FRD 8 janar.pdf

7/23/2019 FRD 8 janar.pdf

http://slidepdf.com/reader/full/frd-8-janarpdf 1/16

adresa:

rruga “George W. Bush”,

nr. 15/1, Tiranëe-mail:

[email protected]

drejtor: Alfred Cako

tel: 04 22 42 444

ÇMIMI: 30 LEKË

Gazetë informative, politike, ekonomike, sociale, kulturore Viti 3, nr. 99. E premte, 8 janar 2016

f. 2f. 8-9

f. 2

LLOKIMI

Ngec reforma,kërkohetormulë tjetër

për zgjedhjengjyqtarëve

DEKRIMINALIZIMI

Ligji hyri djenë fuqi, nisinnegociatatpër aktetnormative

Ç’të bëj me

paratë e mia?!

EKONOMI

Lu: Reforma në Drejtësi, porosi direkte e SHBA

Ironia gjermane,në Shkodër

kërkojnë megoogle Marubët!

Nisin punimet për ndërtimin

e stadiumit të rinë kryeqytet

f. 14f. 10

Si u bënëxhirimet e para

me kamera ngavetë shqiptarët

f. 11

6 JANAR 1935MUZEU SPORT

FRD: Reforma në Drejtësiduhet të ecë paralel mereformën zgjedhore

f. 2

Fryma e Re Demokratike ibën sërish thirrje vendim-marrëse politik që reforma

sistemin e drejtësisë të zhvillo-t paralalisht me ndryshimet në

odin Zgjedhor, në mënyrë që re-rma kushtetuese të zhvillohet sië e tërë dhe integrale. Në kush-

t kur reforma në drejtësi ka nge-r, pasi mazhoranca dhe opozita

po gjejnë dakordësi edhe psenë në tryezë rekomandimet e

omisionit të Venecias, të cilatpozohet të jenë edhe udhër-fyes për draftin përfundimtar ii do t’i kalojë për miratim Ku-ndit...

redaksionale f.

nga Gjon KROI f.

nga Arben KARAPICI f.

Nën mëshirëne natyrës!

Qeveriaqë na duhet

Triumf i

pragmatizmitnë Karaibe

Si çdo vit, të paktën në këtdy dekadat e fundit, natyr

dhe njerëzit ruajtën rapotet e tyre negative te fuqisë nritualin e përvitshëm kur natyri bën sfidën e egër shoqërisdhe shoqëria jonë i tregon asmuskujt e saj të organizuar për tpërballuar dhe mposhtur. Sa mtë civilizuara të jenë shoqëritaq më të fuqishme janë ato për tminimizuar...

FOKUS

Rezultat i miopisë së qeverive të tranzicionit

Zonat që rrezikohen ngapërmbytjet, kulturatbujqësore që dëmtohendhe ato që përfitojnë

f. 7

BANKA BOTËRORE

Shqipëria nën ujë

Po gjallërohet tregu

informal (fajdeve) dhe

bursat online që operojnë

kryesisht në të zezë



8 janar 2016 fryma e re 2

olitikë “Reforma zgjedhore të trajtohet si pjesë e reformës në sistemin drejtësisë, për t’i hapur rrugë normalitetit në politikë dhe në parlament

yma e Re Demokratike iën sërish thirrje vendim-

marrëse politik që reformaemin e drejtësisë të zhvillo-

ralalisht me ndryshimet nëZgjedhor, në mënyrë që re-kushtetuese të zhvillohet sirë dhe integrale. Në kushtetorma në drejtësi ka ngecur,azhoranca dhe opozita s’podakordësi edhe pse kanëzë rekomandimet e Komis- Venecias, të cilat supozo-enë edhe udhërrëfyes përpërfundimtar i cili do t’i

për miratim Kuvendit, FRDn një qasje ndryshe për re-

n e drejtësisë, duke e bash-ur atë me reformën zgjed-

FRD ka qenë e qartë përdoshmërinë e reformës nëi. Kemi inkurajuar bërjen e

ormë rrënjësore në drejtësi.më që kap linjën politike dhe

e. Pa një reformë rrënjësoree shumë e vështirë që gjëratjnë mbarë në Shqipëri. Porkanë në dorë politikanët.

hatë, problemet e drejtësisëme drejtësinë në ligjit ele-

Fryma e Re Demokratikeon që reforma zgjedhore

ohet si pjesë e reformës nën e drejtësisë, për t’i ha-

ugë një normaliteti së paritikë, në parlament dhe mëtë gjitha linjat”, thuhet në

atën e FRD. Fryma e Re De-ike ngre edhe shqetësimin

me standardet e zgjedhjeve,

RD: Reforma nëDrejtësi të ecë paralelme reformën zgjedhore

pasi në Shqipëri votat vidhen dhetjetërsohen në favor të partive tëmëdha politike. “Në 2013 hymë tëvetëm në zgjedhje, ishin zgjedhjepolitike. Arsyeja themelore sepseFRD kishte nevojë të krijonteidentitetin e vet politik për t’u per-ceptuar si të tillë nga njerëzit. Në2015 ne dhamë arsye të forta pse ufutëm në koalicion. Nuk ka ndry-

shuar asgjë, jemi siç ishim. Votatnë Shqipëri vidhen e tjetërsohen. Votat e FRDsë shkuan në drej-tim tjetër. Shqipëria ka nevojë tëhedhë vështrimin shumë vite mëpara”, thuhet në deklaratën e FRD.Për qëllim garantimin e votës,FRD i bën thirrje vendimmarrësvepolitikë që të marrin në shqyrti-min propozimin që e parasheh re-

formën zgjedhore si pjesë të refor-mës në drejtësi. Edhe vetë kryetarii FRD, Bamir Topi, është shprehurpër ndryshimet në ligjin elektoral,duke ofruar edhe propozimetkonkrete. Por, ajo që ka insistuarfort kryetari i FRD, ka qenë integ-rimi i reformës zgjedhore si pjesëintegrale e reformës në drejtësi,për të përmbyllur kështu një re-

formë kushtetuese tërësore. “FRDkërkon ndryshimin e ligjit për tbërë votën e qytetarëve të garantuar nga keqbërësit dhe hajdutëordinerë që tashmë është konfirmuar që vijnë nga partitë tradicionale. Pa zgjedhjeve normalnuk ka situatë politike normaldhe një Shqipëri që e meriton tfutet në Evropë. Pa drejtësi n

Puna e ekspertëve për re-fomën në drejtësi ështëbllokuar. Ekspertët e PD-

së nuk morën pjesë në mbled-hje duke refuzuar propozimin eekspertëve të Komisionit të posa-çëm për refomën në drejtësi, qëemërimet në insitutucionet kush-tetutese të votohen me 84 vota nëParlament. Ekspertët demokratëmendojnë se ata duhet të zgjidhenme 93 vota. Mësohet se ekspertëtkanë propozuar edhe mundësinëqë Venecias t’i drejtohen me dydrafte, por propozimi nuk ka gje-tur mbështejte.

Ndërkohë, LSI, përmes kreuttë grupit parlamentar Petrit Vasilikërkoi edhe një herë konsensuspolitik për të përfunduar në kohë

ec reforma,

kohet formulë

ër për zgjedhjen

yqtarëve

Sërish do të zhvillohen negociata për dekriminalizimin. Pas mi-ratimit të ligjit që do të pastrojë parlamentin dhe administratën

nga të inkriminuarit, negociatat PD-PS do të jenë formatin që do tëkenë aktet normative. Pa këto akte, ligji i cili hyn në fuqi në 7 janar,nuk mund të bëhet funksional. Burime nga të dy forcat bëjnë të diturse takimet do të nisin javën e ardhshme për të miratuar 3 aktet krye-sore, të cilat gjithashtu duhet të jenë konsensuale. I pari është ai qështjellon me tej procedurat që do të ndiqen. Një tjetër akt normativdo të përcaktojë listën e shteteve ku kandidatët për deputete kanëçështje të hapura penale, qoftë dhe me identitet tjetër janë dëbuarose janë në kërkim ndërkombëtar. Listës së vendeve anëtare të BE-së,SHBA-së, Kanadasë dhe Australisë prej nga ku do të merret informa-cion do t’i shtohen dhe shtete të tjera të Evropës dhe kontinenteve

të tjera. Akti kryesor normativ që do të duhet të nxjerrë kuvendi përtë bërë të zbatueshëm ligjin është dhe formulari i vetëdeklarimit. Tëdhënët e tij do të menaxhohen nga institucionet ku individët që inënshtrohen ligjit punojnë. Ndërsa vërtetësia e këtyre të dhënave dotë verifikohet nga prokuroria në bashkëpunim me organet e drejtë-sisë të shteteve që bëjnë pjesë në listën që do të miratojë parlamenti.

Tre aktet

Dekriminalizimi hyn në fuqi, nisinnegociatat për aktet normative

lokimi

reformën. Dy ditë pasi ekspertëtnisën punën për zbatimin e opin-ioneve të Komisonit të Veneciaspër reformën në drejtësi, procesiështë bllokuar. Sikurse kishinparalajmëruar, PD nuk u bë pjesëe mbledhjes duke kërkuar rrëzi-min e propozimit që emërimetnë institucionet kushtetutese tëvotohen me 84 vota në Parlament,për shkak se mazhoranca aktualee ka këtë shumicë të cilësuar, dhekjo çon në kapjen politike të insti-tucioneve të pavarura. Burime tëPD, thanë se opozita nuk do të jetëpjesë e rregullimeve kozmetike tëdraftit dhe nuk do të kthehet nëmbledhje pa u zgjidhur me kon-sensus formula që siguronë zbati-min e përpiktë të rekomandimeve

të Venecias për pavarësinë e insti-tucioneve. Opozita propozon qëProkurori i Përgjithshëm, anëtarëte KLD, anëtaret e Gjykatës Kush-tetuese të miratohen ose me 93vota ose opozitës t’i jepet e dre- jta të përjashtojë 2 kandidatë, siçështë modeli i zgjedhjes së kreuttë KQZ.

Me mungesën e përfaqësuesvetë PD, ekspertët nuk e kanë zhvil-luar mbledhjen. Burimet thanë seedhe ekspertë të tjerë veç PD, kanëkëmbëngulur në nevojën e ruajtjessë parimit të ndarjes së pushteteveduke kërkuar një aleternative tjetërpër zgjdhjen e anëtarëve të insti-tucioneve kushtetuese. Po ashtu,ekspertë të komisionit të posaçëmpër reformën në drejtësi kanë pro-

pozuar që Venecias t’i dërgohesërish dy drafte të ndara, por propozimi nuk ka gjetur mbështetjeDuket se bllokimi i punës, knevojë për një ndërhyrje politikete cilen vijon ta kërkojë me ngulmLëvizja Socialiste për Integrim. PDka folur përmes ekspertëve edhmbi atë që cilësohet qëndrim politik i saj, LSI ka shprehur nevojën konsensusit me zërin e ministrit tDrejtësisë dhe kreut të grupit parlamentar, dhe PS është e vetmjforcë politike që deri më tani nuështë shprehur dhe që në parimnuk ka përfaqësi me ekspertë ngrupin e punës për reformënEkspertët PD nuk morën pjesë anë mbledhjen e paradites

Shkak për mospjesëmarrje

Bamir Topi: Drejtësinë Kodin Elektoral, të

garantohet vota nga

keqbërësit

“Reforma e ligjitelektoral duhet të jetë

proces paralel me

reformën në drejtësi”




politikë Ambasadori amerikan flet për herë të parë për kushUashingonit: Kemi marrë udhëzim d

Donald Lu: Reforma nëDrejtësi, porosi direkte e SHBA A

mbasadori i Shteteve të Bashkuaratë Amerikës në Tiranë, Donald Lu,deklaroi dje gjatë një interviste

për BIRN se reforma e propozuar e siste-mit gjyqësor shqiptar është thelbësorepër shpresat e vendit për anëtarësim nëBE. Lu e përshkroi atë si “reformën më tërëndësishme në 25 vjet që nga rënia e ko-munizmit”. “Ka mundësinë të çlirojë siste-

min gjyqësor shqiptar nga gjyqtarët e kor-ruptuar dhe prokurorët që vjedhin paratëe qytetarëve të zakonshëm dhe lejojnëfigurat e krimit të organizuar, vrasësit dhepolitikanët e korruptuar të blejnë drejtësi-në”, tha ai. Thirrja për reformë nuk ështëudhëhequr nga liderët e partive politikenë Shqipëri, por nga diplomatët në Tiranësi Lu. Shumë shqiptarë e kanë parë an-gazhimin e ambasadorit për reformën sinjë garanci që do të zbatohet; disa madjee kanë përshkruar atë si një shpëtimtar tëmundshëm të Shqipërisë në një kohë kurkorrupsioni është i papërmbajtur dhe pan-dëshkueshmëria është e institucionalizuar.Por ai shpjegoi se arsyeja e përfshirjes sëtij në nxitjen për reformën ishte e thjeshtë:

“Po bëjmë thjesht punën tonë”, tha ai. “Tëgjithë ne në Ambasadën Amerikane jemitë përqendruar në reformën në drejtësi,për shkak të udhëzimit direkt nga zyrtarëtë lartë në Shtëpinë e Bardhë dhe në De-partamentin e Shtetit. Ata na kanë thënëqartësisht se prioriteti numër një i Qeverisë Amerikane në Shqipëri është të mbështesëreformat e nevojshme për pranimin e Shq-ipërisë në BE”, shpjegoi ambasadori. Lutha se Shqipëria ka normën më të ulët tëndjekjes penale të krimeve të rënda në Eu-ropë dhe se kjo duhet të shtohet në mënyrëqë të ketë llogaridhënie nga politikanët dhetë përmirësohet ekonomia. Ai tha se besonqë reforma në drejtësi do ta ndreqë këtëproblem përmes krijimit të një mekanizmi

për të shqyrtuar dhe për të hequr korrup-sionin dhe gjyqtarët e prokurorët e paaftë.Do të themelojë gjithashtu një sistem mëtë mirë të disiplinimit të gjyqtarëve dheprokurorëve për çdo shkelje dhe do të ri-organizojë sistemin e prokurorisë për tëpërmirësuar efektivitetin e tij, veçanërishtnë çështjet e korrupsionit të nivelit të lartë.

Lu paralajmëroi se reforma e planifi-kuar ka gjithashtu shumë armiq dhe bërithirrje te partitë politike në vend të qën-drojnë së bashku e ta mbështesin atë.“Tani është koha që liderët politikë të Shq-ipërisë të tregojnë kurajë përballë atyreqë kërkojnë të pengojnë ose ulin efektine kësaj reforme”, tha ai. Ndryshimet kush-tetuese të kërkuara për reformën në dre-

jtësi kërkojnë mbështetjen e 93 prej 140deputetëve shqiptarë në Parlament – njëshumicë që mund të arrihet vetëm nësepartitë kryesore të vendit bashkohen nënjë votë “pro”. Mbështetja ndërpartiakeështë gjithashtu e rëndësishme gjatë fazës

së zbatimit nëse reforma do të jetë e suk-sesshme. Por megjithëse diplomatët e huajkanë qenë mbështetësit e reformës mezërin më të lartë, Lu tha se nuk mendon seai dhe kolegët e tij janë të vetëm në këtëluftë. “Në javët e fundit, jam impresionuarnga uniteti i liderëve të Partisë Socialiste,Partisë Demokrate dhe Lëvizjes Sociali-ste për Integrim në favor të një reformeqë miraton një zbatim të plotë të rekom-andimeve të Komisionit të Venecias”, thaai. Komisioni i Venecias ka kërkuar ngakomisioni parlamentar që hartoi refor-mën që të rishqyrtojë disa nga ndryshimetkushtetuese të propozuara. Komisioni utakua më 4 janar për të diskutuar rekom-

andimet përpara se procesi të vazhdojëpërpara sërish. Lu tha se ai ishte i bindur sereforma ka potencialin t’i japë fund pan-dëshkueshmërisë së zyrtarëve të lartë dhetë ndalojë korrupsionin politik, por para-la mëroi se sh i tarët “nuk duhet të resin

një mrekulli brenda natës”. “Verifikimlargimi i prokurorëve dhe gjyqtarëvetë marrë tre vjet ose më shumë. Rekdhe trajnimi i Byrosë Kombëtare tëmit për të kryer hetimet antikorrudo të kërkojë më shumë se një vit. Kkëshillave të caktimit të gjyqtarëve dganeve disiplinuese do të marrë disakohë”, shpjegoi ai. Synimi i reformënjë sistem gjyqësor i çliruar nga ksioni dhe inkompetenca, tha ai. “Donjë sistem ku gjyqtarët dhe prokurotë japin llogari. Edhe zyrtarët e lartëverisë, parlamentarët dhe zyrtarët do të japin llogari gjithashtu”, argumai. SHBA-ja, këmbënguli Lu, “nuk

gjejë qetësi” derisa procesi të përfuNe do të vazhdojmë të flasim pubdhe privatisht në favor të kësaj reforminkurajojmë të gjithë shqiptarët t’i bahen debatit publik rreth përmbajtjideve të kësa reforme”, – tha ai.

gjedhje nuk ka sistem të mirë tërejtësisë. Të gjithë kërkojnë re-rmimin e sistemit të drejtësisë

ga padrejtësitë dhe korrupsioni.eforma e ligjit elektoral duhet tëtë proces paralel me reformënë drejtësi dhe të dyja kërkojnërekjen e Kushtetutës në njëohë”, është shprehur kryetari iRD, Bamir Topi.

