-
Uak niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(2013) 6/2,259-290
259
Bilisel Alan Snflamasnda Yenilenmi Bloom, SOLO,
Fink, Dettmer Taksonomileri ve Uluslararas Alanda Tannma
Durumlar*
Asm ARI**
zet
Aratrmann amac, bilisel alan snflamasnda Yenilenmi Bloom,
SOLO, Fink ve Dettmer taksonomileri hakknda Eitim Programlar
ve
retim Anabilim Dal retim elamanlarnn ve taksonomileri
oluturan
uzmanlarn grlerinin belirlenmesidir. almada hem nicel hem de
nitel
veri toplama aralar kullanlmtr. Nicel boyutunda aratrma,
tarama
(tekil tarama) modelinde olup, betimsel nitelik tamaktadr. Dier
taraftan
nitel boyutunda ise aratrma, durum almasnn tek durum yaklam
kullanlarak desenlenmitir. Aratrmada veriler lek ve grme yolu
ile
toplanmtr. alma farkl lkelerdeki akademisyenler ile yrtlmtr.
Bu alanda akademik alma yapan akademisyenlere elektronik
ortamda
ulalmaya allmtr. Elektronik ortamda ulalabilinen akademisyen
says 715dir. 44 lke niversitelerinin web sayfalar
incelenerek
akademisyenlerin e-posta adreslerine ulalm ve bu
akademisyenlere
Ocak-Nisan 2012 tarihleri arasnda hazrlanan lek gnderilmitir.
Ancak
almaya 27 lkeden 103 akademisyen gnll olarak katlmlardr. Bu
durumda almann ulalabilir rneklemi 103 birimden olumu olup,
ulalabilir rnekleme yntemi kullanlmtr. alma grubu, almaya
gnll katlanlardan olutuundan rneklemin evreni temsili snrl
kalmtr. Ayrca almada taksonomilerin kurucular olan Anderson,
Biggs,
Fink ve Dettmer ile Ocak-ubat 2012 tarihleri arasnda grme
yaplmtr.
Dikkat eken baz bulgular unlardr: Akademisyenler farkl alanlarda
farkl
taksonomilerin kullanlmas gerektiini savunmular; Fink ve
Dettmer
taksonomilerin lkelerinde tannmadn belirtmiler; ounlukla
orijinal
Bloom ya da yenilenmi Bloom taksonominin lkelerinde yaygn
olarak
kullanldn dile getirmilerdir.
Anahtar Kelimeler: Hedeflerin Snflandrlmas, Yenilenmi Bloom
Taksonomi, SOLO Taksonomi, Fink Taksonomi, Dettmer
Taksonomi,
Program Gelitirme.
* Sadece nicel veriler, 21.Ulusal Eitim Bilimleri Kongresinde
bildiri olarak
sunulmu ve zeti yaynlanmtr. ** Do. Dr., Eskiehir Osmangazi
niversitesi, Eitim Fakltesi, Eskiehir.
[email protected]
-
Asm ARI 260
Revised Bloom, SOLO, Fink, Dettmer taxonomies in Cognitive
Area Classification and Their International Recognition
Cases
Abstract
The purpose of this study is determining the views of the
Curriculum and
Instruction Departments instructors and experts formed the
taxonomies
about the classification of cognitive Revised Bloom, SOLO, Fink
and Dettmer
taxonomies. Both quantitative and qualitative data collection
tools are used
in the study. The model is scan (single scan) model for
Quantitative
research, it has descriptive attribute. On the other hand, the
study is
designed as case study using a single case approach for
qualitative research.
The research data were collected through interviews and
questionnaires.
The study was carried out together with academics from different
countries.
It was tried to reach to the scholars engaged in academic work
in this area in
electronic form. The number of scholars that can be accessed
electronically is
715. E-mail addresses of academics were reached by examining the
web
pages of 44 countries and the prepared scale has been sent to
these
academics between January and April 2012. However, 103 scholars
from 27
countries were participated in the study as volunteer. In this
case, the
reachable sample of study was composed of 103 units and
accessible
sampling method was used. Because the working group was from
volunteers, Samples representation of universe is limited. Also
in this study,
interviews were conducted with the founders of taxonomies
Anderson,
Biggs, Fink and Dettmer in January-February 2012 period. Some
attention-
grabbing findings as follows: academics defended that different
taxonomies
should be used in different areas; Fink and Dettmer stated that
their
taxonomies arent recognized and mostly original or revised
Bloom
taxonomies are widely used in their countries.
Key words: Classification of Targets, Revised Bloom Taxonomy,
SOLO
Taxonomy, Fink Taxonomy, Dettmer Taxonomy, Program
Development.
Giri
rgn eitimde rencilere, her snf dzeyi iin gerekli bilgi,
beceri
ve tutumlarn kazandrlmas ngrlmektedir. Bu gerekletirilirken,
renciyi merkeze almayan eitim anlaylarnn baarl olmas
beklenemez
(Arslan, 2008). Dolaysyla renciye hangi bilgi, beceri,
tutumlarn
kazandrlaca ve bunlarn hangi dzeyde olacann belirlenmesi
gerekmektedir. Bu durum, renen zelliklerine gre hedeflerin
-
Uak niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(2013) 6/2,259-290
261
belirlenmesini ve snflandrlmasn zorunlu klmaktadr. Ertrk ve
Var
(1997; 1996) hedefleri, renciye eitim yoluyla kazandrlabilir
nitelikteki
istendik zellikler olarak tanmlar. renciye kazandrlmas
istenen
hedefler farkl dzey ve zellikler tamaktadr. retimin
planlanmasnda
da hedefler dzey ve zelliklerine gre snflandrlmaktadr.
Hedeflerin snflandrlmas, renme ktlarn lmede etkinlii
artrmak amacyla Bloom ve arkadalar tarafndan 1950li yllarda
almalar hedef yazm ve balatlmtr. Gnmzde hedeflerin
snflandrlmas farkl taksonomilerin oluturulmasyla ok
boyutluluk
kazanmtr. Bilisel alan taksonomileri ortaya ktklar tarihsel sre
ile
birlikte aada verilmitir.
Bu taksonomilerin bazlar birok lkede yaygn olarak
uygulanrken, Fink, Dettmer gibi yeni olanlar uygulamada henz
yaygnlaamamtr. Aada bu taksonomiler tek tek aklanmtr. Bloom
taksonomi ok bilindik olduundan detaylandrlmam, Anderson
taksonomi Bloom taksonominin devam niteliinde olduundan, bu
iki
taksonomi birlikte yer almtr.
Bloom (1956) ve Yenilenmi Bloom Taksonomi (2000)
Bloomun bilisel alan taksonomisi 1956da tamamlanarak bir
kitapta yaynlanmtr. 6 seviyeden oluan bilisel alann en alt
basama
bilgi basama olup, bilgi basaman sras ile kavrama, uygulama,
analiz,
sentez ve deerlendirme basamaklar izler. Bilgi, kavrama,
uygulama alt
seviyeler olarak kabul edilirken, analiz, sentez, deerlendirme
st bilisel
seviyeler olarak kabul edilir. Bir sonraki basamakta yer alan
davrann
kazandrlabilmesi iin nceki basamaktakilerin kazandrlm olmas
gerekmektedir. Herhangi bir basamak, kendinden bir sonraki
basaman n
koulu olarak kabul edilir. Bloom bu bilisel alan taksonomisine
zaman
-
Asm ARI 262
ierisinde bir takm eletiriler yaplm ve gzden geirilme
ihtiyac
domutur. Bloomun eski bir rencisi Lorin W. Anderson, 21.
yzyl
renci ve retmenlerine uyarlamak umuduyla Bloom taksonomiyi
gelitirmek amacyla bir alma grubu kurmutur. (Anderson, 1999;
Bloom,
1956; Kkahmet, 2005; Krathwohl, 2009). 1995-2000 yllar
arasnda
Bloomun taksonomisini dzenlemek ve yenilemek zere yaplan bu
alma
sonunda Bloomun snflamasna kkl bir deiiklik getirilmemekle
birlikte, baz nemli farklklar ortaya kmtr. Forehand (2005)
revize
edilen yeni taksonominin farkllklarn grupta incelemitir. Bunlar;
1)
Terimsel Deiim: Bloomun 6 nemli kategorisi isimden fiile
evrilmi, en
dk seviye olan bilme hatrlama olarak deitirilmi, kavrama ve
sentez
ise yeniden adlandrlmtr. 2) Yapsal Deiim: Bloomun orijinal
taksonomisi tek boyutluyken gelitirilen taksonomi ise bilgi ve
bilisel
olarak iki boyutludur. 3) Amasal Deiim: Bloom taksonomisine
gre,
geniletilmi yeni taksonomi daha da geni gruplara hitap
etmektedir. Eski
ve yeni taksonomi aada karlatrlarak verilmitir (Ari, 2011).
Yenilenmi taksonomide isim ve eylem hallerini ayrarak iki
boyutta
ele almtr: Bunlar, Bilgi Boyutu ve Bilisel Sre boyutudur.
Bilgi
boyutunda bilgi trlerine rastlanmaktadr. Bunlar, olgulara
dayanan bilgi,
kavramsal bilgi, ilemsel bilgi ve bili tesi bilgidir. Yeni
taksonomi de eski
versiyonu gibi alt basamaktan olumaktadr. Ancak, basamak
(bilgi,
kavrama ve sentez) yeniden adlandrld, st iki basaman yerinin
deitii ve basamaklarn isimlerinin hedeflerde kullanld ekline
uymas
iin eylem (fiil) formuna dntrld grlmektedir. Btn orijinal
alt
kategoriler isim fiil olarak deitirilmi ve bilisel sreler
olarak
adlandrlmtr. (Amer, 2006; Anderson, 1999; Anderson, 2005; Hanna,
2007;
Krathwohl, 2009; Nsstrm, 2009; Wilson, 2006). Anderson
taksonominin
bilisel sre boyutu ve alt kategorileri Tablo 1de verilmitir.
