สารบญ

Part 1 : ศาสนา ศลธรรม และจรยธรรม บทท 1 พทธศาสนา 6

บทท 2 ศาสนาครสต 25

บทท 3 ศาสนาอสลาม 29

บทท 4 ศาสนาพราหมณ-ฮนด 32

Part 2 : หนาทพลเมอง วฒนธรรม และ การดำาเนนชวตในสงคม

บทท 5 สงคมวทยา 37

บทท 6 รฐศาสตร 41

บทท 7 นตศาสตร 50

Part 3 : เศรษฐศาสตร

บทท 8 หลกเศรษฐศาสตร 58

บทท 9 ระบบเศรษฐกจ 61

บทท 10 กลไกราคา 62

บทท 11 การเงน การคลง 65

และการธนาคาร

บทท 12 ความรวมมอทางเศรษฐกจ 70 ระหวางประเทศ

บทท 13 สหกรณ 73

บทท 14 ปรชญาเศรษฐกจพอเพยง 75

Part 4 : ประวตศาสตร

บทท 15 เวลาและวธการ 78 ทางประวตศาสตร

บทท 16 ประวตศาสตรไทย 82

บทท 17 ประวตศาสตรสากล 99

Part 5 : ภมศาสตรบทท 18 เครองมอทางภมศาสตร 117

บทท 19 ภยธรรมชาตและธรณวทยา 122

บทท 20 ภมศาสตรภมภาคประเทศไทย 129

Part 6 : แนวขอสอบ

แนวขอสอบชดท 1 (O-NET) 137

แนวขอสอบชดท 2 (O-NET) 158

แนวขอสอบชดท 3 (9 วชาสามญ) 179

แนวขอสอบชดท 4 (9 วชาสามญ) 191

Part 7 : เฉลยแนวขอสอบ เฉลยแนวขอสอบชดท 1 (O-NET) 204

เฉลยแนวขอสอบชดท 2 (O-NET) 234

เฉลยแนวขอสอบชดท 3 (9 วชาสามญ) 262

เฉลยแนวขอสอบชดท 4 (9 วชาสามญ) 280

page_smart_social studies01.indd 4 10/7/2562 BE 11:01

Part 1ศาสนา ศลธรรม

และจรยธรรม

Part 1

page_smart_social studies01.indd 5 10/7/2562 BE 11:01

SMART SOCIAL STUDIES สรปเตรยมสอบสงคม ม.ปลาย 6

พทธศาสนาบทท

1• พทธศาสนาเปนศาสตรแหงการศกษา คอ เนนการฝกฝนตนเองตามหลกไตรสกขา ซงประกอบ

ดวย ศล สมาธ และปญญา

• พทธศาสนาเนนการฝกหดอบรมตน การพงตนเอง และการมงอสรภาพ

• พทธศาสนามทฤษฎและวธการทเปนสากล คอ อรยสจ 4

• พทธศาสนามขอปฏบตทยดทางสายกลาง คอ มรรค 8

• พทธศาสนาเนนการพฒนาศรทธาและปญญาทถกตอง

• พทธศาสนามลกษณะประชาธปไตย คอ มการใหสทธ เสรภาพ และความเสมอภาคแก

พระภกษสงฆ

• พทธศาสนากบหลกการวทยาศาสตรมความสอดคลองกน โดยมงแสวงหาความเปนจรง

ทเปนประโยชนแกมนษย

• พทธศาสนามงประโยชนสขแกบคคล สงคม และโลก

ความสำาคญของพทธศาสนา

พทธประวต

• พระพทธเจาเปนพระราชโอรสของพระเจาสทโธทนะและพระนางสรมหามายา

• ประสตใตตนสาละ ณ สวนลมพนวน เมอประสตได 5 วน ไดรบการขนานนามวา “สทธตถะ”