“Të gjithë ne në Ambasadën Amerikane jemi të përqendruar në reform

në drejtësi për shkak të udhëzimit direkt nga zyrtarë të lartë në Shtëpi

e Bardhë dhe në Departamentin e Shtetit. Ata na kanë thënë qartësisht

prioriteti numër një i Qeverisë Amerikane në Shqipëri është të mbështe

reformat për pranimin e Shqipërisë në B

ë tyrezën e reformës në drejtë-është pasi ekspertet e PD nuk

në dakord më menyrën sesio diskutohet drafti i kësaj re-rme. Ata kërkojnë që fillimishti jepet zgjidhje me ko nsensus

ështjeve të lëna pezull gjatëbledhjes së një dite më parë,

eçanërisht çështjeve që kanë tëëjnë me zgjedhjen e funksion-ëve të lartë të drejtësisë, sipasë formule jashtë ndikimit poli-

k të mazhorancës aktuale dheë siguron pavarësinë e tyre. Pa

zbatuar rekomandimi i për-ktë i Komisionit të Venecias

ër çmontimin e mekanizimit tëstemit nuk mund të vijohet meegullime kozmetike në draft”në ars yetimet që dha PD.

Kemi inkurajuarbërjen e një reformë

rrënjësore, që kap

linjën politike e juridike




okus

nga Arben KARAPICITriumfi i pragmatizmit në KaraibeN

ë prirjet e sotme të marrëd-hënieve ndërkombëtare po bëheti qartë triumfi i pragmatizmitpolitik mbi pragmatizmin ide-

dhe rastin më i freskët e sjell nor-mi dhe rivendosja e marrëdhënieve

atike mes Kubës dhe Shteteve tëara të Amerikës. Pelegrini i Paqesanokubane, Papa Françesku mba-hën e parë më 20 shtator në shesh të

ionit komunist në Havana. Disa qin-jë kubanezë ishin mbledhur të dëg-

mesazhin apostolik pranë një busti tëë revolucionit kuban Çe Guevara. Nën

n ideologjik të këtij sheshi, Papa i para-oi kubanët pikërisht për rreziqet e ide-ë. Ai tha, se “shërbimi nuk është kurrëgjik dhe ne nuk u shërbejmë ideve. Nebejmë njerëzve”. Duket, se Kuba dhe

kuban do të kenë të bëjnë gjithnjë mëe aspak me ideologjinë për, siç ështëduar,“pavdeksinë” e socializmit.vite pas rënies së Murit të Berlinit, ajo

rheq vemendjen në këtë zhvillim kaqdësishëm është se mbi sloganet ide-e triumfoi pragmatizmi politik. Gjeo-a në rajonin e Karaibeve ndryshoi dheë fundi “ultimativ” i Luftës së Ftohtërajon. Vendosja e marrëdhënieve të

me SHBA-të nuk është më punë sis-dhe në Havanë më nuk bëhet fjalë

përsinë ideologjike” ndaj armikut tekAs ër “Perlën e socializmit” në Detin

e Karaibet, më nuk flitet. Në Kubë u braktislufta absurd për epërsinë e sistemit dhe nukka “Socialismo, o muerte!”. Më nuk bëhetfjalë për avantazh. Në Havanë, tani flitetvetëm për “pragmatizmin real” dhe e vërtetaështë, se ky po luan rolin më të madh.

Marrëdhëniet e qeverisë amerikaneme Kastron ishin keqësuar për shkaqe ide-ologjike, kur udhëheqësi kuban deklaroi, seishte “marksist” tha ai dhe konfiskoi pronaamerikane me vlerë miliarda dollarësh. Aishtetëzoi bizneset private, mbylli gazetatdhe burgosi një numër të pakonfirmuarkundërshtarësh politikë. Një vit më parë asmundej të bëhej fjalë që Shtetet e Bashkuaratë ngrinin përsëri flamurin në Havanë dhendryshimi i madh u arrit vetëm tani.

Afrimi i Shteteve të Bashkura me Kubënka sjellë dhe shtensionimin e ndjeshëm,tashmë, të marrëdhënieve me Brazilin, kukomentet tërhe in vemend en, se k o n -

jarje historike nuk rigjeneron vetëm marrëd-hëniet kubano-amerikane. “Ngjarja ndikondrejtëpërdrejtë edhe në marrëdhëniet eUashingtonit me të gjithë rajonin e AmerikësLatine”. Brazili një fuqi rajonale e AmerikësLatine ka luajtur dhe luan rol të rëndësishëmnë gjeopolitikën e re në këtë rajon. Edhenjoftimi i shpallur nga Venezuela për mba- jtjen e zgjedhjeve parlamentare, të lira më 6dhjetor u bë falë një ndërmjetësimi politikshumë aktiv nga ana e Brazilit. Dhe ështëvështirë pas këtyre lëvizjesh kaq të rëndë-sishme politike, të ketë ndonjë politikan tëmajtë në Brazil, që të pohonte me seriozitetse “duhet punuar kundër Shteteve të Bash-kuar”, ose të thoshte, se “nuk ka interes” përnjë partneritet të fortë me Uashingtonin.

Me zgjedhjet politike të 6 dhjetorit në Venezuelë opozita mori kontrollin e parla-mentit duke e mposhtur fuqishëm partinësocialiste, në ushtet re 16 v etësh. O ozita

fitoi 99 nga 167 vende në Asamblenë Kombëtare, ndërsa partia socialiste vetëm 4vende, sprapsja kjo më e madhe e të majtëvnë Venezuelë. Sipas analistëve, zgjedhjet përgjithshme ishin “një referendum i madpopullor kundër politikave ekonomike socialiste” të ish-presidentit Hugo Chavez dhpasuesit të tij, Maduro. Venezuela ka rezervat më të mëdha të naftës në botën e sotmepor rënia e çmimeve e ka lënë vendin m

nivelin më të lartë të inflacionit në botëme mungesë mallrash në treg dhe rradhëmë torturuese për artikujt ushqimorë bazëNdër faktorët më kryesorë, që çuan në humbjen kaq e thellë të socialistëve në Venezuelështë se administratat e Çavez dhe Madurokanë shtypur me dhunë shfaqjet disidente nvend, duke burgosur rivalët politikë dhe aktivistët për mbrojtjen e të drejtave dhe lirivnjerëzore.

Në ngjarjen e fundit, që shkaktoi anktkombëtar para zgjedhjeve, autoritetet arrestuan tre persona lidhur me vrasjen e kanddatit të opozitës Diaz në shtetin qendror tGuaricos. Diaz u vra në nëntor, ndërsa merrtpjesë në miting politik sëbashku me LilianTintorin, gruaja e drejtuesit politik të burgosur Leopold Lopez. Dhe në vendet me regjimekstremisht të majta dhe totalitariste, siç ështnë praktikën e të bërit alibi, edhe zyrtarët e qeverisë venezueliane mohuan të kishin lidhjme vdekjen e kandidatit të opozitës Luis Diaz

vi on numrin e ardhshëm

çdo vit, të paktën në këtoy dekadat e fundit, natyrahe njerëzit ruajtën rapor-yre negative te fuqisë në

n e përvitshëm kur natyrasfidën e egër shoqërisëoqëria jonë i tregon asajt e saj të organizuar për tauar dhe mposhtur. Sa mëlizuara të jenë shoqëritë,të fuqishme janë ato për

imizuar efektet negative tëallafaqimi dhe e kundërta,primitive të jenë shoqeritë,të ekspozuara janë ato ndaj

ve që ju sjell mbi kokëme trillet e veta egërshane.më këto dekadat e fundit,

paaftësia e shoqërisë sonëkontrolluar fuqinë e egërrës në territorin tonë poli-

pse ky raport force natyrë-i është përkeqësuar mëesa ishtë në kohën e siste-cialist të para viteve ’90.

është sepse vendi, në kapër-sistemeve, gjatë periudhës

ë të gjysëm anarshisë, bëri

disa hapa regresivë shkak-pasojëme rrjedhime afatgjata e qe ngaviti në vit nxjerrin nevojën për njëreagim të vendosur e shumë tëstudiuar me një plan investimeshtë gjera publike me synim afatgjatëme piksynim për ta venë natyrënnën fre, për situata të tilla të ngjashme, të zakonshme e plotësishttë mundshme për t’u përballuar.Cilat janë hapat mbrapa që bërishoqëria jonë në këto dy dekadae gjysëm dhe cilat janë masat qëduhet të marim si feedback?

Së pari, anarshia e ndërtime-

ve të paparashikuara nga rritjae mundësive financiare të indi-vidëve për t’u zgjeruar me banesatë reja pas hapjes së vendit e fil-limit të emigracionit. Ky zgjerimi ndërtimeve u krye pa kriter, ipa-studiuar e i pa-kontrolluarnga organet e pushtetit qendrore atij local, çka bëri që këto ndër-time hera herës të prishnin linjate kanalizimeve dhe kullimeve apo,akoma edhe më keq, pati ndër-time pranë shtretërve të përrenjve

dhe lumenjve të rrëmbyeshëm nëpëriudha të shkurtra të vitit.

Së dyti, nuk është punuar përtë pastruar grykat e ngushta tëlumenjve, çka ka sjellë daljen etyre nga shtrati dhe përmbytjene hërëpasherëshme të tokave bu- jqësore, duke i sjellë ekonomisësë vendit ndër vite, dëme disaherë më të mëdha nga kostoja emirëmbajtjes dhe riinvestimevetë rëndësishme publike që kanësynim përmirësimin e raportit tëfuqisë natyrë-shoqëri shqiptare.

Së treti, përmbytjet në amb-

jentet urbane, pak a s humë njël-loj si në të gjithë vendin, ndodhinnga shtimi e zgjerimi i territoriturban me ndërtime të pa studi-uara e pa leje urbane si edhe përshkak se shtimi i mbeturinavenga aktiviteti njerëzor nuk ështëshoqëruar me studime e inves-time serioze afatgjata për zgjerimtë kapaciteteve për funksionet enevojshme shkarkuese, me qël-lim që sot askush në qytetet tonatë mos ndihej i kërcënuar nga

trillet e motit sikundër ndodhherë pas here.

Së katërti, shkatërrimi e mung-esa e kapaciteteve institucionaleqë merren me studimet gjatëevolucionit rritës të ndërtimeve ashtimit të popullatës. Në kohën ekomunizmit ka patur disa institu-cione varësie nga qendra deri nëbazë, që merreshin me studimedhe ofronin nevojën e investime-ve sasiore e cilësore sipas një op-timum të nevojshëm, me synimballafaqimin me natyrën, sido-mos me përmbytjet dhe motin e

egër, apo edhe me fatkeqësi mëtë rënda siç janë tërmetet dukebërë që shoqëria jonë t’i kalontepa dhimbje të mëdha të gjitha sfi-dat e rënda të natyrës gjatë siste-mit gjysmë të mjerë komunist. Sotmungojnë të dhëna të detajuarae studime të hollësishme mbimasën e llojin e investimeve përta minimizuar dëmin në njerëz,gjë të gjallë e në materjale.

Së pesti, mungesa e investi-meve dhe seriozitetit si edhe kor-

ruptimi me nivele i tender-administratorëve të lartë të shtetit pët’u përballuar me sfidat e natyrëe për ta zgjidhur hallka-hallkme investime serioze këtë sfidënë fillim me studime e pastaj minvestime strategjike për të shpëtuar vendin nga rutina e përmbytjeve të disahershme brendvitit e për t’i vendosur njëherë mirë nën zgjedhën e shoqërissonë të gjithë përrenjtë e lumen jtë e vendit. Edhe tek ne, duhet tvije dita që kur t’i shikojmë ngavioni shtretërit e lumenjve, vend

ynë të ngjasë me vendet e EvropëPerëndimore para 3-4 shekujveNe e kemi këtë mundësi. Vetëm sena pengon vullneti pasi ai ështpeng i makutërisë, babëzisë dhmosdashurisë së vendit e të shqiptarëve nga administrata e larte gjithë këtij tranzicioni shumdimensional, i cili do të quhet papërfunduar nëse do t’i mungojqoftë edhe ky dimension i rëndësishëm kur shoqëria të dalë mbforcat e natyrës. Redaksional

Nën mëshirën e natyrës!

Marrëdhëniet e qeverisë amerikane me Fidel Kastron ishin keqësuar

për shkaqe ideologjike dhe kur udhëheqësi kuban deklaroi, se ishte

“marksist”, tha ai dhe konfiskoi të gjitha pronat amerikane me vlerë prej

miliarda dollarësh. Shtetëzoi bizneset private, mbylli gazetat dhe burgosi

kundërshtarët politikë. Në Havanë u arrit tani dhe marrëveshja e parë e

biznesit amerikano-kuban. Karl Marksi vdiq, rrofë Adam Smith




fokus

nga GJON KROI Sipas Zhan Zhak Rusosë,ekzekutivi i3jë vendi për-faqëson “...trurin e shtetit”.Normalisht, ne “trurin”

e tij, duhet të fillojmë ta shohimqysh në momentin e konstitui-mit të kabinetit qeveritar, dukepërfshirë si numrin e portofoleveministrore ashtu dhe personal-itetin apo kualitetin e ministravepërkatës. Madje ky është një mo-ment shumë i rëndësishëm, tëcilin gjithnjë e nënvleftësojmë pa-drejtësisht në veprimtarinë tonëpolitiko-shoqërore. Këtu nuk bëhetfjalë vetëm për qëndrimin qytetarë,po në radhë të parë për atë poli-tikë, si dhe qëndrimin e analistëvetë pavarur, të cilët në analizat apokomentet e tyre përqëndrohenkryesisht tek ato që shihen dhe jotek ato që fshihen pas fjalëve dhepremtimeve qeverisëse, duke lënë jashtë vëmendjes publike një el-ement të rëndësishëm kontrolliapo ballfaqimi, që lidhet sa memadhësinë, po aq dhe me cilësinëe kabinetit qeveritar. Harrohet, sepikërisht këtu fillon ajo, që thotë

Ludovig van Moses, ekonomisti injohur i shkollës austriake me ndi-kimin të madh në lëvizjen liberalenë Shtetet e Bashkuara, që nga mesii shekullit të 20-të: “Qeveria është ivetmi institucion që mund të marrënjë gjë të tillë me vlerë, siç është le-tra, dhe ta bëjë atë të pavlerë dukepërdorur bojë në të”.

