№ 28 (11889)12-уми июли

соли 2013

Бењин фарди љањон омўзгор аст,Аз ў сарсабзу хуррам рўзгор аст

www.omuzgor-news.tjНАШРИЯИ ВАЗОРАТИ МАОРИФИ ЉУМЊУРИИ ТОЉИКИСТОН

ЊАФТАНОМА АЗ 20-УМИ ИЮЛИ СОЛИ 1932-ЮМ НАШР МЕШАВАД

ОМЎЗГОР Њамватанони азиз!Њозирини гиромї!Рўзи нуњуми июл моњи шарифи

Рамазон – моњи хайру эњсон, не-киву накўкорї, файзу баракат ва рањмату маѓфират фаро мерасад. Ба ин муносибат тамоми марду-ми шарифи Тољикистон ва њамаи шумо, њозирини муњтарамро са-мимона табрик гуфта, бароятон дар ин моњи муборак саломативу саодатмандї, сабру тањаммул ва матонату порсої орзу менамо-ям.Њадафи вохўрї бо шумо - на-

мояндагони ањли зиё, роњбарони вилоятњо ва шањру ноњияњо, кормандони бахши иљтимоии маќомоти иљроияи њокимияти давлатии вилоятњо ва шањру ноњияњо, љамоатњои шањраку дењот, кумитањои мањаллањо, инчунин ходимони ташкило-ту иттињодияњои диние, ки дар кишварамон фаъолият доранд, пеш аз њама, ташкили њарчи бењтари корњо дар самти њифзи манфиатњои милливу давлатї ва арзишњои фарњангиву динї барои боз њам устувор наму-дани вазъи муътадили имрўза ва пешгирї кардан аз њар гуна кўшишњои халалдор сохтани фа-зои динї ва сиёсии кишвар мебо-шад.Бинобар ин, ки аксари

мутлаќи мардуми кишварамон мусулмон њастанд, бо дарна-зардошти вазъи бисёр њассосу печидаи љањони муосир имрўз мехоњам бо арљгузорї ба дини мубини ислом ва арзишњои во-лои он таваљљуњи шуморо ба баъзе масъалањои муњими сиёса-ти давлат оид ба озодии виљдон ва анъанаву суннатњои миллиа-мон низ љалб намоям.Албатта, љойи ифтихор ва

хушнудист, ки арљгузории воќеї ба арзишњои миллї ва динї, ху-сусан, арзишњои дини мубини ис-лом ва эњёи суннатњои бењтарини таърихиву фарњангї ба мо мањз ба шарофати истиќлолияти давлатї муяссар гардид.Яъне истиќлолияти давлатї

барои дарк ва решадор гар-дидани худшиносии милли-ву динї ва озодиву ифтихори миллї шароит ба вуљуд овард. Ва дар навбати худ эњё ва њифзи арзишњои миллї њамчун оми-ли муњимтарини маънавї ба тањкими истиќлолияти давлатї мусоидат намуд.Натиљаи њамин аст, ки имрўз

љомеаи мо ба таъриху фарњанг ва ойину суннатњои миллии худ таваљљуњи бештар зоњир меку-над.Таваљљуњ ба суннатњои

таърихї ва фарњангиву динї аз љониби ин ё он халќ падидаи тасодуфї нест.Дар ин масъала мо љонибдори

гуфтугўи тамаддунњо ва муноси-бати дўстонаи фарњангњо буда, бори дигар таъкид менамоем, ки

њар як фарњанг арзиши нотакрор дорад, онро бояд эњтиром ва њифз намуд, инчунин инкишоф додани фарњанги худ њуќуќ ва вазифаи њар халќ аст. Фарњанги миллии тољикон дар њамбастагї бо арзишњои динии мо дар тўли њазору чорсад соли охир ташак-кул ёфтааст ва давлати дуня-вии мо ба ин даврони таърихї њамчун як љузъи таркибии таъ-рихи фарњанги миллї муносибат мекунад.Фарњанги исломии мо њамчун

љузъи фарњанги миллї бисёр љињатњои арзишманд ва зиндаги-соз дорад, ки истифодаи дурусту оќилонаи онњо метавонад барои эъмори љомеаи адолатпарвар ва њифзу тањкими сулњу амнияти умумї ва суботи сиёсии мамла-кат хизмат намояд.Солњои охир давлат ва

Њукумати Тољикистон љињати рушду инкишофи фарњанги исломии љомеа як силсила тадбирњоро ба анљом расонид.Мањз истиќлолияти давлатї

ба мо имкон дод, ки арзишњои милливу динии худро эњё на-муда, њуќуќу озодињои шахсии инсон, аз љумла њуќуќ ба озодии виљдонро њамчун арзиши олї эъ-тироф кунем ва кафолат дињем.Соњибихтиёрии давлатї дар

баробари бунёди давлати миллї, эњёи фарњанги миллї, сулњу су-бот ва вањдати миллї ба эњёи арзишњои динї ва ормонњои таъ-рихии миллат мусоидат кард.Бо маќсади гиромидошти

наќши махсуси мазњаби њанафии дини ислом дар инкишофи фарњанги миллї ва њаёти маъ-навии халќи тољик таљлил на-мудани 1310-солагии пешвои мазњабамон Имоми Аъзам ва соли бузургдошти ин шахсия-ти бузурги олами ислом эълон шудани соли 2009, баргузории њамоиши байналмилалии “Имо-ми Аъзам ва љањони муосир”, таљлили љашну санањои таърихии мутафаккирон ва шахсиятњои бузурги диниву фарњангии халќамон, аз љумла Мир Сай-

ид Алии Њамадонї, Мавлоно Љалолиддини Румї ва дигарон аз љумлаи иќдомоти зикршуда мебошанд.Илова бар ин, њамчун рўзњои

