№ 20 (11881)

17-уми майисоли 2013

ЊАФТАНОМА АЗ 20-УМИ ИЮЛИ СОЛИ 1932-ЮМ НАШР МЕШАВАД

НАШРИЯИ ВАЗОРАТИ МАОРИФИ ЇУМІУРИИ ТОЇИКИСТОН www.omuzgor-news.tj

Беіин фарди їаіон омўзгор аст,Аз ў сарсабзу хуррам рўзгор аст.

6 ДАР ИН ШУМОРА:

сањ. 3

сањ. 6

сањ. 8-9

сањ. 11

сањ. 2

Омўзгорон ва хонандагониазиз!Њозирини гиромї!Чунонки аксари шумо дар ёд

доред, Њукумати Тољикистон сар-фи назар аз мушкилоти вазнини со-лњои навадуми асри гузашта бомаќсади љалби бештари хонанда-гони болаёќату боистеъдод ба ил-момўзї ва амиќу њамаљониба аз-бар намудани барномањои таъ-лимї зарур донист, ки мактабњоимахсуси дорои шароити муосиритаълиму тарбияро ташкил намояд.

Дар ин раванд, таъсис ва бафаъолият оѓоз намудани макта-бњои Президентї барои хонанда-гони боистеъдод мушкилоти соњаимаорифи кишварамонро дар сам-ти ќонеъ гардонидани талаботи хо-нандагони соњибистеъдоду болаё-ќат бартараф намуда, њамзамон боин, дар ин муассисањои таълимїљињати ташаккули њамаљонибаишогирдон њамаи шароити мусоидизисту таълим фароњам овардашудаанд.

Њоло дар кишварамон шашмактаб ва литсеи Президентї ба-рои хонандагони болаёќат даршањрњои Душанбе, Чкалови вило-яти Суѓд, Хоруѓи Вилояти МухториКўњистони Бадахшон, Турсунзодава ноњияњои Данѓараву Бохтаривилояти Хатлон фаъолият доранд.

Дар баробари ин, мо солњоиохир ба таъсиси шаклњои дигаримуассисањои таълимии махсусиќдом кардаем.

Соли 2012 бори аввал дар киш-варамон ба фаъолият оѓоз карда-ни муассисаи таълимии Мактаби

байналмилалии Президентї даршањри Душанбе аз љумлаи њаминиќдомоти Њукумати Тољикистондар самти ба тањсил фаро гириф-тани хонандагони боистеъдодимамлакат мебошад.

Литсей - интернати Президен-тии шањри Душанбе њамчун авва-лин мактаби шакли нав зодаи дав-рони соњибистиќлолии Тољикистонмањсуб мешавад.

Муассисаи мазкур нахуст 14 -уми январи соли 1992 бо номилитсейи раќами яки шањри Душан-бе таъсис ёфта, аз 20 - уми фев-рали соли 1998 тибќи ќарори Њуку-мати Тољикистон ба литсей - ин-тернати Президентї барои кўда-кони болаёќати Љумњурии Тољики-стон табдили ном кардааст.

Имрўз бо гузашти беш аз бис-туяк сол бо ќаноатмандї метавонгуфт, ки литсей-интернати Прези-дентї дар натиљаи ѓамхории дав-лату Њукумати мамлакат ва фаъ-олияти босамари устодону кор-мандонаш ба яке аз марказњои бу-нёдии таълиму тарбия табдилёфта, хатмкардагони он дар пеш-рафти соњањои мухталифи њаётиљомеа ва дар бунёди иншооти му-њиму стратегии кишвари соњибис-тиќлоламон сањми шоиста мегузо-ранд.

Бо маќсади боз њам мустањкамнамудани заминањои моддиву тех-никї ва фароњам овардани шаро-ити мусоиди таълиму тарбия дарлитсей-интернати Президентїмаблаѓгузории муассиса аз њисо-би буљети давлат мунтазам зиёдкарда мешавад.

Масалан, агар соли 2003 ба-рои њамаи харољоти литсей-интер-нат хамагї 320 њазор сомонї људогардида бошад, пас ин нишонди-њанда дар соли 2010-ум 600 њазорсомонї ва дар соли 2012 беш азяк миллиону 600 њазор сомонироташкил додааст.

Танњо дар зарфи дањ соли охирљињати фаъолияти муназзами инмуассиса зиёда аз панљуним мил-лион сомонї равона гардидааст.

Соли равон аз њисоби буљетидавлат бинои литсей-интернат бамаблаѓи се миллион сомонї азљониби Дирексияи сохтмони иншо-оти њукуматии Дастгоњи иљроияиПрезиденти Тољикистон аз таъми-ри асосї бароварда шуд.

Айни њол дар муассисаи маз-кур ќариб 750 нафар хонандагонибоистеъдод аз гўшаву канори гу-ногуни мамлакат, аз љумла 550нафар аз шањри Душанбе, 87 на-фар аз вилояти Хатлон, 52 нафараз вилояти Суѓд ва 56 нафар азшањру ноњияњои тобеи љумњурї батаълиму тарбия фаро гирифташудаанд, ки беш аз 200 нафарионњо духтарон мебошанд.

Дар ихтиёри хонандагон 38синфхона, аз љумла 35 синфхонаимуљањњази таълимї, 3 озмоишгоњифаннї ва синфхонањои компюте-рие, ки ба шабакаи љањонии интер-нет пайваст мебошанд, вогузоркарда шудааст.

Яъне, омўзгорон ва толибил-мон тамоми имкониятњоро доранд,ки аз навигариву дастовардњои то-затарини илму техникаи љањонимуосир сари ваќт огоњ гарданд.

Суханронии Эмомалї Рањмон дар литсейи Президентїбарои кўдакони болаёќат (15.05.2013 шањри Душанбе)

(Давомаш дар сањ.2)

ОЛИМПИАДААЗ ЗАБОНЊОИ ХОРИЉЇ

ПАЁМИ РАЊНАМОПаёми Президенти Љумњурии Тољикистон аз муњимтаринвоќеањои сиёсї ва иќтисодии кишвар мањсуб гардида,муайянкунандаи самти рушди иќтисодї ва иљтимоиикишвар, назари сиёсии роњбарияти давлат бадастовардњои як соли гузашта ва воќеањои муњимиљањонї ва вазифагузорї барои фаъолияти миёнамуњлативазорату идорањои кишвар мебошад.

НАТИЉА- МАЊАКИ АСОСИИ ТАЉРИБА

ЌОИДАЊОИ ЌАБУЛИ ДОНИШЉЎЁНБА МУАССИСАЊОИ ТАЊСИЛОТИМИЁНАИ КАСБИИ ЉУМЊУРИИТОЉИКИСТОН БАРОИ СОЛИ

ТАЊСИЛИ 2013- 2014

АДАБИЁТПАЙВАНДГАРИ ХАЛЌЊОСТ

Аз љониби садорат ва кумитаи тадорукотї семинарњо азДонишгоњи Агра ва Донишгоњи Гуахати барои ширкат дарсеминаре даъватнома гирифтам. Чун ман пештар баДонишгоњи Агра ташриф оварда будам, сафари Ассамро банаќша гирифтам. Дар баробари ин, пеш аз баргузориисеминар дар Донишгоњи Гуахати, дар тамос бо нависандаимашњури адабиёти муосири урду Масрур Љањон рўнамоиикитобамро дар Академияи Урдуи раёсати Уттар прадеш, воќеъдар Лакхнав ба наќша гирифтам.

РОБИТАИФАНЊОИ ТАЪРИХУ РИЁЗЇ

сањ. 7

№20 17-уми майи соли 2013РАЊНАМО

Њамчунин дар литсей - интер-нат устохонаи коркарди чўб васехи дўзандагї фаъолият мекунадва њар як хонанда имконият дорад,ки дар баробари омўхтани илмудониш касберо интихоб намуда,дар оянда барои пешбурди зин-дагии хеш истифода барад.

Аз ин лињоз, шогирдони муас-сисаи таълимиро зарур аст, кифурсатро ѓанимат дониста, аз са-баќи устодони ботаљриба самара-нок истифода баранд, илму до-ниш ва касбу њунар омўзанд, зероњељ кас аз фориѓболиву танбалїба маќсад намерасад ва танњошахси босаводу соњибмаърифатва соњибкасбу баландихтисос ме-тавонад дар зиндагї комёбу му-ваффаќ бошад.

Дар айни њол литсей - интер-нати Президентї барои шумодаргоњест, ки дар он љињати омо-да шуданатон ба хизмати халќуВатан ва давлати худ, инчунинњаёти мустаќилона њамаи шаро-иту имкониятњо фароњам овардашудаанд.

- Бинобар ин, насињати манњамчун Роњбари давлат ба шумо- насли ояндасози миллат ин аст,ки аз имкониятњои бароятон фа-роњамовардаи давлату Њукуматимамлакат пурра ва њаматарафаистифода баред, бо бањои хубуаъло хонед, касбу њунар омўзед,забони модарї, яъне забони дав-латиро ба дараљаи аъло азхудкунед ва дар баробари ин як-дузабони хориљї ва техникаву тех-нологияњои муосири коммуникат-сиониро низ дар сатњи баландомўзед, ифтихори падару модар,ифтихори ин муассисаи бонуфузва ифтихори Ватани азизамон -Тољикистон бошед.

Тањлилњо нишон медињанд, кисифати таълим дар литсей-интер-нати Президентї сол аз сол бењ-тар ва сатњи дониши толибилмонбаланд гардида, иштироки онњодар олимпиадаву озмунњои гуно-

гуни фаннї нисбат ба солњои ав-вали таъсисёбии муассиса то-рафт бењтар шуда истодааст.

Масалан, дар давоми се солиохир шогирдони литсей-интернатдар озмунњои љумњуриявї ва бай-налмилалї фаъолона ширкатварзида, дар маљмўъ соњиби бешаз 190 медал гардидаанд.

Инчунин дар давоми панљ солиохир литсейро 5 нафар бо меда-ли тилло ва 3 нафар бо медали

нуќра хатм намудаанд, ки ин, ал-батта боиси ифтихор ва намунаиибрат аст.

Инчунин дастпарварони ин му-ассисаи таълимї дар мусо-биќањои варзишии мамлакат вакишварњои Осиё бомуваффаќи-ят иштирок карда, сазовориљойњои ифтихорї шудаанд.

Дар давоми дањ соли охирлитсей - интернати Президенти-ро як њазору 600 нафар хатм на-муда, беш аз як њазору 300 на-фари онњо ба муассисањои тањ-силоти олии мамлакат ва 240нафар ба мактабњои олии давла-тњои пешрафтаи хориљї дохилгардидаанд.Фарзандони азиз!Њаёт собит намудааст, ки на-

всозї ва рушду такомули тамо-ми соњањои њаёти љомеа бе таъ-мин намудани пешрафти илму

(Аввалаш дар сањ.1)

ИФТИХОРИ ВАТАНИ АЗИЗАМОН БОШЕДмаориф ѓайриимкон мебошад.

Аз ин љост, ки Њукумати киш-вар ба масъалаи таљдиду такми-ли заминањои моддиву техникиисоњаи маориф, истифодаи пурса-мари имконияту нерўњои илмї,инчунин дастгирии њамаљонибаихонандагони болаёќат таваљљуњихос зоњир менамояд. Зеро раван-ди омода кардани мутахассисоназ мактаб оѓоз гардида, дони-шњои бунёдї мањз дар мактаб

андўхта мешаванд.Аз ин лињоз, аз кормандони

соњаи маориф, падару модаронва тамоми афроди љомеа таќозомегардад, ки дар баланд бар-доштани сатњу сифати таълимутарбия ва омода намудани мута-хассисони љавобгў ба талаботизамон сањмгузор бошанд ва ба инмасъалаи нињоят муњим бо камо-ли масъулият муносибат намо-янд. Вале чунонки имрўз мушо-њида мегардад, дар натиљаи му-носибати фориѓболона ва беэъ-тиноии баъзе падару модарон,инчунин кормандони як ќатор му-ассисањои таълимї њодисањои баќонуншиканї ва љиноят даст за-дане бархе аз наврасону љаво-нон, хусусан дар шањри Душан-бе афзоиш пайдо карда истода-аст.

Шумо фарзандони азиз, набо-

яд фаромўш кунед, ки мо - тољи-кон миллати фарњангї ва дороисуннату анъанањои неки чандин-њазорсола њастем ва чунин раф-тори сабукфикрона, ки аз љони-би як зумра наврасону љавононсодир мегардад, ба шаъни мо на-мезебад.

Бояд шумо - фарзандониазиз, аз осори илмиву фарњангииаљдоди хеш, ки ба ганљинаи та-маддуни љањонї дурдонањои пу-рарзиши илмиву адабиро воридсохта, њамчунин дар ташаккулисоњањои гуногуни илми муосирниз хизматњои зиёд кардаанд,барои такмили дониши худ васеъистифода намоед.

Ва имрўз, ки ба мо ифтихоридавлатдории миллї насиб гарди-дааст, аз њар яки мову шумо та-ќозо мегардад, ки барои пешраф-ти илму маорифи Ватанамониќдомоти тозаву љиддиро амалїнамоем.

Дар робита ба ин, ба падарумодарон, омўзгорону зиёиён вањамаи онњое, ки таќдири ояндаидавлат ва миллатамон барояшонбетафовут нест, хотирнишон ме-созам, ки дар шароити имрўзаиљањонишавї вазифаи њар яки мотарбияи наврасону љавонон даррўњияи дўст доштани илму маъ-рифат, худшиносиву худогоњї,ахлоќи волои инсонї ва ба љоовардани эњтироми волидайн, ка-лонсолону шахсони рўзгордидамебошад, то ин ки фарзандонимо њамчун шахсони боодобу тар-биядида, соњибмаърифату до-нишманд ба камол расанд ва дароянда барои ободии сарзаминиаљдодиамон азму талош варзанд.Аз ин рў, бузургтарин рисолатипадару модар ва вазифаи муќад-даси њар як оила, мактаб ва љомеааз он иборат аст, ки фарзандона-монро, пеш аз њама, дар рўњияиарљгузорї ба фарњанги миллї тар-бия намоем, то ки онњо њамчуншањрвандони бонангу номус, ва-тандўсту ватанпарвар, дорои ах-лоќу одоби њамида, донишманд ва

њунарманду соњибкасб ба воя ра-санд.

Дар ин раванд мо бояд муќар-рароти Ќонуни Љумњурии Тољики-стон "Дар бораи масъулияти па-дару модар дар таълиму тарбияифарзанд"-ро риоя ва иљро намо-ем.

Њоло, ки рўзњои охири соли хо-ниш ва давраи омодагї ба имти-њоноти дохилшавї ба мактабњоиолї мебошад, мехоњам таъкид на-моям, ки хатмкунандагони муас-сисањои тањсилоти миёнаи умумї,аз љумла шогирдони литсей-ин-тернати Президентї бояд ба им-тињонњои ќабул тайёрии пухтабинанд ва фаќат ба умеди дони-ши андўхтаи худ бошанд.

Ба роњбарону масъулони Ва-зорати маориф ва муассисањоитањсилоти олии касбї бори дигархотирнишон месозам, ки ба ин чо-рабинии муњим бо тамоми љидди-ят муносибат карда, шаффофия-ти кори комиссияњои ќабул вариояи адолатро таъмин намоянд.

Бовар дорам, ки омўзгорониарљманд бо истифода аз таљри-баи беш аз бистсолаи дар ин бор-гоњи бонуфуз андўхтаашон раван-ди таълиму тарбияи кўдакони бо-лаёќатро боз њам бењтар ба роњмонда, бо дарназардошти талабо-ти торафт афзояндаи љањони му-осир дар ташаккули шахсиятњоивоќеан донишманд ва худшиносухудогоњ беш аз пеш сањм мегузо-ранд.

Дар охир ба њамаи шумо - шо-гирдони азиз, устодони гиромї вакормандони соњаи маориф, ки ба-рои рушди ин соњаи њаётан муњимба манфиати давлату миллат ваояндаи ободу осудаи Ватани ази-замон зањмат мекашанд, сало-матї, рўњи болидаву иродаи ќавїва дар љодаи пурмасъули таъли-му тарбия сари баланду барорикор орзу менамоям.

Њамеша саодатмандупирўз бошед!

Баъди ифтитоњи олимпиада,ки бо иштироки муовини вазирТ.Мањмадова сурат гирифт, хо-нандагон аз рўйи тартиби фанњоба кори худ шурўъ намуданд. Чунњамешагї иштирокчиёни ба исти-лоњ "ѓайриконкурсї" дар аввалкаме кори баргузоркунандагониолимпиадаро мушкил намуда бо-шанд њам, бо истодагарии эшончунин довталабон ба озмун роњнаёфтанд (аз ноњияњои Рўдаки-ву Шањринав ва шањри Хуљанд).

Таѓирот дар низоми баргузо-рии олимпиадаи имсола чунинбуд, ки довталабон аввал тест вабаъдан наќли хаттї супориданд.Њамчунин, њар довталаб аз рўйишарти аввал-тест лифофаи мах-суси саволњои худро дошт, ки ба-рои таъмини шаффофияти оз-мун омили муњимтарин гардидатавонист.

Њарчанд барои шарти аввалякуним соат људо гардида бошадњам, аксари довталабон ба саво-лњои худ ќабл аз муњлати муай-янгардида љавоб мегардони-данд, ки ин аз бењтар гардиданисифати таълим дар муассисањодарак медод. Аз ин љост, ки шар-ти дуюми озмунро низ хонанда-гон бе мушкилї паси сар наму-данд. Баъди оне, ки натиљаи шар-тњои озмун дар тахтаи эълонњоовехта шуд, яке аз бањои гириф-

4ОЗМУН

ОЛИМПИАДА АЗ ЗАБОНЊОИ ХОРИЉЇЧанде пеш олимпиадаи фаннии хонандагони муассисањоитањсилоти миёнаи умумї ба истиснои фанњои забон ваадабиёти ўзбек, забонњои олмонї, арабї, фаронсавї,ќирѓизї ва туркманї доир гардида буд. Њафтаисипаришуда олимпиада аз фанњои мазкур низ бо иштироки69 нафар хонанда доир гардид. Ин дафъа низ озмун дармактаб-интернати солимгардонии ба номи БобољонЃафурови ноњияи Рўдакї доир шуд.

тааш меболиду дигаре аз натиљаибањогузории доварон изњори но-розигї мекард. Довталабоне, киаз натиљаи кори худ ќаноатманднабуданд, роњ пеш мегирифтандљониби утоќи аппелятсионї.Њатто, чунин њам ба мушоњидарасид, ки довталаб аз натиљаикори худ ќаноатманд асту даъвоиљову холи зиёдатиро надорад,аммо муаллими роњнамо, ё худ,"репититор"-онаш "дод"-у "фи-ѓон"-кунон ба њайати њакамон"њамла" меоварданд.

Ситам Рањимов, устоди До-нишгоњи миллии Тољикистон, кидоварии гурўњи забони арабироба ўњда дошт, ќайд намуд, ки солаз сол сатњи дониши хонандагонболо рафта истодааст, аммоњанўз њам талаботи моро ќонеъкарда наметавонанд.

-Имрўз мо шоњид будем, ки хо-нандагон аз синф ва ё баъди ап-пелятсия аз синф баромада бападару модари худ дурўѓ мегўянд,ки гўё ба тамоми саволњо љавобидуруст гуфтаанду наќли хаттирохуб навишта бошанд. Дар асл, чу-нин нест ва њатто, баъзеи онњо ха-тоњои худро баъди исбот карданњам, ба гардан намегиранд. Аз инрў, хуб мебуд, ки њангоми аппе-лятсия баробари довталабу му-аллими дарсдињанда падару мо-дари онњоро низ ба синф даъват

кунанд, то боварии комил њосилнамоянд,-мегўяд муаллим С.Ра-њимов.

"Даъвогар"-они бештар довта-лабони фанни забони олмонї бу-данд. Њарчанд аксари даъвогаронбарои медалу љо талош намекар-данд, аммо њарчи бештар мекў-шиданд, то доварон њар як хатоионњоро исбот созанд.

-Ман барои љо даъво надорам,аммо мехоњам донам, ки барои чїчунин бањо гирифтаам,-мегуфт

яке. Дигарї бошад, "ман бовардорам, ки сатњи дониши ман азбањои мондаи устодон болотараст",-мегуфт. Хуллас, даъвоњозиёд, аммо бараъло ба чашм ме-расид, ки бачањоро муаллимонидарсдињанда, ё худ, "репититор"-њо ба "шўр" меоварданд. Хонан-даи хуљандї, ки бо муаллимаи худдаъво мекарду барои чор холикам гирифтаи худ аз љои сеюм та-лош меварзид ва аз бањои гузош-таи доварон изњори норозигї ме-кард, бо вуљуди ин аз касеву чизедаъво ва ё гила надошт, аниќта-раш, намехост худи довталаб ка-

серо гунањкор кардан. Аммо му-аллимаи дарсдињанда бошад, њарзамон ба "пеш" мегузашту мехостшогирдаш аќаллан љои сеюмросоњиб шавад. Аслан, ин гуна њола-тњо бори аввал њам нест, њамасо-ла чунин њолатњо зиёд ба мушо-њида мерасид. Њарчанд дар наза-ри аввал барои мо чунин кор "бад"намояд њам, аз љињати дигар хубаст, ки хонандагон њаќталошї ме-кунанду барои њуќуќњои худ ку-шиш меварзанд...

Њамин тавр, озмун љамъбастгардид. Агар Абдулло Адилбеков,омўзгори фанни забони ќирѓизїва њамзамон нозири гурўњи забо-ни ќирѓизии олимпиада, аз боло-равии сатњи дониши хонандагоннисбат ба солњои ќаблї изњорихушнудї кунад, Чорї Мамедов,омўзгори фанни забони туркманїва довари олимпиада, бовар до-рад, ки чунин сатњи дониш дош-тан ва ба сол аз сол зиёд шуданиин сатњи дониши љавонон ба руш-ди ояндаи кишварамон мусоидаткарда метавонад.

-Мо дар љумњурї 5-6 мактаб

дорем, ки бо замони туркманїтаълим медињанд. Имрўз аз фан-ни мазкур се нафар аз ноњияиЉилликул иштирок намуданд, кияке сазовори љои аввал ва ду на-фари дигар сазовори љои дуюмгардиданд. Агар ман имкон ва са-лоњияте медоштам, ба њарсеионњо љои аввалро лоиќ медонис-там, зеро сатњи дониши хонанда-гон яке аз дигаре хубтару боло-тар буд. Ин аз он шањодат меди-њад, ки шурўъ аз Президенти киш-вар ва вазири маориф кўшишњоионњо нисбат ба соњаи маорифбањри боло бурдани сатњу сифа-ти тањсилот барабас нарафтатаъсире гузошта тавонистааст,-мегўяд Ч.Мамедов.

Дар маросими љамъбастииолимпида вазири маориф Нурид-дин Саидов ширкат ва суханронїнамуда, ќайд кард, ки дар доираиислоњоти баамаломада вобастаба сифати тањсилот заруратиташкили дигар шаклњои олимпи-ада ба вуљуд омад.

-Минбаъд олимпиадањои фо-силавї, даставї, номї, хушхатна-висњо, математикї ё худ Њофиз-хонї, Рўдакихонї, Саъдихонї ваамсоли инњо баргузор мегар-данд,-таъкид намуд Н.Саидов.-Барои хуб ва дар сатњи олї доирнамудани чунин олимпиадањо мобояд аз доираи барномањои таъ-лимї берун бароем. Ин њол дарсурате даст медињад, ки њар якомўзгор дар мактаб мањфилифаннии худро созмон дода, солеяк ё ду шогирди худро дар сатњиљањонї омода намояд.

Ба ѓолибон медалу ифтихор-нома ва туњфањои таъсиснамудаикумитаи тадорукоти олимпиадасупорида шуд. Бо тавсияи бево-ситаи вазири маориф онњое, киѓолибиятро дар олимпиадаи маз-кур ба даст оварданд, барои тањ-сил дар муассисањои олии касбиикишвар роњхат гирифтанд.

Э.ХУШБАХТ,"Омўзгор"

№20 17-уми майи соли 2013ЊИДОЯТ

Паёми имсола аз паёмњои со-лњои пешин бо чанд хусусияти худфарќкунанда буд. Аввалан, аз љони-би Роњбари давлат дар марњилаинавини рушди иљтимоиву иќтисодїќарор доштани кишвари азизамонэътироф шуда, таъкид гардид, ки"Сиёсати давлат дар ин марњалаба он равона карда мешавад, китавассути фаъолияти самарано-ки тамоми сохтору маќомоти дав-латї барои њар як шањрвандикишвар шароити арзандаи зин-дагї таъмин карда шавад".Љињати исботи гуфтањои боло тањ-лили нишондодњои рушди иљти-моию иќтисодии љумњурї дар 7 солиохир мавриди баррасии амиќ ќароргирифта, пеш аз њама, ќайд кардашуд, ки бо маќсади баланд бардош-тани сатњи зиндагии мардум соли2012 Стратегияи баланд бардошта-ни сатњи некўањволии мардуми То-љикистон барои солњои 2013 - 2015тањия гардида, аз тарафи Маљлисинамояндагони Маљлиси Олии Љум-њурии Тољикистон тасдиќ карда шуд.Бояд ќайд намуд, ки њуљљати ба инмонанд солњои 2002, 2005, 2007 ва2010 низ ќабул шуда буд ва онњуљљат стратегияи паст кардани са-тњи камбизоатї номида мешуд.Њама медонем, ки дар натиљаи тат-биќи амалии стратегияњои паст кар-дани сатњи камбизоатї сатњи кам-бизоатии ањолї аз 80 фоиз ба 38фоиз расонида шуд. Стратегияи ба-ланд бардоштани сатњи некўањво-лии мардуми Тољикистон барои со-лњои 2013 - 2015 бештар барои бавуљуд омадани синфи миёна раво-на шудааст.

Тањлили овардашуда бозгўйирушди бемайлони нишондињан-дањои иљтимоию иќтисодии љумњурїбуда, далели дурустии сиёсатииљтимоию иќтисодии Њукумати Љум-њурии Тољикистон мебошад. Боядќайд намуд, ки аксари ташаббусњое,ки мањз сабаби рушди иќтисодиюиљтимоии кишвар гардиданд, бопешнињод ва дастуру супоришњоибевоситаи Љаноби Олї, Президен-ти кишвар, муњтарам Эмомалї Рањ-мон сурат гирифтаанд. Аз љумла,дар соњаи маориф низ бо ташаббу-су дастгирињои Сарвари давлат да-стоварњои зиёд ба даст омадаанд,ки муњтавои онро дар њафт соли гу-зашта ба таври кўтоњ баён мекунем.

Дар давоми солњои 2006-2013буљети соњаи маориф ќариб 7 ма-ротиба афзуда, аз 317,7 млн. со-монї ба 2130 млн. сомонї баробаршуд. Дар ин давра шумораи муас-сисањои томактабї 21 адад, шумо-раи кўдакон дар ин муассисањо зи-ёда аз 13 њазор нафар, ки ба 21,5фоиз баробар афзуда, фарогириикўдакони синни томактабї аз 7 фоизба 10 фоиз расид.

Шумораи хонандагони муасси-сањои тањсилоти умумї дар ин дав-ра наздики 50 њазор афзуда, шумо-раи мактабњо ба 3713 ададро таш-кил дод. Шумораи донишљўёни му-ассисањои тањсилоти миёнаи касбї9800 ва муассисањои тањсилотиолии касбї 18800 нафар зиёд шуд.Тибќи омори расмї агар соли 2006муассисањои олии касбиро ба њар10000 нафар ањолї 22 нафар хатмкарда бошад, соли 2012 ин нишон-дињанда ба 36 расидааст.

Дар ин давра 5 мактаби Прези-дентї, се филиали мактабњои олиихориљї ва зиёда аз 700 адад мар-кази инкишофи кўдакон ва марка-зњои технологияи компютерї вакоммуникатсионї ташкил кардашуданд.

Дар давоми њафт сол муздимиёнаи мењнати омўзгорони муас-сисањои тањсилоти умумї 5,3 маро-тиба афзуда, аз 75,41 ба 400 сомонїбаробар шуд. Дар муассисањои тањ-силоти олии касбї бошад, ин ни-шондињанда ба њисоби миёна аз150 сомонї дар соли 2005 ба 1000сомонї расид.

Дар ин давра 1241 бинои мак-таб барои 226582 љойи нишаст сох-та ба истифода дода шуд. Дар на-тиља таъминоти моддию техникї вашароити тањсил дар мактабњо бењ-тар гардид.

Дар давоми солњои 2006-2011тањия ва чопи зиёда аз 73 номгўикитобњои дарсї барои хонандагонимуассисањои тањсилоти умумии бозабони тољикї пурра ба охир раси-да, чопи китобњои дарсї барои хо-надагон бо забонњои халќњои

аќќалият ба роњ монда шуд.Фикр мекунам, њамаи мо наќшаи

ислоњоти соњаи маорифро ёд до-рем, ки аз 63 банд иборат буд вадар асоси дастуру супоришњои Пре-зиденти Љумњурии Тољикистон пасаз вохўрашон бо намояндагонисоњаи маориф моњи декабри соли2005 тартиб дода шуда буд. Амалїшудани наќшаи мазкур дар давомисолњои 2006-2009 имконият дод, кисоњаи маориф ба талаботи иќтисо-ди миллї созгор шавад ва аз њамамуњим, эътибору шаъни омўзгор вамактаб дар љомеа боло равад.

Ислоњоти музди мењнати кор-мандони соњаи маориф, ислоњотимаблаѓгузории соња ва гузариш бамаблаѓгузории сарикасї дар муас-сисањои тањсилоти умумї, љалбисоњибкорони ватанї барои таъми-ру сохтмони муассисањои ватанї,рушди муассисањои хусусї, таъми-ни муассисањои таълимї бо компю-терњо, таъсиси љоизаи ПрезидентиЉумњурии Тољикистон Дар соњаимаориф аз муњимтарин дастова-рњои соњаи маориф мебошанд, кидар асоси наќша-чорабинии ном-баргардида амалї шудаанд.

Танњо дар давоми солњои 2006-2012 18 стратегия, консепсия вабарномањои давлатї ќабул шуданд.Аз љумла, Наќшаи миллии фаъоли-ят оид ба ислоњоти соњаи маорифва таълими ибтидоии касбї дарЉумњурии Тољикистон барои солњои2006-2015, Консепсияи рушди тањ-силоти касбї дар Љумњурии Тољи-кистон, Стратегияи миллии рушдимаорифи Љумњурии Тољикистон тосоли 2020, Консепсияи гузариш банизоми нави тањсилоти миёнаиумумї дар Љумњурии Тољикистон,Консепсияи миллии тањсилоти фа-рогир (инклюзивї) барои кўдакониимконияташон мањдуд дар Љумњу-рии Тољикистон барои солњои 2011-2015, Барномаи давлатии рушдитањсилоти касбї дар Љумњурии То-љикистон барои солњои 2008-2015,Барномаи давлатии рушди маори-фи Љумњурии Тољикистон барои со-лњои 2010-2015 ва ѓ.

Барои амалї шудани барно-мањои мазкур аз њисоби буљети дав-латї ва дигар сарчашмањои маблаѓ-гузорї аз худ намудани садњо млн.сомонї ба наќша гирифта шудааст.Масалан, тибќи Барномаи давлатиисохтмон, таъмиру азнавсозии мак-табњо барои солњои 2008 -2015, кидар хонањои шахсї, вагонхонањо,биноњои маъмурию љойњои љамъи-ятї љойгиранд, дар давоми танњоњашт сол сохтмони 800 ва таъмируазнавсозии дањњо бинои мактаб бамаблаѓи 590 млн. сомонї ба наќшагирифта шудааст.

Роњбари давлат ќайд намуданд,ки "Яке аз масъалањое, ки бисёрмуњим аст, тарбияи кадрњои кор-гарии љавобгў ба талаботи бозо-ри мењнати дохилї ва хориљї ме-бошад.Бо дарназардошти муњимия-

ти ин масъала мо аз соли 2010-ум инљониб зинаи тањсилоти иб-тидої ва миёнаи касбиро самтиафзалиятнок эълон кардаем".

Ин аст, танњо дар давоми соли2012 дар ин самт мувофаќиятњои зе-рин ба даст омадаанд.