Nuk ka diskutim që zgjedhja eministrave dhe ndërtimi i kabinetitqeveritar është një e drejtë kush-tetuese e kryeministrit, por kjo nukdo të thotë aspak se mungojnë me-kanizmat demokratik për t’i diktuaratij krjimin e një qeverie efiçente nëshërbim të interesave të qytetarëve,

me qëllim vënin në jetë të të gjithapremtimeve, që janë dhënë nëperiudhën e fushatës zgjedhore.Në pamje të parë, duket si një ele-ment formal, por është si ai fillimi imbarë, për të cilin populli thotë, se“...është gjysma e punës”. Ndërtimii një kabineti qeveritar në funksiontë interesit të përgjithëshm qytetarështë demonstrimi “numër një” ipërgjegjësisë politike për ta kryerme përkushtim detyrën e caktuar.Në vendet me demokraci të kon-soliduar kështu zhvillohen ngjar- jet. Kryeministri ofron në kabinetnjerëz me integritet, personalitetdhe eksperiencë të spikatur për të

punuar me përkushtim, dhe jo përtë qënë sejmenë të urdhërave të tijarbitrar. Por kjo gjë shumë pak kandodhur në këtë njëçerek shekullidemokraci tek ne, ku janë ndërruardisa qeveri, me zgjedhje dhe me

marrëveshje politike. Analiza është e gjërë dhe e shtrirë

në kohë, ndaj do përqëndrohemimë shumë në dekadën e fundit, mëkonkretisht duke filluar me ndër-timin e kabinetit të parë qeverisësme kryeministër Sali Berishën, paszgjedhjeve parlamentare të 2005-ës, që ai e emërtoi si “qeveri shër-bimi dhe shërbesash”. Për hir të sëvërtetës duhet thënë, se në këtë rastu bë kujdes jo vetëm me cilësinëpor edhe me sasinë e ministrave.Në mos gaboj, ka qënë qeveria menumrin më të vogël të portofoleveministrore përgjatë gjithë periud-hës së tranzicionit shqiptar, pornjëkohësisht edhe një prej qeverivemë të suksesshme në përmbushjene objektivave të përcaktuara. Gjatëkëtij mandati qeverisës pati një sërëarritjesh mbreslënëse si në procesine integrimit euroatlantik të vendit,ashtu dhe në luftën kundër korrup-sionit apo reformave të tjera. Nëfushën ekonomike u rregjistruaninvestimeve të shumta në infra-strukturën rrugore, bujqësi, en-ergjitikë, turizëm e kështu me rad-

hë. Ndryshe ndodhi në mandatine dytë të Berishës, pas zgjedhjevetë 2009-ës, të emërtuar si “qeveriae integrimit”, ku përveçse LSI-së,nuk pati asgjë tjetër “integruese”.Përkundrazi u shënuan moreal-izime dhe probleme të atilla, saqë irrituan jo vetëm shqiptarëtpor edhe ndërkombëtarët, gjë ecila u reflektua dukshëm edhe nëhumbjen turpëruese në zgjedhjet e përgjithëshme parlamentaretë 2013-ës. Është rasti tipik, kugjithëçka rezultoi “shumë e përlumë”, pasi numri i ministrave ushtua në mënyrë të pastudjuar,thjeshtë për t’i plotësuar tekat ale-

atit të ri në koalicionin qeverisës meLSI-në. Me mandatimin e Ramëspas fitores të së majtës së bashkuarnë zgjedhjet e kaluara parlamen-tare, u mendua se situata qeverisësee vendit do të ndryshonte për mirë.Po edhe në këtë rast qeverisja mesa duket po shihet ashtu si ai diellinë mëngjez që nuk premton kohëtë mirë. Dhe në këtë mënyrë, prob-lemet fillojnë qysh në ndërtimin ekabinetit qeveritar me plotë 19 min-istra; 4 më shumë se Gjermania, 7më shumë se Britania e Madhe, 11më shumë se Hungaria e kështume radhë. Me sa duket, si në rastine kabinetit “Berisha 2”, ashtu dhe

tek “Rama 1”, shkak për shtimine numrit të ministrive është bërëaleati i tyre i përbashkët, LëvizjaSocialiste për Integrim, sipas filo-zofisë që përmban proverbi popul-lor: “Shto ujë e shto miell”.

Natyrisht qeveria aktuale kaedhe një vit gjysëm kohë që duhetpritur për të parë se si do t’i plotëso- jë objektivat e premtuara, ndonësederi tani ka shfaqur shënja të frik-shme arbitrariteti dhe paaftësie tëtheksuar. Megjithatë në vazhdimësido ndalemi tek përgjegjësia dhevizioni për ndërtimin e një kabinetitqeveritar funksional, që nëse do tëishte vënë “truri në punë” siç duhet,apo menduar në funksion të intere-sit qytetar dhe jo për t’i bërë bërëqejfin shoqërisë apo LSI-së, mundtë konsiderohej fare mirë një fillimpremtues për përmbushjen e objek-tivave të përcaktuara. Por duke parëmadhësinë dhe përbërjen e ekzeku-tivit aktual, nuk gjen asnjë arsye tëqënësishme apo të menduar mirë,siç i thonë ndryshe, që të tregojë, sepër të qeverisur 2,9 milionë shqip-tarë brenda vendit duhen 19 minis-tra, ndërkohë që Turqia, fjala vjen,me një popullsi prej më shumë se76 milionë banorë qeveriset nga15 ministra. Të kuptohemi drejtë,këtu nuk është fjala thjeshtë tekshpenzimet administrative per ta,

por tek konceptet, ndjeshmëria dhepërgjegjësia për t’i bërë gjërat siçduhet, mbështetur edhe në eksper-iecën më të mirë botërore. Mjaftonky krahasim i thjeshtë për të ar-ritur në përfundimin, se llogaritjae numrit të ministrave në vendintonë është bërë “...për leverdi dherehati të qeveritarëve”, siç thotë Mi-rabo, personalitet i njohur i Revolu-cioni Borgjez Francez të shekullit të18-të, teksa i referohet një qeverisjetë dështuar. Po qe se kjo llogari dotë bëhej për leverdi të qytetarëve,krahas të tjerash duhej të ishtemenduar edhe për ata 1,3 milionëshqiptarë që ndodhen në emigra-

cion. Por për klasën politike shqip-tare ata janë prapa liste, përderisau bë plotë njëçerek shekulli që nukmendohet për t’u realizuar atyre astë drejtën më elementare të njeriut,atë për të zgjedhur e për t’u zgjed-hur nëpërmjet votës. Vetëm prem-time ka patur gjatë gjithë këtyreviteve dhe asgjë tjetër, ndonëse,në shumë forma, qofshin këto tëdrejtpërdrejta apo të tërthorta, emi-grantët kanë kontribuar fuqishëmpër demokracinë dhe ekonominë etregut të lirë në Shqipëri.

Nga ana tjetër ne flasim përlloj-lloj reformash si në ekonomi,në drejtësi, në sistemin zgjedhor,

atë fiskal e kështu me radhë, porasnjëherë nuk na shkon mendjapër një reformë të kabinetit qe-veritar, si “truri” i gjithë reformavetë mësipërme. Nga ana tjetër, ven-dosen kritere për një drejtues të

nivelit të ulët, por nuk kemi dpër kritere të kësaj natyre pministër. Deri tani, i vetmi “kqë përmendet rëndomtë pzgjedhur një figurë të tillë pështë ai politik, i cili më shusa arsyetim, duket si një justNatyrisht që ai ka stafin e spistëve dhe këshilltarëve, por kështë “kriter” për të zgjedhministër. Anëtari i kabinetveritar nuk mund të jetë thmilitant i radhëve të para. Ç’tka, fjala vjen, që ministri të jepersonalitet publik, një shkennjë specialist i mirënjohur i përkatëse?!... Asnjë të keqe pë“të keqes” që u bëhet shokëvmiqve të kryeministrit, për t’përfshirë në kabinetin qevPor ndërtimi i një qeverie tpërveçse e ka të shkruar nëdështimin, është e predisptë jetë e korruptuar. Sjellja të besuarëve” në ekzekutiv kryesisht për interesa perdhe jo për interesa të përgjithqytetare. Me të drejtë ne kon jmë një sërë institucionesh t

ruptuara në shtetet dhe shoqëharrojmë “trurin” e tyre. Nukfjalën thjeshtë tek akuzat vpasi për qeveritarët tanë ka ptilla, por tek reflektimet instnale për të ndërtuar një kabatillë qeveritar, që jo vetëm tënë konsideratë kushtet dhe lematikën konkrete të ekonsë një vendi, por të jetë njëkohedhe model në rekrutimin sonelit cilësor, të pakorruptudhe dinjnitoz për të gjithëtucionet e tjera. Dhe kur njëtillë nuk arrin ta diktoj forctike që ka fituar zgjedhjet mjet përfaqësuesve të saj, a

opinioni publik duhet të reSepse: “Qeveria është, në atë fundit, një opinion i organ Aty ku ka opinion të dobët, oku ai mungon, ka të ngjarë tnjë qeveri të keqe e cila, hervonë, bëhet qeveri autokratthotë Uilliam Lyon Mackenzikryeministri i Kanadasë gjatësë Dytë Botërore dhe më jetëgkëtë vend, që si moto kishtehmoni ata që s’mund të ndihveten e tyre”. Dhe të gjitha qshqiptare të tranzicionit, përtjerash, janë shembulli tipik rasteve “...që s’mund të ndihveten e tyre”, të modelohen,

mohen dhe strukturohen praktikave më të mira botëroështë arsyeja kryesore që atarrijnë të ndihmojnë pastajdin, popullin dhe ekonomprogresoj dhe përparojë siç d

Qeveria e duhur

Qeveria aktuale ka

dhe një vit gjysëmohë që duhet priturër të parë se si do t’ilotësojë objektivat eremtuara, ndonëseeri tani ka shaqurhënja të rikshmerbitrariteti dheaafësie të theksuar




ktualitet Lumi Shkumbin çan argjinaturën,katastrofë natyrore në Lushnje

Përmbytjethqipëria nën ujë,omosdoshmëri

nvestimet afatgjataa herë ka përmbytje prejfaktorëve atmosferikë osekapriçove të motit, aq mëtepër në stinën e dimrit,

ë bëhet dhe i shndërruar nëtashmë lidhet me investi-argjinaturat mbrojtëse dhe

t kulluese. Por kjo tashmëhndërruar në refren të çdoimri apo prag pranvere saa përmbytje, pasi inves-

e domosdoshme mbetenlitet i largët. Vetëm 4 vitetit, rajone të tëra të Shq-janë përmbytur masivisht

nesa, tokë bujqësore dhegjallë, por fatmirësisht pa

e në jetë njerëzore. Sërish esituatë. Edhe përmbytjet enari, sa në veri aq edhe nëpin alarmin se premtimetvestime kanë qenë thjeshtpital politik të njërës apoforcë politike, pasi vetëm

met që nuk janë realizuar.së vëmendje e cila ka bërëinaturat mbrojtëse dhe ka-ulluese të dalin jashtë funk-

me vetëm pak milimetra shi Këtë situatë po kalon Shq-

sot jo vetëm në një rajon tër, por thuajse në të gjithë. Situatë prag kolapsi dhefamilje janë në mëshirë të

he me sytë nga qielli duker mëshirën e natyrës.

TASTROFA ata në Lushnje është rën-

djeshëm, pas çarjes së argji-së lumit Shkumbin në af-

fshatit çermë. Nëse vazhdonet argjinatura, situata do tëet në disa fshatra. Situatatë rëndohet në fshatin et. Ministri i Bujqësisë Ed-

Panariti ka shkuar për tëruar situatën dhe bën apelkuimin e banorëve. “Në orëtdites është çarë argjinaturat Shkumbin, pranë fshatitdhe strukturat e emergjen-

cave u kanë bërë thirrje banorëvetë largohen nga banesat që prekennga përmbytjet. Si pasojë e rritjessë nivelit të prurjeve në lumin

Shkumbin ka përmbytje në disafshatra në Bashkinë e Divjakës.Shtabi i Emergjencave në bashkë-punim me forcat e Policisë së Lush-njës kanë evakuuar rreth 30 familjedhe kanë lajmëruar banorët tëlargohen nga banesat më të rrezi-kuara. Në Bashkinë Rrogozhinë kapërmbytje si pasojë e daljes së lu-mit Shkumbin nga shtrati. Aktual-isht janë marrë masat për evakuui-min e banorëve, në zonat më tëprekura. Kërkohen blloqe inerteshpër të forcuar argjinaturën në atovende ku ka dëmtime, pasi nëse dotë vijojnë mund të ketë katastrofa”,u shpreh Panariti. Nga ana tjetër,

Ministria e Mbrojtjes ka nisur 50trupa të FA drejt Lushnjes për t’i ar-dhur në ndihmë situatës së përm-bytjeve. Gjithashtu për në Çerme janë nisur 3 fadroma, 2 traktore mezinxhire, eskavatore dhe mjete të

tjera. Në Katund i Ri janë evakuarderi tani 185 persona. Vijon punanga forcat speciale për evakuim sidhe shpërndarje ushqimesh dhe

veshmbathjesh.SITUATA Reshjet e dendura të shiut në

48 orët e fundit kanë krijuar prob-leme pothuajse në të gjithë vendin.Shumë lumenj dolën nga shtrati,duke përmbytur sipërfaqe të tëratoke, rrugë e banesa, ndërsa situataparaqitet e njejtë edhe sot, ndonësesinoptikanët lajmëruan se reshjetdo vijojnë, por me intensitet më tëulët. Në ndihmë të banorëve në tëgjithë vendin ka dalë ushtria. FAtëevakuuan dje 74 persona nga fshatiQerret i Durrësit, banesat e të cilëve janë nën ujë.

Në zonat problematike dhe

me rrezik janë marrë masa përevakuimin e banorëve, sigurimine argjinaturave dhe vendosjen einerteve në pikat e përmbytjevepranë lumenjve. Gjithashtu, ra-portohet për probleme nga përm-

bytjet, për rrëshqitje dherash einertesh si dhe për shembje urashnë Gramsh, Elbasan, FusheKruje,Lushnje, Durres, Dibër, Kavajë,

Shijak etj, ndërkohë që në Lezhë eTiranë situata po shkon drejt nor-malizimit. Problematike paraqitetsituata në Fushë Krujë, ku si pa-sojë e daljes nga shtrati të lumitIshëm janë përmbytur rreth 700ha tokë bujqësore, janë rrethuarnga uji 150 banesa, ndërsa në 26 tëtjera uji ka hyrë në brendësi. Dje,për disa orë u bllokua edhe aksi

ElbasanLibrazhd si pasojë errëqitjes së dherave. Në Gramshndërkohë ka probleme edhe në disafshatra si pasojë e daljes nga shtrati tëpërrenjve, gjithashtu është pezullu-ar mësimi në të gjitha shkollat e rre-thit. Në Dibër, Drini i Zi ka ulur prur-

jet, ndërsa shiu është zëvendësuarnga bora. Raportohet gjithashtupër disa fshatra të izoluar si pasojë epërmbytjeve dhe shembjes së urave.Si pasojë e daljes nga shtrati të lumitShkumbin, raportohet për përm-

bytje edhe në disa zona të Lushnjee Kavajes. Ministri Panariti njoftoi slumi Shkumbin ka çarë argjinaturëdhe është futur në fushë, ndërkoh

që probleme ka edhë në hidrovorie Tërbufit.

EMERGJENCATSituata e krijuar nga përmbytje

ka mbledhur me urgjencë Shtabie Emergjencave në Prefekturën Tiranës dhe në Durrës. Prefekti Tiranës, Sadi Vorpsi theksoi se proritet duhet të jetë jeta e qytetarëvdhe parandalimi i katastrofavePrefekti kërkoi koordinimin e punës dhe rritjen e gatishmërisë, nmënyrë që të garantohet siguria njerëzve dhe kalueshmëria rrugoreShtabi i Emergjencave në Tiranështë mbledhur sot për të dytëherë brenda kësaj jave. Nga shirat

shumtë në Tiranë sot ka patur probleme në aksin Tiranë – Elbasan, pranë hotel “Eklips”, ku ka një rrëshqitjmasivi dheu. Aktualisht qarkullimkryhet me vështirësi nën monitorimin e Policisë Rrugore.

Çarja e argjinaturës së lumit Shkumbin në fshatin Çermë, ka bërë që qindra hektarë tokë

në Lushnje të përmbyten. Nga përmbytjet

rrezikohet edhe jeta e banorëve, ndërsa ministria

e Bujqësisë ka bërë thirrje për evakuim të

menjëhershëm. Në zonë ndodhen edhe forca të

ushtrisë për të ndihmuar evakuimin e banorëve




Gjendja kritike në qarkun Lezhë dhe Devakuuhen dhjetëra familje të rrezik

Teksa lumenjtë po dalin nga shtrati në të gjithë vendin nga reshjet emëdha, dëmet e momentit janë vetën një fragment krahasuar me

rreziqet që do t’i vijnë nga klima zhvillimit të qëndrueshëm ekonomiktë vendit në periudhë afatgjatë. Si kurrë më parë vetëm në dekadëne fundit përmbytjet po vijnë me intensitet në të lartë dy herë në vit,duke përfshirë të gjithë vendin. Por Banka Botërore në një studim tëzgjeruar për ndikimet e klimës ne Shqipëri, specifikisht në sektorine bujqësisë lajmëron për periudhë të vështirë të paktën deri në vitin2050. Reduktimi i varfërisë dhe menaxhimi i qëndrueshëm i burimevenatyrore (përfshirë tokën, ujin, dhe biodiversitetin) janë ndër objekti-vat e qeverisë shqiptare. Megjithatë, strategjitë dhe legjislacioni nukpërkthehen gjithmonë në programe dhe projekte, kryesisht për shkakse shumica e aktiviteteve të përfshira në këto strategji kërkojnë inves-time, të cilat janë shumë të larta për buxhetin e shtetit, analizon BankaBotërore. Zbatimi i tyre pengohet edhe nga kapacitetet e kufizuaraprofesionale të institucioneve përkatëse. Për këtë arsye, mbështetjae vazhdueshme ndërkombëtare është një element i rëndësishëm përgarantimin dhe zgjerimin e zbatimit.