-
Uak niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(2013) 6/2,259-290
263
Tablo 1: Yenilenmi Bloom Taksonominin Bilisel Sre Boyutu
Basamaklar zellikler Beceriler
Hatrlamak lgili bilgiyi uzun sreli bellekten
geri getirme, hatrlamadr.
hatrla, tanmla, listele,
tablolatr, uygun kullan,
izelgele
Anlamak Szl, yazl ve grafik iletiimi
ieren retici mesajlardan
anlam karlmas, fikir ve
kavramlarn aklanmasdr
zetle, tanmla, yorumla,
rnekle, tahmin et, akla,
yerletir, farkna var,
raporlatr, evir,
dntr
Uygulamak Bir yntemi/ilemi verilen bir
durumda kullanma veya
uygulama, bilgiyi yeni durumda
kullanmadr
se, snflandr,
gsterisini yap,
dramatize et, tecrbe et,
kullan, deneyini yap,
yorumla, hesapla, altr,
z, kullan, taslak
olutur, yaplandr, kur
Analiz etmek Materyali bileenlerine ya da
paralara ayrma, farkl paralar
birbirinden ayrt etme ve
paralarn birbiriyle ve
materyalin genel yaps veya
amacyla nasl bir ilikisi
olduunu belirlemedir
dzenle, karlatr, tezat
olutur, akla, eletir,
ayrt et, fark gr,
sorgula, test et, elde et
Deerlendirmek Bir duruu ya da karar
yarglamaktr. Kriter ve
standartlara dayal olarak karara
varma / hkm vermedir. Eski
versiyonunda son basamak olan
deerlendirme yenisinde beinci
basamakta yer almtr
deer bi, srala, tart,
savun, sonuca var,
yargla, se, destekle,
harekete ge, deerlendir,
sonuca var, gr bildir
Yaratmak Paralar kullanarak yeni bir
rn ya da fikir oluturmay
ierir. Orijinal bir rn
oluturmak veya tutarl bir
btn oluturmak iin paralar
bir araya getirmektir
planla, bir araya topla,
birletir, ina et, yarat,
ret, gerekletir, tasarla,
olutur, formlletir,
gelitir.
-
Asm ARI 264
Tablo 2de incelenen programdan yenilenmi Bloom taksonominin
basamaklarna rnek kazanmlar verilmitir.
Tablo 2: Taksonomiye lkretim Fen Bilgisi Sekizinci Snf
Programndan
rnek Kazanmlar
rnek Kazanmlar Basamaklar
Meteoroloji uzmanlarna meteorolog ad verildiini
belirtir
Hatrla
Canllarda byme ve remenin hcre blnmesi ile
meydana geldiini aklar
Anla
Tek karakterin kaltm ile ilgili problemler zer Uygula
Metal, ametal ve yar metal zelliklerini karlatrr Analiz et
Genetik mhendisliindeki gelimelerin olumlu sonularn
takdir eder
Deerlend
ir
Farkl ykseklik ve iddette sesler oluturabilecei bir
mzik aleti tasarlar ve yapar
Yarat
lk kazanm meteorolog kime verilen adn ifade edilmesini
ierdiinden hatrla basamanda yer almaktadr. kinci kazanm,
renilenlerin aynen ifade edilmesinden daha st bir renme
olarak
aklama yapmay gerektirdiinden anla basamandadr. nc kazanm
rendikleriyle problem zdrdnden yer ald basamak uyguladr.
Dier kazanm renmede zellikleri karlatrma yapmay
gerektirdiinden analiz et basamanda tanmlanmtr. Beinci
kazanm
daha st renmelerin gerektirdii kabul edip takdiri
iermesinden
deerlendir basamanda yer almtr. Son kazanm orijinal ve yeni bir
rn
ortaya konulmasn gerektirdiinden yarat basamandadr.
SOLO Taksonomi (1982)
SOLO Taksonomisini ilk J. B. Biggs ve K. Colins tarafndan
oluturulmutur (Biggs ve Collis, 1982). SOLO Structure of
Observed
Learning Outcomes kelimelerinin ilk harflerinden olumakla
birlikte
Gzlemlenebilen renme ktlarnn Yaps anlamna gelmektedir.
Bloomun bilisel alan snflandrmasna alternatif olarak yaygn
olarak yksek retimde kullanlan solo snflandrmasdr. Sadece
renme
ktlarnn yazlmazsnda yardm amal kullanlmamaktadr, ayrca
yantlar snflandrma da ve deerlendirme ltnde sklkla
kullanlmaktadr. Yetersizlikten uzmanla kadar olan be aamal
basamak
vardr. Bunlar Tablo 3te grlmektedir (ONeill ve Murphy,
2010).
-
Uak niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(2013) 6/2,259-290
265
Tablo 3: SOLO Taksonomisi
Dzey zellikler
Niceliksel
SOLO 1 Yap ncesi Yeteneksiz, alanla ilgili hibir bilgiye
sahip olmayan
SOLO 2 Tekli yapsal Bir ilgili yn bilinir.
SOLO 3 oklu yapsal Birka ilgili bamsz yn bilinir.
Niteliksel
SOLO 4 likilendirme Bilginin zellikleri bir yapda
birletirilir.
SOLO 5 Soyutlama Bilgi, yeni bir etki alan iine
genelletirilmitir.
SOLO taksonominin be seviyesi aada sralanm ve aklanmtr
(Brabrand ve Dahl, 2009; Ivanitskaya, Clark, Montgomery ve
Primeau, 2002;
Minogue ve Jones, 2009).
1. Yap ncesi: renci konu d ynlerle veya bilgilerle
engellenir.
Uygun olmayan, ilgisiz ya da hatal ierik veya yntem/sre
kullanlr.
renen konuyu anlamakta zorlanr, anlaml bir ey renilmez.
Burada
renciler her hangi bir anlaya sahip deillerdir fakat alakasz
olan bilgiyi
kullanrlar ve/veya bir eyin ana noktasn (esasn) tamamen
anlayamazlar.
Dank bilgi paracklar kazanlm olabilir, fakat bunlar dzensiz,
ekillendirilmemi (yaplandrlmam) ve aslnda gerek ierikten ya da
bir
konu veya problemle ilikili olmaktan yoksundurlar.
2. Tek ynl yap: renen ilgili alana odaklanr ve alaca bir
alan seer. En az bir bilgi parasna tek bir yntem (ilem) ya da
kavram
uygulanr. Anlam dktr ve belirli bir ey renilir. renci olayla tek
bir
bakmdan ilgilenebilir ve bariz balantlar kurabilir.
Terminolojiyi
kullanabilir, bilgiyi aktarabilir (hatrlayabilir), basit
ynergeleri/algoritmalar
yerine getirebilir, bir eyi baka szcklerle (kendi szckleriyle)
anlatabilir,
ayrt edebilir (tehis edebilir), isimlendirebilir ve
sayabilirler.
3. ok ynl yap: renen daha uygun veya doru zellikleri alr
fakat bunlar birletirmez, eklemlemez. Bir ya da daha fazla
bilgi
paralarnda bilginin sentezi olmadan birok yntem veya kavram
kullanlr. Birka ilgili, anlaml ve bamsz ynler renilir. Bu
seviyede
renci, olaya birka adan bakabilir, fakat bunlar birbirinden
bamsz ve
balantsz olarak gz nne alnr. Mecaz olarak syleyecek olursak,
renci birok aac grebiliyorken orman gremez. renci bir
listede
bulunanlarn isimlerini tek tek sayabilir, tantabilir,
snflandrabilir,
birletirebilir, yntemleri uygulayabilir, yaplandrabilir ve
prosedrleri
yerine getirebilir.
-
Asm ARI 266
4. likilendirilmi yap: renen bu aamada paralar bir
dieriyle birletirir. Bylece btn tutarl bir yapya ve anlama sahip
olur.
likilendirilmi bir tepki, bilginin sentezi, ilemleri ve sonular
ile
karakterize edilir. Sonucu baarmak iin, dier bilgi ya da
ilemlerle ilgili
olan geici durumlar verilerek kavramlar baz bilgilere
uygulanr.
renilenler yap ierisinde birletirilir. Bu seviyede renci, eitli
grler
arasndaki ilikileri ve bunlarn bir btn oluturacak ekilde nasl
bir araya
geldiklerini anlayabilir. Bu anlay bir yap meydana getirir ve
imdi renci
birok aacn nasl da bir orman oluturduunu anlayabilir. te renci
bu
ekilde karlatrma yapabilecek, ilikilendirebilecek, analize
edebilecek,
kuram uygulayabilecek ve sebep sonu ilikisine gre ifade
edebilecek
yeterlilii gelitirebilir.
5. leri soyut yap: renen bu aamada yapy yeni ve eylemin
daha yksek bir biimini temsil eden daha soyut zelliklerde ele
almak iin
geneller. leri soyut tepkiler yapsal olarak ilikilendirilmi
tepkilere
benzerler. Fakat burada bilgi, ilem ve kavramlar, soruda var
olan deneyim
ve bilgi alannn dndan elde edilir. En st dzey olan bu
basmakta,
renci yapy verilenin tesinde genelleyebilir, yapy birok farkl
bak
asndan alglayabilir ve fikirleri yeni alanlara aktarabilir.
Genelleme
yapabilecek, varsaymlarda bulunabilecek (hipotezler
kurabilecek), eletiri
yapabilecek ve kuramlar oluturabilecek yeterlilie sahip
olabilir.
Yukarda grld zere, SOLO taksonomisinin ilerletilmesiyle
renme arttrlr. nk daha yksek seviyelerde renilenler daha
kaynatrlm ve anlam hale getirilmitir. En alt seviye (yap ncesi,
tek
ynl yap ve ok ynl yap) niceliksel olarak, en st iki olan st
seviyede
renme (ilikilendirilmi yap ve ileri soyut yap) ise niteliksel
ve
derinlemesine renme seviyeleri olarak ifade edilir.
Derinlemesine
renenler, renmelerini derin kiisel anlam ve kavray elde etmek
iin
biimlendirirler. Tablo 4de SOLO taksonomi dzeyleri iin fiil
rnekleri
verilmitir (Brabrand ve Dahl, 2009; Burnett, 1999).