Соли 2012 Барномаи ислоњот варушди соњаи тањсилоти ибтидої вамиёнаи касбии Љумњурии Тољикис-тон барои солњои 2012-2020 тањиягардида, аз љониби Њукумати Љумњ-урии Тољикистон тасдиќ карда шуд.Тибќи барномаи мазкур васеъ на-мудани шабакаи муассисањои ибти-дої ва миёнаи касбї дар назар дош-та шуда, азнавсозии мазмуни тањ-

силот, ба талаботи муосир мувофиќгардонидани мазмуну муњтавои тањ-силот ва андешидани тадбирњољињати омода намудани мутахасси-сони ба талаботи бозори мењнатљавобгў дар назар дошта шудааст.

Бо маќсади баланд бардошта-ни сифати омодасозии мутахасси-сон ва ба талаботи бозори мењнатмувофиќ кунонидани номгўйи ихти-сосњои таълимии муассисањои тањ-силоти ибтидоии касбї Вазоратимаориф дар њамкорї бо Вазоратимењнат ва њифзи иљтимоии ањолї ваХадамоти муњољирати назди Њуку-мати Љумњурии Тољикистон дар асо-си омўзиши бозори мењнати дохилї,бозори мењнати Ќазоќистон, Украи-на, Белорус, Федератсияи Россия,љумњурињои соњили бањри Балтикава Аврупои марказї Таснифгариравияю ихтисосњои касбњои корга-риро омода намуд, ки он аз љонибиЊукумати Љумњурии Тољикистон тас-диќ гардид.

Бо ќарори Њукумати ЉумњурииТољикистон аз 2.11.2012, №630номи омўзишгоњњои касбї-техникииљумњурї ба литсейњои касбии тех-никї ва техникуму омўзишгоњњо баколлељњо табдил дода шуданд.Моњи декабри соли 2012 Марказиљумњуриявии рањнамои касбї варушди тањсилоти касбї таъсис додашуд.

Љињати иљрои дастури бевоси-таи Роњбари давлат соли 2012 дарзаминаи курсњои кўтоњмуддати ом-ўзиши касбњои коргарї ва гурўњњоитаълимии ин курсњо, ки дар зами-наи муассисањои тањсилоти ибти-доии касбї таъсис дода шуданд,дар якљоягї бо марказњои тањсило-ти калонсолон ва дигар марказњоиомўзишї 100 016 нафар ба тањсилфаро гирифта шуда, соњиби шањо-датномаи тахассусї гардиданд.

Дастгирї ва рушди ин соњаи му-њими омода намудани кадрњои кор-гарї солњои минбаъда низ идомаёфта, алњол љалби маблаѓњоигрантї ва ќарзї ва тањия лоињањоисармоягузорї дар ин самт шурўъшудааст.

Бояд ќайд намуд, ки бо назар-дошти нишондињандањои мазкур, тосоли 2020 шумораи хонандагони му-ассисањои тањсилоти умумї 2 140000 нафар ва то соли 2030 ба 2 790000 нафар мерасад.

Дар ќисмати ба соњаи маорифбахшидаи Паём Президенти киш-вар бори дигар изњор доштанд, ки"мо раванди таълиму тарбияросамти афзалиятноки сиёсатииљтимоии давлат ќарор дода,њамаи тадбирњои заруриро дарин самт амалї гардонида истода-ем". Бинобар ин, зарурати бо исти-фода аз тамоми воситаву имкония-тњо андешидани тадбирњо љињатибунёди муассисањои томактабї вафаро гирифтани шумораи њарчибештари кўдакон ба чунин муасси-сањо, сохтмону рушди маблаѓгузо-рии муассисањои тањсилоти умумї,ба таври љиддї бењтар кардани за-минањои моддиву техникї ва имко-ниятњои кадрии муассисањои тањси-лоти ибтидої ва миёнаи касбї,тањияи наќшаи дурнамои тарбияикадрњо дар муассисањои тањсилотиолии касбии мамлакат ва хориљ бомаќсади таъмин намудани эњтиёљо-ти воќеии соњањои гуногуни иќтисо-ди миллї ба мутахассисони дороидонишу малакаи муосири сатњи бай-налмилалї ва дар ин росто анде-шидани тадбирњои иловагї љињатињарчи зудтар ба талаботи имрўзамутобиќ гардонидани барномањоитаълимии мактабњои олии кишвартаъкид карда шуд.

Новобаста ба дастоварњои иљти-моию иќтисодии солњои охир бадаст омада Роњбари давлат, таъкидменамоянд, ки "бо дарназардош-ти талаботи замон њамаи ин дас-товардњо моро њанўз њам ќаноат-манд карда наметавонанд".

Аз ин љињат, новобаста бамушкилоти мављуда "моро зарураст, ки љињати таъмини суботииќтисодї ва дар њамин асос ба-ланд бардоштани сатњи зиндагиимардум ва афзоиши табаќаи до-рои даромади миёнаи ањолї чо-рањои мушаххасро амалї намо-ем".

Бо ин маќсад дар назар дошташудааст, ки таъмини рушди дароз-муддати иќтисодии љумњурї дарсамтњои зерин амалї хоњад гардид:

1) таќвият бахшидан ва такми-ли сохтори ташкилї ва соњавиииќтисоди кишвар;

2) рушди босуръати соњаи гид-роэнергетика;

3) идомаи ислоњоти иќтисодї ватаъмини рушди босуботи мин-таќањои кишвар;

4) татбиќи сиёсати самаранокимолиявї;

5) љалби њарчи бештари сармоява рушди бемайлони соњибкорїњамчун самти афзалиятноки тараќ-ќиёти мамлакат;

6) инкишофи имкониятњои ком-муникатсионии мамлакат;

7) таќвият додани низоми њамо-њангсозии сиёсати рушд бо маќса-ди таъмин намудани самаранокииидоракунии давлатї.

Сарвари давлат ба яке аз масъ-алањои аввалиндараља табдилёфтани таъсиси љойњои кории сифа-тан нав ва таъминот бо музди мењ-нати арзанда ва бевосита, зери на-зорати доимии Роњбари давлатќарор доштани онро таъкид наму-да, изњор доштанд, ки "равандитаъсиси љойњои нави корї низ азафзоиши босуръати табиииањолї ва захирањои мењнатїќафо монда, алњол бозори мењ-нати дохилї имкони пурра бољойи кор таъмин намудани корљ-ўёнро надорад". Дар ин замина,бори дигар зарурати бењтар наму-дани сифати таълим, то ин ки ма-лакаи касбии хатмкунандагони му-ассисањои касбомўзї ба талаботибозори муосири мењнат љавобгў бо-шад, таъкид карда шуд.

Дар Паём ба авзои сиёсии до-хилї ва хориљї бањои воќеї додашуда, назари сиёсии роњбариятикишвар ба муњимтарин маъракањоидохилї ва байналмиллалї изњоркарда шуд.

Вобаста ба сиёсати дохилї Роњ-бари кишвар бо изњори он ки маф-кураи њељ як њизб, иттињодияи љамъ-иятї, динї, њаракат ва гурўње наме-тавонад ба њайси мафкураи дав-латї эътироф шавад, зарурати онротаъкид карданд, ки бояд "њамаиањзоби сиёсї ва иттињодияњоиљамъиятї манфиатњо ва арзи-шњои волои миллиамон, ба мо-нанди истиќлолияти давлатї, та-момияти арзї, суботи иљтимої вавањдати милливу њамбастагии та-моми сокинони кишварро муќад-дас донанд ва ба хотири њифзкардану таќвият бахшидани онњосаъю талош намоянд". Дар идо-маи суханони мазкур бисёр хуб таъ-кид гардид, ки "њизбњои сиёсї вадигар нињодњои иљтимої бояд на-мунаи эњтирому риояи ќонунњоидавлати демократї ва мактабитавсеаи маърифати сиёсивуњуќуќии мардум бошанд". Ба ан-дешаи ман, гуфтањои мазкур боядмањаки фаъолияти азњоби сиёсї вагурўњњои љамъиятї бошанд ва њам-чун принсипњои муайянкунадаи му-носибати ин нињодњои сиёсї бо мар-дум хизмат намояд.

Зимни тањлилу баррасиии масо-или вобаста ба њифзи њуќуќу тарти-бот ва амнияти љомеа зарурати дартањрири нав тањия ва ќабул наму-дани кодексњои мењнат ва манзил,ба талаботи замони муосир мутобиќнамудани кодексњои гражданї ваљиноятї, муайян намудани муноси-бати нињої ба њукми ќатл таъкидшуд. Дар идомаи баррасии масъа-лаи мазкур диќќати бештар ба му-

бориза бо коррупсия дода шуда, онмасъалаи мубрами рўз номида шуд.Ќайд карда шуд, ки коррупсия бапешрафти иќтисодиёт халал мера-сонад, бунёди љомеаи демократирозаиф месозад ва ба рушди демок-ратия таъсири манфї мегузорад.Вобаста ба ин, зарурати тањияиСтратегияи нави пешгирї ва мубо-риза бар зидди коррупсияро бароињашт соли оянда таъкид гардид.

Инчунин, бори дигар заруратириояи њатмии ќонунњо "Дар бораитанзими анъана ва љашну мароси-мњо дар Љумњурии Тољикистон" ва"Дар бораи масъулияти падару мо-дар дар таълиму тарбияи фарзанд"ба таври љиддї таъкид гардид.

Зимни баррасии самтњои асосиисиёсати хориљии давлат, пеш азњама таъкид гардид, ки Тољикистонстратегияи "дарњои кушода"- ро идо-ма дода, бо њамаи кишварњои љањонњамкорї хоњад кард. Њифзи истиќ-лолият, давлатдории миллї, асола-ту њуввияти миллї, амнияту суботва пешрафту тараќќияти кишвар азвазифаи муњимтарини сиёсати до-хилию хориљии давлати Тољикистонномида шуд.

Аз љониби Роњбари давлат њада-фњо ва самтњои асосии марњалаиимрўзаи рушди давлатдориии тољи-кон изњор карда шуд. Аз љумла:

-њифз кардан ва тањким бахши-дани давлатдории миллї.

-њамаљониба густариш бахши-дани худшиносиву худогоњиимиллї, њисси ватандўстиву ватан-дории мардум ва баланд бардош-тани маърифати сиёсиву њуќуќииањолии кишвар, бахусус, наврасонуљавонон

-муттањид намудани тамоми гур-ўњњо ва ќишрњои љомеаи кишвар даратрофи ѓояи "Тољикистони озодусоњибистиќлол - Ватани мањбубињамаи мо"

-њарчи бештар густариш дода-ни фарњанги сулњ ва решадор сох-тани вањдату ризоияти миллї.

-љоннок намудани фаъолиятитамоми сохтору маќомоти давлатїдоир ба њалли масоили љавонон.

-њифзи њуввияти миллї ва арзи-шњои волои халќи куњанбунёдамондар шароити љањонишавї.

-арљгузорї ва эњтироми забонидавлатї, яъне забони зебову шевова ширину шоиронаи тољикї.

Бо пешнињоди њадафњои стра-тегї Сарвари давлат изњори бо-варї намуданд, ки халќи шараф-манду сарбаланди Тољикистон мин-баъд низ љињати расидан ба њада-фњои стратегии Ватани соњибистиќ-лоламон азму талоши бештар ме-намоянд ва дар раванди татбиќинаќшаву ниятњои неки давлатуЊукумати кишвар сањми арзандавушоистаи худро мегузоранд.

Ба андешаи мо, њуљљати мазкур,воќеан созандаи фардо буда, бо-варї дорем њамчун рањнамо ва да-стурамал барои мардуми сарба-ланду баору номус, махсусан, ањлиилм ва маориф истифода мегар-дад. Пайгирї намудани њадафњоистратегияи Њукумати Љумњурии То-љикистон ва иљрои сариваќтии дас-туру њидоятњои Президенти киш-вар, Љаноби Олї, муњтарам Эмо-малї Рањмон, ки дар Паём дарљгардидаанд, барои баланд бардош-тани сатњи некўањволии мардум,махусусан тавассути рушди илмумаориф, таъмини истиќлолиятиэнергетикї, амнияти озуќаворї вабаровардани мамлакат аз бунбас-ти коммуникатсионї ва инкишофибосуръати соњањои бунёдї имкони-ят медињад.

4БАРДОШТ

Њамасола ба љаласаи якљояи Маљлиси Миллї ва Маљлисинамояндагони Маљлиси Олии Љумњурии Тољикистон ПаёмиПрезиденти Љумњурии Тољикистон пешнињод карда мешавад.Пешнињоди Паёми Президенти Љумњурии Тољикистон азмуњимтарин воќеањои сиёсї ва иќтисодии кишвар мањсубгардида, муайянкунандаи самти рушди иќтисодї ваиљтимоии кишвар, назари сиёсии роњбарияти давлат бадастовардњои як соли гузашта ва воќеањои муњими љањонїва вазифагузорї барои фаъолияти миёнамўњлати вазоратуидорањои кишвар мебошад.

Фатњиддин ИСМОНОВ,муовини вазири маорифи ЉТ

№20 17-уми майи соли 2013 РАНГОРАНГ

Дар Кохи Љомї даври нињоииозмуни мазкур байни муњассили-ни литсейњои касбї - техникиивилоятњои Хатлон, Суѓд, шањриДушанбе ва навоњии пойтахт

барпо гардид. Муовини авваливазири маорифи Љумњурии Тољи-кистон Фарњод Рањимов дар су-ханронии хеш ќайд намуд, китаљлили чунин чорабинї аз љум-лаи чорабинињои силсилавиивазорат ба шумор рафта, њада-фаш тарбия намудани шогирдондар рўњияи арљгузорї ба арзи-шњои миллї ва аз байн бурданиодамрабоист. Ф. Рањимов баширкаткунандагони озмун табри-коти вазири маорифи ЉумњурииТољикистон Нуриддин Саидоврорасонида, ба њар се даста баро-ру комёбї орзу намуд.

Сипас, иштирокдорони озмуназ рўйи њафт барнома-тарѓибидастовардњо, саломнома, суру-ди њаљвї, сањначаи њаљвї, таќ-лидкорї, саволу љавоб ва намо-иши љамъбастї байни њам сабќ-

ат намуданд. Аз намоиши њуна-ри шогирдон маълум гардид, кионњо, дар њаќиќат, хеле зањматкашидаву мавзўъро хуб дарк на-мудаанд. Албатта, риоя кардан

ба шартњои ни-зомномаи оз-мун, ки аз тара-фи Вазоратимаориф тасдиќг а р д и д а а с т ,њатмї буд,аммо дар баъзењолатњо аз та-рафи намоян-дагони гурўњњоивилоятњои Хат-лон ва шањриДушанбе риоянагардид. Ин

буд, ки њайати њакамон аз холњоиумумии ин ду даста духолиросоќит намуданд. Баръакс, дар да-стаи вилоятиСуѓд, ки онњо-ро танњоњунаромўзо-ни литсейикасбии саноа-ти кишовар-зии шањри Ко-нибодом на-мояндагї кар-данд, истифо-даи ваќт риоягардид. Инбуд, ки њайатидоварон ба холњои умумии онњоаз рўйи салоњдиди худ чор холидигар илова намуданд.

Ташкили чунин чорабинїбори дигар собит намуд, ки љаво-

нон метавонанд дар баробарион, ки њунар омўхта, нозукињои инё он касбро азхуд намоянд, њам-чунин, аз дигар њунарњо, мислисурудхониву таќлидкорї, навох-тани асбобњои мусиќии миллї,ќироати ашъори шуарои класси-ку муосир ва монанди инњо бар-хурдор бошанд.

Нињоят, натиљаи озмун маъ-лум гардид ва ѓолибон њам муай-ян шуданд. Љойи аввал насибидастаи литсейњои касбї - техни-кии шањри Душанбе (93 хол), љойидуюм дастаи литсейњои касбї -техникии вилояти Хатлон (89 хол)ва љойи сеюм насиби дастаи ви-лояти Суѓд (84 хол) гардид.

Ба иштирокчиён - ѓолибониозмун диплом ва љомњои муќар-рарнамудаи Вазорати маориф,њамчунин, ба нўњ нафар аз бењ-тарин иштирокдорони ин чора-бинї - Эмомалї Давлатов, Ши-ринмоњ Шакарова, Фотима Абдул-лоева (аз дастаи ш. Душанбе),Ќиматшои Саид, Олим Шокиров,Гулрухсор Умарова (аз дастаи ви-лояти Хатлон), Гулљањон Исломо-ва, Мирзоабдулазиз Набиев, Аб-дувањњоб Бобошукуров (аз дастаи

вилояти Суѓд) ифтихорномањоиВазорати маорифи Љумњуруи То-љикистон супорида шуд.

Њотами ЊОМИД,"Омўзгор"

4САБЌАТ

ОЗМУН ИСТЕЪДОДЊОРО МУАЙЯН КАРД

Бо ташаббуси Маркази љумњ-уриявии рањнамои касбї ва руш-ди тањсилоти касбї дар толоримактаби раќами 72 - и ноњияиФирдавсї тањти унвони "Кї шу-дан мехоњї?" муаррифии якќатор мактабњои олї ва коллељулитсейњои воќеъ дар ноњияи Фир-давсии шањри Душанбе барпошуд. Чунон ки директори муасси-саи номбурда С. Салимов дарифтитоњи чорабинї гуфт, чунинраванди рањнамоии касбї яке азќисмњои фарњанги умумибашарїбуда, дар шакли ѓамхории љамъ-ият барои ташаккули касбии на-сли наврас, дастгирї ва инкишо-фи истеъдодњо мусоидат мена-мояд. Дар баробари ин, маљмўичунин њамоишњои махсуси психо-логию педагогї, психофизиолог-ї,тиббї дар интихоби мувофиќ-тарини касб бо дарназардоштишавќу њавас, майлу раѓбат, ќоби-лият, вазъи иќтисодию иљтимоиибозори мењнат ва талаботи љамъ-ият ба касбњо аз тарафи давлатэътибори махсус дода мешавад.

Воќеан њам, тайёрї ба касбин-

тихобкунї ќисми таркибии рушдињамаљониба ва тадриљии ашхосбуда, онро дар якљоягї ва алоќа-мандї бо такомули ахлоќї, мењна-тиву маънавї, фарњангї ва љисмо-нии шахсият баррасї бояд намуд.

Њадафи таљлили чунин чора-бинї он буд, ки хатмкунандагонимактабњо барои дар оянда инти-хоб намудани касб аз наздик боон ихтисосњое, ки дар муасси-сањои тањсилоти касбии ноњияиФирдавсии шањри Душанбе таъ-лим дода мешаванд, шиносоїпайдо намоянд.

Дар он намояндагони ДДТТ,ДТТ, Донишкадаи соњибкорї вахизмат, коллељњои технологї, му-њандисї, омўзгорї коллељи кўњииба номи С. Юсуфова, литсейикасбї - техникии раќами 30, лит-сейи касбї - саноати дўзандагї,коллељи касбии информатика ватехникаи компютерии коллељитехнологии шањри Душанбе азхусуси шарту шароит, шаклњоитаълим, њадафњо, тарзи ќабулидовталабони муассисањояшонмаълумот доданд.

Маълумоти пешкашнамудаионњо барои иштирокдорони чора-бинї - хатмкунандањои як ќатормактабњои тањсилоти миёнаиумумии ноњияи Фирдавсї басомуфид буд.

Ташкили чунин њамоишњоњамеша ба фоидаи кор аст, зеротаблиѓ ва фањмондану роњнишон-дињї барои ояндаи дурахшониљавонон аз чунин лањзањо шуруъмегардад. Барои љалб карданихонандагон ба коллељу литсейњова макотиби олї мутасаддиёни инмуассисањо зањмати зиёд каши-даанд. Аз ташкил кардани гўшаюмањсули дастони хонандагонитаълимгоњњо, буклету дигар ва-раќањои таблиѓотї ин ба хубї аёнбуд. Бо вуљуди њамаи ин, тарѓибигузоришгарон якранг буд ва шоядбарои њамин касе аз њозирин, ба-хусус, хатмкунандагоне, ки даъ-ват шуда буданд, ба суњбати ононкамтар мароќ зоњир намуданд.

Ин чорабинї ташкил карда-ни намоиши љойњои холии корроба хотир овард. Хуб мебуд, агарроњбарияти чунин муассисањољавононро бевосита ба даргоњихудашон даъват намуда, онњоробо њадафњои муассисаашон ши-нос мекарданд. Шояд он гоњ хо-њишмандон ба таври мушаххаскасби ояндаи дилхоњашонро му-айян мекарданд?

Њотами ЊОМИД,"Омўзгор"

Моњи феврали соли љорї даври аввали озмуниљумњуриявї тањти унвони "Нест бод хариду фурўшиодамон" ва "Љавонон тарафдори арзишњои миллиянд"байни хонандагони литсейњои касбї - техникии шањриДушанбе барпо гардида буд.

4ТАЊСИЛОТИ КАСБЇ

ИНТИХОБИ ДУРУСТИ КАСБ -АСОСИ МУВАФФАЌИЯТ

Интихоби дурусти касб ба њар як фарди љомеа имконмедињад, ки мавќеи худро дар љамъият муайян намуда,ба дастовардњои мењнатї ва обрўю эњтиром ноилгардад. Аз ин рў, касбинтихобкунї аз зинањои аввалихониш шуруъ гардида, интихоби дурусти он бамашварати волидон, омўзгорон ва дўстони њар якмактаббача алоќамандии зич дорад.

Забони ќадимаи англисї бо дуалифбо : алифбои румї ва алифбоилотинї иртиботманд аст. Англисњова саксонњо Британияро забт кар-данд, алифбои худро доштанд, кионро "Rumes" - Румї меномиданд ваон њарфњо дар болои сангу чўбњонаќш доштанд. Шохањои забони ан-глисї лотинї, франсавї ва олмонїбуданд. Лотинї забони халќи Италиябуда, пойтахти ќадимааш Ром номдошт ва дар замони мо бо номи Риммашњур аст. Шевањои асосии ќади-маи англисї инњоянд: носабриан,нерсиан, саксонї, ѓарбї ва кентї.Забони англисї дорои таърихи хелекуњан буда, бо таърихи пайдоишидавлати Англия вобаста аст. Ваќтеки римињо љазирањои Британияродар соли 410 тарк карданд, забонилотинї оњиста-оњиста камистеъмолшуда,нуфузи забони англисї беш-тар мегардид. Пас аз чанд садсолањозабони англисї забони давлатииБританияи Кабир гашта, бо муруризамон шуњрату эътибораш афзоишёфт, ѓайр аз ин, дар дигар давлатњоидунё ба монанди Канада, Австралия,Зеландияи Нав, Иёлоти МуттањидаиАмрико, Њиндустон ва Африќо инзабон пањн гардид. Дар љумњурии мо,нисбат ба омўзиши забони англисїдиќќати зиёд дода мешавад. Забо-ни англисие, ки мо дар мактабњо таъ-лим медињем, забони адабии Бри-

4ЗАБОНДОНЇ танияи Кабир мебошад.Омўзиши забони англисї яке аз

вазифањои муњими љомеаи имрўзаба шумор рафта, моро водор месо-зад, ки тавассути он бо таъриху та-маддуни давлатњои Аврупо ошногашта, љањонбинї , сифати таълимва технологияњои замонавиро аз барнамоем, маънавиёти шогирдони худ-ро ѓанї созем.

Таълими фанни забони англисїдар мактабњои имрўзаи мо асосанхуб ба роњ монда шудааст.

Омўхтани забони англисї, русї

Забони англисї забонест, кибарои муоширатибайналмилалї ќабулкарда шудааст ва дарбайни шаш забони маъмул:англисї, хитої, русї,испанї, арабї, франсузї љоиаввалро ишѓол мекунад.

ВОСИТАИ ОМЎЗИШИБАВУСЪАТ

ва компютер барои на танњо хонан-дагони мактаб ва донишгоњњо, бал-ки барои њамаи кормандониљомеаи имрўза басо муњим ва фо-идабахш мебошад.

Имкониятњо барои омўзиши за-бони англисї рўз то рўз хубтару бењ-тар гашта истодаанд, хонандагон баѓайр аз соатњои дарсиашон ба мањ-филњо аъзо шуда, дар олимпиа-дањои фаннї иштирок карда, савияидониши худро сайќал медињанд. Дармактаб, дар заминаи истифода азаёниятњо, компютер ва диск донишишогирдон оид ба ин забон зиёдтарумустањкамтар гашта истодааст. Бодонистани забони англисї шогирдо-ни мо метавонанд дар хориљи киш-вар тањсил, кор ва фаъолият намо-янд. Инчунин, дар соњањои гуногун бамонанди саноат, иќтисод ва фарњангбомуваффаќият кор кунанд. Донис-тани забони англисї барои кор кар-дан бо компютерњое, ки рўз то рўзнавтару хубтар мешаванд, хело за-рур буда, ба воситаи онњо кору фаъ-олияти мо пеш меравад.

Муаллими забони англисї, пешаз њама, бояд худаш саводи комилдошта бошад ва аз методу равияњоинави таълимї васеъ истифода кар-да тавонад, хонандагонро нисбат бадарс ва омўзиш њавасманд созад, чи-зњои нофањморо шарњ дода тавонад.

Мењрубон АЛИЕВА,омўзгори мактаби №4-идењаи Вардучи ноњияи

Рашт

Њафтаи гузашта мо дар мактаб-литсеи хонандагони соњибистеъдо-ди ба номи Темур Собиров ќарордоштем. Толори маљлисхои таълим-гоњ шукўњи хосае ба худ гирифта буд.Пешсањнаи толор бо шиору овезањова расмњое, ки манзараи ЉангиБузурги Ватании солњои 1941-1945-ро инъикос мекарданд, ородода шуда буд. Мўљиби ин тантана-ву чорабинї бошад...

Иќдоми муаллима СоњибоваАз баромади маъмурияти лит-

сей маълум гардид, ки бо иќдомуибтикори муаллимаи фанни таърихва њуќуќ Њабиба Соњибова имрўз дартолори васеву зебои ин муассисаитаълимї мањфили зарифони њозир-љавоб -КВН бахшида ба 68-солагииИди Ѓалаба гузаронида хоњад шуд.

Соати 11.00.Муаллима Њабиба Соњибова

мањфилро бо сухани муќаддимавїњусни оѓоз бахшида, ќайд кард, киКВН дар байни хонандагони синфиX1 "а" ва XI "б"-и таълимгоњ баргу-зор мешавад. Пасон, мавсуф њози-ронро бо њайати доварон ва рўзно-манигорон шинос намуда, шартњоимањфилро ба самъи нишастагонитолор расонд. Хонандагони синфиXI "а" ба худ номи рамзии "СарбозиВатан" ва XI "б" "Њомии Ватан"-рогирифта буданд. Баъд аз муарри-фии сарварони гурўњњо сабќат аз рўи10 шарти чорабинии мазкур, ки са-ломнома, шиносої бо нашрияи де-ворї ва нишони сарисинагии рамзї,мулоњизањо дар бораи сабаб ва на-тиљаи љанг, иљрои сањнача марбут бамавзўъ, ќањрамонињои фиристодаго-ни Тољикистон дар солњои ЉБВ, су-руд дар мавзўи Ватан, дўстї, дале-рию мардонагї, ќироати шеър ва са-волу љавоби гурўњњоро дар бар ме-гирифт, шуруъ гардид.

Нуктањои асосїва мароќангез

Аз мулоњизаронию посухњои да-стањо, хосатан гурўњи "Сарбози Ва-тан" равшан гардид, ки Љанги Дую-ми Љањонї 61 мамлакатро фаро ги-рифта, 1418 рўз идома ёфтааст. То-љикон дар радифи дигар халќу мил-латњо на танњо дар љанг алайњи фа-шистони гитлерї љавонмардона иш-тирок кардаанд, балки аз аќибгоњ басарбозони Ватан кўмаку ёрии њама-љонибаи худро дареѓ надошта, дарѓалабаи ба даст омада сањми мон-дагори худро гузоштаанд. Намоян-даи дастаи "Сарбози Ватан" дар мав-зўи "Наќши занону бонувони тољикдар ЉБВ" њарф зада, гуфт, ки аз шањ-ри Вањдат ќањрамонзане бо исмиИнъомљон Ќурбонова, ки аслан зо-даи Хуљанди бостонї будааст, дарљанг иштирок карда, муборизакунонто шањри Берлин рафта мерасад варўзи Ѓалабаро дар он љо љашн меги-рад. Бино ба гуфтаи намояндаи ди-гари дастаи "Сарбози Ватан" боринахуст байраќи ѓолибиятро дар дар-возаи Бранденбург љанговари шуљоитољик Ањмадљон Рўзиев овехтааст.

Љамъбаст ва бањогузорїАз баромади сарњаками чора-

бинї, корманди шуъбаи маорифишањри Вањдат Ањмадљон Бобоев аёнгардид, ки дастаи "Сарбози Ватан"бо соњиб шудан ба 262 хол ѓолибомадааст. Дар фароварди њунарна-моии хонандагон чанде аз њозиронсуханронї намуданд, аз зањматњоимуаллимаи номвар Њ.Соњибова ёдо-вар гардиданд.

Ба ѓолибон мукофотњои хотиравїсупурда шуданд.

Шодї РАЉАБЗОД,"Омўзгор"

ДАР РОЊИ ВАТАНМУРДАН ЗИНДАГИСТ(гузориш аз намоиши мањфили зарифон (КВН), ки дар

мактаб-литсейи ба номи Темур Собиров баргузор гардидааст)

4БАХШИДА БА ЉАШН

№20 17-уми майи соли 2013РАВЗАНА

НАБЗИ САЙЁРА

Хушбахтона, аз Паём тоПаём Ватани мањбуби мо рушдмеёбад, пеш меравад ва ба ко-мёбињои назаррас ноил мегар-дад. Пеш аз њама, сатњи некўањ-волии мардум боло меравад,њар чї бештар њаёти осоиштавубунёдкорона таъмин мешавад.Чунон ки дар Паём омадааст,нахустњадаф ва самти муњимисиёсати роњбарияти љумњурїњифз намудани давлатдориимиллї ва ќудрату тавоної бах-шидан ба он мебошад. Аз инљост, ки дар давоми 3-4 солиохир маблаѓгузорї ба соњаи ма-ориф 6,7 баробар, тандурустї8,6 баробар, њифзи иљтимоииањолї 6,8 баробар, фарњангуварзиш ва хизматрасонињо баањолї 7,1 баробар афзоишёфтааст.

4КАЛОМИ РЎЊБАХШ

Барои мо, ањли маориф, хелехушоянду рўњафзост, ки њамасо-ла дар Паёми Президенти мам-лакат ба соњаи маориф, ба даст-гирии омўзгорон ва ба ободони-ву муљањњазонидани таълим-гоњњо таваљљўњи махсус зоњиркарда мешавад. Љои бањс нест,ки пешрафти мамлакат, таъми-ни фардои шукуфои он, пеш азњама, иртиботманд ба соњаи ма-ориф мебошад. Аз ин рў, ободо-нии мактабњои љумњурї бозгўивоќеии ояндаи боз њам шараф-мандонаву дурахшони кишваримањбубамон аст. Солхои охирњамаи мо шоњиди онем, ки дардиёрамон чї ќадар таълимгоњњоинаву аз њар љињат муљањњаз баистифода дода шуданд. Ва њам-чунин, бунёди силсилаи нави би-нои мактабњо дар тамоми мин-

ФАЪОЛИЯТАМОНРО ВУСЪАТ МЕБАХШЕМПаёми Президенти Љумњурии Тољикистон ба Маљлиси Олїдастури амал ва ќутбнамои фаъолияти њар як сокиникишвар мебошад. Дар он вазъи воќеии тамоми соњањоињаёти ањли мамлакат чун дар оина инъикос ёфтааст.Маълум, ки Паёми Президент њар сол ироа мешавад, валеПаёми имсолаи Сарвари кишвар бештар фарогиру бавусъатбуд ва тањлилу баррасї, дастуру пешнињодњои љиддивупурмуњтаворо дарбар мегирифт.

ДАРЊОИ БАСТАИМАКТАБЊОИ ЊУЛЛАНД

Дар вилояти Калининград якзани cоњибмаќом дар расонида-ни осеб ба давлат дар њаљми 180миллион рубли русї гумонбаршудааст.