Lezha problematike,lumi Drin rrezikon tëdalë nga shtratiR

eshjet e dendura të shiut meintensitet të lartë pothuajsenë të gjitha qarqet e vendit,

kanë rrezikuar daljen e lumenjvenga shtrati. Sipas raportimeve tëbëra nga Ministria e Brendshmee cila ka monitoruar problemati-kat e krijuara si pasojë e reshjeve,gjendja

më kritike është paraqitur nëqarkun e Dibrës dhe Lezhës. Ngareshjet e dendura, lumi Drin i Zirrezikoi të dilte nga shtrati përshkak të shembjes së argjinaturësnë fshatin Gjoricë e Poshtme. Përt’u ardhur në ndihmë banorëve, janë angazhuar forcat e Policisësë Shtetit dhe ushtrisë, për tëevakuuar banorët në rast se Drinido të dilte nga shtrati. Situata mëproblematike është në Qarkun eLezhës, në fshatin Pllane të një-sisë Zejmen, ku u evakuan rreth 15familje.

KURBINNjë banesë ku jetonin 12

anëtarë të një familje në fshatinFushë-Kuqe të Kurbinit është sh-embur, si pasojë e reshjeve të den-dura të shiut. Ngjarja ka ndodhurparaditen e djeshme, ndërsa fat-mirësisht sapo kanë vërejtur çatinëduke rënë, famijarët kanë dalë ngabanesa duke evituar rrezikun që iukanosej. Në vendngjarje mbërritënmenjëherë Drejtuesit e Emergjen-cave Civile të nënprefektures së

Kurbinit, të cilët kanë evakuar pje-starët e kësaj familje, duke iu gje-tur strehim në një ambjent tjetër.

FIERZËNdërkohë, 20 punonjës të Op-

eratorit të Shpërndarjes së En-

ergjisë Elektrike janë bllokuar djenë mes të rrugës teksa shkonin nëFierzë për të riparuar një difekt qëçoi në ndërprerjen e energjisë për

disa abonentë. Punonjësit u

bllokuan në aksin rrugor QafëMali-Barjam Curri dhe shkak përbllokimin e tyre në rrugë ështëbërë rrëshqitja e dherave ngaskarpata anësore e rrugës. Në ak-sin Rrëshen-Tuneli Thirrës, nëvendin e quajtur Strungaj, patishembje masive dheu ndërsa fir-ma kontraktore ka ndërhyrë përnormalizimin e tra¿ kut. Po ashtu,rënie gurësh ka patur edhe në ak-sin kthesë e Hadroj-Qafë Benë, porpas ndërhyrjes rruga është pastru-ar dhe ka filluar lëvizja e mjeteve.

DIBËRNë qarkun e Dibrës është rrezi-

kuar argjinatura e Lumit Drin në

fshatin Gjoricë e Poshtme të Bash-kisë Bulqizë. Atje shkuan men- jëherë forcat

ushtarake, të cilat bënë tëmundur punimet në argjinaturëdhe evakuimin e banorëve. LumiDrin ka prurje të larta dhe rrezikon

daljen nga shtrati.DURRËSNë Fushë-Krujë dhe

tin Derven i Poshtëm, situdjeshme ka qenë pak më

malizuar se vendet e tjera. Pca e ujit është dukurvetëm në sipërfaqe të

bujqësore, ndërsa janë vdisa zona të përmbytura, kryafër stacionit hekurudhor. N jak ka pasur shumë prurje tëErzen dhe janë evakuuar 11 fqë rrezikoheshin të përmbyt

NORMALIZIMIMinistria e Punëve të B

shme njoftoi se situata e orfundit në disa prej qarqeveditura nga përmbytjet e ujështë stabilizuar dhe ka njmirësim gradual. Ulja e intentë reshjeve dhe puna e hid

reve ka sjellë një ulje të nivujërave. Ndërkohë në zonatlematike dhe me rrezik, janëmasat për evakuimin e bansigurimin e argjinaturave, os

vendosjen e inerteve në përmbytjeve pranë lumenjv

Një urë e vogël që lidh ish-zinën ”Dinamo” me Paskuqaninhtë dëmtuar dhe është ndërprerë

arkullimi i automjeteve në këtërejtim. Në Bërzhitë ka një rrëshq-e toke, e cila rrezikonte 4 familje.

mergjencat kanë bërë evakuuimintyre dhe kanë nisur ndërhyrjen

e mjete për normalizimin e situ-ës. Ndërkohë rreth mesditës ështëbledhur edhe në Durrës ShtabiEmergjencave. Në Bashkinë Shi-k dhe në njësinë administrative

ukth, ka pasur vërshime të ujërave

të lumit Erzen. Është punuar gjatëgjithë natës nga forcat e Policisë, tëushtrisë, forcat vullnetare me mo-torbarka dhe gomone për të bërëtë mundur evakuuimin e banorëveqë rrezikoheshin në banesat e tyre.Në Bashkinë Shijak janë evakuuarrreth 50 familje. Në njësinë admin-

istrative Sukth janë evakuuar rreth30 familje dhe vazhdon evakuui-mi i familjeve të tjera. Shtabet eemergjencës së Prefekturës dhe tëBashkive Durrës dhe Shijak, po pu-nojnë me gjitha strukturat

Banka Botërore

Zonat që rrezikohen nga përmbytjet, kulturatujqësore që dëmtohen dhe ato që përfitojnë

Bashkia Tiranë

Aksioni, masat që ka marrë bashkia për përmbytjetDeri në mbrëmje Bashkia e

Tiranës ka bërë zhbllokimin errjetit të kanalizimeve e kolek-torëve të bllokuar nga mbetjet e

ndryshme. Është mbushur meinerte dhe gurë pjesët e gërryeranë lumin e Tiranës dhe Lanëspër evitimin e daljes nga shtrati.“Heqja e ujërave nga bodrumete përmbytura në zona të ndry-

shme të qytetit. Riparimi i rrjelektrik të dëmtuar në nënstacnin e Lundrës dhe pjesën e Bgut lumit Tiranës. Zhbllokim

Pastrimi rrugëve të dëmtuara nrrëshqitjet e rënia e gurëve në nabregas, Ndroq, Derje. Ripari defekteve të evidentuara në rtin e ujësjellësit”, thuhet në njomin e Bashkisë së Tiranës.




konomi

Ç’të bëj me paratë e mia?!

Nga Edhe pse kriza ekonomikeduket se asnjëherë nuk ështëndarë prej nesh, dikur për shkaktë trashëgimisë së diktaturës, më

j tranzicionit dhe tani prej zhvillime-ale, shqiptarët me gjithë betejën për

esë kanë ditur të kursejnë. Me kohë atau besojnë bankave nisur nga interesat, të cilat u bënë konkurrente të forta

ave të tjera të investimit.tani, kur kriza ekonomike e ka çuarmin në depresion dhe bankat në vendet

uara po mbajnë interesat në nivelinhe poshtë saj, Shqipëria është vënë nën trend.resat e depozitave kanë kapur mini-historike në vetëm 1.3% në fund të

nga 6% në shtator të vitit 2011 dhe ixitur qytetarët të kërkojnë forma të rejamesh për të frenuar rënien e fitimeve.zhvillimet e kufizuara në tregun finan-ndas dhe dominimi i këtij tregu nganuk lë vend për shumë zgjedhje, teksadepozitave në banka në fund të muajitshte shënuar rënie me 0.1% apo me 1.1ë lekë, në raport me shtatorin. Ky ishtedytë me rënie, pas rritjes tradicionale në

i rrjedhojë e prurjeve të emigrantëve.as të dhënave nga BSH, rezulton senë tetor, kursimet në monedhën ven-

familjeve u tkurrën me 3.6 miliardëpo 1.1%. Në krahasim me tetorin e njëparë, ato kanë rënë me 7.5%, me rrethionë euro. Por ku po i çojnë shqiptarëtet e tyre në një kohë që konsumi vi-etë anemik (rënie me 3,2% në tremu-dytë) dhe nga ana tjetër, burimet emit janë në përmirësim nga rritja e tëave nga emigrantët, indeksimi i pen-e dhe ngadalësimi i ndjeshëm i rritjesave në sektorin privat.zjet e para të depozituesve duket sesur brenda bankave ku, depozitat memujor janë zhvendosur në afate më tëdy vjet. Nga jashtë bankave duket sek-tërheqës janë investimet e individëve

en e letrave me vlerë të qeverisë që kanjë rritje vjetore me 115% në 9-mujorinfondet e investimeve ku mbi 32 mijë

a kanë investuar 65 miliardë lekë, teksaërohet tregu informal (fajdeve) dhe bur-ne që operojnë kryesisht në të zezë.

ana tjetër, tendenca e theksuar e in-e drejt mundësive të reja por jo fort të

a dhe me risk të lartë i ka shqetësuarionet mbikëqyrëse.oriteti i Mbikëqyrjes Financiare u bënqytetarëve të jenë paraprakisht të in-r, në mënyrë të saktë, mbi karakteris-investimit i cili ju propozohet apo qëdër mend të kryejnë. Ndërmjetësi apovuesi duhet t’ju japin një dokument

mban risqet e përgjithshme dhe kara-ke të investimit në fjalë. “Mos u besoniimeve për investime me normë shumëkthimi në krahasim me tregun dhe

k zero”. Kujtoni gjithmonë që rendi-ve të lartë ju përgjigjen, si rregull, risqe. Të shihen me ku des të ve antë in-

Teksa interesat e depozitave në banka kanë prekur fundin,

qytetarët gjithnjë e më shumë janë duke u orientuar ndaj formave

të reja të investimit, shpeshherë me risk të lartë. Tendencat

për zhvendosje në afate të maturimit mbi dy vjet, po ndiqen

nga transferimi i depozitave në fondet e investimeve, borxhin

qeveritar, bursat online, në blerjen e shtëpive dhe dhënien e tyre

me fajde. AMF bën thirrje për kujdes: Kujtoni gjithmonë që

rendimenteve të larta iu përgjigjen, si rregull, rreziqe të larta

Nga Blerina Hoxha

ministruese me funksion për administrimin rrezikut. Në strukturën organizative, Drejtoi Menaxhimit të Riskut është përgjegjës pëmenaxhimin e rreziqeve.

Rreziku i parë lidhet me kredinë. Nësemetuesi i instrumentit financiar nuk arrin të përmbushë detyrimet kontraktuale qrrjedhin nga instrumenti, Fondi Prestigj ështi ekspozuar ndaj këtij rreziku në rast se qeveria shqiptare has vështirësi në përmbushjen shlyerjeve të detyrimeve të saj ndaj mbajtësvtë letrave me vlerë të emetuara prej saj.

Rreziku i dytë lidhet me normat e interesiKy është rreziku që i vjen vlerës së portofolitë fondit si pasojë e paparashikueshmërissë lëvizjes së normave të interesit në treg. Mkonkretisht, ky rrezik vjen si pasojë e lëvizjenë kah të kundërt të çmimit të instrumentevdhe normave të tyre të interesit. Kur normat interesit rriten, çmimi i instrumenteve financiare bie, dhe anasjelltas.

Rreziku i tretë lidhet me likuiditetin. Krrezik del në pah kur asetet e Fondit të moshiten në kohë dhe me vlerën e tregut si pasojë e mungesës së likuiditetit në treg. Në këtrast, Fondi mund të hasë vështirësi për të shlyer detyrimet financiare në kohën e duhur.

Rreziku i katërt, tregu. Ky vjen nga ndryshimi në çmimet e tregut, si normat e interesit, normat e kursit të këmbimit dhe normat

kredive, do të ndikojnë në të ardhurat e Fondapo vlerën e instrumenteve financiarë.

Rreziku i pestë është kursi i këmbimit, ponë rastin konkret ky nuk vlen, pasi Fondi nuështë ekspozuar ndaj rrezikut të monedhëpasi transaksionet në monedhë të huaj nukanë ndodhur.

Rreziku i gjashtë është ai operacional, qështë humbja e drejtpërdrejtë, apo e tërthortqë vjen si rezultat i gabimeve njerëzore ose tsistemeve brenda shoqërisë administruesenga ekzistenca e proceseve të brendshme tpapërshtatshme.

Rreziku i shtatë janë shlyerjet e mëdhapasi Fondi mund të jetë i detyruar që të shesnjë instrument financiar në mënyrë të parakohshme, çka mund të rezultojë në humbjdhe rënie të çmimit të kuotës.

Rreziku i tetë është ai rregullator dhe lidhet me mundësinë e ndryshimeve të kuadrrregullator, përfshirë legjislacionin tatimo Vlera e aseteve të Fondit mund të ndikohenegativisht nga shfaqja e 19 pasigurive nvendet ku janë bërë investimet, të tilla si ten

vestimet në letrat me vlerë derivate. Kontrol-loni mirë tabelën e komisioneve të tregtimitsi dhe normat fiskale për investimin në fjalë”– bën thirrje AMF. Autoriteti sugjeron të bëhetshumë kujdes nga propozimet që premtojnëfitime nga investimet që kalojnë dorë mbasdore, sepse në momentin që një nga këto hall-ka nuk është në gjendje të shlyejë investiminështë i destinuar të falimentojë.

ZHVENDOSJE NË AFATE MBI DY VJETSipas të dhënave nga Banka e Shqipërisë,

rezulton se vetëm në tetor, kursimet në

monedhën vendase të familjeve u tkurrën me3.6 miliardë lekë. Në krahasim me tetorin e njëviti më parë, ato kanë rënë me 27 miliardë. Rë-nia e ndjeshme e interesave të depozitave nëlekë (për 12-mujorët, kthimi është afër 1%) kaqenë arsyeja kryesore që ka nxitur individët tëkërkojnë alternativa të tjera më fitimprurëse

Që prej shtatorit të vitit 2011, Banka eShqipërisë ka ndjekur një politikë lehtësuesemonetare, duke e ulur normën bazë nga 5.25%në 1.75% aktualisht. Kjo është shoqëruar menjë ulje të normave të interesit të depozitave12-mujore, nga 6% në shtator 2011, në gati 1%në gusht 2015. Rënia e ndjeshme e depozitavenë lekë gjatë këtij viti ka bërë që bankat të shto- jnë ofertat për kursimtarët dhe në shtator etetor, interesat e depozitave kanë shënuar rritje,duke u ngjitur në 1.27% në shtator dhe 1.34%

në tetor, në tendencë të kundërt me politikënlehtësuese të institucionit monetar qendror.

Por individët duket se e kanë bërë njëzgjedhje tjetër brenda bankave duke i zhven-dosur kursimet e në maturim më të gjatë se dyvjet. Sipas të dhënave të Bankës së Shqipërisëdepozitat me afat 2-vjeçar arritën në 50,6 mili-ardë lekë në fund të tetorit 2015 nga 40 miliar-dë lekë që ishin në të njëjtën periudhë të vitittë kaluar, me një rritje vjetore 26%. Depozitatme afat 2-vjeçar kanë pasur ritme rritje dyshi-frore vitet e fundit, për shkak të bazës së ulët.Në vlera neto kursimet në këtë afat u shtuanme rreth 70 milionë euro.

Gjithashtu depozitat me afate më të lartase dy vite kanë shënuar një rritje me 41% menjë vlerë neto të shtuar me 9,8 miliardë lekë,duke ndjekur një tendencë më të ulët rritje seviti i kaluar, ku u vu re një dyfishim i tyre. Totalii depozitave me afat mbi dy vjet arriti në 33.3miliardë lekë në fund të tetorit nga 23.3 mili-ardë lekë në të njëjtën periudhë të vitit kaluar.Në tetorin e vitit 2013, depozitat me afat mbi dyvjet nuk ishin më shumë se 14.2 miliardë lekë.

Afatet më të gjata të maturimit të depozi-tave kanë rezultuar streha e më skeptikëveqë janë përgjithësisht konservatorë dhe nukdëshirojnë të eksperimentojnë me forma tëtjera investimi jashtë bankave.

Bankat ofrojnë interesa 2.27% për kursi-met në lekë me afat maturimi 2-vjeçar, nga1.2% që ofrojnë për afatin 12-mujor.monitor711.indd

FONDET E INVESTIMEVE, PAKSIGURI, MË SHUMË FITIMEKursimtarët që i kanë njohuritë të thellu-

ara për tregjet financiare tashmë e kanë gje-tur një mundësi jashtë bankave. Me interes tëlartë vjetor mbi 4% dhe me një riks më të mo-deruar, fondet e investimeve janë bërë strehae individëve që nuk po i preferojnë bankat.

