Аскер базасы чыгарылса, кыргызстанды кризис каптайбы?

Коомдук–саясий гезит

Жумакадыр АКЕНЕЕв:

6

«КЫРГЫЗ-СТАН» ДЕГЕН СОВХОЗГО МАЛ ЧАРБА-ЧЫЛЫГЫНА СУНУШ ТЇШ-КЄНДЄ…

БАСКЕТБОЛ КОРОЛУ –МАЙКЛ ЖОРДАН

КЫЗДАР ЭЧ КАЧАН БОЮЎАРДАН АЛДЫР-БАГЫЛА!

13 10 11

Жаратканым жар болсун!

УРМАТТУУ ОКУРМАН!"АЙБАТ" гезитине

жазылуу башталды!Жазылуу почта кызматын

кошкондо:

- 1 айга – 49 сом 50 тыйын- 3 айга – 148 сом 50 тыйын- 6 айга – 297 сом 00 тыйынжазылуу республиканын, бардык

почта бєлїмдєрїндє чектєєсїз жїргїзїлєт.

СїЙїКТїї гЕзИТИўИзгЕ ЖАзЫЛЫўЫз!

жазылуу индекси: 68546

4

• aybatkg@mail.ru • ¹ 58 • 20-декабрü, 2013

«КЫРГЫЗГАЗ» БИР ДОЛЛАРГА ЭМЕС, 700 МИЛЛИОН ДОЛЛАРГА БААЛАНДЫ

Соттолгон адамдарды эч кандай жумушка албайбы? 12

АНЫКТАЛДЫ8-9

Жазгїл: базарбай САЛИбАЕв:

20-декабрь, 2013-жыл

2 айбат пресс

Гезит ээси:"Айбат Аймак" коомдук фонду

Башкы редактор:

Каныбек САпАров

Гезитте жарыяланган материалдар редакциянын кєз карашын чагылдырбайт. Макала жана интервьюлардагы чындыкка дал келбеген маалыматтарга макала жазган жана интервью берген инсандар єздєрї жоопкер.Жарнамалардын мазмунуна жарнама берїїчїлєр жооптуу.Жарнамалык материалдар:

Кыргыз республикасынын Адилет министрлигинде

катталган,

Каттоо № 1853Гезит «ММК колдоо боюнча борбор» фондунун басмаканасында басылды

Гезит келишим баада.

Буйрутма №3112 Нускасы: 1300

Веб-сайт: www.aibat.kg

Веб-редактор: Бектур БАЙМОЎОЛОВ

Электрондук каттар їчїн дарегибиз: aybatkg@mail.ru

Редакцияга келген материалдар жана сїрєттєр кайтарылбайт.

Гезит редакциянын компьютердик басма бєлїмїндє терилип, жасалгаланды.

Редакциялык жамаат:Акинай АЙДАровАТєлєбїбї КАСЫМАЛИЕвАМирбек АСАНАЛИЕв (0777 15 99 45 Жумгал)

Самара САЛАМАТовАрыскїл ТЫНЫбЕК кызы (03943 43679 Ыссык Кєл)

Жооптуу редактор:Мелис АрТЫКов

Менеджер:Чолпон АСАНовА Тел: 0772 75 45 49

Жарнама бєлїмї:Максатбек МАМАТов

Редактордун орун басары:Улукбек КУТМАНбАЕв тел: 0707 56 94 88

пАрЛАМЕНТ КАрА-КЕЧЕ КєМїр КЕНИН ТАрТИпКЕ ЧАКЫрУУДАБул тууралуу парламент жыйында де-

путат Кожобек Рыспаев билдирди. «Кара-Кече боюнча маселе деги качан чечилет? Жергиликтїї эл єлїп, бандиттер шугулда-нып атышат. Эчтеке кылбаса, ал жакта эл-дин баары єлєт. Кємїрдї ушинтип казган кантип болсун? Анда «Кыргызкємїрдїн» эмне кереги бар? Аны жеке менчикке эле єткєрїп коюу туурадыр анда?» - деди Ко-жобек Рыспаев. Эскертсек, мындай чукул кырдаал соўку 2013-жылдын 10-декаб-рында болуп, анда шахтага єзїм билем-дик менен кємїр казууга киргендер жер астында калган. Анда 3 киши, бир машина жер астында калган.

ЖогорКУ КЕўЕшТЕ ДЕпУТАТ Э.АЛЫМбЕКов

МЕНЕН прЕМьЕр-МИНИСТр Ж.САТЫбАЛДИЕв АЙТЫшА

КЕТИшТИ

Жогорку Кеўеште, 19-декабрдагы жы-йында депутат Эркинбек Алымбеков ме-нен премьер-министр Жантєрє Сатыбал-диев экєє кайым айтыша кетишти. Депу-тат министрлер кабинетинин башчысына «Кыргызжилкоммунсоюзда» пара корчу-лук схемалардын бар экендигин билеби, деп сурады. «Кимдин сунуштоосу менен дене-тарбиячы Тезекбаев мамлекеттик ишкананын башкы директору болуп да-йындалган? Бюджет каражатынын 30�ын уурдалып бїттї, сиз болсо чара кєрбєй жатасыз», - деп нааразы болду Эркинбек Алымбеков. «2006-жылы Тезекбаевди жоопко туура эмес тарткан. Мыйзам бу-зуулар аныкталса, анда ишкананын же-текчилигине чара колдонобуз», - деп жооп берди Жантєрє Сатыбалдиев. «Аны ким сунуштаган?», - деп кыйкырды депутат кї-йїп турган микрофондо. «Аны эч ким су-нуштаган эмес. Дайындоого конституция-лык укугум бар», - деп белгиледи Жантє-рє Сатыбалдиев. Ал эми депутат Улукбек Кочкоров чек арага жакын айылдар їчїн кандай жеўилдиктер каралган, деп сура-ды. Буга каржы министри Ольга Лаврова жооп бергенде, депутат кийлигишпєєсїн єтїнїп, «менин кєп суроом бар болчу, би-рок суроо берїїдєн баш тарттым», - деди эл єкїлї премьер-министр жооп берген-ден кийин.

КЫргЫз-ТАЖИК ЧЕК АрАСЫНДА ЖоЛ ТоСУЛДУ

Кыргызстандын Баткен облусунун ай-магындагы Тажикстандын Ворух анклавы менен чектешкен айылдагы чатактан улам, эки тарапта теў айыл тургундары жол бє-гєп турушат. Чек арага жакын жердеги Ак-Сай деген айылда жолго унаа менен шагыл тєгїп коюшкан. Эки єлкєнїн чек арачылары жана укук коргоо органдары абалды кєзємєлдєп турат. 19-декабрда эки єлкєнїн жергиликтїї бийликтери ор-тосунда сїйлєшїїлєр болгон, бирок анын жыйынтыгы айтылган жок. Эскерте кетсек 18-декабрь тїнї Тажикстан чек арасына

жакын жердеги ээн талаадагы кыргыз жа-ранына таандык чайкана єрттєлїп, буга байланыштуу кыргыз-тажик жарандары ортосунда тирешїї орун алган.

Бул окуядан кийин эки тараптан теў тургундар жолду бєгєштї. Тажик тур-гундары Ворух анклавы аркылуу єткєн жолдорду бєгєгєн, кыргыз жарандары анклавка кире турган жолду жаап сал-ды. Жол бууган кыргыз жарандары єрт койгон адамдарды таап жазага тартуунун талап кылып жатышат. Ошондой эле ак-сайлыкткар Ворух анклавын айланып єт-кєн Кєк-Таш - Ак-Сай -Тамдык жолун ку-руу боюнча маселени чечип бергиле деп бийликке талап койду. Баткен аймагында Єзбекстандын Сох, Тажикстандын Ворух жана Чорку анклавдары орун алган. Анк-лавга барчу жолдор чек ара тилкесинде-ги кыргыз айылдарын аралап єтєт. Че-гара тилкелеринин кєп бєлїгїнїн такта-ла электиги, жер, суу талаштан улам эки єлкє айылдары ортосунда маалы менен тирешїїлєр, чыр-чатактар катталып ке-ле атат. Быйылкы жылы эле тажик жана єзбек айылдары менен кыргыз айылда-рынын ортосунда бир нече чыр-чатактуу окуялар катталды.

«АТА ЖУрТТУН» ДЕпУТАТЫ Ж.САМАТов “оЙ-ДА” ЧАЧЫЛДЫ

Жогорку Ке-ў е ш т и н « А т а Ж у р т » ф р а к -циясынан жаўы шайланган депу-тат Жыргал Са-матов 14-15-де-кабрь кїндєрї Ош облусунун Єзгєн районунда чоў той берди. Депу-тат улак оюнун єткєрїп, ага коў-шулаш Казакстан, Єзбекстан жана Тажикстандан да чабан-дестер катышты. Ага айрым маалымат-тарда 50 миўдей киши келди делинсе, кээ бир маалыматтарда 5 миўдей киши келди. Байге фондуна 20 тєє, 20 топоз жана 17 автоунаа коюлду. Андан тышкары «Ата Журт» партиясынын лидери Камчыбек Ташиев партиянын алтын кубогун жана «Жип» унаасын кошуп, оюндун єтїшїн кызытты. Атаў кєрї деп эле шыпшынып, Кыргызстандын “капчыгы” эўшерилип турганда ушундай тойдун не кереги бар деп баштарын чайкап турган маалы.

ТєрАгАНЫН орУН бАСАрЫН шАЙЛоо КИЙИНКИгЕ

КАЛТЫрЫЛДЫ

Жогорку Кеўештин тєрагасынын орун басарын шайлоо кийинкиге калтырылды. Мындай чечим 19-декабрда парламенттин жалпы жыйынында кабыл алынды. Тє-раганын орун басарлыгына "Ата-Журт" фракциясынан депутат Надира Нарматова сунушталып жаткан. Ата-Журт" фракция-сынын лидери Мыктыбек Абдылдаевдин айтымында, 18-декабрдагы фракциянын жыйынында бул орунга 3 талапкер ат са-лышкан. Жашыруун добуш берїїнїн жы-йынтыгы менен депутат Нарматов кєп-чїлїк добушка ээ болгон. Парламенттин жалпы жыйынында Надира Нарматованы тєраганын орун басарлыгына шайлоо де-путаттардын арасында бир катар талаш-тартышты жаратты. Айрымдар жашыруун бюллетень аркылуу добуш берилсин десе, айрымдары жашыруун электрондук жол менен шайлоону сунушташты. Жыйын-тыгында эки сунуш теў добушка коюлуп, бирок экєє теў єтпєй калды.

бЕКТУр АСАНов ДЕДИ

Кыргызстанды экиге бєлїїгє кимдер ашыктар? Мындай аталыштагы макала ге-зитибиздин єткєн санында жарыяланып, анда “3-декабрда Ак-Кеме мейманкана-сындагы Камчыбек Ташиев, Азимбек Бек-назаров, Їсєн Сыдыков, Жылдыз Жол-дошева, А.Абдыкапаров, Бектур Асанов, Улукбек Ормонов жана Мелис Мырзак-матовдун ишенимдїї адамдарынын єлкє-нї экиге бєлїї туурасындагы “барборос” планы туурасында уй тилиндей маалымат жарык кєргєн. Бул маалыматтан кийин Бектур Асанов телефон аркылуу булардын арасында жокмун, оппозицияда жїрсєм эле кошо бересиўерби дейт.

пАрЛАМЕНТТИК бАшКАрУУ ТАрИзИНДЕгИ єЛКєЛєрДє єКМєТ ТУрУКТУУ боЛбоЙ

ЖАТАТ

Жогорку Кеўеште КР єкмєтїнїн 2013-2017-жылдарга КРны туруктуу єнїктїрїїгє єткєрїї Программасынын долбоору тууралуу маалымат угулууда. Жыйынга єкмєт мїчєлєрї, мамлекеттик органдар менен мекемелердин жетекчи-лери, жарандык коомдун єкїлдєрї, экс-перттер менен адистер катышып жатат. КР экономика министри Темир Сариев маалымдагандай, Программада єлкє эко-номикасынын баардык тармактары эске алынган. Ошону менен бирге, министр парламенттик башкаруу таризиндеги єл-

кєлєрдє єкмєт туруктуу болбой турганын, ошондондуктан кийин келген єкмєт кура-мы мурда бекитилген программа боюнча иш алпарууга тийиш экенин билдирди. Министр Т.Сариев єнїгїї программасын-да кетирилген кемчиликтерди убакыттын кысталыш болуп калгандыгы менен тї-шїндїрдї. Ошого карабастан, оош-кы-йыштарына жараша программаны жак-шыртуу иштери мындан ары да улантыла берет. КР єкмєтїнїн аталган Программа-сынын долбоорун талкуулоо улантылууда.

ЖогорКУ КЕўЕшТИН ИМАрАТЫНДА КУрАЛ АЛЫп Жїрїїгє ТЫюУ САЛЫНДЫ

Мамлекет башчы Алмазбек Атамбаев "Кыргыз Республикасынын айрым мый-зам актыларына толуктоолорду кирги-зїї жєнїндє" Кыргыз Республикасынын Мыйзамына кол койду. Бул тууралуу президенттин аппаратынын маалымат-тык саясат бєлїмї билдирди. Мыйзам Жогорку Кеўеш тарабынан 2013-жыл-дын 14-ноябрында кабыл алынган. То-луктоолор "Кыргыз Республикасынын Жогорку Кеўешинин депутатынын ста-тусу жєнїндє" Кыргыз Республикасынын Мыйзамына жана "Кыргыз Республика-сынын Жогорку Кеўешинин Регламен-ти жєнїндє" Кыргыз Республикасынын Мыйзамына киргизилди. Киргизилген то-луктоолорго ылайык, Жогорку Кеўештин депутаттарына, ошондой эле Жогорку Ке-ўеште чакырылгандарга жана аккредита-циясы бар адамдарга Жогорку Кеўештин имаратында курал алып жїрїїгє тыюу са-лынат. Мыйзам расмий жарыяланган кїн-дєн тартып кїчїнє кирет.

“грАДИЕНТКЕ” бАЙЛАНЫшТУУ КЫЛМЫш ИшИ КозгоЛДУ

Ички иштер министрлигинин Мый-замсыз кирешени адалдаштырууга каршы кїрєшїї башкармалыгы Бишкек мэрия-сынын алдындагы Капиталдык курулуш башкармалыгынын кызматкерлерине ка-рата кылмыш ишин козгоду.

ИИМдин маалымат кызматынан бил-диришкендей, єткєн жылы ноябрь айын-да Капиталдык курулуш башкармалыгы Ак-Єргє жаўы конушундагы жолду оўдоо їчїн тендер жарыялап, “Градиент” фир-масы жеўген. Текшерїїдє аталган фирма-нын атайын техникасы жок экени, керек жабдууларды ижарага алары аныкталган. Жасалган иштин кєлємї да кєбєйтїлїп жазылып, мамлекетке 1 млн. 33 миў сом зыян алып келген. Муну Капиталдык ку-рулуш башкармалыгынын кызматкерлери мыйзамсыз кабыл алган. Бул факт боюн-ча Кылмыш-жаза кодексинин 304-бере-несине (кызматтык абалынан кыянаттык менен пайдалануу) ылайык кылмыш иши козголуп, тергєє иштери жїрїїдє.

“Градиент” фирмасы єкмєт башчынын орун басары Тайырбек Сарпашевдин жа-кындарына таандык. Буга чейин айрым депутаттар Сарпашев аталган тармактар-ды тейлеген жетекчи болгондуктан тен-дерлерди утуп алууда анын жеке кызык-чылыгы роль ойногонун, бул иликтениши керектигин айтып чыгышкан.

Айбат пресс

20-декабрь, 2013-жыл

3бул жылда

КИЙИНКИ ЖЫЛДЫН бюДЖЕТИ КАбЫЛ АЛЫНДЫ

Жогорку Кеўештин депутаттары бї-гїнкї жыйында 2014-жылдын бюджетин экинчи жана їчїнчї окууда кабыл алыш-ты. Аны жыйынга катышкан 98 депутат-тын 97си колдоду. 2014-жылдагы бюд-жеттин кирешеси 93 млрд. сом, чыгаша 102 млрд. сом деп эсептелди. Натыйжада кийинки жылы бюджетте тартыштык 9,4 миллиард сомду тїздї. Каржы министри Ольга Лаврованын айтымында, кийинки жылдын бюджетинде социалдык багыт-ка басым жасалды. Бул багытта каралган каражат быйыл жалпы каржынын 45,7 пайызын тїзсє, 2014-жылы 52,6 пайызга жетээри болжолдонууда.

КоррУпцИя боюНЧА 849 КЫЛМЫш ИшИ КозгоЛДУ

Башкы прокуратурадан билдиришкен-дей, ушул жылдын тогуз айында корруп-ция менен байланышкан 849 кылмыш иши козголгон. Алардын ичинен 330дан ашууну соттун кароосуна жєнєтїлїп, 120га жакын иш убактылуу токтотул-ган. Мындан сырткары 44 иш кыскарып, 120дан ашууну башка тергєє органдары-на жиберилген. Жакында Transparency International эл аралык уюму Кыргызстан-да коррупциянын азайбаганын билдир-ген. Былтыр Кыргызстан коррупциянын кєрсєткїчї боюнча 177 єлкєнїн ичинен 154-орунду ээлеген. Быйыл 150-орунда, бирок былтыркыдай эле 24 балл алган.

ЭКоНоМИКАЛЫК КЫЛМЫшТАрДАН МАМЛЕКЕТКЕ 1 МЛрД СоМДоН АшУУН зЫяН

КЕЛТИрИЛгЕН

Їстїбїздєгї жылы экономикалык жаат-та жасалган кылмыштардан улам мамле-кет 31 млрд. 40 млн сомдон ашуун зыян тартты. Бул тууралуу КРдин єкмєтїнїн маалыматтык камсыздоо бєлїмї билдир-ди. Маалыматка таянсак, январь айынан ноябрь айына чейинки аралыкта 920 эко-номикалык кылмыш катталган. Экономи-калык кылмыштуулукка каршы мамлекет-тик кызматы 567 млн. 795 миў сомду кай-ра казынага кайтарды. Аталган кылмыш тїрї боюнча 201 кылмыш иши козголуп, тергєє органдарына жєнєтїлгєн.

ош обЛУСУНУН АЙМАгЫНДА АКЫрКЫ 11 АЙ ИЧИНДЕ

33 ЖоЛУ НААрАзЫЧЫЛЫК МИТИНгИ єТКєрїЛДї

19-декабрь кїнї ИИМнин Ош шаары, облусу боюнча башкы башкармалыгынын коллегиялык жыйынында Ош облусунун аймагында жыл башынан бери 33 жолу нааразычылык акциясы єткєрїлгєндї-гї маалым болду. Бул тууралуу башкар-малыктын басма сєз кызматы билдирди. Маалыматка ылайык, ИИМнин Ош шаа-ры, облусу боюнча башкы башкармалыгы-нын жетекчилиги тарабынан жыл ичинде єткєрїлїп жаткан нааразычылык митин-гинде ар кайсы тарапты колдоого даяр турган атап айтканда «ОБОН» аялдар ме-нен иш алып баруу, жергиликтїї бийлик менен биргеликте аракеттенїї маселе-

лери талкууланды. 11 айдын жыйынты-гы боюнча єткєрїлгєн коллегиялык жы-йында 6 маселе каралды. Алар жашы єс-пїрїмдєр арасындагы кылмыштуулуктун алдын-алуу, жаўы-жыл майрамына карата коомдук коопсуздукту камсыз кылуу жана башка маселелер.