-
Uak niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(2013) 6/2,259-290
267
Tablo 4: SOLO dzeyleri iin rnek fiiller
Yap
ncesi
Tekli yapsal oklu yapsal likilendirme Soyutlama
-
-
-
-tarif etmek
-tehis/ayrt etmek
-saymak
-isimlendirmek
-
okumak/aktarmak
-basit ynergeleri
takip etmek
-<
-birletirmek
-
snflandrmak
-
yaplandrmak
-tanmlamak/
nitelendirmek
-listedekilerin
isimlerini
saymak
-yntemleri
uygulamak
-<
-analize etmek
- karlatrmak
-birletirmek/
btnletirmek
-ilikilendirmek
-sebeplerini
aklamak
-teoriyi alana
uygulamak
-<
-kuram
oluturmak/
kuramlatrmak
-genelleme
yapmak
-tahmin etmek
-yarglamak
-yanstmak
-teoriyi yeni bir
alana
uygulamak
-<
Tablo 5de incelenen programdan SOLO taksonominin dzeylerine
rnek kazanmlar verilmitir.
Tablo 5: SOLO Taksonomiye lkretim Fen Bilgisi Sekizinci Snf
Programndan rnek Kazanmlar
rnek Kazanmlar Dzeyler
Maddelerin snmasnn enerji almalar anlamna geldiini
belirtir
Tekli yapsal
evresindeki sesleri, ince-kaln ve iddetli zayf sfatlarn
kullanarak betimler ve snflandrr
oklu yapsal
Periyodik sistemde gruplar ve periyotlar gsterir; ayn
gruplardaki elementlerin zelliklerini karlatrr
likilendirm
e
Yer kabuunun, scak ve akkan olan magma zerinde
hareket eden levhalardan olutuunu gsteren bir model
tasarlar ve yapar
Soyutlama
lk kazanmda renmeyle ilgili bir bilgi paras tek bir ynden
ele
alndndan tekli yap dzeyinde yer almtr. kinci kazanm birden
fazla
bilgi paralar birka adan baklmay gerektirdiinden oklu
yapdadr.
nc kazanm, birden fazla renmeler arasndaki ilikileri ve
bunlarn
nasl bir btn oluturduklarn anlamasn ierdiinden ilikilendirme
-
Asm ARI 268
dzeyindedir. Drdnc kazanm, renilenleri farkl bak asndan
alglamay ve yeni yapya aktarmay gerektirdiinden dzeyi
soyutlamadr.
Yap ncesi dzeyde kazanm olmadndan, programdan buna rnek
gsterilememitir.
Fink Taksonomi (2003)
Fink, anlaml renmeyi ne salar sorusuna birok yldr insanlarn
verdii cevaplar aratrdktan sonra, anlaml renmenin
taksonomisini
sunduunu dile getirmektedir. Bu taksonomide, birok alt
kategoriler ile
birlikte, anlaml renme ana 6 tr iermektedir. ekil 1de Fink
taksonomi
verilmektedir (Fink, 2003).
ekil 1: Anlaml renme (Fink) Taksonomi
Fink, hiyerarik olmayan bir taksonomi sunmaktadr. stbili
(renmeyi renme)ye yapt vurguda Anderson snflandrmasna
benzer ve ayrca insani boyutu ve nemseme gibi daha etkili
zellikler ierir.
Tablo 6da renim ktlar ve yazl olarak ie yarayabilecek baz
zel
renme davranlar ile balantl baz uygun fiiller verilmektedir
(ONeill
ve Murphy, 2010).
Tablo 6: Finks Taksonomisi
Boyut Tanmlama Baz fiiller
Temel Bilgi Anlama ve hatrlama Adlandrma,
listeleme, tanmlama
Uygulama Eletirel, yaratc ve pratik dnme,
problem zme
Analiz etme,
yorumlama,
uygulama
Btnletirm
e
Fikirler, konular ve insanlar arasnda
balantlar kurar.
Betimleme,
btnletirme
-
Uak niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(2013) 6/2,259-290
269
nsani Boyut Hakknda renme ve kendini
deitirme, dierleriyle etkileim ve
onlar anlama
Yanstma,
deerlendirme
nemseme Birinin duygularn, ilgilerini,
deerlerini tanmlama ve deitirme,
Yanstma,
yorumlama
renmeyi
renme
Soru sormay ve sorulara cevap
vermeyi renme, zdenetimli
renen olma
Eletirme, analiz
etme
Fink taksonominin nemli bir zellii, ekil 2de gsterildii zere
renmenin her trnn interaktif olmasdr. renmenin interaktif
olmas,
her tr renmenin dier tr renmeleri harekete geirir demektir.
Bu,
dersiniz iin renme hedeflerini semede byk bir neme sahiptir.
Fink
taksonominin boyutlar ile tanmlanan anlaml renmenin 6 trn de
renme srecine birlikte dahil etmek g gibi grnyor olabilir.
Fakat
renme, bu alt renme trlerini ne kadar ierirse, o kadar renme
hedefleri birbirini destekler ve rencilerin renmesi o kadar
anlaml ve
deerli olur (Fink, 2003).
ekil 2: Anlaml renmenin nteraktif Doas
Fink (2003) nemli renme hedeflerini formle etmek iin
boyutlara ait sorular dzenlemitir. Bunlar aada verilmitir.
Temel Bilgi
Hangi anahtar bilgiler (gerekler, terimler, formller,
kavramlar, ilkeler, ilikiler gibi) rencilerin anlamalar ve
gelecekte
hatrlamalar iin nemlidir?
Hangi fikirler rencilerin bu dersi anlamalar iin nemlidir?
Uygulama Hedefleri
Hangi eit dnme (eletirel, yaratc, pratik dnme)
rencilerin renmeleri iin nemlidir?
nemli becerileri rencilere kazandrmak iin gereken ne?
-
Asm ARI 270
renciler karmak projeleri nasl yneteceklerini renmeye
ihtiyalar var m?
Btnletirme Hedefleri
Hangi balantlar (benzerlikleri ve etkileimleri) bu ders/konu
iinde, dier ders/konu ile, zel-sosyal-i hayat iinde tanmal
ve
kurmal?
nsani Boyut Hedefleri
Kendisi hakknda neleri renmeli ya da renebilir?
Bakalarn anlamak ve/veya onlarla etkileim iin neleri
renmeli ya da renebilir?
nemseme Hedefleri
Ne gibi deiiklikleri/deerleri rencilerin kabul edeceini
umuyorsunuz?
renmeyi renme Hedefleri
rencilerin bu derste nasl iyi bir renci olabilirler
belirlenen bu konuda nasl renebilirler bu konuyu nasl kendi
kendine
direk renen olabilir konular hakknda ne renmelerini
istersiniz?
Tablo 7de incelenen programdan Fink taksonominin boyutlarna
rnek kazanmlar verilmitir.
Tablo 7: Fink Taksonomiye lkretim Fen Bilgisi Sekizinci Snf
Programndan rnek Kazanmlar
rnek Kazanmlar Boyutlar
Sesin bir enerji turu olduunu ifade eder Temel bilgi
Tek karakterin kaltm ile ilgili problemler zer Uygulama
Mitozun canllar iin nemini belirterek byme ve
reme ile ilikilendirir
Btnletirme
Sular, havay ve topra kirleten kimyasallara kar
duyarllk edinir
nsani boyut
lk kazanm anlama ve hatrlama ierdiinden temel bilgi, ikinci
kazanm problem zmeyi gerektirdiinden uygulama boyutunda yer
almaktadr. nc kazanm konular arasnda balant kurmay
gerektirdiinden btnletirme, drdnc kazanm kendi dndakileri
anlamay ierdiinden insan boyuttadr. Dnce ve renmeyi renme
boyutlarnda kazanm olmadndan, programdan bunlara rnek
gsterilememitir.
-
Uak niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(2013) 6/2,259-290
271
Dettmer Taksonomi (2006)
Dettmer taksonomide Faz, ayrt edilebilir bir ksm veya bir
kesiti
ifade eder. Bu fazlar, dier taksonomilerde genellikle
taksonominin
dzeyleri ya da basamaklar olarak ifade edilmektedir. Dettmer
taksonomide, birbirine yakn fazlar aamalar oluturmaktadr. Aama,
bir
adm, bir eylem sahnesi veya bir yap iskelesidir. Dettmer
taksonomide
aama grlmektedir: Temel: ierik edinimi iin 1. ve 2. fazlar
kapsar;
Geliimsel: ieriin faydal ekilde kullanm iin 3, 4, ve 5. fazlar
kapsar;
deasyonal: ierikli yenileim iin 6, 7 ve 8. fazlar kapsar. Tablo
8de Dettmer
taksonomisi verilmi ve aamalar aklanmtr (Dettmer, 2006).
Tablo 8: Dettmer Taksonomi
Aamalar Fazlar Karakteristii (belirleyicisi)
Temel renim:
Yakn (alak yol)
renim transferli.
Faz
1
Bilmek Gerekidir (Realizim)
renciler ne renmeli?
Edinme-Temel Faz
2
Kavramak
Uygulamal renim
(Geliimsel): Uzak
(yksek yol)
renim transferli
fazlar.
Faz
3
Uygulamak Pragmatiktir (pragmatizm)
renciler ne renebilir?
Faydalanma-Komplike Faz
4
Analiz etmek
Faz
5
Deerlendirmek
deasyonal renim
(retimsel): Orijinal
yap/retimli
Faz
6
Sentezlemek dealisttir (dealiz)
renciler neyi arzulamal?
Yenileim-Yeni Faz
7
Dnmek
Faz
8
Yaratmak
Temel renim
Bu aama tm rencilere zorunludur. Eitici retir, renci,
renerek ustalar. erik, gereklidir. Sre, yaplandrlmtr ve
balam,
standartlar belirler. Ustalamak iin zaman verilir.
Ustalaamayanlar iin
telafi edici alternatifler sunulur. Faz 1 bil, rencinin sadece
bilir hale
gelmesini, kendinden bir ey katmadan, bilgiyi olduu gibi tekrar
etmesini
ifade eder. Faz 2 kavra, rencinin yaplan retimin sonucunda
edindii
bilgiyi kendi cmleleri ile ifade etmesi, aklamas,
snflandrmas,
kendisine ait rnekler vermesi gibi durumlar ierir.
-
Asm ARI 272
1. ve 2. fazlar, daha gereki olup, renciler ne biliyor
sorusunu
sorar. Bu fazlar, btn rencilerin, temel renim materyallerini
edinmesini salar. Bilmek iin gerekli ierii bnyesinde
barndrr.
renme sreci yaplandrlr ve her bir alan, kendi spesifik
standartlarna
sahiptir. retmenler retir; renciler materyali iyice renir.
retmenler, rencilerin konuyu iyice renmelerini salamak
amacyla
gereken zaman verir ve sonraki konuya geerler. Sonrasnda, daha
fazla ek
zaman ve talimat alan ancak buna ramen konuya hakim olmay
baaramayan renciler iin gereken telafi edici alternatifleri
sunarlar.