Бино ба иттилои Вазорати

ЌАЛЛОБИИ БОНУИСОЊИБМАНСАБ

Чанде пеш дар кишвари Њулланд ба далели тањдид ба њаётидонишомўзон муваќќатан дари мактбањо баста шуданд.

Agence France-Presse иттилоъ медињад, ки полиси ин давлаттасмим гирифтааст, тамоми мактабњои тањсилоти умумии шањриЛейден муваќќатан фаъоли-яташонро ќатъ кунанд.

"Маќомоти њифзи њуќуќиттилоъ ёфтаанд, ки дар якеаз мактабњои Лейден хавфиба вуќўъ омадани тирпаронїва тањдид ба љони кўдакондар назар аст. Пулис нахос-тааст таваккал карда, тиф-лонро зери хатар гузорад.

Сарчашмаи иттилоъ аниќнест, вале ба тамоми воли-доне, ки фарзандони синни мактабї доранд, тавсия шудааст, киаз манзили зисташон набароянд. Дар шањри Лейдене њамагї 22мактаби тањсилоти миёнае, ки кўдакони аз 12 то 16-сола тањсилилм мебинанд, мављуд аст.

Хотиррасон мекунем, ки ќабл аз ин дар кишвар 6 нафар даррафти оташандозї аз љониби нафароне, ки шахсияташон номаъ-лум мондааст, ба њалокат расида, 11 нафари дигар захмї шуда-анд.

4ХАБАР

коњои дохилии ФедератсияиРоссия, кормандони раёсати му-бориза бо коррупсия раисисобиќ маъмурияти тањсилотимузофотии "Гусевский муници-пальный район"-ро боздошта-

анд. Номи зан ошкор на-гардидааст. Аз рўйи маъ-лумоти тафтишотї, ќал-лобї дар ваќти сохтмонимактаб дар Гусево роњдода шудааст.

Чунон ки ИТАР-ТАССхабар медињад, алайњи инбонуи мансабдор парван-даи љиної боз шудааст.

СиторабонуиСОЊИБНАЗАР,

"Омўзгор"

ДАРЊОИ КУШОД15 майи соли љорї рўзи

дарњои кушодаи филиалиДонишгоњи миллии тањќиќо-тии "Донишкадаи энергети-кии Москва" (НИЭ "МЭИ")дар шањри Душанбе баргу-зор гардид. Филиали до-нишгоњи мазкур аз рўйи та-хассуси 140400 "Электро-энергетика ва электротех-ника" мутахассисони да-раљаи бакалавр тайёр меку-над. Ва аз 15 июн то 15июли соли 2013-ум ќабулињуљљатњои дохилшавї дарин муассиса шурљўъ хоњадшуд. Бино ба иттилои садо-рати донишгоњ аз 16 июлимтињони дохилшавї аз за-бони русї, иншо, математи-ка, физика, химия ва љамъиятшиносї оѓоз шуда, то 26 июл идо-ма хоњад ёфт.

Донишкадаи энергетикии Москва соли 1930-ум таъсис ёфта,аз соли 2000-ум ин муассиса аввал маќоми донишгоњи тех-никї ва баъдтар, соли 2011-ум Донишгоњи миллии тањќиќоти-ро касб намуд. Соли 2013 дар Душанбе филиали ДМТ "ДЭМ"(НИЭ "МЭИ") ба кор шурўъ кард. Ва барои донишљўёни тољи-кистоние, ки фаъолияти хуб намоянд, имкон медињад, то пасаз ду соли хониш барои тањсил ба бинои асосии донишгоњ, кивоќеъ дар Москва аст, фиристода шаванд.

С. НАЗАРОВА,"Омўзгор"

таќањои љумњурї идома дорад.Нуктаи дигари љолибу муас-

сир дар Паём таваљљўњ ба кўда-кони ятиму бепарастор мебошад.Сарвари кишвар бори дигар бокамоли масъулият иброз дош-танд, ки "Њукумати Тољикистонўњдадорињои хешро дар самтињифзи иљтимоии ятимону бепара-сторон ва маъюбону камбизоа-тон њамеша иљро менамояд". Ак-нун дар баробари имтиёзу бар-хурдорињои дигар барои кўдако-ни бесаробони дар васоияти пур-раи давлат ќарордошта ба андо-заи 105 сомонї нафаќаи моњонамуќаррар шуда, ба суратњисобидепозитии барои кўдакон дарБонки давлатии "Амонатбонк" ку-шодашуда пардохт карда меша-вад.

Ин дар шароити кунунии љум-њурї, воќеан њам, ѓамхории кам-назирест.

Паёми Сарвари мамлакатдар маљмўъ моро водор месозад,ки фаъолияти худро љиддан боз-нигарї карда, онро њар чї беш-тар вусъат бубахшем.

Санавбар РАЊМОНОВА,омўзгори мактаб-интер-

нати №1-и шањри Душанбе

Сабабаш дар он аст, ки мардони бузург ва ин-сонњои шариф дар њаёти хеш саховат, мурувват,накўкорї, хулќу одоби њамида, дўстиву ростї, мар-диву шуљоатмандї, эњсону парњезкорї ва дигархислатњои наљиби инсониро пеша кардаанд, ба љузамали нек ба кори дигаре даст назадаанд.

Тарбияи фарзанд яке аз масъалањои муњимест,ки имрўз на танњо диќќати падару модар, устодон,балки кулли љомеаро ба худ љалб намудааст. Му-њаббати асил нисбати њамдигар доштан, рўњияиватандўстї метавонад то ба мактаб расидан мењ-ри хирадро дар дили кўчаки он љой кунонад. Баро-бари ба остонаи мактаб ќадам гузоштанаш алла-кай нахустин њарфи устод ва рафтору гуфтори ўба дили хонандаи хурдсол роњ меёбад. Дар лањ-заи дарс ва дар мактаб назорати устод ва берун азмактаб дар кўчаву хона назорати волидайн мета-вонад фарзандро ба роњи дуруст дарорад. Имрўзрафтору гуфтори ношоистаи баъзе хонандагонбоиси нигаронии љомеа гардидааст. Ин њам беса-баб нест. Аксарияти хонандагони хурдсол дарроњњо ба кори савдо машѓул гардида, аз одобу хо-

ниш дур мондаанд. Ба фикри пулу мол шуда, са-воднокиро аз даст медињанд. Аз ќиёфаи ин нафаро-ни камсавод танњо озурдахотириву ахлоќи коста бачашм мерасад. Чунон ки Ќонун "Дар бораи масъу-лияти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд"њушдор додааст: "Њамаи дастовардњо ва корномањоимардонагиву ќањрамонии халќи тољик, бешубња, на-тиља ва самараи зањмати шабонарўзии падару мо-дарони азизи мо мебошанд. Чунки њамчун инсоникомил ба воя расонидани фарзанд ва тарбияи ду-русти ў њељ гоњ бе мењру муњаббат ва дастгиривусадоќати падару модар имкон надорад.

Аз ин лињоз, падару модарони арљманд боядрисолати муќаддаси худ - тарбияи поктинативу зе-боипарастї, башардўстиву инсонпарварї ва зањмат-кашиву ободкориро дар замири фарзандон идомадода, насли навраси кишвари соњибистиќлоламон-ро дар рўњияи ифтихори бузурги ватандорї ба ка-мол расонанд, то онњо тавонанд парчами давлата-монро дилпурона ва ба сўи уфуќњои ояндаи ободуосуда баранд".

Ин гуфтањоро њар яки мо бояд сарчашмаи корихуд ќарор дода, сањми худро бо дониши хубу раф-тори намунавї ва хулќу одоби њамида дар пешраф-ти љомеа гузорем.

Муллоризо МАЉИДОВ,омўзгори мактаби №14-и дењаи Хушекати

ноњияи Айнї

Муњайё намудани шароитбарои муњассилини макотибитањсилоти мухталиф боиси пеш-рафт ва пайдо намудани дони-шњои рўзмарра хоњад гашт. Даромўзишгоњи касбї - техникии ра-ќами 30 ва Маркази љумњуриявии"Роњнамои касбї ва рушди тањ-силоти касбї" ифтитоњи марка-зи захиравии КНАУФ барпо шуд.Чунон ки муовини аввали вази-ри маорифи Љумњурии Тољикис-тон Фарњод Рањимов ќайд намуд,масъалаи касбњои коргарї басомуњим буда, Вазорати маорифњамеша пайи инкишоф бахши-дан дар ин риштаи тањсил аст.Аз ин хотир дар њамкорї бо њам-тоёни хориљии худ мекўшанд, кињар чї бештар пайи ислоњ ваинкишофу рушди соња дар сис-темаи тањсилоти касбї мусоидатнамоянд. - Боиси хушист, - кигуфт ў, - зина ба зина пешрафтиин соњаи маориф аён гардида,мушкилоти кадрњои коргарї дарТољикистон њалли худро ёфтаистодааст.

Бино ба аќидаи роњбари Мар-кази машваратии КНАУФ - и ДТТба номи М. Осимї АбдулмаљидАбдуѓаниев, насби лаборато-рияи озмоишї дар омўзишгоњикасбї - техникии раќами 30 бои-си хурсандии коллективи ин таъ-лимгоњ гардид. Ин дастгоњ молиолмонї буда, дањ њазор долларќимат дорад. То ба шањри Душан-бе овардани он 12 њазор доллар-ро ташкил дод ва ба ихтиёри ус-тодону шогирдони ин таълимгоњсупорида шуд. Хубии кори индастгоњ аз он иборат аст, ки омех-таи хушки гаљиро бо њам оварда,дар як ваќт ба оро додани биноииншоот мепардозад. Муњимтараз њама он аст, ки кор тавассутитехника анљом ёфта, дар мудда-ти кўтоњ амали ороишии бино баанљом расонда мешавад.

Директори маркетинги гурўњиширкатњои КНАУФ дар ОсиёиМиёна Дмитрий НиколаевичПропп афзуд, ки вазифаи ширка-ти мо роњнамоии љавонон ба сўйидонишњои нави замонавї, баху-

сус, кор бо техникањои муосираст. Имрўзњо ќариб 80 фоизиќувањои коргарї аз байни љаво-нони Тољикистон дар давлатиРоссия њастанд ва чунин ташки-ли кор имконият медињад, ки онњобо имкониятњои калони техникїшинос гардида, корро дар амалиљро намоянд. Ташкилоти мазкуртаърихи 70 - сола дошта, бо 60давлати дунё њамкорї дорад вааз рўйи 29 ихтисос фаъолиятмебарад. Хусусияти хуби кор дарон аст, ки бештар аз ашёи хомихудї истифода менамояд, ки чу-нин ашё дар Љумњурии Тољикис-тон фаровон аст.

Дар ифтитоњи Маркази захи-равии КНАУФ дар омўзишгоњ ваМаркази љумњуриявии роњнамоикасбї ва рушди тањсилоти касбїмудири шуъбаи илм ва маорифиДастгоњи иљроияи ПрезидентиЉумњурии Тољикистон Абдулња-мид Нозимов иштирок ва сухан-ронї намуд.

Њотами ЊОМИД,"Омўзгор"

4АНДЕШАЌАРСАК АЗ ДУ ДАСТ

ИФТИТОЊИ МАРКАЗИ ЗАХИРАВЇ

Хушбахт онест, ки аз саргузашти дигаронпанд бигирад. Дар њама давру замон њаётимардони бохираду инсонњои таљрибаандўхтабоиси пайравии наслњои љавон гардидааст.

4ОМЎЗИШ

№20 17-уми майи соли 2013ТАЉРИБА

Кори омўзиш ва пањн намуда-ни таљрибаи пешќадам фаъолия-ти якваќта нест, чорабинии даврагїнест; Он фаъолияти њатмии њарр-ўзаи муаллим ва роњбарияти мак-таб аст. Ваќте ки омўзиши таљри-баи пешќадамро оѓоз намудем,муайян хоњем кард, ки дар фаъо-лияти омўзгор нишондињандањоизерин дида мешаванд:

* Дониши хуб, пешравињо дартарбия (муњим бањо нест, камолиистеъдод ва устувориидониш аст), маданияти баландиомўзгор.

* Њамаи хонандагон дарсњороаз худ мекунанд.

* Мустањкам ва доимї буданимуваффаќиятњо дар љараёни таъ-лиму тарбия.

* Самарабахшии таљрибаи пе-шќадами педагогї муайян меша-вад (дараљаи саводнокии хонан-дагон, дараљаи тарбиятдидагиихонандагон, инкишофи шахсии хо-нандагон, навоварии устувору бар-давоми таљрибаи пешќадами педа-гогї).

* Мањаки асосии таљрибаи хубнатиља аст.

* Гуфтугў дар бораи таљрибабоварибахш ва љалбкунанда нест,агар нишон дода нашавад, ки хо-нандагон чї гуна инкишоф меё-банд.

Ваќте муайян намудем, ки дарфаъолияти омўзгор чунин пешра-вињо дида мешаванд, шурўъ мена-моем ба омўзиш, тањлил ва пањннамудани таљрибаи пешќадам.Омўзиши фаъолияти омўзгор му-шоњида, муоина, тањќиќи дуруда-розро таќозо дорад.

Таљрибаи пешќадам дар шўроиомўзгорї, маљлиси иттињодияњоиметодї муњокима ва дар ин зами-на ќарор ќабул карда мешавад.Барои пањн кардани таљрибаи пе-шќадам таљрибаро дар амал ни-шон додан лозим меояд. Бо инмаќсад дарсњои кушод, семинарњова маљлисњо ташкил карда меша-ванд. Ва омўзгоре, ки таљрибаашомўхта мешавад, суханронї баро-мад мекунад. Баромадњо, наќшањо,

4МЕТОДИКА

Маъмурияти мактаб, хусусан, директори мактабмуваззафанд, ки ба омўзиш ва пањн намудани таљрибаипешќадами педагогї таваљљуњи њамешагї зоњир намоянд.Таљрибаи пешќадами педагогї бо љустуљўй, эљодкорї ванавоварї тавъам аст. Он арзишманд аст, агар роњњоинавро дар таљрибаи педагогика ва илми педагогї кушояд.Ин гуна таљрибаро омўхта, тањлил намуда пањн намуданзарур аст.

тезисњо, дарсњои телевизионииомўзгор љамъоварї карда меша-ванд.

Усулњои пањн намудани таљри-баи пешќадам асосан чунинанд:

1. Омўзиши фаъолияти омўз-гор, мушоњида, муоина, тањќиќидурударози кори омўзгор, иштирокба дарсњо ва чорабинињои беруназ-синфии омўзгор.

* Муайян кардани таљрибаи пе-шќадам аз муайян кардани сифа-ти дониш, дараљаи тарбият ва пеш-равии фаъолияти хонандагон оѓозмеёбад.

* Муайян кардани методу усу-ли идоракунии омўзгор ва сатњидониши дар фаъолияти хонанда-гон.

* Муайян кардан лозим аст, кидар таљрибаи пешќадам усулњоинавоварї мављуданд.

2. Муайн кардан мебояд, ки таљ-рибаи пешќадами омўхташавандава пањн намудани он ба шартњоибањогузорї ба таљрибаи пешќадаммувофиќат мекунад.

3. Таљрибаи пешќадамро дарШўрои омўзгорї, маљлиси иттињо-дияњои методї муњокима карда вадар ин замина ќарор ќабул меша-вад.

4. Барои пањн кардани таљрибаипешќадам, таљрибаро дар амалнишон додан мебояд (дарсњои ку-шод, семинарњо, тренингњо, маљли-сњо):

* Љамоварї намудани тезисњо,наќшањо, баромадњо;

* Дар дохили мактаб ташкилнамудани гўшаи таљрибаи пешќа-дам;

* Њуљљатњои таљрибаи пешќа-дамро ороиши хуб дода ба кабине-ти методї пешнињод кардан.

Нишондињандањои асосии таљ-рибаи пешќадам инњоянд:

1. Дараљаи баланди нишонди-њандаи пешрафт (муњим бањо нест,балки камоли истеъдод ва устуво-рии дониш, маълумотнокї, мадани-яти баланде, ки омўзгор ба шаклимуайян даровардааст муњим мебо-шад).

2. Њамаи хонандагон дарсњоро

аз худ мекунанд.3. Мустањками ва доимї буда-

ни муваффаќиятњо дар љараёнитаълиму тарбия.

4. Мањаки асосии таљрибаи хуб-натиља аст.

Шаклњои амалигардонии таљри-баи пешќадами педагогї инњоянд:

1. Дараљаи амалї (ќайди таљри-баи педагогї, собитсозии бартариитаљриба ва пешомади амалї).

2. Дарсњои кушод (нишон дода-ни шакл ва усулњои кор).

3. Њисоботи эљодї (нишон до-дани натиљаи кор).

4. Конференсия ва намоишњо(нишон додани системаи кор).

5. Дараљаи методї (идея, таљ-риба, навгонињои омўзгорї).

6. Дастнависњо, кинофилмњо.

7. Дараљаи илмї (тањлили на-зариявии таљриба).

Њамин тавр, таљрибаи пешќада-ми педагогї натиљаи муваффаќия-ти баланд бо саъю кўшиши омўз-гор ва хонанда аст ва аз хусусиятиумдаи зерин баргузор мебошад:

1. Бисёр муњим будан.2. Мувофиќат ба дастовардњои

илмї3. Самарабахш будан.4. Навоварї.5. Устуворї, бардавомї (на-

тиљаи баланди хониш, тарбия ваинкишофёбии хонандагон).

6. Шароити муносиб.7. Ояндадор (имконияти исти-

фодабарии таљриба дар амал).Ва дар љамъбаст, барои љамъ-

басти таљрибаи пешќадамњуљљатњои зерин лозиманд:

1. Ќарори шўрои педагогї дарбораи омўзиш ва пањн намуданитаљрибаи пешќадами педагогї.

2. Тавсифномаи истењсолї ваљамъиятии кори омўзгоре, ки таљ-рибааш омўхта мешавад.

3. Тадќиќоти илмї-методии ко-рњои анљомёфта ва бањои самара-бахши онњо.

4. Омўзгоре, ки таљрибаи пеш-ќадами педагогиаш омўхта меша-вад, баромадњояш дар шўрои омў-згорї, семинарњо, конференсияњоиилмї љамъоварї карда мешванд.

5. Омўхтани корњои эљодии ом-ўзгор дар бораи мукаммалгардонииусулњои таълиму тарбия.

6. Маводи кабинети фаннї, на-мунаи наќшаи дарсњо, корњои хо-нандагон, чопи мавод дар бораитаљрибаи корї дар нашрињои со-њавї.

7. Њисоботи эљодї (нишон до-дани натиљаи кор).

8. Дар мактаб ташкил намуда-ни гўшаи таљрибаи пешќадами пе-дагогї.

9. Пешнињоди њуљљатњои таљри-баи пешќадам ба кабинети методї.

Азизбек Боронов,директори гимназияи №53-и ба номи М. Мањмудоваиноњияи Исмоили Сомонї

МАЊАКИ АСОСИИ ТАЉРИБА

(Ба ёрии муаллимони фанни химия)Барномаи таълимии химия дар синфњои 8-11-

ро дар мактаби миёна чунин тартиб додан лозимаст.

1. Синфи 8, њафтае 2 соат (њамагї 68 соат)Кори амалї - 1-11Кори лабораторї - 1-24Кори контролї - 4 (њар як чоряк)2. Синфи 9, њафтае 2 соат (њамагї 68 соат)Кори амалї - 1-11Кори лабораторї - 1-11Кори контролї - 43. Синфи 10, њафтае 2 соат (њамагї 68 соат)Кори амалї - 1-11Кори лабораторї - 1-11Кори контролї - 44. Синфи 11, њафтае 2 соат (њамагї 68 соат)Кори амалї - 1-11Кори лабораторї - 1-11Кори контролї - 4Таќсимоти соат барои омўзиши мавзўъњои

алоњида тахминї мебошад. Муаллим метавонад,вобаста ба омўзиши мавзўъњои људогона ба онтаѓирот ворид намояд, инчунин, саволњои тестї,

масъалањои кушода, ташкил кардани харитаи тех-нологии дарс, таќсимоти хонандагон ба гурўњњо,ташкил кардани вараќа барои пурсиши њамдигаристифода бурда мешавад. Саёњатњои таълимї бакорхонањои саноати мањаллї ба њисоби ваќте киба омўзиши мавзўъњои дахлдори синф људо кар-да шудааст, бояд гузаронида шавад.

Њангоми гузаронидани таљрибањои химиявї васаёњатњои истењсолї хонандагонро ба ќоидањоитехникаи бехатарї шинос кардан зарур аст. Њам-чунин, ба таљрибањои лабораторї ва машѓулия-тњои амалии хонандагон бештар диќќат доданлозим аст.

Дар рафти таълими фанни химия маърўзањо,машѓулиятњои семинарї, диктант, бозињои гуно-гун, кори мустаќилона ва санљиши дониши хонан-дагон мавќеи муайянро ишѓол менамояд. Дар дар-си химия барои синфи 8-11 бояд аз карточкањоисаволњои тестї, кинофилм, диафилм, таблитсањо,моделњои муносибати системавї, истифодаи во-ситањои гуногун (графикњо, наќшањо, љадвалњо,диаграммањо) истифода бурда шавад.

С.ЊАЛИМОВА,муаллимаи мактаби №13,

шањри Турсунзода

4УСУЛИ ТАЪЛИМ

ТАЊЛИЛИ БАРНОМАИ ТАЪЛИМЇ

Комёбї ва натиљањои назарра-си тарбия ба муоширати омўзгорбо падару модарон вобаста аст.Тавре ќайд шуд, омўзгор ва воли-дон њар ду тарбиятгаранд ва таъ-лиму тарбия њамон ваќт ба њада-фњои худ расидагї мекунанд, агаромўзгор ва падару модар ба инљараён нигоњи яксон дошта бо-шанд, ба њам оянд, муттафиќ вамуттањид бошанд. Дар якљоягїњадафњои тарбияро муайян наму-да, роњњои ба натиља ва муваффа-ќият расиданро муќаррар созанд.

Чун падару модар омўзгор низмехоњад кўдаконро солим ва хуш-бахт бубинад. Омўзгорро зарураст, ки дар тарбияи фарзандондониш, мањорат ва таљрибаи хубдоштани падару модарро эътирофнамояд. Дар мавридњои зарурїпадару модар барои омўзгор мас-лињатчии хубе буда метавонанд,ки ин барои донистани пањлўњоигуногуни њаёти кўдак ва мавќеи ўмадад мерасонад. Инчунин, хусу-сиятњои фардии ў омўхта шуда,метавонад дар амалу кирдорашзоњир гаштани хислатњои манфи-ро барњам занад ва бо ин восита,дар оянда барои интихоби роњи ду-руст замина фароњам оварад.

Аз тарафи дигар ќисми зиё-ди падару модарон тарбиятгарикасбї набуда, дар ин љода аз до-нишњои махсус бархўрдор не-станд ва дар муносибат бо кўдакба мушкилињо рў ба рў меоянд.Омўзгор ва падару модар танњодар якљоягї метавонанд роњињалли мушкилињоро пайдо бику-нанд. Дар дуруст ба роњ монда-ни њамкорї миёни омўзгор ва па-дару модар наќши њалкунанда-ро омўзгор мебозад. Ба хотиридуруст роњандозї намуданињамкории босамар омўзгорролозим меояд, ки дар симои во-лидайн шахси панду андарзшу-навро надида, баръакс, дар фа-зои ин њамкорї омўзгор тавремуносибат намояд, ки воќеанњам, ў ба кўмаку мадади воли-дайн ниёз дорад ва дар њаллимасъала танњо онњо метавонандёвару мададгораш бошанд. Азтаљриба мегўям, ки на њама па-дару модар кўшишу даъватиомўзгорро барои фазои њамкорїба вуљуд овардан мепазиранд.Дар ибтидо омўзгор метавонадњамкориро танњо бо он волидонба роњ монанд, ки хоњишманд вафаъоланд ва бо кўмаки онњооњиста - оњиста дигаронро низљалб намояд. Њамкорї, муноси-бат ва муоширати омўзгор, во-лидон ва хонандагонро тавассу-ти таъмину ташкил намуданиусулњои фаъоли кор амалї на-мудан имконпазир аст. Ин усу-лњо маъмулї (анъанавї) ва ин-терактивї буда метавонанд.Усулњои анъанавї маљлисњоипадару модарон, рўзи дарњоикушод, шиносої бо вазъиоилавї, додани маслињатњоифардї ва мавзўї ба волидайн,ташкили пурсишномањо бароиволидайн ва ѓайрањо буда, баќатори усулњои интерактивиикор бо волидайн ташкили семи-нарњо, тренингњои гурўњї, ми-зњои мудаввар, вохўрињои

эљодии омўзгорон ва падару мо-дарон ва ѓайрањоро метавонмисол овард.

Шакли пањншудатарини муо-ширати педагогии омўзгор бо па-дару модарон ин маљлисњои АВОмебошад, ки њадафи асосии он бањам овардан, њамгиро намудан вамутобиќ гаштани мактаб ва оиламебошад. Дар ин гуна маљлисумашваратњо масъалањои пешор-ўи гурўњ ва синф истода, њаллуфасл меёбанд. Бањри муваффаќгаштан дар ин љода ба омўзгорлозим аст, ки худро чун як узвиќатории ин гурўњ муаррифї намо-яд. Њељ гоњ бо оњанги омиронаюфармонфармоёна сухан нагўяд.Пешакї вазифа ва маќсадњои бар-гузории маљлисњоро тарњрезї со-зад. Хуб мебуд, агар дар гунае азин маљлисњо хонандагон низ шир-кат меварзиданд ва мањсули эљодихудро пешнињод менамуданд, азќабили намоиши расмњо ё ягонсањначаи тайёр намудаашон.

Омўзгор њангоми муошират боволидайни шогирдонаш бояд эњти-роми онњоро ба љо биёрад. Онњо-ро аз худаш камтар надонад, нис-бат ба онњо бояд хушмуомила бо-шад. Назди њама бартарии якеробар дигаре ба намоиш нагузорад.Агар кор чунин сурат бигирад, бо-вар кунед, ягон натиљаро чашмдоршудан имкон надорад. Њељ гоњ на-зди дигарон фарзандашонро бабелаёќативу беќобилиятї ном на-барад. Зеро ин амал алоќаи пада-ру модарро бо мактаб суст меку-над. Ў шарм медорад ва метарсад,ки ба мактаб ояд, боз шикваю ши-коят мешунавад. Агар омўзгор даралоњидагї бо ў суњбат намуда,маслињатњои муфид бидињад, њат-ман ў худаш бе даъват њам наздашмеояд. Дар ин њолат, омўзгор ме-тавонад њамкории педагогиро таъ-мин намояд.

Шиносої бо вазъи оилавї низаз зумраи он усулњоест, ки муоши-рати педагогии омўзгорро бо па-дару модар бењтар ва пурсамармегардонад. Вале омўзгор набо-яд аз ин усул кор гирифтанро боташаббуси худ роњандозї намояд.Чунин ташаббус бояд аз љонибипадару модар нишон дода шавад.Дар ин маврид ба омўзгор лозиммеояд, тавре кор барад, ки пада-ру модар ба моњият ва заруративохўрї дар оила бовар кунанд.

Дар усулњои интерактивиимуошират ва муносибати педагогїроњњои гуногуни њалли масъа-лањои таълиму тарбия нуњуфта-аст. Тариќи семинарњо, тренингњоигурўњї, мизњои мудаввар низ ме-тавон низомнокии муоширати пе-дагогиро бо падару модар ба роњмонд. Ќабули Ќонуни ЉумњурииТољикистон "Дар бораи масъули-яти падару модар дар таълимутарбияи фарзанд" ќонуни тарбияиинсони комил буда, дар амал тат-биќ намудани он метавонад, муо-ширати педагогии омўзгорро бопадару модар такони љиддї бах-шад ва шарафу обрўйи омўзгор-ро боз њам баландтар бардорад.

Бунафша ЃАНИЕВА,омўзгори литсейи № 55,

шањри Душанбе

4МАКТАБ ВА ОИЛА

МУОШИРАТИ ПЕДАГОГЇВА МОЊИЯТИ ОН

Омўзгор ва падару модар њар ду рисолати тарбиятгарї доранд.Онњо бе кўмаку дастгирии якдигар наметавонанд вазифаи бардўш доштаи худро комилан ба сомон бирасонанд. Вазифаимуќаддаси онњо - тарбияи инсони комил, насли созандавубунёдкор аст ва њангоми иљрои ин вазифа ба њам омаданионњо шарт ва зарур аст. Њарчанд гузаштагони мо «Њаќќи устодаз падар беш аст», - гуфта таъкид намудаанд, вале дарзамони муосир на њама падару модар ба дарки ин маънїрасидаанд. Дар ин маврид, танњо омўзгор метавонад бамадади падару модар бирасад.Танњо ў метавонад тавассутимуносибат ва муоширати педагогї наќши њалкунандаи худродар тарбияи фарзандон ба намоиш гузорад.

№20 17-уми майи соли 2013РОБИТА

4РИЁЗИЁТ

Мавзўи прогрессияњо дар "Алгебра"-и синфи 9 омўзонида мешаванд. Пай-дарпайињо таърихи ќадима доранд вапеш аз мафњуми функсия пайдо шуда-анд. Масалан, эратосфен дар асри ІІІ томелод тарзи њисобкунии аъзои n-умипайдарпайињои ададњои содаро нишондодааст, ки онро ѓалбери эратосфенменоманд. Прогрессияњо њолати хусусиипайдарпайињо мебошанд. Бисёре азмасъалањои њаётї, аз ќабили таќсимимерос, таќсими хўрока, афзоиши ањолїдар як давраи муайян, њаракати љисмиаз ягон баландї амудан сардодашуда ваѓайрањо ба њисобкунии прогрессияњоалоќаманд мебошанд. Аз ин рў омўзго-

рони фанни математикаро зарур аст, кињангоми омўзиши ин боби алгебра аз роњуусулњои гуногун истифода баранд. Ваќтоки хонанда ин бобро аз худ менамояд,мањорату малакааш зиёд гардида, бароиинтихоб намудани касб дар оянда омодамешавад ва њавасаш нисбат ба илми ма-тематика меафзояд. Дар ин љо мо тарзињалли масъалањои китоби дарсии "Алгеб-ра" барои синфи 9 (муаллифон: Н.Усмо-нов, Р.Пиров)-ро, ки ба њал намуданимасъалањои њарду прогрессияро дар бар-гиранда алоќаманд мебошад, дида ме-бароем.

ЊАМГИРОИИ МАТЕМАТИКАБО ГЕОМЕТРИЯ Намунаи њалли масъалањое, ки

прогрессияњои математикї вагеометриро дар бар мегиранд

Сафаралї КАРИМОВ, омўзгоримактаби № 21-и ноњияи Варзоб

Мактаби №13-и дењаи мањаллаи Ясиљамоати Гули Сурхи Шањри Истаравшансоли 1979 ба истифода дода шуда, 32 солрўи таъмири асосиро надида буд. Бо та-шаббуси маъмурияти мактаб,омўзгорон ва раиси кумитаипадару модарони таълимгоњНабиљон Файзиев ба собиќхатмкунандагони солњои 1968-2000 барои аз таъмир баро-вардани мактаб мурољиатно-ма ирсол дошта буданд. Собиќхатмкунандагон ин мурољиат-номаро дастгирї намуда, азмоњи май то сентябри соли2012 24 синфхона, роњравњо,толори варзиш, маљлисгоњимактабро пурра аз таъмирихушсифат бароварданд. Ба њамаи синф-хонањо тирезањои пластикї часпонда,фарши онњоро пурра нав карданд. Бароињар як синфхона аз 8 то 10 њазор сомонї,барои ќисми даромадгоњи мактаб 10 њазорсомонї, барои роњраву долони мактаб 15њазор сомонї, љамъ ба маблаѓї 241 њазорсомонї аз тарафи собиќ хатмкунандагонбарои таъмири мактаб масраф гардид.

Њамчунин, соњибкор Њољињомид Муъми-

нов ба маблаѓи 14 њазор сомонї 4 синфхо-наи иловагиро сохта ба истифода дод. Ат-рофи мактаб бо баландии 1,5 метр бо маб-лаѓи 8 њазор сомонї деворбандї карда шуд.