КЫргЫзСТАНДЫН КУрАМАСЫ бУЛ ЖЫЛДЫ 147-орУН МЕНЕН

ЖЫЙЫНТЫКТАДЫ Футбол боюнча Кыргызстандын улут-

тук курама командасы ФИФАнын ноябрь айындагы рейтингинде 1 тепкичке тємєн-дєдї. Бул тууралуу ФИФАнын расмий сайтында белгилїї болду. Жаўыланган табель 19-декабрда жарыяланды. Ма-шыктыруучу Сергей Дворянковдун ко-мандасынын активинде 155 упай бар жана 147-орунду ээлейт. АФКга кирген єлкє-лєрдїн рейтингинде да Кыргызстандын курамасы 1 баскычка ылдыйлап, 27-орун-ду ээледи. Эске салсак, 2012-жылдын ая-гында кыргызстандык команда 199-орун-ду ээлеген. Дїйнєдєгї кїчтїїлєрдїн рей-тингинин башында, адаттагыдай, Испания турат. Экинчи орунду Германия, їчїнчїнї Аргентина ээлєєдє. Ноябрь айынын мык-ты командасы болуп, Сейшель аралдары-нын курамасы табылды. Ал 24 баскычка жогору кєтєрїлє алган. Ал эми эў начар кєрсєткїчтєрї менен Кубанын курама командасы 53 тепкичке тємєндєп кетке-ни аныкталды. Эми кийинки жаўылан-ган рейтинг 2014-жылдын 16-январында чыгарылат.Ноябрдагы ФИФА рейтингинин алдыўкы ондугу:

1. Испания2. Германия3. Аргентина4. Колумбия5. Португалия6. Уругвай7. Италия8. Швейцария9. Голландия10. Бразилия18. Украина (+2)22. Орусия (-3)35. Армения (-1)68. Єзбекстан (-13)81. Белорусия (+1)94. Азербайжан (+1)94. Эстония (+2)96. Молдова (+1)101. Грузия102. Литва114. Тажикистан (+2)116. Латвия (+3)128. Казакстан (+4)135. Тїркмєнстан (+2)147. Кыргызстан (-1)

ЖогорКУ КЕўЕшТИН СоцИАЛДЫК САяСАТ боюНЧА

КоМИТЕТИ ЖЫЛ ИЧИНДЕ 95 МЫЙзАМ ДоЛбоорУН КАрАДЫ

Ушул жылдын 1-январынан 31-декаб-рына чейинки аралыкта парламенттин социалдык комитети 28 жыйын єткєрїп, 95 мыйзам долбоорун карады. Анын 33ї жалпы жыйындын кароосуна жолдонуп, 18и кабыл алынды. Бул тууралуу ЖК бас-ма сєз кызматы маалымдайт.

КР президент тарабынан 5 мыйзамга кол коюлду. Алар: «Жарнактар жєнїндєгї Мыйзамга єзгєртїї жана толуктоолорду киргизїї тууралуу», «Медицина кызмат-керлеринин макамы жєнїндє», «Тамак-аш азыктарын маркировкалоо жєнїндє-гї техникалык регламент», «Тамак – аш азыктарын єндїрїїнїн гигенасы», «Оюн-чуктардын коопсуздугу жєнїндєгї техни-калык регламент».

«Жарнактар тууралуу» мыйзамга су-нушталган толуктоолордо «социалдык

жарнак» деген тїшїнїк камтылды. Ага ылайык, жарнак даярдоочу тараптар 50%га жеўилдетилген баадагы жарнактар ме-нен камсыздашы керек. Бул шарттарды камтыган мыйзамга мамлекет башчысы 2013-жылдын апрель айында кол койгон.

Єлкє башчысы «Медицина кызмат-керлеринин макамы тууралуу» мыйзамга болсо 2013-жылдын май айында кол кой-гон. Анда медицина кызматкерлери ме-нен катар пациенттердин укук, милдетте-ри такталат, аларды юридикалык жактан коргоонун жол-жоболору тїшїндїрїлєт.

Ал эми «Оюнчуктардын коопсуздугу тууралуу» техникалык регламент аркы-луу балдардын саламаттыгына коркунуч жараткан оюнчуктардын сатыкка чыгы-шына тыюу салынат.

Кардарлардын тамак-аш азыктарын тандоосуна туура багыт берїї їчїн мар-кировкалоо иш чаралары колго алынат. Андагы талаптар боюнча маалыматтар-дын мамлекеттик жана расмий тилдерде жазылышын жолго койгон тиешелїї мый-зам долбоору Жогорку Кеўеш тарабынан 2013-жылдын 18-апрелинде кабыл алы-нып, ага Президент 30- майда кол койгон.

«Тамак-аш азыктарын маркировка-лоо жєнїндєгї» техникалык регламентте єнєр-жай жана азык-тїлїк сырьёлорун даярдоодо пайда болуучу зыяндуу фактор-лордон элдин саламаттыгын коргоо негиз-дери баяндалат. Ага Президент тарабынан 2013-жылдын 1- июнунда кол коюлган.

2013-жыл ичинде баш-аягы болуп Со-циалдык саясат комитетинин жыйында-рында жарандардын 386 каттары менен кайрылуулары каралды. Анын жыйын-тыгында 351 суроо – талап орундатылды. Андан башка дагы социалдык багыттагы парламенттин кийлигишїїсїн талап кыл-ган 63 маселе талданды. Ал эми миграция жагдайына тиешелїї болгон маселе жа-кынкы аралыкта «єкмєттїк кїндїн» ка-роосуна сунушталганы турат.

11 АЙДА рЕСпУбЛИКАЛЫК бюДЖЕТТИН КИрЕшЕ бєЛїгї

82 МЛрД 348,8 МЛН СоМго АТКАрЫЛДЫ

Алдын ала маалыматка ылайык, 2013-жылдын январь-ноябрь айлары-на карата республикалык бюджеттин ре-сурстук кирешелери атайын каражаттар-ды жана Мамлекеттик инвестициялык программаларды эске албаганда 82 млрд 348,8 млн сомду тїздї же планга карата 104,8� аткарылды. Каржы министрлиги-нин басма сєз кызматы билдиргендей, бул кєрсєткїч єткєн жылдын ушул эле мезги-лине салыштырмалуу 11,6� жогорулаган же ресурстардын кєлємї 8,5 млрд сомго кєбєйгєн. Ресурстук кирешелеринин 40,4% Мамлекеттик бажы кызматы тарабынан камсыздалса, 27,7� Мамлекеттик салык кызматы тарабынан, 8,4� мамлекеттик казына вексельдеринен, 2,6� бюджеттик ссудаларды кайтаруудан камсыздалды.

11 айдын жыйынтыгында республика-лык бюджеттин чыгаша бєлїгї 79 млрд 145,3 млн сомго аткарылды

Їстїбїздєгї жылдын январь-ноябрь айларына республикалык бюджеттин чы-гаша бєлїгї атайын каражаттарды кошпо-гондо 79 млрд 145,3 сомго аткарылды. Бул тууралуу Каржы министрлигинин басма сєз кызматы билдирди. Єткєн жылдын ушул мезгилине салыштырмалуу каржы-лоо 8,8� же 6,4 млрд сомго єскєн. ИДП кєлємїнє карата чыгашалар 25,9� тїздї. Корголгон беренелер боюнча республика-лык бюджеттен 55 млрд 258,7 млн сомго каржылоо жїргїзїлїп, планга карата 95,8� аткарылды. Каржылоо єткєн жылдын ушул мезгилине салыштырмалуу 5,8 же 3 млрд сомго кєбєйгєн. Ал эми корголбогон беренелер боюнча каржылоо 7 млрд 273,2 млн сомго жїргїзїлїп, планга карата 93,1� аткарылды. Каржылоо єткєн жылдын ушул мезгилине салыштырмалуу 11,7� же 759 млн сомго кєбєйгєн.

ТАЛАСТЫН ДЫЙКАНДАрЫ 200 МЛН ДоЛЛАрЛЫК Тєє бУУрЧАК

єСТїрДїТалас областында быйыл 100 миў тон-

на тєє буурчак єндїрїлгєн. Бул тууралуу

18-декабрда биринчи вице-премьер-ми-нистр Жоомарт Оторбаев ишкерликти жана инвестицияны єнїктїрїї боюнча кеўештин жыйынында билдирди. "Дый-кандар тєє буурчактын килограммын 2 доллардан сатышты. Мындай алганда Та-лас областында 200 млн долларлык тєє буурчак єндїрїлгєн. Бул тїшїмдї болго-ну калктын 4 пайызы жашаган дубандан топтошту. Быйыл айыл чарбасы 2,8 па-йыздык єсїш бергени кубандырат", -дейт Оторбаев.

КЫргЫзСТАНДА ЖЫЛ САЙЫН 7 МИўгЕ ЖАКЫН їЙ-бїЛє

ЧАТАгЫ боЛУп ТУрАТЖыл сайын укук коргоо органдары

їй-бїлє чатагына байланышкан 7 миў-ге жакын ишти чечїїгє барышат. Бирок 18 пайыз учурда гана кїнєєлїїлєр адми-нистративдик жаза алышып, болгону 3 пайыз иш гана сотко жетет. Бул тууралуу Социалдык єнїгїї министрлигинин басма сєз кызматы маалымдады. Ошол эле маал-да Кыргызстанда їй-бїлєлїк зомбулуктун курмандыктары кєбєйїп жатат. Жыл ба-шынан бери ички иштер органдарында 2 миўден ашык їй-бїлєлїк зомбулук кат-талган. Буга байланыштуу 2003-жылы кабыл алынган "Социалдык-укуктук кор-гоо жана їй-бїлєлїк зомбулуктан сактоо тууралуу" мыйзам долбооруна єзгєртїї жана толуктоолор киргизилип, жакында Бишкекте анын жаўы долбоорун тааныш-тыруу болот.

УЧУрДА ЖогорКУ оКУУ ЖАЙЛАрДА боЛгоНУ 1 919 гАНА

СТУДЕНТ СТИпЕНДИя АЛАТ

Учурда жогорку окуу жайларда болго-ну 1 919 студент жана орто билим берїї техникумдарында 470ге жакын гана сту-дент стипендия алат. Бул тууралуу бїгїн, 19-декабрда парламенттин жалпы жыйы-нында "Ар-Намыс" фракциясынан депу-тат Каныбек Осмоналиев билдирди. Анын айтымында, 2013-жылдын жай айларын-да 5ке окуган гана студенттер стипендия ала алат деген єкмєттїн атайын токтому кабыл алынган. "Анын кесепетинен 4-5ке окуган сутденттер стипендия ала албай калды. Мугалимдер студенттерге 5 коюу їчїн соодалашууга барып жатышыптыр. Бул абсурд",- деди депутат

11 АЙДА ЧЕгАрАНЫ ДЕМАрКАцИяЛоого 3,5 МЛН

СоМДоН АшЫК КАрАЖАТ САрпТАЛДЫ

Ушул жылдын 11 айында Єзбекстан, Казакстан жана Тажикстан менен чегара-ны демаркациялоо жана делимитациялоо иштерине 3 млн 544,5 миў сом жумшал-ган. Бул тууралуу "Кыргызгипрозем" жер-ге жайгаштыруу боюнча мамлекеттик дол-боорлоо институту маалымдады. Отчеттук мезгилде Єзбекстан менен кыргыз-єзбек чегарасын тактоо боюнча тєрт жолугушуу болгон. Бир тараптуу багытта институт-тун адистери такталбаган жерлерде талаа изилдєєлєрїн жїргїзїшїп жана тактала элек жерлердин аянты аныкталган. Тие-шелїї актылар тїзїлгєн. Ушул аралыкта кыргыз-тажик чегарасын тактоо боюнча єкмєттєр аралык алты жолугушуу бол-гон, бирок сїйлєшїї маалында тараптар єз позициясында калышкан. 11 айда Ка-закстан менен жети сїйлєшїї жїрїп, Та-лас областынын Кара-Буура районундагы Кєк-Сай участогун изилдєє жумуштары жїргїзїлгєн.

Айбат пресс

20-декабрь, 2013-жыл

4 учур маек

бакыт бАКЕТАЕв, саясат таануучу: Жумакадыр АКЕНЕЕв, «Кыргызнефтетрейдерлер» Ассоциациясынын президенти:

Депутат Ташболот бАЛТАбАЕв:

Баатырдык – БуЛ КОррупцИягА КАршы жїрїп жАтКАН Кїрєштї КОЛдОО

- Бакыт мырза, президент Ал-мазбек Атамбаев кечээ маалы-мат жыйынын єткєзїп, анда 2014-жылдан тарта Кыргыз Рес-публикасынын Куралдуу кїчїнїн Башкы штабы тїзїлє турганды-гын билдирди. Мындан сырткары, кыргыз армиясынын куралдарын жакшыртуу максатында Россия менен макулдашуулар болгонду-гун да айтты. Бул иш-аракет-ке бир миллиард доллардан ашык акча каражаты сарпталат экен. Бул иш-аракеттерге кандай баа бересиз?- Чындыгында биздин кїч органда-

ры буга чейин чапырышты болчу. Мурда (СССР маалында) ар бир киши їчїн, чи-новник їчїн атайын структуралар бол-чу. Тилекке каршы, узак жылдардан бери биз кїч органдарын чапырышты кылып келдик. Ал эми Куралдуу кїчтєрдїн ата-йын Башкы штабы тїзїлє тургандыгы - бул абдан жакшы кєрїнїш. Башкы штаб тїзїлсє, армиянын эффективдїїлїгї кє-тєрїлєт. Мисалы, Израилде Башкы штаб бар, ага байланыштуу армиясы да єтє кїч-тїї. Биз тууган-урук, жоро-жолдоштор їчїн эле кїч уюштура бербестен, мамле-кет їчїн Башкы штабды тїзє турганыбыз чоў ийгилик. Биздин армиябыз кичинекей эле. Бирок кичинекей болсо дагы эффек-тивдїї болушу керек. Андыктан муну эў туура чечим деп айтат элем. Аны жїзєгє ашыруу їчїн дагы 1 миллиард доллардын тегерегинде акча жумшала тургандыгы, демек олуттуу мамиле жасалып жатканын айгинелейт. Башкы штаб тїзїлсє, кєптє-гєн коркунучтардын алдын алган боло-буз. Маселен, эмдиги жылы Афганистанда президенттик шайлоо болот. Анын тааси-ри бизге да тийиши мїмкїн. Мына ушун-дай таасирлерден сактануу їчїн Башкы штабдын мааниси єтє чоў.

- Ошол эле жыйында коррупция ме-нен кїрєшїїнїн єзєгї али алдыда экендигин билдирди. Бул кїрєштїн жыйынтыгы кандай болот деп ой-лойсуз?- Аида Салянова дагы Координация-

лык кеўеш уюштурду. Бул дагы Башкы штабка окшогон штаб болуп калат. Мына ушул кеўештин алдында бардык кїчтєр биригип, ишти алдыга жылдырыш керек. Анткени бириккенде гана эффект болот. Ар башка жїрє бергенде, эффект анчалык болбой тургандыгын кєрїп жатабыз. Би-рок ошентсе да быйыл АКС, УКМК жана Башкы прокуратура кандай иштегендигин кєрїп жатабыз. Абдан жакшы аракет кы-лышты. Эми мындан ары координация-лык кеўештин алдында бул иш профес-сионалдуу болот деп ойлойм. Азыр деле коррупцияга каршы жїрїп жаткан кї-рєштї сынга алышып, Акаев, Бакиевдин убагында сїйлєбєгєндєр сєз эркиндиги-нен пайдаланып кыйкырышып, баатыр болуп жатышат. Чынында ал баатырдык эмес. Баатырдык – бул коррупцияга кар-шы жїрїп жаткан кїрєштї колдоо болуп эсептелет.

- Акыркы мезгилдерде єлкєбїздє кырдаалды курчутуу аракеттерин кєрїп жаткан саясатчылар бар. Мына ушулардын бардыгы жаза-сын алыша тургандыгын єлкє баш-чысы айтып єттї. Эми бийликке кастарын тигип тургандар мын-дан сабак алабы, же кайра кїчєйбї?- «Мыйзамды бузган адам жазасыз кал-

байт» деген бул бїгїнкї кїндїн тренди, мыйзамы болуп калды. Ошол эле учурда єлкє коопсуздугуна коркунуч туудургусу келгендер да жоопкерчиликсиз калбайт. Менин оюмча, мындан туура эмес ара-кеттерди жасап келген саясатчылар сабак алышы керек.

«КЫргЫзгАз» бИр ДоЛЛАргА ЭМЕС, 700 МИЛЛИоН ДоЛЛАргА бААЛАНДЫ»

КНязЕвДИН бУзУКУ АрАКЕТТЕрИН бУУш КЕрЕК

- «Кыргызгаздын» «Газпромго» са-тылып кеткенин бїгїнкї бийлик-тин чыккынчылыгы катары ай-рым саясатчылар айтып чыгыш-ты. Сиздин оюўузча бул кандай чечим болду?- Бул жерде эч кандай чыккынчылык

жок. Бул деген экономикалык келишим. Туура, «Кыргызгаз» «Газпромго» берил-ди. Анткени анын жабдууларынын бар-дыгы 22 жылдын ичинде эскилиги жетип, жараксыз абалга келген. Башкача айткан-да эски, жїрбєгєн машиненедей эле бо-луп калган. Андыктан биз же їзгїлтїксїз берилип тура турган газды, же эч нерсеге жараксыз «Кыргызгазды» тандашыбыз керек болчу. Маселен, ошол эле машинеге салыштырганда «Газпром» ал машиненин тетиктеринин бардыгын жаўылап, анан кайра биздин єзїбїздї эле тартат. Демек, бизге кызмат кылат. «Кыргызгаздын» жабдууларын жаўылаш їчїн «Газпром» 670 миллион доллар инвестиция кылат. Болгон тїтїктєрїнїн бардыгын жаўыр-тат. Бул биринчи жагы. Экинчи жагынан булл келишим 25 жылга эле тїзїлдї. Де-мек, 25 жылдан кийин кайра алса болот. Негизи мындай келишим тїзїї дїйнєлїк практикада бар. Маселен, Европанын кєп-чїлїк мамлекеттери єздєрїнїн самолетто-ру менен эмес Германиянын самолетторун колдонушат. Жїгїн да, адамдарын да ошо-лор ташыйт. Андыктан «Кыргызгаздын» «Газпромго» берилиши бїгїнкї кїндїн шарты болду. Албетте, «Кыргызгаз» буга чейин деле акча таап келди. Ошол акчала-рына анын жабдууларын оўдоп койсо бол-мок. Тилекке каршы уурулук, коррупция ага жол берген жок.