Në tregun e fondeve të investimeve ush-trojnë aktivitetin e tyre dy fonde investimi,përkatësisht fondi i investimeve “RaiffeisenPrestigj” dhe fondi i investimeve “Raiffeiseninvest Euro”. Sipas analizës së të dhënavenga Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare, vleraneto e aseteve të fondeve arriti gjatë 9-mujorit2015 mbi 67.66 miliardë lekë me një rritje prej6.15%, krahasuar me fundin e vitit 2014.

Ky treg dominohet kryesisht nga inves-timet në obligacione qeveritare, të cilat për-bëjnë 71.23% të aseteve të fondeve, me njëulje prej 0.98% krahasuar me fundin e vitit

2014. Numri i anëtarëve që kanë investuar nëfondet e investimit në fund të shtatorit arritinë 33,129 mijë. Me një rritje të shpejtë vitete fundit, “Raiffeisen Prestigj”, për nga vlera easeteve, pozicionohet si tregu i dytë financiarmë i madh pas bankave, duke lënë pas edheshoqëritë e sigurimeve.

Por rritja e shpejtë e fondeve të investime-ve duket se nuk është shoqëruar me një mbrojtje të plotë ligjore për depozituesit. Ndërsaligji garanton depozitat në banka deri në 2.5milionë lekë, kjo praktikë nuk i përfshin fon-det e investimeve. Banka Botërore dhe FondiMonetar Ndërkombëtar i kanë sugjeruar qe-verisë shqiptare që të forcojë kuadrin rregulla-tor për mbikëqyrjen e fondeve të investimevenisur nga rritja e shpejtë, kryesisht me kursi-met e individëve.

RREZIQETFondi i investimeve “Raiffesisen Invest”

ka sqaruar në web-in zyrtar se përdorimi iinstrumenteve financiare e ekspozon Fondinndaj 15 rreziqeve. Ligji “Për sipërmarrjet e in-vestimeve kolektive” e ngarkon Shoqërinë ad-

Po gjallërohet tregu informal (fajdeve) dhe bursatonline që operojnë kryesisht në të zezë




KUJDESI

AMF: Si të mbroheni nga rrezik

Ç

do investim apo blerje produkti financiar pranë një shoqërie, apo subjepalicencuar mund të jetë objekt mashtrimi dhe spekulimi, kanë pohuar bu

zyrtare në Autoritetin e Mbikëqyrjes Financiare. Të interesuarit për të invekursimet e tyre në mënyra alternative jashtë bankave duhet të verifikojnë që subi cili ofron ose promovon një shërbim investimi, të jetë i licencuar dhe verifikimkëtë, bëhet pranë AMF në Departamentin e Licencimit dhe Monitorimit. “Ësrëndësishme të bëjmë të ditur që lista e të gjithë subjekteve të licencuara për tëshërbimin e investimit gjendet pranë AMF dhe asnjë subjekti tjetër jashtë kësanuk i lejohet”, – bën thirrje AMF.

Autoriteti i Mbikëqyrjes Financiare kërkon kujdes të madh për ofertat e tregnë letrat me vlerë që nuk tregtohen në tregje të rregulluara apo që nuk emetoheofertë publike, për të cilët është e vështirë të përcaktohet çmimi i tregut.

“Duhet gjithmonë të kërkoni të jeni paraprakisht të informuar, në mënyrë të smbi karakteristikat e investimit, i cili ju propozohet apo keni ndër mend të kryedhe risqet që shoqërojnë atë. Ndërmjetësi apo promovuesi duhet t’ju japin njkument që përmban risqet e përgjithshme dhe karakteristike të investimit në fsugjeron AMF. Më tej, Autoriteti këshillon: Mos u besoni propozimeve për inveme normë shumë të lartë kthimi në krahasim me tregun dhe me “risk zero”. Kugjithmonë që rendimenteve të lartë ju përgjigjen, si rregull, risqe të lartë. Bëni k

në propozimet që premtojnë fitime nga investimet që kalojnë dorë mbas dore, në momentin që një nga këto hallka nuk është në gjendje të shlyejë, investimi ëdestinuar të falimentojë”.

encat politike ndërkombëtare, ndryshimeë politikat e qeverisë, ndryshime në legjisla-onin tatimor etj.

Rreziku i nëntë është ai mosdiversifikimit.uke qenë se Fondi do të investojë kryesisht nëetra me Vlerë të Qeverisë, ai do të ketë një niv-

të kufizuar diversifikimi dhe për rrjedhojë,und të jetë më i ndjeshëm ndaj ndryshimeve

konomike, politike, të biznesit ose të tjera qërekin emetues ose investime të ngjashme,ahasuar me një fond të diversifikuar.

Rreziku i dhjetë është ai i palës tjetër. Ky

htë rreziku që pagesa në një sistem trans-rtash të mos kryhet ose të kryhet me vonesë.Rreziku i njëmbëdhjetë është ai i perfor-

ancës, e cila mund të devijojë nga pritsh-ëritë. Rreziku i dymbëdhjetë i inflacionit,

quajtur ndryshe rreziku i fuqisë blerëse, kyhtë rreziku që ndryshimet në të ardhuratale të një investitori, pasi i ka përshtatur atoe nivelin e inflacionit, të jenë negative.

Rreziku i trembëdhjetë është ai i pezullimitshlyerjes së kuotave. Në parim, investitoriund të kërkojë në çdo moment shlyerje të

uotave të Fondit. Megjithatë, shoqëria ad-inistruese mund të pezullojë përkohësisht

hlyerjen e kuotave, në rastet e parashikuaraë prospektin e fondit.

BORXHI I QEVERISË,NJË TJETËR ALTERNATIVË

Bonot e thesarit të qeverisë shqiptare gjith-ë e më shumë po shihen si një mjet i mirëvestimi, për shkak të interesit më të lartë depozitat bankare dhe riskut zero. Investi-et e individëve në letrat me vlerë të qeverisëritën në 19.3 miliardë lekë për periudhënnar-shtator 2015, nga 8,9 miliardë lekë qëhte në të njëjtën periudhë të vitit të kaluar,e një rritje 116%. Aktualisht interesi i bonovethesarit është 2.35% për bonot me maturim

2-mujor, kur nisi lehtësimi monetar më 2011,teresi i tyre ishte 7.6%. Me gjithë rënien eadhe, interesi që fitohet nga investimet në

onot e thesarit është 45% më i lartë se i de-ozitave në lekë në banka në të njëjtin afat.onot e Thesarit janë të tregtueshme, pasi atound të mund të shiten dhe bihen para afatitmaturimit. Individët mund të marrin pjesë

ë ankandet për blerjen e Bonove të Thesaritëpërmjet bankave tregtare të licencuara përegtimin e letrave me vlerë nga AMF, si dheëpërmjet sporteleve të Bankës së Shqipërisë.

Në një treg të paqëndrueshëm ku intere-at rriten, ekziston risku. Investimi në letra

me vlerë nuk është si investimi në depozitatme afat. Ka mundësi që të humbasë një pjesëtë shumës së principalit nëse nuk mbani letratme vlerë deri në maturitetin e tyre.

Për të investuar në blerjen e letrave me vlerëtë qeverisë, një individ duhet të kishte minimu-mi 300 mijë lekë, por tashmë mund ta bëjë këtë,edhe duke pasur në dispozicion një shumë disaherë më të ulët. Më 1 shkurt 2012 është hedhurpër herë të parë në tregun shqiptar fondi i inves-timeve i quajtur “Raiffeisen Prestigj” dhe ështënjë fond i hapur publik, me shumë fillestarë in-

vestimi prej vetëm 5,000 lekësh.BURSAT ONLINE, KËRCËNIMI I RIMe dhjetëra skema me leje dhe pa leje

kanë nisur të grumbullojnë kursimet e shqip-tarëve për t’i investuar në bursat jashtë vendit.Institucionet mbikëqyrëse të tregut, Banka eShqipërisë dhe Autoriteti i Mbikëqyrjes Finan-ciare janë zënë në befasi. Shumë biznese dheqytetarë po shohin bursat matanë vendit, si njëmundësi për të shtuar vlerat e kursimeve të tyre,teksa pesimizmi për zhvillimet ekonomike nëvend i ka larguar ata nga konsumi dhe inves-timet, duke nxitur edhe më tej prirjet për kur-sim. Kompanitë që ndërmjetësojnë investimetnë bursa dy vitet e fundit janë shtuar shumë.Duke ofruar produkte krejt të panjohura përshqiptarët me kulturë financiare që lë për tëdëshiruar, shoqëritë e brokerimit me leje dhe

pa leje me një treg ende të pazyrtarizuar dhe tëparregulluar po ofrojnë në merimangën e tyre tëmarketingut qindra qytetarë, të cilët nuk janë tëqartë ku po investojnë kursimet e tyre.

Të shumtë janë ata që gjatë këtij viti kanëmarrë më shumë se një telefonatë, ku ftohentë investojnë para në bursë. “Nëse investon2000 euro, nëpërmjet nesh kjo shumë mund tëshumëfishohet shumë shpejt”. Operatorët janëshumë këmbëngulës përtej telefonit, ngan- jëherë dhe dhunues të privatësisë deri në limit,po çojnë shqiptarët drejt një tregu jo shumë tënjohur dhe të rrezikshëm për momentin.

Duke e parë investimin në bursë vetëm sifitim dhe jo si risk, shumë individë janë përf-shirë në skemat e reja të ndërmjetësimit paqenë të ndërgjegjshëm për atë që i pret.

Institucionet financiare në vend, Bankae Shqipërisë dhe Autoriteti i MbikëqyrjesFinanciare të autorizuar me ligj për licen-cimin, rregullimin dhe mbikëqyrjen e tregutfinanciar janë në dijeni të fenomenit. Madje jo zyrtarisht pohojnë se, këto skema janë tërrezikshme dhe duhen frenuar. Në mos duhen

frenuar, më së shumti duhen licencuar, kon-trolluar dhe mbikëqyrur.

Shoqëritë e brokerimit që po ndërmjetë-sojnë investimin e depozitave të shqiptarëvenë bursa janë shtuar shumë, por vetëm tre tëtilla kanë leje, Aksioner insternational Secu-rites Brokerage sha., Stock international Al-bania dhe Platinium investment që ka marrëlicencë si institucion financiar jo bankë ngaBanka e Shqipërisë dhe dy të parat kanë mar-rë leje nga AMF, si shoqëri brokerimi në titujpër blerjen dhe shitjen e titujve me porosi të

klientit në tregun e licencuar në territorin eRepublikës së Shqipërisë. Por ndërsa vetëm trikompani janë të licencuara, dhjetëra të tjerae kryejnë këtë shërbim pa asnjë autorizim tëautoriteteve shqiptare. Risku i investimit nëkëto lloj skemash është 100% dhe për humbjen askush nuk mban përgjegjësi.

Këto forma investimi në botën e zhvilluar janë shumë të njohura, por tregjet e tyre tëkapitaleve janë të zhvilluara, të mbikëqyruradhe të rregulluara.

PASURITË E PALUAJTSHME,ZGJIDHJE E SIGURTPasuritë e paluajtshme po shihen si një

alternativë shumë e mirë për investimin efondeve të lira si nga emigrantët, ashtu edheqytetarët shqiptarë që kanë depozita në ban-ka. Dritan Caka, nga DEV Informacion me ob-

jekt kryesisht në blerjen dhe shitjen e pasurivetë paluajtshme, pohoi se që kur ka nisur rëniae normës së interesit ndaj kursimeve në bankaka një interes të shtuar për blerjen e pasurivetë paluajtshme dhe kjo po vihet re sidomoskëtë vit. Caka tha se shitjet e pasurive të paluajtshme janë rritur me të paktën 12% këtë vit nëkrahasim me 2014. Sipas tij, shumë qytetarëpo i shohin pasuritë e paluajtshme sidomosbanesat, si një mundësi e mirë për kthimininvestimit. Duke blerë një shtëpi me destina-cion qiradhënien, interesi vjetor minimalishtështë mbi 4% ose 300% më i lartë se interesi qëbankat ofrojnë aktualisht. Të njëjtën tendencëka pohuar edhe Banka e Shqipërisë. Indeksi içmimit të banesave u rrit 5.4% në tremujorine tretë, pas rritjes me 2.3% një tremujor mëparë. Banka ka gjetur se zhvillimet në çmi-met e tregut të pasurisë së paluajtshme gjatëtremujorit të tretë janë karakterizuar nga gjal-lërimi i kërkesës dhe nga rikuperimi i ofertëspër banesa. Bazuar në vrojtimin e besimit tëndërtimit, kërkesa në ndërtim ka regjistruarpërmirësim. E njëjta prirje konfirmohet edhe

nga vrojtimi i aktivitetit kreditues, sipasbankat raportojnë rritje të kërkesës svidëve për kredi hipotekore.

NGA BANKAT TE FAJDETParaja jashtë bankave është rritur m

më të përshpejtuara vitin e fundit. BaShqipërisë raportoi në fund të tetorit se jashtë bankave pësoi një rritje vjetore mdyfishi i rritjes së vënë re vitet e shkuara10-mujorit, paraja jashtë bankave arriti miliardë lekë, nga 204 miliardë lekë që istë njëjtën periudhë të vitit të kaluar. Ed

2013, që ishte një vit elektoral, parajasistemit ishte në nivel më të ulët, 195 mlekë. Politika e stimulimit monetar kainvestimet e kursimeve në tregun e zi (fa

Noterët, e pyetur nga “Monitor”, mojnë se kontratat e huas ku palët japmarrin para me interes janë rritur dukdy vitet e fundit që kur bankat kanë uluresat në nivelet 1%. Por, sipas tyre, ky fennë rritje vjen edhe për faktin se, tani nkur japin borxh, qoftë edhe të afërmtyre, preferojnë të kenë një garanci në kënoteri. Por si bankat, si “tregu i zi” i kredhen të kenë një mbështetje ligjore.

Nga aspekti ligjor, kontrata e huasteri është e ligjshme, pasi shkëmbimi i vmonetare dhe materiale mes dy pershyn tek liritë themelore. Kredia jashtë b

është e dënueshme vetëm ku vlerat mo jepen me interes nga një grup i orgapër qëllime fitimi. Por, tani kur huat nokanë kaluar rutinën e zakonshme dhe ome interesa të larta, rreziku për një fajde jen e ligjit është shtuar.

Sipas një vëzhgimi që “Monitor” bdisa noterë u pa se interesat në huadh jashtë bankave janë të larta dhe me përitje mujore dhe jo vjetore. interesi mujion nga 2-5% sipas rastit. Për një borxheuro, për tre muaj, kërkohen 6500 euroshuma nuk kthehet në kohë, fillon një itet ditor më shumë se 50 euro dhe, nëspas një muaji penalitetesh, përsëri nuk ka mundur të likuidohet nga huamatëherë palët shkojnë në gjykatë. Po tëriten me bazë vjetore interesat e huavegun e zi variojnë nga 30 deri mbi 60%.

Akti noterial është titull ekzekutiv këtë mënyrë, gjykata i jep të drejtë palëdhënë borxhin të nisë ekzekutimin e kalit (shiko aktin noterial të skanuar për nkredie te noteri, ku janë fshirë emrat e p




Gjysmë milion lastra dhe

negativë në Muzeun e ri

Marubi:

imazhi i jonë më i mirë me të cilinduhet të prezantohemi dhe kështulehtësisht kjo vlerë e kulturës tonëdo mund të kthehet në një refer-ence e të tjerëve ndaj vendit tonë.Për ne, mbetet akoma një sfidëshumë e madhe të ekspozuarit tëkësaj pasurie kulturore për muzetedhe galeritë më të njohura të artitnë Botë, gjë për të cilën po për-piqemi çdo ditë”, shkruan Bedeni

për Marubët e 2016-ës. Ai ka bërëbilancin se si u përcollën Marubëtnë mediat e huaja më 2015, ku shk-ruajtën disa gazeta kryesore të Eu-ropës e kishin vënë Marubi-n nëkryefaqet e tyre “Frankfurter Allge-meine Zeitung”, “Il sole 24 Ore” ederi tek përzgjedhja e si një prejblogjeve më të lexuara në Europedhe Azine Qendrore për vitin 2015.“E po kaq e një rëndësie shumë të

madhe e të veçantë mbetet pasur-imi i arkivit me koleksione të rejame fotografi origjinale të dhuru-ara nga qytetarët të cilët na iu janëpërgjigjur thirrjes tonë për ruajtjen dhe pasurimin e mëtejshëmtë arkivit të Fototekës Kombëtare“Marubi””

Nga ky sensibilizim, vetëm nënjë vit te Marubët shkuan rreth2200 negativë të dhuruar dhe ob-

jekte të fotografisë, e po kështnë fillim të këtij viti, Bedeni thotse presin një tjetër dhurim i njkoleksioni shumë të pasur mfotografi. “Inaugurimi i muzeut tri të Fototekës Kombëtare “Marubi” që pritet të ndodhë gjatë këtimendoj se është urimi më i mirqë mund t’i bëhet Shkodrës dhvendit tone”, thotë Bedeni.