-Баъди аз таъмир баровар-дани мактаб бо дастгирии Ва-зорати маориф ва кўмакињамаљонибаи вазири маорифиЉумњурии Тољикистон Нурид-дин Саидов ба мактаб 360-томиз, 720 адад курсї, 24 ададтахтаи синфї, 24 курсии ди-гар барои омўзгорон, љамъ бамаблаѓи 100 800 сомонї даст-рас гардид, ки мавриди исти-фода ќарор гирифтаанд, -мег-ўяд бо арзи сипос директоримактаб Њабиб Азизов.

Айни замон дар ин мактаб 1026 нафархонанда тањсил менамоянд, ки ба таъли-ми онњо 39 нафар омўзгори пуртаљрибамашѓуланд. Агар ин иќдоми шоистаи собиќхатмкунандагони мактаб дар дигар шањ-ру навоњии вилоят низ амалї гардад, онгоњ сафи мактабњои ободу муљањњази моба маротиб зиёд хоњад гашт.

Нуъмон РАЉАБЗОДА,"Омўзгор"

4ДАСТГИРЇ

ИЌДОМИ НАЉИБИ ХАТМКУНАНДАГОН

Аз љумла дар раванди таълиму тар-бияи хонандагон алоќамандии фанњоитаъриху риёзї ќобили ќайд аст. Омўзго-рони ин фанњоро зарур аст, ки роњу усу-лњои гуногуни самарабахшро љустуљў на-муда, дарсњояшонро дар њамкорию роби-таи якдигар гузаронанд.

Ба гуфтаи Мавлоно Румї:Аќлњоро аќлњо ёрї дињад.Машварат идроку њушёрї дињад,Омўзгорони фанни таърих ва матема-

тика метавонанд дарсњояшонро, ки мав-зўъњои дарсї ба якдигар наздиканд, даралоќамандї гузаронанд. Ва бешубња, чу-нин дарсњо барои хонандагон шавќоваруфањмо мешаванд.

Омўзгорони фанни таърих њангомигузаштани мавзўи "Санъати Мисри ќадим"(Таърихи дунёи ќадим. с.5) ба хонанда-гон наќл мекунанд, ки дар Миср ањром-созї њанўз дар њазорсолаи IV пеш аз ме-лод оѓоз ёфта, ба њукми анъана медаро-яд. Ањром иншооти мураккабтарини меъ-морї мебошад, ки дар он тамоми аќлузаковат ва мањорати баланди бинокориимисриёни ќадим таљассум ёфтааст. Ка-лонтарин аз ањромњои Мисри ќадим ањро-ми Хуфу аст, ки онро маъмулан ањромиХеопс меноманд. Ањроми номбурда тах-минан 2600 сол пеш аз милод сохта шуда,баландии он 146,6 метр мебошад. Муар-рихи Юнони ќадим Њеродот тарзи сохта-ни ањромњои Мисри ќадимро дар китобаш"Таърих" тафсир кардааст.

Омўзгорони фанни риёзї бошанд, њан-гоми гузаштани мавзўи "Пирамида" (Гео-метрия.с11) дар баробари таърифи онэлементњо (асос, ќуллањо, теѓа, рўя) ваформулањои он (масоњат, њаљм) - ро гу-зашта, дар ваќти њалли баъзе масъалањоинчунин аз ањромњои Мисри ќадим, киоромгоњи Фиръавнњо буд, иќтибосњоидаќиќ оварда метавонад. Фиръавн Хеопс,ки солњои 2581 - 2528 то милод зиндагїкардааст, сохтани маќбараи пирамидашакли асосаш квадратро фармон меди-њад, ки яке аз муъљизањои бузурги оламба шумор меравад.

Баландии он 146,6 метр, дарозии те-ѓањояш 235 метр ва тарафњои асосаш 230

метр мебошад. Барои сохтани пирамида2300 000 тахтасанги вазнаш аз 2,5 тоннато 3 тонна истифода бурда шудааст, кивазни умумиаш 6,5 миллион тоннаро таш-кил медињад. Барои сохтани тањкурсии он50 00 одам (меъморон, сангтарошон, рас-сомон) љамъ карда шуд. Худи пирамидабошад, дар муддати 20 сол бо мењнатизиёда аз сад њазор одам сохта шуд.

Аз рўи ин раќамњои таърихї омўзгоронметавонанд дањњо масъалањои гуногунтартиб дињанд.

Масъалаи 1: (дар синфи 5) Барои сох-тани пирамидаи Хеопс 2300 000 тахта-санг сарф шудааст. Массаи умумии пира-мида 6500 000 тоннаро ташкил медињад.Њар як тахтасанг чї ќадар вазн дорад ?

Масъалаи 2: (дар синфи 11) Дар пи-рамидаи Хеопс асос шакли квадрат буда,як тарафи он 230 метр мебошад, теѓаипањлўї ба 235 метр баробар аст. Масоња-ти сатњи пањлўї ёфта шавад.

Омўзгорони фанни таърих ба хонан-дагон мефањмонанд, ки аксарияти давла-тњои абарќудрат (ИМА. Олмон, Љопон,Русия ) дар натиљаи рушди фанњои даќиќва табиатшиносї ба ќуллањои баландитараќќиёт расидаанд.

Абўрайњони Берунї дар Њиндустон бомаданияти мардум шинос шуд, забонисанскрит (забони ќадимаи њиндї) - роомўхт ва аз он забон ба забони Арабї аса-рњои оид ба риёзиёт, нуљумро тарљуманамуд. Дар љадвалњои мутафаккири бу-зурги Шарќ Абўрайњони Берунї ќоидаињисоб намудани ќиматњои функсияи три-гонометрии синус то сањењии хеле зиёднишон дода шудааст. Имсол ба зодрўзиин олими бузурги љањон 1040 сол пур ме-шавад. Баъди ѓалабаи Инќилоби Октябрниз Давлати Шўравї дар сиёсати худмасъалаи электриккунонии мамлакатро(наќшаи ГОЭЛРО) дар мадди аввал гу-зошт, ки иљрои бомуваффаќияти он берушди илмњои даќиќ аз имкон берун буд.

Хушбахтона имрўз дар кишвари мо низба рушду инкишофи илмњои даќиќ диќќа-ти калон дода мешавад. Соли 2010 эълонгардидани Соли маориф ва фарњанги тех-никї далели гуфтањои болост.

Дар яке аз мулоќотњояш бо зиёиён ваањли маорифу илми кишвар Президентимамлакат, Эмомалї Рањмон таъкид на-муд, ки рушди фанњои даќиќ ва табиат-шиносї дар муассисањои таълимї яке азмасъалањои муњимтарин ба шумор мера-вад.

Аъзам БОБОЕВ,Шоњназар ЗАБИРОВ,

омўзгорони мактабї Президентїбарои хонандагони болаёќат дар

ноњияи Бохтар

ИРТИБОТИФАНЊОИ ТАЪРИХУ РИЁЗЇ

Аксари фанњои таълимї бањамдигар робитаи зич доранд. Азин рў омўзгороне, ки аз фанњоигуногун дарс медињанд, аздонишу малакаи њамдигаромўхта, метавонанд хонандагонроаз навигарињои фанњои гуногунитаълимї бохабар бисозанд.

4ЊАМГИРО

№20 17-уми майи соли 2013САНАД

Ќоидањои ќабули донишљўёнба муассисањои тањсилоти ми-ёнаи касбии Љумњурии Тољики-стон барои соли тањсили 2013-2014 дар асоси моддаи 29 сар-хати 18 Ќонуни Љумњурии Тољи-кистон "Дар бораи маориф"тањия карда шудааст.

1.Ба муассисањои тањсило-ти миёнаи касбии Љумњурии То-љикистон хатмкардагони муас-сисањои тањсилоти умумииасосї, миёнаи умумї ва ибти-доии касбии муќими ЉумњурииТољикистон, шањрвандони дав-латњои хориљї мувофиќи шарт-номаву созишномањои байни-давлатї, хориљиён ва шахсонибетабааи муќими Љумњурии То-љикистон ќабул карда меша-ванд.

2.Ба њамаи ихтисосњои гур-ўњњои буљетии муассисањоитањсилоти миёнаи касбии Љум-њурии Тољикистон шањрвандониЉумњурии Тољикистон ќабулкарда мешаванд.

Шањрвандони хориљї, ки ма-ќоми гурезагї доранд (њуљљатпешнињод намоянд) ба гурўњњоибуљетии муассисањои тањсило-ти миёнаи касбии Љумњурии То-љикистон низ ќабул шуда мета-вонанд.

3.Ба гурўњњои шартномавиимуассисањои тањсилоти миёнаикасбї шањрвандони ЉумњурииТољикистон ва давлатњоихориљї, ки њуљљати баробарэъ-тирофии тањсилоти умумииасосї, миёнаи умумї ва ибти-доии касбї доранд, ќабул кар-да мешаванд.

4.Шахсоне, ки њуљљати наму-наи давлатї дар бораи хатмимактаби тањсилоти умумииасосї, миёнаи умумї, ибтидоиикасбї надоранд (дар шањодат-номае, ки муассисаи тањсилотиибтидоии касбї додааст, гириф-тани тањсилоти миёнаи умумїќайд нагардидааст) ба муасси-сањои тањсилоти миёнаи касбїќабул карда намешаванд.

Довталабон дар як ваќт та-нњо дар як муассисаи тањсило-ти миёнаи касбї ба курси якумќабул карда мешаванд.

5.Ба шакли тањсили рўзона,ѓайр аз ихтисосњои алоњидаимуассисањои мусиќї, шахсонисиннашон то 35-сола ва башўъбаи ѓоибона ва шабона бемањдудияти синну сол довтала-бон ќабул карда мешаванд.

6.Довталабон, сарфи назараз аслу насаб, љинс, забон,вазъи иљтимої, мансубияти на-жодї, эътиќоди динї, мавќеисиёсї, њуќуќњои баробар до-ранд.

Наќшаи ќабули донишљўёнба муассисањои тањсилоти ми-ёнаи касбии Љумњурии Тољики-стон аз њисоби буљети љумњурї,сарфи назар аз шакли ташки-лию њуќуќї, моликият ва мансу-бияти соњавї аз тарафи Вазо-рати рушди иќтисод ва савдоиЉумњурии Тољикистон дар дои-раи замимаи иљозатнома оид бањуќуќи пешбурди фаъолиятитаълимї дар мувофиќа бо Ва-зорати маорифи Љумњурии То-љикистон муќаррар карда ме-шавад.

Муассисањои тањсилоти ми-ёнаи касбї ќабули донишљўён-ро ба гурўњњои шартномавї дардоираи замимаи иљозатномаоид ба њуќуќи пешбурди фаъо-лияти таълимї, ки дар он теъ-доди ќабул муќаррар карда шу-дааст, амалї менамоянд.

7.Бо маќсади ќабулињуљљатњои довталабон, ташкилва гузаронидани имтињониќабул дар муассисаи тањсилотимиёнаи касбї комиссияи ќабул

таъсис дода мешавад. Раисикомиссияи ќабули муассисаитањсилоти миёнаи касбї дирек-тор мебошад.

Директор аз њисоби омўзго-рони таљрибанок, мудиронишўъбањо котиби масъули ко-миссияи ќабулро баъд аз муво-фиќа бо Вазорати маориф таъ-ин менамояд. Котибони масъу-ли комиссияи ќабул, муовин вакотибони техникї аз ду сол зи-ёда пайи њам таъин карда на-мешавад. Љойивазкунї миёникотиби масъул, муовинон ва ко-тибони техникї манъ аст.

Фаъолияти комиссияиќабул, њуљљатгузорї, инчунинќабули довталабон ва падарумодарони онњоро котиби масъ-ул ба ўњда дорад.

Бо маќсади ташкил ва гуза-ронидани имтињони ќабул бофармони директори муассисаитањсилоти миёнаи касбї комис-сияи фаннии имтињонї таъсисдода мешавад. Њайати комис-сияи фаннї паи њам аз ду солзиёд таъин шуда наметавонад.Ба њайати комиссияи фаннї ом-ўзгорони муассисаи таълимї ваомўзгорон аз дигар муасси-сањои таълимї шомил шуда ме-тавонанд.

8.То оѓози ќабули њуљљатњо(на дертар аз 1-уми июн) комис-сияи ќабули муассисаи таъли-мии тањсилоти миёнаи касбїњуљљатњои зеринро омода мена-мояд;

-ќоидаи ќабул ба муас-сисаи таълимии тањсилоти ми-ёнаи касбї;

-номгўи равия ва ихти-сосњо мутобиќи иљозатнома(литсензия);

-миќдори љойњо барои ќабулба курси якум мувофиќи супо-риш (раќамњои назоратї);

-номгўи имтињони дохил-шавї аз рўи њар як равия ваихтисос;

-миќдори љойњо барои ќабулба гурўњњои шартномавї;

-муайян намудани маблаѓитањсил ба гурўњњои шартно-мавї;

-гўшањои тарѓиботї оид баихтисосњои муассисаи таълимї;

-њуљљатњои зарурї бароиќабули довталабон (бланкањоиариза, забонхат, китоби баќай-дгирї , ќарордод ва дигарњуљљатњо);

- бо довталабоне, ки ба му-ассисањои тањсилоти миёнаикасбии давлатї мувофиќи фар-моиши давлатї ба гурўњњои тањ-силашон ройгон дохил меша-ванд, ќарордоди дутарафа бай-ни довталаб ва муассисаи таъ-лимї дар бораи баъди хатм бамўњлати се сол аз рўи ихтисосдар асоси роњхат кор кардан ба-ста мешавад.

9.Ариза ба шўъбањои тањси-ли рўзона ва ѓоибона аз 20 июнто 14 август ба ихтисосњоисанъат ва варзиш аз 20 июн то31 июл, ба шўъбањои ѓоибонаиихтисосњои кишоварзї аз 1 но-ябр то 1 декабр бевосита дармуассисаи тањсилоти миёнаикасбї ќабул карда мешаванд.

Таѓйир додани мўњлатиќабули њуљљатњо дар муасси-сањои тањсилоти миёнаи касбїтанњо бо розигии Вазорати ма-орифи Љумњурии Тољикистонимконпазир аст.

Имтињони ќабул дар муасси-сањои тањсилоти миёнаи касбїаз 15 август то 27 август доирмегардад. Имтињони ќабул баихтисосњои соњаи тиб аз 1 ав-густ то 20 август ва ба шуъ-бањои ѓоибонаи ихтисосњои ки-шоварзї аз 5 декабр то 20 де-кабр гузаронида мешавад.

10.Барои ихтисосњои санъ-ат, варзиш дар баробари имти-њони асосии дохилшавї аз рўиихтисоси интихобнамуда озму-ни иловагї муќаррар карда ме-шавад. Озмуни иловагї аз 1август то 15 август гузаронидамешавад.

11.Имтињони ќабул дар гур-ўњњои шартномавї, шуъбањоиѓоибона ва шабонаи муассисаитањсилоти миёнаи касбї баъдиба охир расидани имтињонњоиќабули гурўњњои буљљавї гуза-ронида мешавад.

Дар муассисањои тањсилотимиёнаи касбї гузаронидани ко-миссияи мандатї ва интишорифармон дар бораи ќабули дов-талабон то 31.08.2013 бояд баохир расонида шавад.

Довталабоне, ки тањсилотиибтидоии касбї ва миёнаи кас-биро дар хориља гирифтаанд,баъд аз нострификатсия гузаро-нидани њуљљати тањсилот мета-вонанд ба комиссияи ќабули му-ассисаи тањсилоти миёнаикасбї њуљљат пешнињод намо-янд.

12.Муассисаи тањсилоти ми-ёнаи касбї танњо бо доштанииљозатнома оид ба њуќуќи пеш-бурди фаъолияти таълимї ме-тавонад ќабули донишљўёнро азрўи ихтисосњои мухталифэълон намояд.

Муассисаи тањсилоти миё-наи касбї вазифадор аст, кидовталаб ва ё падару модариўро бо иљозатнома (литсензия)оид ба пешбурди фаъолиятитаълимї ва шањодатнома дарбораи аккредитатсияи давлатїаз рўи равия ва ихтисосњо, кибо гирифтани њуљљати намунаидавлатї дар бораи тањсилотимиёнаи касбї њуќуќ медињад,шинос намояд.

13.Бо маќсади таъмини та-лаботи иљтимої-иќтисодии мин-таќањои Љумњурии Тољикистонмуассисањои тањсилоти миёнаикасбї тибќи моддаи 49 ЌонуниЉумњурии Тољикистон "Дар бо-раи маориф" њуќуќ доранд, кидар асоси шартномаи тарафайнва ќарордод бо корхонањо, таш-килот, муассисањо, њукуматњоимањаллї ва воњидњои сохториидахлдори онњо ва шахсонивоќеию њуќуќї мутахассис тай-ёр намоянд.

Муассисаи таълимии дав-латї њуќуќ дорад дар доираимуќаррар намудаи иљозатномава аз њисоби маблаѓи људокар-даи буљет илова ба иљрои супо-ришоти давлатї оид ба ќабул азрўи шартномањои дахлдор, башарти аз тарафи шахсони воќеїва њуќуќї пардохтани харољотитаълим дар њаљми бо маќомотињокимияти давлатї мувофиќа-шуда мутахассисонро тайёр на-мояд.

Њаљми маблаѓи тањсил ба-рои таълими шартномавї дарасоси ќарори Шўрои омўзгорї(олимон) муайян гардида, боВазорати маорифи ЉумњурииТољикистон ва Хадамоти зидди-инњисории назди Њукумати Љум-њурии Тољикистон мувофиќакарда мешавад ва дарЌоидањои ќабули муассисањоитањсилоти миёнаи касбї эълонмегардад. Довталабони гур-ўњњои шартномавї баъди супо-ридани имтињонњо, фаќат дарсурати пардохт намудани маб-лаѓи тањсил тибќи талаботиќарордод ба муассисаи таъ-лимї ќабул карда мешаванд.

14.Имтињоноти ќабул дарасоси барномањои таълимиимактабњои тањсилоти умумииасосї ва тањсилоти миёнаиумумї гузаронида мешавад.

Муассисаи тањсилоти миёнаикасбї метавонад имтињони до-хилшавиро ба тариќи тестї ёанъанавї муќаррар кунад. Дармуассисањои тањсилоти миё-наи касбие, ки довталабон батариќи тестї ё анъанавї имти-њон месупоранд, аз забони мо-дарї (ба таври иловагї) дик-тант ва довталабони ихтисо-сњои омўзгорї наќли хаттї ме-нависанд. Имтињони ќабул дармуассисањои тањсилоти миё-наи касбї барои њар ихтисос азрўи забони тањсил гузаронидамешавад.

Довталабоне, ки муасси-сањои тањсилоти миёнаи уму-миро бо забони русї, ўзбекї вабо забони аќќалиятњои миллїхатм менамоянд ва ба гур-ўњњои русии ихтисосњои омўз-гории муассисањои тањсилотимиёнаи касбї њуљљат месупо-ранд, аз забони давлатї (бозабони тољикї) диктант мена-висанд.

Дар муассисањои тањсило-ти миёнаи касбї аввал имтињо-ни тестї ё анъанавї ва баъдимтињони хаттї (диктант ё на-ќли хаттї) гузаронида меша-вад.

Дар имтињоноти ќабул боядвазъияти ором ва хайрхоњонањукмфармо бошад, ба дохил-шавандагон имконият дода ша-вад, ки сатњи донишу мањора-ти худро пурра нишон дињанд.

Саволномаи тестї аз 3 блок(ќисм) иборат аст. Дар блокиякум имтињони тестї аз фанниасосњои давлат ва њуќуќ, бло-ки дуюм ва сеюм аз фанњои та-хассусї саволњо љой дода ме-шаванд.

Натиљаи корњои хаттї баъ-ди 48 соати супоридани имти-њон ва натиљаи санљиши тестїна дертар аз 24 соат эълон кар-да мешавад.

Барои шахсоне, ки муасси-саи тањсилоти умумии асосирохатм намудаанд, њаљми матнидиктант 170-200 калима вањаљми матни наќли хаттї 250-300 калимаро бояд ташкил на-мояд.

Барои шахсоне, ки муасси-саи тањсилоти миёнаи умуми-ро хатм намудаанд, њаљми мат-ни диктант 220-235 калима вањаљми матни наќли хаттї 400-450 калимаро бояд ташкил на-мояд.

Барои шахсоне, ки муасси-саи тањсилоти миёнаи умуми-ро бо забони модариашон хатмнамуда, ба гурўњњои таълимииѓайри забони модарї дохилмешаванд, њаљми матни дик-тант 120-150 калимаро ташкилменамояд.

Холњо аз имтињони тестї азрўи блокњо: блоки якум њар са-вол 1 хол, блоки дуюм 2 хол,блоки сеюм 3 хол. Имтињонихаттї (диктант, наќли хаттї) батаври зайл муайян карда ме-шавад: Бањои "5" -20 хол, "4"-15 хол, "3"-10 хол, "2"-0 хол.

Шахсоне, ки яке аз блокњохол намегиранд, дар ваќтињисоби холњои умумї њамчунбањои ѓайриќаноатбахш њисо-бида мешавад.

15.Довталабоне, ки ба им-тињони ќабул њозир нашуда-анд, ё аз имтињони тестї дарсурати нагирифтани хол яке азблокњо, барои супоридани им-тињони минбаъда роњ дода на-мешаванд. Барои аз нав супо-ридани имтињони ќабул иљозатдода намешавад.

16.Њамаи масъалањоровобаста ба ќабули довталабондар муассисањои тањсилотимиёнаи касбї комиссияи ќабул

њал менамояд.Дар давраи гузаронидани

имтињони ќабул бо фармонидиректор комиссияи апеллят-сионї таъсис дода, раиси онтаъин карда мешавад . Дарваќти набудани раис вакола-тњои ў ба зиммаи муовинираис гузошта мешавад . Бањайати комиссияи апеллятси-онї чун ќоида ба сифати экс-пертњои бетараф устодони му-ассисањои тањсилоти миёнаикасбї љалб карда мешаванд.

Аризањои шикоятии дов-талабон нисбат ба бањо ё хо-лњои гузоштаи комиссияи им-тињони ќабул баъд аз эълонинатиљаи имтињони ќабул даркомиссияи апеллятсионии му-ассисањои тањсилоти миёнаикасбї баррасї мегардад.

Баррасии апеллятсия азнав супоридани имтињон набу-да, дар рафти баррасї танњодурустии бањои имтињон санљ-ида мешавад.

Довталаб њуќуќ дорад,ки дар ваќти баррасии апел-лятсия иштирок намояд. Дов-талабе, ки барои аз нав дидабаромадани бањои имтињонталош дорад , бо худ боядњуљљати тасдиќкунандаи шах-сияташ ва вараќаи имтињонїдошта бошад.

Баъди баррасии апел-лятсия дар сурати таѓйирёфтани бањои имтињон (њамдар сурати паст ва њам дарсурати баланд кардани бањо)аз љониби комиссияи апеллят-сионї он протоколонида шуда,ќарор ќабул карда мешавад.

Дар мавриди ба миён ома-дани зарурати таѓйир доданибањо бо ќарори комиссияиапеллятсионї дар вараќаи им-тињонї таѓйирот ворид кардамешавад. Дар мавриди ба ву-људ омадани ихтилоф дар ко-миссияи апеллятсионї оид бабањои гузошташуда, бањо боовоздињї ва тарафдории акса-рияти овозњо тасдиќ карда ме-шавад.

Дар њолати ќонеъ нагар-дидан аз љавоби комиссияиапеллятсионии муассисаи тањ-силоти миёнаи касбї довталабњуќуќ дорад дар мўњлати 3рўзи баъди эълон шудани бањоба комиссияи апеллятсионииВазорати маорифи ЉумњурииТољикистон мурољиат намояд.

Маълумотњо вобаста башартњои ќабул, ќарорњои ко-миссияи ќабул бояд сари ваќтба иттилои довталабон расо-нида шавад.

Тартиби ќабули довта-лабони аз имтињони дохил-шавї гузаштаро комиссияиќабули муассисаи тањсилотимиёнаи касбї дар асоси озмун(конкурс)-и умумї аз рўи миќ-дори холњои (баллњои) дар им-тињони дохилшавї бадасто-вардаи довталаб бо риояиќатъии Ќоидањои ќабул муќар-рар менамояд.

Баргардонидани њуљљатњоидовталабоне, ки ба муассисаитаълимї ќабул нашудаанд ,дар асоси пешнињод намуданизабонхат оид ба ќабулињуљљатњо амалї карда меша-вад. (Дар њолати гум карданиин забонхат, баргардониданињуљљатњо дар заминаи аризаишањрвандон њуљљат ба номидиректори муассисаи таълимїамалї карда мешавад). Њанго-ми баргардонидани њуљљатњотанњо шањодатнома дар бораитањсилот баргардонида шуда,дигар њуљљатњо ва санадњои

ЌОИДАЊОИ ЌАБУЛИ ДОНИШЉЎЁН БА МУАССИСАЊОИ ТАЊСИЛОТИ МИЁНАИБо ќарори мушовараи

Вазорати маорифиЉумњурии Тољикистон

аз 28.02.2013, №3/36тасдиќ карда шудааст

№20 17-уми майи соли 2013САНАД

имтињонию санљишї дар пар-вандаи шахсии довталаб дармуассисаи таълимї нигоњ дош-та мешаванд.

17.Довталабони зеринбе супоридани имтињон ба му-ассисањои тањсилоти миёнаикасбии Љумњурии Тољикистонќабул карда мешаванд:

-довталабоне, ки омўзиш-гоњњои касбї-техникиро бодипломи аъло хатм кардаанд,ба ихтисосњои мансуби муас-сисаи тањсилоти миёнаи касбїба ѓайр аз ихтисосњои тиббї;

-довталабоне, ки мактабитањсилоти миёнаи умумиро бомедали тилло хатм намуда-анд;

-довталабоне, ки мактабитањсилоти миёнаи умумиро бомедали нуќра хатм намудаанд,ба тариќи сўњбат ќабул кардамешаванд;

-љоизадорони озмунњоиљумњуриявї ва байналмилалїаз рўи фанњои таълимии муас-сисањои тањсилоти миёнаиумумї, ки тавсияномаи Вазо-рати маорифи Љумњурии Тољи-кистонро доранд, ба ихтисо-сњои дахлдор;

-љоизадорони озмунњоибайналмилалї ва љумњурия-вии мусиќї бо ихтисосњои дах-лдор тибќи пешнињодињуљљатњои зарурї, ки тавсияно-маи Вазорати маорифи Љумњ-урии Тољикистонро доранд;

-љоизадорони мусобиќотиварзишии љумњуриявї ва бай-налмилалї аз рўи ихтисосњоидахлдор, ки тавсияномаи Ва-зорати маорифи ЉумњурииТољикистонро доранд;

-раиси комиссияи ќабулбарномаи сўњбатро бо номгўисанљишњои дохилшавї аз рўиихтисосњо тартиб медињад;

-оид ба рафти сўњбат ва на-тиљаи он протокол тартиб додамешавад, ки дар он саволњои

ба довталаб додашуда, љаво-бњои довталаб ва натиљаисўњбат сабт мегардад.

18.Довталабоне, ки муасси-сањои тањсилоти умумии асо-сиро бо шањодатномаи аълохатм кардаанд, бо гирифтанибањои "аъло" аз имтињони на-хустин аз супоридани имтињо-нњои боќимонда озод кардамешаванд:

19.Њангоми гирифтанибањои мусбат дар имтињониќабул довталабони зерин бе-рун аз озмун (конкурс) ќабулмешаванд:

-хизматчиёни њарбии азхизмат љавобшудаи соњиби им-тиёзњое, ки Њукумати Љумњу-рии Тољикистон муќаррар на-мудааст;

-маъюбони гурўњњои 1 ва 2тибќи Ќоидањои ќабули маъю-бон ба муассисањои тањсилотиибтидоии касбї, миёнаи касбїва олии касбии Љумњурии Тољи-кистон, ки бо ќарори ЊукуматиЉумњурии Тољикистон ќабул шу-дааст, ба роњ монда мешавад.

Њуљљатњои дахлдор (дар бо-раи маъюбї ва ѓайра) то им-тињони ќабул ба комиссияиќабул пешнињод карда меша-ванд.

-ятимони бе падару модартибќи пешнињоди њуљљатњои за-рурї, новобаста аз шакли тањ-сил ба тариќи ройгон тањсил ме-намоянд.

Ќабули фарзандони ишти-рокчиёни бартарафкунии оќиба-тњои фољеаи Чернобил тибќиЌоидањои ќабул ба муассисањоитањсилоти миёна ва олии кас-бии Љумњурии Тољикистон бароифарзандони шањрвандоне, кибар асари фалокати нерўгоњибарќи атомии Чернобил зарардидаанд (ќарори мушовараиВазорати маорифи ЉумњурииТољикистон аз якуми февралисоли 2010, №2/18), ба роњ мон-

да мешавад.Муассисаи тањсилоти миё-

наи касбї бо довталабоне, кидар гурўњњои буљавї ба сафидонишљўён ќабул шудаанд, дарасоси банди 7-уми Низомнома"Дар бораи бо маром тайёр кар-дани мутахассисони маълумо-ти олї ва миёнаи касбї бо роњишартномавї" (ќарори ЊукуматиЉумњурии Тољикистон аз 4 апре-ли соли 1996, №137) созишно-маи сељониба ба имзо мерасо-над. Дар созишномаи ихтисо-сњои омўзгорї имзои волидайн(шахсоне, ки онњоро иваз меку-нанд) њатмї мебошад. Тибќи инсозишнома донишљў баъди хат-ми муассисаи тањсилоти миё-наи касбї бо роњхат ба кор фи-ристода мешавад. Дар маври-ди иљро нагардидани бандњоиин созишнома маблаѓи тањсилаз тарафи донишљў ба буљаидавлат баргардонида мешавад.

Ба муассисањои тањсилотимиёнаи касбї ќабули шахсоне,ки хоњиши гирифтани тањсило-ти дуюм доранд, иљозат додамешавад.

Комиссияи ќабул њуљљатњоипешнињод намудаи довталабробо наќшаи таълимии ихтисосе,ки довталаб хоњиши тањсил кар-дан дорад муќоиса менамоядва дар асоси он ба кадом курсмувофиќ будани довталабромуайян менамояд.

Гирифтани тањсилоти дуюмдар муассисаи тањсилоти миё-наи касбї дар асоси ќарордодтанњо ба таври шартномавї бароњ монда мешавад.

Ќабули довталабон барои ги-рифтани тањсилоти дуюм ба тав-ри сўњбат сурат мегирад. Комис-сияи ќабули муассисаи тањсило-ти миёнаи касбї барои чуниншахсон барномаи сўњбатро омо-да намуда, фарќияти наќшаитаълимиро муайян менамояд.

Довталаб баъди гузаштан аз

КАСБИИ ЉУМЊУРИИ ТОЉИКИСТОН БАРОИ СОЛИ ТАЊСИЛИ 2013- 2014сўњбат бояд то 25.09.2013 солиљорї фарќиятњои наќшаи таъли-миро супорад ва дар асоси ќаро-ри комиссияи ќабул барои ба му-ассисаи таълимї ќабул намуда-ни довталаб то 30.09.2013 солиљорї фармони директори муасси-саи таълимї ба тасвиб расонидамешавад.

Андозаи маблаѓи тањсил ба-рои шахсоне, ки хоњиши гириф-тани тањсилоти дуюмро дорандаз тарафи муассисаи таълимїдар мувофиќа бо маќомоти дах-лдори давлатї муайян кардамешавад.

20.Довталабоне, ки ба муас-сисањои тањсилоти миёнаикасбї ќабул шудаанд ва дардавоми 20 рўз бесабаб ба тањ-сил шурўъ накардаанд, аз му-ассисаи таълимї хориљ кардамешаванд.

21.Назорат аз болои фаъо-лияти комиссия ва имтињони

ќабули муассисањои тањсилотимиёнаи касбї, новобаста азмансубияти идоравї ва шаклимоликият, аз тарафи Вазоратимаорифи Љумњурии Тољикистонба амал бароварда мешавад.

22.Муассисањои тањсилотимиёнаи касбии Љумњурии Тољи-кистон то 10 сентябри соли љорїаз натиљаи ќабул ба Вазоратимаорифи Љумњурии Тољикистонмаълумотномаи хаттї пешни-њод менамоянд.