- Демек, сиздин айтууўузга кара-ганда «Кыргызгаз» бир долларга

эмес, 670 миллион долларга са-тылган турбайбы?- Бир долларга сатылды деген таптакыр

туура эмес. Бул жєн гана дїйнєлїк прак-тикада жараксыз абалга келген обьектер-ди ушундай баада баалап коюшат. Чын-дыгында анын артында толтура инвести-ция бар. Анын їстїнє «Кыргызгаздын» 38 миллион доллар карызы бар болчу. Мына ошол карызы менен чогуу алышты. Бу-га келе турган инвестицияны кошкондо «Кыргызгаз» 700 миллион долларга баа-ланган болуп калат. Бул чечим туура че-чим болду.

- Кыргызстандан куулган саясат таануучу Александр Князев Кыр-гызстандын бїгїнкї бийлигин сынга алып, азыркы бийлик олут-туу маселелерди чече албайт деп билдириптир.Ошондой эле Россия жана коўшулаш мамлекеттер-дин жетекчилери кыргыз бийли-гине ишенбейт деген экен. Буга не дейт элеўиз?- Анын ою боюнча биз єзїбїздї-єзїбїз

башкара албаган мамлекет болсок, анда

бизди Америкадан адамдар келип башка-рышы керек турбайбы? Жок, андай бол-бойт. Кыргызстан єзїн-єзї башкарганга толук кудурети жетет. Анын эмне себеп-тен мындай билдирїї жасап жатканы тї-шїнїктїї. Биз єзїбїздїн стратегиябызды чече турган деўгээлге жеткенибизге єтє кєп болду. Андыктан Князевдин айтканда-рына олуттуу кєўїл буруунун кереги жок.

- Парламентте топ-топко бєлїн-гєн єз кызыкчылыктарын кєздєгєн адамдар отурат дейт. Буга эмне айтат элеўиз?- Бул эми кїлкїнї гана келтире турган

сєз. Олуттуу эч нерсе жок.

- Этностор аралык да кєйгєйлєр бар деп Князев атайын єлкє ичин-деги улуттар ортосуна от жаккы-сы келип жаткан жокпу?- Анын кєздєгєнї дал ушул нерсе болуп

жатат. Бул атайын жасалган саясый оюн болуп атат. Мындайды токтотуу керек. Андыктан биздин мамлекет башчыбыз, єкмєт дагы тиешелїї адамдар менен сїй-лєшїп, мындай бузуку аракеттерди буу-ганга аракет жасашы керек.

Акинай АЙДАРОВА

20-декабрь, 2013-жыл

5экономика

базарбай МАМбЕТов, экономист: Марат КАзАКпАЕв, саясат таануучу:

Бизге єнїккєн экономика керекпи же таландыга калган мамлекетпи?

Бїтїн турган нерсени бїлїндї-рїї абдан оўой, ал эми ийгилик алып келе турган жаўы нерсени куруу єтє татаал экендиги белги-лїї. Эске сала кетсек, эгемендик алган жылдары союздан калган завод-фабрикаларды, колхоз-совхоздорду менчиктештирїїнїн шылтоосу менен талап-тоноп алып, єлкєбїздїн экономикалык абалын итке минген абалга алып келгенибизди жашыра албай-быз. Убагында кїрїлдєп иштеп жаткан завод-фабрикаларды кєз ачып жумганча талап-тоноп, те-тиктерин чет мамлекеттерге та-шып жок кылып алганыбыз ме-нен бїгїнкї кїнгє чейин ошон-дой бир заводду куруп ишке кир-гизе элекпиз. Бул ачуу чындык. Ал тетиктерди ташып сатуудан саналуу гана адамдар байып ал-

ганы менен карапайым калкы-быз жумушсуз калып, жакырчы-лыктын сазына батып келет. Мы-на ушундай кыйын кезеўде єлкє-бїздїн экономикасы їчїн иштеп бере турган жападан жалгыз ири ишкана «Кумтєр» канадалык ин-весторлордун жардамы менен ишке кирген. Ал ишке кирген 1994-жылдан бери єлкєбїздєгї башка мамлекеттик ишканалар жыл єткєн сайын карызга бел-челеринен батып, ирдене албай келишсе, бул ишкана жыл єткєн сайын жакшырып, экономика-бызды кєтєрїїгє, элибиздин со-циалдык абалын жакшыртууга эбегейсиз салымын кошуп ке-лет. Союздан калган мїлктєрдїн бардыгын менчиктештирїїнїн шылтоосу менен талап-тоноп жок кылганыбыз аз келгенсип,

эми улутташтыруу деген шылтоо менен «Кумтєр» ишканасын да-гы тетиктери таланып-тонолгон музейге айланта турган окшоп калдык. Албетте, бул єзїнчє чоў тема. Ошентсе да бїгїнкї кїндє «Кумтєрдї» элге жек кєрсєткїсї келип, ага каршы саясатын жїр-гїзїп жаткан саясатчылар ачык айтпай жаткан фактыларга ток-толо кеткенибиз туура болор. Ырасын айтканда «Кумтєр» ай-рым саясатчылар айтып жїргєн-дєй Кыргызстан їчїн таптакыр салымын кошпой койгон ишка-налардан эмес. Анын экономика-быздагы ээлеген орду эбегейсиз. Буга тємєнкї цифралар мисал болуп бере алат. Адегенде «Кум-тєрдїн» Кыргызстандын ички дїў продукциясындагы кошкон салымын эске алып кєрєлї. Жал-гыз єзї ИДПнын 10 пайызга че-йин камсыз кылат. Андан башка бир дагы ишкана мынчалык па-йыздын жарымына да ээлик кы-ла элек. Ал эми жалпы єнєр жа-йыбыздагы єндїрїштїн жалпы кєлємїнїн 25 пайызга чейинин камсыз кылат. Башкача айткан-да жалпы єнєр жай єндїрїшїнїн тєрттєн бир бєлїгїн єзї ээлейт. Кыргызстандын чет мамлекет-терге экспорттогон товарлары-нын 50 пайыздан ашуунун кам-сыз кылат. Мына ушунун єзї эле «Кумтєр» компаниясынын Кыргызстандын экономика-сындагы орду кандай экендигин кєргєзїп турат. Эми ««Кумтєр» компаниясы иштеп баштаган-дан бери Кыргызстанга болгону

бир жарым тонна алтынды кал-тырып, калганын канадалыктар ташып кеткен деген саясатчы-лардын билдирїїсїнє жооп кы-лалы. Конкреттїї факты боюн-ча аталган ишкана 1994-жылдан 2012-жылга чейин єлкєбїзгє 2 млрд. 153 млн. 664 миў доллар алып келген. Аны алтынга кото-руп эсептегенде 108 тоннаны тї-зєт. Демек, «Кумтєрдї» саясый куралга айланткандардын айт-кандарынын эч кандай жїйєє-сї жок экендиги кєрїнїп турат. Мына ушул акча каражаттары-нын эсебинен эгемендик алган жылдардан бери карай Кыргыз-стандагы пенсионерлер пенсия-сын, жаш балдар пособиясын, бюджеттин эсебинде иштеген-дер айлык акыларын алып ке-лет. Эми ошол 2 миллиарддан ашуун акча каражатынын кан-дай негиздерде єлкєбїзгє келип тїшкєнїнє кыскача кайрыла ке-тели. Салык, бажы, жана башка милдеттїї тєлємдєр аркылуу 627 млн. 453 миў доллар, Социалдык фондго 92 млн. 362 миў доллар, Ысык-Кєлдї єнїктїрїї фонду-на 27674000 доллар, «Кыргы-залтын» ААКсынын пайдасына 11 млн. 421 миў доллар, «Кум-тєрдїн» єзїндє иштеген кызмат-керлердин айлык акысына 378 млн. 652 миў доллар жана баш-ка багыттар менен келип тїш-кєн. Булардан тышкары «Кум-тєр» компаниясына азык-тїлїк ташып иш кылган 600дєн ашуун чакан ишканалар бар. Алар да-гы жергиликтїї калк тарабынан

єндїрїлгєн жогорку сапаттагы азык-тїлїктєрдї жогорку баада бул ишканага ташып турушат. Эгерде ар бир чакан ишканада 10дун тегерегинде адам иште-се, «Кумтєрдїн» єзїндє иштеген 3000ден ашуун мекендештери-бизден тышкары дагы 7000дей мекендештерибиз жумуш менен камсыз болуп келет. Бул азык-тїлїк ташыган чакан ишканалар-га «Кумтєр» айына 4,5 миллион доллар сарптайт. Демек, ал иш-каналарда иштеген жарандардын айлык акылары да «Кумтєрдїн» эсебинен болуп жатканы талаш-сыз. Мындан сырткары ошол эле ишканалардын мамлекетке тєлєй турган салыктары єзїнчє кеп кылууга арзыйт. Анан ушун-дай чоў иштерди жасап жаткан, жыл єткєн сайын єнїгїїнїн їс-тїндє келе аткан ишкананы улут-таштыруунун шылтоосу менен талап-тоноп жок кылууга негиз барбы? Жол берїїгє болобу? Ал-бетте, жок. Анткени элибиз дагы мурдагыдай караўгы эмес, ким-дин ким экенин жана ким эмне максатта аракет жасап жатканын тїшїнїп калды. Элибиз азыр бир ууч топтун кызыкчылыгы їчїн эмес, жалпы мамлекетибиздин кызыкчылыгы їчїн иштеп жат-кандарды колдойт. Андыктан «Кумтєрдїн» єлкєбїзгє жасап жаткан эмгеги менен ага каршы чыгып келгендердин буга чейин-ки ишмердїїлїктєрїн тараза та-шына салып кєрсєк эле, барды-гы алаканга салгандай ачык бо-луп калат.

“Газпромго” Жонубуздун Териси сЫйрЫлГанча араКеТ КЫлЫп чурКашЫбЫз КереК

Князевди шпион Же ТЫўчЫ деп аТап КойсоК болоТ

Экономикалык серепчи Базарбай Мамбетовдун айтымында, “Кыргызгазды” “Газпромго” сатуу чечими абдан туура болду. Бул тууралуу ал “Азаттык” їналгысына билдирген.

Эксперт Газпром Кыргыз-стандын рыногуна 2006-жылы келген жана ошондон баштап єлкєгє келип аткан бїт нефтеп-родуктулардын 76� берїїдє. “Бїгїн Кыргызстанда А-92 бен-зиндин бир литр баасы 38 сом болсо, ошол эле бензиндин Та-жикстандын Душанбесинде баа-сы биздин сом менен алганда 63 сом. Ошону биз тїшїнбєй атпайбызбы. Биз “Кыргызгаз-ды” “Газпромго” сатканыбыз эў туура болду. Бул стратегиялык жогорку маанидеги экономи-калык иш деп ойлойм. Тилек-ке каршы, биздин саясатчылар жана депутаттар жана оппози-

циядамын деген куру сєз сїй-лєгєндєрдїн кєбї бул маселени тїшїнбєй эле ар нерсени айты-шып, элдин мээсин айлантып атышат. Жанагы газ тїтїктєрїн 40 жылдан ашуун эч нерсе кыл-ган эмеспиз. Советтер союзунда курулган бойдон калды. Ошонун баарын газпром модернизация кылып, жаўы трубаларды коюп, жаўы жабдыктарды коюп иш-тетели деп атат. Экинчиден, їз-гїлтїксїз, дайыма Кыргызстан-га газды берип турам деп атат. “Газпром” азыр Арменияга 189 доллардан берип атат. Белорус-сияга 160 доллардан берип атат. Биз болсо бир тууган деп айткан кошуна Єзбек республикасынан 284 доллардан алып атпайбыз-бы? Мен дагы айтып коёюн - бул тїбєлїккє келе турган инвестор. Биз жонубуздун териси сыйрыл-ганча аракет кылып чуркашы-быз керек “Газпромго”, - деген пикирин айтты.

- Александр Князев аттуу саясат таануучу Кыргыз-станда бир да позитив жок экенин айтып, єлкє-нїн келечегине залакасын тийгизе турган кептерин билдириптир. Анын сєзїн-дє канчалык мандем бар?- Князев деген - бул провока-

тор. Ал єзї Кыргызстанда чоўой-со да туулуп єскєн жерин жаман-даганды токтотпой келет. Князев буга чейин биздин мамлекет їчїн бир да жакшы оюн айткан эмес. Ошондуктан аны шпион же тыў-

чы деп атап койсок болот.

- Аны талдоочу деп айтып жїрїшєт. Чын эле Князев кайсыл бир тармак боюн-ча экспертпи?- Талдоочу деген эч качан бир

жактуу гана пикир айтпайт. Кня-зев кєптєн бери эле Кыргызстан-га каршы саясат жїргїзїп жїрєт. Анын сєзїнє маани бериштин кереги жок. “Суу ичкен кудугу-на тїкїргєн” адамды уккандан пайда жок.

Бакыт БЕКТУРОВ

20-декабрь, 2013-жыл

6 арам ой

АсКер БАзАсы чыгАрыЛсА, КыргызстАНды КрИзИс КАптАЙБы?КЫргЫзСТАН АСКЕр бАзАСЫН ЧЫгАрАТ

2013-жылы кыргыз бийлиги дїйнє жїзїндє мїмкїн эмес деп эсептелген кадамга барды – єз аймагынан АКШ аскер базасын чыгаруу чечимин кабыл алды. Май айында Премьер-министр Жантєрє Сатыбалдиев “Ма-нас” эл аралык аба майданын-дагы транзит Борбору боюнча АКШ менен тїзїлгєн келишим-ди денонсациялоо жєнїндє мый-замды колдогон Єкмєттїн токто-муна кол койду. Ал эми ноябрь айында ТИМ жетекчиси АКШ-нын Кыргызстандагы элчисине “Манас” транзиттик жїк ташуучу Борбордун ишин токтотуу туура-луу нотаны тапшырды.

ЭКСпЕрТТЕр АКш АЙМАКТАН КЕТпЕЙТ

ДЕгЕН пИКИрДЕОкуянын ушундай єўїттє єнї-

гїшї кєптєр їчїн кїтїїсїз жаг-дай болду. Анткени ушундай че-чимди ишке ашырууга борбор-азиялык чакан мамлекеттин эрки да, кїчї да жетерине ишенбеген-дер кєп болгон. АКШ башка чєл-кємдєгї аскер базасын єз эрки менен жапкан учурлар тарыхта болбогонун эске алып, АКШнын биздин аймакты жєн эле таштап кетип каларына ишенбегендер андан да кєп болчу. Бул жєнїн-дє “Экономист” журналы жазган: “АКШ єкмєтїнїн улук єкїлї Оо-ганстандан чыгып кеткенден ки-йин да аскерлер Борбор Азияны таштабайт”. Бирок америкалык тарап кыргыз бийлигинин чечи-мин тїшїнїї менен кабыл алды.

Ошондой болсо да, ар кандай кєз карашты тутунган эксперттер база жабылбайт деген пикирлер-ди айта башташты. Транзиттик борбордун ишин токтотуу туура-луу расмий нотаны тапшырардан бир ай эле мурда белгилїї сая-сий серепчи Валентин Богаты-рев америкалык базанын Кыр-гызстандан калар-калбасын эч ким билбейт деген: "Келишимди денонсациялоо жєнїндє парла-менттин токтому даярдалып жат-канына карабастан, Пентагондун бул логистика точкасынын Кыр-гызстанда калар-калбасын, калчу болсо, кандай формада каларын

эч ким ишенимдїї айта албайт”. “Базаны чыгаруу тууралуу айтуу азыр эртелик кылат. Америка-лыктар бул тууралуу билишет, же болбосо, єздєрїн кооптондурбай турган чараларды кєрїїгє даяр-данып жатышат”, – деди эксперт. Кыргыз тарап “Манас” транзит Борборунун чыгаруу, же калты-руу маселесин чечїїгє таасир эте албайт деп айтуу менен эксперт єлкє бийлигинин мїмкїнчїлїк-тєрїн жалпысынан терс баалады. Бирок иш жїзїндє кыргыз тарап Борбордун ишин токтотуу жє-нїндє билдирїїнї расмий тїрдє тапшыргандан соў эксперттер та-рабынан бул маселенин оў чечи-леринен кїмєн санаган пикирлер айтыла баштады.

Ошол эле эксперт Богатырев мырза Кыргызстан бийлигинин бардык бутактарын катуу сын-доого єтїп, єлкєдє їчїнчї рево-люция болорун алдын ала айта баштады. А тїгїл ал президент Атамбаевдин ыйгарым укукта-рын токтотуунун їч жолун су-нуш кылды.

ЭКСпЕрТТЕр єзДєрї КИМДЕр?

Валентин Богатыревдин пики-ринин олуттуу экенин эске алып, бул эксперттин єзї ким экенине жана анын сєздєрїнє канчалык деўгээлде ишенїїгє болоруна да токтоло кетїї туура болуп турат.

Валентин Богатырев єлкєдє-гї таанымал саясат талдоочу-лардын бири болуп саналат. Ал «Перспектива» аналитикалык консорциумунун жетекчиси, ал жазган 150дєн ашуун макалалар ата-мекендик жана чет єлкєлїк басылмаларда жарыяланган. Бо-гатыревдун калем астынан чык-кан макалаларды талдай келсек, ал єлкєнїн бардык эле бийлик бутактарынын даректерине сын айтып келатканын байкайбыз.

Богатырев президент жєнїн-дє айта келип, Атамбаевдин кор-рупцияга каршы кїрєштє катуу чараларга барып жатышы тї-бї анын єзї їчїн начар натый-жаларга алып келерин белги-лейт. Атамбаев президенттик шайлоодо жеўип чыккан кезде эле бул эксперт мындай деген: “Атамбаев президент болуп шай-ланганы менен саясий жактан да,

моралдык жактан да ал утулду. Ал эми моралдык жактан утул-ду дегеним – саясатчылардын єздєрї да, “административдик ресурс” да, башка жарандар да шайлоонун кандай єткєнїн жак-шы билишет.”

Эксперт президенттин теге-региндегилерди да минтип каа-рыйт: “Чиновниктер, президент-ти курчагандар чынында лидер-дин єзїнє, анын миссиясына карата оппозициялык маанай-дагылар”.

Єзїнїн акыркы билдирїїлє-рїнїн биринде эксперт парла-мент тууралуу мындай дейт: “Азырынча башкаруучу коали-ция жок. Башкаруучу коали-ция кызмат їчїн єз бийлигин сатууда, парламентаризмди са-тууда”. Буга чейин 1,5-2 жыл мурда ал бир нече жолу парла-мент жок жана жакынкы мез-гилде ал єзїн єзї таркатат деп айтып, Жогорку Кеўешти анти-конституциялык деп мїнєздєгєн. Бирок андан бери эки жыл єттї, ал эми парламент таркаган жок, иштеп жатат.