Geliimsel
Her renci tarafndan kiiselletirilmeli. retici yol gsterir,
renci kendini gelitirir. erik nem tar. Sre esnektir. erik
alan,
uygunluu belirler. Deiik baar aamalar beklenir. Her renciye
ayr,
zorlu renim frsat sunulur. Faz 3 uygula, rencinin rendii
bilgiyi
kullanmas, yeni bir sorunun zmnde kullanmasdr. Faz 4 analiz
et,
rencinin bir btn ak olarak grp, paralara ayrmasn, paralar
arasndaki benzerlik ve farkllklar bulmasn ifade eder. Faz 5
deerlendir,
rencinin desteklemesi, savunmas, yarglamas, eletirmesi,
deerlendirmesidir.
Bu uygulamal renim aamas, geliimsel fazlar olan 3, 4 ve 5.
fazlar da kapsar. Bu fazlar, pragmatik bir soru yneltirler:
renciler ne
renebilir? Fonksiyonlar, daha komplike, uzak/yksek yol renim
transferi yaratr ve geliimsel bir fayday da bnyesinde barndrr.
Burada
retim, her bir renci iin olabildiince farkllatrlmaldr.
retmenler
yol gsterir ve renciler olgunlar. erik nemlidir ama esnek bir
ekilde
sunulur. renim balamlar, ieriin uygunluunu belirler. Kimi
durumlarda renim sresininin belirlenmesinde de rol oynar.
rencilerin
tm ierii renmesi art deildir. Eitimciler, baarnn farkl
aamalar
olacan bekler. Bu nedenle, en zayfndan stn yeteneklisine kadar
her
rencinin ilgisini ekecek, onlar zorlayacak renim aktiviteleri
sunarlar.
retimsel
Her renci renmeyi kendisine gre kiiselletirmeli. retmen,
olanak salar, renci retir. erik yenidir. Sre ak uludur.
Alan,
benzersizlii destekler. Farkl baarlar beklenir ve renciler,
baarl
olmalar iin tevik edilir. Faz 6 sentezle, rencinin rendii bilgi
paralar
kullanarak yeni bir rn ya da fikir oluturmasn ierir. Faz 7
dn,
rendiklerinden yola karak benzerlerinden tamamen farkl orijinal
bir
rn tasarlamay; faz 8 yarat ise, bu tasary rne evirmeyi ifade
etmektedir.
-
Uak niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(2013) 6/2,259-290
273
Tablonun son ksmnda yer alan 6, 7 ve 8. fazlar, u retimsel,
idealist soruyu soran ideasyonal bir aama meydana getirir:
renciler
neyi arzulamaldr? Sentezle, buraya 6. faz olarak yerlemitir ve
7. ile 8.
fazlarn habercisi olur. deasyonal renim yeni ve yenileimcidir.
Her
renciye gre kiiselletirilmesi gerekir. Eiticiler, olanak salar,
renciler
ise retir. Yetenekli, zeki ve yaratc renciler, burada parlar.
erik,
yenidir. Sreler ak uludur. Her bir balam alan, benzersizlii
(uniqueness) ne karr. retmenler, baary farkl sonular olarak
grmeyi bekler ve btn rencilerin, yetenekleri ve kiisel
arzular
dorultusunda baarmalar ve retmeleri iin destek olurlar.
Tablo 9da incelenen programdan Dettmer taksonominin fazlarna
rnek kazanmlar verilmitir.
Tablo 9: Dettmer Taksonomiye lkretim Fen Bilgisi Sekizinci
Snf
Programndan rnek Kazanmlar
rnek Kazanmlar Fazlar
Titreen bir cisim iin frekans ve genlii tanmlar Faz 1 Bilmek
Canllarn yaadklar evreye adaptasyonunu rneklerle
aklar
Faz 2
Kavramak
Oksijenli solunum sonucunda oluan rnleri deney
yaparak gsterir
Faz 3 Uygula
Oksijenli solunum denklemi ile fotosentez denklemini
karslatrarak iliki kurar
Faz 4 Analiz
etmek
Genetik mhendisliindeki gelimelerin olumlu sonularn
takdir eder
Faz 5
Deerlendirme
k
Teknolojideki sigorta modellerini aratrarak bir sigorta
modeli tasarlar
Faz 6
Sentezlemek
Yenilenebilir enerji kaynaklarnn kullanmna rnek
olabilecek bir tasarm yapar
Faz 7
Dnmek
Farkl ykseklik ve iddette sesler oluturabilecei bir
mzik aleti tasarlar ve yapar
Faz 8 Yaratmak
lk kazanm rendiklerini aynen aktarmasn ierdiinden bil,
ikinci kazanm rendiklerini kendi rnekleri ile aklamasn
gerektirdiinden kavra fazndadr. nc kazanm deney yapmay
ierdiinden uygula, drdnc kazanm renilen konunun bileenleri
arasnda ilikiyi aklamay gerektirdiinden analiz et, konu
hakknda
hkm vermeyi ierdiinden deerlendir faznda yer almtr. Altnc
kazanm benzerlerinin zelliklerini kavrayarak yeni bir
benzerini
tasarlamay ierdiinden sentezle, yedinci kazanm yeni ve orijinal
bir rn
-
Asm ARI 274
tasarlamay ierdiinden dn, sekizinci kazanm yeni ve orijinal bir
rn
tasarlayp yapmay gerektirdiinden yarat fazndadr.
Gerek Trkiyede gerekse dnya lkelerinde bu drt taksonominin
uygulanmasna ynelik akademisyen grleri ile taksonomileri
oluturan
uzmanlarn taksonomiler hakkndaki grlerinin belirlenmesi istenmi
ve
bu alma desenlenmitir. Bu kapsamda aratrmann amac, bilisel
alan
snflamasnda Yenilenmi Bloom, SOLO, Fink ve Dettmer
taksonomileri
hakknda Eitim Programlar ve retim Anabilim Dal retim
elamanlarnn ve taksonomileri oluturan uzmanlarn grlerinin
belirlenmesidir.
Yntem
almada hem nicel hem de nitel veri toplama aralar
kullanlmtr. Nicel boyutunda aratrma, tarama (tekil tarama)
modelinde
olup, betimsel nitelik tamaktadr. Tarama aratrmalar, bir grubun
belirli
zelliklerini belirlemek iin verilerin toplanmasn amalayan
almalardr.
Betimsel aratrmalar ise, verilen bir durumu olabildiince tam ve
dikkatli
bir ekilde tanmlayan aratrmalar olup, bu almalarda
aratrmaclar
bireylerin, gruplarn ya da fiziksel ortamlarn zelliklerini
(yetenekler,
tercihler, davranlar vb.) zetler (Bykztrk, akmak, Akgn,
Karadeniz,
Demirel, 2009).
Dier taraftan nitel boyutunda ise aratrma, durum almasnn
tek durum yaklam kullanlarak desenlenmitir. Nitel
aratrmalar,
uygulamada karlalan sorunlar aratrma ve zm retme, bireyin
bir
olguya ilikin yaantlarn, alglarn ve bunlara ykledii anlamlar
ortaya
karma gibi amalarla yaplmaktadr. Durum almalar ise nicel veya
nitel
yaklamla yaplabildii gibi her iki yaklamda da ama, belirli bir
duruma
ilikin sonular ortaya koymaktr. Nitel durum almasnn en temel
zellii bir ya da birka durumun derinliine aratrlmasdr.
Durumlar
birbirinden farkl olduu iin sonularn genellenmesi sz konusu
olmayp,
bir duruma ilikin olarak elde edilen sonularn benzer
durumlarn
anlalmasna ynelik rnekler ve deneyimler oluturmas beklenir
(Yldrm
ve imek, 2006; Bogdan ve Biklen, 1992).
alma Grubu
Nicel alma grubu
almann teorik evrenini eitim programlar ve retim
alanndaki akademisyenler oluturmaktadr. alma farkl
lkelerdeki
akademisyenler ile yrtlmtr. Bu alanda akademik alma yapan
akademisyenlere elektronik ortamda ulalmaya allmtr.
Elektronik
-
Uak niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(2013) 6/2,259-290
275
ortamda ulalabilinen akademisyen says 715tir. 44 lke
niversitelerinin
web sayfalar incelenerek akademisyenlerin e-posta adreslerine
ulalm ve
bu akademisyenlere Ocak-Nisan 2012 tarihleri arasnda hazrlanan
lek
gnderilmitir. Ancak almaya 27 lkeden 103 akademisyen gnll
olarak katlmlardr. Bu durumda almann ulalabilir rneklemi 103
birimden olumu olup, ulalabilir rnekleme yntemi kullanlmtr.
alma grubu, almaya gnll katlanlardan olutuundan rneklemin
evreni temsili snrl kalmtr. 17 lkeye (Argentina, Botswana,
Brazil,
Cayman Islands, Cyprus, Denmark, Germany, Hong Kong,
Lebanon,
Lithuania, Netherlands, New Zealand, Norway, Philippines,
Sweden,
Switzerland, Taiwan) gnderilen leklerden hibir dnt
alnamamtr.
rneklem grubunun demografik zellikleri aada Tablo 10da
verilmitir.
Tablo 10: Katlmclarn Kiisel zellikleri
Cinsiyet Kadn Erkek
%26.2 %73.8
Unvan Dr. Yrd. Do.
Dr.
Do.
Dr.
Prof. Dr. Dier*
%21.4 %19.4 %20.4 %12.6 %26.2
Kdem -5 6-10 yl 11-15
yl
16-20 yl 21-25 26+
%24.0 %20.8 %15.6 %10.4 %9.4 %19.8
*(Yksek lisans mezunu ya da doktora rencisi)
Katlmclarn lkelere gre dalm ise yledir: Avustralya 5,
Banglade 4, Kanada 1, Yunanistan 3, Hindistan 1, ran 16, Malezya
7,
Nijerya 1, Umman 1, Pakistan 4, Gney Afrika 2, spanya 2, Trkiye
13,
ngiltere 1, Amerika 18, Zimbabwe 1, rdn 6, Habeistan 1, S.