Ќоидањои ќабул дар заминаиќарори Њукумати Љумњурии Тољи-кистон дар бораи "Низомномаинамунавї оид ба муассисаи таъ-лимии тањсилоти миёнаи касбииЉумњурии Тољикистон" аз 27феврали соли 2009 тањти раќа-ми 126 тањия карда шуда, таъ-мин, риоя ва иљрои он барои му-ассисањои тањсилоти миёнаи кас-бии Љумњурии Тољикистон ново-баста аз мансубияти идоравї вашакли моликият њатмї мебошад.

НОМГЎИњуљљатњое, ки довталабон ба комиссияи

ќабул месупоранд1.Ариза ба номи директор.2.Њуљљат дар бораи тањсилоти умумии асосї, тањсилоти миё-

наи умумї ва тањсилоти ибтидоии касбї (намунаи асл).3.Маълумотномаи тиббї (шакли №086-у).4.6 адад расм (андозаи 3х4см) .5.Шиноснома (шањодатномаи таваллуд) пешнињод карда ме-

шавад.6.Маълумотнома аз љои истиќомат.7.Билети њарбї (шањодатномаи њарбии даъватшаванда) пеш-

нињод карда мешавад.8.Њангоми будани собиќаи корї нусхаи дафтарчаи мењнатї.9.Нусхаи ќарордод байни довталаб ва муассисаи таълимї

(фаќат барои шахсоне, ки аз њисоби буљаи давлат тањсил меку-нанд). Нусхаи ќарордодро муассисаи таълимї омода менамо-яд ва дар ваќти супоридани њуљљат аз тарафи довталаб ба рас-мият дароварда мешавад.

10.Нусхаи ќарордод байни довталаб ва муассисаи таълимїдар бораи тањсил дар гурўњњои шартномавї. Нусхаи ќарордодаз тарафи муассисаи таълимї омода карда мешавад.

4ЗАМИМАИ 1

ЭЪЛОН ДАР БОРАИ ЌАБУЛИ ДОВТАЛАБОН БАРОИТАЊСИЛ ДАР МАКТАБЊОИ ОЛИИ ЉУМЊУРИИУКРАИНА ДАР СОЛИ ТАЊСИЛИ 2013-2014

Муассисаи давлатии "Маркази барномањои байналмилалї"-и Вазоратимаорифи Љумњурии Тољикистон озмуни довталабонро барои тањсил дар му-ассисањои тањсилоти олї ва илмии хориљи кишвар аз рўи зинањои бакалавр,тавассути бурсияњои Љумњурии Украина дар соли тањсили 2013-2014 эълонменамояд.

Барои дар мактабњои олии Љумњурии Украина тањсил намудан бояд дов-талабон њуљљатњои зеринро пешнињод намоянд:

1. Ариза барои иштирок дар озмун2. Анкета дар МББ пур карда мешавад3. Нусхаи шиноснома4. Нусхаи њуљљат оид ба тањсил (аттестат) бо нишондоди фанњои ом-

ўхташуда ва бањои пешрафти хонанда дар нимсолаи якум5. Нусхаи ифтихорнома, сертификат, диплом ва дигар њуљљатњои

расмии вобаста ба дастовардњо6. Нусхаи шањодатномаи таваллуд7. Маълумотнома дар бораи мубтало набудан ба бемории ВИЧ/СПИД8. Маълумотномаи тиббии шакли муќаррарї дар бораи саломатї

(086)9. Шаш дона расми андозаи 3х410. Суѓуртаи тиббї (страховой полис)Њуљљатњои дар банди 4, 6, 8, оварда шуда бояд дар сафорати Украина

дар Тољикистон ба забони украинї (русї) тарљума ва дар нотариус тасдиќкарда шаванд,

Таълими донишљўён ройгон буда, бо стипендияи давлатї таъмин меша-ванд. Инчунин ба онњо хобгоњ низ дар ќатори донишљўёни давлати Украинадода мешавад.

Номзадњое, ки ба донишгоњњо интихоб шудаанд, ба шўъбаи робитањоибайналмилалии донишгоњи ќабулшуда аз 25 то 31 августи соли 2013 њозиршаванд.

Муњлати пешнињоди њуљљатњо:1. Бакалавр аз 15 то 28 майи соли 2013

Њуљљатњои номзадњое, ки дар онњо камбудињо мављуданд,ќабул карда намешаванд.

ЭЪЛОНДар асоси шартномаи байни вазоратњои корњои дохилии Љумњурии Тољи-

кистон ва Федератсияи Россия дар муассисањои олии таълимии Вазоратикорњои дохилии Федератсияи Россия дар шањрњои Москва, Санкт-Петербург,Воронеж, Орёл, Волгоград, Урал, Сибири Шарќї аз рўи ихтисосњои "Њуќуќши-нос", "Экспертизаи судї", "Рўњшинос" довталабон барои тањсил ќабул кардамешаванд. Ќабули њуљљатњо то 1-уми июни соли 2013 дар шуъбањои Вазора-ти корњои дохилї дар љойи истиќомат ба расмият дароварда мешаванд.

Шарту шароити тањсил дар муассисањои олии хориљи кишвар чунин аст:- донистани забони русї њатмист;- тањсил дар муассисањои олии хориљи кишвар, истифодаи толорњои вар-

зишї, китобхонањо, ёрии аввалини тиббї, идрорпулї (стипендия) ва истифо-даи воситањои наќлиёт бо маќсади тањсил тариќи ройгон сурат мегирад. (Азњисоби буљети Федератсияи Россия).

Корњои шахсии довталабон бо забони русї ва тољикї тибќи талаботи му-ќарраргардида дар шуъбаи Вазорати корњои дохилї дар љойи истиќомат барасмият дароварда мешаванд ва аз чунин њуљљатњо иборат мебошад:

- пурсишнома ва тарљумаи њол бо забони русї;- ариза ба номи вазири корњои дохилии Љумњурии Тољикистон;- тавсиянома бо забони русї;- нусхаи аттестат (бо тасдиќи нотариалии давлатии Љумњурии Тољикистон

ва Сафорати Федератсияи Россия дар Тољикистон ва дар Консули Федерат-сияи Россия дар вилоятњо);

- нусхаи шањодатномаи таваллуд (бо тасдиќи нотариалии давлатии Љумњ-урии Тољикистон ва Сафорати Федератсияи Россия дар Тољикистон ва дарКонсули Федератсияи Россия дар вилоятњо);

- маълумотномаи тиббї оид ба вазъи саломатї;- Маълумотнома дар бораи мубтало набудан ба бемории ВИЧ/СПИД;- нусхаи шиносномаи миллї;- маълумотномаи диспансерї-наркологї;- 10 дона сурати рангаи њаљми 4х6 см.

Телефонњо барои тамос: 227-61-94; 227-65-96; 227-79-28.Раёсати кадрњо ва кор бо њайати шахсии

Вазорати корњои дохилии Љумњурии Тољикистон

№20 17-уми майи соли 2013АДАБИЁТ

Рисолаи ба тозагї интишор на-мудаи муаррихони шинохта ДостїШарифов ва Иброњим Мањмадовтањти унвони "Фидоиёни роњи маъ-рифат", ки ба хотираи дурахшоничунин омўзгорони хушсалиќаи њав-заи Кўлоб: Абдусамад Фаттоев,Ёрмуњаммад Бегов, Рўзигул Соле-њова, Рањим Шарифов, НусратшоњОдинаев, Рањматулло Ташрифзо-да, Сарахон Тўрахонов, СаидњомидСаидов, Њусейн Ѓафуров, ОлиямоњМуъминова, Сангимад Даминзода,Илёсхўља Саидов ва дигарон бах-шида шудааст, падидаи муфидиилмї-фарњангї мањсуб меёбад.

Мурод аз иншо намудани ри-сола, таъкид намудаанд муалли-фон, дар хотираи насли навраснигоњ доштан ва муаррифї наму-дани ному насаби нахустин омўз-гороне мебошад, ки дар шароитивазнинтарини сиёсї, иљтимоиюиќтисодї ва фарњангї шуѓли ом-ўзгориро интихоб намуда, њаётибошууронаи худро сарфи мао-риф намудаанд.

Рисолаи мазкур аз пешгуф-тор, сездањ фасл, фаровардисухан иборат буда, дар заминаисарчашмањои рангин: маводибойгонї, матбуоти даврї, асарумаќолањои олимон ва рўзномани-горони муосир нигошта шудааст.

Рисола доираи васеи масъа-лањо - аз љумла, таърихи пайдо-иш ва инкишофи таълимгоњњоитољикон, вазъи мактабу мадра-сањои њавзаи Кўлоб то таъсис гар-дидани Њокимияти Шўравї, руш-ду нумўи маорифи халќ дар со-лњои Њокимияти Шўравї дар њав-

заи Кўлоб, тадбирњои ЊукуматиШўравї рољеъ ба мустањкаму пой-дор намудани базаи моддию тех-никї ва рушду нумўи маориф, ин-кишофи маориф дар замони То-љикистони соњибистиќлол, вазъииљтимої, иќтисодї ва маънавииомўзгорон дар љомеаи имрўза, са-бабњои маќоми худро дар љомеааз даст додани омўзгорони дењот,иќдомњои шоистаи Президентикишвар Эмомалї Рањмон дар ри-вољу равнаќ ёфтани мактабу ма-ориф мавриди тањлили њамаљони-ба ќарор дода шудааст.

Муаллифони рисола барњаќтаъкид намудаанд, ки рушдисоњаи маорифро бидуни тањкимипояњои моддию техникї, сохтмо-ну барќарорсозї ва таъмиру таљ-диди муассисањои таълимї та-саввур кардан ѓайри имкон аст,зеро ин раванди ислоњоти соњаимаориф яке аз рукнњои асосї мањ-суб меёбад.

Президенти кишварамон Эмо-малї Рањмон дар Паёми худ баМаљлиси Олии Љумњурии Тољики-стон аз 15 апрели соли 2009 чу-нин гуфта буд: "Навсозї ва пеш-рафти иќтисодиётро бе рушдиилму маориф ва дастгирии онњотаъмин кардан ѓайриимкон аст".Њамчунин, Сарвари кишвар таъ-кид намуд, ки љавњари сиёсатидавлатиро дар соњаи маорифбояд масъалањои дар низоми тањ-

сил љорї кардани меъёрњоиљањонї, тайёр намудани мутахас-сисони соњибкасби љавобгўйи та-лаботи бозори мењнат ташкил ме-дињад, зеро сатњи тараќќиётупешрафти ин ё он давлат, пеш азњама аз фаъолияти босамарикадрњои баландихтисоси соњањоигуногун вобаста мебошад.

Президенти мамлакатамонЭмомалї Рањмон дар Паёми на-вбатии худ ба Маљлиси Олии Љум-њурии Тољикистон аз 20 апрели

4РАЊНАМО

ФИДОИЁНИ РОЊИ МАЪРИФАТ

Дар љомеаи мо омўзгороне њастанд, ки њаёт вафаъолияти эшон барои мардум китоби њикмат, сабаќаихештаншиносї, ватандорї ва љоннисорї барои саодатимаънавї аст. Гуфтугў бо чунин шахсон хело гуворовудилнишин аст. Њангоми суњбат бо онњо кас бе душворїпай мебарад, ки чї тавр, дар симои нурониашонфурўтании ахлоќї бо њам даромехтаанд.

соли 2012 инчунин иброз дошт, ки"Имрўз дар мактабњои тањсилотињамагонї зиёда аз 36000 компю-тер рост меояд. Дањњо мактабњобо шабакаи интернет пайваст кар-да шудаанд. Мутобиќи барномаикомпютеркунонии мактабњоиасосї ва миёнаи ЉТ барои солњои2003-2007 то охири соли 2007бояд тамоми мактабњои асосї вамиёна бо синфи компютерии му-љањњаз бо 10 компютер дошта бо-шанд. Ин наќша бомуваффаќиятамалї гардида истодааст.

Бо кўшишу ѓайрати омўзгоро-ни мамлакат, таъкид намудаандмуаллифон, дар солњои охир то-либилмони мактабњои тањсилотиумумї дар озмунњо ва олимпиа-

Шоири халќии Тољикистон, дорандаиљоизаи давлатии Тољикистон ба номи Аб-ўабдуллоњи Рўдакї Њаќназар Ѓоиб маљм-ўаи ашъоре дорад бо номи "Тољи офтоб".

Ин китоб навиштањои давраи аввалифаъолияти эљодии шоирро то соли 1986дар бар гирифтааст ва аз шеъру суруд,тарона, ѓазал, рубоиву дубайтї ва досто-ну манзумањо тартиб ёфтааст.

Мавзўи ашъори шоир васфу ситоишиВатани бињиштосо - Тољикистони хур-шедї, модари мушфиќу мењрубон, пада-ри донишманду рањнамо, . тасвири бузур-гони миллат ва дењќони бофайзи адолат-пешаю покдоман мебошад.

Рўњи озоди шоир љони ўро бастаи мењ-ри Ватани гулгулшукуфтаи тољикон наму-дааст;

Аз ниёгон аст бахте, ки марост ,Бахти ман дар дасти авлоди ман

аст.Љони ман побастаи мењри Ватан,Тољикистон рўњи озоди ман аст.Љањони шоир , рўзгори гулфишони ў бо

номи Тољикистон оѓоз меёбад :Бо ту оѓозад љањони ман,Рўзгори гулфишони ман.Бо ту њасту бо ниёгонам,Дар љањон ному нишони ман.Тољикистон , Тољикистонам!Њангоме ки нашъаи зафари лашкари

Шўравї бар истилогарони фашистї багўши мардум мерасид, Њаќназар чашмба олами њастї кушодааст:

Шунидам аз забони модари пирам,Ки дар як рўзи барфистонБа дунё омадам гирён,Дар он фасли зимистон...Шикасти адўи гитлерї дар он сард

зимистони соли 1943 фоли неке бароимардуми Шўравї, аз љумла, тољикон низбуд.

Инсон њар ќадаре зиндагї кунад, бапанди пирони хирад эњтиёљ дорад:

Беш бишнидам агарчи пандипирони хирад,

дањои сатњи минтаќавї ва байнал-милалї аз рўи фанњои бунёдї, кидар кишварњои Англия, Голлан-дия, Туркия, Россия, Ќазоќистон,Руминия, Нигерия, Тайланд,Озарбойљон ва Гурљистон фаъо-лона иштирок намуда, донишумањорати хуб нишон доданд васоњиби 18 медали тилло, 26 ме-дали нуќра ва 49 медали биринљїгардиданд. Дар озмунњои љумњу-риявї бошад, хонандагони макта-бњои љумњурї 32 љойи аввал, 70

љойи дуюм ва 155 љойи сеюмросоњиб шуданд.

Дар раванди дастгириисоњањои иљтимої пеш аз њама њуку-мати ЉТ ба инкишофи соњаи мао-риф диќќату эътибори махсус зо-њир мекунад. Маориф тадриљан баталаботњои иќтисодиёти љањонїмувофиќ гардонида шуда истода-аст. Агар соли 1992 барои соњаимаориф 72 њазор сомонї људо гар-дида бошад, пас дар соли 2011-ум зиёда аз 1,4 млрд људо гардид.Аз соли 1991 то соли 2011 миќдо-ри мактабњои умумї аз 3179 ба3773 адад расонида, вобаста баин шумораи хонандагони макта-бњо 384 њазор нафар зиёд гардид.

Барои омўзгорони љавон, оли-мон ва љавонони лаёќатманд им-тиёзњо, идрорпулињо ва љоизањомуќаррар карда шудааст, ки инамалњо барои њифзи иљтимоиимутахассисони љавон ва љалбионњо ба фаъолияти омўзгорї му-фид аст.

Тўли даврони истиќлолиятмиќдори мактабњои олї аз 13адад ба 36 адад расида, шумораидонишљўён ба маротиб афзуд.

Фаслњои алоњидаи рисола бањаёт ва фаъолияти омўзгоронКормандони шоистаи Тољикистон,муаллимони хизматнишондода,аълочиёни мактабњои олї ва му-аллимони халќии ИттињодиШўравї, аълочиёни маорифи То-

љикистон аз њавзаи Кўлоб бахши-да шудааст.

Аз мутолиаи рисола бармео-яд, ки як зумра омўзгорон ва му-њаќќиќони соњибназари њавзаиКўлоб дар тўли умри пурсаодатихуд ростќавлї, поквиљдонї, тоза-кориро зевари вуљуди хеш наму-да, туфайли сўхтанњову сохтанњо,ранљу шабзиндадорињо дар зин-дагии хеш корњои шоистаро анљ-ом дода, миёни мардум маќомумартабаи баландро сазовор гар-

дидаанд. Ин тоифаи омўзгорон-устодон аз љумлаи фарзандонифарзонаву худогоњ, бедордилуравшанзамири кишвар буда, дарњама њолат бахти баланди худродар саодати халќи худ мебинандва зањмати пайвастаро, ки дартаълиму тарбияи хонандагоннафъ дорад, мояи ифтихор медо-нанд.

Њамин тариќ, дар рисолаимуаррихи маъруф Достї Шари-фов ва Иброњим Мамадов масъ-алаи рушди мактабу маориф вафаъолияти омўзгорони номварињавзаи Кўлоб бо диди тозаву ни-гоњи нав ва иншои холисонаивоќеот баррасї шуда, масъа-лањо дар заминаи тањлилиамиќи манбаъњо, такя ва исти-нод ба далелњои мўътамад, бозабони соддаву фањмо матрањгардидаанд.

Мо аминем, ки рисолаи маз-кур аз тарафи хонандагон хушпазируфта хоњад шуд.

Њабибулло ТОАТОВ,мудири кафедраи

таърихи халќи тољикиДДЊБСТ,

Рустам ЮЛДОШЕВ,мудири кафедраи

таърихи умумии ДДХба номи академик

Б.Ѓафуров,Фирдавс ТОАТОВ,

муаллими калони ДИС ДДТТ

4ТАЌРИЗ

Боз умре ташнаам, ташнаипанди дигар.

Бењунар њаргиз натонад дастгиримо шавад,

Дасти мо бояд бигирад, якњунарманди дигар.

Ѓазалиёти шоир аз худогоњии ў даракмедињад. Вай таърихи ниёгонро зиёд азбар кардааст, унсурњои муќаддасродоим ба забон меорад, зеро њастии инсонмањз ба онон вобаста аст. То ќадри худронашносї, ба ќадри дигарон расида ната-вонї, таъкид мекунад шоири нуктасанљ:

Бирасад ба хеш он кас, ки расад баќадри одам,

Зи гузаштаю зи фардо ба дилашкушояд олам.

Талабам, ки њар даматро туљањон- љањон бубинї,

Ба љамоли навбањорон нафасихазон набинї...

Дар ѓазали "Панди ниё" шоир тамомихислатњои њамидаи инсониро тањлил на-муда,чунин менигорад:

Гар надорї поси нони халќ, нонатмезанад,

Оташак рўзе ба боѓи сабзи љонатмезанад,

Рўзи ѓам хандї агар(бишнидам инро аз падар),

Барќи ѓам оташ ба умри шодмонатмезанад.

Ќисмати "Ситора љуфт - љуфт"-и китобаз суруду тарона, дуэтњои ошиќона, бай-тњои тўёна мураттаб гардида, саршоримењру муњаббати љавонї мебошад.

Суруду таронањои тўёнаи шоир аз ондарак медињанд, ки ў оини рўзгори мар-думро хуб омўхтааст , ба онњо таваљљўњва муњаббати беандоза дорад.

Бо хурсандию шодии мардуми сарза-мин љўр аст:

Њама бар ишќ санохон шудаем,Њама бар ёр гулафшон шудаем ,Њама пеши ќадами шању арўсШўху сармасту ѓазалхон шудаем.Ба њама бахт муяссар бишавад,Њама кас соњиби дилбар бишавад.Рубоиёту дубайтињои шоир аз васфу

ситоиши ёру диёр, зебоии кишвар, мар-

дию саховат, тўю сури мардум саршо-ранд.

Ситоиши бузургии ќиблагоњ ва мода-ри арљманд дар суруду тарона, ѓазал варубоиёти шоир мавќеи хос дорад.

Дар шеъри "Њаќќи шир" баландњим-матї ва мењрубонии модар бо њиссиётибаланди фарзандї ба ќалам дода шуда-аст:

Такя дар пањлўи модарљон ѓаниматбудааст,

Хоб дар зонуи модарљон ѓаниматбудааст

Њар гуноње ояд аз фарзанд, модарбахшадаш .

Аз њама дарёдилон, модар бањиматбудааст

Аќидањои фалсафии Њаќназар Ѓоибкасро ба андеша водор месозанд. Ў, азљумла, менигорад, ки инсон бояд аз инљањон бо номи нек равад, аз худ ёдгорегузорад:

Эй субњ њамеша љониби шом равем,3-оѓоз њамеша сўи анљом равем.Бо ном агар равем, њељ аст аљал,Тарсем аз он аљал, ки бе ном равем.Шоир доим дар талоши њаќ аст,зеро

ном ўро Њаќназар мебошад:Ман Њаќназарам, чашми њаќиќат

дорам,Аз ањли садоќатам, садоќат

дорам,Аз дўст бувад хазинаи тиллоям,Аз гул нигање ганљи муњаббат

дорам.Устод Њаќназар Ѓоиб дилбин, мењнат-

ќарин, ошиќи сухани волою дурандешонамебошад.

Бахте хоњам, ки њосилаш дилбошад,

Аз ранљи ману зи ишќ њосил бошад.Тахте хоњам, ки бошад аз шеъри

баланд,Дар њалќаи дўстони хушгил бошад.Дубайтињои шоир аз зиндагии ањлонаи

мардуми диёр, ишќу зебої ва мењру му-њаббати инсон ќисса мекунанд.

Љавонему љавонему љавонем,Ба љон миннатпазири рафтагонем.Дигар гулсози имрўзу њаётем,Сабаќдињандаи ояндагонем.

Бахши "Достон ва манзумањо" анљом-бахши маљмўаи "Тољи офтоб" аст. Досто-ни "Љони ташна" аз корномаи фарзандифидоии миллат, Ќањрамони ИттињодиШўравї Сафар Амиршоев ќисса мекунад.

Бишнавам то ќиссаи рўзу шабат,Бо талу бо пуштањояш дам занам.Бо ту гўям аз љавонмардит сухан,Бо ту њарф аз одаму олам занам.Манзумаи "Њасрати Эйнштейн" хеле

њикматомўзу муассир аст.Дар манзумаи "Ѓамшарикњо" аз сафа-

ри Рањмон Сафар (таърихнигори шинохтаитољик) ва Ашўр Сафар (шоири рангинхаё-ли тољик), ки оромгоњи С. Амиршоевро зи-ёрат карда, мушти хоки диёрро ба он љобурдаанд, рўљўи лирикии њар кадом азњамяроќони ќањрамон Шна Данченко,Саъдї Шодиев ва Воњид Мўъминов азљониби шоир бо њиссиёти баланди ва-тандўстона тасвир ёфтааст. Аз љумла,Нина Данченко њамсилоњи Сафар Амир-шоев,чунин иброз кардааст: " Аз тарки-ши снаряде, ки Сафарро љон ситонд,оњанпорае дар пањлўи дили ман аст".

Хуллас, маљмўаи "Тољи офтоб" 35 солмуќаддам рўи чопро дида бошад њам, азистеъдоди баланди Њаќназари шоир,рўзноманигор, мутафаккири номвариадабиёти муосири тољик дарак медињад.

Раљаб ХОЉАМУРОДОВ,омўзгори мактаби №45,ба номи Д.И.Менделееви

ноњияи Ёвон

Њаќназар Ѓоиб. Ин ном дарадабиёти нимаи дуюми асри 20ва ибтидои асри 21-и тољикмаъмулу машњур мебошад.

ТОЉИКИСТОН РЎЊИ ОЗОДИ МАН АСТ

№20 17-уми майи соли 2013ИРТИБОТ

- Муаллими муњтарам, инак,шумо ба тозагї аз сафари киш-вари афсонавии Њиндустон бар-гаштед. Ин сафар чї гуна ва бочї њадафе шуморо даст дод?

- Аз љониби садорат ва кумитаитадорукотї семинарњо аз Дониш-гоњи Агра ва Донишгоњи Гуахатибарои ширкат дар семинаре даъ-ватнома гирифтам. Чун ман пештарба Донишгоњи Агра ташриф овардабудам, сафари Ассамро ба наќшагирифтам. Дар баробари ин, пешаз баргузории семинар дар Дониш-гоњи Гуахати, дар тамос бо нависан-даи машњури адабиёти муосириурду Масрур Љањон рунамоии ки-тобамро дар Академияи Урдуи ра-ёсати Уттар прадеш, воќеъ дар Лак-хнав ба наќша гирифтам. Ин китоб"Масрур Љањон-њикоянигор" номдошта, мањсули зањматњои чандсо-лаи илмии ман мањсуб мешавад, кисоли 2012 ба дасти нашр расид.ВаМасрур Љањон аз тамоми ковишњоиилмии ман дар бораи таълифоташхабар дошт ва њамеша дар андешаебуд, ки кай ин амал ба сомон мера-сад. Баробари фањмидани нашрикитоб борњо исрор кард, ки ба Лакх-нав оям ва рунамои ин китобро боњам дар назди ањли илму адаби Ут-тар прадеш баргузор намоем.

Бо Масрур Љањон мо соли 1991дар симпозиуми байналмилалии"Маљози Лакхнавї" дар шањри Лак-хнави Њиндустон тавассути адаби-ётшиноси маъруфи урду, профес-сори Донишгоњи Дењлї марњум Ка-мар Раис шинос шуда будем. Ва азњамон ваќт инљониб риштаи корї вадўстии оилавии банда бо хонадониМасрур Љањон идома дорад. Солњоиохир ба ин робита бештар набераидўстдоштаи нависанда Саира Муљ-табо кўмак намуд. Мањз Саира дартамоми муддати сафар роњнамо вамаслињатгар байни ман ва МасрурЉањон буд.

- Идомаи сафаратон чї гунасурат гирифт? Манзарањои Њин-дустон чї таассуроте дар шумоба бор меоварданд? Вохўриатонбо ќањрамони китобатон "МасрурЉањон-њикоянигор" чї гуна бавуќўъ пайваст?

- Соати 1-30 ман аз мењмонхо-наи "Сону" воќеъ дар кўчаи Мейнбозор берун шудам ва бо таксї бафурудгоњи "Палам" (чунин ном до-рад ќисмати парвозњои мањаллиЊиндустон) равон гаштам.

Соати 4-00 саворшавї ба авто-буси дохили фуругоњ сар шуд. Боядќайд кард, ки њар ширкати њавоїавтобуси худро дорад. Чун хатсай-ри моро ширкати GO AIR иљро ме-кард, моро автобуси њамин ширкатдар баромади №8 мунтазир буд.Хатсайри моро тайёраи "ЭйрбасБОИНГ" хизмат мекард, ки тавассу-ти Лакњнав ба Мумбай парвоз дошт.Кабули хуши кормандон ва сафарияксоата ба Лакњнав дар болои аб-рњои пора-пора зуд ба анљом расид.Маро Мўњсин Хон бо як нафари ди-гаре дар фурудгоњ пешвоз гирифт.

Мошини мо оњиста-оњиста вори-ди Лакњнав мегашту њама роњ чаро-ѓону назаррабо менамуд. ДарёиГоматї аз миёнаи шањр убур меку-над. Дар саргањи кўчае мошин та-ваќќуф карду њамроњи мо хайрухушнамуда берун шуд. Мўњсин суњбат-кунон тавассути тангкўчањо мошинронда, дар назди дарвозаи хурдеистоду касе аз дохил дарвозаро ку-шод ва ронанда бо азобе мошинроба дарун овард. Маълум гашт, ки ў

маро ба хонаи худ овардааст.Ањли оила барои дидани сура-

тњои 22 сол пеш дар Лакњнав гириф-таи ман омаданд. Онњо суратро та-мошо мекарданду ман онњоро. Дардиди сурате њама ањли оила таваќ-ќуфи зиёд карданду баъдан њамса-раш ба Мўњсин гуфт, ки "њамин аксишумо нест"? Мўњсин дугумон шудуба ман нигарист. Ман ба ў гуфтам,ки ваќте дар фурудгоњ дар бораисафари аввалаи ман ба Лакњнавпурсон шудї, ман аз ту рољеъ ба инмасъала ишора карда будам. Саволба хотири он буд, ки ман туро њамонљо шинохта будам, ки ту њангоми са-фари нахустини ман ба ин шањр та-моми Лакњнавро бароям тамошодода будї ва он акси ману туст, кидар назди Имомбораи калон гириф-та шудааст. Њама аввал њайрон шу-данду баъд хандиданд. Воќеан,Мўњсин чандон таѓир наёфта буд, баистиснои он ки мўи сафедашро рангкарда буд. Баъдан ба ањли оила ки-тоби љойњои таърихии Тољикистон-ро њадя намудам ва чун њама ањлифарњанг буданд, хуш шуданд. ЗаниМўњсин зодаи Покистон буда, аз хе-шовандони худаш мебошад. Писа-раш 28-сола, духтараш 24-сола вадухтари хурдиаш 18-сола, вале тоњол ба ў шиносномаи Њиндустонронадодаанд. Ќонун аст, охир. Мўњси-ну њамсараш аслан аз патњанњои зо-даи Малењобод (дуртар аз Лакњнав)мебошанд. Малењободро дар Њиндњамчун макони бењтарин мангоњомешиносанд.

Мўњсин мошинро аз катакчаашбадар карду мо равон шудем бахонаи Масрурапа. Дар њар сурат, моаз кўчањои серњаракату беќонуниќоидаи њаракат ва пур аз бонгу дон-ги наќлиёти гуногунтамѓа рањоїёфта, оќибат расидем ба Њазрат-ганљ ва баъд ба Нишотганљ. Мўњсинзанги дарвозаи Масрурро пахш на-муд. Пас аз лањзае каме дуртар азмо даричае кушода шуду садои касеба гўш расид ва зуд дарича басташуд.Чанд лањзае баъд дарвоза ку-шода шуду духтарчае моро ба да-ромадан даъват намуд. Љои балан-ду барњаво, фаршаш бо мармарпўшида, софаву оромкурсињо даратрофи мизи хўрок гузошта шудабуд. Сонияе чанд нагузашта аз до-

хил Масрур-апа баромаду рост ома-да маро ба оѓўш кашид ва пайдар-пай пурсидан гирифт…

Ман ба Масрур низ суратњоипешинаро, ки дар Лакњнав гирифтабудам, нишон додам. Ў дарњолМўњсинро шинохт. Оиша Сиддиќї,Фањмина Ризвї низ аз назари кам-пир дур намонданд. Ва маълум буд,ки Масрур аз набудани сурати ху-даш каме дар тањайюр афтод валахзае пас афзуд: "Ман борњо барафиќи њиндуят-Рамеш мактуб фи-ристодам, вале вай ё мактубњоимаро ба ту нарасонд ва ё туро на-ёфт ва ман умедамро кандам, ки тудигар маро фаромўш кардї. Дар Ла-књнав бошад, ман ба њама овозакардам, ки дар Тољикистон навиш-тањои маро тањќиќ мекунанд. Ва якрўз Соира хушхабар дод, ки бо тугап задааст. То имрўз мунтазиривохўрдан ва ба даст гирифтани ки-тоби ту будам". Ва кампир хеле хур-санд буд. Махсусан, ваќте китоби"Масрур Љањон-њикоянигор" -ро бадасташ гирифт, чї кор карданашронамедонист. Мекушоду вараќ ме-зад. Њарфњои рўи китобро мешумо-риду механдид, ки агар суратам на-бошад, касе бовар намекунад, кидар ин китоб чизе дар бораи маннавишта шуда бошад. Ва мехост, кињарчи зудтар ба лакњнавиён дар инбора мужда расонад. Ба Мўњсингуфт, ки душманњои маро њам даъ-

ват кун, ки ба рўнамоии ин китобташриф оваранд. Ва њар ду рўйха-ти олимону адибони Лакњнав, роњ-барияти Академияи урдуи УттарПрадешро тартиб дода, ваќту соатидаъватро файсала карданд: рўзи 2феврали соли 2013 дар бинои Ака-демияи Масс Медияи Лакњнав, кироњбарияти онро Мўњсин Хон баўњда дошт.