Богатырев Премьер-министр-дин дарегине да сын айтат. Анын божомолу боюнча аскер база-сын чыгаруу жєнїндєгї чечим 2013-жылдын кїзїндє Сатыбал-диевдин єкмєтїнїн иштен чеги-нїїсїнє алып келиши керек бол-чу. Эксперт премьер-министр-лердин ишин дїўїнєн, бери де-генде тай каларлыктай баалайт. Ал Сатыбалдиевди 2013-жылы экономикада эгемендик жыл-дары болуп кєрбєгєндєй єсїш болгондугу їчїн сындайт. Ошол эле учурда Бабановдун тушунда экономика тїшїп кеткенде, Бо-гатырев: “Бул жылда экономи-канын тїшїп кетиши системдїї мїнєзгє ээ эмес... єкмєттїн єзї-нїн ишине байланыштуу анын иштен чегинїїсї тууралуу масе-лени кєтєрїї їчїн бїгїн эч кан-дай негиздер жок”,- дейт. Сыя-гы, Богатырев їчїн 2013-жылы экономиканын 10 пайызга єскє-нї кїтїлбєгєн окуя болсо керек.

Анткени ал 2012-жылы “келерки жылы биздин экономика жогору-лабайт” деп кесе айткан эле.

Жада калса, Бишкек шаары-нын мэри да Богатыревдун сы-нынан четте калбай ал Бишкек мэри, чынын айтканда, шаардын турмушуна байланыштуу маселе-лерди чечпейт дегендей пикирин айткан.

Мына ушунун баары, эксперт-тин пикири боюнча, 2013-жыл-дын кїзїндє єлкєнїн жарылуусу-на алып келиши керек болчу. Кыргызстанда социалдык-эко-номикалык кырдаал начарламак. Жарылуунун факторлору катары Богатырев тємєндєгїлєрдї кел-тирет: “Бул - гидроэнергетика жана ага байланыштуу бардык нерселер... Бул – “Манас” аэро-портундагы аскер базасы, ке-чээги чечим менен, менимче, бул база жабылбай эле ачылып жа-тат; бул – Бажы биримдиги жа-на анын тегерегиндеги бардык маселелер; жана бул – Кытай Эл Республикасынын тєрагасынын Кыргызстанга расмий сапар-га келиши менен курчуй турган саясий таасир этїїнїн жалпы темасы”.

Тегерек столдордун бирин-де сїйлєгєн сєзїндє Богатырев 2013-жылдын кїзїндє «Кыр-гызстандын Бажы биримдиги-не кирїїсїнє каршылык саясий акцияларга єтєт”, ага “калктын улутчул маанайдагы бєлїгї жана Бажы биримдигинен запкы тарта турган, же буга чейин запкы тарт-кан ишкерлер” катышат” деген.

Эксперттин жалпы маанайына караганда ал єлкєдєгї кырдаал-дын курчушун єтєт каалаганы байкалат. Бирок, Богатырев їчїн тилекке каршы жана єлкє їчїн тилекке жараша, анын олуялык-тары ордунан чыккан жок. Учу-рунда Богатырев да, анын теге-региндегилер да 2005-жылдагы революцияны да, 2010-жылдагы революцияны да алдын ала айта алышкан эмес. Ошондуктан ал-дын ала айткандарынын кєпчї-лїгї аткарылбаган Валентин Бо-

гатыревду кїчтїї эксперттердин катарына кошуп жїргєнїбїздїн єзї таў калыштуу. Ал єзї да єзї тууралуу: “Мен деги эле эч кан-дай божомолдорду жасабайм, анткени мен политолог эмесмин” дегени бар.

єЛКє КУргУЙгА КУЛАп бАрАТАбЫ?

Абройлуу чет єлкєлїк инсти-тут “Бирлик – Единство” геосая-сат изилдєєлєрї Борбору ноябрь айында “Кыргызстанда америка-лык таасирдин жїзї” деген изил-дєєнїн жыйынтыктарын жарыя-лады. Анда Богатыревду биздин республикада иштеген америка-лык лобби катарына кошушкан: “«Перспектива» аналитикалык консорциум (жетекчиси В. Бо-гатырев) америкалык элчилик менен тїздєн-тїз кызматташып, АКШнын ар кыл структуралары-нан каржы алат, бирок, ал грант эмес”.

Бул Борбордун байкоолорунун кынтыксыздыгына кепил боло албайбыз, бирок, єкмєттїк эмес уюмдар жана Валентин Богаты-рев сыяктуу “эркин эксперттер Кыргызстан менен АКШ орто-сундагы мамилелерге от коюуга аракеттенип жатышканы бай-калып эле турат. Алар бийлик бутактарын бири-бирине кай-раштырып, калк арасында Бажы биримдиги жєнїндє жана Кум-тєрдїн жабылып жаткандыгы тууралуу ушак-айыўдарды тар-катышууда. Ушундан улам бул эксперттин єз єлкєсїнє жакшы-лык каалабай тургандыгын бай-каса болот.

Мырза Богатырев акыркы кез-де кєптєгєн ырайы суук божо-молдорду айтты: социалдык-эко-номикалык кырдаал начарлайт, министрлер кабинети иштен че-гинет, парламент таркатылат, ал эми президент їчїнчї револю-циядан кийин кызматтан кетет. Бирок анын бул олуялыктары-нын бири да аткарылган жок.

Акинай АЙДАРОВА

20-декабрь, 2013-жыл

7

«Эр мїдїрїлїп эл тааныйт»

журналист катары президент А. Атамбаевдин айрым иштерине, сїйлєгєн сєзїнє бир жылдан бери кыйла эле сын айтып келдим эле, эми анын 2013 жылдын 16- декабрында «Ала-Арча» мамлекеттик резиденциядагы єткєн маалымат жыйынындагы сїйлєгєн сєздєрїнє, журналисттердин берген жоопторуна, келечектеги максаттарына ыраазы болуп жибип отурган чагым. «туураны – туура, жакшы ишти – жакшы!» -деп калыс сєзїмдї айтканга жарабасам пайгамбар жаштан єтїп калганда атадан калган нарктан тайган болбоймунбу. «Бузулаар їйдїн карысынан калыстык кетет»- деп келишкен бизден мурда єткєн улуу муундар. Биз улуу муундагылар адилет сєздї айтып турбасак кийинки муундар кєп учурда курчтук, омуроолоп коомго бїлїк салып жиберээрин кєрїп-билип калдык го акыркы жылдары.

арданганда

КелдибеКовдун ЖубайЫ америКа базасЫ менен КЫрГЫзсТанГа КорКунуч ЖараТКЫсЫ Келеби?

Кыргызда «Аял жакшы, эр жакшы» деген кеп бар. Эзелте-ден кыргыз элинин аттуу-баштуу адамдарынын ємїрлїк жарлары єтє сыпайы, каада сактаган, са-бырдуу, акылгєй келишкен. Алар мындай сапаттары менен ємїр-лїк жолдошторунун колуна кол, бутуна бут болуп беришкен. Эч качан элдин алдына чыгып алып жулунуп сїйлєгєн эмес. Тилекке каршы кыргыз элинин дагы бир таанымал жигити Акматбек Кел-дибековдун жубайы Аида Ток-томатовада мындай сапаттардан ныпым эч нерсе жок экендиги билинди. Анын Акматбек Кел-дибековду эки айга камоо боюн-ча соттун чечими чыккан кїнї журналисттердин бардыгын ти-зелетем деп кара кєз айнекти та-гынып алып жулунганы жогорку даражалуу кызматтарда иште-ген чиновниктин аялына тапта-кыр коошпой турган. Ошондон бери Аида айым «Аял їйдїн ку-ту» экендигин унутуп, ємїр бою мамлекеттик кызматтарда иш-теп жїрїп топтоп алган байлык-тарын бир четинен сатып, акча-сына тїштїк жергесинде тїрдїї митингдерди, акцияларды уюш-туруп жїрєт. Мунусу дагы эч нерсе эмес. Акыркы бизге жет-кен маалыматтарга караганда Аида Токтоматова тар чєйрєдє

«Америка базасы жєн кетпейт» деп кыйытып айткан экен. Кы-зык?.. Эч кандай саясаттан ка-бары жок Токтоматова Америка базасы жєн кетпей тургандыгын кайдан билет болду экен? Эмне-ге таянып мындай маалыматты айтып жїрєт? «Кїлгєндїн бил-гени бар» деген кеп бар. Анын сыўары мындай маалыматты айтып жаткан Токтоматовада да кеп бар болушу мїмкїн. Албетте, анысын Аида айым ачык айтпа-сы турган иш. Бирок, анын мын-дай маалыматынын артында эм-не жатканын боолголосо болот. Адегенде Акматбек Келдибеков коррупцияга шектелип камал-гандан берки анын тарапташ-тарынын жасаган кадамдарына жакшылап баам салып кєрєлї. Чоў ата сакалы ээгине бїтїп кал-ган эле аксакал Иосиф Аттоку-ров аттуу тарапташы «Биз керек болсо согуш ачабыз, адегенде їч облустун администрацияларын басып алып, андан кийин бор-бордук бийликти кулатабыз» деп чамынганы жалпы кыргыз эли-нин эсинде. Ал эми Аида айым-дын бардык журналисттерди, Келдибековго ким каршы болсо бардыгын тизелете тургандыгын билдирген. Демек, мындай ради-калдуу билдирїїлєр бекер жери-нен чыккан эмес. Токтоматова жетектеп жаткан Келдибековдун тарапташтарынын билдирїїлє-рї анын Америка базасы боюнча айткан маалыматы менен байла-нышы бар болушу толук мїмкїн. Балким Аида айым Америка ба-засын калтырууну кєздєгєн кїч-тєрдїн жардамы менен Келдибе-ковду бошотуу максатын жїзєгє ашыргысы келип жаткан болушу мїмкїн. Мындан улам бул адам-дардын єз кызыкчылыктары їчїн Мекенин да садага чапкан-га даяр экендиктерин билсек бо-лот. Андыктан алардын чыныгы максаттарын жакшы билбестен, арттарынан ээрчип жїргєн ме-кендештерибиз кеч болуп кала электе туура жолду тандашат деп їмїт этип туралы.

келдиБековдун Басылмалары жасалма номинацияларды

мырзакматовго ыйгарганда...Ємїр бою мамлекеттик кыз-

матта жїрїп миллионер болууну турмуш жїзїндє далилдеген Ак-матбек Келдибековго караштуу “Арена.kg», «Фактор.kg», “Таян.kg» аталыштагы басылмалар жыл жыйынтыгын чыгарышты.

Ага ылайык, “Жылдын Руха-нияты” номинациясына Оштун эски “кожоюну” Мелисбек Мыр-закматов татыптыр. Мелисбек Жоошбаевич мэрликтен кєчї-гї шыпырыларын туюп, 2-де-кабрдагы митингде Келдибеков-ду колдоп сїйлєгєнї маалым. Ошондогу “эмгеги” їчїн минтип сыйлык алып отурат. Кут бол-сун! А.Келдибековдун сыйлыгын алып гана тим калбастан, аны колдогон митингге адам алып чыгыш їчїн ири каражат алганы тар чєйрєдє айтылууда. “Унчук-паганы – макул болгону” демек-чи, Мырзакматов жогорудагы маалыматка жооп кайтарган жок.

Ушул эле басылмалар “Жаш ли-

дер” номинациясын Ош шаардык кеўешиндеги “Улуттар Биримди-ги” фракциясынын єкїлї Шай-лообек Атазовго ыйгарыптыр. Сот Атазовдун мамлекет каража-тын максатсыз пайдаланганын ырастап, аны бир жылга шарт-

туу кесип, їй-мїлкїн конфиска-ция кылгандан кийин ага мын-дай наамдын берилиши, аталган басылмалардын кайсы бир сая-сатчылардын кызыкчылыгы їчїн гана “Жыл мыктыларын” жасал-ма тїрдє тандаганы ушул эмеспи?

АттАНып чААп БерЭЭрБИз БИз дАгы

Президент Алмазбек Атам-баев мамлекет башчысы катары 2-жылдын ишмердигинде ошол маалымат жыйынында айткан-дарына айрыкча кайсыларына ыраазы болдум, эмесе кеп ошол жєнїндє болсун. Ажобуз: «єк-мєт башчысы Ж. Сатыбалдиев-дин жана анын орун басары Т. Сарпашевдин мыйзам бузуула-ры аныкталса алар сєзсїз жаза-ланат» -деп кесе айтыптыр. Ба-ракелде! Ж. Баласагын бабабыз «балам бол башка бол, баарына мыйзам бирдей!» -дегендей, пре-зиденттин Ж. Сатыбалдиев ме-нен Т. Сарпашевге карата жого-руда айтканы «кимиси болсо да мойнуна кылычты шилтеймин! -дегендей туюндурду. Бул маселе боюнча эми иш тиешелїї орган-дардын иш аракеттерине жараша болоору шексиз. Мїмкїн тиеше-лїї органдар ишти будамайлап, караны ак кылып жибериши мїмкїн. Эгер иш ушундай болсо анда президентти сєзгє калтырып коёру шексиз. Бирок, далай эр-кектердин «алласын оозунан тї-шїргєн», башкы прокурор Аида Салянова карындашым тескери ишке бара койбос.

Президент А. Атамбаев бажы

биримдиги туурасында мындай дептир. «кимдир бирєєлєр биз менен макулдашпай «дарожный карта» -дегенди тїзїп коюшкан имиш. Биз ага жол бербейбиз. Биз бажы биримдигине Кыргыз-стандын кызыкчылыгы канаат-тандырылгандан кийин киребиз. Мен ушунчалык курчуп, такша-лып калдым мага эч ким кысым кєрсєтє албайт» -деди.

«Ат мїдїрїлїп жер тааныйт, эл мїдїрїлїп жер тааныйыт» -деген кыргыз макалындай А. Атамбаев 2-жыл ичинде кєп мїдїрїлдї, би-

рок, кыйла такшалды. Чынын ай-тыш керек, ал тышкы саясатта Ал Украина президенти Виктор Яну-кович сыяктуу «Евро ассоциация-сына киребиз» деп Ноябрь айы-нын акырында Литванын борбор шары Вильнюста єткєн саммитке барып, андан айнып, бир апта єт-пєй кайра кечээ жакында Моск-вага В. Путинге «жан соогалап»

(Уландысы 12-бетте)

20-декабрь, 2013-жыл

88

“ЖЫЛДЫН МЫКТЫ АЙЫМ ЫРЧЫСЫ” íîìèíàöèÿñûíà Êàíûêåé òàòûäû

“Айбат” коомдук саясий гезити Республикалык “Айбат” коомдук саясий гезити Республикалык деўгээлде чыкканына бир жыл толуп, жыл деўгээлде чыкканына бир жыл толуп, жыл жыйынтыгын чыгарды. Бул бир жыл аралыгында єлкєнїн саясий, социалдык, экономикалык єлкєнїн саясий, социалдык, экономикалык жана маданий жагында эмгектенип келе жаткан жана маданий жагында эмгектенип келе жаткан инсандардын жакшы жагы болсо мактап, инсандардын жакшы жагы болсо мактап, туура эмес иштерин сындап келди. Эми жыл туура эмес иштерин сындап келди. Эми жыл соўунда алардын мыктыларын гезиттин “aibat.соўунда алардын мыктыларын гезиттин “aibat.kg” порталынан бир ай бою окурмандардын kg” порталынан бир ай бою окурмандардын добушу аркылуу тандады. Ушул сурамжылоонун добушу аркылуу тандады. Ушул сурамжылоонун натыйжасынан кийин 18-декабрь кїнї Абдылас натыйжасынан кийин 18-декабрь кїнї Абдылас Малдыбаев атындагы опера жана балет театрында жыл мыктыларына номинация тапшыруу жыл мыктыларына номинация тапшыруу аземин уюштурду. Анда эмесе жыл мыктыларын аземин уюштурду. Анда эмесе жыл мыктыларын жана иш-чара туурасында фотобаянга кїбє жана иш-чара туурасында фотобаянга кїбє болуўуздар...болуўуздар...

“ЖЫЛДЫН МЫКТЫ МЕЦЕНАТЫ”

íîìèíàöèÿñûíà “Á¿òê¿ë ä¿éíºë¿ê æàøòàð àññàìáëåÿñû” êîîìäóê óþìóíóí

æåòåê÷èñè Ñàèä Áàþìè òàòûäû

“ЖЫЛДЫН МЫКТЫ ДИЗАЙНЕРИ” íîìèíàöèÿñûíà

Àíæåëèêà Áåêáîëèåâà òàòûäû

“ЖЫЛДЫН МЫКТЫ ИШКЕР АЙЫМЫ”

íîìèíàöèÿñûíà “Àñûëàé” áàëà áàê÷àëàðäûí íåãèç人÷¿ñ¿

ÿëæàí Ìîëäîãàçèåâà òàòûäû

“ЖЫЛДЫН МЫКТЫ ЖАШ САЯСАТЧЫСЫ”

íîìèíàöèÿñûíà “Áèð Áîë” ñàÿñèé ïàðòèÿñûíûí æàøòàð êàíàòûíûí ëèäåðè

Àòàé Áåéøåíáåê óóëó

“ÆÛËÄÛÍ ÌÛÊÒÛ ÌÛÐÇÀ ÄÅÏÓÒÀÒÛ” íîìèíàöèÿñûíà ÆÊ äåïóòàòû Äàñòàí Áåêåøåâ òàòûäû

“ÆÛËÄÛÍ ÌÛÊÒÛ ÀÉÛÌ ÄÅÏÓÒÀÒÛ” íîìèíàöèÿñûíà ÆÊ äåïóòàòû ×îëïîí Ñóëòàíáåêîâà òàòûäû

“ÆÛËÄÛÍ ÌÛÊÒÛ ÈØÊÅÐ ÌÛÐÇÀÑÛ” íîìèíàöèÿñûíà êîîìäóê èøìåð æàíà èøêåð Àñêàð Ñàëûìáåêîâ òàòûäû

“ÆÛËÄÛÍ ÌÛÊÒÛ ÌÈÍÈÑÒÐÈ” íîìèíàöèÿñûíà Òûøêû èøòåð ìèíèñòðè Ýðëàí Àáäûëäàåâ òàòûäû

“ÆÛËÄÛÍ ÌÛÊÒÛ ªÊ̪ÒÒ¯Í ÛÉÃÀÐÛÌ ÓÊÓÊÒÓÓ ªÊ¯Ë¯ (ÃÓÁÅÐÍÀÒÎÐÓ)” íîìèíàöèÿñûíà ªêìºòò¿í Òàëàñòàãû ûéãàðûì ºê¿ë¿ Êîéñóí Êóðìàíàëèåâà òàòûäû