Arabistan 4,
Vietnam 3, Endonezya 1, in 2, Msr 1, Yemen 1, Belika 1, Kuveyt
2, ek
Cumhuriyeti 1 kiidir.
Nitel alma grubu
Grubun oluturulmasnda amal rneklem tekniklerinden lt
rnekleme teknii kullanlmtr. lt rnekleme yntemindeki temel
anlay nceden belirlenmi bir dizi lt karlayan btn durumlarn
allmasdr. Burada sz edilen lt veya ltler aratrmac tarafndan
oluturulabilir ya da daha nceden hazrlanm bir lt listesi
kullanlabilir
(Yldrm ve imek, 2006). Aratrmadaki sz konusu ltler ise,
taksonomiyi oluturan ya da oluturulmasnda nde gelen
kiilerden
olmasdr. Bu balamda almada taksonomilerin kurucular olan
Anderson, Biggs, Collis, Fink ve Dettmer ile grme yaplmasna
karar
-
Asm ARI 276
verilmitir. Ancak SOLO taksonominin kurucularndan Collis ile
yaplan
yazmalarda dnt alnamadndan sadece Biggs ile grme yaplmtr.
Grmeler Ocak-ubat 2012 tarihleri arasnda gerekletirilmitir.
Veri Toplama Arac ve Verilerin Toplanmas
Nicel veri toplama
lek Arnn (2011) Bloom yenilenmi taksonomisi iin gelitirdii
ve geerlik gvenirlik almasn yapt lekten 7 madde alnarak drt
taksonomiye uyarlanarak oluturulmutur. Hazrlanan lek hakknda
eitim programlar ve retim bilim dalndan iki uzman gr alnm,
grler dorultusunda maddelerde gerekli dzeltmeler yaplmtr.
Ayrca
Anderson, Fink, Biggs ve Dettmer ile de elektronik ortamda
grlerek
onlarn da grlerine bavurulmutur.
15 farkl lkeden birer akademisyene lek n uygulamas
yaplmtr. lein gvenilirlik analizi iin i tutarllk katsays
hesaplanm, i tutarllk katsays olan Cronbachs Alpha deeri .84
bulunmutur. Ayrca maddeler elendiinde bu deerde bir ykselme
olmad grlmtr. Buna gre lein i tutarllnn olduu ve
gvenirliinin yksek olduu sylenebilir.
Hazrlanan lek iki blmden olumaktadr. Birinci blm cinsiyet,
unvan, kdem, lke vb. kiisel bilgilerden; ikinci blm, bu drt
taksonomiyle ilgili grlerin belirlenmesine ynelik maddelerin yer
ald
sorulardan olumaktadr. lek maddelerinde yer alan sorulara
ilikin
akademisyenlerin grlerini belirlemek iin kesinlikle
katlmyorum,
katlmyorum, ksmen katlyorum, katlyorum ve tamamen
katlyorum eklinde Likert tipi beli derecelendirilmi maddeler
oluturulmutur. Ayrca, taksonomilerle ilgili eklemek istedikleri
varsa
retim elamanlarnn bunlar yazabilecekleri belirtilmi ve lekte
yazabilmeleri iin yer gsterilmitir.
Hazrlanan lek ve drt taksonomi ile ilgili bilgi ieren dosya
alma grubundaki akademisyenlerin e-posta adreslerine
elektronik
ortamda Ocak-Nisan 2012 tarihleri arasnda gnderilmitir. Yine
e-posta ile
lein geri dn gereklemitir.
Nitel veri toplama
Anderson, Fink, Biggs ve Dettmere drt taksonomi ile ilgili
bilgi
ieren dosya e-posta yardmyla gnderilmitir. Bu kiilerin her
drt
taksonomiye ilikin grleri yine birka sefer yazlarak e-posta
ile
elektronik ortamda alnmaya allmtr. Grmede her drt
taksonomiye
-
Uak niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(2013) 6/2,259-290
277
ilikin grleri alnmaya allmtr. Bu grmeler Ocak-ubat 2012
tarihleri arasnda gerekletirilmitir.
Verilerin Analizi
Nicel veri analizi
Toplanan veriler, bilgisayara girilmi, SPSS programndan
yararlanlarak analiz edilmitir. Kullanlan 5li Likert lei, 1den
5e kadar
olan deerlendirme lei olup be eit paraya blnm ve her seenee
karlk gelen puan aralklar belirlenmitir. lek seenekleri ile
puan
aralklar aada verilmitir.
Tablo 11: lek Seenekleri le Puan Aralklar
Seenekler Verilen Puanlar Puan Aral
Tamamen Katlyorum 5 4.205.00
Katlyorum 4 3.404.19
Ksmen Katlyorum 3 2.603.39
Katlmyorum 2 1.802.59
Hi Katlmyorum 1 1.001.79
retim elamanlar grlerine gre lekte yer alan maddelerin
frekans (f) dalm ve yzde (%) eklinde zetlenmitir. Elde
edilen
bulgular tablolar halinde verilerek yorumlanmtr.
Nitel veri analizi
Anderson, Biggs, Fink ve Dettmer ile yaplan grme sonucu
elde edilen veriler ve lek sonunda eklemek istediiniz baka
dnceler sorusuna verilen cevaplar ile elde edilen verilerin
analizinde
betimsel analiz yntemine bavurulmutur.
Elde edilen verilerin daha nceden belirlenen temalara gre
zetlendii ve yorumland betimsel analizde, grlen bireylerin
grlerini arpc bir biimde yanstmak amacyla dorudan alntlara
yer
verilir. Betimsel analizde ama, elde edilen bulgular dzenlenmi
ve
yorumlanm bir biimde okuyucuya sunmaktr (Yldrm ve imek,
2006).
Grmeden elde edilen veriler kodlanarak ayrntl ekilde
incelenmitir.
Analize balamadan nce temalar almann amac ve grme sorular
dikkate alnarak aratrmac tarafndan belirlenmitir. Her soruya
ilikin
katlmclarn verdikleri cevaplar bu temalara gre ilenmi,
listesi
karlm, bulgular tanmlanm ve yorumlanmtr. Bulgular ksmnda
katlmclarn isimleri ak olarak verilmemi, grme yaplan kiiler
iin
G1, G2,
-
Asm ARI 278
grne bavurulmu, almalar aras tutarllk %85in zerinde
belirlenmitir. Bulgular blmnde almada elde edilen veriler
sunulurken, nce bulgularn tamam yorum yaplmadan dorudan
verilmi
ve duruma ilikin bilgiler ortaya konulduktan sonra yorumlama
yoluna
gidilmitir. almann yntem blmnde almann modeli, alma
grubu, veri toplama aracnn oluturulmas, verilerin toplanmas ve
analizi
ile ilgili ayrntl aklamalara yer verilmitir. zerinde allan durum
ve
kullanlan yntemler almann ilgili blmlerinde detaylaryla
sunulmu,
bylelikle benzer aratrma yapacak aratrmaclara alma
desenlerini
kurgularken yardmc da olunabilecektir. Bylece analizin geerlilii
ve
gvenilirlii salanmaya allmtr.
Bulgular
Aratrmann nitel ve nicel bulgular ayr balklar halinde
verilmitir. Bu kapsamda bulgular leklerden elde edilen bulgular
ve
grmelerden elde edilen bulgular olarak iki balk altnda
toplanmtr.
Aada leklerden elde edilen bulgular yer almaktadr.
leklerden Elde Edilen Bulgular
lekten elde edilen bulgular tablolar halinde verilerek
yorumlanmtr. Ayrca katlmclarn taksonomilere ilikin olarak
belirttikleri grleri incelenip deerlendirilmesiyle elde edilen
bulgular,
temalara gre belirlenen balklar altnda verilmitir. Tema ve
konu
balklarnn belirlenmesinde lekteki taksonomilere ilikin
bulgular
dikkate alnarak hazrlanmtr. Bylelikle temalara ilikin olarak hem
nicel
hem de nitel veriler birlikte verilmitir.
Aadaki tabloda Bloom taksonomiden sonra bu taksonomilerin
getirdii deiikliklerin kabul edilebilir olmas maddesine ilikin
bulgulara
yer verilmitir.
Tablo 12: Taksonominin getirdii deiiklikler kabul edilebilirdir
maddesine
ilikin bulgular
Taksonomi N
Aritmetik
Ortalama S.S.
Anlam
Yenilenmi
Bloom 100 3.62 0.79
Katlyorum
SOLO 95 3.23 0.83 Ksmen Katlyorum
Fink 95 3.41 0.78 Katlyorum
Dettmer 96 3.31 0.76 Ksmen Katlyorum
Tabloda, katlmclarn taksonominin Bloom orijinal
taksonomisinden farkl olarak getirdii deiikliklere Yenilenmi
Bloom ve
-
Uak niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(2013) 6/2,259-290
279
Fink taksonomileri iin katldklar, SOLO ve Dettmer taksonomileri
iin ise
ksmen katldklar grlmektedir. Aada konuyla ilgili katlmclarn
grlerine yer verilmitir.
Tanmladnz bilisel taksonomiler deiik varsaymlarn
kullanlmasyla gelitirilmitir. Bu nedenle kyaslamak zor olabilir.
Bazlar,
dierlerinin bilisel srelere odakland yerde, bilginin
yapsna-bilisel
mimariye dayanr. (K 36)
unu sylemeliyim ki, bu modeller program uzmanlarna belli
zamanlarda yardmc olmulardr. Benim iin her model zamanla artan
bir
gelimeyi simgelemektedir. (K18)
Btn dier taksonomiler, Bloom taksonomisi gibi kapsaml
deildir; tartmalarla ve retme-renmenin planlamas, uygulanmas
ve
deerlendirilmesi srecinde kabul edilip uygulanmas iin dnyadaki
btn
eitimcilerin analizini gerektirir. (K42)
Btn bu taksonomiler faydaldr. retmenlere, program
gelitirenlere eitli seviyede dnceler, gelitirilmesi gereken
beceriler
hakknda fikir verir. Eitimcilerin bilgiyi ezberlemenin
tesine
geebilmesinde yardmc olurlar. Hi biri mkemmel deildir. Farkl
olmaktan ok benzerdirler. (K43)
Daha ok aratrma salaml olan ve kabul edilen taksonomi
yenilenmi Bloom taksonomidir. Daha sonra genellikle kullanl
olan
Dettmer taksonomidir. Dier ikisi benim tecrbelerime gre
programda
daha az kullanlanlardr. (K46)
Dettmer taksonomi aslnda nceki Bloom taksonomidir,
deiiklik/yenilik getirmemitir. (K24)
Bence taksonomiler dikkat ekici bir ekilde benzerler. Ben en
ok
Bloomun ve Yeni Bloomun bilisel taksonomisine ainaym ve daha
nce
bunlar almalarmda kullandm. Benim ilgimi en ok Finkin
taksonomisi
ekti, dikkat ekici kelimelerin dahil edilmesi etkileyici.