иди миллї таљлил гардидани идњои Рамазон ва Ќурбон, пой-тахти фарњанги исломї интихоб шудани шањри Душанбе, таъси-си Маркази исломшиносї дар назди Президенти мамлакат, до-дани маќоми давлатї ба Дониш-кадаи исломии Тољикистон ва як силсила тадбирњои дигар дар сатњи давлатї далели равшани гиромидошти фарњанги диниву мазњабиамон мебошад.Силсилаи чорабинињои

фарњангї ва таърихиву мазњабї њамчун омили муассири бунёди давлати миллї ба мо имкон дод, ки ба ниёзњои мухталифи љомеаи муосирамон њамчун миллати куњанбунёди дорои фарњанги асили сиёсиву динї ва адабиву ахлоќї љавоб гардонида, ба та-шаккули худшиносии миллии халќи Тољикистон ѓизои маънавї бахшем.Соњибихтиёрии давлатї ша-

роит фароњам овард, ки дар ба-робари эњёи арзишњои маънавию мазњабї њуќуќу озодињои динии шањрвандон дар низоми давлати демократї ва љомеаи шањрвандї ба таври назаррас њифз ва таъ-мин гардида, дар кишвар фазои озоди андешаи динї ба вуљуд оварда шавад.Бо супориши Роњбари дав-

лат нахустин маротиба кито-би Ќуръони карим бо забони тољикї дар се давра ба теъдоди умумии беш аз 200 њазор нусха аз чоп бароварда шуда, ройгон ба мардум таќсим гардид.Аз њисоби буљети давлат

ва Фонди эњтиётии Прези-дент дањњо миллион сомонї ба чопи китобњои илмї, ахлоќї ва эътиќодии фарњанги исломї људо гардида, садњо асарњои гаронбањои таърихї, ки асрњои дароз дар гўшаи фаромўшї мон-да буданд, аз љумла “Сањењ”-и Имом Бухорї, “Муснад”-и

Имоми Аъзам, “Эњёи улуми дин” ва “Кимиёи саодат”–и Имом Ѓаззолї ва дигар осори пурќимат чоп ва дастраси мар-думи мусулмони кишвар гардо-нида шуданд.Вале њамаи ин њанўз кам аст.

Аз ин лињоз, ба Кумитаи оид ба корњои дин, Академияи илмњои Тољикистон ва Шўрои уламои Маркази исломии Тољикистон супориш дода мешавад, ки тањия ва нашри осори бузургони гу-заштаамон, аз љумла мероси гаронбањои Имоми Аъзам, Имом Бухорї ва дигар шахсиятњои маъруфро њарчи бештар вусъат дињанд.Имрўз шумораи масљидњо

аз 17 адади замони шўравї ба беш аз чањор њазор расида, теъ-доди њољиёни кишвар аз 30 на-фар то ба 200 њазор афзоиш ёфт ва Тољикистон дар байни кишварњои Осиёи Марказї аз рўи теъдоди масљидњо вобаста ба шумораи ањолї ба маќоми ав-вал баромад.Имрўз њатто дар як ноњияи

Тољикистон дар муќоиса бо пой-тахти давлатњои исломї воба-ста ба теъдоди ањолї шумораи масљидњо бештар аст.Мисол, дар ноњияи Рўдакї

ё ноњияњои вилояти Хатлон ба 1600 нафар як масљид рост меояд, вале дар пойтахти баъзе давлатњои исломї барои аз 2 то 5 њазор нафар як масљид вуљуд дорад.Њоло ба маблаѓи зиёда аз 350

миллион сомонї дар пойтахти кишварамон бо истифодаи васеъ аз санъати меъмории миллиамон масљиди бузурге бунёд шуда ис-тодааст.Њамчунин имрўз барои адои

фаризањои динии пайравони мазњаби исмоилия њамаи шарои-ти зарурї муњайё гардида, дар пойтахти мамлакат – шањри Ду-шанбе Маркази исмоилия амал мекунад ва 83 нафар халифањои Вилояти Мухтори Кўњистони Бадахшон тибќи талаботи ќонун озодона фаъолият доранд.Дар замони сохти гузаш-

та доир ба ин масъалањо уму-ман ягон иќдомро амалї кар-дан ќариб, ки ѓайриимкон буд. Ин аст шарофату барака-ти соњибистиќлолї ва риояву татбиќи асли тањаммулгароии мазњаби њанафї.Албатта, афзоиши теъдоди

масољид ва иттињодияњои динї нишонаи равшани таъмини озо-дии эътиќод ва шароити мусоид барои рушди фарњанг ва ахлоќи динї мебошад.Њамзамон бо ин, беш аз њад

яктарафа рафтан ва барои њар як кўчаву паскўча, њар як мањаллаву гузаргоњ бе зарурат, аз рўи риё-ву худнамої бунёд намудани масољид ва љойњои ибодатї мета-вонад эњтимоли муноќишањои бе-маврид ва тафриќаандозиро дар

байни мусулмонон зиёд намояд ва ба вањдату суботи љомеа халал ворид созад, ки ин ба моњият ва рисолати муттањидкунандаи ис-лом ва дигар динњо созгор нест.Ба ёд овардани њукми ќуръонї

оид ба њодисаи масљиди Зирор дар замони пайѓамбари Худо ва бо дарназардошти такроршавии чунин фитнањо дар таърихи ум-мати исломї бисёр сабаќомўз мебошад. Ќуръони карим фар-мудааст: “Ва онњое, ки масљиди Зирорро, ки сабаби зиёну куфр ва тафриќаандозї миёни мусул-монон ва камингоњ барои онњое, ки ќаблан бо Худо ва паёмбари ў ба љанг бархостанд, ихтиёр кар-даанд ва сахт савганд ёд меку-нанд, ки љуз ќасди нек надоранд. Вале Худо гувоњї медињад, ки онон дурўѓгў њастанд”.Рисолати таърихии дин

вањдат ва суботи љомеа аст, на тафриќаандозї дар байни ум-мати мусулмон. Ба ин маънї Ќуръони карим мефармояд: “Ва шумо њама ба ресмони Худо чанг занед ва пароканда маша-вед”. Ё дар љои дигар таъкид ме-созад: “Эй мардум, ба дурустї, ки шуморо аз як марду як зан офаридем ва шуморо ќавмњо ва ќабилањо сохтем, то ба якдигар шиносо шавед”.Даъват ба муттањидї ва вањдат