แปลวา ตองการสงใดยอมไดสงนนสมปรารถนา

• พระชนมาย 16 พรรษา อภเษกสมรสกบพระนางยโสธราพมพา

• พระชนมาย 29 พรรษา เสดจออกผนวช เปนเวลาเดยวกบทพระองคไดพระโอรสชอพระราหล

• หลงจากบวชไดเขาศกษาทส�านกอาจารย 2 ทาน คอ อาฬารดาบสและอทกดาบส

• หลงจากเรยนกบพระอาจารยจนหมดสนความร พระองคเหนวายงไมใชวถทางแหงการหลดพน

จงเปลยนมากระท�าตนใหล�าบาก เรยกวา ทกรกรยา แตกยงไมหลดพน จงเปลยนมาเปนการ

บ�าเพญเพยรทางจตจนส�าเรจเปนพระสมมาสมพทธเจา

page_smart_social studies01.indd 6 10/7/2562 BE 11:01

SMART SOCIAL STUDIES สรปเตรยมสอบสงคม ม.ปลาย 7

บทท 1 พทธศาสนา

• พระองคตดสนพระทยสงสอนชาวโลก โดยปญจวคคยคอบคคลกลมแรกทไดฟงธรรมทชอวา

ธมมจกกปปวตตนสตร ทายทสด พระอญญาโกณฑญญะทลขอบวชเปนภกษรปแรกในศาสนา

• พระองคใชเวลาเผยแพรธรรมรวม 45 พรรษา เมอพระชนมาย 80 พรรษา จงเสดจดบ

ขนธปรนพพาน ณ ปาสาละ เมองกสนารา

ชาดกเปนเรองราวในอดตชาตของพระพทธเจา ซง 10 ชาตสดทายของพระพทธเจาเรยกวา

ทศชาตชาดก ซงประกอบดวย เตมยชาดก มหาชนกชาดก สวรรณสามชาดก เนมราชชาดก

มโหสถชาดก ภรทตชาดก จนทชาดก นารทชาดก วทรชาดก และเวสสนดรชาดก แตพจะขอกลาว

เพยง 3 ชาต คอ มหาชนกชาดก มโหสถชาดก และเวสสนดรชาดก เนองจากในหลกสตรสงคมศกษา

ม.ปลาย ออกเพยง 3 เรองนเทานน

ชาดก

1. มหาชนกชาดก เปนชาตท 2 ในทศชาต เกยวกบวรยบารม (ความเพยรพยายาม)