(K22)
renme sonularnn belirtilmesinde dayanak olarak hala Bloom
Taksonomisini kullanyor gzkyoruz. Anketlere cevap veremeseler
de, bu
bizim ou akademisyenler iin renme noktas olmutur. unlar
belirtmek iin sylyorum ki, onlar zorlandlar ve bu gelimeler
kaknda
daha fazla renmek istediler. (K48)
Belki Solo dnda, bu taksonomiler temel olarak Bloomun
taksonomisinden oluturulmulardr. Dierleri sadece bilisel
ktlara
odaklanrken Fink, duygusal renme ktlarn hesaba katar.
Taksonomi
-
Asm ARI 280
konusunda benim fikrim Finkte gremediim hiyerarisel bir
snflamadr.
(K65)
Anladm kadaryla Dettmer taksonomi sadece Bloomun (1956)
nemsiz kavramsal tekrardr. (K68)
Bence Yeni Bloom taksonomisi daha uygundur. Ayrca, Dettmer
taksonomisindeki baz ifadelerin de deiik konu alanlarnda
uygulamak
iin gerekten uygun olduunu dnyorum. (K73)
Aadaki Tabloda taksonomilerin nemli eksiklikler iermesi
maddesine ilikin bulgular verilmektedir.
Tablo 13: Taksonomi nemli eksiklikler iermektedir maddesine
ilikin
bulgular
Taksonomi N Aritmetik Ortalama S.S. Anlam
Yenilenmi
Bloom 103 2.84 1.08
Ksmen Katlyorum
SOLO 98 3.06 0.89 Ksmen Katlyorum
Fink 98 3.06 0.94 Ksmen Katlyorum
Dettmer 98 3.07 0.99 Ksmen Katlyorum
Tablo incelendiinde, hedeflerin snflandrlmasnda drt
taksonominin de tamamen kabul edilebilir bulunmad,
akademisyenlerin
taksonomilerde baz eksiklikler ierdiini dndkleri
grlmektedir.
Aada konuyla ilgili katlmclarn grlerine yer verilmitir.
Btn taksonomiler tamamlanmam bir sistemi temsil eder, nk
her sistem tamamlanmamtr (bu konuda Douglas Hofstadter, Gdel
ve
eski filozoflardan Epimides the Cretann almalarna
bakabilirsiniz). Bir
ara olarak taksonomiler sadece uygun olan bir yar iinde faydal
olabilir.
Tabi ki, ben geerli olan program teorisi (program
mhendisliinin
dnda), humanizim ve post-modern teoriyle (ya da
post-post-modern
teoriyle) ekillendirilen bir duru sergiliyorum. (K70)
Taksonomiler birinin (eitimcinin) kafasndaki zihinsel
yaplardr.
Gerek daha karktr ve ulalmaz bir yerdedir. Bu nedenle eitimci
olarak,
idrakimizin znel yapsn (genel olarak bilisel sreleri anlamamzn
znel
doasnn yan sra) ve kltrel saplantlarn her zaman aklmzda
tutmamz gerekir. (K39)
Btn taksonomiler katkda bulunmulardr ama hepsinin baz
kusurlar vardr. (K61)
-
Uak niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(2013) 6/2,259-290
281
Aada taksonomilerin her konu alanna uygunluu ve farkl
konularda farkl taksonomi uygulanmas maddelerine ilikin
bulgular
verilmitir.
Tablo 14: Taksonomi, her konu alan iin uygun deildir maddesine
ilikin
bulgular
Taksonomi N Aritmetik Ortalama S.S. Anlam
Yenilenmi Bloom 103 2.86 1.09
Ksmen
Katlyorum
SOLO 98 3.10 1.00
Ksmen
Katlyorum
Fink 98 3.06 0.96
Ksmen
Katlyorum
Dettmer 98 3.00 0.95
Ksmen
Katlyorum
Farkl konularda farkl
taksonomilerin
uygulanmas uygundur
95 3.73 1.06 Katlyorum
Katlmclar drt taksonominin de her konu alan iin uygun
olmadna ksmen katlmlardr. Ayrca, tabloda akademisyenlerin
farkl
konularda farkl taksonomiler uygulanmas gerektiine katldklar
grlmektedir. Aada konuyla ilgili katlmclarn grlerine yer
verilmitir.
renci merkezli yaklam iin uygun olma ve rencilerin
renmelerinde nasl reneceklerini kolaylatrma da, taksonominin
daha
anlalabilir ve konuya zel olmas gerektiini dnyorum. (K22)
Btn taksonomiler katkda bulunmulardr ama hepsinin baz
kusurlar vardr. Konularnn doal yapsn aklda tutularak, farkl
taksonomiler farkl konular iin kullanlabilir. (K61)
Muhtemelen bu konuya baldr. En azndan; matematik, fizik,
kimya ve dier zor bilimlerde revize edilmi Bloom taksonomisi aka
en
iyi uygulanabilir olandr. (K89)
Taksonomi araylar ile ilgili almalarn yaygnlatrlmas bilgi ve
uygulamaya ynelik inanlarla birlikte yryebilir. Ezberlerimizi
kolay
kolay terk edemiyoruz. Bilme ve inanma boyutlar da aslnda tek
bana
uygulamalara - ksa ve orta vadede -yetememekte. Eski
inanlarmz,
alkanlklarmz ok etkili. Bir karma taksonomi denemesi yaplabilir.
Bu
-
Asm ARI 282
deneme, konulara, renci grubunun zelliklerine, beklentilere,
felsefi
anlayllar yanstabilmeli ve esnek olabilmelidir. (K92)
Aada taksonomilerin gnmz renci merkezli yaklamlarna
uygun olmas maddesine ilikin bulgular verilmitir.
Tablo 15: Taksonomi, gnmz renci merkezli yaklamlarna
uygundur
maddesine ilikin bulgular
Taksonomi N Aritmetik Ortalama S.S. Anlam
Yenilenmi
Bloom 103 3.54 1.00
Katlyorum
SOLO 99 3.16 0.85
Ksmen
Katlyorum
Fink 97 3.45 0.83 Katlyorum
Dettmer 98 3.34 0.77
Ksmen
Katlyorum
Akademisyenler Yenilenmi Bloom ve Fink taksonomilerinin
gnmz renci merkezli yaklamlarna uygunluuna katlrken, SOLO
ve Dettmer taksonomileri iin ksmen katlmlardr. Bu konudaki
katlmc
grleri aada verilmitir.
renci merkezli yaklam iin uygun olma ve rencilerin
renmelerinde nasl reneceklerini kolaylatrma da, taksonominin
daha
anlalabilir ve konuya zel olmas gerektiini dnyorum. (K22)
renme ve retmeye dair deiik yaklamlar tecrbe etmi
bunun yan sra sonular deerlendirmi bir eitimci olarak, benim
tecrbelerim unlar gstermektedir: Epistemolojik dzeyde, renme
ontolojisinin, retme ontolojisi ile karmasn engellememiz
gerekir. lk
bakta birbirlerine olan tekablleri neredeyse otomatik olarak
grlebilir;
ancak bunlar zerine alrken, zihinsel sreleri kategorize
ederken
tedbirler alnmaldr. Ayrca, bilisel yklemelerin dnld
durumlarda, kefedilecek deiik ve alternatif bir yol probleme
dayal
renmedir. (K39)
Aada taksonomilerin lkemizdeki dier program gelitirme
uzmanlar tarafndan yeterince bilinmektedir ve lkemizdeki dier
program
gelitirme uzmanlar tarafndan onaylanmaktadr maddelerine
ilikin
bulgular verilmitir.
Tablo 16: Taksonomi lkemizdeki dier program gelitirme
uzmanlar
tarafndan yeterince bilinmektedir ve onaylanmaktadr maddelerine
ilikin
bulgular
-
Uak niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(2013) 6/2,259-290
283
Dier Program Gelitirme
Uzmanlar Tarafndan Yeterince
Bilinmesi
Dier Program Gelitirme
Uzmanlar Tarafndan
Onaylanmas
Taksonomi N
A.O
. S.S.
Anlam
N
A.O
. S.S.
Anlam
Yenilenmi
Bloom
10
2 3.17
1.1
0
Ksmen
Katlyorum
10
0 3.16
0.9
7
Ksmen
Katlyorum
SOLO 99 3.86
1.0
4
Katlyorum 99 2.79
1.0
5
Ksmen
Katlyorum
Fink 99 2.50
0.9
2
Katlmyoru
m 98 2.41
0.9
3
Katlmyoru
m
Dettmer 98 2.53
0.9
7
Katlmyoru
m 97 2.45
0.9
1
Katlmyoru
m
Katlmclar, SOLO taksonominin lkelerindeki dier program
gelitirme uzmanlar tarafndan yeterince bilinmesine katlrken,
Yenilenmi
Bloom taksonomi iin ksmen katlmlar, Fink ve Dettmer
taksonomileri
iin ise katlmamlardr. Ayrca yine tablo incelendiinde,
Yenilenmi
Bloom ve SOLO taksonomilerinin akademisyenlerin lkelerindeki
dier
program gelitirme uzmanlar tarafndan onaylandna ksmen katld,
Fink ve Dettemer taksonomileri iin ise katlmadklar
grlmektedir.
Aada konuyla ilgili katlmclarn grlerine yer verilmitir.
Temel olarak, retmenlerin %99.9 iin, bunlar ayndr. Her
birindeki nanslar profesrler tartabilir. Ama aslnda
retmenlerin
bunlardan birini kullanmasn bile salayabilsek, harika olurdu.