Мењмонхона каме сард буд.Масрур-апа рафта рўмоли калонигармеро барояш оварду гуфт, кихунукї ба мани пир зуд таъсир ме-кунад. Љавон будам, дар ин гуна сар-дињо бо оби хунук оббозї мекардам.Пирї азоби вазнин аст. Дар њаминљо Масрур-апа ва Мўњсин ќайд кар-данд, ки хунукии имсолаи Лакњнавтанњо 120 сол пеш рух дода буд.

Суњерш бо Масрур-апа хур-мањои хўрокро оварда ба болои мизмондан гирифтанд: гўшт, мурѓби-рён, чавал-биринљ, роти, ширмол(нони бо шир пухта), ширинї ва ти-бќи одати мардуми ин мањал обги-наи пур аз об. Рўзи дигар бо Мўњси-ну њамсараш ба Санъаткада ома-дем: намоишгоњи њунарњои дастї азсаросари Њинд. Мўњсин бо чанд на-фаре маро шинос кард ва барандаимањфил моро барои ширкат дар до-стонсарої даъват намуд.

Садои таркише маро аз хоб бе-дор кард. Соат 11-30 шаб. Садоибаланди мусиќиву суруд, раќсу вал-вала, доду фиѓон, таблаву сурнаймањалларо фаро гирифта буд. Пасаз њушёр шудан назди тиреза ома-дам. Њангомаи берун осмонбадўш-бардор! Гўё дунё ба гўшаи фаромў-шињо рафтааст: пешопеш беш азбист нафар либосњои рангаи идонадарбар мераќсиданд; аспароба азпаси онњо мерафту дар аробаи ка-лон баландгўякњо гузошта шуда буд.Ду нафар сароянда-як марду як зандар болои ароба месуруданду му-сиќорњо зинда менавохтанд вааљибаш ин, ки садои мусиќиву са-рояндањо аз тамоми шўру маѓалбаланд буд, паси онњо мењмонњоибаландиззат пиёда сурур доштанд,ба долї аввал домод менишастубаъд аз он арўс. Ва рањорањ базмусурур идома меёфт.

Пагоњї ба самти Ќайсарбоѓ роњпеш гирифтам, ки аз бари бозориАминобод мегузашт.

- Ва расми рўнамои китобатонбаргузор гардид? Чї гуна суратгирифт он?

- Њо, ваќти вохўрї њам даррасид.Нахуст шахсе, ки омад, мухбирирўзноми "Сањафат" буд. Ва њамонзамон ба гирифтани интервю саркард. Мењмонњо низ омаданд, азљумла, Виќор Носир-бародари Мас-рур Љањон, Ойиша Сиддиќї… ваѓайрањо. Сухани муќаддимавироМўњсин Хон сар карда, доир ба фаъ-олияти кории ман маълумот дод. Васониян, суханро ба ман дод. Манрољеъ ба корњои илмї ва фаъолия-ти худам, таваљљуњи тољикон ба за-бону адабиёти урду ва иртиботи фа-рњангии тољикону њиндуњо ва таъри-хи беш аз њазорсолаи он маълумотдодам. Ва баъдан доир ба шино-соии худам бо нависанда ва љараё-ни таълифи китоби "Масрур Љањон-њикоянигор" ба њозирин рўшанї ан-дохтам. Баъди суханронии ман на-вбат ба нависанда Масрур Љањон

дода шуд. Шоирону нависандагонидигар низ бо раѓбати том дар муњо-кима ва баррасии китоб ва моњиятион дар густариши фарњангу илми дукишвар изњори аќида карданд.

Баъди ин љаласа мо бо даъватимуњаррири рўзномаи "Аг" ба идораиин нашрия омадем. Муњаррири онљаноби Салимї мо дар бораи таъ-рихи рўзнома ва нуфузи он маълу-мот дод. Ў дар бораи рўзгори нољо,ноодамї, беадолатї ва њамоишњоибемаънї њарф мезад: "Мо дар дардаруни сандуќњо либосу њама гунаанвои пўшиданиро дорем, утоќњоииловагї дорем, кампалу кўрпањоидар тахмон рах зада мондагї дорем,як миќдор пуле њам дорем, вале он-њоро на танњо аз хонаамон, балкиаз диламон баровардан намехоњем.Ман низ аз љумлаи он гунањкоронам.Њар рўз соати 7- и субњ ман аз корба хона меравам ва то соати 13 хобмекунам. Дар роњ чандин бенаворомебинам, ки бе кампал дар кўча бахуд печида шабро рўз мекунанд,агар луќмае ёфт шуд, мехўранд ваагар не, чашм ба сўи мову шуморўзгузаронї мекунанд. Оё дидаед,ки миёни ин бенавоён касе дар ба-дан фарбењї дошта бошад? Ман бо-рњо ба худ савол додаам, ки чароаз он чизе ки Худованд бароям атокардааст, ба ин табаќа инсонњо на-медињам ва гуноњи хешро мефизо-ям. Агар њар нафаре заррае аз будисандуќу аз гўшаи њамёнаш буруноварад, дар тамоми олам гуруснае,побарањнае намемонад. Мувофиќинишондодњои оморї чањор тан азмиллиардерњои Њинд метавонандмуддати мадид тамоми гуруснањоиоламро аз бенавої рањо созанд.Охир, дар олам ин гуна пулдорњокаманд? Аљибаш ин, ки ба болои аздоштаамон ба касе надодан он њамасарватамонро нодида мегирем ваинро ношукрї ба доди худовандїмегўянд".

Имрўз Масрур барои мо (Мўњсинва њамсараш) бирёнї ва њалвоиширї тайёр карда буд ва инчунин,чатнї (аз каме равѓан, ќаланфур ваобу дигар маводњо) ба рўи хон гу-зошта буд. Чун хўрок аз љониби ис-тифода шуд, омадем тўи дарвоза-хона ва муддате суњбат доштем.

Мо бо мехмонхона њисобї кар-дему рўзномањои "Сањафат", "Аг" ва"Назанин"-ро харидем, ки он љо ин-тервю ва сурату маќолањо дар бо-раи ман нашр шуда буд. Аз дохиликўчањои сахт ифлоси Лакњнав оњис-та-оњиста ба фурўдгоњи мањаллииЛакњнав расидем. Парвози ман баДењлї ва сипас, ба Гувањатї - раё-сати Ассам дар пеш буд…

- Агар махфї набошад, мегуф-тед, ки алњол банди кадом корњоиэљодиеду ва боз чї наќшањое дарпеш доред?

- Дар баробари фаъолияти ом-ўзгориву роњбарї ба тањќиќи "Тањав-вули жанри њикоя дар адабиётиурду" машѓулам. Китоби "Таърихиадабиёти урду" ба шакли мукаммалрўи нашр аст. Дафтари хотиротамбо номи "Ганга, Љамна, Сарасва-ти…" зери тањрири хотимавї ќарордорад. Насиб бошад, чанд кори ди-гарро низ сомон хоњам бахшид…

СўњбатороАбдурауф МУРОДЇ,

"Омўзгор

Муаррифї:Љовид Холов соли 1964 дар десхаи Некноти шањри Панљакент ба дунёомадааст ва пас аз хатми мактаби њамин дења тањсилро дар шуъбаифилологияи њинди факултаи шарќшиносии Донишгоњи миллии Тољикистонидома додааст. Мавсуф пас аз хатми донишгоњ дар њамин ришта дарфакултаи шарќшиносї солњои зиёд ба њайси устод иљрои вазифанамудааст. Феълан ноиби ректори Донишкадаи омўзгории Тољикистон даршањри Панљакент мебошад. Зимни фаъолият дар Донишгоњи давлатииТољикистон Холов Љовид дониши хешро дар Институти ховаршиносииАкадемияи улуми Иттињоди Шўравї дар Маскав, Институти мамоликиОсиё ва Африкои Донишгоњи давлатии Маскав, Донишгоњи ЉавоњирлаълНењру борњо такмил додааст. Ба ќалами ў беш аз 30 маќолаи илмї вакитобњои дарсиву методиву илмии зиёде ба мисли "Бозињои грамматикї","Назарияи тарљума", "Адабиёти урду дар садаи бистум", "Масрур Љањон-њикоянигор", "Таърихи мухтасари адабиёти англисї" ва ѓайра тааллуќдоранд. Љ.Холов дар симпозиумњо ва семинарњои зиёди байналмилалїборњо ширкат намудааст, аз љумла, дар Донишгоњи давлатии Маскав,Донишгоњи Шантиникетани Банголаи Ѓарбї, Академияи урдуи раёсатиУттар прадеши Њиндустон, Донишгоњи Шинљони Љумњурии мардумии Чин,Донишгоњи Гуахатии раёсати Ассам…

4CУЊБАТ

Мусобиќаи волейболбозон барои хотиришоир ва драматурги Тољикистон ФайзуллоАнсорї дар шањри Панљакент собиќаидерин дорад ва аз соли 1981 баргузормегардад. Солњои аввал барои иштирокдар он дастањои бењтарин вилоятњоиљумњурї ва инчунин, дастањо аз ЉумњурииЎзбекистон таклиф мешуданд.

Мухлисони волейбол њар сол оѓози инмусобиќаи бонуфузро бесаброна интизормешуданд. Дар расми ифтитоњи яке аз чу-нин мусобиќањо (1983) писари ФайзуллоАнсорї Љовид Ансорї иштирок дошт. Ў баташкилкунандагони ин мусобиќа миннатдорїизњор намуда, аз љумла, гуфт: - Падарамќадамњои аввалини худро ба љодаи адабиётдар омўзишгоњи омўзгории шањри Панљакентгузоштааст ва аз он ки хотири ўро дар иншањри бостонї пос медоранд, хеле мамну-нам.

Имсол бори 22-юмин мусобиќаи анъа-

навї ба хотири шоир ва драматурги Тољики-стон Файзулло Ансорї гузаронида шуд. Дармусобиќа 8 даста ширкат варзиданд. Дас-тањо ба 2 гурўњ таќсим шуда буданд.

Гурўњи "А": Донишгоњи техникии Тољики-стон ба номи М.Осимї, Донишкадаи омўз-гории Тољикистон, мактаби варзишии Панљ-акент ва дастаи "Гулистон".

Гурўњи "Б": Донишкадаи тарбияи љисмо-нии Тољикистон ба номи С.Рањимов, Агро-инвестбонк, љамоати Ёрї, дењаи Дашти Ќозї,љамоати Саразм.

Пас аз даври мусобиќа дастањои Дониш-гоњи техникї, Донишкадаи омўзгорї, Дониш-кадаи тарбияи љисмонї ва дењаи Дашти Ќозїбарои давом додани бозињои нимфиналїњуќуќ пайдо карданд.

Дар љуфти якум дастањои ДТТ ва ДаштиЌозї вохўрданд. Њисоб: 3:1.

Дар љуфти дигар дастањои ДТЉТ бо ДОТсабќат оростанд. Њисоб: 3:0.

Барои љои сеюм дастаи Дашти Ќозї бо

дастаи ДОТ вохўрда, бо њисоби 3:1 пирўзїба даст овард.

Ќувваозмоии финалї байни ДТЉТ бо ДТТнињоят љолибу шавќовар барпо гардид, ки баин њисоби умумї шањодат медињад: 3:2(25:21, 19:25, 25:11, 23:25, 15:12, ба фоидаиДонишкадаи тарбияи љисмонии Тољикистон).Боиси ќайд аст, ки дар он бозї волейболбо-зонї њарду даста мањорати баланд нишондода, сазовори тањсину ќарсакзанињои мух-лисон гардиданд. Хусусан, бозингарон Ша-риф Ёрзода, Мўњсин Рустамзода, ЭшонќуловДаврон, Турдиев Акмал аз дастаи ДТЉТ ваЛатифов Муњиб, Фазлоншоев Њамроз, Ул-фатшоев Ином аз ДТТ бо бозии олиљанобихуд њамагонро ба ваљд оварданд.

Воќеан, толори варзиши Донишкадаиомўзгории Тољикистон дар шањри Панљакентсолњо боз таъмирталаб буд, вале масъалаитаъмир тўл мекашид.

Ин масъала танњо пас аз раиси шањршудани Х.Абдуназаров њал шуд. Раис раф-

ти таъмирро пурра зери назорат гирифтанд.Дар таъмири толор ректори донишкада, про-фессор М.Ансоров, ки худ ба варзиш шавќураѓбати зиёд доранд, зањмати зиёд ба харљдоданд. Акнун дар ин толори башукўњи вар-зишї дарсњои тарбияи љисмонї байни фа-култањо, машѓулиятњои варзишї дар мањфи-лњои гуногун ва мусобиќањои шањрї мунта-зам баргузор мешаванд.

Дар маросими анљоми мусобиќаи мазку-ри валейболбозон муовини раиси шањр М.Га-доева, ректор М.Ансоров, раиси иттифоќи ка-сабаи донишкада Х.Усмонов иштирок карда,ба дастањои ѓолиб ифтихорномањо ва муко-фотњои хотиравї супориданд.

Даврон Эшонќулов (аз дастаи ДТЉТ)бењтарин бозингари мусобиќа дониста, бомукофоти махсус сарафроз гардонида шуд.

Соли 1985 муњаррири рўзномаи "Газетаимуаллимон" (њоло "Омўзгор"), шодравонБобо Насриддинов, ки ба ин мусобиќаи анъ-анавї таклиф шуда буд, чунин иброз дошт:"Одамон мемиранд, вале хотираи неки онњодар ќалби мардум маскан мегирад. Файзул-ло Ансорї аз љумлаи чунин инсонњост".

Неъматљон КОМИЛОВ

4ВАРЗИШ ПОСИ ХОТИРИ ШОИР

№20 17-уми майи соли 2013СИМО

4СОДИЌ

Мухотаби ин навиштори мо сар-мутахассиси шуъбаи аттестатсия,аккредитатсия ва иљозатномадињиимуассисањои тањсилоти олии касбїва баъд аз муассисаи олии таъли-мии Хадамоти давлатии назоратдар соњаи маориф Файзимад Гул-мадов мебошад.

Чун ба зиндагиномаи ФайзимадГулмадов назари иљмолї шавад,аён мегардад, ки роњи њаётиву фаъ-олияти мењнатии Файзимад Гулма-дов бо шебу фарозаш омўзандавуибратомўз буда, дар њар зинаи худнишоне аз поккорї, њисси баландимасъулият ва устувориву якрў бу-дан дар ќавлу амалро дорад. Фаъ-олияти мењнатии ў баъди хатми До-нишкадаи давлатии омўзгориишањри Кўлоб ба номи АбўабдуллоиРўдакї ба сифати омўзгори син-фњои ибтидої оѓоз гардидааст.Оѓози фаъолияти омўзгорї бароиФайзимад Гулмадов бобароруљолиб буд. Шинохти њарфу њиљо,хондану навиштан, ќироати шири-ну талоши сазовори таърифи омў-згорон гардидани шогирдони на-вомўхт барои ў кайфияту лаззатмебахшид. Барои муаллим саодат-мандтарин лањза он аст, ки шогир-дакони маъсумаш навиштаву хон-данро ёд бигиранд. То соли 1979дар мактаби миёнаи №34 ноњияиМир Сайид Алии Њамадонї чуномўзгори синфњои ибтидої фаъо-лияти мењнатии худро идома кард.Собиќаи омўзгорї дар мактабњодилгармии ўро ба таълиму тарбиябештар намуд ва дар вуљуди ў ан-дешаеро сайќал дод, ки барои

тањќиќи ташаккули донишњои ахлоќїба пажўњиши илмї низ машѓул ша-вад. Ба ин маќсад, ба Институти ил-миву тадќиќотии илмњои педагогииТољикистон (њоло Пажўњишгоњирушди маориф) омада, то соли 1982дар вазифаи ходими хурди илмїфаъолият намуд. Муњити гармиилмї, ошної бо олимони варзидаисоњаи педагогика ва дастрасї ба ма-ќолаву рисолањои арзишманди му-њаќќиќони ин боргоњи илм ба Фай-зимад Гулмадов шароит ва имкони-яте фароњам овард, ки як риштаизарури илми педагогикаро объектиомўзишу тањќиќ ќарор дињад. Ў муд-дати 3 сол дар аспирантураи наздикафедраи педагогикаи Донишкадаи

CОЊИБЭЊТИРОМ

Инсон дар њар марњалаиумр орзу ва ормонњоивижа дораду бароишарафёб гардидан ба онљадал менамояд. Асланамалї гардиданинаљибтарин хостањоирўзгори инсонї аз орзу ваниятњои ширину беолоишинаврасї манша мегирифт.

4ТАЌДИРИ ИНСОН

САЊИФАЊОИ ТАЪРИХИ УМРДарро ба рўям Муњиддинкушод. Чун медонист, кињар бори аз марказ ба дењаомаданам њатман аз њолуањволи устод хабармегирам, бо табассумихушњолї пешвозам гирифт.Њар ду аз њавлии васеъгузашта, ба сўи њуљраиустод равон шудем.

Ќайюм Носирї, Ризо Фахруддиновва дигарон дар заминаи асарњоиахлоќии гузаштагони мо ба гунаи"Ахлоќи Муњсинї", "Ахлоќи Љалолї","Ќобуснома", "Анвори Суњайлї" ва"Гулистон" барои толибилмон аса-рњои таълимиву педагогї таълифнамудаанд, ки далели равшани он"Китоби тарбия" ва "Усули тарбияинаврасон"-и Ќ.Носирї мебошад.

Наќши равшани бардошт аз иниртибот ва диди умумї ба тарбияинасли наврасу усулњои тозаи омўзи-шу парвариш дар зиёда аз 35 маќо-лањои илмї-таълимї, ду васоититаълимии Файзимад Гулмадов варисолаи калонњаљми омодаи нашрбудаи ў ба таври равшан ба назармерасад.

Натиљаи кори њамагуна соњаифаъолият аз њамгирої ва пайваста-гии назария ба амалия манфиатибештар дода метавонад ва ин тала-

боти айнї дар фаъоли-яти мењнатии ФайзимадГулмадов ба таври рав-шан мушоњида меша-вад. Донишњои назарїва таљрибаи андўхтаашзамони тариќи интиќолба Институти давлатиипедагогии Кўлоб баноми АбўабдуллоњиРўдакї ба кор љалб гар-дидани ў натиља доданд.Ў аз моњи сентябри соли1987 то соли 1997 дар индонишкада ба сифати

омўзгори калон, иљрокунандаи вази-фаи дотсент ва муовини декани фа-култети педагогї адои вазифа наму-да, бо њаќљўиву принсипнокиаш дарбайни њамкорон сазовори эътиборва эњтиром гардид.

Файзимад Гулмадов дар байнињамкорон тавассути садоќатмандикасби худ будану хислатњои њамидава рањнамову ѓамхори љавонон бу-данаш соњиби эњтиром гардидааст.Ў ба сифати мушовир, муќарризирасмиву ѓайрирасмї муњаќќиќониљавонро ба пажўњиши илмї њидоятнамудаву зери роњбарии бевосита-аш 3 нафар рисолаи номзадї дифоъкардаанд.

Барои хизматњои бенуќсон дарсоњаи маориф ва сањми арзанда дартарбияи насли наврас ФайзимадГулмадов бо Ифтихорномаи Вазора-ти маорифи Љумњурии Тољикистон ванишони Аълочии маорифи Тољики-стон сарфароз гардонида шудааст.

М. ЗАЙНИДДИНОВ,дотсент

- Падарљон! Шогирдатон омад!- бо ин хабар дуямон дар остонаидар ќомат афрохтем. Ман лањзаекарахт мондам. Устодро сари ма-шѓулияти њайратовар дидам. Бо-лои гилем суратњои дастаљамъо-наи (винетка) хатмкунандагонимактаби миёнаи раќами 33 аз соли1965 то соли 1991 љамъулљамъ 26адад пањну парешон мехобидандва собиќ директори мактаб бо диќ-ќат ба рў и њар як шогирд, ки гўёфарзандаш бошад, бо мењр мени-гарист.

- А,Зафарљон, - сар аз тамошобардошт Пирматов. - Хуш омадед.Нури дида тољи сар. Гузаред вањамроњи ман ба аксњо, симоњо на-зар карда, сањифаи таърихи умримаро вараќгардон кунем.

- Дар як ќисматаш ман њамчуншоњиди бевосита иштирок доштам,- таклифи устодро бо хурсандїќабул кардам ва гузашта дар пањ-луяш нишаста, суханамро давомдодам. Соли 1957 дар синфи 7-уммехондам. Шумо аз мактаби ибти-доии дењаи намунаи Сурх ба мак-таби 8-солаи раќами 8 (аз соли1962 мактаби миёнаи раќами 33)гузаштед ва њамон сол ба мо азфанни математика дарс медодед.

- Мутлаќо дуруст, - тасдиќ кардПирматов. То ба мактаби ибтидоиидењаи "Намунаи Сурх" ба кор ома-дан соли 1955 Омўзишгоњи омўзго-рии шањри Ќўрѓонтеппаро бо бањоиаъло тамом кардам.

Њайдар Пирматов ќадре ба су-кут меравад. Даст ба пешонаи фа-рохаш мебарад. Даврањои кўдакїва наврасиашро ба хотир меорад.

- Соли 1934 дар дењаи КўлиСўфиён таваллуд шудам. Соли1948 ањолии дењаро бо водии Вахшмуњољир карданд. Синфи 7-умимактаби 8-солаи дењаи Тољикисто-ни Сурхро, ки воќеан яке аз макта-бњои бењтарини ноњияи Каганови-чобод (баъдтар Колхозободу айнињол Љалолиддини Румї) ба шуморрафта дар он муаллимони пуртаљ-риба Хољаев Мухтор, Тоњиров Хол-мурод, Баротов Шамсулло ва Ис-матов Њикматулло (равонашон шодбод) фаъолият менамуданд, хатмкарда, њамон соли 1951 ба омўзиш-гоњи омўзгории шањри Ќўрѓонтеппадохил шудам.

- Мењри китобу хонданро кї бадилатон љой дод? - савол партоф-там ва илова кардам: - Ва чаромањз пешаи омўзгорї?

- Кї мешуд? - рўй љониби сура-ти калони падар, ки дар девор ове-зон дуда, шабењи симои Одамуш-шуаро мебошад, оварда, устод банаќли ёди солњои гузашта оѓоз на-муд. - Солњои сиюми асри гузаш-таро пеши хотир биоред. Ба мар-думе, ки бо хати ниёгон китоб ме-хонд, тамѓаи муллої часпонда, баСибиру даштњои Ќазоќистон бада-рѓа мекарданд. Ќиблагоњ дар оѓил-хона чоње канда, девони ѓазалиё-ти Њофиз ва "Гулистон"-и Саъдиропинњон карда буд. Шабона кито-бњои муќаддаси латтапечро аз чоњбароварда, онњоро бо мењр аввалмебўсид ва баъдан ба чашмонашмемолид, бо дастони обиладорушахшула бо як самимияти махсуссила мекард. Китобњо барои пада-рам гўё ганље буданд. Њамаи њара-катњои бузургворамро мани хурд-сол дар рўшноии шамъ аз таникўрпа медидам ва дар дили кўча-кам орзу мепарваридам, ки рўзечун ќиблагоњ ин китобњор рўи дастбардорам. Шашсола шудам. Шабепадарам маро дар пањлуяш ши-нонд ва ба дастам килкро додагуфт:

- Писарам! Дониста мон! Вази-фаи аз њама мушкил маърифатноккардани инсон аст.

Њамин панди падар сабаб шуду

пешаи омўзгориро касб намудам.- Чанд сол ба таълиму тарбия

умри худро сарф намудед?- 41 соли њаётамро ба саводнок

кардани насли наврас бахшидам. -Пирматов дафтарчаи мењнатиашроназдам мегузорад, ки дар он њамагїсе фармон: фармони ба вазифаимуаллими синфњои ибтидоии дењаи"Намунаи Сурх", фармони ба вази-фаи муаллими мактаби 8-солаидењаи Тољикистони Сурх гузаштанва фармони ба вазифаи директоримактаби миёнаи раќами 33-иноњияи Колхозобод таъин шуданашсабт гардидаасту халос. Аз ин сїсолаш роњбари мактаб аст.

Дар муддати роњбарии сисола-ам беш аз њазор нафар хонандагонмактабро хатм карда дар соњањоигуногуни хољагии халќ фаъолиятдоранд. Дастпарваронам Ш.Дости-ев, М.Њакимов, Б.Назаров, Х.Саи-дов, А.Мањмадалиев, Х.Мањмада-лиев, А.Абдурањимов ва Ё.Камоловбо роњи тайкардаам рафта, баъданњамаи онњо дар вазифаи директо-ри мактаб кор карданд. Абдурањи-мов Абдуљаббор њоло вазифаи му-дири Раёсати маорифи ноњияробар дўш дорад"- наќл мекунад ваидома медињад:

-Садњо омўзгор, табибон, му-њандисон, кормандони маќомотињифзи њуќуќ, илму санъатро тар-бия намуда, ба шањроњи зиндагїњидоят намудаам. Шаш нафар да-стпарварам ба маќоми раисиноњия ноил гардиданд. Панљ на-фарашон вакили парлумони киш-вар шуданд. Чандин нафарашонлётчик, докторњои илм ва як ќато-рашон дар хориљи кишвар соњи-би касбу њунарњои гуногун мебо-шанд.

- Устод, соли 2014 њаштодсоламешавад. Фикр мекунам, ки умришумо пурбаракат ва намунаи ибра-ти мардум аст.

- Ман дар зиндагї њамеша басаломатиям ањамияти љиддї медо-дам, - боз ба ќаъри хотирањо ѓўтамезанад Пирматов. - Барои инсоназ њама муњим саломатист. Бандамуддати умри тўлонї носу тамокунакашидаам. Дар дилам кинавуадоватро љой надодаам. Паси сар-ват надавидаам. Хотирам љамъуосуда аст. Пайваста мењнат кар-дам.

- Ќадри зањматњо…, - гуфтамуавзои устодро дида, давоми саволдар дањонам монд.

- Соли 1967 ба ман унвони"Аълочии маорифи халќ"-ро до-данд, - дар овози устод ќадре ра-нљиш њис карда шуд. - Азбаскидар байни 90 директори мактабтанњо ман узви њизби њукмроннабудам, дигар ягон мукофотуунвон ва ба вазифае пешбариамнакарданд. Борњо таклиф кар-данд, ки ба узвияти њизб дохилшавам. Азобњои кашидаи ќибла-гоњамро пеши назар меовардамудархостњояшонро рад мекардам.Баъзан тањдид њам мекарданд, киаз вазифа барканор менамоянд.Њамон лањза аризаамро мена-виштам. Вале пешравињои мак-табро дида боз дар вазифааммемонданд.

Ба андеша рафтам. Солњои 60-90-уми ќарни гузашта ноњияи Кол-хозобод бо директори пуртаљрибадар рушди маорифу таълиму тар-бия мефахрид. Вале дар байнионњо Пирматов Њайдар Пирматовичмаќоми хосае дошт, ки сањифањоитаърихи умри бобаракаташ гувоњион аст.

З.ЃУЛОМОВ,узви Иттифоќи

рўзноманигорони Тољикистон

Азимов дар байни кормандони маорифи ноњияиЊисор обрў ва нуфузи баланд дошт. Зиёда аз 40 солдиректори мактаби раќами 52-и ноњия буд, 10 солиохир давлати пирї ронд…

Он рўз одамони зиёде ба љанозаи муаллим ома-да буданд: шогирдони собиќ, роњбарони муассисањоитаълимї, муаллимон, рафиќон, дўстон, шиносњо, хе-шутабор аз ноњияи Њисор, шањри Душанбе ва дигарноњияњо. Роњбарон ва кормандони маќомоти иљроияињокимияти давлатї ва маќомоти мањаллии ноњия баомадагон арзи сипоси худро ба љо меоварданд. Хур-ду бузурги дењаи Мавлонљар дар хизмат буданд,фарзандони устодро дилбардорї мекарданд. Соки-нони дењањои њамсоя њам кам набуданд. Дар суњбатмуаллиме гуфт: "Ќариб рўзе набуд, ки устод пеш аздарс бо мо суњбат накунанд. Њамеша огоњ мекарданд,ки дар рафтор, гуфтор, муошират бо шогирдон эњти-ёткор бошем. Тўли 40 сол аз ин марди бузург борењам сухани дурушт нашунида будем. Дар њама корбарои мо намуна буданд".

Муаллими дигар илова кард, ки дар мактаби моихтилоф, зиддият, љанљол набуд.

-Бо шарофати устод коллективи мо бисёр оромбуд, корамон њам аз ин љињат самараи хуб дошт, -гуфт ў.

Як њамдењаи Иззатулло ба гап њамроњ шуд:-Устод бо фарзандон ва набераю аберањояшон

дар њамин њавлї зиндагї мекарданд. Мо овозибаланду суханњои носазои онро кас боре њам на-

шунида будем…Аз чунин сифатњои хуби устод зиёд ќисса мекар-

данд…Дарк кардам, ки нуфузи дўсти ман бисёр баланд

аст… Дўсти ман таљрибаи бисёр самарабахш доштва соатњо аз кору бор, масъалањои соња ва роњњоирафъи монеањои мављуда њарф мезад. Њамеша нимсоат пеш ба мактаб меомад ва ба дарс омодагї ме-гирифт. Бо муаллимон чї дастур додан ва ба шогир-дон чї гуфтанро фикр мекард. Соле ба шифохонаи"Зумрад" ба шањри Исфара рафт. Баъди баргашт љони-шинаш арз кард, ки 4 духтари синфњои болоиро аздењаи њамсоя ба таълим фаро гирифта натавонис-танд. Волидайнашон намемондаанд. Пагоњаш рафт.Волидайн гуфтанд, ки ба шумо итминони калон до-рем. Боварии моро ба љо биёред. Духтарон ба дарсомаданд ва номаи камол гирифтанд. Мудири шуъбаимаорифи ваќти ноњияи Њисор Шариф Уроќов (рўња-шон шод бод) дар суњбат гуфтанд, ки дар ноњия зиёдааз 100 мактаб фаъолият мекунад. Баъзан дар толоришуъба 100-130 нафар љамъ меоянд. Талабот зиёд,баъзан мешавад, ки камбудињоро номбар карда, гу-нањгоронро танќид мекунед. Баъд пушаймон њам ме-шавед.

Сир бой надода, ба Азимов нигоњ мекунам. Аз љойхеста мегўяд: "Рафиќ Уроќов, ба ман 2 даќиќа ваќтдињед…" Ў чунон суханњое мегўяд, ки њама ба корњавасманд мегарданд. Тамоми њозирини толор оро-му розї, пайи адои вазифањои хизматии худ мешу-данд".

Дар суњбате, ки бо дўстам солњои охир доштам,гуфта буд: "Муаллиме, ки бо маќсади пули зиёд бамактаб меояд, чандон кори самарабахш намекунад.Муаллиме, ки дар мактаб кор кардан мехоњад, боядду сифат дошта бошад: ихтисоси худро донад ва бокўдакон хоњиши кор кардан дошта бошад".

Ваќти бурдани маит ба масљид њам расид. Тобут-ро бардоштанд. Дар ин кор њар кас мехост пешдастїкунад, ба хусус, љавонони зиёди аз 14 то 30 -солафаъол буданд. Њар кадоми онњо мехост тобути усто-дашро бардорад. Аз байни издињом овозе ба гўшамрасид: "Ин охирин дарси тарбиявии устод буд!.."