• ณ เมองมถลา มพระเจาแผนดนชอ มหาชนก มพระโอรส 2 พระองค คอ เจาอรฏฐชนก และ

เจาโปลชนก เมอพระราชบดาสวรรคต เจาอรฏฐชนกขนเปนกษตรยครองเมอง สวนเจา

โปลชนกเปนอปราช แตมอ�ามาตยคนหนงไมพอใจเจาโปลชนก จงออกอบายใหพระอรฏฐชนก

ระแวงพระอนชา จนเจาโปลชนกโดนจบไปขงไว

• เจาโปลชนกหนออกจากทขง และรวบรวมก�าลงพลกลบไปลอมเมองมถลา พระเจาอรฏฐชนก

ออกท�าสงครามจนสนพระชนมในสนามรบ ท�าใหเจาโปลชนกเปนกษตรยครองเมองมถลาแทน

• สวนพระมเหสของพระเจาอรฏฐชนกหลบหนไปถงเมองกาลจมปากะ ขณะนนพราหมณ

ทศาปาโมกขเหนนาง จงรบนางไปอยดวย นางประสตพระโอรสและตงชอวา มหาชนก

ตามชอปของพระกมาร

• เมอพระมหาชนกพระชนมาย 16 พรรษา จงไดทลลาพระมารดาออกไปคาขาย ระหวางทาง

เกดพายใหญซดจนเรอแตก พระมหาชนกเมอทราบวาเรอจะจม จงเสวยอาหารจนอมและ

น�าผาชบน�ามนมาพนตวเองจนแนน กระโดดลงจากเรอและวายน�าอยในมหาสมทรนานถง 7 วน

• นางมณเมขลาสรรเสรญในความเพยรพยายาม จงเหาะมาชวยอมพระมหาชนกไปยงฝงมถลา

• เมอพระเจาโปลชนกสนพระชนมกไมมผใดเหมาะสมและสามารถเปนกษตรยได พวกอ�ามาตย

จงตงพธเสยงทายราชรถ จนราชรถมาหยดลงทศาลาทพระมหาชนกบรรทมอย ปโรหต

page_smart_social studies01.indd 7 10/7/2562 BE 11:01

SMART SOCIAL STUDIES สรปเตรยมสอบสงคม ม.ปลาย 8

บทท 1 พทธศาสนา

จงเขาไปดพระบาทพระมหาชนก และเหนวามลกษณะตองตามค�าโบราณ จงทลเชญขนเปน

กษตรย

• เมอพระมหาชนกขนเปนกษตรย ไดอภเษกกบเจาหญงสวล ธดาของพระเจาโปลชนก ทรงม

พระโอรสกบนางสวล นามวา ทฆาว

• วนหนงพระองคทรงเหนตนมะมวง 2 ตน ตนหนงกงหกใบไมรวง อกตนใบหนาแนน จง

ตรสถามอ�ามาตยไดความวา ตนกงหกมผลด รสอรอย คนจงแยงกนสอย แยงกนเดด พระองค

เกดความกงวล จงตดสนพระทยออกบวช

• นางสวลทรงทราบกตดตามพระองคหลายครง แมจะท�าอบายแตกไมส�าเรจ จนทายสด

พระมหาชนกไดเสดจเขาสปาลกและไมไดกลบมาพระนครอก สวนนางสวลไดอภเษกทฆาว

ขนเปนพระเจาแผนดน และบ�าเพญพระองคเปนนกบวชอยในอทยานเมองมถลาจนสนชวต

2. มโหสถชาดก เปนชาตท 5 ในทศชาต เกยวกบปญญาบารม (ปญญา)

• มโหสถเปนบตรของสรวฒกเศรษฐและนางสมนาเทว ในเมองมถลา วนทมโหสถคลอด ในมอ

ไดถอยาตดมาดวย จงไดชอวา มโหสถกมาร

• เหตการณทแสดงความฉลาดของมโหสถ เชน

- วนหนงมหญงคนหนงวางลกแลวลงไปอาบน�าททา แตมหญงอกคนมาขโมยลกไป ทง 2

โตเถยงกน มโหสถตดสนโดยใหวางเดกลงแลวคนหนงจบแขน คนหนงจบขา แลวดงเดก

เมอเดกรองไห แมแทๆ จงปลอยลกของตน มโหสถจงคนลกให

- มชายคนหนงผกววไวแลวนอนหลบใกลสระน�า แตชายอกคนมาขโมยววไป ทง 2 ถกเถยง

กนวาใครเปนเจาของ มโหสถใหทง 2 คนบอกอาหารทใหววกน คนหนงบอกได อกคนบอก

ไมได มโหสถจงคนววใหผทบอกได

- พระเจาวเทหะใหคนตดไมตะเคยนเพยง 1 คบ แลวใหมโหสถทายวาไหนโคน ไหนทาย

มโหสถผกดายกลางไมตะเคยนแลวหยอนลงน�า ขางโคนจะจมน�าเพราะหนกกวา

- พระเจาวเทหะสงววตวผไปใหเพอใหมโหสถท�าใหววตวนตกลก มโหสถจงใหชายคนหนง

เขาเฝาแลวทลบอกวาบดาเจบทองคลอดลกมาได 7 วน อยากใหพระองคชวยเหลอ พระเจา

วเทหะตรสตอบวาไมมผชายคนไหนคลอดลกได ชายคนนนจงทลวาววตวผกเชนกน

• พระเจาวเทหะตดสนใจรบมโหสถเขามาเปนราชบณฑตคนท 5 ในวง

• วนหนงพระเจาจลนพรหมทตแหงเมองอตรปญจาละไดคดแผนลอพระเจาวเทหะ โดยใหสง

กวและศลปนตางๆ เขาไปในเมองมถลา เพอชมความงามของพระธดาปญจาลจนท

page_smart_social studies01.indd 8 10/7/2562 BE 11:01

SMART SOCIAL STUDIES สรปเตรยมสอบสงคม ม.ปลาย 9

บทท 1 พทธศาสนา

• มโหสถสบความจนรวาเปนแผนของพระเจาจลนพรหมทต จงตดสนใจเขาเฝาพระเจาวเทหะ

พระองคยนกรานจะไปเมองอตรปญจาละ มโหสถจงขอใหพระเจาวเทหะยบยงไวกอน สวน

มโหสถลวงหนาเขาไปในเมองและเตรยมแผนการหนไวเรยบรอย

• เมอถงจดแวะพกทมโหสถสรางไว พระเจาจลนพรหมทตยกทพออกมาเพอจะปลงพระชนม

พระเจาวเทหะ มโหสถจงพาพระเจาวเทหะหนออกไปยงอโมงคทขดเตรยมไวจนไปถงเมอง

มถลา

• พระเจาจลนพรหมทตทราบขาวกตรสยกยองมโหสถ และชกชวนใหไปอยทเมองอตรปญจาละ

แตมโหสถปฏเสธ

• เมอพระเจาวเทหะสวรรคต พระเจาจลนพรหมทตขอรองใหมโหสถมาอยทเมองของพระองค

มโหสถตดสนใจลาพระเจากรงมถลา และไปอยเมองอตรปญจาละจนสนอายขย

3. เวสสนดรชาดก เปนชาตท 10 ในทศชาต เกยวกบทานบารม (การให)