(K19)
Ben en ok Bloomun ve Yeni Bloomun bilisel taksonomisine
ainaym ve daha nce bunlar almalarmda kullandm. (K22)
Yeniden dzenlenmi Bloom Taksonomisi dnda, dierleri
hakknda yeterli bir bilgim yok. Fakltelerde bu taksonomiler
hakknda
yeterince ey bilindiine ikna olmu deilim. (K26)
Bu almadan nce, SOLO ya da Fink modellerini duymadm.
lgin. (K33)
Benim lkemde Solo, Fink ve Dettmer taksonomileri henz
bilinmiyor. (K35)
Fink ve Dettmer taksonomileri bilmiyorum. (K44)
Deneyimlerime gre, ou retmen hala Bloomun 1956taki
versiyonunu kullanyor ve yenisi hakknda bir ey bilmiyor.
(K68)
-
Asm ARI 284
Malezyada, stajyer retmenleri yetitirirken basit grnen
ekiciliinden dolay Bloom ve Yeni Bloom taksonomiler daha
sklkla
kullanlyor. (K76)
Arap dnyasndaki problem, son otuz ylda biz Bloom
taksonomisini rettik ve baz uzmanlar retici desende kitaplar
yaznca
son olarak Gagne ve Merril retmeye baladk. Bence, gelecekte
zellikle e-
renme ve ak renme ile biz birden fazla taksonomiyi
uygulamaya
almalyz. (K82)
Benim deneyim ve balammda baz taksonomilerin
snflandrlmas yenidir. (K84)
Aada taksonomilerin uluslar aras dzeyde uygulamada yer
edinebileceine inanyorum maddesine ilikin bulgular
verilmitir.
Tablo 17: Taksonominin uluslar aras dzeyde uygulamada yer
edinebileceine inanyorum.
Taksonomi N
Aritmetik
Ortalama S.S.
Anlam
Yenilenmi
Bloom 100 3.52 0.85
Katlyorum
SOLO 98 2.94 0.86 Ksmen Katlyorum
Fink 97 2.95 0.97 Ksmen Katlyorum
Dettmer 96 2.88 0.93 Ksmen Katlyorum
Katlmclar Yenilenmi Bloom taksonominin uluslar aras dzeyde
uygulamada yer edinebileceine katlmlar, SOLO, Fink ve
Dettmer
taksonomi iin ksmen katlmlardr.
Anderson, Biggs (SOLO), Fink ve Dettmer ile Grme Sonucu
Elde Edilen Bulgular
Katlmclarn verdii cevaplarn incelenip deerlendirilmesiyle
elde
edilen bulgular, temalara gre belirlenen balklar altnda
verilmitir. Tema
ve konu balklarnn belirlenmesinde taksonomiler dikkate
alnarak
hazrlanmtr.
Her drt katlmc da yaplan bu taksonomilerle ilgili almay
yerinde bulmular ve olumlu gr bildirmilerdir. Ayrca, alma
desenlendiinde aratrmada Anderson Taksonomi olarak yer alan
gzden
geirilip yenilenen Bloom taksonomi, Anderson ile gerekletirilen
grme
sonucunda taksonomi ismi almada Yenilenmi Bloom Taksonomi
olarak
deitirilmitir. Anderson, revize ettikleri Bloom taksonomiye
Anderson
Taksonomi isminin verilmesini istememi, taksonominin yeniden
-
Uak niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(2013) 6/2,259-290
285
isimlendirmesi ya da baka taksonomi oluturma gibi bir
amalarnn
olmadn belirtmitir.
Yenilenmi Bloom taksonomi ile ilgili grler
Yenilenmi Bloom taksonomide, taksonomi tablosundaki hcrelere
fiiller koymak uygun deildir. Bunun yerine, hcrelerde olmas
gereken
ieriktir. rnein, hatrla stununu yukardan aaya takip
ederseniz,
deien ey ieriktir. levsel bilgide, hatrlanan ey terminoloji
ve
dorulardr. erik bilgisi olarak akla gelen ey, ierik
zelliklerinin
tanmlanmas ve 1 ya da 2 tanmlama rneidir. Prosedrsel bilgi iinse
akla
gelen ey, altrmay tamamlamak, cevab bulmak ya da iyi tanmlanm
bir
problemi zmek iin takip edilmesi gereken basamak srasdr. Son
olarak,
meta-bilisel bilgi olarak akla gelen kendisi hakkndaki inanlar,
belirlenen
grev ve grevi tamamlamak iin kullanlan stratejilerdir (hem zel
hem de
genel grevler). Baka bir deyile, bu hcreler, balca ierik
eleri
asndan gerekten bo bilgidir. (G1)
Ben de Balkan lkelerinde revize edilmi taksonomiye dair baz
almalar yapyorum. zellikle, retimin gelimesi iin revize
edilmi
taksonominin olas sonular zerine gryorum. (G1)
Btn olarak doru bir ekilde tanmlanmtr. simlendirmeniz
Bloomun adn ierse de, yle bir ey syleyen bir balang eklemek
isteyebilirsiniz: bu taksonomi Bloom ve meslektalarnn 1956da
oluturduu bilisel hedef taksonomilerinin revize edilmi ve
gncellenmi
halidir. (G3)
Anderson eitim psikolojisinde ve program gelitirmeyle
profesyonel olarak ilgilenen revise edilmi bilisel taksonomiyi
destekleyen
materyaller yaynlad. Onun almalar bilisel taksonomiye ayrca
yaratclk katt ama bir eyin yerine baka bir ey koyarak, yeni bir
katogori
ekleyerek deil. (G4)
SOLO taksonomi ile ilgili grler
Taksonomiyi revise eden ve tasarlayan kiilerin almalarn
takip
etmedim bu yzden almalarna dair yorum yazmam adaletsizlik
olur
diye dnyorum. (G1)
SOLO daha delile (kanta) dayal ve genel olarak daha
kullanldr,
nk gerekten hiyerariktir. (G2)
Birok insan bunu bir taksonomi olarak grse de, bence, bu
farkl
renme eitlerinin taksonomisi deildir; herhangi bir konuya dair
daha iyi
ve daha iyi bir derin renmenin (kalc renmenin) 5 seviyesini
tanmlar.
-
Asm ARI 286
Deerlendirme aktivitelerinde sylediiniz gibi sk kullanlmasnn
nedeni
de budur. (G3)
Fink taksonomi ile ilgili grler
Tanmnz genel olarak gzel. renme ktlarnz, renme
aktivelerinizi ya da deerlendirme aktivitelerinizi yazarken,
kullanabileceiniz belirli renme ktlaryla balantl baz uygun
fiillere
dikkat ekmektedir. (G3)
Dier taksonomilerden farkl olarak, Fink taksonomisi (2003)
hiyerarik olmaktan ok etkileimseldir. Bu u anlama gelir, eer
renciler
renmelerden birini gerekletirebilirse, bu onlarn dier
renmeleri
gerekletirmelerini hzlandrr. Ayrca, kapsad renme eitleri
iinde
bir snrdr; diyagramn sadece sa yarm ksm deimez bir ekilde
biliseldir. (G3)
Fink taksonomiyi duymadm iin sorular cevaplayamayacam
hissediyorum. (G2)
Dettmer taksonomi ile ilgili grler
Dettmer taksonomiyi duymadm iin sorular
cevaplayamayacam. (G2)
Bunu renme ans elde ettiim iin mutluyum. Daha nce
herhangi bir bilgim yoktu. (G3)
Taksonomilerle ilgili genel grler
Farkl renme taksonomilerine dair bir almadan haber almak
gzel. Bu ok nemli olacaktr. Seebilecekleri eitli taksonomiler
olmas
insanlara retilecek ve yksek kalitede bir renmeye dair
retilerimiz
zerine odaklanmak iin bunlar kullanmak ciddi ekilde nemlidir.
(G3)
Eitimsel psikoloji, yetenekli ocuklarn eitimi ve snf
deerlendirmesine dair retmelerimde taksonomileri birletirdiim
zaman,
btn ilgi alanlar harmanlayan bu sentez ve deerlendirmenin (tabi
ki kat
bir ekilde bu srada olmak zorunda deil) tesinde, yaratclk
kategorisini
de eklerdim. Ayrca sosyal ilgi alanlar gelitirdim ve duygulara
ekstra
vurgu yapmada duyusal motor erevesi iinde fiziksel ilgi
alanlarn
genilettim. (G4)
Btn olarak almanz ve 4 taksonomiye dair tanmlarnz gzel.
(G3)
Sonu ve Tartma
1956da Bloom ve arkadalar tarafndan gelitirilen taksonomi
uluslara aras dzeyde kabul grm ve uygulanma imkan bulmutur.
-
Uak niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(2013) 6/2,259-290
287
Ancak, bunun yannda Bloom taksonomiye birtakm eletirilerin
de
yneltildii ve farkl taksonomi gelitirme almalar yapld
grlmtr. Aratrma konusuna alnan SOLO taksonomi 1982de Biggs
ve
Collis tarafndan gelitirilirken, Fink 2003te, Dettmer 2006da
kendi
taksonomilerini gelitirmilerdir. Anderson ve arkadalar da Bloom
orijinal
taksonomisini 2000de gncellemilerdir. almada bu taksonomilerle
gelen
deiikliklerin aratrmaya katlan akademisyenler tarafndan
Yenilenmi
Bloom ve Fink taksonomi iin katlyorum dzeyinde kabul bulurken,
SOLO
ve Dettmer taksonomileri iin ksmen katlyorum dzeyinde kabul
grmtr. Dettmer taksonomiyi orijinal Bloom taksonominin tekrar
olarak
gren katlmclar olduu gibi, bu taksonomilerin temel olarak
orijinal
Bloomun taksonomisinden oluturulduunu dile getiren katlmclar
vardr.
Yine almada katlmclarn orijinal Bloom ve yenilenmi Bloom
taksonominin daha ok kullandklar ve kabullendikleri
grlmektedir.
Yaplan bu almada hedeflerin snflandrlmasnda drt
taksonominin de tamamen kabul edilebilir bulunmad,
akademisyenlerin
taksonomilerde baz eksiklikler ierdiini dndkleri grlmtr.