дар дигар китобњои осмонї низ борњо таъкид шудааст, ки дар-ки мазмун ва муњтавои он дар шароити кунунї барои пай-равони њамаи динњо ањамияти аввалиндараља дорад.Воќеият гувоњи он аст, ки

истиќлолияти давлатї ба руш-ди фазои озодии эътиќод та-кони љиддї дод. Аммо ваќти он расидааст тањлил намо-ем, ки ин озодињои эътиќодї ва ин арљгузорињои мазњабї ба истиќлолияти давлатї, ба њувияти миллї ва суботи кишвар чї натиљањо додааст.Мутаассифона, ќиёс ва

натиљагирї аз њолати рушди фа-зои эътиќоди динї нигаронку-нанда аст.Ифротгарої ва таассу-

бу хурофот, коштани тух-ми кинаву адовати диниву мазњабї, маргталабињои динї, сўиистифодаи ислом бо ѓаразњои сиёсии гурўњиву шахсї ва дигар аъмоли номатлуб, ки имрўзњо ба тамоюли хатарнок табдил ёфта истодаанд, моро водор месозанд, ки дар ин самт тадбирњои ќатъї андешем.Тавре ки дар боло гуфтам, за-

моне, ки дар Тољикистон ягон маркази таълими динї вуљуд надошт ва њамасола фаќат ду нафар мадрасаи Бухороро хатм мекард, теъдоди њољиён ва масљидњо ангуштшумор буд, вањдату њамдигарфањмї, њурмату эњтироми волидайн ва калонсо-л о н ,

АРЗИШЊОИ МИЛЛИЮ ДИНИРО АРЉГУЗОРЇ МЕБОЯДСуханронии Эмомалї Рањмон, Президенти Љумњурии Тољикистон,

дар мулоќот бо намояндагони ањли љомеаи мамлакат

(Давомаш дар сањ.2)

шањри Душанбе,4 июли соли 2013

№ 28 12-уми июли соли 20132 ОМЎЗГОР РОЊНАМО

тањаммулгарої, тарбияи фар-занд дар рўњияи илмомўзї ва дигар амалњои нек хеле баланд буд.Вале имрўз бо 4 њазор

масљиду 6 мадраса, як гимна-зияву як донишкадаи исломї, беш аз 7 њазор нафар хатмкар-дагони муассисањои тањсилоти динии дохиливу хориљї ва 200 њазор нафар њољї дар љомеа хурофотпарастї ва ифротгарои-ву таассуб афзуда истодааст ва њатто зуњуроти бисёр хатарноки терроризм ба ќайд гирифта шу-дааст.Тибќи маълумот имрўз

зиёда аз 80 оила аз љумлаи шањрвандони мо дар минтаќаи Вазиристони Љумњурии Исло-мии Покистон ќарор доранд. Шумо маќсади ба он љо рафтани одамонро хуб медонед.Гузашта аз ин, баъзе

шањрвандоне, ки ба мартабаи њољї мушарраф шудаанд, даст ба љинояту ќонуншиканї мезананд.Масалан, танњо дар соли 2012

ва панљ моњи соли љорї 50 нафар њољиён љиноят содир кардаанд.Мо бо умед чандин мадраса

ва мактаби динї кушодем, ки фарзандони мо таълими дуру-сти динї гиранд, вале дањњо на-фари онњо ба љиноят ва амалњои террористї даст задаанд, модар ва падари тољик бо умед фар-зандонро ба кишварњои исломї ба тањсил равон кардаанд, вале љасади баъзе љавононро аз хориља оварданд ва баъзеи дигар бо љурми амалњои террористи-ву ифротгарої дар кишварњои хориљї, инчунин дар худи Тољикистон ба љавобгарї каши-да шудаанд.Вобаста ба чунин њодисањо

як масъаларо ба таври ќатъї хо-тиррасон месозам: онњое, ки ба чунин амалњои зишт даст меза-нанд ва низоми мусоиди љомеаи шањрвандиро сўиистифода ме-намоянд, бояд донанд, ки давлат дар баробари пешнињоди њуќуќу озодињо њамчунин вазифадор аст, ки риояи талаботи ќонунро назорат ва таъмин намояд.Дар баробари ин, бояд гуфт,

ки фарњанги динї дар кишвари мо танњо бо фарњанги исломї мањдуд намешавад.Имрўз дар Тољикистон дину

мазњабњои дигар низ мављуданд ва мо ба эътиќодоти диниву арзишњои фарњангии пайравони онњо арљ мегузорем.Зеро тањаммулгарої омили

мављудияти љомеаи шањрвандї, асли фарњанги динии мо ва асо-си таълимоти пири мазњабамон Имоми Аъзам буда, барои њамкорї ва муколамањои гу-стурдаи дину мазњабњои гуногун заминаи мусоиде ба њисоб мера-вад.Тољикистони муосир дар

асоси Конститутсия ва меъё-ри конститутсионии дунявияти давлат, инчунин бо истифода аз таљрибаи тањаммулгароии мазњаби њанафї эњтироми њаќќи мављудияти аќидаву андешањои дигари диниро дар мизони арзишњои умумибашарии озодии эътиќод роњандозї намудааст.Бо вуљуди он ки њамагї беш

аз як фоизи мардуми кишварро пайравони адёни ѓайриисломї ташкил медињанд, то имрўз дар Тољикистон 75 иттињодияи ди-нии ѓайриисломї љињати ќонеъ намудани талаботи эътиќодии пайравони онњо аз ќайди давлатї

гузаштааст.Ин нишондињанда имрўз нис-

бат ба аксари давлатњои пеш-рафтаи љањон баландтар аст. Тољикистон њамчун давлати демократї ва дунявї минбаъд низ ба пайравони адёни дигар дар доираи талаботи ќонун арљгузорї намуда, њамзамон таъ-