• พระเจาสญชยอภเษกสมรสกบพระนางผสด มพระราชโอรสนามวา พระเวสสนดร

• เมอพระเวสสนดรพระชนมาย 16 พรรษา ไดอภเษกสมรสกบนางมทร มพระราชโอรสธดา 2

พระองค คอ ชาลและกณหา

• ครงหนงเมองกลงครฐเกดฝนแลง ทพภกขภยและโรคมากมาย มผ แนะน�าใหไปทลขอ

ชางมงคลจากพระเวสสนดร พระองคทรงมอบชางเผอกมงคลให การกระท�าของพระเวสสนดร

ท�าใหชาวเมองไมพอใจมาก จงไปทลพระเจาสญชยใหเนรเทศพระเวสสนดรออกจากเมอง

• พระเวสสนดรออกจากเมองไปยงเขาวงกต โดยบวชเปนดาบส พระนางมทรบวชเปนดาบสน

สวนพระชาลและกณหาบวชเปนดาบสนอยอยในปา โดยพระนางมทรจะท�าหนาทออกไปหา

ผลไม

• ณ เมองกลงครฐ มพราหมณเฒาคนหนงชอ ชชก มภรรยาสวยชอนางอมตดา นางเปนภรรยา

ทปรนนบตสามอยางด ท�าใหภรรยาของพราหมณทอยใกลบานไมพอใจ จงพากนมาวารายนาง

นางขอรองใหสามหาทาสมารบใช โดยแนะน�าใหไปขอพระกมารของพระเวสสนดร

• ชชกเดนทางไปยงเมองเชตดรเพอถามหาทอย ของพระเวสสนดร แตถกชาวเมองขบไล

จงหลบหนไปยงเขาวงกต กโดนสนขของพรานเจตบตรไลกด ชชกจงหนขนไปบนตนไม

โดยชชกใชเลหกลบอกวาเปนทตจากพระเจาสญชย จะมาทลเชญพระเวสสนดรกลบเมอง พราน

เจตบตรหลงเชอจงบอกทางใหขนไปยงเขาวงกต

page_smart_social studies01.indd 9 10/7/2562 BE 11:01

SMART SOCIAL STUDIES สรปเตรยมสอบสงคม ม.ปลาย 10

บทท 1 พทธศาสนา

• ชชกเดนทางมาเจอพระอจจตฤาษและใชเลหกลเดม จนเดนทางมาพบอาศรมของพระเวสสนดร

ชชกเหนวาเปนเวลามดค�า ถาเขาไปทลขอพระโอรสธดาคงถกพระนางมทรขด จงตดสนใจ

พกผอน

• สวนพระนางมทรฝนบอกเหต โดยฝนวามโจรถอดาบเขามาฟนแขนและควกลกตาทง 2 ขาง

ออกไป พระนางสะดงตนและไปเลาความฝนใหพระเวสสนดรฟง พระเวสสนดรทราบวาพรงน

จะมคนมาขอ 2 พระกมาร พระองคจงตรสปลอบและบอกใหพระนางมทรกลบไปนอน

• เชารงขน พระนางมทรเรยก 2 พระกมารมากอดและรบสงใหวงเลนใกลพระราชบดา

หลงจากนนนางจงเขาปาไปหาผลไม ฝายชชกเหนวาพระนางมทรไมอย จงเขาไปทลขอ 2

พระกมารกบพระเวสสนดร พระเวสสนดรตรสวาใหชชกน�า 2 พระกมารไปถวายพระเจา

สญชยจะไดรางวล แตชชกไมยอมและใชเถาวลยผก 2 พระกมารแลวเฆยนตลงจากเขาไป

• ฝายพระนางมทร ขณะทก�าลงจะกลบอาศรมไดมสตวราย 3 ชนด คอ ราชสห เสอโครง และ

เสอเหลอง มานอนขวางทางไว ซงแทจรงแลวคอเทวดาทแปลงกายลงมาเพอกนไมใหนางเขาไป

ขวางการท�าทานของพระเวสสนดร นางออนวอนจนถงเยน สตวทง 3 จงหลกทางให

• เมอนางกลบมาไมพบพระกมารทง 2 นางกออกคนหาจนสลบไป พระเวสสนดรปลกนาง