Aratrmada katlmclarn, btn bu taksonomilerin tamamlanmam bir
sistemi temsil ettikleri ve gelitirilme srecinin devam edecii
grne
sahip olduklar anlalmtr. Ayrca almada katlmclarn drt
taksonominin de her konu alan iin uygun olmadna ksmen
katldklar,
farkl konularda farkl taksonomiler uygulanmas gerektiine de
katldklar
grlmtr. Senemolu da (2007) orijinal Bloom taksonomiyle ilgi
yaplan
eletirilerden biri olarak kimi uzmanlarn bu aamal snflamann, her
konu
alan iin uygun grlemediini dile getirmitir. Aratrmada farkl
konu
alanlarnda farkl taksonomilerin kullanlabileceini dile
getirenlerin
yannda, karma taksonomi demesi yaplabileceini nerenler de
olmutur.
Aratrmada akademisyenlerin yenilenmi Bloom ve Fink
taksonomilerinin gnmz renci merkezli yaklamlarna uygunluuna
katlrken, SOLO ve Dettmer taksonomileri iin ksmen katldklar
grlmtr. Son yllarda yaplandrmac yaklamn, renci merkezli
eitimin n plana ktn ve renmenin aktif, bireysel katlm
gerektiren,
renenin kendi renmesinden sorumlu olduu, bilginin kefedilip
yaplandrld bir sre olarak kabul edildiini dile getiren Amerda
(2006)
gnmzde, taksonomilerin yenilenerek btn bu renci merkezli
yaklamlar kendi yapsyla birletirmesi gerektiine dikkat
ekmitir.
almada yenilenmi Bloom ve SOLO taksonomilerin uluslar aras
dzeyde bilinip uygulanrken, Fink ve Dettmer taksonomilerin
bilinmedii
grlmtr. Drt uzman ile yaplan grme sonucunda da Fink ve
-
Asm ARI 288
Dettmer taksonomilerin sadece gelitiren kii tarafndan bilindii
ortaya
kmtr. Katlmclarn lkelerinde ounlukla orijinal Bloom ve
yenilenmi
Bloom taksonominin, ikinci srada da SOLO taksonominin
kullanld
ortaya kmtr. Uluslar aras alanda bu taksonomilerin kullanld
almalardan rnekler bulmak mmkndr. Holmes (2005) SOLO
taksonomiyi kullanarak, web tabanl renme ortamlarnn derin
renmeyi
tevik etmekteki kapasitesini belirlemek amacyla bir alma
gerekletirmitir. Brabrand ve Dahl (2009) aratrmalarnda SOLO
taksonomiyi kullanarak niversite fen programnn yeterlilik
ilerlemesini
analiz etmeye almlardr. Minogue ve Jones (2009) SOLO
taksonomiyi
kullanarak biyoloji alannda n test-son test kontrol gruplu
deneysel alma
yrtmlerdir. Bu aratrmalar SOLO taksonomi kullanlarak yaplan
almalardan birkadr. Yenilenmi Bloom taksonomi kullanlarak da
yaplm aratrmalar mevcuttur. Nsstrm (2009) almasnda,
Yenilenmi
Bloom taksonomisinin matematikteki kazanmlar deerlendirmede
kullanl olup olmadn incelemitir. Bekdemir ve Selim (2008)
ilkretim
matematik programndaki (6-7-8.snflar) cebir renme alan ile
ilgili
kazanmlar Yenilenmi Bloom taksonomiye gre snflandrmtr. Noble
de
(2004) Yeni Bloom taksonomiyi oklu zeka ile birletirmi, fen
dersi doal
felaketler nitesinin retimi zerine bir alma gerekletirmitir.
Bu
aratrmalar da Yenilenmi Bloom taksonomi zerine yaplm
almalardan birkadr. Ancak, Fink ve Dettmer taksonomi iin
rnek
alma gstermek neredeyse mmkn grlmemektedir. Bu
taksonomilerin
ok yakn zamanda ortaya km olmas, uluslararas akademisyenlerce
ok
fazla bilinmemesi ve dolaysyla da uygulanmam olmas rnek alma
bulunmamasnn nedenleri arasnda gsterilebilir.
Farkl alanlarda farkl taksonomi kullanmna ynelik almalar
yaplarak, bu durumun geerlilii aratrlabilir. Ayrca ok fazla
uygulama
rnei olmayan orijinal Bloom ve yenilenmi Bloom taksonomileri
dndaki
(SOLO, Fink, Dettmer vb.) taksonomilerle ilikili almalar
alanda
uygulanabilirlii ortaya koymak amacyla yaplabilir.
Kaynaklar
Amer, A. (2006). Reflections on Blooms revised taxonumy.
Electronic Journal
of Research in Educational Psychology, 4/8, 213-230.
Anderson, L. W. (1999). Rethinking Blooms taxonomy: Implications
for testing
and assessment (ERIC Document Reproduction Service No.
ED435630, TM 030 228).
Anderson, L. W. (2005). Objectives, evaluation, and the
improvement of
education. Studies in Educational Evaluation, 32, 102-113.
-
Uak niversitesi Sosyal Bilimler Dergisi(2013) 6/2,259-290
289
Amer, A. (2006). Reflections on Blooms revised taxonumy.
Electronic Journal
of Research in Educational Psychology, 4/8, 213-230.
Ari, A. (2011). Bloomun Gzden Geirilmi Bilisel Alan
Taksonomisinin
Trkiyede ve Uluslararas Alanda Kabul Grme Durumu. Kuram ve
Uygulamada Eitim Bilimleri, 11/2, 767-772.
Arslan, M. (2008). Gnmzde Montessori Pedagojisi. Milli Eitim
Dergisi,
177, 65-78.
Bekdemir, M. ve Selim, Y. (2008). Revize edilmi Bloom
taksonomisi ve cebir
renme alan rneinde uygulamas. Erzincan Eitim Fakltesi
Dergisi, 10 (2), 185-196.
Biggs, J. B. ve Collis, K. (1982). Evaluating the Quality of
Learning: the SOLO
taxonomy. New York: Academic Pres.
Bloom, B. S. (1956). Taxonomy of educational objectives, the
classification of
educational goals, handbook I: Cognitive Domain. New York:
David
McKay Company.
Bogdan, R. C. & Biklen, S. K. (1992). Qualitative Research
for Education, An
Introduction to Theory and Methods. USA: Allyn and Bacon.
Brabrand, C. ve Dahl, B. (2009).Using the SOLO Taxonomy to
Analyze
Competence Progression of University Science Curricula. High
Education. 58, 531549.
Burnett, P. C. (1999). Assessing the Structure of Learning
Outcoma from
Counselling Using the SOLO Taxsonomy: an Exploratory Study.
Biritish Journal of Guidance & Counselling, 27/4,
567-580.
Bykztrk, .; akmak, E. K.; Akgn, . E.; Karadeniz, .; Demirel,
F.
(2009). Bilimsel aratrma yntemleri. Ankara: Pegem Yaynclk.
Dettmer, P. (2006). New Blooms in Established Fields: Four
Domains of
Learning and Doing. Roeper Review, 28/2, 70-78.
Ertrk, S. (1997). Eitimde Program Gelitirme. Ankara:
METEKSAN.
Fink, L. D. (2003). A Self-Directed Guide to Designing Courses
for
Significant Learning. San Francisco: Jossey-Bass. Retrieved 28
October,
2010 from
http://trc.virginia.edu/Workshops/2004/Fink_Designing_Courses_20
04.pdf
Forehand, M. (2005). Blooms taxonomy: Orginal and revised. In
Emerging
Persceptives on Learning, Teaching, and Technology (e-Book).
Retrieved
29 March, 2010 from
http://eit.tamu.edu/JJ/DE/BloomsTaxonomy.pdf
http://trc.virginia.edu/Workshops/2004/Fink_Designing_Courses_2004.pdfhttp://trc.virginia.edu/Workshops/2004/Fink_Designing_Courses_2004.pdfhttp://eit.tamu.edu/JJ/DE/BloomsTaxonomy.pdf
-
Asm ARI 290
Hanna, W. (2007). The new Blooms taxonomy: Implications for
music
education. Arts Education Policy Review, 108 (4), 7-16.
Holmes, K. (2005). Analysis of Asynchronous Online Discussion
using the
SOLO Taxonomy. Australian Journal of Educational &
Developmental
Psychology, 5, 117-127.
Ivanitskaya, L.; Clark, D.; Montgomery, G. ve Primeau, R.
(2002).
Interdisciplinary Learning: Process and Outcomes. Innovative
Higher
Education, 27/2, 95-111.
Krathwohl, D. R. (2009). Bloom taksonomisinin revizyonu: Genel
bir bak
(ev. D. Kce, M. Aydn ve C. Yldz). lkretim Online, 8 (3),
1-7.
Kkahmet, L. (2005). retimde planlama ve deerlendirme. Ankara:
Nobel
Yayn Datm.
Minogue, J. ve Jones, G. (2009).Measuring the Impact of Haptic
Feedback
Using the SOLO Taxonomy. International Journal of Science
Education,
31/ 10, 13591378.
Nsstrm, G. (2009). Interpretation of standards with Blooms
revised
taxonomy: A comparison of teachers and assessment experts.
Gunilla International Journal of Research & Method in
Education, 32 (1),
39-51.
Noble, T. (2004). Integrating the revised Blooms taxonomy with
multiple
ntelligences: A planning tool for curriculum differentiation.
Teachers
College Record, 106 (1), 193-211.
ONeill, G. ve Murphy, F. (2010).Guide to Taxonomies of Learning.
UCD
Teachng and Learnng/ Resources,
http://www.ucd.ie/t4cms/ucdtla0034.pdf (01.11.2010)
Senemolu, N. (2007). Geliim renme ve retim, kuramdan
uygulamaya.
Ankara: Gnl Yaynclk.
Var, F. (1996). Eitimde Program Gelitirme. Ankara: Alkm
Kitaplk
Yaynclk.
Wilson, L. O. (2006). Beyond bloom - A new version of the
cognitive taxonomy.
Retrieved 04 April, 2010 from
http://www.uwsp.edu/education/lwilson/curric/newtaxonomy.htm
Yldrm, A. ve imek, H. (2006). Sosyal Bilimlerde Nitel
Aratrma
Yntemleri. Ankara: Sekin.
http://www.ucd.ie/t4cms/ucdtla0034.pdfhttp://www.uwsp.edu/education/lwilson/curric/newtaxonomy.htm