кид месозад, ки онњо низ њамчун шањрвандони комилњуќуќи кишвар дар баробари озодињои эътиќодї масъулияти ватандорї, риояи ќонуният, њифзи сулњу су-бот, амнияти кишвар ва вањдати миллиро ба дўш доранд.Таърих гувоњ аст, ки тамад-

дуни асили исломї дар њамаи давру замонњои рушду тараќќии худ њамеша тањаммулгаро буда, њамкориву муносибатњои њасана ва дўстонаи он бо фарњангу тамаддунњои дигар пайваста на-заррас буд.Ба андешаи олимони ис-

ломшиноси љањон мањз њамин њамдигарфањмии созанда, тањаммулгарої, муносибатњои дўстонаву њамзистиву њамкорї бо фарњангњои дигар ислом-ро њамчун фарњанги созанда муддатњо ба тамаддуни пешраф-таи љањонї табдил дода буд.Дар баробари ин, таљрибаи

бисёр кишварњои пешрафтаи љањон як нуктаро собит мена-мояд: мањз дунявият шароит фароњам меорад, ки фарњанги миллї бо арзишњои динї во-баста ба ниёзњои љомеа рушду такомул ёбанд ва шањрвандон расму ойинњоро озодона риоя карда, талаботи эътиќодии ху-дро ќонеъ созанд.Ин раванд, дар нињояти кор,

ба вусъат ёфтани љањонбинї ва баланд гардидани сатњи маъна-виёти мардум мусоидат мерасо-над.Имрўз барои мардуми му-

сулмони мо тамоми шароит муњайёст, ки озодона њамаи фаризањои диниро ба љо оранд. Касе ба масљидравию намозгузорї, рўзадорї ва њаљравии онњо монеъ намеша-вад. Яъне озодї њамин ќадар ме-шавад.Халќи Тољикистон баъд аз

соњиб шудан ба истиќлолият бо такя ба фарњанги миллї ва арзишњои умумибашарї роњи бунёди давлати соњибихтиёр, демократї, њуќуќбунёд ва дуня-виро пеш гирифта, муносибати оќилона ва њамкории судман-ди давлати дунявиро ба дин пазируфт, ки Конститутсияи Љумњурии Тољикистон асоси њуќуќии онро ташкил медињад.Бешубња, шинохти љойгоњи

дурусти дин дар фарњанг ва мафкураи миллї метавонад ба истиќлоли сиёсї ва тањкими асосњои давлати миллї му-соидат карда, яке аз омилњои муњими тањкими вањдати миллї, таќвияти суботу оромї ва амния-ту устувории љомеа гардад.Бинобар ин, мо њамеша

арзишњои диниро чун љузъи муњими фарњанги миллї пази-руфта, ба рушди онњо њамчун ва-силаи муассири тарбияи ахлоќї муносибат мекунем.Мояи ифтихор аст, ки милла-

ти куњанбунёди тољик дар баро-бари дигар халќњои мусулмон дар рушди фарњанг ва тамад-дуни исломї сањми арзанда ва барљаста гузоштааст.Чунонки шумо медонед, беш

аз 60 фоизи ањли суннат ва љамоат пайрави мазњаби Имоми Аъзам њастанд, ки асосгузори мактаби бузурги фиќњї мебошад.Хоља Муњаммад Исмоили

Бухорї дар олами ислом њамчун поягузори илми њадис эъти-роф гардида, асари ў “Сањењи Имом Бухорї” чун бузургтарин китоби динї баъд аз Ќуръони карим шинохта шудааст. Фар-зандони фарзонаи халќи тољик, аз љумла Муњаммад Љарири Табарї, Замахшарї, Мотурудї, Ќозї Абўлайс, Абўњафси Ка-бир, Умари Хайём, Шайхурра-ис Абўалї ибни Сино, Мавлоно Љалолуддини Румї, Наљмуддини Кубро ва Бањоваддини Наќшбанд дар рушди илму фарњанг ва тамаддуни исломї наќши бузург гузоштаанд.Мероси оламшумули оли-

мони машњури мо бахши асили фарњанги ѓании миллиамонро ташкил медињад. Аз ин лињоз, мо дар пешбурди сиёсати давлати соњибистиќлоламон дар баро-бари дигар унсурњои фарњанги миллї ба рушди фарњанги динї низ эътибори доимї медињем.Чунки мо мехоњем бо си-

мои хоси милливу фарњангии хеш љойгоњи худро дар љомеаи љањонї пайдо кунем ва дар он маќоми шоиста дошта бошем. Дар ин самт мо дастовардњои назаррас дорем ва дастгириву пуштибонї ёфтани ташаббусњои байналмилалии Тољикистон гувоњи мавќеи устувори мо дар љомеаи љањонї мебошад.Вале, мутаассифона, баъзе

гурўњњо ва доирањо ин сиёсати давлати моро дуруст дарк накар-да, мехоњанд фарњанги бой ва рангоранги гузаштаву имрўзаи халќи моро дар чорчўбаи арзишњои динї мањдуд созанд ё онро бо арзишњои эътиќодї ко-

милан муќобил гузоранд, ки ин иштибоњи мањз аст.Ин арзишњоро ба њељ ваљњ

набояд ба њам муќобил гузошт, баръакс онњоро тибќи талабо-ти замон ва манфиатњои миллї вусъат бояд бахшид.Фаромўш набояд кард, ки

тољикон таърихи исботшудаи беш аз панљњазорсола дошта, њанўз пеш аз зуњури ислом соњиби фарњанги асил ва анъанањои ќадимаи давлатдорї буданд.Њарчанд давлати тољикон дар

тўли асрњо борњо мавриди њамла ва фишори аљнабиён ќарор ги-рифта буд, вале ниёгони мо мањз ба шарофати забон ва фарњанги бузурги худ тавонистаанд анъанањои давлатдории хешро нигоњ доранд ё онњоро аз нав эњё намоянд.Бењуда нест, ки донишман-