ใหฟนและเลาความจรงใหฟง นางจงอนโมทนาบญใหกบพระเวสสนดร

• ทาวสกกเทวราชกลววาจะมคนมาขอพระนางมทร จงแปลงกายมาเปนพราหมณแกแลวทลขอ

นางมทร หลงจากนนจงคนพระนางใหกบพระเวสสนดร โดยหามยกนางใหใครอก เมอ

พระเวสสนดรรบค�า ทาวสกกเทวราชจงเนรมตกายกลบดงเดม

• ฝายชชก เมอเดนทางมาถงทางแยก ทางหนงจะไปเมองกลงครฐ อกทางไปเมองเชตดร เทวดา

ชกพาใหชชกเดนไปทางเมองเชตดร โดยพระเจาสญชยไดทอดพระเนตรเหนชชกมากบ 2

พระกมารจงเรยกมาไถถาม เมอทราบความจงพระราชทานทรพยมากมายเพอไถตว 2

พระกมาร ชชกไดรบการเลยงดอยางด และกนอาหารจนทองแตกตาย เมอไมมผใดมาแสดงตว

รบทรพยสมบตของชชก พระเจาสญชยจงรบทรพยกลบเขาหลวง

• หลงจากนน 7 วน พระเจาสญชย พระนางผสด และพระกณหา จงจดทพไปรบพระเวสสนดร

และพระนางมทร โดยมพระชาลเปนผน�าทาง

• ทายทสดพระเวสสนดรและพระนางมทรกไดกลบมาครองราชสมบต จนกระทงพระเวสสนดร

มพระชนมาย 120 พรรษากเสดจสวรรคต และไปเกดเปนพระสมมาสมพทธเจา ซงเปนพระชาต

สดทายของพระองค

page_smart_social studies01.indd 10 10/7/2562 BE 11:01

SMART SOCIAL STUDIES สรปเตรยมสอบสงคม ม.ปลาย 11

บทท 1 พ�ทธศาสนา

วนสำาคญทางพทธศาสนา

1. วนมาฆบชา • เกดเหตการณ 4 ประการ เรยกวา จาตรงคสนนบาต คอ

1) เปนวนขน 15 ค�า เดอน 3

2) เปนวนทพระสงฆจ�านวน 1,250 รป มาประชมพรอมกนโดยมไดนดหมาย

3) พระสงฆทกรปทมาลวนเปนพระอรหนต

4) พระสงฆทกรปลวนเปนเอหภกขอปสมปทา (พระพทธเจาทรงบวชใหดวยพระองคเอง)

• พระพทธเจาแสดงโอวาทปาฏโมกข ณ วดเวฬวน

Note

• โอวาทปาฏโมกขเปนหวใจส�าคญของพทธศาสนา ประกอบดวย

ไมท�าความชว ท�าความด และท�าใจใหบรสทธ

• ในป พ.ศ. 2549 รฐบาลไดประกาศใหวนมาฆบชาเปนวนกตญญ

แหงชาต นอกจากนวนมาฆบชายงไดรบการยกยองใหเปนวน

แหงความรกของชาวพทธอกดวย

2. วนวสาขบชา • วนขน 15 ค�า เดอน 6

• เปนวนทพระพทธเจาประสต ตรสร และปรนพพาน

Note

วนท 15 ธนวาคม พ.ศ. 2542 ทประชมสมชชาแหงสหประชาชาต

สมยสามญ ครงท 54 ประกาศรบรองใหวนวสาขบชาเปนวน

ส�าคญสากล

page_smart_social studies01.indd 11 10/7/2562 BE 11:01

SMART SOCIAL STUDIES สรปเตรยมสอบสงคม ม.ปลาย 12

บทท 1 พ�ทธศาสนา

4. วนอฏฐมบชา • วนแรม 8 ค�า เดอน 6

• เปนวนคลายวนถวายพระเพลงพระพทธสรระของพระพทธเจา

5. วนธรรมสวนะ • คอ วนพระ ใน 1 เดอน ประกอบดวย 4 วน คอ วนขน 8 ค�า วนขน 15 ค�า วนแรม 8 ค�า