V.M

N jë shëtitje virtualee paprecedentë kandodhur përgjatë2015-ës nëpër fo-tot e Marubit, duke

r një rekord në 40 mijëe të vizituara online, nga 100ë parashikon projekti i dix-mit. Kryesisht shkodranëve

dhur në derë historia e të të cilët kanë njohur para-it e tyre duke shkarkuar fo-

okumentuara në mënyrë porufeshme nëpër rrjetet so-

Kësaj befasie për drejtuesittekës Marubi katalogimijesa më titanike e punës së

asi do të pajisen me infor-n dhe të dhëna të detajuaraografi. Ndërsa dje, drejtori i

bit”, Luçian Bedeni ka thënëhkurt ose mars të 2016 do tëza e dytë e hedhjes online,

mi dhe dixhitalizimi i dinas-rubi.

yeja për ta ngritur në muze

nasti lidhet me pasurinë eku pritet t’i shtohet edhe

ograf tjetër i rëndësishëm,et të bëhet publike gjatë

ër të cilin flitet se do të jetë

e vitit. Deri tani, thuhet sefazën e ndërtimit të Muzeut

uke premtuar se do të jenëme afatet. Në muzeun e

et të prezantohen gjysmëlastra dhe negativë, ndër-jni i zgjedhur për Muzeuni ka për qëllim të promovojëlog midis tradicionales dhenes , mes të kaluarës dhe tës. Trashëgimia e traditës

nënvizuar nga rivendosja esës historike e projektuarktori, skulptori , fotografikitekti i njohur shqiptar inë Shkodër, Kolë Idromeno,uajtur cilësitë hapësinoreukturore pa transformiminmit në pjesën ndarëse tërave të brendshme.t mbetet akoma pak e njo-r Botën kjo pasuri kulturore

ërisë, e cila është at etër

t mbetet akoma pak e

ur për Botën kjo pasuri

ore e Shqipërisë, e cila

patjetër imazhi i jonë

mirë me të cilin duhet të

prezantohemi”

artikulli

G jatë viti t 2015, gazeta gjerm ane“Frankfurter Allgemeine Zeitung”

botoi një artikull mbi fototekën e fam-shme të Shkodrës, “Marubi”. Artikullifillon: “Në veriun e Shqipërisë ndod-het një thesar i fshehur: gjysmë milionifotografi mbi kulturën, modën dhe his-torinë e vendit…Kush i kërkon, i gjenato dhe “shpërblehet”. Në këtë ironigazetarja gjermane përpiqet të tërheqëmë shumë vëmendjen shqiptare, nukka guidë. “Ne duhet patjetër të udhë-tojmë atje, në Shkodër, në veri të Shq-

ipërisë, na thanë artistë nga kryeqyteti,Tirana… Si vendndodhje na orientuanme qendrën e Shkodrës. Kur ne mbër-ritëm në qytet, ishte mesditë me vapë.Qendra ishte e vogël: një rrethrrotullim,në mesin e tij shpërthente një fontanë

betoni nga arti komunist, nga e djathtanjë kupolë e një xhamie, nga e majtanjë kishë ortodokse. Pllaka e parë ud-hëzuese ku shkruan “Marubi”, të çon teshkolla e lartë, e cila mban po atë emër.Në google pastaj e gjejmë një pikë meemrin “muzeu” që ndodhej afër qen-drës por ajo në fakt ishte një gërmadhë.Përfundimisht na drejtoi një kamerieri një bari, duke na treguar se vendi qekërkonim ishte dy rrugë më tutje, pastajduhej kaluar dy kënde rrugësh, përmesnjë hyrjeje të prapme dhe ne tashmë

ndodheshim para mbishkrimit “Fotote-ka Kombëtare Marubi”, që e kishte sjel-lë Ministria Shqiptare e Kulturës. Ngai gjithë ky labirint ku është vendosur,duket sikur të jetë menduar që thesarinta mbanin për vete”.

Ironia gjermane, si gjetën me google Marubët!

Pllaka e parë udhëzuese ku

shkruan “Marubi”, të çon te shkolla e lartë, e cila mban poatë emër.




kulturë

Dom Gjon Buzuku shkruan:”Ndëvjetët M.D.L.IV. (1554) njëzet dit

ndë mars zuna nfill, e mbarova ndëvjetët një M.D.L.V. (1555) ndë kallën-duor v (5) dit”

Më 5 janar 1555, prifti katolik shq-iptar dom Gjon Buzuku e përfundoisë shkruari ‘Mesharin’ e tij, që derimë sot njihet si vepra e parë e llojitdhe njëkohësisht si i pari monumentletrar i botuar në gjuhën shqipe. Vetëautori, dom Gjon Buzuku, shkruan nëparathënien e ‘Mesharit’ se e mbaroi“së shkruami” veprën më 5 janar 1555.

Prifti shqiptar, dom Gjon Buzukuduke pa nevojën e madhe që kishinbesimtarët e krishterë shqiptarë përtë dëgjuar e kremtuar Fjalën e Zotit,Liturgjinë e Sakramentet e Shenjta nëgjuhën amtare, vendosi të përpilontekëtë vepër që shërbente për meshtarëte kohës gjatë kremtimeve të ndryshmeliturgjike në gjuhën e popullit. Për tëplotësuar këtë nevojë shpirtërore ekombëtare, dom Gjon Buzuku e nisiveprën e tij më 20 mars të vitit 1554dhe e përfundoi më shkurt të vitit

1555. Me sa merret vesh, po atë vit ukrye dhe shtypja e librit. Këtë të dhënëe gjejmë në Meshar, ku dom Gjon Bu-zuku shkruan:”Ndë vjetët M.D.L.IV.(1554) njëzet dit ndë mars zuna nfill, embarova ndë vjetët një M.D.L.V. (1555)ndë kallënduor v 5 dit”.

Siç pohuam, deri më sot, nuk nji-het një tjetër libër më i vjetër, i shty-pur, në gjuhën shqipe, veç kësaj vepre,shkruar e botuar në rrethana që endesot nuk janë mjaft të plotësuara. Sido-qoftë ‘Meshari’ mbetet monument ipërpjekjes së klerit të krishterë shqip-tar për ta shpëtuar popullin e atdheunnga rreziku i tjetërsimit e humbjes sëidentitetit kombëtar e shpirtëror, përta mbajtur të lidhur fort me dritën eShëlbimit të Krishtit dhe me dritën eqytetërimit perëndimor.

Meshari i dom Buzukut, siç theksonvetë autori, u botua sepse “gjuha jonënukë kish gjaa të endigluem en sëh shk-ruomit shenjtë” – nuk kishte, pra asnjëpërkthim të Shkrimit Shenjt”, por krye-sisht “en sëh dashunit së botës sënë” –nga dashuria për popullin e vet. Kështu,dom Gjon Buzuku na jep të dhëna përkohën e tij se në gjuhën shqipe, pra nëgjuhën e popullit, ndjehej mungesa eshkrimeve, libra e shkrimeve nga Biblae mbi fenë e krishterë, për ta njohur eedukuar popullin në fenë e vet.

Prandaj, i nxitur nga nevoja e mad-

he shpirtërore, baritore dhe i frymë-zuar nga llojet e librave liturgjike, qëqarkullonin në kohën e tij, dom GjonBuzuku bën një përgatitje dhe përpi-lon një libër me pjesë të ndryshme tëliturgjisë eukaristike, sakramentale, e

esë të Biblës, ë shërbenin në rend

të parë për priftërinjtë, për krem-timin e Meshës, të Sakramenteve eritet tjera të ndryshme, apo për lutjete tyre të përditshme. Siç dihet, mjer-isht, kësaj vepre, Mesharit, i mungo- jnë disa faqe: ato të fillimit e disa tjeraaty këtu brenda vetë librit.

Meshari i dom Buzukut ështëkryesisht përkthim, por ka edhe pjesëautentike të shkruara nga prifti domGjon Buzuku. U përdor edhe ngapriftërinjtë tjerë shqiptarë si domGjergji, dom Marku, dom Pjetri etjerë, siç dëshmojnë brenda disafaqeve të kësaj vepre.

Meshari i Buzuku është libërliturgjik të cilin mund ta krahasojmëme vepra liturgjike të Kishës Uni-versale e, këndej mund ta quajmëCOMES, apo Epistolar, Leksionar, siçi quanin liturgjistët e mesjetës libratqë përmbanin pjesët e Biblës, ritet eSakramenteve e lutjet tjera që shër-benin gjatë vitit liturgjik kishtar përkremtimet e Meshës, të Sakramentevee të riteve tjera liturgjike, çka përm-ban edhe ‘Meshari’ i dom Buzukut. Në

të vërtet në këtë vepër kemi: Oficene Zojës, Shtatë Psalmet pendestare,Litanitë e Shenjtorëve, disa pjesë tëRitualit (mbi Sakramentin e Martesës),Urdhërimet e Zotit dhe pjesë tjera tëkatekizmit e Meshët, për tërë vitin elitur isë kishtare, ndër festa të lua t-

shme e të paluajtshme.Siç dihet, ‘Meshari’ u zbulu

nga viti 1743, nga imzot Gjon (1702-1752), prej Gjakove, akryeipeshkëv i sapoemëruar i She po kthehej në Romë nga një vizapostolike që kishte bërë në Buvise tjera të Lindjes. Imzot Kazazdej në Vatikan për të njoftuar SShenjtë Apostolike, për gjendjen etë besimtarëve të krishterë, në zokishte vizituar, e në mënyrë të vmbi situatën e rëndë të besimkatolikë shqiptarë, të pushtuar nmanët. Gjatë qëndrimit të tij në Vai e gjeti Mesharin në Kongre Vatikanit të Propagandës së Fpërmes një letre njoftoi menjëhetorin e Seminarit Arbëresh të Palatë Gjergj Guxetën (1682-1756).

Po është vështirë të përmhësh në pak rreshta, vlerën e bri, me histori të veçantë, prej ka mbetur vetëm një kopje, qëende sot në bibliotekën Aposto Vatikanit, tashmë i restauruar, sstudiues të shumtë i kanë ku

studimet e tyre si Atë Justin RroRoques, G. Schiro, G. Petrotta, N, , E. Çabej, I. Zamputi, C. TaglN. Resuli, M. Camaj , E. Sedaj, taneci, T. Lladani, Bardhyl DeEvalda Paci e shumë të tjerë. R

“Va

461 vjet nga përfundimi i shkrimit të librit të parë shq

“Meshari” nga Gjon Buzuku

D

ëshmitë e para për provaxhirimesh nga vetë shq-iptarët na çojnë në Ko-

ë, në vitin 1935, jo shumë larganastirit të vëllezërve Manakis.atasha Lako, ish drejtore e Arki-t të Filmit ka treguar se një ngaashëgimtarët e sotëm të kinemaajestik ka dëshmuar se xhirimet

para të tyre janë kryer më 6 janar935 ditën e hedhjes së kryqit nëmë dhe proçesioneve të kar-

avaleve.Trashëgimtarët e Majestik kanë

ëfyer se si u sigurua kamera ehirimit, të cilën ata e kanë endeë mjediset e kinemasë së tyre.amera ishte blerë për të xhiru-

titrime të herëpashershme tëërmbajtjes së filmave sipas mod-

it të filmave pa zë, pasi shumicaspektatorëve që mbushnin sal-n e kinemasë nuk kuptoninuhë të huaja. Duke mos pasurundësi subtritimi kjo përmbled-e e shkurtër e filmave e përgati-r nga një vajzë korçare xhirohej

he montohej në film, duke kryerhërbimin e parë filmik brendahqipërisë. Përgatitja e frazaveërmbledhëse të ngjarjeve dhealogjeve kyçe si proçes komer-al, kërkonte larjen e filmit dheontazhin e thjeshtë të pelikulësë që i çoi pronarët të provojnë

dhe xhirime të figurës në lëvizje

Xhirimet e para mekamera nga vetë shqiptarët

6 janar 1935:

Meshari i Buzukuhtë libër liturgjikcilin mund ta

rahasojmë mepra liturgjike tëishës Universale

dhe larjen e këtij materiali në njëlaborator të Selanikut. “Vëmendjae tyre u kthye nga spektakli i garëssë hedhjes së kryqit në lumë dhespektakli i karnavaleve të fam-shme”. Ky metarial i filmuar ështëdjegur gjatë zjarrit që ra në kinema“Luks”. Për xhirime të tjera flasindëshmitarë të tjerë, shqiptarë qëkanë jetuar jashtë trevave të tyre.

“Ajo që ka rëndësi të thekso-het është se xhirimet në një vendtë vogël si Shqipëria, nuk merrenpërsipër as nga shteti, as nga kom-pani prodhuese, por nga njerëz qëkanë inisiativën dhe prirjen e tyre,nën shembullin e vëllezërve Lymi-er, apo vëllezërve Manakis. Prirjaështë shumë humane dhe shënonkëndvështrimin e artit shqiptar, qëka lindur në përgjithësi nga inisi-ativa dhe forca personale. Kamerae marrë për herë të parë nga duart

e shqiptarëve nuk është kthyer asnga oborri mbretëror, as nga ak-tivitetet zyrtare, por nga një turmëme njerëz anonime, ku ke mundësitë pafundme të fiksosh, jo thjeshtproçesionin fetar ose maskën, porbotën dhe lojën njerëzore”.

Në Shqipërinë e dy luftravebotërore, me 800 000 banorëështë formuar një grup njerëzishtë interesuar për artin e shtatë.Dashamirësit e artit, thotë Lakovendosen përpara një betejenjerëzore, që kërkon të arrijë re-zultatet e veta, si një përpjekjee madhe individuale e njeriut, emishëruar në kienastët e parë tëBallkanit, vëllezërit Manaki.

Sipas skenaristes duket sepërshtypjet e punës së vëllezërveManaki, të cilët kanë zhvilluar ak-tivitetin e tyre si në Bitola (Man-astir) edhe në qytetin shqiptar të

Korçës, mbeten në Shqipëri ngamë të fuqishmet. Lako shkruan sedëshmitarë okularë tregojnë se atazotëronin gjuhën shqipe dhe ishinshumë të lidhur me jetën politike-shoqërore shqiptare.

“Shqiptarët krenohen mefotografët e tyre të mëdhenj, siMarubët e Shkodrës, ose me tëpanjohur si mjeshtër Sotiri i Ko-rçës, me ekspozitat e para të pik-turës së piktorëve të viteve ’30, njëprej të cilëve është Kolë Idromeno,i cili solli në Shqipëri edhe projek-sionin e filmit”. Në këtë kontekstpërmendet gjallërimi i jetës kul-turore edhe botimet në prozë edhepoezi moderne, të cilat për emrinna çojnë deri në ndërtimin e kine-masë së parë moderne “Majestik”të qytetit të Korçës.

Fillimisht në këtë kinema pro-narët e saj, vëllezërit Mano, ftojnë

për të krijuar postera piktorStavri Madhi, i cili zgjon fane tij krijuese duke u mbësnë sekuenca të filmave. VëlMano përpiuqen gjithta bëjnë filmin e huaj sa kuptueshëm për spektatotyre.

“Në Shqipëri në këto festmarrë pjesë bashkarisht tëqytetarët, pavarsisht nga be ndryshme. Vëmendja knjëkohësisht nga kronikaspektakli i karnavaleve, ky I madh ku bashkohet e mudhe e pamundura, tragjikgrotesken. Ndihet në këtë orkëndvështrimi, ndikimi i shftë mëdha dhe humane kinegrafike”, shkruan Lako në “Energjia e filmit”, duke e keruar këtë periudhë se si filmiptar bëri një lindje natyrale




hëndet

Eprodhuar nga bletët për të mbrojtur kosheren,Propolis ka aftësinë për të qenë një dizifektuesshumë i mirë dhe për trupin e njeriut, në veçanti

r rrugët respiratore.Duke u marrë në doza të përdishme në të gjithë sti-

n e ftohtë, propolis kryen një funksion si antibiotike anivirusal natyror, që mbron nga virozat e dimrit.Propolis përmban minerale dhe vitamina tëuara që aktivizojnë mekanizmat mbrojtëse të trupie që vepron si një vakisnë e vërtet e tëra natyrale.Një studim i fundit shkencor ka treguar se aktiv-

ti i Propolis është pikërisht i lidhur me celulat mac-age, që sulmojë mikro-organizmat invaziv.Porpolis është aleati më i mirë kur i ftohti, ndotja

dhe stresi na ekspozojnë ndaj sëmundjeve infektivedhe ftohjes. Kjo substancë jo vetëm është barrierëkundër agjentëve patogjene, duke e bërë organizminme fortë, por ndihmon dhe në lehtësimin e etapës kurtashmë jemi ftohur dhe përmirëson iritimet të fytitdhe të rrugëve ajrore.