дони аврупої фарњанги тоисло-мии мардуми тољикро ба ќатори фарњангњои мењварие ворид на-мудаанд, ки он дар ташаккул ва рушди фарњанги халќњои ди-гар таъсири амиќ гузошта, дар пешрафти фарњанги исломї низ наќши арзанда бозидааст.Њарчанд ки гузаштагони мо

баъд аз ќабули дини ислом ба муњити фарњангии исломї до-хил гардиданд, вале тавассу-ти забону фарњанг ва суннату анъанањои бостонии худ њувияти миллиашонро нигоњ доштанд ва бо роњи эњёву њифзи забони модарї ва анъанањои миллї тавонистанд давлатњои Саффо-риёну Тоњириён, баъдан давла-ти мутамаркази Сомониён ва сипас давлати Ѓуриёнро таъсис дињанд.Давлати муосири миллї дар

заминаи њифз ва рушди арзишњои миллї ва њувияти миллї арзи вуљуд карда метавонад.Дар замони љањонишавии

босуръат мо амнияти давлат ва љомеа, вањдати миллї, зинда-гии орому осуда ва устувории пояњои давлатдории миллиамон-ро њамон ваќт пурра таъмин кар-да метавонем, ки барои баланд бардоштани маърифати сиёсї ва худогоњиву худшиносии миллї пайваста саъю талош варзем ва кўшиш намоем, ки арзишњои ди-ниамон барои рушди давлатамон хизмат намоянд ва ба њаёти маъ-навии мо ранги тоза бахшанд.Мо бояд ба наслњои љавон, ки

идомадињандаи рисолати бузургу таърихии давлатдориамон мебо-шанд, пайваста таъкид намоем, ки аз таассубу хурофотпарастї ва ифротгароиву тангназарињои диниву мазњабї дур бошанд. Ин-чунин мо вазифадорем, ки њисси ифтихори миллї ва ватандўстиву мењанпарастии фарзандони ху-дро таќвият бахшем, то ки онњо арзишњои фарњанги ѓаниву ран-горанги гузаштаи миллати худро ќадр намоянд.Мо дар ин масъала аз таљрибаи

мусбати кишварњои мутамаддин низ бояд ибрат бигирем.Масалан, аксари мардумо-

ни аврупої то асри чањоруми мелодї, яъне то њукмрон гарди-дани дини насронї диёнатњои бисёрхудоии ориёї-аврупої до-штанд.Њамчунин юнониёну румиён

фарњанги ѓании илмиву фалсафї ва тамаддуни пешрафтае до-штанд, ки он дар муњити дини масењї заминаи асосии давраи Эњё дар Аврупо гардид.Имрўз мебинем, ки аврупоињо

фарњанги томасењии худро ин-

кор намекунанд ва ба кўшиши муќобилгузории ин ду зинаи рушду тањаввули фарњангї даст намезананд.То замони интишори ислом

гузаштагони халќи тољик низ дорои фарњангу тамаддун, дину оини бостонї ва соњибкитоб бу-данд. Бинобар ин, мо имрўз на-бояд ба сањифањои заррини таъ-рихи чандинњазорсолаи миллати худ аз рўи таассуб ё ноогоњии динї хати батлон кашем ва таъ-рихи гузаштаи халќи хешро ин-кор созем.Чунонки мушоњида мегар-

дад, баъзењо арзишњои бузурги ахлоќиву маънавии миллиро, ки дар ташаккул ва рушди фарњанги мардумї то имрўз наќши му-айянкунанда мебозанд, нодида гирифта, мехоњанд онњоро ба арзишњои динї муќобил гузо-ранд.Дар арафаи Наврўз баъзе

сару садоњо баланд шуданд, ки ин љашн моли фарњанги мо нест. Муаллифони чунин мавод набо-яд фаромўш кунанд, ки баръакс Наврўз яке аз љашнњои воќеан ва табиатан милливу мардумии мост ва бо ягон дину мазњаб му-носибат надорад.Чунин муносибати ѓаразноку

кўтоњназарона ба арзишњои миллї, ки таърихан ќадимтар буда, омили муњими худшиносии афроди љомеа мебошанд, пояњои фарњанги давлатдории миллиро, бешубња, халалдор месозад.Мо набояд аз ёд барорем,

ки миллати мо кї буд ва тўли таърихи чандинњазорсолаи худ чї корњоро кардааст. Зеро фаромўш кардани таърихи пур-шарафи халќ, дар нињояти кор, ба нестшавии рўњи миллат бурда мерасонад.Бузургони илми сиёсат бењуда

нагуфтаанд: «Барои он ки мил-латро нест кунї, бояд ўро аз решањои таърихиаш, аз љумла забону фарњангаш људо созї».Ман доим таъкид мекунам, ки

ваќте забону фарњанги халќ аз байн рафт, давлат низ худ ба худ аз байн меравад. Таърих чунин мисолњоро бисёр медонад.Аз ин рў, муносибат ба таъ-

рихи фарњанг, ба таърихи та-факкури динии миллат ва расму оинњои милливу динї низ љузъи сиёсати давлатї дар соњаи дин буда, бояд дар чањорчўби илм ва асли дунявият њаќиќатнигорона арзёбї гардад.Ман дар суханронињои худ аз

минбарњои созмонњои бонуфу-зи байналмилаливу минтаќавї чандин маротиба иброз дошта будам, ки мо ба дини муби-ни ислом чун ба як сарчашмаи асосии маънавї ва рўњониву ахлоќї эњтиром мегузорем, зеро ислом ба яке аз рукнњои муњими љањонбинї, маънавиёт ва ахлоќи љомеаи мо табдил ёфтааст.Аз ин нуќтаи назар, мо

бояд дини мубини исломро аз тафриќаангезї ва олудашавї бо ифротгарої њифз намоем, љавњар ва чењраи њаќиќии маъна-вию ахлоќї ва тањаммулгароии онро ба мардум ва махсусан ба насли љавонамон нишон дињем ва дар тарбияи ахлоќиву маъна-вии онњо аз арзишњои исломї ис-тифода намоем.Барои давлатдории муосири