“ÆÛËÄÛÍ ÌÛÊÒÛ ÌÛÐÇÀ ÛÐ×ÛÑÛ” íîìèíàöèÿñûíà Àñêàò Ìóñàáåêîâ òàòûäû

“ÆÛËÄÛÍ ÊÓÐÓËÓØ ÊÎÌÏÀÍÈßÑÛ” íîìèíàöèÿñûíà “Äèàíóð” êîìïàíèÿñû òàòûäû

“ÆÛËÄÛÍ ÌÛÊÒÛ ÑÀßÑÈÉ ÏÀÐÒÈßÑÛ” íîìèíàöèÿñûíà “Àòà Ìåêåí” ïàðòèÿñû òàòûäû

“ÆÛËÄÛÍ ÌÛÊÒÛ ÔÐÀÊÖÈßÑÛ” íîìèíàöèÿñûíà “ÊÑÄÏ” ôðàêöèÿñû òàòûäû

“ÆÛËÄÛÍ ÌÛÊÒÛ ÀÂÈÀÊÎÌÏÀÍÈßÑÛ” íîìèíàöèÿñûíà Êûðãûçñòàí àâèîêîìïàíèÿñû òàòûäû

а

99

20-декабрь, 2013-жыл

“ЖЫЛДЫН МЫКТЫ ИНСАНЫ”

íîìèíàöèÿñûíà ÆÊ äåïóòàòû Êàðãàíáåê Ñàìàêîâ

“ЖЫЛДЫН МЫКТЫ ДАНАКЕРИ”

íîìèíàöèÿñûíà È÷êè èøòåð ìèíèñòðèíèí áèðèí÷è îðóí-áàñàðû

Áàêòûáåê Æóñóáàëèåâ òàòûäû

“ÆÛËÄÛÍ ÌÛÊÒÛ ÝÊÑÏÎÐÒ ÊÎÌÏÀÍÈßÑÛ” íîìèíàöèÿñûíà “Øîðî” êîìïàíèÿñû òàòûäû

“ÆÛËÄÛÍ ÌÛÊÒÛ ªÍįЯ¯×¯ ÊÎÌÏÀÍÈßÑÛ” íîìèíàöèÿñûíà “Êóìòºð” êîìïàíèÿñû òàòûäû

“ÆÛËÄÛÍ ÌÛÊÒÛ ÓÞËÄÓÊ ÎÏÅÐÀÒÎÐÓ” íîìèíàöèÿñûíà “Î!” êîìïàíèÿñû òàòûäû

“ÆÛËÄÛÍ ÑÀßÑÈÉ ÊÛÉÌÛËÛ” íîìèíàöèÿñûíà “Êàëûñ” ñàÿñèé êûéìûëû òàòûäû

“ÆÛËÄÛÍ ÌÛÊÒÛ ÊÛÐÃÛÇÑÒÀÍÄÀÃÛ ÝË×ÈËÈÃÈ” íîìèíàöèÿñûíà Êûòàé ýë÷èëèãè òàòûäû

“ÆÛËÄÛÍ ÌÛÊÒÛ ÊÐ ªÊ̪үͪ ÊÀÐÀØÒÓÓ ÌÀÌËÅÊÅÒÒÈÊ ÀÃÅÍÒÒÈÃÈ” íîìèíàöèÿñûíà ÊÐ ªÊ̪үͪ ÊÀÐÀØÒÓÓ ÀÐÕÈÒÅÊÒÓÐÀ, ÊÓÐÓËÓØ ÆÀÍÀ ÒÓÐÀÊ ÆÀÉ-ÊÎÌÌÓÍÀËÄÛÊ ×ÀÐÁÀ ÌÀÌËÅÊÅÒÒÈÊ ÀÃÅÍÒÒÈãè òàòûäû

“ÆÛËÄÛÍ ÌÛÊÒÛ ÃÅÇÈÒÈ” íîìèíàöèÿñûíà “À÷ûê ñàÿñàò ïëþñ” ãåçèòè òàòûäû

“ÆÛËÄÛÍ ÌÛÊÒÛ ÌÀÀËÛÌÀÒ ÀÃÅÍÒÒÈÃÈ” íîìèíàöèÿñûíà «Ìaalymat.kg» àãåíòòèãè òàòûäû

“ÆÛËÄÛÍ ÌÛÊÒÛ ÐÀÄÈÎÑÓ” íîìèíàöèÿñûíà “Ìè¢ Êûÿë” ðàäèîñó òàòûäû

“ÆÛËÄÛÍ ÌÛÊÒÛ ÒÅËÅÊÀÍÀËÛ” íîìèíàöèÿñûíà “ÝëÒД òåëåêàíàëû òàòûäû

20-декабрь, 2013-жыыыыыыылылылылыллллл

20-декабрь, 2013-жыл

10 сырткЄйгЄй

tOUR DE «МИгрАНт» …

Тарыхтын азган актай доорун-да орус калкы менен жетимиш жылдай «бардык пролетариат-тар бириккиле» деген ураандын астында алгалаган доордон эге-мендикке кїтїїсїз єткєн КМШ єлкєлєрї їчїн Россия азыр деле єгєйдєй туюлбайт. Ар бир улут-тун єкїлдєрї кадыресе кенен кирип чыгып турганга мїмкїн-чїлїк бар. Деген менен эмгек мигранты болуп кїн єткєрїї же убактылуу жалданма жумуштар-ды аткаруу кєп эле тїйшїктєрдї жаратат. Кєз карандысыз журна-лист Мелис Кыязов Россия жер-гесине барып мекендештердин боёк кошулбаган турмушу менен таанышып, «Айбат» гезитинин окурмандары менен єз кєргєн билгендерин бєлїшїп турмай болду. Алдыда Мелис мырзанын алгачкы Орусия таасирлерин су-нуштайбыз.

Мигрантташуунун алгачкы кадамы Кыргызстанда жїргєн-дє эле «…орустар кыргызга єтє орой мамиле жасайт экен, до-кументтерин айрып салат экен» деген жагымсыз сєздєрдї кєп ук-чумун. Москвага келээрим менен бир чети диктатуралык режимге алдын ала даяр болуп, полиция кєрсєм итиркейим келчї болду. Москвага келгенде абадан кере-кере дем алаардан мурун доку-ментиўди ирээтке келтирип ал-басаў тумчугуп калуу коркуну-чу бар экенин сездим. Анткени, аэропорттон баштап эле орус-тардын бир чети тажагандай, экинчиден жек кєргєндєй маа-най менен Орто Азия калкына болгон чєгїўкї кабагы байкала баштайт. Башка єлкєлєргє деле кыйратып кєп чыкпагандыктан бир беткей чечим чыгарбай коё турайын. Себеби, жакында эле боордош эл элек деп безеленген казак элине бараарда чек арадан кармап алып, мындан да жаман кабыл алган. Балким чек ара, єтє сакчыл объект болгондуктан ушундай мамиле болоор деген тыянакка келдим.

Аэропорттон келгендеги миг-рациялык баракчаны жети кїн-гє чейин каттоого койбосоў чоў жаза кїтїп турат, андыктан би-ринчи кезекте каттоодон єтїїгє туура келди. Аны болсо эч ка-чан эч ким кандайдыр бир мам-лекеттик мекеменин каалгасын сагалабастан эле алеки заматта акча менен ортомчу кыргыз жи-гиттери бїтїрєт. «Регистрация» деген мен їчїн єтє маанилїї куш тилиндей кагазды алып кенени-рээк басып кыргыз мигрантта-рынын кїнїмдїк ташпиши менен тааныша баштадым. Орусиядагы Кыргызстан Москванын борбор-дук райондорунун биринде жай-гашкан ВДНХ деп аталчу жерде

«Кыргызстан» кєргєзмє-соода борбору деген имаратка алгач-кы жолу баш багып, кадимкидей Кыргызстанга келгендей боло тїштїм. Комуз кїїсї жаўырып жылуу тарткан эки кабаттуу зал-да єўчєй кыргыз колоритин ча-гылдырган туш кийиздер, буюм-дар, мамлекеттик желек илинип турат. Бул имарат Москвадагы кыргыздар їчїн єзгєчє маани-лїї экендигин дароо эле баамда-дым. Жетекчилиги деле ичинен жаап алып, сыртка «кароолчу» кыздарды кайтартпастан эши-гин кенен ачып ар ким єз жуму-шу менен алек. Бишкекте салтка айланып калгандай ийменип «…Баланча Тїкїнчоевич ордунда бекен?» деп сурай турган деле киши кєрїнбєйт. Кыргызстан-да жїргєндє Москва кыргызда-ры тууралуу кєп адамдан кеўеш алып, кыргыздардын башын би-риктирип, коомдук иштер менен алектенген, жалпайтып айтканда кыргыздардын лидери керек де-сем баары эле Кожоев Кубаныч-бек деген мырзанын дарегин таап ошол кишиден маалымат алсаў болот дегенинен ал кишини из-деп таптым.

Кубанычбек мырза мен ойло-гондой эки кабат эшиктин ар-тында эмес экен. Бєлмєсїнїн эшиги ар дайым ачык, кабылда-мага келген ар бир адам менен жеке олтуруп, арыз-муўун угуп ошого жараша иш алып барган бир мїнєз, карапайым адам. Ал-гачкы эле сєзїбїз «Кыргызстан» кєргєзмє-соода борбору туура-луу болду. Анткени Орусиянын борборунда Кыргыздын їйї, ма-данияты, адабияты, тарыхы бар экендиги менин кызыгуумду арт-тырды. Кубанычбек мырза бул имараттын тарыхын баштан ая-гына чейин айтып, кандай мээнет менен тїптєлгєнїн жана бутуна тургандан кийин рейдерлик ча-буулга кабылгандыгын баяндап берди. Бул чоў тема, кийинче-рээк єзїнчє сєз болсун.

«Кыргызстан» совхозуна сая-кат Маектешим жеке эле Моск-ва кыргыздары эмес жалпы Рос-сиялык кыргыздардын учурдагы абалын, мекендештердин келече-ги тууралуу сєз козгоп олтуруп абдан маанилїї бир маалымат-ты ачыктады. Илгери тапкан-та-шыганыбыздын бардыгы меники эмес Совет єкмєтїнїкї деп ком-мунизм кура албай убараланып жїргєндє Компартиянын «Бор-бордук Россиянын кара топурак-туу эмес жерлерин єздєштїрїї» чечими боюнча Кыргыз ССРне Ярославль облусунан эки сов-хоздун жерин єздєштїрїї беки-тилген. Аталган аймакка Кыргыз ССРнин каражатынын эсебинен короо-сарайлар, єндїрїш объ-

ектилери, кєп кабаттуу їйлєр курулган экен. 1976-жылдары Кыргызстандык куруучулар сов-хозду єздєштїрїп, жаўы имарат-тар салынып, ошол кезде Совет-тик Кыргызстандын намысын, аброюн кєтєрїптїр. Мына ошол совхозду кєрїп келїї їчїн Ярос-лав облусуна сапар алдык.

Москва шаарынан Ярослав-га чейин кыргыздар унаа менен жол сурап бара жаттык. Совхоз єзї чакан болгону менен жол катар сураган жїргїнчїдєн тар-та МАИ кызматкерлери, май куюучу станцияларынан, жїк ташуучу автоунаа айдоочулары да «Кыргызстан» («Киргизия» эмес) деген совхоздун кайсыл жерде жайгашканын дыкаттык менен тїшїндїрїп берип жат-ты. Атїгїл МАИ кызматкерле-ри кыргыз конок экенсиўер деп бир топко узатты. Ярослав облу-су Кыргызстан менен Союз ке-зинде эле ымалалаш болуп, эки шаардын тургундары бири-би-ри менен тыгыз катташып турчу дешет. Азыр да бул облустун бор-борунда Кыргызстандан келген тургундар жїздєп саналат. Жол боюнда боз їй келбетинде жасал-ган кєк тїстєгї аялдама жол жї-рїїчїлєрдїн кєзїнє дароо уру-нат. Арыраак жагында чоў тамга-лар менен кашкайып МСП «Кир-гизстан» деп жазылып турат. Ал жол менен жїрїп олтуруп акыры совхоздун єзїнє жеттик. Айыл боюнча жалгыз Базарбай аттуу саанчы-оператор бизди тозуп алды. Кара-Суу районунун Ма-ды айылынан келип, Кыргызстан совхозунда эмгектенгенине беш жылдын жїзї болуптур. Чаканы-раак бєлмєдє кыргызча эт асып, чайын демдеп отурган Базарбай менен бир топко баарлаштык.

Базарбай сАЛИБАеВ, россиядагы «Кыргызстан» муниципалдык айыл-чарбачылыгынын саанчы-оператору:

- Базарбай мырза, канча жыл болду бул жакта эм-гектенгениўизге- Ярославга келгениме беш

жылдай болду. Айылда илгертен совхоздо чарба иштерин иштеп кєнїп калганмын. Союз ыды-рап кеткенден кийин жашоо та-таалдашып кетпедиби. Ар кай-сы жумуштарды иштеп, аягында Ярославга «Кыргызстан» деген совхозго мал чарбачылыгына су-нуш тїшкєндє таў калдым. Сов-хоз деген тїшїнїк бизде жогол-гонуна канча болгон? Анан Кыр-гызстандын бир облусуна кетип жаткандай эле сезим менен келе бердим. Жаман болгон жок. Ба-ла-чакага, їй-бїлєєнї бакканга жетээрлик маяна алам. Жумуш кадимкидей бир тартипте жїрєт. Кыргыздардан азыр жалгыз мен-мин. Айрым жалкоолор бул жак-

ка келип иштегиси келбей кетип калышат.

- Эгер, Кыргызстандан ме-кендештерибиз кєчїп кел-чї болсо совхоздун кандай мїмкїнчїлїктєрї бар? - Бул жерде башкысы айыл-

чарбаны єнїктїргєнгє шарт бар. Жерлер абдан кєп, иштесе болот. Картошка, дан эгиндерин єс-тїрсє болот. Суу бир аз тартыш бирок, жамгыр кєп жаагандык-тан кайрак эгин деле тїшїмїн мол берет. Андан сырткары мал чарбачылыгына абдан ыўгай-лашкан. Сарайлар кеўири, жем-чєптєн проблема жок. Жайында жайыттар абдан кенен. Биз неги-зи мал жандуу калк болгондук-тан ойлойм мал чарбачылыгын єнїктїрїп кетїїгє мїмкїнчїлїк абдан кенен.

- Бул жер борбордон єтє эле четте эмеспи?- Москва дїйнєдєгї ири шаар-

лардын бири. Болгону Москва-дан 200 чакырым алыстыкта. Электричка, поезд дегендер ушул жерден єтєт. Жеке эле Москва эмес Свердловск, Чита, Архан-гельск жана башка кєп жерге темир жол рейстери жїрєт. Ав-тобустар деле каттайт Ярослав-га чейин. Биз Ярославга чейин поезд менен барабыз. Ал жер деле єндїрїшї кенен, соода-са-тыкка ыўгайлуу жер. Облустун борборуна чейин 70 чакырым жол жїрєбїз.

- Кыргызстан муници-палдык айыл-чарба меке-месин акционерлештирип сатыкка жарыялаганын билесиз да? - Ооба. Чарбаны толугу ме-

нен кошо сатыкка койду деп жа-тат. Акционерлештирилчї болсо кыргыздын жигиттери эле алга-ны ыўгайлуу болмок. Анткени, биринчиден Кыргызстандын бул жерди єздєштїрїїгє морал-дык укугу бар. Себеби, кезегинде кыргыздар курган бул совхозду. Эми башка бирєє сатып алса аты да єзгєрєт, биздин мекендеште-рибиз да кєп мїмкїнчїлїктї кол-дон чыгарат. Кожоев Кубаныч-бек деген жигит бул долбоорду ишке ашыруу їчїн болгон мїм-кїнчїлїгїн жумшап, кыргыз-дарды бириктирип, Ярославдын администрациясы менен жолугу-шуп жатат. Эми башка мекендеш-тер колдоп берсе болот эле. Де-милгечи Россиянын айланасына кыргыз борборун турукташты-руу татаал эмгек. А бирок жак-шы ниет, жарым ырыс дегендей, мал жандуу бир ууч кыргыз їчїн шарты бар, жери кенен єз мекен-дештерибиз куруп берген сов-хозду колго алып иштетїї мїм-кїнчїлїгї турганда аны колдон чыгарып жиберїї абийир алып келбейт. Кубанычбек мырзанын єзїнє бул демилге боюнча кыс-кача суроо салып пикирин угуп кєрдїк.

– Кубанычбек Шералие-вич, Ярославдагы «Кыр-гызстан» совхозу (МСП) чынында табиятынан мал-жандуу келген кыр-гыз калкы їчїн ыўгайлуу єрєєн экен. Демилгени кє-тєргєнїўїзгє канча уба-кыт болду жана колдоо

таап жатабы?- Биз ал чарбанын тарых-тар-

жымалын жакшы билебиз, ан-дыктан бат-бат барып кабар алып турабыз. Анткени, бул чар-ба да кыргыз элинин Союз уба-гынан калган тарыхый мурасы десе болот. Бул чарбаны курууга канчалаган адамдар катышкан, эбегейсиз эмгек кеткен. Биздин милдет єткєндєрдїн мурасын, Ярослав жергесиндеги кыргыз изин, тарыхын сактап калып, мїмкїн болсо єнїктїрїп, кийин-ки муунга єткєрїп берїї. Ошон-дон улам, айыл-чарбасын єнїк-тїрїї машакаттуу жумуш болсо да, долбоор тїзїп, ошо чарбаны єнїктїрсєкпї деп бел байлаган-быз.

- Жергиликтїї калктын башка улуттарга болгон кєз карашы ар дайым эле тїз боло бербейт эмеспи? Кыргыз мекендештери-биз бєтєн жерде, чарба-кер болсо кодуланып кал-байбы? - Аны да ойлондук, бирок бул

жерде «кыргыз» деген сєзгє, улутка жергиликтїї эл 35 жыл-дан бери кєнїп калышыптыр. Эгер, кыргыздар кєчїп келсе жергиликтїї эл єгєйлєбєй тур-гандыгын айтышты. Бул масе-лени район жетекчилеринин, депутаттарынын алдында да кє-тєргєнбїз, баардыгы колдоо кєр-гєзїп, єгєйлєєлєр болбой тур-гандыгын белгилешкен. Бирок баары бир, кайда жашабасак да, єзїбїздїн їрп-адаттарыбыз ме-нен бирге эле ошол жердин мый-замдары менен жашаганга аракет кылыш керек да.

- «Кыргызстан» совхозун кыргыз калкынын упайы-на алып калууга расмий бийлик таасирин кєрсє-тїп, каржылаганга мїм-кїнчїлїгї барбы, кайры-лып кєрдїўїздєрбї?-Биз азыр базар экономика-

сында жашап жатабыз, эч жерде бекер нерсе жок. Бул чарбаны да заманга жараша єнїктїрїї за-рыл, долбоор жазып айыл-чар-баны єнїктїрїї боюнча феде-ралдык программаларга кирги-зип дегендей. Єзїўєргє белгилїї, Россиянын айыл-кыштактарын-да эл турбай, кєбї шаарларга жылып кетишїїдє, айыл-чарба маселеси оор. Бирок, кыргыздар келип єздєрї курган чарбаны єздєштїрсє, губернатор да, орус єкмєтї да колдоо кєргєзєєрїн айтышкан.