Si të përdorim Propolis:Përdrorimi i Propolis këshillohet për çdo ditë deri

në fillm të pranverës. Mund të zgjidhni ta përdorninë spray ose shurup, që janë të përshtatshme dhe përfemijët, ose dhe me pika.

Mbani mend që duhet konsumuar gjithmonë nëdistancë nga vaktet dhe në darkë përpara se të bini përtë fjetur.

ropolis, kura natyrore kundër viruseve në dimër

Ja kura popullore që ju vjen në ndihmë

Vuani nga sinoziti?!mund të blini ilaçe sa tëni, por sinusiti ka vetëm njënyrë për ta luftuar.a është për atë popullore,

ë thjeshtë: Ujë me kripë deti.Mjafton vetëm një gotë ujë eme kripë te pa jodizuar dhehihni sesi kjo terapi do të

onojë menjëherë. Kjo mundet si një “ilaç i gjyshes”, poreth tij ka edhe një vërtetimor. Dhe efikasiteti i tij ështëstruar në fakt edhe nga njëi amerikan i ndërmarrë ngasiteti i Visconsinit. Sipasme kripë paraqet një efektjse të menjëhershëm për tëanalet e zëna të hundës dheypja e shkaktuar prej sinus-të mjaftonin vetëm dy gota

të një mënyrë, e cila paraq-nksionale, si për të rriturit,edhe për fëmijët, madje

për ata shumë të vegjël.

i saj qëndron pikërishtin se pastrimi me ujë dhembron dhe ushqen muko-

rreshtohen në zgavrën es, ndërsa arrin deri te mureteve. Duke ndihmuar kësh-të pastruar të gjithë zonënës, e cila çdo ditë është euar ndaj të gjitha llojeve tëeve, smogut apo pluhurit.te munde ta perdorni dukeur ujin e kriposur ne pika-e pastaj disa here ne dite te nga disa pika uje ne cdo

te hundes. Ja si pergatitetshte:te e rendesishme ne mjeke-

ernative te dihen rregullat,atitjes se ilacit,menyra emit,dhe personi qe perdor

met popullore duhet te ketenga reaksionet dhe alergjiteo lloj semundje. Ne fillim

merre nje ene dhe ne te hedh 1

filxhan caji me uje te cilin e vlonate dhe pastaj hedh gjysem luge

gjelle me kripe te pajodizuar dhe

nje i hidhet dhe 1 maje luge kafejesode buke,’e rendesishme eshte qe

uji te jete i distiluar-i zier,qe te jape

efektin e saj’ pastaj e heq nga zjarridhe e le te ftohet ,te vaket pakez

Shpesh herë evitojmë darkën nga “mania”për të mos shtuar në peshë, por duhet taharroni rregullin “Mos hani pas orës 6 të

pasdites” sepse tani është provuar shkencërishtse ka disa ushqime që mund të judobësojnë gjatë kohës që ju flini.

A është e mundur kjo? Po, sepse disaushqime, të pasura me proteina do t`isigurojnë trupin tuaj lëndë ushqyese tënevojshme pa rritur nivelin e sheqerit

në gjak dhe trupi vetë do të vazhdojë tëdjege kaloritë e ruajtura.

Ja disa nga ushqimet qe mund tëkonsumoni para se të shkoni në shtrat:

Manaferra, mana, boronicaKëto fruta pylli përmbajnë fibra që janë thelbë-

sore në humbje peshe dhe tretje si dhe ngopjes qzgjat më shumë.

KOS ME YNDYRË TË ULËTKalciumi është konsideruar si një nga minerale

më të mira që luftojnë yndyrën.Kosështë një burim i shkëlqyer i kalciumit

BAJAME Edhe bajamet janë ndër ushqimet q

duhet të konsumoni para se të flini poduhet të keni kujdes që të mos e tepron

Një grusht bajame është e mjaftueshmpër të kënaqur dëshirat për ëmbëlsirat.

AVOKADO Avokadot janë një burim i mirë i fibrave dhe pë

këtë arsye mund të gjenden në listën e ushqimevtë çmuar të mbrëmjes.

mund ta perdoresh me pikatore nhunde,mirpo me e keshillueshmdhe e mireqene dhe per efektin saj te dobishem eshte menyra thithjes me hunde ku e kthen ujie vaket ne dore njesoj sikur meabdest shtrihesh ne te dy kraheqendron 1 min shtrire pa e vendo

sur koken tek jastuku ne menyrqe uji me kripen te beje zbutjen flagrave te hundes dhe kalimin tee ujit te kripur te sinusi qe ndodhemidis dy vetullave dhe tek sinusme poshte saj, dhe pastaj ngrhesh dhe ben fryrjen e hundes benxjerrjen e ujit te kripes.

Kjo terapi perdoret edhe kur jme grip ku thithet sasi e paket ujit, perdoret 3 here thithje e ujose deri sa te ndjeje personi se ktani me lehtesim te gjendjes. terapia perdoret 7 dit rresht 1 ose here ne dite,nuk ka efekte anesorKujdes uji duhet te zihet miresepse ne te kunderten do te krijo

hej nje bllokim edhe me i tepert sinozitit pershkak infektimit.

receta

Mund të

humbisni peshë

edhe kur flini

Ja cilat ushqime

duhet të konsumoni




letërsi Proza të shkurtra nga Danjill Harms (1905-1942, pushkatuar nga pusovjet) shkëputur nga libri “Iluzione optike”, përkthyer nga Agron

Semjon Semjonoviçi vë syzet,vështron një pishë dhe dal-lon: në pishë gjendet një mu-

hik që i kanoset me grusht.Semjon Semjonoviçi heq syzet,

ështron pishën dhe dallon që nëshë nuk është askush.

Semjon Semjonoviçi vë syzet,ështron pishën dhe prapë dallonë muzhik që i kanoset me grusht.

emjon Semjonoviçi heq syzet,he prapë dallon që në pishë nukhtë askush.

Semjon Semjonoviçi prapë vëzet, prapë vështron pishën dhe

rapë dallon që një muzhik i kano-t me grusht. Semjon Semjonoviçi

uk dëshiron të besojë në këtë fakthe e quan atë mashtrim optik.

* * *Rrallë më ndodh të shoh njeri

të mos ia karravesh surratit. S’kaallatë më të madhe se t’ia këll-asësh tjetrit në surrat!

Rri në dhomë dhe s’merrem megjë.

Mashtrim optik Ja, dikush më vjen mysafir, dhepo troket në derë.

Unë i them “Hyni!” Ai hyn dhethotë: “Tungjatt! Sa mirë që të gjetabrenda!” Kurse unë ia përvesh sur-ratit, dhe pastaj edhe një herë meçizme në të ndenjura. Mysafiri implandoset përtokë nga dhimbje tëtmerrshme. Kurse unë ia jap dhenjë herë me taka në sy! Pse bre qa-fir, hallakatesh nalt e poshtë kurs’të grishin!

Se ka dhe më keq. I propozojmysafirit një filxhan çaj. Mysafiripranon, zë vend në tavolinë, pin

çaj dhe diç më tregon. Unë luajpjesën, kinse e dëgjoj me kureshtitë madhe, tund kokën, psherëtij,zgurdulloj sytë nga habia, gajasem.Mysafiri merr zemër nga vëmend- ja ime dhe i jepet llomotisë mefrymëzim edhe më të madh.

Unë marr çajnikun me ujë tëvaluar, mbush fixhanin dhe iaderdh mysafirit në surrat. Mysafirihidhet përpjetë dhe zë fytyrën meduar. Kurse unë i them: “Thyej qa-

fën!” Dhe i jap të shtyrë. (1939)

ÇFARË SHESINTANI NËPËR DYQANEKoratigini u nis për tek Tikakje-

jevi dhe nuk e gjeti në shtëpi.Kurse Tikakjejevi në këtë kohë

ish në dyqan ku bleu aty sheqer,mish dhe kastraveca.

Koratigini u vërdallos përqarkdyerve të Tikakjejevit dhe gatitej t’ilinte shënim, kur befas sheh vetëTikakjejevin ngarkuar me rrjetadhe trasta.

Me ta vënë re Koratigini, iu gër-

mush Tikakjejevit:- U bë një orë e tërë që po ju pres!- S’është e vërtetë, - i thotë Ti-

kakjejevi, - gjithëqysh ka njëzet e pesëminuta që kam dalë nga shtëpia.

- Ehu, nuk e di unë, - thotë Ko-ratigini, - po një orë fiks po të pres.

- Mos rreni tashi! - tha Tikakje- jevi. - Turp me rrejt.

- O Zot i madh e i plotfuqishëm!- tha Koratigini. - Mundohuni t’izgjidhni shprehjet.

- Unë e konsideroj... - deshi t’ianisë Tikakjejevi, porse e ndërpreuKoratigini.

- Nëse ju e konsideroni... - thaai, por këtu Koratiginin e ndërpreuTikakjejevi dhe i tha:

- Vetë jeni i tillë!Këto fjalë aq shumë e xhin-

dosën Koratiginin, sa ai shtypime gisht njërën flegër, kurse metjetrën fryu qurret mbi Tikakje- jevin.

Atëherë Tikakjejevi rrëmbeunga rrjeta kastravecin më të madhdhe ia veshi Koratiginit për kap-

tine.Koratigini zuri kokën me duar,

u shemb përtokë dhe vdiq.Ja, pra, se çfarë kastravecash

shesin tani nëpër dyqane!

RËNIA E PLAKAVENjë plakë, nga kurioziteti i

papërballueshëm u hodh nga dri-tarja, ra dhe u përshesh.

Në dritare qiti krye një plakëtjetër e po bënte sehir mbi të për-

sheshurën poshtë, por ngshëria e papërballueshme edu hodh poshtë, ra dhe u përPastaj nga dritarja u hodhe tretë, mandej e katërta, mdhe e pesta...

Por, kur u hodh dhe pgjashtë, mua m’u shpif kjo dhe shkova në pazarin ecjevskijt, ku thonë se një të vi paskan dhuruar një shall tur me dorë.

FLETORJA E KALTËR NRNa ish një njeri i kuqërre

cili nuk kishte sy dhe veshëflokë s’të kish, kështu që të remtë e quanin sa me la gojë

Ai nuk arrinte të flistes’kishte gojë. Hundë – jo e jo

Madje as duar e këmbë s’Po dhe bark nuk kish. Asgjë prnuk kishte. Kështu që s’po vesh se për cilin njeri po flitet

Pra, më e mira është të zëmë më në gojë.

7 jana

Shqiptarët s’e duanshumë punën

nga Faik Konica

K ëto ditë një mik na shkru-ante për një këmbim fjalëshqë kish bërë me një Shqip-

r. -A do të të mësoj shqipen? Jo,r zot, ç’më duhen mua ato? -Pohqipja është gjuha tënde, duhet të

sh ta shkruash. -Unë s’përziheme të tilla punëra. Fund, e shoh

ë s’do. Po thuamë psenë e vërtetëkësaj mosdashjeje. – Do të vër-

tën? Nuk del ulefeja me shqipen.S’del ulefeja…! aty është gjithë

una. Po të dilte ulefeja të gjithëa shqiptarë që sot mohojnëuhën e tyre do ta gjenin të mirë,bukur të shijshme…Ç’është kjo e Shqipëtarëve që,

ërveç ulefesë s’duan gjësendi?esoj se është përtimi. Shqipëtarëte duan shumë punën, që nga

ujqësia gjer në tregëti të madhehithë mjeshtëritë duan, pak ahumë, punë dhe mundime. Poër kundre, a gjen më lehtë se

jetë njeriu “dragat” “memur”aptie” a “pasha”?

në Shqipëri s’bëhet dot, përveçnë qytetet afër detit. Ngarko përtregtim ca barrë nga ato “peshqt”

e verës aq të shijshme të Ohrit përt’i shpënë jashtë. Ca kuaj a mushka,duke shkuar anës pronave, nëpërrripa e thika, të ngushta e tërrezikshme, do të bien e do tëmbeten në vent, më tutje, ndoftado të dalin kusarët, të të marrin ç’kee në mbettë nonjë barrë, do t’a ar-rihne qëllimin pas shtat a tetë vjete peshqtë do të jenë pak të prishur.

Prandaj rroftë “ulefeja”.Me bie në ment një e pashfaqur

(anektode) që rrëfen mirë dëshirëne Shqipëtarit për ulefenë.

Pesëmbëdhjetë vjet më parënjoha në Shqipëri një fshatarak icili dëshironte të bëhej kolhghi.

Kish një arë e një vreshtë, por s’ipunonte e s’kish bukë. Vente hantenëpër konakët, duke pritur ulefenë.

Dhjetë vjet pastaj e poqapërsëri, e ngaqë më ka pasur gjith-motin enda të kuvendoj me fshta-

rakët, e pyeta si vente. S’mbaja dottë qeshurën kur më tha që pristeulefenë. Dhjet vjet kish pritur edhe

s’qe lodhur.Me gjith këtë, le të mos harro- jmë që Shqipëtari, sado përtimtarqë është, i vihet shpejt punës posasheh që puna s’i ka për të vajturkot. Ndofta keni dëgjuar se kanali iKorinthit, në Greqi, i cili bashkoi dydete, u-rrëmih më shumë prej pu-nëtorësh shqipëtarë. Punonin, atadjelmt e shëndoshë të Shqipërisë,punonin e duke i parë, m’u mbushzembëra me shpresë për fatin eShqipërisë, se ne komb përtimtar,është komb i ngordhur. Nga të gjithanët e Shqipërisë, gjer nga Prizreni,kishin vajtur të punojnë.

Njoha atje një Gegë, i cili, në

pak kohë, kish mësuar të kuven-donte greqishten. Edhe e kuven-donte aqë të shtrembur e të shijshme, sa kurrë në jetë t’ime s’kamqeshur aq, -e u ndamë si miq të vjetër. 1902




port

sin punimet

r ndërtimintadiumit të rikryeqytet

Zekerija Ramadani është zyrtarisht trajneri i ri i Flamur

tarit deri në fund të sezonit, mopsion rinovimi edhe për njtjetër vit. 37-vjeçari i lindur nShkup u prezantua në një kon

ferencë për shtyp, ku shoqërohenga drejtori i klubit, Ardi Behar“Jemi këtu për të prezantuar tra jnerin e ri, Zekeria Ramadani. Aështë një njohës i mirë i kampionatit shqiptar, pasi ka luajtukëtu pesë vjet më parë. Kontratështë deri në pjesën e mbetutë sezonit, me opsionin për rinovim edhe vitin e ardhshëmËshtë një zgjedhje e menduamirë dhe shpresojmë shumqë në këtë pjesë të mbetur tsezonit ti arrijmë objektivat klubit”, tha Behari. Për stolikuqezi, Ramadani u largua ngFc Shkupi në Maqedoni. Traj

neri e ka të qartë peshën e klubit, nuk premton se do të bëjmagji, por beson se Flamurtari ka shanset ti largihet zonës srënies nga kategoria dhe ta mb yllë sezonin me trofe. “Është njprivilegj të jem trajner i Flamurtarit, por njëkohësisht edhe njpërgjegjësi e madhe. Megjithatmendoj se jam i gatshëm të dre jtoj këtë ekip të madh. Nuk bëpremtime që do të fitojmë këtapo atë, të gjithë energjinë timdo ta shpenzoj për ekipin. Ob jektivi i klubit është që të largohet nga zona ku ndodhet në renditjen e kampionatit dhe pse j

të fitojmë edhe Kupën. Megjithgjysmën e parë të sezonit për tuharruar dhe largimit të shumtitullarëve, objektivat e përcaktuara janë cilësuar të arritshmnga klubi.”, u shpreh trajneri i r

Nisin punimet për ndërtimin e Are-nës së Re kombëtare. në stadiuminQemal Stafa ku do të ndërtohet

edhe impianti më i madh sportiv në vend,

gjeologët kanë nisur punën për studimin eterrenit dhe hartimin e projektit gjeologo-inxhinierik. Sondat do të bëjnë 6 shpimederi në 50 metra thellësi të nevojshme përtë përcaktuar natyrën e terrenit dhe kush-tet fizike të tij. Në këtë mënyrë Një prem-tim i përbashkët i kryeministrit të ven-dit Edi Rama dhe kreut të FSHF ArmandDuka, në lidhje me nisjen e punimevepër ndërtimin e Arenës Kombëtare, ështëmbajtur. Në terrenin e Qemal Stafës ka ni-sur studimi gjeologo-inxhinerik për ndër-timin e stadiumit më të madh në vend. Tëgjitha bizneseve përreth stadiumit ju ka

shkuar prej muajsh shkresa ku ju bëhet ditur se do tju duhet të lirojnë ambienteme nisjen e punimeve për realizimin e tcilave duhet theksuar se një faktor i rëndë

sishëm mbetet garantimi i financave ngqeveria shqiptare që e ka marrë seriozishkëtë projekt. Gjithsesi vlen të përmendese realizimi i projektit gjeologo-inxhineriqë sapo ka nisur është vetëm hapi i parënjë procesi të gjatë me disa faza që nisinme shembjen e strukturës aktuale të stadiumit Qemal Stafa, proces që mund tzgjasë 6 muaj, për ti lënë më pas vendinnisjes së ndërtimeve. Pritet që ndërtimi tnisë në qershorin e verës së ardhshme kuKombëtarja do të jetë në Francë 2016 dhsipas projektit Arena Kombëtare do të jetgati në harkun e tre viteve.

rt Berisha është gati përpërgjigjur poitivisht një ft-

mundshme nga Gianni Deër t’u bërë grumbulluar menjtë në finalet e “Euro 2016 .se nuk ka dhënë asnjë kon-ër kualifikimin e Shqipërisë

ë event madhor të futbollit,ari do të presë deri në mo-e fundit për një sinjal ngaitalian, që në fakt vështirë

d ta bëjë pjesë të planeve tëuesin e Melbourne Victory-t

mpionatin australian. 59-vje-a të bërë të qartë se në Euro

o të grumbullohen vetëm ataë djersitur në fushën e blertëtë arritje histtorike të Shq-

“Nuk kam marrë asnë in-

W orld’s got talent: Milot Rashi-ca, xhevahiri i ri i Vitesse-s.