Њабибулло ИСКАНДАРОВ

4ПОСИ ХОТИР

ДАРСИ ОХИРИН

давлатии омўзгорииТољикистон (њоло До-нишгоњи давлатии омў-згории Тољикистон баноми Садриддин Айнї)тањсил намуда, њамза-мон, дар мавзўи "Та-шаккули ягонагии дони-шњои ахлоќї ва рафто-ри мактаббачагони хур-дсол дар фаъолиятиколлективона" рисолаиилмиашро омодаи ди-фоъ намуд. Дар ирти-бот ба ин, масъалаи му-њими таълим шурўъ аз њамин дав-ра дар рўзномаву маљаллањо вамаљмўањои дастаљамъї маќолањоиактуалии илмї-методии ФайзимадГулмадов ба табъ расиданд. Рисо-лаи илмиро бо назардошти набуда-ни Шўрои њимоя аз рўйи ин ихтисосў соли 1982 дар Шўрои махсусгар-донидашудаи рисолањои илмї дарназди Донишкадаи давлатии шањ-ри Ќазон дифоъ намуда, сазовориунвони илмии номзади илми педа-гогика гардид. Шиносоиву алоќапайдо намудан ба муњити илмї-пе-дагогии Ќазон, ба вижа дўстиву њам-корї бо Ходими хизматнишондодаиилм ва маорифи Тотористон ва Фе-дератсияи Россия, профессор Хаш-беков Яќуб Исњоќович алоќамандииФайзимад Гулмадовро ба илми пе-дагогика ва самту шохањои он аф-зун намуд. Дар ин замина, барои инљўяндаи илм ва муњаќќиќи пухтакораён гардид, ки маорифпарваронумударрисони охири асри ХIХ тотораз ќабили Шањобиддини Марљонї,

Дўсти азиз ва њамсабаќи овони донишљўииман Иззатулло Азимов 9 феврали 2013 инљањонро падруд гуфт. Афсўс ва сад афсўс, киаз марг љои гурез нест. Иззатулло аз љавонїтабиатан ором, камгап ва содадил буд. Валеваќти имтињонсупорї таѓир меёфт, фаъолмешуд ва имтињонњояшро бо бањоњои хубуаъло месупорид. Бо одобу рафтори хубаш дарбайни њамсабаќон маъруф буд.

№20 17-уми майи соли 2013МАЪНАВИЯТ

"Устод Мирзо Турсунзода њам-чун инсон ва шоири тавоною мум-тоз дар таърихи адабиёту тамад-дуни навини тољик аз шахсиятњоибарљаста ва нотакрор буд. Вай якумр зебоињои ботиниву маънавїва зоњирии инсону хушињои њаёт-ро сурудааст. Барои равнаќи ада-биёти тољик, машњури олам гардо-нидани осору эљодиёти адибониклассику муосир пайваста мекў-шид, љон мекоњонд", - менависанд,адабиётшиносон Х. Асозода ва Љ.Баќозода дар маќолаи хеш тањтиунвони "Устод Мирзо Турсунзодава масъулияти санъаткор".

Муњаќќиќи дигар АсадуллоСаъдуллоев дар маќолаи "Шинос-номаи миллат" (27.04. 2006, "Ада-биёт ва санъат") меоварад, ки:"Мирзо Турсунзода бузургтарин ванодиртарин мўъљизаи табиат- ин-сонро васф карда, моњияти њастиионро дар пасманзараи муњташамиандешањо ба тасвир гирифтааст.Симоњои љовидонаи инсон дарочерк, публитсистикаи бадеї, дармусоњибањои шоирона, шеъруманзума, драмањо, достону либ-ретто ва кинономањояш мислихуди ў чун шахсони ба зиндагїдилгарм, созанда, пурмуњаббат,ватанпараст, инсоннавоз, хоксоруњалиму љўянда манзур мегардад".

Љамолиддин Саидзода дар ма-ќолаи "Назаре ба шоњкорињои ус-тод Турсунзода" шеъру достонњоишоирро тањлил намуда, истифо-даи санъатњои бадеиро дар эљоди-ёти шоир тавсиф бахшидааст ваба хулосае омадааст, ки "Шеърдар замони устод Турсунзода ва-зифаи мушаххасу муайян дошт вашоир дорои рисолати бузург дариљтимоъ буд. Шеъри Турсунзода,ки мустаќиман ба зиндагї алоќавуробита дошт, шеъри њаётофаринва воќеї буд".

Соњиб Табаров дар маќолааш"Маќоми Мирзо Турсунзода дарадабиёти умумиљањонии асри ХХ"таъкид кардааст, ки "Маќоми Мир-зо Турсунзода бо Бобољон Ѓафу-ров ва Абулѓанї Мирзоев дар пай-ванду азнавбарќарорсозии роби-тањои илмиву фарњангї ва адаби-ву бадеии байни халќњои эрониза-бон, ки аз асри ХУ1 сар карда, тоандозае аз њам гусаста буданд,хеле бузург аст".

Ю. Бобоев дар маќолаи "Садоидили шоир" дар бораи силсилаишеърњои "Садои Осиё"-и М. Тур-сунзода ќайд кардааст, ки: " Са-дои Осиё" аз ќабили назмест, ки

дар он лирика бо публитсистика да-ромехтааст. Мирзо Турсунзода дарин асар њуќуќи тасдиќ кардан ва раднамудан, дўст доштан ва ё адоват

изњор кардан, мубориза барои навїва фош кардани њодисањои куњна-ро дар натиљаи таљрибаи зиёд вамењнати мураккаби санъаткор са-зоворона ба даст овардааст."

Муњаќќиќон беш аз пеш пањл-ўњои мухталифи эљодиёти шоирроба тањќиќ гирифта, ўро њимоятгариматини сулњ, давомдињандаи бењ-тарин анъанањои адабиёти классик,ходими љамъиятиву давлатї номи-да, шеърашро ба рўдњои куњистон,дарёи пуриќтидор ва водињои пур-домана монанд кардаанд.

Нависандаи забардасти рус Ни-колай Тихонов дар симои устод да-вомдињандаи анаъанањои назмишуњратманди форсу тољикро дида,дар маќолаи худ "Дўстам Мирзо"зикр менамояд, ки "Роњи њаётиМирзо Турсунзода мураккаб вадушвор буд, аммо ў он роњро бо-шарафона тай кард. Шеърњои офа-ридаи вай мисли рўдњои куњистоншўху барќосо ба њам омада, ба да-рёи пуриќтидоре табдил ёфтаандва ба водињои пурдомана расида,њамаи онњоеро, ки ошиќи фасоњатва назокати шеъри њаќиќї мебо-шанд, шодмонї бахшидаанд".

Нависандаи номвари ќирѓизЧингиз Айматов нисбат ба шоиришањир дар маќолаи хеш "Инсонибеназир" мегўяд: "Мирзо Турсунзо-да як намояндаи барљастаи мада-ният ва адабиёти ќадими тољик будва њаст. Дар айни замон вай яксимо ва шахсияти ба тамоми маъ-

но муосир мебошад. Ў намояндаимаданияти асили шарќї буд, ки индар эљодиёташ, дар тарзи тафак-кур ва тамоми зиндагияш зоњир ме-гашт. Ў шахси бемислу бенази-рест".

Мунаќќид будани Мирзо Тур-сунзода пўшида нест. Бањри дурустба камол расидани насли љавоне,ки ба адабиёт ќадам мегузошт,кўшиш менамуд, ба онњо кўмакихудро дареѓ надорад, шеърњовуњикояњои онњоро тањлил намуда,дасташонро рост мекард, гоњ танќ-идашон низ менамуд. Ин аст, ки му-наќќид Абдунабї Сатторов дармаќолаи худ "Мавзўи муосир ва та-аллуќоти он" (сабаќњои танќидии

4АНДЕША

ДАР ДИЛУ ДИДАИ ЊАМАГОН

Устод Мирзо Турсунзода аз шоирони тавоноидаврони Шўравист ва њаёту эљодиёти ў њамешамавриди тањќиќи олимону муњаќќиќон ќарор дорад. Дарбораи пањлўњои гуногуни эљодиёти Мирзо Турсунзодамуњаќќиќони нозукбини тољик Сотим Улуѓзода,Х.Мирзозода, Ю.Бобоев, Н.Маъсумї, С.Табаров,А.Сайфуллоев, Ю. Акбаров, Х.Асозода, А. Саъдуллоев, Б.Ањмадов, М. Муртазо, Љ. Саидзода ва дигаронандешањои љолиб баён намудаву сањми ўро дар рушдунумўи адабиёти тољик нишон додаанд.

шоир) баён намудааст: "Мирзо Тур-сунзода, ки моњияти адабиётро,ќабл аз њама, барњаќ дар рўњи граж-дании он медид, мавзўи муосиррогарави асосї шуморида, адибонроба "дарки фаъолонаи њаёт", "да-ќиќона ва бо љўшу хурўш мудохи-ла кардан ба воќеияти љории њаёт","ба воќеањои умумихалќї ва масъ-алањои муњими замон њамовоз бу-дан", "њамдами њиссиёту тафакку-ри одами советї будан" њидоят ме-кард.

Мирзо Турсунзода на танњо бошеърњояш балки бо ќалби саршо-ри пур аз мењру муњаббаташ вањатто, бо номаш низ ба дили њама-гон роњ ёфт. Ба њамин маънї Ана-толий Сафронов дар маќолааш"Роњи Њиндукуш" мегўяд: "НомиМирзо Турсунзода бо аввалин сат-рњои шеъраш, ки ба воситаи на-шрияњои адабї шинос шудам, бадили ман љой гирифт. Њанўз дарњамон солњо шоири љавони тољикба тарзу сабки хос дар бораи сар-замини азизаш, дар бораи муњитимардуме, ки дар он ба воя расида-аст, образу суханњои тозаю самимїпайдо мекард".

Барои устод Турсунзода тар-бияи насли љавону боистеъдодуболаёќат хеле муњим буд ва яке азхислатњои хуби ин инсони наљиб онбуд, ки њаргиз мањалгарої наме-кард. Адабиётшинос ХудойназарАсозода ин нуктаро дар маќолаихуд "Љойи устод Турсунзода хо-лист" зикр намуда, таъкид менамо-яд: "Устод Турсунзода дар тарбияиљавонони боистеъдоду болаёќатмањалро намешинохт. Аз ин ки дарсолњои шастум як зумра адибонивоќеї дар шахси Муъмин Ќаноат,Лоиќ Шералї, Бозор Собир, Гул-рухсор, Гулназар, Аскар Њаким,Фазлиддин Муњаммадиев, ПўлодТолис, Саттор Турсун, АбдулњамидСамад, Сорбон, КароматуллоњМирзоев, Љонибек Акобиров ваамсоли онњо тарбият шудаанд, на-ќши бевоситаи устод Турсунзодабараъло эњсос мешавад". Ин ада-биётшиноси варзида љои дигармегўяд: "Дар тўли сиву як соли дарсадорати Иттифоќ будан устодТурсунзода муттањидї ва якдигар-фањмиро дар миёни аъзои Итти-фоќ таъмин карда тавонист ва на-гузошт, ки заррае обрўву нуфузи онба садамаи маънавї гирифтор ша-вад".

С.ЃАФФОРОВА,омўзгор

Воќеан, устод Лоиќ шоире будтавоно, суханаш љаззобу таъсир-бахш, шахсияташ поку самимї.Хушо миллате, ки чунин фарзандифарзонаро ба мисли Лоиќ доштабошад. Устод Лоиќ ба майдони ада-биёти тољик на чун шоири одї, бал-ки шоире бо диди тоза, љањонбиниифарох, андешаю хиради орифонаворид гашт ва тавонист аз худ чу-нин меросе боќї гузорад, ки оянда-гону пасояндагон аз хондану омўх-тани он њаргиз сер нахоњанд гашт.Дарди миллат, ѓурури баланди ва-тандўстиву ватандорї тавъам боишќи поку беолоиши инсонї бо ран-гу љилои тоза аз синаи ин шоиридилсўзи миллат фаввора мезад. Њаќба љониби онест, ки гуфта буд: "Лоиќвиљдони бедори миллат аст".

Адабиёт фаннест, ки одамиятмеомўзад ва шахсро зимни анде-шањои баланди инсондўстонаи ади-бон ба роњи дуруст њидоят мекунад.Шеър зиндагї аст. Аслан, рисолатишоир њам њамин аст. Дар он муњи-те, ки умр ба сар мебарад, ѓаму шо-дии инсонњоро дар вуљуди худ эњсоснамуда, онро дар ќолаби зебоишеър ифода карда тавонад.

Шеъри Лоиќ пеш аз њама инъи-коскунандаи худшиносии инсон ме-бошад, инсоне, ки дар љустуљўйихуду асли худ ва дарки зиндагї аст.Шоир ба ин маънї мегўяд:

Як нафас бо хеш буданзиндагист,

Байни нўшу неш буданзиндагист.

Дар љањони орзуњоинаљиб,

Аз саворон пеш буданзиндагист.

Зери ин сатрњо воќеан, маъниикомили инсон буданро эњсос наму-да, наќши арзандаи ўро дар љомеадарк менамоем. Шоир талќин меку-над, ки њар як шахс сар ба домониандешаи худ фурў бурда, маънииамиќи њастии худро пай барад. Дарин љањони мураккабу пурихтилоф, кимо њар лањза ба бархурдњои гуногундучор меоем, шоир њама ташви-шњои рўзмарраи инсонњоро ба интарз ифода мекунад :

Оќили девонаву њушёрумаст,

Яъне, пурташвиш буданзиндагист.

Шоир дар мисраъњои баъдинатаваљљуњи инсонро ба назари некдоштан ба зиндагї, бо умед зистан,аз бечоранолї парњез намудан, му-њаббати ўро ба ояндаи дурахшон ра-вона сохта мегўяд:

Дар миёни ин њама бешукамї,

ВИЉДОНИ БЕДОРИ МИЛЛАТ420-УМИ МАЙ-ЗОДРЎЗИ ЛОИЌ

Њар сол бо фарорасии фасли бањор хаёл мекунам, дилиихлосмандони шеъри устод Лоиќро боз њам њисси гувороефаро мегирад. Касе, ки тинати худро бо муњаббати ватануватандорї, ѓурури миллї, пос доштани арзишњои миллї ваумумибашарї, инчунин, гуворотарин эњсоси инсонї - ишќибезавол оростааст, наметавонад лањзае бе шеъри нотакрориустод Лоиќ зиндагї ба сар бурда бошад.

Аз камињо беш буданзиндагист.

Зиндагї, њаёту мубориза аст.Инсони худогоњ низ бояд дар такопўва љањду талош бошад, то дар инсањнаи пуртазод мавќеъ ва манза-лати ба худ арзанда пайдо карда та-вонад. Мањз бо аќлу заковат, хира-ди азалї, донишу љасорат шахс ме-тавонад аз чанги он бадтинатонукўрдилон ва нотавонбиноне, ки ат-рофашро фаро гирифтаанд, худропоксозї намуда, ба њадди камолотимаънавї расад. Њамин маъниро ус-тод Лоиќ дар фароварди ин ѓазализебои худ бо бењтарин хислати њами-даи инсон дар зиндагї, яъне, дуран-деш будани ў љамъбаст менамояд:

Аз сабукборони соњилдуртар,

Яъне, дурандеш буданзиндагист.

Умуман, зиндагї ба як бањри бе-канор мемонад. Танњо мањорат вањунару истеъдоди баланди шоир инњамаро дар ќолаби шеъри воло ѓун-љонида метавонад. Ин њунари арзан-да ба устод Лоиќ ба њадди комилдаст додааст. Аз ин рў, вай дар ар-саи шеъру адаби форсизабононпешгому яккатоз аст.

Имрўз, ки Лоиќ дар ёдњост, ме-сазад гўем, ки ў лоиќи шеър гуфтанаст, лоиќи сутудан аст. Халќиятишеъри устод Лоиќ дар њаддест, кисол аз сол амиќтару даќиќтар ба худљилои тоза пайдо мекунад. Њазор солпас аз марги Рўдакї ин бинокорикохи шеъру њунар ќадам ба арсаињастї нињода, чунин кохи баланде азназм эљод намуд, ки асрњои аср дилиихлосмандони шеърро тасхир хоњаднамуд.

Умарбек ШАРИФОВ,омўзгори мактаби № 13 - и

ноњияи Айнї

Дар толори Маркази фарњангии ба номи Ша-рифљон Њусейнзодаи Донишгоњи миллии Тољики-стон конфронси илмию амалї дармавзўи "Профессор Урватулло То-иров ва масъалањои омўзиши ваз-ни шеъри форсї-тољикї" бахшидаба 70-солагии устод баргузор гар-дид. Дар он проректори ДМТ М.Ка-римов, шоирони шинохта Гулназар,Сайидалї Маъмур, њайати устодо-ну профессорон ва донишљўёнифакултети забон ва адабиёти тољик,њамсабаќон ва намояндагони васо-ити ахбори омма иштирок карданд.Њозирин аз баромадњои мудири ка-федраи таърихи адабиёти тољик,дотсент М.Солењов, устодон М.Са-ломов, Л.Додобеков, М.Низомов,профессор Худої Шарифов (усто-ди У.Тоиров) дар бораи сањми У.То-

иров дар омўзиши вазн ва ќофияи шеъри форсї-тољикї, вазни таронањои тољикї, масъалањои ваз-

ни шеъри форсї- тољикї аз дидгоњиЉомї, баъзе масъалањои омўзишивазни шеъри тољикї маълумот ги-рифтанд. Сипас, дўстону њамкурсон,њамкорону шогирдон, инчунин, намо-яндаи Вазорати маориф ДилафрўзНазаралиева ва роњбарони на-шрияњои соњавї бо илњом аз мањфи-ли воќеан, адабиву зарифона суха-нњои табрикотї баён карданд.

Ёдовар мешавем, ки УрватуллоТоиров соњиби 929 асару маќола, азљумла 46 китоб буда, фаъолияти ко-риро аз њафтаномаи "Омўзгор" оѓозкарда, чанд муддат дар маљаллаи"Маърифати омўзгор" ба њайси сар-муњаррир низ фаъолият намудааст.

Саидаи ФАЗЛ

4КОНФРОНС

ТАЊЛИЛИ ВАЗНИ ШЕЪРИ ТОЉИКЇ

ФАЪОЛИЯТИ ГУРЎЊИ КОРЇЧандест, ки барномаи минтаќавии "Ислоњоти соњаи маориф дар киш-

варњои Осиёи Марказї" - и Љамъияти њамкорињои байналмилалии Олмондар соњаи маорифи Љумњурии Тољикистон фаъолият менамояд. Дар чор-чўбаи амалї намудани барномањо тибќи фармоиши вазири маорифиЉумњурии Тољикистон Нуриддин Саидов аз 22 августи соли 2012, тањтираќами 1757 "Оиди таљдиди назар гардондани барномаи фанни техноло-гия (таълими мењнат) барои синфњои 5 - 9- тањти роњбарии президентиАкадемияи тањсилоти Тољикистон Ирина Каримова бо иштироки олимонумутахассисони пешбари фанни технология (таълими мењнат) ва омўзго-рони ботаљрибаи фанни номбурда таъсис дода шуд.

Ба ин муносибат дар Академияи тањсилоти Тољикистон муаррифиинатиљаи фаъолияти гурўњи корї оиди лоињаи барномаи мутобиќгардон-дашудаи фанни технология (таълими мењнат) барои синфњои 5 - 9 баргу-зор гардид.

Узви гурўњи корї, устоди факултаи технологияи ДДОТ ба номи Сад-риддин Айнї М. Сайфиддинов иброз дошт, ки њафтае як маротиба омў-зондани фанни технология дар њамаи синфњо кам аст. Аз ин рў, дар лоињаиин барнома пешнињод шудааст, ки аз ин пас соле 34 нею 68 соат омўхташавад.

Аъзои гурўњи корї Б. Саидова, Н. Олимов, Т. Љабборов низ оид балоињањои пешнињоднамудаашон андешаронї карданд.

Дар муаррифї устодони мактабњои тањсилоти миёнаи касбии №1, 34 -и ноњияи Хуросон ва мактаби миёнаи №7 - и ноњияи Исмоили Сомонииноњияи шањри Душанбе ширкат доштанд.

Чунон ки М. Раљабов, корманди љамъияти њамкорињои байналмила-лии Олмон дар соњаи маориф, гуфт ,гурўњи корї саволњоро омўхтаю мав-риди муњокима ќарор дода, ба Вазорати маориф пешнињод менамояд.

Њотами ЊОМИД,"Омўзгор"

4МУАРРИФЇ

№20 17-уми майи соли 2013 ЭЉОД

Ман ин фењристро дар маѓ-зам тањлил мекунам. Дигар чунрўзњои ќаблї вањмам намегирад,ѓамбода намешавам. Ба таќдиртан додаам, одат кардааму хў ги-рифтам. Талоше надорам, бемо-рам. Аммо…

"Доду бедод, дод аз ин даф-тари ќарзњо!" Мегўям пеши худ,вопас даст мекашам аз кори му-аллимї. Дигар рўзњои нек аз манрў тобидаанд. Се моњ шуда напаёмест, на хабарест аз маош.На умедвориест, на нишоту ан-гезањои шодиомез.

Дигар ба сафар хоњам баро-мад. Њунарманде нестам, не, не,ба Худо. На наљљораму на андо-вагар ва на устои таъмири авру-пої. Шояд ранг молидан биёядаз дастам. Аслан дар канданучаппа кардани бинову иморатњоикўњнаву вайрона дасти боло до-рам. Ба ќавли њамсояам Шукрул-лои шофир, "капат-ламат" њамхуб њунарест. Аммо њоло ки инљоям, дар хонаву дари худ, пешифарзандонам, андар дењаам.Имрўзу фардо…

Дари хонае, ки сари миз ни-шастааму ин андешањо дар оншабењи тўдаи занбўрњо дар њел-чаи сарам чарх мезананду ѓавѓобармеангезанд, нарму бесадокушода мешавад.

"Имрўзу фардо…"Тори нозуки афкорам бо ово-

зи ѓиљирроси дар латма мехўра-ду канда мешавад. Њамсарам аст,ки андўњзадаву маъюс меояд пе-шам. Нигоњаш малолатангез.

- Чизе менависї? - назарисуол медўзад ба ман.

- Не, њоло, - медињамаш по-сух ва ба дард илова мекунам,-дар ин сар, дар ин гумбази аќлухирад, ки њолиё ба хирмани ан-дешаву хаёлњои зиндагї табдилёфта, ѓайри вањми ќарзњои бар-нагардондаи мардум ва бенони-ву ѓизої чизе дар њаракат набу-ду нест. Ростї, аќлам кунду зењ-нам хастатар гашта. Бо ин вазъдуруст чизе эљод кардану навиш-тан амрест муњолу хаёлест хомухандаовар. Медонї…

- Гуфтам, ташвишат намеди-њам, - мегўяд ноилољу озурдахо-тир,- вале чї кунам, ки…

- Бигў дарди дилатро, манбояд, ки гўш фаро бидињам…

- Арафаи ид аст. Як рўз дарбайн монда. Аз њељ љо чанд сўмеба каф наовардї, рўзи ид бо да-стархони холї шарманда меша-вем, мардак. Айби калон… Эњ…

- Мебинам, меандешам, - та-салло медињам њамсарамро,вале роњи њалли ин муамморо, кинамеёбам. Рост, як рўзи дигармонда ба иди рамазон. Ман бо-шам…

- Њељ аз мактаб дил накандї,- ѓур-ѓур мекунад њамчунон за-нам. Њама рафтанд ба Расиявузиндагиро пеш бурданд. Тугуфтї, ки њамааш наѓз мешавад.Дунё ба як ќарор намемонад.Ѓами фарзандони мардум хўрдї,ки бесавод намонанд боз. Анаоќибаташ.

Аз тиреза ба берун менига-рам. Офтоб бас дурахшон аст,амвољи нураш рўи шиша мунъа-кис гардида, ки ба чашм мезанад.Рўи гулњои садбарг ва як навъидигар, ки зарди зард аст, шапа-лакњои мулавван ва занбўрони

4ЊИКОЯ асали пурпашм дар парвозанд.Ѓинг-ѓинг-ѓинг… Садошон меояд,мерезад дар гўшам. Ва шохањобо баргњои сабзи навруста ва гу-нљишкњову мурѓакон бологузариин шохањо ва замзамаву савтусароиш… чї олами њаётзо, чїшўру шанги дилангез. Њамањашароту љондорњо бедорандудар њаракат. Ин, як манам андархона карахту пакар ва ѓарќ дарсукут, ба ёди фардоям. Хуб ме-буд, аз солњои ќабл мебаромада-му мерафтам аз хонаву аз мак-

орою торо дињї!Хайрият, китобњо њастанд, як

хонаи пур. Худро ба мутолиаикитобњо мезанам, вагарна ин аж-дањои зиндагї кайњо маро фурўбурда буд. Њар чї менависамурўи коѓаз меорам, аз туѓёни дилуталошњои рўњи барозандаи ма-нанд.

Аз дарвозаи њавлї аввал сар,баъд пайкари њамсарам намудормегардад. Чї ранљидахотиру ги-рифтаабрў менамояд. Њанўзњарфе ба лаб намеорам. Хомў-

Ќарз, ќарз, ќарз… АзЗариф, аз Шариф, азЊалим, аз Салим, азНазар, аз Сафар, азЗубайдулло, аз Убайдулло,аз Суњбатулло, азНеъматулло, аз Маљид, азСаид, аз Абдулло, азЊамдулло, аз …

шам. Санг гаштаам…- Кош ба дари њар касу нокас

ќадам намемондам! - фиѓон ме-кашад њамсарам. Дар таќдирунасибаам њамин азобњову тал-хию шўрї навишта шуда будааст.Ва лањзае хомўширо ихтиёр ме-кунад ва андар суфача мениши-над.

- Як умр китоб гуфт ин мар-дак, - боз њам ба ѓурбат шуруъмекунад вай. Навиштану навиш-тан, вараќњои бисёреро сиёњ кар-дан. Ин навиштањо азобњои зин-дагии моро осон кардааст? БаХудо, намефањмам, ки намефањ-мам. Ана рафтам ба хонаи Со-њиб. Занаш аз дарвоза барома-да гуфт: "Чї мехостї?" Њатто"биё" њам бар забонаш мењмоннашуд.

"Ягон сўм пул ќарз медодед,- арзи њол кардам. Аќаллан10000 сўм (пули соли 1995)ёрдам мекардед…" Медонї, вайчї гуфт?

- Чї гуфт? - мепурсам аз њам-сарам, ки чин бар абрў кашида-ву њавсалаи њарф задан надо-рад.

- Гуфт, ки шавњари ман зими-стони дарозу сард дар Россиябарои занњои мардум пул кормекунад? Магар вай мардикорихонањои дигарон аст? Не, пул на-дорем мо. Шўят бемор аст? Ми-ёнша мањкам бубандаву хаёликасалигиро аз сар берун кунад вабилет бихараву бирава ба Расия.Бо мактаба ќапида шиштан дилињељ кас намесўзад ба вай.

- Баъд чї шуд? - кунљковїмекунам ман.

- Баъд… эњ.. - оњ мекашадњамсарам,- баъд даричаи оњани-ро сахт ба рўям пўшид. Анањамин хел… Ту бошї… як бор аздаруни хона берун намебарої.Чї мардаке њастї, ки кунљи хона-ро иљора гирифтї. Чї маќсадедорї, намефањмам.

Њай дареѓ! Орзуњои ман бар-бод мераванд. Ман инсони мањ-дудам, ки дар байни чањор деворбо њадафњои норўшани худ ќароргирифтаам. Иродаи ман тадриљанрў ба завол меорад. Аммо чї та-лошњову муќовиматњоро дар зин-дагї мехостам аз сар бигирам!Инсони кўчак, мискин бо орзуњоимафлуљи дурнамояш хиравутира. Ман ба ин насл маърифатмеомўзам, тафаккури созандамеофарам, ин оламро ба суратидигар, ки дар он нозу неъмат фа-ровону одамњо бо мењру бо тарањ-њуманд ва хиёли газанд расонданбар њамдигарї, бадманишиву да-сисакорї дар сар надоранд, сох-таниям. Оё метавонам? Ман, киТолстой нестам. Он пири фарзо-на анќариб 300 сар аспу дањњоњазор гектар замин дошт. Мактаббунёд карда буду фарзандонирустоиёни бенаворо сабаќ меом-ўзонд. Ман бошам… Инсони пу-рорзуе њастам, вале дар рў ба рўиберањмињои зиндагї ноилољ, за-буну ољиз… Њатто наметавонамрўи суфраи идонаи хонаамро оро

(Эњдо ба омўзгороне, ки дар солњои љанги шањрвандї мактабро тарк накарданд)

табу аз дења. Инак, ба сафар хо-њам баромад. Дигар њељ майламба дењу ба мактаб намонда. Ме-равам, ба Худо ки… шояд аз аво-хири њамин фасли бањор. Боядрањ ба сўи дигар кишвар гирифт.Бояд азми сафар кард. Валењоло…

Мебароям ба берун. Рў баљониби осмон мекунам ва … да-сти дуову ниёиш мебардорам:"Ай Худо! Ку, мўъљизњои пайѓам-баронат?

"Ва он ваќт, ки об хост Мўсобарои ќавми худ, пас гуфтем: "би-зан ба асои худ сангро" баъди онки зад равон шуд аз санг 12 чаш-ма, ки њамоно бидонист њаргурўњ, обхурди худро. Гуфтембихўреду бинўшед аз ризќу рўзииХудо ва фасоду табоњї макунед,дар замин зиёда (Сураи "Баќа-ра", ояти 60-ум). Аммо њоло азмўъљиза хабаре нест.

Ва ё аз ќавли Нодирпур:Дарахти мўъљиза хушкидаст,Ва кимиёи замон оташи ну-

бувватроБадил ба хуну тило кардастВа ранги хуну тилло бўи киш-

тзоронроЗи ёд ба дабдабањои тарона

хун бурдаст,Ва Офтоб Масењои рўшної

нест…- Меравам хонаи Соњиб, - мег-

ўяд њамсарам. Шояд, ки ќарзмедињадам занаш Соњиб хешидури мост, ки дар Россия солњоеба тољирї машѓул аст. Њарфе на-мегўям, ангор як муљассамаи ан-дўњу њасратам, ки садое аз мандарнамеёяд. Меравад њамсарамва ман мемонаму андешањоипуртањлукаю сари гичам. Аз шу-нидани вожаи "ќарз" чї ќадар басутўњ меоям. Моњест аз ину онёрони дерин ќарз гирифта, зин-дагиро пеш мебарам. Њамакнуннамебароям аз дар, аз њама дил-мондаам. Беморї љумла пайка-рамро чу кирми дарахт мехўра-ду узв-узви баданам фишурдамегардад. Инак, як рўзе монда баид.

Имрўзу фардо!Дар ин хона њатто орд нест,

чї љойи он ки рўи хонро бо љамеианвои ќанду шираворї, маѓзу ма-виз, кулчаю њалво ва меваљот

бидињам. Як инсони мањдуд, бољумла афкору умедњои фарох-муњтавои безамина.

"Замоне фаро меояд, киШумо ба ављи бузургї мерасед!Одамони як кишвар чї ки, оламешуморо мешиносаду дар бораа-тон њарф мезанад. шумову Тол-стой, шумову Достоевский, шу-мову Габриэл Маркес, шумо-ву…". Ин садои кист? Дар куљошунидаам ин ибороту љумлањо-ро? Ё андар китобе мутолиа кар-дам? Ё садои Зафар аст? Ё рањ-

хўрд. Эњсоси сарафкандагї, шар-мсору хиљолатзада нагардиданназди њамсоягон, ба як сухан ну-фузу обрў дар нињоди ман нерўеба зуњур меорад. Рафтану аз ма-ѓоза харид кардан! Дигар кито-бњо, китобњо, навиштањои хомуномукаммали банда ба аъмоќифаромўшї сарозер мешаванд.Дигар… рўњи ман маѓлуб аст,орзуњоям зиндонї…

Аз дари маѓоза сар дарунмекунам. Робия нест. Чї хубе! Баљойи ў додарзодааш Шоњин сав-до мекунад. Чењрааш бас гармметобад, нигоњаш фурўѓи зинда-гизо дорад. Ин ваќт, ки ман дармаѓозаам, каси дигаре њузур на-дорад.

- Бифармоед, муаллим, - хан-дида мегўяд Шоњин,- чї мехос-тед?

Ва ман аз њар навъи ќандушираворї, набот, кулчаќандњо,маѓзу мавиз, тортњо, равѓан, ру-летњо, вафлик, пряникњо ва њал-вои магазинї аз ў дархост меку-нам ва ду халтаи калони пур-пурианвои ѓизоиро ба сўям дароз ме-кунад Шоњин.

- Марњамат, муаллим, - мег-ўяд вай. Акнун њисоб мекунем:шакалоди … , равѓан… , торт…љамъулљамъ 21 њазор сўм. (пулисоли 1995) Ман њарфе бар за-бон намеорам.

Хомўшам, маљоли дањон ку-шодан надорам.

- Ба хаёл рафтед, муаллим?- овози Шоњин маро ба оламивоќеият меорад.