мо иттињоди тамоми мардуми кишвар ва дар асоси он ташаккул ва инкишоф додани њувияти яго-наи миллї сарчашма ва омили

АРЗИШЊОИ МИЛЛИЮ ДИНИРО АРЉГУЗОРЇ МЕБОЯД(Аввалаш дар сањ.1)

(Давомаш дар сањ.3)

Суханронии Эмомалї Рањмон, Президенти Љумњурии Тољикистон,дар мулоќот бо намояндагони ањли љомеаи мамлакат шањри Душанбе,

4 июли соли 2013

№ 28 12-уми июли соли 2013 3ОМЎЗГОР РОЊНАМО

муњими пешравии Тољикистон ба њисоб меравад.Ба њама маълум аст, ки

аксарияти кулли мардуми Тољикистон, аз лињози эътиќоди динї мусулмон мебошанд ё њувияти фарњангии худро ба он алоќаманд мењисобанд.Аз ин рў, мо нисбат ба таќдири

диндорї, озодии имону эътиќод ва инчунин масъалаи ташаккул ва рушди њувияти динии мар-дум бетараф буда наметавонем. Алалхусус дар шароите, ки дар баъзе кишварњои исломї раван-ди сиёсисозии ислом ва алангаи низоъњои таърихиву мазњабї ављ гирифта, хатари тавсеаи он ба тамоми олами ислом тањдид дорад, мо бояд тозагии мазњаби худро нигоњ дорем ва зиракии сиёсиамонро таќвият бахшем.Мардуми мо бояд хуб дар ёд

дошта бошанд, ки мудохилаи берунї ба ин равандњо барои љомеа чї оќибатњои фољиабор дорад. Аз ин рў, бояд њамеша њушёру зирак бошанд.Дини мубини ислом мардум-

ро ба вањдату иттифоќ даъват карда, тафриќаву низоъро ма-заммат менамояд ва онро илла-ти кинаву адоват ва заъфу пой-бандии мусулмонон аз дигарон мешуморад. Худованди мутаъол дар Ќуръони карим шахсони тафриќаандозро мањкум намуда, паёмбари худ ва уммати ислом-ро барои дурї љустан аз онњо њидоят менамояд.Дар ин хусус Ќуръони карим

чунин мефармояд: «Дар њаќиќат касоне, ки динашонро парокан-да сохтанд ва гурўњ- гурўњ гар-диданд, ту њељ робитае ба онњо надорї ва корашон танњо ба Ху-дост. Он гоњ ба он чї анљом ме-доданд, огоњашон хоњад кард».Дар њадиси Расули Худо низ

омадааст: «Бар шумо ягонагї ва парњезгорї аз тафриќа вољиб ме-бошад».Эњтиром намудани арзишњои

милливу динї ва арљгузорї ба онњо яке аз самтњои муњими сиё-сати давлати Тољикистон аст. Дар баробари ин, мо бояд стра-тегияи муносибати давлат ва динро дар мизони манфиатњои мардуми кишвар, њуќуќ ва озодињои эътиќодии онњо ва муњимтар аз њама, ба хотири ам-нияту соњибихтиёрии миллї дар доираи Конститутсия пайгирона такмил дињем.Мутаассифона, њикмат ва

моњияти ин њаќиќатро на њама дуруст дарк мекунанд. Баъ-зе ашхос ва гурўњњои муайян аз њуќуќу озодињои демократї сўиистифода намуда, мехоњанд ѓаразњои сиёсии худро аз мавќеи дин асоснок созанд.Онњо њамчунин бо даъвоњои

њимояи њуќуќ ва манфиатњои мусулмонон, њифзи асо-лат ва њувияти динї байни шањрвандони кишвар тухми тафриќаву низоъ кошта, ба маф-кураи љавонон таъсири манфї мерасонанд, суботи љомеа ва ам-нияти давлатро халалдор месо-занд ва њатто мехоњанд маљрои инкишофи љомеаро таѓйир дињанд.Онњо натанњо мухолифи та-

лаботи ќонуни давлат ва ахлоќи љомеа амал менамоянд, инчунин таъкидњои ќуръониро рољеъ ба он, ки “фитна бадтар аз ќатл аст”, дарк намекунанд.Чунин ашхос сиёсати

тањаммулгароёнаи давлат ва тар-

бияи рўњияи миллиро аз тариќи эњтиром гузоштан ба меросу анъанањои таърихии халќамон як навъ амали парастиши ниёгон ва беэътиної ба ислом ќаламдод мекунанд.Мутаассифона, баъзе шах-

сони содда ва зудбовар фиреф-таи суханони дурўѓини чунин бадхоњону бадандешон меша-ванд. Каломи осмонии Худован-ди якто - Ќуръони азимушшаън мўъминонро огоњ кардааст, ки ба гуфтањои фосиќону мунофиќон бовар накунанд.Чунончи Худованд дар ояти

6 сураи “Њуљурот” мефармояд: “Эй касоне, ки имон овардаед, агар фосиќе бароятон хабаре

овард, тањќиќ кунед, мабодо аз рўи нодонї ба мардуме осеб би-расонед, он гоњ аз коре, ки карда-ед, пушаймон шавед”.Ман бо камоли масъулият

мегўям, ки давлати Тољикистон ба њамаи динњо эњтиром мегу-зорад, вале ба хотири таъми-ни амният ва оромиву суботи љомеа пеши роњи њама гуна људоиандозиву тафриќаангезиро ќотеъона хоњад гирифт.Мо бояд хуб дар хотир дошта

бошем, ки давлати демократї ва дунявї њуќуќу озодињои шахсї ва эътиќодиро эътироф меку-над ва кафолат медињад, вале ин њуќуќу озодињо касеро аз масъу-лият дар назди ќонун ва неъмати истиќлолияти давлатї, таърихи миллат ва дигар манфиатњои миллат ва давлати Тољикистон озод намесозад.Њама гуна њуќуќ ва њама