Ky është titulli i përdorur në Itali,në rubrikën dedikuar talentëvetë rinj të futbollit europian. Pasibëri për vete opinionin sportiv nëHolandë, shkëlqimi i mesfushoritme tipare sulmuese nuk mund tëkalonte pa u vënë re edhe përtej Adriatikut. Një profil i plot i talen-tit të Kombëtares Shpresa të Shq-ipërisë, nga hapat e parë të kar-rierës në Vushtrri, te transferimii bujshëm në radhët e Vitesse-sdhe debutimi fantastik në një prejligave më të rëndësishme të kon-tinentit. Rashica cilësohet një prejtë rinjve premtues më interesantënë Eredivisie-n holandeze ku në

trajneri

Flamurtari zgjedhRamadanin për stolin

risha synonmbullimin

Kombëtarenë Europian

Milot Rashicanë qendër të

mediave botëroreformacion nëse do të kem shansinpër të luajtur në Europian. Mendojse cdo futbollist dëshiron të luajënë një event të tillë,” – është shpre-hur Berisha për mediat australiane.Gjithsesi, golashënuesi më i mirëi Melbourne Victorit shton më tejse për aq kohë sa nuk do të ketëlajme nga Shqipëria, ai do të jetëi fokusuar tek objektivat e klubitnë Champions Leagen e Azisë dhenë kampionatin australian. BesartBerisha e ka veshur më parë fanel-lën kuqezi në vitet 2006-2009. Në 17ndeshje me Shqipërinë ka mundurtë shënojë një gol, ndërsa që pastransferimit në futbollin australiannuk shfaqi interes për të dhënëkontribut në kombëtare.

21 ndeshje ka koleksionuar 6 goladhe 2 asist. “Nuk ka dyshim qëkëto shifra janë të destinuara tërriten”, theksohej në profilin dedi-kuar 19-vjeçarit kuqezi. Mes cilë-sive të Rashicës vlerësohen baga-zhi teknik; shpejtësia, që e bënthuajse të pakapshëm për rivalët;inkursionet nga krahët drejt qen-drës; aftësia për të sulmuar hapë-sirat dhe për të shërbyer shokëtnë zonën kundërshtare. Rashicaqë “vazhdon të mahnisë me fanel-lën e Vitesse-s” cilësohet “një tal-ent me rritje të jashtëzakonshme,për të cilin do të flitet shumë gjatëmerkatos së verës, me klubet emëdha që mund të mendojnë se-riozisht ta afro në në skuadër”.

Arlind Ajeti debuton me gol në Seria Alind Ajeti debuton me golnë Serinë A italiane. Kuqeziuuajti ndeshjen e parë dhe sime Frosinonen, në baraz-2 në fushën e Sassuolos. Pasrimit më 24 Nëntor 2015 silirë, mbrojtësi priti një muaj

më për të luajtur në kampio-u të gjithë futbollistët profe-ë e ëndërrojnë. Një ndeshje,i i ka provuar të gjitha emo-e mundshme në fushë. Ngami në “Mapei Stadium” në

Emilia, në një sfidë shumëësishme për Frosinonen, mevin për të grumbulluar pikëese. Aktivizimi nga minuta eër mbrojtësin e Kombëtaresas ndryshimit taktik nga tra-ellone, që e rreshtoi ekipin

hë me skemën 4-3-1-2. Ajetiprej minutës së parë se gjen-

pin që u devijua në mënyrë të pafatnga Ajeti, duke nxjerrë jashtë lojeportierin Leali. Megjithatë episodin jo të favorshëm, kuqeziu nuk u de-moralizua, por realizoi një ndërhyr- je vendimtare gjatë një aksioni tërrezikshëm të kundërshtarëve. Nëtë 45-ën, erdhi edhe goli i parë nëSerinë A. Ajeti kërceu në mënyrëtë shkëlqyer pas një goditje këndinga e majta dhe e dërgoi topinnë rrjetë. Por, fatkeqësisht goli imbrojtësit shqiptar nuk rezultoi

vendimtar për Frosinonen, meSassuolon që barazoi shifrat në të74-tën me Falcinelli-n. Një pikëmjaft e rëndësishme për “luanët”,të cilët në fund u ndihmuan edhenga fati, ndërsa Ajeti mori përgëzi-met e shokëve të ekipit për paraq-itjen solide në mbrojtje dhe golinnë ndeshjen e parë.

dja e tij fizike është rritur, duketreguar të gjithë personalitetin nëqendër të mbrojtjes. Frosinone

kaloi në avantazh me Dionisin pas16 minutave lojë. Por, në të 22-ën,Sassuolo barazoi me Defrel, me to-




sport

Përplasje opnionesh tëemrave të medhenj tëtrajningut botëror përemërimin e Zinedine Zi-

ane në vend të Rafa Benitez teeali i Madridit. Gjermani Otmaritcfield deklaroi se drejtuesit eealit duhet të jenë të cmendur qëorën këtë vendim, sepse francezihtë një trajner pa përvojë dhe je-n me famën e të shkuarës si fut-

ollist. Sipas tij, Zidane fitoi lotari-ë duke u emëruar trajner i Realit,or do ta ketë shumë të vështirë

menaxhojë dhomat e zhveshjes Los Blancos, pasi do t’i duhet të

unojë me futbollistët më të mirëë botë. Për zhvillimet më të fun-t në kampin madrilen komen-i edhe ish trajneri i Los Blancos,

anderley Luxemburgo, i cili ndry-he nga Hitcfield mendon se për

dane nuk do të jetë pengesë faktië nuk ka drejtuar më parë një ekip

madh, por sjellja e futbollistëvetij, më konkretisht e Cristiano

onaldos. Luxemburgo u shpreh francezi si futbollist ka qenë një

der në dhomat e zhveshjes dheëtë fakt Ronaldo duhet të dijëirë. Dhomat e zhveshjes mundjenë deri në një pikë pronë e

tbollistëve, pasi pjesa tjetër i ta-on trajnerit. Cristiano duhet tauptojë që trajner nuk është ai pordane. Veterani brazilian mori si

hembull Barcelonën, duke kijtuar te katalanasit Messi është një yllutbollit, por mbetet një lojtar që

di kufijtë. Përplasje opnionesh tëmrave të medhenj të trajningutotëror për emërimin e Zinedinedane në vend të Rafa Benitez te

eali i Madridit. Gjermani Otmaritcfield deklaroi se drejtuesit eealit duhet të jenë të cmendur qëorën këtë vendim, sepse francezihtë një trajner pa përvojë dheton me famën e të shkuarës sitbollist. Sipas tij, Zidane fitoitarinë duke u emëruar trajnerRealit, por do ta ketë shumë tëështirë të menaxhojë dhomat ehveshjes së Los Blancos, pasi do

duhet të punojë me futbollistëtë të mirë në botë. Për zhvillimetë të fundit në kampin madrilen

omentoi edhe ish trajneri i Losancos, Vanderley Luxemburgo,cili ndryshe nga Hitcfield men-

on se për Zidane nuk do të jetëengesë fakti që nuk ka drejtuarë parë një ekip të madh, por sjel-

a e futbollistëve të tij, më konkre-sht e Cristiano Ronaldos. Lux-mburgo u shpreh se francezi si

Hitcfield kundër Zidane:Çmenduri ta emërosh në stol

N jë president që stol një trajner s

Mourinho duhet ta fusësa më thellë në xhepaTrajneri luzitan është që ka shpenzuar më snë 10 vitet e fundit. janë të ftohta dhe nuk t’u shpëtosh dhe sipas Mail”, “Special One” ësh

neri që nuk mendon aspshpenzimet që duhet tëpresidentët. Në dekadëndit, Mourinho ka shpeplot 844 milionë Euro nbet ku ka punuar, i ndjekManuel Pellegrini me 8Carlo Ancelotti me 635 në. Ajo që bie në sy ështma e madhe e shpenzuPellegrini por në fakt ainjeriu që ndezi dritën të blerjes së Ronaldos, Benzema dhe Xabi Alonvitin 2009 te Reali i Mpër rreth 190 milionë Jose Mourinho ka dr

skuadra të pasura si Realdridit, Interi dhe Chelsmilionat nuk kanë muSipas përllogaritjeve, vetvitin 2015 ai ka blerë lojtvlerë 91 milionë Euro, shcila justifikon vetëm njtë fituar. Cesc FabregaDiego Costa zënë pjesënanit” në investimet e luzi cili i kërkoi personalilojtarët për të forcuar “e Londrës. Në vendin etë këtij klasifikimi rendiberto Mancini me 601 mi ndjekur nga Pep Gua521 milionë Euro. Dhje

e trajnerëve që kanë szuar më shumë në këto vazhdon me Rafael BLouis van Gaal, Arsene ËBrendan Rodgers dhe SFerguson.

Mourinho trajnqë ka “varfërua presidentët

shpenzimet

Te Manchester City meGuardiolën presin dhe MesinPep Guardiola së fundmi kon-

firmoi se do të drejtojë në Pre-mier League sezonin e ardhshëmme Manchester City-n që duket

se është destinacioni i tij i rad-hës, edhe pse spanjollin e duandhe Chelsea e Manchester United.Citizens gjithsesi duken të sigurt,madje aq sa janë duke tentuar qëbashkë me Guardiolën të mar-rin dhe yllin e Barcelonës, LionelMessi me synimin për ta çuar klu-bin e tyre në një tjetër nivel, dukebërë sërish bashkë binomin qëshkruajti një histori të jashtëza-konshme suksesi në “Camp Nou”.Sipas “Daily Express”, ka qenë vetëGuardiola ai që i ka kërkuar City-t të tentojë blerjen e Messit dukemarrë përsipër edhe detyrën evështirë për ta bindur argjentin-

asin që të lërë Barcelonën. Kjo nukështë hera e parë që argumentiGuardiola paralelizohet me Mes-sin pasi edhe kur trajneri shkoi teBajerni u fol se Messi ishte në or-bitën e klubit bavarez, por gjithsesi

futbollist ka qenë një lider në dho-mat e zhveshjes dhe këtë fakt Ron-aldo duhet të dijë mirë. Dhomate zhveshjes mund të jenë deri në

një pikë pronë e futbollistëve, pasipjesa tjetër i takon trajnerit. Cris-tiano duhet ta kuptojë që trajnernuk është ai por Zidane. Veterani

brazilian mori si shembull Barce-lonën, duke kijtuar se te katalana-sit Messi është një yll i futbollit,por mbetet një lojtar që i di kufijtë.

Manchester City ka disa faktorë mëtepër që e favorizojnë. Një prej tyreështë prezenca në skuadër e Kun Agueros, që njihet botërisht si njëndër miqtë më të mirë të Messit,me të cilin formojnë edhe sulmin

e Argjentinës, ndërkohë që akomamë vendimtar është potencialiekonomik i Citizens, që vështirëse mund të krahasohet me ndonjëklub tjetër. Të gjitha këtyre i shto-het edhe problemet e Messit me

organet fiskale spanjolle. Në çdorast ky bashkim duket i vështirëpër t’u realizuar me Messin që ak-tualisht është dukshëm i lumturte Barcelona, ku ka mbështetjene pakufizuar të klubit në gjithçka

dhe mbi të gjitha me dy ortakëtë pakrahasueshëm në fushën eblertë, Neymar dhe Suarez me tëcilët ka formuar ndoshta tredhëm-bëshin më të frikshëm sulmues nëgjithë historinë e futbollit.

Lorant Sherifi, 15 vjeçari që është pjesë e ekipit Team Haut-Lactregon se do bëjë tifo për dy Kombëtaret




..

n o n f i c

t i o n b o

o k

Librat më të rinj në shqiptë Shtëpisë Botuese

Helga’SSecrets

V E Z Ë

F S H A T

I - Ek s t r a t ë

f r e s k ë t a

N G A R RIT JA

E

L I R Ë

VEZA JONËAd r e sa COCOAL. shpk, Maminas, Durrës, Albania

Email: [email protected]

TË BLESH VEZË SOT NUK ËSHTË MË AQ E THJESHTË SI MË PARË:

1.Vështirësia e 1-rë : A po zgjedh vezën më të shëndetshme për fëmijën tim?2.Vështirësia e 2-të : Nuk i kuptoj çfarë thonë paketimet dhe ka kaq shumë lloje...

Të gjitha këto probleme tashmë i ka zgjidhur veza KOKOVE !

1.Të gjitha vezët e tjera janë nga pula të rritura në kafaze , pra industriale . Veza KOKOVE është VEZË FSHATI nga pulat e rritura në kapanone të hapura, JO NË KAFAZE dhe të kombinuar menatyrën, duke garantuar cilësi më të lartë dhe shije të shkëlqyer.

2. KOKOVE është veza më e shëndetshme jo vetëm se prodhohet nga pula të rritura me ushqimnatyral JO OMGJ por edhe sepse rriten në zonën e pastër dhe të shëndetshme të Çajupit.

NJE KOKOVE NE DITE ESHTE USHQIMI ME I MIRE NE BOTE !

Nje Kokove ne dite baraz me vetem 70 kalori por me 14 ushqyes esenciale !Nje Kokove ne dite eshte si te marresh nje tablete multivitaminale.

Nje Kokove ne dite i jep trupit tuaj:Koline qe i jep energji trurit dhe forcon kujtesen.Luteine dhe zeaksantine per mbrojtjen e syve nga rrezet ultravjollce dhe dielli.Proteine komplete per energji qe zgjat, riparimin e indeve te demtuar, ruajtjen e metabolizmit etjSelen qe është thelbësor për riprodhimin dhe funksionin e tiroides.Vitamine B9 ose acid folik per rritjen e qelizave dhe forcimin e metabolizmit.Vitamine A, qe eshte shume e rendesishme per ruajtjen e shikimit, lekures dhe imunitetitHekur, qe eshte i rendesishem per transportin e oksigjenit drejt organeve dhe muskujve.Zink qe eshtë i rëndësishëm për shëndetin e trurit, imunitetin dhe zhvillimin e qelizave.

REKOMANDIMI YNË :

•

Veza KOKOVE garanton shëndetin tuaj sepse është EXTRA e FRESKËT dhe më e kontrolluarsesa vezët e tjera që tregtohen nga fshati, që nga vaksinimi deri te kontrollet periodike ngainstitucionet e kontrollit ushqimor.

• Shumë vende të botës në respektim të të drejtave të shpendëve e kanë kufizuar rritjen

INDUSTRIALE të pulave në kapanone të mbyllura. Bashkohu edhe ti në mbrojtje të cilësisë!

CILËN VEZË TË ZGJEDH NË DYQAN?

Documents

FRD 8 janar.pdf