- Жеке ишкерлер єз дара-метиўиздер менен инвес-тициялап, ишке ашырып жатсаўыздар келечегин кандай элестетесиз- Россияда кыргыздын саны

арбын болуп калды, кєбї жаран-дык да алышты. Элдердин чарба-га келишинен мурун келе турган адамдарга биринчи иретте жу-мушчу орундарын, їй-бїлєєлє-рї їчїн жашоо шарттарын тїзїп берїї зарыл. Ансыз айыл-чарба-га эч ким барбайт. Бул чарбанын келечегин бир эле мал же эгин менен элестетпестен, комплекс-тїї єнїктїрїї боюнча долбоор-дун їстїндє иштеп жатабыз.

Мелис КЫЯЗОВ, Москва шаары

20-декабрь, 2013-жыл

111111

Òолук аты: Ìàéêë

Äæåôôðè Æîðäàí

Баскетболдогу позиöиÿсы:

êîðãîî÷ó

Боþ: 1,98 ì

Ñалмагы: 98 êã

ÁËÈÖ-ÀÍÊÅÒÀ

спорт

спорт сїйїїчїлєрї їчїн баскетболдо єзїнїн чеберчилиги менен кєптєгєн ийгиликтерди багынтып келген Американын Нью-Йорк штатынан чыккан, алгылыктуу баскетбол оюнчусу Майкл жордан тууралуу маалымат бермекчибиз. Майклдын спорттун бул тїрїнє кантип аралашканы, ийгиликтерди кандайча жараткандыгы жєнїндє кызыксаўыз, анда тємєнкї макала сиздер їчїн.

ИЙгИЛИККЕ АЛгАЧКЫ КАДАМ

1963-жылы 17-февралда Нью-Йорк шаарында тєрєлгєн. Майкл кичине кезинде эле анын їй-бї-лєсї Тїндїк Каролинага кєчїп кетишет. Єзїнїн алгачкы тобун 1,73 сантиметр бою менен мек-тепте окуп жїргєн кезинде атаан-дашынын топ салган шакекчеси-не салган.

Кичине кезиндеги эў сїйїк-тїї оюндарынын бири бейсбол болгондуктан аны абдан мыкты ойногон. Атасы їйїнїн аркасы-на єзїнєн улуу агасы Лари ме-нен баскетбол ойноо їчїн ата-йын аянтча жасап берген. Ошон-дон тарта Майклдын баскетбол-го болгон сїйїїсї кїндєн-кїнгє кїч ала берген. Мектепте окуп жїргєндє эле кєптєгєн бейсбол боюнча мелдештерге катышып келген. Бирок бейсбол оюну боюнча жакшы жыйынтык чы-гараарына кєзї жетпеген Майкл, єзїн баскетболдон да сынаганды эп кєрєт. Ошентип, баскетболго жакындай баштаган. 1984-жыл-дан тарта баскетболдук карьера-сы башталат.

Эў Кєп АКЧАНЫ ЖАНА УпАЙДЫ бАгЫНДЫргАН

МАЙКЛУлуттук "Чикаго Буллз" бас-

кетбол командасында 13 мезгил ойногон. 1996-жылы Улуттук Баскетболдук Бирикмесинде эў

мыкты 50 оюнчунун катарын то-луктайт. Ал эми андан бир канча жылдан кийин Улуттук Баскет-бол командасынын эў кєп пай-да алып келген оюнчусу ката-ры саналып, командасына акча жаатында да, упай жаатында да кєптєгєн ийгиликтерди алып келип турган. 1998-жылдардын аралыгында биринчи беш оюн-чунун катарына кирип, Улуттук Баскетбол Бирикмесинин атагын алыска тааныткан оюнчу болгон. Ал жакта ойноп жїрїп Тїндїк Каролинанын Курама команда-сына киргенден кийин Майкл кєптєгєн упайларды єзїнїн жа-ўы кирген командасынын пайда-сына алып келет. Ал команданын башкы машыктыруучусу Декан Смит жаўы оюнчуларды араў де-генде єзїнїн командасына алып келгендиктен, бул жолу Жордан їчїн аябагандай чоў жетишкен-дик болгон десек жаўылышпай-быз. Майклдын бою 1,98 метр болгондуктан эч бир атаанда-шын алдыга чыгарбай, колуна тийген эле топту атаандашынын топ салгычын кєздєй ыргытып, єзїнїн командасына кєптєгєн упайларды алып келип, ре-корд койгон.

АТАСЫ єЛгєНДєН КИЙИН СпорТТоН

КЕТКЕНАндан сырткары 90-91, 91-

92 жана 92-93 їч оюн мез-гилинде да жеўишке жетиш-

кен. Ошентсе да, бардык нерсе Майкл ойлогондой болуп кет-кен эмес. Ага гольф оюнунан 100 миў АКШ долларын уттуруп жиберди деген кїнєєнї моюну-на илишкен. Бирок Жордандын жашоосунда мындан да жаман окуя болгон. Атасы машинасын-да эс алып уктап жаткан учурда, мээсине бирєє мылтык такап єлтїрїп кетип, ошонун азабын тартып, мїўкїрєп отурганда да-гы бир жакын адамы болгон до-сунан айрылат. Ошондон кийин ал спорттон кетїїнї чечет. Би-рок, Массалык маалымат кара-жаттарына спорттон биротоло кетишине атасы менен досунун єлїмїнїн эч кандай тиешеси жок экендигин айткан.

бАСКЕТбоЛго бАЙЛАНгАН ЖорДАН

Элди таў калтырганы анын кийинки "Чикаго Вайт Сокс" ("Chicago White Sox") бейсбол лигасы менен келишим тїзїїсї болду. Майкл ал командада ой-ноп, толгон-токой каталарды кетирген. Ошондо гана ал Чи-кагонун стадионунда Скотти Пиппен менен баскетбол ойноп 52 упайга ээ болуу менен бирге, дагы да болсо баскетболго бол-гон сїйїїсїнїн кїч экендигин єз кїйєрмандарына далилдеп берген. Ал тууралуу ар кандай ушак-айыў сєздєр болуп, жы-йынтыгында Жорданды кайра-дан Улуттук Баскетбол Курама командасына келип ойноосун су-ранышкан. Майкл єз командасы менен чогуу машыга баштаган-да анын кїйєрмандары сїйї-нїп "кайрадан ойнойт го" деген ойлор кеткен. 19 9 5 - ж ы л ы 19-март-

та тарап жаткан ушак-айыў сєз-дєр четке кагылып, Майкл 45-но-мер менен оюнга кайтып келген. 5-оюнда атаандаштарын 113-111 эсеби менен утушуп, Майкл 26,9 упайды єзї топтогонго жетиш-кен. Ошентип Чикагонун кура-ма командасы 3 мезгил бою єз атаандаштарын алдыга чыгар-бай утуп турушкан. Андан кийин Майкл эки мезгил кайрадан ко-мандасына кетип калат.

СпорТТо ЖАрАТКАН ЭрДИКТЕрИ

Майкл Жордан сегиз жыл-дан бери "Вашингтон Визардс" командасын финалга чыгаруу менен бирге Улуттук Баскет-бол Командасынын курамында чемпиондук наамды алып келет. Жордан бїгїнкї кїндє да жаўы рекорддорду коюп, єзїнїн кї-йєрмандарына баскетболдогу эрдиктерди кєрсєтїп, кїйєрман-дарынын сїймєнчїгїнє ээ болуп келет. Эки колу менен теў топту мыкты деўгээлде ойното алат. Ар бир мелдеште 1,98 метр бою менен бийикке секирип, укмуш-туудай єнєрлєрїн кєргєзїп, єз кїйєрмандарын таў калтырып келет. Эки колу менен топту ша-кекчеге каалагандай салгандык-тан, анын атаандаштарынын колдоруна топ тий-бей калган учур-лар кєп кезде-шет.

МАЙКЛДЫН ЖЕКЕ ЖАшооСУНАН КЫСКАЧА

МААЛЫМАТТАр

• Ìàéêëäûí æàíà àíûí àÿëû Õóàíèòàíûí ýêè óóë, áèð êûçû áàð. Áàëäàðûíûí àòòàðûí ºç¿ëºð¿í¿í ñàëòû áîþí÷à àòàøêàí: Äæåôðè Ìàéêë, Ìàðêóñ Äæåéìñ æàíà êûçû Æàñìèí Ìèõàèë. ¯é-á¿ëºñ¿ Õàéëåíä Ïàðêòà æàøàøàò.

• Àë ýìè èéãèëèêêå æåò¿¿ ¿÷¿í äàéûìà Êàðîëèíà øòàòûíûí "Áóêà" ôîðìàñûíäàãû êûñêà øûìûí êèéèï æ¿ðºò.

• Ìàéêë àòàñûíûí áèð æóìóøòó æàñàï æàòêàíäà òèëèí ÷ûãàðûï æèáåðìåé êºí¿ì¿ø àäàòûí òàðòûï êàëãàí. ªç¿ äà äàéûìà òîïòó øàêåê÷åãå ñàëààðäà òèëèí ÷ûãàðûï àëàò.

• 1996-æûëû êºã¿ëò¿ð ýêðàíãà ÷ûêêàí "Êîñìîñòóê áàñêåòáîë" ôèëüìèíå òàðòûëãàí.

• Îéíîîðãî æàêûí äàéûìà æóìóðòêà æåï àëàò.

• Àêèòà àòòóó èòè ìåíåí ýñ àëãàíäû æàêøû êºðºò.

Самара Саламатова

БАсКетБОЛ КОрОЛу

Майкл Жордан –

мыкты 50 оюнчунун катарын то-луктайт. Ал эми андан бир канча мыкты 50 оюнчунун катарын то-луктайт. Ал эми андан бир канча мыкты 50 оюнчунун катарын то-

жылдан кийин Улуттук Баскет-бол командасынын эў кєп пай-жылдан кийин Улуттук Баскет-бол командасынын эў кєп пай-жылдан кийин Улуттук Баскет-

да алып келген оюнчусу ката-ры саналып, командасына акча жаатында да, упай жаатында да кєптєгєн ийгиликтерди алып келип турган. 1998-жылдардын аралыгында биринчи беш оюн-келип турган. 1998-жылдардын аралыгында биринчи беш оюн-келип турган. 1998-жылдардын

чунун катарына кирип, Улуттук Баскетбол Бирикмесинин атагын чунун катарына кирип, Улуттук Баскетбол Бирикмесинин атагын чунун катарына кирип, Улуттук

алыска тааныткан оюнчу болгон. Ал жакта ойноп жїрїп Тїндїк Каролинанын Курама команда-сына киргенден кийин Майкл кєптєгєн упайларды єзїнїн жа-ўы кирген командасынын пайда-сына алып келет. Ал команданын башкы машыктыруучусу Декан Смит жаўы оюнчуларды араў де-генде єзїнїн командасына алып келгендиктен, бул жолу Жордан їчїн аябагандай чоў жетишкен-келгендиктен, бул жолу Жордан їчїн аябагандай чоў жетишкен-келгендиктен, бул жолу Жордан

дик болгон десек жаўылышпай-быз. Майклдын бою 1,98 метр болгондуктан эч бир атаанда-шын алдыга чыгарбай, колуна болгондуктан эч бир атаанда-шын алдыга чыгарбай, колуна болгондуктан эч бир атаанда-

тийген эле топту атаандашынын топ салгычын кєздєй ыргытып, єзїнїн командасына кєптєгєн

Элди таў калтырганы анын кийинки "Чикаго Вайт Сокс" ("Chicago White Sox") бейсбол лигасы менен келишим тїзїїсї болду. Майкл ал командада ой-ноп, толгон-токой каталарды кетирген. Ошондо гана ал Чи-кагонун стадионунда Скотти Пиппен менен баскетбол ойноп кагонун стадионунда Скотти Пиппен менен баскетбол ойноп кагонун стадионунда Скотти

52 упайга ээ болуу менен бирге, дагы да болсо баскетболго бол-52 упайга ээ болуу менен бирге, дагы да болсо баскетболго бол-52 упайга ээ болуу менен бирге,

гон сїйїїсїнїн кїч экендигин єз кїйєрмандарына далилдеп берген. Ал тууралуу ар кандай ушак-айыў сєздєр болуп, жы-берген. Ал тууралуу ар кандай ушак-айыў сєздєр болуп, жы-берген. Ал тууралуу ар кандай

йынтыгында Жорданды кайра-дан Улуттук Баскетбол Курама командасына келип ойноосун су-ранышкан. Майкл єз командасы менен чогуу машыга баштаган-да анын кїйєрмандары сїйї-нїп "кайрадан ойнойт го" деген ойлор кеткен. 19 9 5 - ж ы л ы 19-март-

колдоруна топ тий-бей калган учур-бей калган учур-колдоруна топ тий-бей калган учур-колдоруна топ тий-

лар кєп кезде-шет.

Самара Саламатова

20-декабрь, 2013-жыл

12 укуктук кеўеш

єз уКугуЎду БИЛИп АЛ!

суроо: «Мамлекетибиз эге-мендїїлїгїн алган соў кєптєгєн социалдык-экономикалык ста-билдїїлїк болбой, жыйынты-гында жетим балдардын жана ата-энелеринин кароосунан чы-гып калган балдардын саны кє-бєйїп кетти. Мындай балдарга билим берїї боюнча мыйзамдар барбы?»

жооп: Жетим балдарды жана кароосуз калган же майып бал-дарды жана єзгєчє тарбияга мук-таж болгон балдарды социалдык жактан коргоого алынуу боюнча укугу КРнын Конституциясы, Їй бїлє кодекси, башка ченем-укук-тук актылар менен кепилдик бе-рилген. Анын ичинде атап кеткен жетим, кароосуз калгандарга, ма-йып балдарга же єзгєчє бир тар-бияга муктаж болгон балдарга билим берїї, багуу жана тарбия

берїїсї дагы каралган. Бул атап кеткен мыйзамдарды ачып окуп кєрсєўїз балдардын укуктарын коргогон кєптєгєн жоболорду таба аласыз.

суроо: Жетим балдарга посо-бия берилеби?

жооп: Аз камсыз болгон їй бїлєлєрдїн балдарын социалдык жактан коргоо маселеси «Кыргыз Республикасында мамлекеттик жєлєк пулдар жєнїндє» мыйза-мында каралган.

Атап кеткен мыйзамдын 10-беренесине ылайык - ай сайын берилїїчї социалдык жєлєкпул алууга тємєнкїлєр укуктуу:

• ден соолугунун мїмкїнчїлїк-тєрї чектелїї, балдардын цереб-ралдык шал ооруусу менен оору-ган балдар жана ВИЧ-инфекция-сына чалдыккан же СПИД менен ооруган балдар - пенсиялык кам-сыздоого укугу жок болгондо он сегиз жашка чейин;

• бала кезинен I, II жана III топтордогу ден соолугунун мїм-кїнчїлїктєрї чектелїї адамдар - пенсиялык камсыздоого укугу

жок болгондо;• баккан адамынан ажыраган

балдар, жетим балдар - пенсия-лык камсыздоого укугу жок бол-гондо;

• ВИЧ/СПИДге чалдыккан энелерден тєрєлгєн балдар, - алар он сегиз айга толгонго чейин.

суроо: Мен єзїмдїн жерим-дин чыры боюнча айыл єкмєтї-нє арыз менен кайрылгам. Андан бери 3 ай убакыт єттї. Жообу да-гы эле жок. Негизи жоопту канча убакытта берїїсї керек?

жооп: 2007-жылдын 4-ма-йы N 67 «Жарандардын кайры-лууларын кароо тартиби жєнїн-дє» мыйзамынын 4-беренеси-нин1-пунктуна ылайык Кыргыз Республикасында ар бир жаран мамлекеттик бийлик органдары-на, жергиликтїї єз алдынча баш-каруу органдарына жана алар-дын кызмат адамдарына єзї же єзїнїн єкїлї аркылуу кайрылуу укугуна ээ, алар мыйзамда бел-гиленген мєєнєттє негизделген жооп берїїгє милдеттїї.

Жазуу жїзїндєгї кайрылуу мамлекеттик органга, жергилик-тїї єзалдынча башкаруу органы-на же кайрылууда коюлган масе-лелерди чечїї компетенциясы-на кирген кызмат адамына ке-лип тїшкєн учурдан тартып бир кїндїн ичинде милдеттїї тїрдє катталууга тийиш. Мамлекеттик органга, жергиликтїї єз алдын-ча башкаруу органына же ком-петенцияларына ылайык , кыз-мат адамына келип тїшкєн жазуу жїзїндєгї кайрылуу катталган кїндєн тартып 30 кїндїн ичинде каралат. Жарандын кайрылуусун чечїї їчїн атайын текшерїїлєр-дї (экспертизаларды) жїргїзїї, кошумча материалдарды суратып алуу же болбосо башка чаралар-ды кєрїї зарыл болгон учурларда даттанууларды чечїї мєєнєттєрї

демейдегиден башкача тартипте узартылышы мїмкїн, бирок ал 30 кїндєн ашпайт. Бул жєнїн-дєгї чечим мамлекеттик орган-дын же жергиликтїї єз алдынча башкаруу органынын жетекчи-си, кызмат адамы же болбосо ага ыйгарым укук берилген адам та-рабынан кабыл алынат жана арыз ээсине жазуу тїрїндє билдири-лет. Жазуу жїзїндєгї кайрылууда коюлган маселелерди чечїї бир нече мамлекеттик органдардын, жергиликтїї єзалдынча башкаруу органдарынын же кызмат адамда-рынын компетенциясына тиеше-лїї болгон учурда кайрылуунун кєчїрмєсї катталган кїндєн тар-тып беш кїндїн ичинде тийиштїї мамлекеттик органдарга, жерги-ликтїї єзалдынча башкаруу ор-гандарына же тийиштїї кызмат адамдарына жєнєтїлєт.

суроо: Мен соттолуп келген-мин. Азыр болсо соттолгон адам-дарды эч кандай жумушка албайт деп жатышат. Бул чынбы?

жооп: Конституцияын 42-бе-ренесинин 3-пунктунда ар ким эркин эмгектенїїгє, эмгекке жєн-дємдїїлїгїн пайдаланууга, кеси-бин жана иштин тїрїн тандоого, коопсуздуктун жана гигиенанын талаптарына жооп берген эмгек-тик коргоого жана эмгек шарт-тарына укуктуу. Мыйзам менен белгиленген жашоо минимуму-нан тємєн болбогон эмгек акы алуу укугуна ээ. Ал эми Кыргыз Республикасынын эмгек кодек-синин 9-беренесинде ар бир адам єзїнїн эмгек укуктарын жана эр-киндиктерин ишке ашыруу їчїн бирдей мїмкїнчїлїктєргє ээ. Эч ким жынысына, расасына, улуту-на, тилине, тегине, мїлктїк жана кызмат абалына, курагына, жа-шаган жерине, динге карата ма-милесине, саясий ынанымдары-на, коомдук бирикмелерге таан-

дуулугуна же таандуу эместигине, ошондой эле кызматкердин иш-тєє сапатына жана анын ишинин натыйжаларына байланышпаган башка жагдайларга карабастан алардын эмгектик укуктары жана эркиндиктери чектелїїгє же кан-дайдыр бир артыкчылыктарга ээ болууга мїмкїн эмес.