гуна озодињо аз чањорчўби муќаддасоти миллї, ки Кон-ститутсия ва санадњои њуќуќи байналмилалї эътироф карда-анд, берун баромада наметаво-над.Ин мазмун дар ќонунгузории

аксари давлатњои мутамад-дини миллї дарљ шудааст ва Тољикистон низ њамчун узви љомеаи љањонї ва давлати мустаќили миллї берун аз ин воќеият ќарор дошта наметаво-над.Хушбахтона, аксари мутлаќи

мардуми кишварамон љонибдори ин сиёсат њастанд, зеро хуб медо-нанд, ки ин ба манфиати миллат ва давлат аст.Конститутсияи Тољикистон

асли људо будани ташкилотњои

диниро аз давлат њатмї шу-морида, татбиќи онро барои пешгирї намудани мудохилаи манфиатњои сиёсиву ѓаразноки шахсї ва гурўњї ба озодии эътиќод шарти муњими таъмини њуќуќи конститутсионии одамон ба озодии виљдон мењисобад.Ба таври сунъї сиёсикунонии

ислом дар масири таърих барои тамаддуни исломї ва мардуми мусулмон оќибатњои фољиабор овардааст. Аз таърих медо-нем, ки сўиистифода кардан аз дини ислом барои расидан ба ѓаразњои сиёсї ва мансабхоњї ба задухўрдњои шадиди мазњабї ва хунрезињо сабаб шудааст.Баъзењо људо будани

иттињодияњои диниро аз давлат њамчун тазод байни асли дуня-вият ва дин маънидод карда, бо њамин роњ масъаларо ба мардум нодуруст шарњ медињанд ва чу-нин мешуморанд, ки гўё давлат динро аз њаёти љомеа берун ме-карда бошад, ки ин комилан ха-тост.Њол он ки давлат ба дин

њамчун як рукни асосии фарњанги миллї муносибат карда, онро на танњо аз њаёти иљтимоии шањрвандони худ дур насохтааст, балки дар бахшњои фарњангї, маънавию ахлоќї ва иљтимої бо созмону иттињодияњои динї њамкории наздик дорад ва ин яке аз хусусиятњои асосии модели давлати дунявии мо мебошад.Дини мубини ислом дар ба-

робари рушду такомули ни-зоми фарњангиву маънавї дар љањонбинии бисёр халќу миллатњо наќши муассир гузош-тааст.Вале фаромўш набояд

кард, ки арзишњои маънавию ахлоќии исломї дар тўли таъ-рихи мављудияти худ бар асари омилњои сиёсї борњо зери хатар мондаанд.Аммо донишмандон ва мута-

факкирони динї њамеша кўшиш мекарданд, ки мардумро ба роњи рост ва маърифати воќеии исло-ми муътадил рањнамої кунанд.Аз ин лињоз, ба олимон ва

ходимони дини мо зарур аст, ки барои таъмини амну осои-ши кишварамон бо истифода аз имкониятњои фикриву зењнии хеш дар њалли масъалањои му-брам сањм гиранд, њамон тавре ки дар ваќташ пири мазњабамон

Имоми Аъзам ва шогирдо-наш мардумро ба амалњои нек, тањаммулгарої ва субот даъват мекарданд.Вобаста ба ин, хотирни-

шон месозам, ки анљом додани корњои љиддии тањќиќотї доир ба маќом ва наќши ислом дар љомеаи муосир на танњо масъа-лаи сирф илмї, балки иќдоми дорои ањамияти муњими амалї мебошад.Њарчанд ин масъала дар на-

зари аввал сода менамояд, аммо дар асл бисёр мураккабу печида ва њассос аст. Вале чунонки ме-бинем, дар ин самт то њанўз кори назаррасе анљом дода нашуда-аст.Аз ин рў, Маркази

исломшиносї, институтњои марбутаи Академияи илмњои Љумњурии Тољикистон, кафедрањои љомеашиносии мактабњои олї ва њамаи олимо-ну донишмандони соњаро зарур аст, ки корњои тањќиќотиро дар ин самт вусъат бахшида, ба ањли љомеа асарњои тањлилии илмї пешнињод намоянд.Такроран хотиррасон ме-

кунам, ки масъалаи хусусияти ифротгарої касб кардани баъ-зе равияву њаракатњои исломї имрўз ба яке аз мушкилоти љиддии олами ислом мубаддал гардидааст ва таъсири онро мо дар кишвари худамон низ эњсос мекунем.Дар панљ моњи соли љорї дар

кишвар 32 њодисаи ифротгарои-ву террористї ба ќайд гирифта шудааст.Љойи таассуф аст, ки имрўз

љањони ислом гирифтори низоъњои ќавмї ва мазњабиву мафкуравї гаштааст.Муборизањои геополитикї,

аз як љониб ва мухолифатњои ќавмиву мазњабї аз љониби ди-гар, дар ќолаби муборизањои сиёсї тобишњои гуногуни динї гирифтаанд. Дар заминаи њамин муборизањо дар олами ислом њизбу њаракатњои диниву сиёсї њамчун василаи амалисозии манфиатњои геополитикиву ќудратљўёнаи давлатњо фаъол шудаанд.Вобаста ба ин, борњо гуфта

будам ва боз таъкид менамоям, ки ифротгарої ва терроризм дин, мазњаб ва миллат надорад ва бо ин зуњуроти нангин омех-та кардани ислом кори нодуруст аст. Мубориза бо экстремизм, терроризм ва љинояткориро њаргиз чун мубориза бар зидди дин муаррифї набояд кард.Зарур аст, ки ба истифодаи ис-

лом бо чунин маќсадњои зишт роњ дода нашавад ва љинояткорону ифротгароён барои амалњои љинояткоронаашон дар назди ќонун љавоб гўянд.Дар ин росто, байти