- Ман пул надорам, бародар,- яке беихтиёр мегўям ман. Ман…

- Эъ, ин хел намешавад! Не,не. Мо эълон кардаем, ки насянамедињем молу колоро, - ранљ-ишомез мегўяд Шоњин. Халтањо-ро баргардонед, муаллим.

Дастонам ба ларза медаро-янд, чашмонам сиёњ мезананд,рўям худ аз худ метафсаду оташмегирад.

"Шумо ба ављи бузургї мера-сед. Достоевский, Лев Толстой,Маркес, Э.Золя, Жан Жак Руссо,Стендал.. аз кадом пайроња шу-руъ кардаанду ба шоњроњи олиерасидаанд.

Дурўѓ! Мутлаќо дурўѓ! Мандар моварои шакку тардид ваэътиќоду эътимод муаллаќ мон-даам. Ман, ки тангаи сиёње надо-рам, ман, ки ду халтача маводуколоро харида наметавонам…Мо аз кадом бузургї њарф меза-нем?".

- Баргардонед, халтањоро, -дубора таъкид мекунад Шоњин вааз чї бошад, рўњи ман шикаста-ву иродаам маѓлуб мегардад. Эњ,зиндагї…

- Медонед, бародар, - арангеовоз мебарорам ман. Як бор некїкунед, арафаи ид аст охир, њаминки маошро оварданд, батаъљилмеораму медињам ба шумо.Маро бояд дуруст фањмед, шо-гирдам…

Шоњин нохосту ногањонї бонигоњи тарањњумомез ва мамлўаз дилсўзї, мустаќиман ба манменигарад.

- Шумо, шумо… муаллим, -канда-канда ба забон меорадвай. Барои ид харид кардед…Ња-а-а… Барои ид гўед… Њамин-ро аз аввал мегуфтед... Майлаш,бигиред нася. Ман номатонроменависам дар дафтари ќарзњо.Баъд...

Дигар овози Шоњин ба гўшиман намедарояд.

Бояд аз ин љо зуд дур шавам.Боаљала халтањо дар даст меба-роям аз магазин ва сўи њавлиаммешитобам ва аммо рафтанамба мулки ѓарибї аниќ аст.

Аз мењнати пурмашаќќат торасидан ба ављи бузургї!

Оё метавонам?Шодї РАЉАБЗОД.

(соли 1997)

матии Абдулњакими њамкурсам?Ё андарзи шодравон… СайфРањимзод аст? Тафовут намета-вонам кунам. Не, не! Бузургї! Чївожаи хушоњангу олї! "Мо куљо-ву бузургї куљо?"

Як тўда абрњои сафеди са-фед дар пањнои осмон хирманмезананд. Бўи хоки тоза мерасадба машом.

- Ѓаматро бихўр, мардак, -садо мебарорад аз ошхона њам-сарам. Шери осиёббони њамсин-фат охирин маротиба орд дод.Гуфт, ки пули ордњои пештар бур-даатонро њисобї мекунед, баъд…

- Чї баъд?- Баъд боз орд медињам ба

шумо. Ана њамин дањ кило ордробарои ид кўлчаву чакалдак мепа-зам. Бо Њамин тамом!

"Ваќт аст, - меандешам бадил, бояд биравам. Дигар ин љоистодани ман билкул маъние на-дорад. Талошњо, орзуњо… баргўр мераванд. Ман орзуњоямрозиндонї мекунам. Ман - як инсо-ни танњо, хаставу афсурда бадумболи хостањои зиндагии наф-сонї меравам. Ман дигар мута-ваљљењ ва муроќиби њоли ботинихеш нестам".

- Робияи магазинчї њамэълон кардааст, ки дигар маво-ду колоро ба таври нася намеди-њад ба одамон, - ногањон боз ово-зи њамсарам баланд мегардад.Пулашро наќд месупоранд, баъдмолро мегиранд. Эълонро даркардоне навишта, дар болоидари магазинаш овехтааст, - ме-фањмонад занам ва ман…

Ѓайриихтиёр ба фикр фурўмеравам.

Як рўз монда дар байн.Њамагї як рўз! Чї бояд кард?

… Шаб канори дастархон:- Фардо меравам, рост ба ма-

ѓозаи Робия, тасмим мегирам ман.- Барои чї, мардак? - мепур-

сад њамсарам.- Барои…- Нозу неъмати рўи дастархо-

ни идї?- Њамин тавр.- Нарав, ки обрўятро мере-

зонї. Вай дигар нася як хас на-медињад ба кас.

- Охир…- Хайр, боз худат медонї…Одамон азобу машаќќатњои

зиндагиро дар љисму љонашонкашида, оќибат ба маќоми бу-зургї расидаанд. Дар зиндонњо,дар мењнати бардагї, дар ѓур-бат… тањќиру фишори милла-тњои ѓайрро тањаммул карда, ма-рњалаи шаъну шуњратро фатњ на-мудаанд. Аттор кї буд? Атрфур-ўше! Шайх Саъдї асир афтода,лой мељўлонду девор мебар-дошт. Шиблї 22 сол занљирбандбуд. Мансури Њаллољ ба њал-лољии пунба шуѓл меварзид. Манкистам? Љавонмарде вомондадар мањдудаи Ваќту Замон!

… Нимарўзи фардо бархостароњ љониби маѓозаи Робия меги-рам. Дигар ќарор якест, андешаитўлонї дилу љигарамро хоњад

№20 17-уми майи соли 2013ГУЛШАНИ РОЗ

ШАРЊИ СЕ БАЙТИ ЊОФИЗ4БА ОЗМУНИ «ТАФСИРИ ЯК БАЙТ»

Наќши волои тасаввуфТањлили байти:Хезу дар косаи зар оби тарабнок

андоз,Пештар з-он ки шавад, косаи сар

хок, андоз.Ваќте ки ба маънои зоњирии ин байт

диќќат медињем, шарњи он чунин аст:шоир ба инсон мурољиат карда мегўяд, кихезу дар косаи зар яъне, љоми зарин, тил-лої), оби тарабнок (яъне, май) андоз.Шоир гуфтанї аст, ки май нўш, то ки та-рабнок шавї, шод шавї ва умрро хуш гу-заронї. Ва дар мисраи дуюм шоир њуш-дор медињад, ки дунё баќо надорад.Оќибат мемирї, пештар аз он ки бимириюкосаи сарат ба хок табдил ёбад, май нўш,шодмонї кун.

Аммо азбаски Њофиз дар шеърњои худбештар маъноњои тасаввуфї, ирфонироба кор бурдааст, мо ин љо бояд аз назаритасаввуф ба ин байт нигоњ кунем. "Обитарабнок", яъне, май, маънои аслии хеш-ро аз даст медињад ва мурод аз май инмайи вањдат ва як лањза аз он хуш шуданва ишќ варзидан бо мањбуби азалї аст.Яъне, маънои тањтонии байт ин аст, кипеш аз он ки аз ин дунёи фонї равию бахок табдил ёбї, аз майи вањдат нўш ва бомањбуби азалї ишќ варз, то ба висоли онбирасї ва ба љовидон пайвандї. Аз рўигуфтањои ањли тасаввуф тани инсон ба хоктабдил меёбад ва рўњи ў (агар пок бошад)бо дилдор (Оллоњ) мепайвандад.Ба ќавли Њофиз:Дуои субњу оњи шаб калиди ганљи

маќсуд аст,Ба ин роњу равиш мерав, ки бо

дилдор пайвандї.Тањлили байти:Хирќаи зуњди маро оби харобот

бибурдХонаи аќли маро оташи майхона

бисўхт.Пеш аз он ки маънои ин байтро шарњ

дињем, калима ва иборањои ("хирќа","зуњд)", "оби харобот" ва "оташи майхо-на")-ро маънидод мекунем: Хирќа - љома,либосе, ки зоњидон ба бар мекунанд. Зуњд- тоати зоњирї, ибораи оби харобот кинояаз шароби ангурї, ин љо майи вањдат дарназар дошта шудааст. Оташи майхона -киноя аз нур, гармї ва шиддати ишќ.

Бояд гуфт, ки аз назари ањли тасаввуфзоњидон танњо зоњири шариатро мепарас-танд. Зуњди онњо "тоати бемузд" аст. Онњотанњо барои ба бињишт рафтан тоат меку-нанд. Дар дили зоњид оташи ишќи Илоњїафрўхта нест ва онњо худпарастанд.

Пас ќањрамони лирикии Њофиз гуфтанїаст, ки пас аз он ки ман "оби харобот", яъне,май (ин љо шоир майи вањдат ишќи илоњи-ро дар назар дорад) нўшидам, масти ишќиХудованд шудам, аз "тоати бемузд" дасткашидам (хирќаи (љомаи зуњдї) тоати зо-њирї)-и маро об бурд). Минбаъд ман зо-њид не, балки сўфиам. Мисраи дуюм: хо-наи аќли маро оташи майхона бисўхт,яъне, ман чунон масти ишќи Худовандшудам, ки аќли худро аз даст додам вашайдою ошиќи Худованд гардидам.Байти сеюм:Ман пири солу мањ наям, ёр

бевафост,Бар ман чу умр мегузарад, пир аз

он шудам.Ман пири солхўрда нестам, ёр (яъне,

дунё) вафо надорад. Хоњу нохоњ одам пирмешавад ва фано меёбад. Дар мисраидуюм калимаи "пир" киноя аз пири тари-ќат аст, яъне, бо ибодату тоат ба марта-баи пирї (пешвои тариќат) расидам, кихоњу нохоњ умр дар ин дунёи фонї мегу-зарад, бояд, ки мо охиратро фикр кунемва бо асли хеш, яъне, парвардигор бипай-вандем.

Саид АЗИЗМУРОДОВ,омўзгори мактаби раќами 41,

шањри Панљакент

Дар тўли садањо њамоно ганљи панљго-наи Низомї бебањову арзишмандтар ме-гардад. Забењулло Сафо, як тан аз дониш-мандони эронї забардастии Низомиродар достонгўї ин гуна сифат карда:"Агарчи достонсарої дар забони форсї бавоситаи Низомї шуруъ нашуда ва чунон-ки дидаем, аз оѓози адаби форсї собиќадоштааст, лекин танњо шоире, ки то по-ёни ќарни шашум тавонист ин навъ азшеър, яъне шеъри тамсилиро дар забонифорсї ба њадди аълои такомул бирасо-над, Низомист". "Хамса" дорои муњтавоигуногун буда, дар он ишќу зебої, ахлоќуфалсафа ва васфу мадњ моњирона арзёбїшудаанд. Ин асар дарёи њикмат буда,моломоли панду насињатњои пурарзишбуда, дар он пањлуњои масоили ахлоќї ватарбиявї дар љараёни зикри матолибиасосї муассир ва њадафгир ба ќалам ома-даанд. Шоири тавоно кўшидааст, ки боарзи сухани воло ва панди пурмўњтаво но-хун ба торњои ќалби ниёзмандонаш занадва нињоди эшонро бо ѓизои маънавият ваодамият бархурдор созад.

Низомї воќеан њам дар роњи касбкардани хулќу одоби некўи инсонї анде-ша ва нуктасанљињои љолиб дорад. Вайахлоќи накўро меситояд ва гиромї медо-рад, ахлоќи зиштро накўњиш ва сарзанишмекунад. Шоир њусни ахлоќро дар одобинакў, кирдори шоиста, рафтори писанди-да, порсоиву парњезгорї, сабру вафо, до-нишу илмомўзї, адл, ростиву дўстї, са-ховату эњтироми касон, камгўї ва сухан-ронии пурмаънї, дурљўї аз нокасон, шу-нидани панду насињат ва амсоли инњомебинад.

Низомї дар "Хамса" ба сухан ва сухан-вар басо арљ менињад. Шоири нуктасанљсуханро ба гавњару сухангўро ба ѓаввосшабењ мекунад. Ў муътаќид аст, ки танњоѓаввоси асил метавонад аз бањр гавњарихос ба даст орад. Дарёфти маънои бикруњусни сухан бошад, на њар суханварродаст медињад ва на њар кас шоистаи су-хан гуфтан аст. Ин маънї дар фасли "Дарбоби сухан ва суханварон" ин тавр ома-дааст:

Сухан гуфтани бикр љонсуфтан аст,

На њар кас сазои сухан гуфтан аст.Сухан гавњар шуду гўянда ѓаввос,Ба сахтї дар каф ояд гавњари хос.Касби шуѓлу тавсифи њунар ва њунар-

мандї дар "Хамса"-и Низомї мавќеи хосдорад. Маънои мазкур дар шоњбайтњоимаъруфи ў дарљ ёфтаанд. Шоири бедор-дил тазаккур медињад, ки мањз ба васи-лаи њунар кас метавонад ба комёбї ноилгардад ва он њангоме даст медињад, ки касваќтро ѓанимат шумурда, њунар омўзад вашуѓле мувофиќ пеша кунад:

Ѓофил манишин, на ваќти бозист,Ваќти њунар асту сарфарозист.

Њунар омўз, к-аз њунармандї,Даркушої кунї, на дарбандї.

Њар кї з-омўхтан надорад нанг,Гул барорад зи хору лаъл аз санг.Устод ва мураббї дар њама давру за-

мон фарди муътабар ва мушкилкушои њаркору душворињо буду њаст. Аз ин рў, шоириљрои њељ кореро бидуни маслињат ва на-сињати оќилонаи устод сањл намеангорад:

Бувад њар кор бе устод душвор,Нахуст устод бояд в-он гање кор.Низомї сулњу оштиро бар љангу ситез

муќаддам дониста, фардеро, ки ба љойисулњ љанг пеш мегирад, ба бедонишиву бе-фарњангї накўњиш мекунад:

На дониш бошад он касро, нафарњанг,

Ки рўзи оштї пеш оварад љанг.Дўстию рафоќат аз хислатњои некўта-

рини шахс буда, инсон њамеша ба дўстурафиќ ниёз дорад. Рўзгори одамиро бедўст тасаввур кардан нашояд. Шоири закїњам таъкид ба он мекунад, ки касро инти-хоби дўсти сазовор басе муњим аст. Дарбаргузидани дўст ва људо кардани душманаз дўст ў ба дил эътимоди комил дорад:

Ба њар љо, ки бошї зи пайкору сур,Мабош аз рафиќи сазовор дур.

Дўстии њар кї туро рўшан аст,Чун дилат инкор кунад,

душман аст.Аз нигоњи Низомї, љойгоњи баланди ин-

сон аз ботини ў сарчашма мегирад. Касбояд дарунмояи худро шиносад, дар роњитакомули рўњии хеш пайваста талошукўшиш варзад, зеро худшиносї калидимаърифат ва растагорї аз њар кори душ-вору хатари ногањонї аст:

Дар љадвали ин хати сиёсї,Мекўш ба хештаншиносї.Ташрењи нињоди худ даромўз,К-он маърифатест хотирандўз.Шоир дар дарозои њаёт пешаи ростї

ва росткории инсонро амри вољиб медо-над ва мањз ростиро омили бегазандї ванакўномии кас мешуморад:

Ростии хеш нињон кас накард,Дар сухани рост зиён кас накард.Намунањои фавќ аз "Хамса" арзадошти

олами маъонии бузургу бењудуди ахлоќииНизомї мебошанд. Ин њакими доно аз таљ-рибаи рўзгор мизони ахлоќро накў дарёф-тааст. Вай ба њайси муаллими варзидаиахлоќ перомуни љабњањои мухталифи њаётва падидањои ахлоќї арзи афкор намуда,дар боби бањрадории инсони комил аз ху-лќу хислатњои њамида, ки чун равшангариќалбу маънавиёт ва камоли одамї ўро за-руранд, барљой ва дониста сухан меронад.

Барњаќ, достонњои "Хамса" равзанаестба равзаи бињишти андарзњо, ки њаводоро-ну ихлосмандонро дар љодаи тафњим вакасби камол кардани ахлоќи ростин ваодамгароиву некномї рањнамої ва мусои-дат мекунад.

Раъно ЁРОВА,директори мактаби №54-и

шањри Душанбе

АШЪОРИ САРШОРИ ЊИКМАТ

4ТАЊЌИЌ

Низомии Ганљавї аз љумлаи суханваронест, ки бокаломи гуњарбор ва абёти нотакрор дар радифибузургони шеъру сухани волои адаб ва фарњангифорс-тољик маќоми арзанда дорад. Ў пайкарибузурги назм аст бо ганљи панљгона, бо "Хамса"-иљовидона. Суханварони баъдин ќудрат ва ќимати инасари ройгонро дарёфта, дар пайравии онтабъозмоињо кардаанд. Дар ин бобат устодСадриддин Айнї барњаќ фармудааст: "Хамса"-иНизомї аз љумлаи асарњоест, ки адабиёти форсї -тољикї бо онњо фахр мекунад. Хусрав ва Љомїбарин классикњои мо Низомиро таќлид карда,"Хамса"-њо навишта табъозмої кардаанд".

Дашту сањро дар бањорон хушбувад,

Зиндагї бо дўстдорон хушбувад.

Лайлию Маљнун фаровонмешаванд,

Ин љањон бо мењри ёрон хушбувад.

хххГуфтам: - Санамо, зи ишќи

ту менозам,Дар ављи само, ту гўї, дар

парвозам.Гуфто, ки њамеша дар хумори

ман бош,Эй њамдами ман, шањпари

ман, дамсозам!ххх

Доро ки шавї, ту шањсаворїбикунї,

Шодию нишоту комгорїбикунї.

Он гоњ њама бар ту санохоњанд гуфт,

Чун дасти касе гириву ёрїбикунї.

хххРафтам сари ќабри шањи

машњур Куруш,Чанде бинишастам сари

афканда хамўш.- Дунё њама панд аст,

бибояд омўхт, -Ин њикмати дерина маро

буд ба гўш.ххх

Илњом маро зи ёр бошадњама дам,

Бар суњбати ў хумор бошадњама дам.

Њар кас ки канори ёрљавлонгањи ўст,

Хушќисмату шањсаворбошад њама дам.

Дўстмурод ЎРОЌОВ(Самимї)

РУБОИЁТ4НАЗМ

№20 17-уми майи соли 2013

Афандї ба бистари беморїафтоду занашро ба наздаш љеѓзада гуфт:

- Худатро орою торо дењ, барўят сурхию сафедї молу баъдба наздам омада биншин.

Занаш гуфт:- Ба шумо чї шуд? Беморе-

Сармуњаррир:Ноилшо НУРАЛИЕВ

Суроѓа: 734024, ш.Душанбе, к.Нисор Муњаммад, 13а. Телефонњо: ќабулгоњ – 221-63-36, љонишини сармуњаррир – 227-36-29, котиби масъул ва шуъбањо – 227-25-49

Н.САИДОВ, Ф.РАЊИМОВ, Т.МАЊМАДОВА, Ф.ИСМОНОВ, А.РАЊМОНОВ,М.САЙФИДДИНОВ, А.МУРОДЇ (љонишини сармуњаррир)

Муассис: Вазорати маорифиЉумњурии Тољикистон

«Омўзгор» дар Вазорати адлияи Љумњурии Тољикистон тањти раќами 21Р – 405 19.12.2000 сабти ном шуда, тањти раќами 0018/рз, аз 14.09.2007 дар Вазорати фарњанги Љумњурии Тољикистоназ нав номнавис гардидааст. Нашрия ба хотири чандандешї маводе низ ба табъ мерасонад, ки идораи њафтанома метавонад бо муаллифон њамфикр набошад ва барои онњо масъулиятба уњда нагирад. Дастхатњо ва суратњо ба муаллифон баргардонида намешаванд.

Њафтанома дар Муассисаи ХЊЊФ «Мушфиќї» ба табъ расидааст. | Индекси обуна – 68850 | Адади нашр: 29 837 нусха | Тарроњ: С. Ниёзов | Њуруфчинон: О.Љабборова ва Ш. ЗафарзодаПочтаи электронї: info@omuzgor-news.tjСайти њафтанома: www.omuzgor-news.tj

Њайатитањрир:

АНЉОМ

ПАНЉ ЛАТИФА

Шањодатномаи гумшудаи хатми синфи њаштуми Б-076799, ки онро соли1986 мактаби №76-и шањри Душанбе ба Хошимов Алишер Тагоевич до-дааст, эътибор надорад.

Номаи камоли гумшудаи А №251948, ки онро соли 1995 мактаби №19-и ноњияи Синои шањри Душанбе ба Шамсиев ДЖ.С. додааст, эътибор на-дорад.

Шањодатномаи гумшудаи №482019, ки онро соли 1990 мактаби №44-и ноњияи Исмоили Сомонии шањри Душанбе ба Подкина Галина Алексан-дровна додааст, эътибор надорад.

Шањодатномаи гумшудаи Т-ШТА №0475901, ки онро соли 2010 гимна-зияи №53 ба номи Муњаббат Мањмудоваи ноњияи Исмоили Сомонии шањ-ри Душанбе ба Одинаева Мадина Амонуллоевна додааст, эътибор надо-рад.

Номаи камоли гумшудаи ШМЊ №000911, ки онро соли 1993 гимна-зияи №53 ба номи Муњаббат Мањмудоваи ноњияи Исмоили Сомонии шањ-ри Душанбе ба Исамова Умеда Шариповна додааст, эътибор надорад.

Шањодатномаи гумшудаи хатми синфи њаштуми №292979, ки онро соли1989 гимназияи №53 ба номи Муњаббат Мањмудоваи ноњияи ИсмоилиСомонии шањри Душанбе ба Урунов Зокир додааст, эътибор надорад.

Шањодатномаи гумшудаи №166862, ки онро соли 1990 мактаби №8-ишањри Хоруѓ ба Суробова Симузар Гулмирзоевна додааст, эътибор надо-рад.

Шањодатномаи гумшудаи №1103818, ки онро соли 2000 мактаби №35-и ноњияи Шоњмансури шањри Душанбе ба Мадљонова Мањбуба додааст,эътибор надорад.

ЭЪТИБОР НАДОРАД

Кормандони Кумитаи иттифоќи касабаи кормандонимаориф ва илми Љумњурии Тољикистон аз марги нобањангомисармуњосиби Кумитаи иттифоќи касабаи кормандони маори-фи ноњияи Восеъ ТОШИМОВА ЛУТФИЯ андуњгин буда, бафарзандон ва хешу табори марњум сабри љамил хоњонанд.

Њайати устодон ва донишљўёни ихтисоси њуќуќи тиљоратиДДТТ ба номзади илми њуќуќшиносї, дотсент СолењовМањмадулло Абдуллоевич нисбати даргузашти ПАДАРАШизњори њамдардї намуда, ба хешу табор ва наздикони

марњум сабри љамил металабанд.

ДОНИШКАДАИ ТАРБИЯИ ЉИСМОНИИТОЉИКИСТОН БА НОМИ

САИДМЎЪМИН РАЊИМОВБарои ишѓоли вазифањои зерин дар соли тањсили 2013-2014

озмун эълон менамояд:1. Ноиби ректор 2 љой - номзади илм, дотсент, мутахассиси

соњаи тарбияи љисмонї ва варзиш;2. Декани факулта 4 љой - номзади илм, дотсент, мутахассиси

соњаи тарбияи љисмонї ва варзиш;3. Мудири кафедра 4 љой - номзади илм, дотсент, мутахассиси

соњаи тарбияи љисмонї ва варзиш;4. Сардори шуъбаи таълим 1 љой - номзади илм, дотсент, му-

тахассиси соњаи тарбияи љисмонї ва варзиш;5. Омўзгорони ихтисоси информатика 5 љой - маълумоти олї,

таљрибаи омўзгорїШахсоне, ки аз озмун мегузаранд, бо манзили истиќоматї таъ-

мин карда мешаванд.Суроѓа: мањаллаи Лучоб - 53, тел: 228-91-17, 224-56-87.

НЕКНОММуаллима Сифатмо Толибо-

ва инсони басо некдилу некси-ришт, хайрандешу поквиљдон,хоксор, фурўтан соњиби ахлоќиволои инсонї ва фарњанги балан-ди педагогї буд.

Омўзгори асил шахсест, кидар байни шогирдону хамкоронсоњиб обрў буда, њамеша аз кас-би бошарафи хеш ифтихор дорадва шогирдони ватандўсту софди-лу босавод ва солењ ба камолмерасонад. Шодравон аз зумраичунин ашхос буд.

АБДУЛЛОЕВА МАВЛУДАХОН10-уми майи соли равон собиќадори соњаи мао-

риф Абдуллоева Мавлудахон Наљмиддиновна иноламро падруд гуфтанд.

Абдуллоева М. 28-уми марти соли 1942 дар шањ-ри Конибодом ба дунё омада буд. Ў мактаби миёна-ро дар шањри Хоруѓ хатм карда, ба фа-култети таъриху филологияи Донишгоњимиллии Тољикистон дохил шуд. Баъдихатм аз соли 1965 то соли 1980 ба њайсилаборант ва баъдтар дотсенти кафедраизабони русии донишгоњи номбурда фаъ-олият дошт.

Соли 1971 рисолаи илмии худродар риштаи забоншиносии муќоисавїдифоъ карда, номзади илми филологиягардид. Аз аввалин рўзњои таъсиси До-нишкадаи забон ва адабиёти руси Тољи-кистон (њоло Донишкадаи давлатии за-бонњои Тољикистон ба номи С. Улуѓзода)њамчун мудири кафедра ба фаъолиятпардохта, аз соли 1984 то соли 1991 дар вазифаиноиби ректор оид ба корњои илмї кор кард. Аз соли1991 то соли 2003 ректори ин донишкада буд. Соли2003 ба нафаќа баромада, њамзамон њамчун профес-сори Донишкадаи давлатии забонњои Тољикистон ба

номи С. Улуѓзода ва роњбари маркази таълимию маъ-рифатии "Рафоќат" фаъолият намуд.

Абдуллоева М. 5 рисолаи илмї ва зиёда аз 70маќолаи илмї ба табъ расонидааст. Соли 1995 ба ги-рифтани унвони профессор мушарраф шуд. Ў акаде-мики Фарњангистони байналхалќии улуми педагогї ваиљтимої (1998), узви вобастаи Академияи байналми-

лалии улуми мактаби олї (1999) ва муо-вини раиси њаракати вањдати миллї ваэњёи Тољикистон буд.

Хизматњои Абдуллоева М. дар соњаимаориф бо нишони "Аълочии маорифиТољикистон" (1980), "Барои комёбињоиаъло дар кори мактабњои олї" (1981), ор-дени "Нишони фахрї" (1986), нишони тил-лоии "200 - солагии А.С.Пушкин" (1999),Ифтихорномаи Вазорати маорифи Љумњ-урии Тољикистон (1999), унвони "Корман-ди шоистаи Тољикистон" (2000) ва ѓайраќадр гардидааст.

Ёди собиќадори соњаи маориф, инсон,омўзгор ва модари ѓамхор Абдуллоева

Мавлудахон дар хотири њамкасбон, дўстон ва назди-кони ў абадї боќї хоњад монд.

Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон,Донишкадаи давлатии забонњои Тољикистон

ба номи С. Улуѓзода

Ў монанди дигар дух-тарони кўњистонї њанго-ми дар мактаби миёнахонданаш ба касби омўз-горї мењр баст. Баъдихатми мактаби миёна тањ-силашро дар ДДОТ баноми С.Айнї давом дод.

С. Толибова фаъоли-яти кориашро аз соли1972 оѓоз карда, 41 солиумри худро ба таълимутарбияи насли наврассарф намуд.

Муаллима аз омўзгорони пи-сандидаву соњибтаљрибаи шањриЌўрѓонтеппа буд. Ў њамеша коритаълиму тарбияро аз кори шахсиихуд муњимтар медонист ва пайвас-

та мањфилорои шогир-дон буд.

Солњое, ки ман бомуаллима С. Толибовадар як мактаб кор ме-кардам, ўро барои худчун шахси роњбаладмешуморидам. Њар дар-се, ки муаллима мегу-зашт, барои хонандагонљањони наве мекушод.

Муаллима СифатмоТолибова то лањзаи во-

пасини њаёт дар мактаби умумии№6-и шањри Ќўрѓонтеппа кор кард.Шогирдонаш њамеша посдори номинеки ўянд.

М.МАЉИДОВАкорманди ДЉТИБКСМ

4ЗИКРИ ХАЙР

Бо ибтикори Кумитаи љаво-нон, варзиш ва сайёњии наздиЊукумати Љумњурии Тољикистонва дастгирии ширкати "Мегафон"дар варзишгоњи ноњияи Шањри-нав мусобиќаи футболи хурдмиёни кўдакони мактаб-интерна-тњои навоњии тобеи марказ вашањри Душанбе баргузор гар-дид. Дар он кўдаконе, ки дар со-лњои 1998-1999 ва 2000-2001таваллуд шудаанд, ширкат вар-зиданд. Мусобиќа хеле љолибудиданї ва шиддатманд љараёнёфт ва хотири мухлисони зиёде-ро шод кард.

Дар финали мусобиќа дастаишогирдони мактаб-интернати№1-и шањри Душанбе дастаихонандагони мактаб-интернатиноњияи Румиро бо њисоби 3:0маѓлуб намуда, ѓолиби асосїгашт. Њамин тавр, дастаи футбо-ли хурди мактаб-интернати №1-и шањри Душанбе барои ишти-

рок ба мусобиќаи Љоми "Ояндаба ту вобаста аст!", ки моњи оян-да дар шањри Сочии Федерат-сияи Россия баргузор мешавад,имтиёз пайдо кард. Дар мусо-биќаи мазкур аъзои ин даста боњамтоёни худ аз шањру навоњиигуногуни Россия ќувваозмої хо-њанд намуд. Ѓолиби Љоми "Оян-да ба ту вобаста аст!" соњиби сањ-мияи Лондон гардида, њайати онбарои сафар ба Британияи Ка-бир ва шиносоию тамрин бо ти-мњои машњури "Арсенал","Челсї", "Манчестер Ситї" њуќуќпайдо хоњанд кард.

Шоистаи тазаккур аст, ки да-стаи футболи хурди мактаб-ин-тернати №1-и шањри Душанбебори дуюм аст, ки тавассути инмусобиќа соњиби роњхат ба Сочимешавад. Ба ин дастаи муваф-фаќ пирўзї таманно дорем.

М.АБДУРАУФ,"Омўзгор"

4ВАРЗИШ

ЃОЛИБОН БА СОЧЇ МЕРАВАНД

ХХХУстод:- Хўш-ш, фарз кардем, дар

роњ ту ду халта ёфтї , ки даряке тиллосту дар дигарї - аќл.Кадомашро мегирї?

Донишљў:- Халтаи тиллоро!Устод:- Ман аќлро мегирифтам.- Ихтиёр доред устод. Ал-

батта, њар кас он чиро мегирад,ки ба он эњтиёљ дорад.

ХХХЭълон: донишљўён, аз шумо

эњтиромона хоњиш менамоем,ки мошинњоятонро ба њам на-здиктар гузоред, то устодон ба-рои гузоштани велосипедњоя-шон љой ёбанд.

ХХХЊафт нафар донишљў ба

ошхона даромаданд.- Як коса шўрбо, - хоњиш ме-

кунад яке аз онњо аз пешхиз-мат.

- Ва њафт чумча, - талаб ме-кунанд донишљўёни дигар.

ду дидаву дониста мефармо-ед, ки ман худро орою торо ди-њам?!

- Њозир барои гирифтаниљони ман Азроил меояд. Шоядвай зани оростаро дида, ошиќшаваду ба љои љони ман љонитуро бо худ барад, - љавоб додАфандї.

ХХХУстод њангоми имтињон аз

донишљўе мепурсад:- Ту дар дарсњои ман ишти-

рок мекардї? Ба назарам, мантуро бори аввал мебинам.

Донишљў посух мегўяд:- Ман њамеша дар дарсњои

шумо иштирок мекардам ва њў-ў, дар њамон курсї менишас-там.

Устод:- Аљиб, ту њафтумин до-

нишљў њастї, ки ин курсиро ни-шон медињї. Чї хел њафт касдар як курсї менишастаедуман намедидаам-а?!

ТАВАЉЉУЊ!Ба диќќати хатмкардагони

факултети химияи Донишгоњимиллии Тољикистон (соли 1973)расонида мешавад, ки 29 июнисоли 2013 вохўрии њамсабаќонбаргузор мегардад.

Макон: бинои асосии ДМТ.Замон: соати 10.00.Телефон барои маълумот:902-20-74-94; 918-87-03-85.

4ЭЪЛОН