Кыргыз Республикасынын «Мамлекеттик кызмат жєнїн-дє» мыйзамынын 6-беренесин-де мамлекеттик кызматчыларга коюлуучу негизги талаптар ка-ралган. Алар тємєнкїдєй адам-дар мамлекеттик кызматчы боло алышпайт:

• Кыргыз Республикасынын жараны болуп саналбагандар;

• 21 жашка толо электер;• соттун чечими менен аракет-

ке жєндємсїз деп табылгандар, болбосо соттун чечими менен мамлекеттик кызматчы ката-рында ишти жїзєгє ашырууга же мамлекеттик кызматтын айрым кызмат орундарын ээлєєгє тыюу салынгандар;

• мыйзамда белгиленген тар-типте алып салынбаган же тын-дырылбаган соттуулугу барлар;

• ошол административдик кыз-мат оруну їчїн Кыргыз Респуб-ликасынын мыйзамдарында же кызматка кабыл алууну жїргї-зїп жаткан тиешелїї мамлекет-тик орган тарабынан белгилен-ген тиешелїї квалификациялык талаптарга ылайык келбегендер.

Мамлекеттик бийликке каршы кылмыш жасаганы їчїн соттуулу-гу бар адам, соттуулугу жоюлганы-на же алып салынганына карабас-тан мамлекеттик кызматта боло албайт. Демек, єзїўїздєр кєргєн-дєй соттуулугу бар адам мамле-кеттик кызматтарда иштей албайт бирок башка жумуштарга иштей бергенге толук укуктары бар.

Жазып алган Жыргал БЕРДиБЕКОВ

укук жана бизнести єнїктїрїї фондунун жергиликтїї ачыктуулук жана кызматташуунун демилгеси» долбоорунун консультанты Акжолтой Базаров элдерден келген айрым суроолорго жооп берет.

баргандай кадам жасаган жок. Тек, А. Атамбаев Кыргызстан-дын геосаясатта орчундуу ордун, айрыкча Кытай Эл Республика-сы менен чектеш жайгашкан тоо аймак (буферная зона ) экенине таянып, Бажы биримдигинде-ги Россия, Казакстан, Белорусь мамлекеттери менен теў ата ма-миле кылууну кєздєєдє. Анын їстїнєн мындан бир ай мурда Кытай бийлиги «Кыргызстан Бажы биримдигине кирбеши ке-рек» -деген ойлорун билдириш-кен болчу. Демек, Бажы бирим-дигинин атаандашы Кытай. Ушул єўїттє геосаясатта Кыргызстан-дын єз салмагы бар мамлекет. Муну А. Атамбаев жакшы тїшї-нїп тургандай сыягы. Ошондук-тан ири державаларга чєгєлєгї-сї келбейт.

Калп айткан менен болобу президент ошол жыйында ме-нин кесиптеш иним, азыр Моск-ванын бир ооруканасында жан

арга кылып жаткан, бирок акыры Тїркия мамлекетине тарып боо-рун алмаштырганга муктаж, «На-зар-пресс» газетасынын редакто-ру Кенжебек Арыкбаев жєнїндє « биз журналистке тезинен жар-дам берїїгє аракет кылабыз. Биз Кенжебектей журналисттен ажы-рап калгыбыз келбейт!» -дептир. Журналисттер ММК президент-ти «жерден алып кєргє, кєрдєн алып кєргє чапчу» элек, эми минтип кєптєгєн журналисттер-дин єтїнїчїн жерге таштабай А. Атамбаев айкєлдїк, боорукерлик кылып, К. Арыкбаевге кам кє-рїїгє убада берип отурат. Арга жок жїйєєгє жыгылат экенсиў, ыраазы болот экенсиў. «Сый-лагандын кулумун» -дейт кыр-гыз баласы. Президент ушинтип журналисттерди сыйлап жатса, тизгин тартпаска арга жок.

П р е з и д е н т А . Ат а м б а е в «2014-жылы регионалистер, ач кыйкырык-куу чирендер», жер-гиликтїї «княздар», митинг-чилер ички коркунучту жара-

та албай алсырап бара жатат» -дептир. Бул сєзїндє калет жок, регионалистердин Бакиевдик ре-жимди реставрациялоого канча-лык аракет жасашса да мїмкїн болбой калды. Бирок, бир кор-кунуч бар менин оюмча.

Келерки 2014-жылы АКШнын «Ганси» авиабазасынын чыга-рылышы менен Америкалыктар бийликтен кандайлар бир кый-кым издейт. Дал ошолордун фи-нансылык колдоосу менен мамле-кетти чайпалтканга аракет жаса-шы мїмкїн. Байлык, бийлик десе Шодокондун бїркїтїндєй жуту-нушкандар Кыргызстандын келе-чегине тїкїрїп коюшуп саткын-чылык кылып кетишет. Ушулар азыр тынчып турушканы менен ири суммадагы акча колго тийсе эле їндєрї бийик чыгып баштайт.

Кечээ Киев шаарындагы оп-позиция аталган кїчтєрдїн ара-сында Украинанын ички иште-рине тїздєн-тїз кийлигишип АКШнын мамкатчысынын орун басары В. Нуланд, Грузиянын

экс-президенти М. Сакашвили, АКШ сенатору Д. Маккейн «Ев-ро ассоциацияга єткїлє» -дешип элди тукуруп жїрїштї. «Демок-ратия!», «адам укугу!» -деп ураан чакырып жїргєн Америка кїн-дєн-кїнгє бетпактыкка, жїзїка-ралыкка барып жатат. Алар, Ук-раинадагы жасап жаткан ишти Кыргызстанда да жасашы мїм-

кїн. Эгер ошондой кырдаал тї-зїлсє «кїн-десе кїн, тїн десе тїн аттанып чаап берээрбиз» мам-лекетти чайпалтпас їчїн эгер, сиз коррупцияга болгон чабуул-ду мындан ары уланта берсеўиз президент мырза!

Жолдошбек ТОКОЕВ, журналист, публицист

«Эр мїдїрїлїп эл тааныйт»

АттАНып чААп БерЭЭрБИз БИз дАгы(Башталышы 7-бетте)

20-декабрь, 2013-жыл

13Жазгїл:

тагдыр

“КыздАр Эч КАчАН БОЮЎАрдАН АЛдырБАгыЛА!”

Атым Жазгїл, Жалал-Абаддан болом. Мындан 3 жыл мурун турмушка чык-кам. Кїйєєм экєєбїз сїйлєшїп жїргєн-дє боюман 4 жумалык кезинде алдырган элем. Азыр ошону бекер алдырыпмын ден єзїмдї жеп келем. Курсактагы баланын да каргышы тиет экен. Мына эми ошонун кесепетинен балалуу боло албай жатабыз.

Марска тєрєп эле алайынчы десем, туу-гандарым эмне дейт, досторума шылдыў болобуз, андан кєрє алдыртып салабыз, кийин їйлєнгєндє деле балалуу болгон-го жетишебиз деп мени бир жумада араў кєндїргєн. Баланы алдырткандан кийин эле ишибиз такыр оўолбой койду. Анан бир жылдан кийин Марс экєєбїз баш коштук. Мына быйыл экєєбїздїн їйлєн-гєнїбїзгє їч жыл болду. Мен келин болуп барган кїндєн бери эле кайненем менен келише албай койдум. Кайненем мени кї-йєємєн, кайнатаман кызганып ар кїнї ар тїрлїї чыр чыгарат, менин кылган иши-мен кынтык таап алып уруша берет. Ба-шында келин менен кайнененин илгертен келе жаткан конфликти деп жїргєм. Ки-йин урушубуз абдан кєбєйчї болду. Їйгє мен келгенде бир да тирїї гїл жок болчу. Кїнїгє жумуштан чыкканда гїл сатып ке-лип атып їйдє гїлдєр толуп калган болчу. Кїнїгє аларга суу куюп баламдай эле ба-пестеп багаар элем. Бир кїнї жумуштан келсем кайненем гїлдєрдїн баарын жулуп топурагынан ажыратып, эшикке ыргытып салыптыр. Ыйлагым келди. Кайненелик кылып атат го деп анда унчуккан жокмун.

Гїлдєрїмдї кайра отургузуп койдум. Чык-каны чыгып, чыкпаганы єлїп калды. Ара-дан 6 ай єттї, кайненем кїйєємдїн тап-канына кийлигишип, мага жаўы байпак алып берсе да чыр чыгара берет. Кїйєєм болсо кєнїп калыптыр. Ага башы да ооруп койбойт. Бир кїнї иштен келип манты жа-садым, кайнатам абдан даамдуу болуптур деп мантымды жакшы жеп атса кайненем дагы чыкты, “Сен мен жасаган тамакты та-кыр жебейсиў! Єлїп бара жатчудай болуп келиниў жасаган тамакты шумдук сукул-дап жеп атасыў го” десе эле кайнатам ор-дунан тура калып кайненемди бир чапты. Эртеси кайненем тєркїнїнє кетип калды. Булардын урушуна мен кїнєєлїї болуп калдым деп єзїмдї жеп жїрдїм.

Боюма бїттї, балалуу болот экенбиз деп жолдошум экєєбїз сїйїнїп жїргєн-бїз. Курсагымдагы балам 5 жума болуп калганда доктурга барсам, баламдын жї-рєгї сокпой, тїйїлдїктїн єсїшї токтоп калыптыр. Ичимди тазалаттым. Тазала-тып атып, биринчи баламды чанып бою-ман алдырткан кїндї эстедим. Ошондо кїйєємдїн сєзїн укпай эле тєрєп алсам эмне деп кєзїмєн жашым он талаа болуп ооруканадан чыктым.

Келип кїйєємє єксїп ыйладым, кай-натам, силер жашсыўар, кудагыйларга

айтпай эле кой, буюрса балалуу болуп калабыз деп жоошутуп койду. Ал ортодо кайненем кайра оокаттарын ташып кєчїп келди. Кайра тозок жашоо башталды. Кї-нїгє менин тапкан акчамды тактап сурап чогултканын кайра баштады. Кєрсє мен турмушка чыккычакты кїйєєм тапкан-ташыганын бир тыйынын коротпой кай-ненеме алып келип берип турчу экен. мен келгенден кийин акча азыраак алып келип калганына жини келип чыр чыгарып бу-ларды ажыраштырам деп жїрїптїр. Кай-ненем кайнатамдын экинчи аялы экен. Мурунку кїйєєсїнєн 3 баласы бар экен аларды кайнатам менен кїйєємдїн тапкан акчасы менен багып жїрїптїр.

Кийин ал кайненем єгєй экенин би-лип ичим сыздады. Албетте, єгєй єгєй-лїгїн эле кылат тура. Кїйєєм менен кай-натамдын тапкан ташыганын балдарына жумшап, алардын муктаждыктарын алып берип жїрїптїр. Акчасы тїгєнїп байкуш боло баштаганда їйгє сєлдїрєп келди. Анын єгєй экенин укканда ага таарынбай да калдым. Баса, бир кїнї мен жумушка барбай калган кїнї кайненем мончого кет-ти. Їйдї жыйнап атсам эле жїктїн їстїндє турган кайненемдин сумкасы кулап тїштї. Сумкасын алып коёюн десем эле ичинен менин сїрєтїм тїшїп кетти. Абдан таў калдым, сїрєтїмдї “Аалам сырлары” кєр-сєтїїсїндє чыккан кєзї ачыктардын даре-ги бар гезитке ороп алыптыр. Аны кєрїп нес болуп туруп калдым. Кєрсє кайненем балалуу болбой калсын деп кєзї ачыктар-

га барып жолумду буудуртуп жїрїптїр. Ошол кїндєн баштап кайненемди кєрєйїн деген кєзїм жок. Кїйєємє айтсам, ал мага такыр ишенбей койду. Їйдєгї уруш болсо кїндєн-кїнгє кїчєй баштаганынан улам кїйєєм да чыдабай кетип, экєєбїз батир-ге чыгып кеттик. Ал жакта кичине кєўїлїм жайдары болду. Кїйєєм экєєбїз теў бир курс дарыландык. Боюма бїттї, бул бе-шинчиси болчу. Бирок бул да 4 жумасынан кийин эле єспєй, жїрєгї сокпой калыптыр кайра тазалаттым. Мен їчїн гинекологго барып, анын креслосуна чыгуудан єткєн тозок жок бул дїйнєдє. Ар бир барганым-да кудайдан жалынам. Кайненем менин ба-ладан жолумду бууп атканда єзїнїн кызын менин ордума коюп койсо жакшы болмок. Эми жолумду ачтырайын деп, жакшы ка-сыйдачы молдо таппай жїрєм.

Балалуу болбогондон кийин їйдє бат-баттан эле чыр чыга берет экен. Кїйєєм-дїн да шагы сынып, мага сїйлєгїсї да келбей калды. Себеби анын досторунун аялдары биринин артынан бирин тє-рєп, конокко барсак балдардын кїлкїсї... Алардын ата-энесинин бактысын карап алып зээнибиз кейийт. Эми минтип дагы балабыздан кол жууп отурабыз. Сєзїмдїн аягында айтаарым, кыздар эч качан бою-ўардан алдырбагыла!

Бешик

Менин ата-энем алыста тургандыктан, бешигибизди кызымдын кыркы чыккан-дан кийин ата-энем, таенем алып келиш-ти. Ата бабанын салтын улап, бешик тою кїнї нан бышырылып, мал союлуп, айыл-апа, куда-сєєк, тууган-уруктар, тааныш-тар чакырылган. Жентек делип сары май омурулуп, дасторконго жер-жемиштер, боорсоктор, таттуулар тєгїлгєн. Кур кол келбей белек- бечкектерин ала келишкен коноктор наристени алкашып, бешиги-не боорсок, таттуу, мємє-чємєлєрдї ча-чышкан. Баланы бешикке кєптї кєрїп, кєп жашаган, кєп тєрєгєн, дєєлєттїї бай-бичеге салдырышат, биздин кызыбызды менин таенем жана жолдошумдун таене-си бєлєдї.

Эгер ымыркай кыз болсо – бешикке кайчы, сєйкє, шуру, эркек болсо – чїкє, камчы салынат. Оў-сол чїкєлєрдї бешик-ке салып, аны баш жагынан кєтєрїп «бар бол», «оў бол» деп эўкейткенде чїкєлєр їлтїккє тїшїп кетет. Баланы бєлєєрдїн алдында алгач бешикке ар кандай оорулар, жин-шайтандар жашынып калбасын деп арча менен бешиктин ичи-сыртын алас-ташат. Анан: «Шайтандар кач, кач, кач, ээси келди!» -деп алып барып жаткыры-шып, «Бешик апа, бек карма! Умай эне, уй-ку бер!» деп таўып коюшту. Бєлєп жаткан учурда ыйлаак болбосун деп оозуна боор-сок тиштеп алышкан эле. Андан соў отур-гандардын баардыгы баталарын беришти.

Бешик тууралуу педиатрлардын айты-мында, медицинада ушул убакка чейин бешикке каршы бир ооз сєз болгон эмес. Бешикке жаткан баланын асты дайыма кургак, жел тийип калуу коркунучу жок болот. Натыйжада, баланын уйкусу тынч болот да, ал ортодо эне жумуштарын бї-тїрїп алууга їлгїрєт. Бешикке жаткан ба-ланын башы чайпалып калат, буту тайтак болуп калат деген айрым жаш энелердин мындай пикирлерин да врачтар жокко чыгарышат. Эгер бешиктин балага терс таасир этїїчї кандайдыр бир кемчилиги болсо ушул убакка чейин медицинада жок дегенде бир жолу маселе кєтєрїлмєк . Эў башкысы, бешикке туура бєлєє зарыл. Се-беби, туура эмес бєлєнсє, балага зыяны тиет. Мисалы, жанынын тынчына карап эртеден кечке баласын бешикке жаткырып

койгон айрым энелер бар. Мындай учурда баланын башынын формасы бузулат. Же болбосо кєп жаткандан бала тердейт да, чечкенде шамалдайт.

бЕшИККЕ бАЙЛАНЫшТУУ ЫрЫМ-ЖЫрЫМДАр:

• Áåøèêòè êóðó òåðìåòñå áàëàëóó áîëáîé êàëàò äåãåí èøåíèì áàð.

• Áåøèêòè áèð óáàêòà ýêè àäàì ýêè áàøûíàí êºòºðáºéò. Áóë ñººê êîéãîíäî òàáûòòû ýêè áàøûíàí êºòºð¿ï áàðãàíãà îêøîøòóðóëóï, ñóóê êºð¿íãºíäºí óëàì ïàéäà áîëñî êåðåê.

• Áåøèêòè ý꺺ëºï òåðìåòêåí áîëáîéò.

• Áåøèêòè áóò ìåíåí òýýï æûëäûðãàíãà, ¿ñò¿íºí àòòàï

ºòêºí㺠áîëáîéò. Îøîíäîí óëàì áàëàíû áºëººðäº áºáºêò¿í ºç¿í äà áåøèêòèí ¿ñò¿íºí àëûï áåðèøïåéò.

• Áàëà áºëºíãºí áåøèêòè ñûðòêà àëûï ÷ûãà òóðãàí áîëñî, áèðèí÷è àÿê æàãûí ÷ûãàðàò.

• Áåøèê ñàòûï àëûï æàòûï ñîîäàëàøïàé, ñóðàãàí àê÷àñûí áåðèï àëûø êåðåê.

Самара САЛАМАТОВА

Кыргыздарда баланы бешикке салуу чоў той менен коштолот. ымыркайдын киндиги тїшїп, тєрєлгєнїнє жети кїн болгондон баштап бешикке салынат. Бешик наристени бакканга, таза кармаганга, уктатканга бир топ ыўгайлуу. салт боюнча бешикти тєрєлгєн наристенин таенеси алып келет. Ал эми наристенин бешикке салынган кїнїн бешик тою дешет.

15-ноябрь, 2013-жыл

14

- Кир їйгє, баланы кара.Кызым солуктаган боюнча їйгє кирип

кетти. Бешикти терметтиби, беркиси ый-лабай тып басылды.

- Бул эмнеў, жєн айтсаў болбойт беле?- Эмитен жел таман атасын тартса, ур-

баганда єбєйїнбї?!Атасын тартса, мени тартпай калсын.

Бул эмне дегени? Шарипага бир нерсе де-йин деп баратып, ошол боюнча сєзїм ай-тылбай калды. Анткени корообуздун чоў дарбазасы тарсылдады. Чоочун окшойт. Айылдагылар минтип тарсылдатышпайт. Дайыма ачык турган эшикти тїртїп эле кирип келе беришет. Шарипа кыздарына кирип, мен эшикти ачканы бастым. Дарба-заны ачып, бейтааныш жигитти кєрїп чо-чуп кеттим. Бул келген жигит Нурбегиме окшош экен, кєзї гана башкача. Нурбек-тин кєзї апамдыкына окшочу. Ушундай дагы окоштук болобу. Ал дагы тартынба-ган азаматтан экен. Биринчи жолу кєрї-шїп жатсак дагы єтє жакын адамындай кучакташып учурашты.

- Абдыбек аке, саламатсызбы! Мына, жолугушат деген ушул.