และวนแรม 15 ค�า

6. วนเขาพรรษา • วนแรม 1 ค�า เดอน 8

• เปนวนทพระสงฆตองจ�าวด โดยไมไปคางทอนเปนเวลา 3 เดอน

• เทศกาลทส�าคญในวนเขาพรรษา คอ การถวายผาอาบน�าฝนและเทยนพรรษา

Note

การถวายผาอาบน�าฝนและเทยนพรรษา สวนใหญจะถวายกอน

วนเขาพรรษา 1 วน คอ วนขน 15 ค�า เดอน 8 หรอวน

อาสาฬหบชานนเอง

7. วนออกพรรษา • วนขน 15 ค�า เดอน 11

• เปนวนทพระสงฆอยพรรษาครบ 3 เดอน และท�าพธปวารณา

• พธปวารณา คอ การยนยอมหรอเปดโอกาสใหภกษวากลาวตกเตอนกนไดทกกรณ

• หลงวนออกพรรษา 1 วน จะมกจกรรมส�าคญคอ ตกบาตรเทโวโรหณะ เปนวนทพระพทธเจา

เสดจลงมาจากสวรรคชนดาวดงส หลงจากโปรดพระมารดา

3. วนอาสาฬหบชา • วนขน 15 ค�า เดอน 8

• เปนวนทพระพทธเจาแสดงธมมจกกปปวตตนสตรโปรดปญจวคคย ณ ปาอสปตนมฤคทายวน

• โกณฑญญะเหนดวงตาธรรม ทลขอบวชเปนภกษรปแรกในพทธศาสนา

page_smart_social studies01.indd 12 10/7/2562 BE 11:01

SMART SOCIAL STUDIES สรปเตรยมสอบสงคม ม.ปลาย 13

บทท 1 พ�ทธศาสนา

หลกธรรมสำาคญในพทธศาสนา

1. กรรม

หมายถง การกระท�าของมนษยทประกอบดวยเจตนาหรอ

ความจงใจ ซงแสดงออกทางกาย วาจา และใจ

กรรมเกดจากมลเหตทเปนกศลและอกศล ซงเมอกระท�าไปแลวยอมท�าใหเกดผลของการกระท�า

ซงเปนกฎเกณฑของพทธศาสนา คอ ถาท�าดตองไดผลด ถาท�าชวตองไดผลชว

2. ไตรลกษณ

หมายถง กฎธรรมดาของสรรพสง

ประกอบไปดวย

• อนจจง คอ ความไมเทยง

• ทกขง คอ ความทนอยไมได

• อนตตา คอ ความไมมตวตน

3. อธปไตย 3

หมายถง ความเปนใหญ

ประกอบไปดวย

• อตตาธปไตย คอ การถอตนเปนใหญ

• โลกาธปไตย คอ การถอโลกหรอสงคมเปนใหญ

• ธรรมาธปไตย คอ การถอธรรมเปนใหญ

page_smart_social studies01.indd 13 10/7/2562 BE 11:01

SMART SOCIAL STUDIES สรปเตรยมสอบสงคม ม.ปลาย 14

บทท 1 พทธศาสนา

4. อรยสจ 4

หมายถง ความจรงอนเปนเหตผล เปนหลกการในการแกปญหาชวต

ประกอบไปดวย

• ทกข คอ ความไมสบายกายและใจ

• สมทย คอ สาเหตทท�าใหเกดทกข

• นโรธ คอ ความดบทกข

• มรรค คอ หนทางในการดบทกข

5. สงคหวตถ 4

หมายถง ธรรมะทเปนเครองยดเหนยวน�าใจผอน

ประกอบไปดวย

• ทาน คอ การให

• ปยวาจา คอ การพดจาไพเราะ

• อตถจรยา คอ การประพฤตใหเปนประโยชนตอกน

• สมานตตตา คอ การวางตนเสมอตนเสมอปลาย

6. อทธบาท 4

หมายถง ธรรมะน�าไปสความส�าเรจ

ประกอบไปดวย

• ฉนทะ คอ ความพอใจ

• วรยะ คอ ความเพยรพยายาม

• จตตะ คอ ความเอาใจใส

• วมงสา คอ ความไตรตรองดวยเหตผล

page_smart_social studies01.indd 14 10/7/2562 BE 11:01

SMART SOCIAL STUDIES สรปเตรยมสอบสงคม ม.ปลาย 15

บทท 1 พทธศาสนา

7. พรหมวหาร 4

