë burim i pasur antioksidantëshsiç janë: luteina, zea-ksanthina,karoten dhe kripto ksanthina. Sëbashku këto përbërës flavonoidëndihmojnë në largimin e radika-leve të lira nga organizmi. – Shp-argujt e freskët janë një burim ipasur folati. Në 100 gramë shp-arguj gjenden 14% të dozës sërekomanduar ditore të aciditfolik. Studimet shkencore kanëtreguar që konsumimi i rregullt ifolatit gjatë periudhës para shtat-zanisë dhe deri në fazat e para tësaj parandalon defektet tek fëmi- jët e sapolindur. – Kërcenjtë janëtë pasur me vitaminat kompleksetë ru it B ë anë thelbësore ër

funksionet e metabolizmit dhe

enzimat e qelizave – Shpargujt efreskët përmbajnë edhe vitaminatë tjera antioksidante siç janë: vi-tamina C, vitamina A dhe vitaminaE. Konsumimi i rregullt i ushqi-meve të pasura me këto vitaminandihmon trupin të zhvillojë rezis-tencë të fortë kundër infeksionevedhe radikaleve të lira. – Shpargujt janë gjithashtu një burim i mirë ivitaminës K. 100 gramë shpargujpërmbajnë 35% të dozës së rekom-anduar ditore. Vitamina K luan njërol të rëndësishëm për shëndetine kockave. Ato gjithashtu kufizo- jnë dëmet e neuroneve në tru dhekanë një rol thelbësor në trajtimet

e pacientëve që vuajnë nga së-mundja e Alzheimer. Receta e ditësme shparg Shpargujt kombinohenshumë mirë me vezët dhe gjalpin,sidomos me një salcë të njohur meemrin Hollandaise. Në një tigan

on me vaj ulliri:ër çfarë shërben

aç i fuqishëmral

N jë përbërje shumë e thjeshtë me vaj ul-liri dhe limon rezulton të jetë shumëefektive në trajtimin e disa kushteve shënde-tësore. Nëse doni një mëlçi të shëndetshme

ju duhet ta konsumoni këtë kurë natyrale çdomëngjes esëll për 30 ditë. Mëlçia është njënga organet më të rëndësishme të trupit. Ajoripërtërit gjakun, forcon sistemin imunitar,

stimulon tretjen e ushqimit etj. Pini një lugçaji të përbërjes çdo mëngjes esëll, 1 orë parushqimit. Pas 30 ditëve ju do të vëreni ndryshime të dukshme në trup, lëkura do të jetë m

e shëndrithsme, qarqet e errëta nën sy do tzhduken dhe organizmi do të funksionojë mmirë. Të dy këta përbërës kanë përbërës të pafundëm të dobishëm.

të thellë h

Documents

FRD 27 maj.pdf