Бул эмнеге мынчалык кубанды? Сурай албадым, бирок їйгє киргизип, дасторкон жайдырдым. Жайын єзї айткыча сурага-ным жарабас. Бир аздан кийин анын айт-кандары оозумду ачырды. Мындай болот деп кїткєн эмесмин. Жалган дейин десем, Нурбегиме окшош. Мени издегенин, бир тууган санап, боор тартаарын дили менен айтса кантип ишенбейсиў.

- Ошентип сиздин атаўыз менен ажы-рашкандан кийин менин апама їйлєнїп, мен тєрєлїптїрмїн. Бирок экєєбїздїн атабыз менин апам менен дагы узакка жа-шай албай, дагы башка, єзїнєн алда канча кичїї кыз менен кетип калыптыр. Атам эсимде жок. Апам мени таенеме таштап, башка адамга турмушка чыгып, тєрєттєн каза болуп калат. Мен тагамдын колунда чоўойдум. Алар їйлїї-жайлуу кылышты, їйлєнтїштї. Таенем азыр токсондо, дале бакубат. Таенем менин баардык дїйнєм.

Мага атабыздын дарегин, сиздин бар эке-ниўизди айтып, каны бирге аталашыў ме-нен катышып, бир тууган болуп жїр деди. Бул айылга экинчи келишим, биринчи жолу келгенимде сиз Казакстанга кетип-тирсиз. Апаўыздын, иниўиздин кайтыш болгонун уктум. Мени жалгыз койбой, бир тууган аке-їкє болуп жїрєлї, - деп унчук-пай отуруп калды.

Бул жигиттин айтканын угуп отуруп, тообо дейин, башыма бир азыткы ой ке-ле калды. Менин жел тамандыгым атам-ды тарткан турбайбы. Бирок атама окшоп, мен балдарымды ар кайсы жерге ташта-ган жокмун.

Ал тєш чєнтєгїнєн бир сїрєттї алып

кєргєздї.- Муну караўызчы, сизге аябай окшош

экен. Атыбызды уйкаштырып, єзї койсо керек – Абдыбек, Алымбек деп.

Сїрєттї карасам, караанын таптырбай, аял ала берген, балдарым бар деп кабар албаган атабыздын дал менин курагым-дагы сїрєтї. Эскилиги эле болбосо, мен-ден айрып алгыс сулуу жигит жылмайып тїшїптїр. Аябай окшошпуз.

- Эми атабыз кайда экен? Мен элес-бу-лас эле билемин. Канткен боюнча бир кай-рылбай кетиптир.

- Аны таенемден дагы сурайм го. Жаўы табылган їкєм Нурбегиме окшоп турганы менен жїрєгїмдї жылытты.

- Алымбек, канча балаў бар?- Бир уул, бир кыз.- Аке деп єзїў келбесеў, мен кайдан би-

лет элем. Аталаш болсок дагы каныбыз бирге бир тууганбыз. Эми экєєбїз теў жалгыз эмеспиз, - дээрим менен ал тура калып мени кучактап, жашып кетти.

- Чын эле, эми жалгыз эмесмин. Менин дагы бир тууганым болсочу деп самап чо-ўойдум. Акем, бир боорум, сиз ишенбей, кабыл албай коёбу деп, жїрєгїм єйїгєнї дагы чын.

Мен дагы Алымбекти кучактап, далы-га таптадым.

- Сен Нурбегиме абдан окшош экенсиў.Ушинтип жаны табылган Алымбек їкє

мени тапканына, таанышып жанымда ба-бырашып отурганына барбалаўдап сїйї-нїп, ак дилинен сїйлєй берди. Далдаўда-ган ак кєўїлдїгїн байкаппы, же Нурбе-гиме окшош болгонунабы, каныбыз бир-гелиги тарттыбы, ал ачылып сырдашкан сайын мен дагы ага жакынсып, жїрєгїм жылыды.

- Аке, мына табышып алдык. Энебиз башка болсо дагы, атабыз бирге кандаш-пыз. Бири-бирибизге арка-жєлєк болобуз. Анан экєєлєп атабызды издейбиз.

Издейли дегенине мен ага таў калсам, ал болсо минтип айтканыма тїшїнбєдї.

- Издебей эле коёлу дегиўиз барбы?! Андай болбой, аке. Ал биздин атабыз да.

- Анда атабыз ата болуп эмнеге єзї биз-ди издебейт? Сен эч билбесеў, мен атам ке-тип калгандан кийин куса болуп, сагынып кїтсєм дагы келбей койгон. Атам келет деген їмїт менен чоўойдум. Анын келбей койгону їчїн издемек белем!

- Койсоўузчу ушундай сєзїўїздї. Ал бизди жарык дїйнєгє алып келди. Издеш – балалык парзыбыз.

Кабагымды бїркєп бурк эттим:- Атабыз аталык парзын аткарып коюп-

турбу.- Эми, Абдыбек аке, жашоодо ар кандай

болот экен. Эмнеге сизди издедим, эмнеге атабызды издегим келет...

Катылган героиндин сыры

сериал

(Сандан санга)

БУРУЛ БАЯН

Нурдан памирлик кыргыздарды абдан сыйлачу. Меймандос, кеў пейил, жаштары улуудан озунуп алдыўдан кыя єтїшпєйт. Кыргыздын илгертен келе жаткан нарк насили, унутулган салты буларда жакшы сакталган.

Афганистан менен чектешкен улуу Па-мило тїздїгїнє жайлоого чыгышкандар-га Нурдан кєп жолу ун алып келип малга алмашкан. Ал жерден єзї теўдїї тажик жигити Карамшо менен таанышып кал-ган эле. Ал Союз єлкєсї тарай электе Ош-ко машина менен барып тажик базасынан жїк алып келчї экен. Ошондо кыргызчаны їйрєнїп алыптыр. База жоюлгандан бери бул дагы жумушу жок калып, жайлоодо бирєєлєрдїн малын багат экен.

Нурдан Мургабдын базарчасында отур-гандардан укту. Карамшо буларга кайра-кайра дайындаптыр. Єзїн Хорогддо кїтє-рїн, келээри менен токтолбой ошол жакка барсын дептир. Ал ичинен кымыўдады. Демек иш оўунда окшойт. Ошондой эле болсун. Машина деги чыга берет. Антке-ни Тоолу Бадахшандын борбору болгон Хорох шаарына чейин дагы їч жїз чакы-рымдан ашык жол жатат.

Базарда отурушкан аялдар Нурданга шектїї карап калышты. Дайыма ун алып келчї эмес беле. Бул жолкусунда эч нерсе-си жок єзї эле келиптир. Оштон тєрт жїз чакырым жол басып жинди киши эле ку-руу келбесе, балким бул жигиттин бир бил-гени бардыр. Саткан эч нерсеси жок эми Хорохгко кетип жатат. Ошо мурду орок-той болгон тажик жигит менен шынаар-лашып єтє эле жакын болуп кетишти. Соо эмес булар. Балким жанагы «балакетке» аралашып калышканбы. Болбосо Нурдан, саткан эч нерсе жок, эмнеге Хорохгко эки колун чєнтєккє салып бара жатат. Базарча-да отурган аялдардын баары ушинтип ой-лошту. Ошол ойлошкондорун билгизмек-сен болушту. Ээ мейли, ар ким кандай акча таап тиричилигин єткєрєт, єздєрїнїн иши.

Нурданды Батыш Памирге кетїїчї жол боюнан машина тозуп турду. Ал єзїн-єзї негедир тїшїнє албай таў калды. Эмне-

ге ушул жолку сапарында бардык нерсеге саресеп салып, табиятка суктануусу тара-байт. Катаал климатка ылайыкташып єс-кєн, Памирден башка эч жерден учуратпа-ган чєптєргє чейин кєўїл бурду. Бозоргон боппоз кум таштуу жерде ала-чокул болуп чєптєр, кымындай болгон гїлдєр єсєт. Га-димурч, терс-кен, кызыл-бурма, мамыры-кумуру, ноктек, макмал гїл, куртка деген чєптєр калориясы кїчтїї келип, жеген мал эттен тїшпєй кыштан жакшы чыгат. Мал эти дагы даамдуу болот. Ноктек чєп сєєм-чє эле бар. Єтє кичинелигине карабастан бир сабагында тырмактай болгон он жети жалбыракчасы бар. Кырмызы тїстїї гї-лїнїн желекчеси бир муунчалык чыкпа-ганына карабастан он бир бєлїккє, кээси андан дагы кєп бєлїккє бєлїнїп, бир ки-чине топ гїлдї тїзєт. Сарыгїл – узунду-гу сєємєйдєй болгон беш желекчеси бар

бармак басымдай гїл ачкан, сабагынан тєрт-бештей кымындай болгон бутакчалар чыгып тырмактай болгон жыйырма тогуз жалбыракчасы бар сары гїлдїї чєп. Курт-ка – жер менен жер болуп жабыша єскєн, чоўдугу темене кєзїндєй болгон жылдыз-ча сымал жалбыракчасы бар кипкичине-кей мала кызыл тїстїї гїл ачкан чєп. На-зиктигине карабастан жоон тамыры тереў кетип куураганда кєп чогултуп алып отко жакса таптуу келет.

Кыштактын тїгєнє бериш жерин Кара-Дємєр аташат. Ийри-буйру болуп аккан суунун єйїз-бїйїзїндє жээги агара шору чыгып турса дагы ошол жерде айдагандай сыўары табигый єскєн макмал гїл деген кырмызы тїстїї гїл жайнайт. Жамгырга, суукка, ал тїгїл кар жааса дагы бїрїшїп калбастан желекчеси бажырайып сеўселет. Жыпар жыттуу макмал гїлїнїн узундугу

бир карыштан бир аз эле ашат. Нурдан машина кїтїп кєпкє туруп кал-

ды. Ал кырмызы тїстєгї жайнаган гїл-дєрдї суктана карады. Тим эле талаа бе-тин бербейт. Жыты болсо буркурайт. Ал табиятка таў калды. Климаттын катаал-дыгына кара дагы ушуга ылайыкташып єскєн Памир гїлдєрїнїн назиктигин, єз-гєчєлїгїн кєр. Нурдан Памирде єскєн гїлдєр, чєптєр башка эч жерде єспєгєнїн байкады.

Нурдан жолдо келе жатышкан эки аял-ды жана эшек арабаны кєрдї. Арабада толтура салынган чаар сумкалар їйїлїп, эшекке он жашардай бала минип алып чы-быгы менен улам эшегин чапкылап теми-нип коёт. Чыбык тийгенде эшек катуураак басып кайра жайлайт. Бул эки аял Кара-Суудан болушат. Мургабтын базарчасында отуруп соода кылышпайт. Кара-Суу база-рынан толтура жїк алып келишип жаша-ган їйїнїн эшек арабасын алышат дагы тоо арасындагы чачыранды айылдарды кыдырып соода кылып келишет. Дагы жє-нєшкєн го. Ал айылдагыларда акча бол-богону менен малга, сары майга, курутка алмашышат. Аялдар эпчил болушат эмес-пи. Алаарын базардан арзан алышат дагы кымбат алмашып, Ошко алып барышып ойдогудай баага сатышат. Єзгєчє даамдуу болгондуктан май, куруту базарда єтїмдїї. Ушул экєє болушу оўой эмес, булардын кандай шуулдак экенин Нурдан жакшы би-лет. Экєє бир жолу чыныгы шуру мончок-ту Памирлик аялдардын мойнунан чечип алышып, ордуна кийим бере салышкан. Кийим жыртылат. Чыныгы шуру болсо жоготуп эле ийишпесе сынбайт, чирибейт, єўї єчпєйт, дайыма кымбат бойдон калат.

Келе жаткан эки аял Нурданды жак-шы таанышчу. Теў чамалаш болгондук-тан азилдешип калышат. Азыр да жакын келишкенде саламдан мурун шакылдап киришти.

– Сен эмне эч нерсеў жок жол боюнда сороюп турасыў?

– Ун алып келдиўби? Кимдин їйїнє тї-шїрдїў? Кан-чадан малга алмашасыў?

НАРКОТАШЫГЫЧТАР

(Сандан санга)

бУрУЛКАН бАКЕЕвА

Íàðêî ñîîäàãà àðàëàøóóíóí ýêè ãàíà æîëó áàð. ªë¿ì æàíà

ò¿ðìº. ¯÷¿í÷¿ æîëó æîê. Íàðêîçàòûí êîëäîíãîí äàãû, ñàòêàí äàãû ºç¿

àòàéûëàï æàð êûðûíäà òóðóï àëûï àæàëûíà áîé òàøòàãàí ìåíåí

áàðàáàð.

15-ноябрь, 2013-жыл

15сканворд

20-декабрь, 2013-жыл

16 шоу жаўылыктар

Ак-Òалаа райондук аймактык ооруканасы

ТЕНДЕр ЖАрЫяЛЫЙТ:1-лот. Äары дармек

2-лот. Òамак-аøтендер ак-талаа райондук

аймактык ооруканада 26 декабрь 2013-жылы саат

10:00дє єтєт.

байланыш телефондору:(0 3537) 92-1-65(0 778) 90-65-92

борбор каалабыздын №1 шаардык ооруканасынын врач-хирургу

МУСАЕв УЛАН жана КЕНЖЕКУЛов КУбАНЫЧТЫ

кирип келген жаўы жылы менен кут-туктайбыз. Улан Кубаныч сиздер кан-чалаган адамдын ємїрїн сактап, єзї-

ўїздєрдїн ишиўизге болгон мамиле-ўиздерди так аткарып кыргыз элине кызмат кылып келе жатасыздар. Ар

дайым жїзїўїздєрдєн кїлкї кетпесин бир тууган, ата-эне, їй-бїлєєўїздєр

менен бакубат жашоодо жашаўыздар.

КУТТУКТоо

МАстАпАеВА Бурулкан Ат-Башы району.Мусаев Улан жана Кенжекулов Кубанычка

тереў ыраазычылык билдирем. Ооруп жаным кыйналып Ат-Башы районунан келгем. Ке-лээрим менен жакшы мамиледе кабыл алышты. Єтїмє таш толуп кеткендигине байланыштуу

операция жасашты. Азыркы кїндє акыбалым абдан жакшы. Убак убактысы менен карашып текшерип жатат. Улан менен Кубанычтай врач-тарыбыз болсо єлкєбїздїн саламаттыгы бекем болмок деген ойдомун.

гїЛЖИгИТ САТЫбЕКов КоНцЕрТ бЕрЕТ“Мен сенден кетейин-

чи” деген ырым їчїн жыл-дын мыкты ыры наамын алдым. Азыр жаўы ыр-лар, жаўы чыгармаларын їстїндє иштеп атабыз. Шаўдуу ырлар чыккан-дан кийин пиар менеджер алдым. Негизи эле ар та-раптуу жанрда ырдоону чечтим. 24-декабрда боло турган отчёттук концер-тимди тартуулоо алдын-да турам. “Айзирек” деген аталыштагы аккордеондун коштоосундагы жаўы аль-бомдун бет ачары болот. Казакстанга чакыруулар болуп жатат ошол жака барсамбы деп да ойлонуп атам” – деп ырчы жигит биз менен ой бєлїштї.

«ЖИгИТИМ Аяз АТА» КИНоКоМЕДИяСЫ

ЖАрЫК КєрєТ 28-декабрдан тарта Назым

Меўдебаировдун “Жигитим Аяз Ата” аттуу кинокомедиясы про-катка берилет. Башкы ролду аваз Акимов жана Элиза Назаркуло-валар ойноду. Кинодогу башкы каарман єзїнїн сїйгєн кызы-на Жаўы жылга эмне белек бе-рээрин билбей Аяз Ата болуп бир ишке орношот. Ал эми кал-ган окуяны тасмадан кєрє ала-сыўар дейт режиссер.

МИрбЕК АТАбЕКов їЙЛєНДї

Кыргыз элинин кєўїл чордонунда болуп жїргєн тї-гєйлєр Мирбек Атабеков менен Мээрим Тєлєпберген 16-декабрда баш кошушту. Мирбектин сїйїктїїсї Кыр-гызстандагы БААКты бїтїрїп, учурда АКШда жашайт. Ал эми экєє їйлєнїї їлпєтїн март айында єткєрїїнї чечишти.

СКрИпКАЧЫ ЖУМАш ЖЕКЕ КоНцЕрТИН бЕрДИ

Кыргыздын жаш скрипкачысы Жумаш Дурусалиев Токтогул Сатылганов атындагы Кыргыз улуттук филар-монияда 18-декабрда жеке концертин берди. Ал учурда Британиядагы консерваторияда билим алып жатат жана бир катар эл аралык сынактардын жеўїїчїсї боло алды. Британиянын консерваториясынан билим алып жаткан кыргызстандык Жумаш Дурусалиев єз мекенинде жеке концертин берїїгє даярданууда. Анын скрипкага аяр ма-миле кылып, акырындык менен кармаганы эле музыка-га єзгєчє мамиле кылаарын кєрсєтїп турат. Жумаштын

ата-энеси да музыкачы болгондуктан алардын їйїндє музыкалык аспаптын бир нече тїрї бар. Топ музыкалык аспаптардын арасынан Жумаш тєрт жашында скрипканы тандаган. Он жашка толгондо апасы жашаган їйїн сатып, акча топтоп Жумашты Улуу Британиядан билим алууга жєнєткєн. Жумаш "Иегуди Менухин" атындагы белги-лїї эларалык музыка мектебин аяктап, Британиядагы консерваторияга сынаксыз кабыл алынган. Жумаш бир нече эларалык сынактардын жеўїїчїсї.

«СУпЕр СУЛУУ-2013» НААМЫН орУНКїЛ шАбрАЛИЕвА ЖЕўИп АЛДЫ

13-декабрда Токтогул Сатылганов атындагы улуттук филармонияда «Супер-Инфо» гезити уюштурган концер-тинин биринчи кїнїндє, «Супер сулуу-2013» сулуулар сы-нагынын жеўїїчїсї аныкталды. Бул сынакта SUPER.KG порталынын колдонуучуларынын колдоосуна ээ болгон Керемет Жеўишова «SUPER.KG ажары-2013» наамына ээ болду. Ал эми калыстар тобунун чечими менен «Ажарлуу сулуу-2013» наамын Рахима Кускакова жана «Сымбаттуу сулуу-2013» наамын Айзуура Иманалиева илип кетти. Ал эми баш байге, «Супер сулуу-2013» наамы Орункїл Шаб-ралиевага ыйгарылды. Ага таажыны «Супер сулуу-2012» наамынын ээси Гузеля Келдибаева кийгизди. Ошондой эле гезиттин негиздєєчїсї Кылычбек Султанов тарабы-нан Орункїл Шабралиевага экзотикалык єлкєлєрдїн би-ринде эс алып келїїгє жолдомо тапшырылды.

“ТАМАшоУ” ТїрКИягА КЕТТИ

“Тамашоу” курама командасынын таланттуу жигит-тери Тїркиядагы кыргыз туугандарга Жаўы жылдык жылмаюу тартуулаганы учуп кетишти. Концерт 20-де-кабрда болот.