หมายถง ธรรมะอนประเสรฐของบคคล

ประกอบไปดวย

• เมตตา คอ ความรก และความปรารถนาดอยากใหผอนมความสข

• กรณา คอ ความสงสาร คดจะชวยผอนใหพนทกข

• มทตา คอ ความชนชมยนดเมอเหนผอนไดด

• อเบกขา คอ ความวางเฉยได ความมใจเปนกลาง

8. ฆราวาสธรรม 4

หมายถง ธรรมะของผครองเรอน

ประกอบไปดวย

• สจจะ คอ ความจรงใจ

• ทมะ คอ ความขมใจ

• ขนต คอ ความอดทน

• จาคะ คอ ความเสยสละ

9. ทฏฐธมมกตถประโยชน 4

หมายถง ธรรมทเปนไปเพอประโยชนในปจจบน

ประกอบไปดวย

• อฏฐานสมปทา คอ ขยนหมนเพยรในกจการ

• อารกขสมปทา คอ รจกเกบรกษา รจกใชจายทรพยทหามาได

• กลยาณมตตตา คอ คบหาคนด

• สมชวตา คอ ด�าเนนชวตไดพอเหมาะพอดกบทรพยทหามาได

page_smart_social studies01.indd 15 10/7/2562 BE 11:01

SMART SOCIAL STUDIES สรปเตรยมสอบสงคม ม.ปลาย 16

บทท 1 พทธศาสนา

10. วฒธรรม 4

หมายถง ธรรมทกอใหเกดความเจรญงอกงาม

ประกอบไปดวย

• สปปรสสงเสวะ คอ การคบหาคนด

• สทธมมสสวนะ คอ การเอาใจใสหาความร

• โยนโสมนสการ คอ การคดพจารณาอยางแยบคาย

• ธมมานธมมปฏปตต คอ การปฏบตธรรมตามสมควร

11. ขนธ 5

หมายถง องคประกอบของชวต

ประกอบไปดวย

• รป คอ รางกายของมนษยอนประกอบไปดวยธาต 4 คอ ดน น�า ลม ไฟ

• เวทนา คอ ความรสก ประกอบดวย รสกสข รสกทกข และรสกเฉยๆ

• สญญา คอ ความจ�าได

• สงขาร คอ สภาพปรงแตงจต

• วญญาณ คอ การรบรผานทางประสาทสมผสทง 6 ประกอบดวย ตา ห จมก ลน กาย

และใจ

12. พละ 5

หมายถง ธรรมอนเปนก�าลง

ประกอบไปดวย

• ศรทธา คอ ความเชออยางมเหตผล

• วรยะ คอ ความเพยรพยายาม

page_smart_social studies01.indd 16 10/7/2562 BE 11:01

SMART SOCIAL STUDIES สรปเตรยมสอบสงคม ม.ปลาย 17

บทท 1 พทธศาสนา

• สต คอ ความระลกได

• สมาธ คอ ความตงมนแหงจต

• ปญญา คอ ความรความเขาใจในสงตางๆ

13. อรยวฑฒ 5

หมายถง หลกปฏบตทน�าไปสความเจรญงอกงาม

ประกอบไปดวย

• ศรทธา คอ มความเชออยางมเหตผล

• ศล คอ ความประพฤตดงาม

• สตะ คอ การหมนศกษาหาความร

• จาคะ คอ ความเสยสละ

• ปญญา คอ ความรความเขาใจในสงตางๆ

14. นยาม 5

หมายถง กฎทควบคมความเปนไปของธรรมชาต

ประกอบไปดวย

• อตนยาม คอ กฎธรรมชาตวาดวยอณหภมหรอปรากฏการณทางธรรมชาตตางๆ

• พชนยาม คอ กฎธรรมชาตวาดวยการสบพนธหรอพนธกรรม

• จตตนยาม คอ กฎธรรมชาตวาดวยการท�างานของจต

• กรรมนยาม คอ กฎธรรมชาตวาดวยการกระท�าของมนษย

• ธรรมนยาม คอ กฎธรรมชาตวาดวยความธรรมดาของสงตางๆ

15. นวรณ 5

หมายถง สงทปดกนจตไมใหกาวหนา

page_smart_social studies01.indd 17 10/7/2562 BE 11:01

SMART SOCIAL STUDIES สรปเตรยมสอบสงคม ม.ปลาย 18

บทท 1 พทธศาสนา

ประกอบไปดวย

• กามฉนทะ คอ ความพอใจในกาม

• พยาบาท คอ ความอาฆาตปองรายผอน

• ถนมทธะ คอ ความงวงเหงาหาวนอน

• อทธจจกกกจจะ คอ ความฟงซานร�าคาญ

• วจกจฉา คอ ความลงเลสงสย

16. สาราณยธรรม 6

หมายถง ธรรมทกอใหเกดความระลกถงกน

ประกอบไปดวย

• เมตตากายกรรม คอ การกระท�าทางกายดวยเมตตา

• เมตตาวจกรรม คอ การกระท�าทางวาจาดวยเมตตา

• เมตตามโนกรรม คอ การกระท�าทางใจดวยเมตตา

• สาธารณโภค คอ การแบงปนลาภทไดมาดวยความชอบธรรม

• สลสามญญตา คอ การมศลเสมอกน

• ทฏฐสามญญตา คอ การมความคดเหนทตรงกน

เมตตาดวยกาย วาจา ใจ

17. สปปรสธรรม 7

หมายถง หลกธรรมของคนด

ประกอบไปดวย

• ธมมญญตา คอ รจกเหต

• อตถญญตา คอ รจกผล

• อตตญญตา คอ รจกตน

• มตตญญตา คอ รจกประมาณ

• กาลญญตา คอ รจกกาล

page_smart_social studies01.indd 18 10/7/2562 BE 11:01

SMART SOCIAL STUDIES สรปเตรยมสอบสงคม ม.ปลาย 19

บทท 1 พทธศาสนา

18. อปรหานยธรรม 7

หมายถง หลกธรรมน�าความสขความเจรญมาสหมคณะ

ประกอบไปดวย

• หมนประชมกนเนองนจ

• พรอมเพรยงกนประชม เลกประชมและกระท�ากจทควรท�า

• ไมบญญตสงทยงไมไดบญญตและไมเลกลมสงทบญญตไวแลว

• เคารพนบถอผใหญ

• ไมขมเหงลวงเกนสตร

• เคารพสกการะปชนยสถาน

• ใหการอารกขาคมครองแกนกบวช

• ปรสญญตา คอ รจกชมชน

• ปคคลญญตา คอ รจกบคคล

19. มรรค 8

หมายถง หนทางในการดบทกข เรยกอกชอวา มชฌมาปฏปทา

ประกอบไปดวย

• สมมาทฏฐ คอ ความเหนชอบ

• สมมาสงกปปะ คอ ความคดชอบ

• สมมาวาจา คอ การพดชอบ

• สมมากมมนตะ คอ การกระท�าชอบ

• สมมาอาชวะ คอ การเลยงชพชอบ

• สมมาวายามะ คอ ความเพยรชอบ

• สมมาสต คอ ความระลกชอบ

• สมมาสมาธ คอ ความตงมนชอบ

page_smart_social studies01.indd 19 10/7/2562 BE 11:01

SMART SOCIAL STUDIES สรปเตรยมสอบสงคม ม.ปลาย 20

บทท 1 พ�ทธศาสนา

20. ทศพธราชธรรม 10

หมายถง ธรรมะของพระราชาผปกครองประเทศ

ประกอบไปดวย

• ทาน คอ การให

• ศล คอ การประพฤตดทงกายและวาจา

• ปรจจาคะ คอ การบรจาค

• อาชวะ คอ ความซอสตยซอตรง

• มททวะ คอ ความออนโยน

• ตบะ คอ ความเพยรพยายาม

• อกโกธะ คอ ความไมโกรธ

• อวหงสา คอ ความไมเบยดเบยน

• ขนต คอ ความอดทน

• อวโรธนะ คอ ความไมผดในธรรม

พระไตรป�ฎก

พมพเปนเลมจ�านวน 45 เลม โดยยดเอาปทพระพทธเจาทรงเทศนาสงสอนประชาชน แบงเปน 3

คมภร คอ

1. พระวนยปฎก เปนขอบงคบเกยวกบความประพฤตของพระสงฆ

Note

ในมรรค 8 สามารถจดกลมได 3 กลม คอ ศล สมาธ และปญญา จงเรยก

มรรค 8 อกชอวา ไตรสกขา

page_smart_social studies01.indd 20 10/7/2562 BE 11:01