машњуреро дар хотир бояд дошт, ки мегўяд:Ислом ба зоти худ надорад

айбе,Њар айб, ки њаст, дар

мусулмонии мост.Бузургтарин хатарњое, ки ба

љомеаи муосир тањдид доранд, таассубу ифротгарої, терро-ризм ва бо маќсадњои ѓаразноки гурўњї ба тарзи сунъї сиёсї на-мудани ислом аст.Њимояи ислом аз ин зуњуроти

номатлуб танњо кори маќомоти давлатї нест, балки вазифаи асо-сии иттињодияњои динї, Марка-зи исломии Тољикистон, Шўрои уламо ва њар як донишманди

улуми исломї низ мебошад. Зеро касе њаќќи сўиистифода аз эътиќод ва эътимоди динии мо ва махлутгардонии онро дар муборизањои шахсиву сиёсї на-дорад.Ифротгарої ва таассуб дар

њар шакл ба њар миллату дав-лат ва дину эътиќоди мардум хатари зиёд дорад. Њоло чунин расм шудааст, ки зуњури таассу-бу ифротгарої ва терроризмро бештар ба бекорї ва бенавоиву камбизоатї нисбат медињанд.Албатта, мо мефањмем, ки

фаќру бекорї барои зуњури ифротгарої ва терроризм дар тамоми љањон шароити мусоид ба вуљуд меоварад, вале бояд гуфт, ки мудохилаи хориљї бо истифода аз сатњи пасти саводу фарњанг ва маърифати дунявию динї, нохудогоњї, бетараф будан нисбат ба арзишњои волои мил-ливу динї дар замони муосир аз омилњои асосии пайдоиш ва шиддат гирифтани ифротгарої гардидааст.Мутаассифона, масъулони

сохтору маќомоти давлатї, хо-димони дин ва онњое, ки дони-ши динї доранд, ба ин масъала на њамеша бо љиддият машѓул мешаванд ва баъзе мавридњо дар рафъи ин камбудињо камфаъолиятї ё њатто бепарвои-ву бетарафї зоњир менамоянд.Љомеаи мо љузъи

људонашавандаи љомеаи љањонист ва таъсири љараёнњои ифротии навзуњур тавассу-ти шабакаи интернет ва дигар воситањои иттилоотї ба шуури баъзе љавонони ноогоњи мо низ эњсос мегардад.Як ќисми љавонон дар

пайравї аз њамин андешањои ифротї њатто арзишњои милли-ро аз нигоњи мањдуди худ ширку бидъат эълон кардаанд.Таљрибаи кишварњои пеш-

рафтаи љањон ба таври возењ со-бит месозад, ки мањз рушди илму технологияњои муосир асос ва шарти муњимтарини пешрафти иќтисодиёту иљтимоиёт ва ба-ланд бардоштани сатњу сифати зиндагии мардум мебошад.Бинобар ин, моро низ зарур

аст, ки ба рушди иќтисодиву технологии кишварамон, тараќќиёти илму маориф, тар-бияи кадрњо ва њарчи беш-тар љорї кардани техникаву технологияњои муосир диќќати махсус дињем.Вобаста ба ин, бояд таъ-

кид намуд, ки муассисањои тањсилоти динї дар бароба-ри таълими динї омўхтани забонњои хориљї, аз худ карда-ни технологияњои иттилоотї ва омўзиши ихтисосњои гуногуни дигарро низ ба роњ монанд.Дар иртибот бо ин, мехоњам

таваљљуњи шуморо боз ба як масъалаи муњими суннатии њаёти љомеа љалб намоям. Дар фарњанги мусулмонии марду-ми Осиёи Марказї шахси доно, порсо ва тањсилоти динидош-таро «мулло» мегўянд. Имрўз бошад, њар касеро, ки либоси рўњонї мепўшад, сарфи назар аз сатњи саводнокї ва таќводорияш “мулло” меноманд.Чун сухан доир ба либоси

ходимони дин рафт, мехоњам як нуктаро таъкид созам. Ба фи-крам, имрўз ваќти он расидааст, ки имомхатибони масљидњои љомеъ, ки масъулияти баландро дар тарбияи диниву ахлоќии

АРЗИШЊОИ МИЛЛИЮ ДИНИРО АРЉГУЗОРЇ МЕБОЯД(Идома аз сањ.2)

(Давомаш дар сањ.4)

Суханронии Эмомалї Рањмон, Президенти Љумњурии Тољикистон,дар мулоќот бо намояндагони ањли љомеаи мамлакат шањри Душанбе,

4 июли соли 2013

№ 28 12-уми июли соли 20134 ОМЎЗГОР РОЊНАМО

мардум ба уњда доранд, бояд худашон аз назари ботиниву зоњирї ва албатта, аз лињози са-воду дониш ва ахлоќу маънавиёт дар љомеа намуна бошанд.Имрўз расм шудааст, ки баро-

бари унвони «мулло»-ро соњиб шудан баъзе шахсон ба амалњое даст мезананд, ки ќонуншиканї ва љинояткорї њисоб шуда, ному мартабаи шахси диндор ва му-сулмонро доѓдор месозад.Масалан, ба ќарибї дар

ноњияи Бохтари вилояти Хатлон љинояте содир шуд. Шањрванд Абдурањмонов Љаббор бо лаќаби “Мулло Љаббор” 7 нафар љавононро гумроњ намуда, ба онњо талќин кардааст, ки корман-дони маќомоти њифзи њуќуќро кўрхат мекунад ва касе аз корњои анљомдодаи љинояткорон огоњ намешавад.Дар натиљаи чандин ама-

ли љинояткорї тавассути ин љавонони гумроњ, ки мулло ба онњо роњбаладї намуда-аст, молу амволи шањрвандон ба маблаѓи ќариб ду миллион сомонї дуздида шуда, аз љониби иљрокунандагони љиноят ба мул-ло ба маблаѓи ќариб дусад њазор сомонї музд пардохта шудааст.Чанд сол пештар Собир Гиёе-

ви 34-сола сокини ноњияи Восеъ, ки ўро мардум бо лаќаби “Мул-ло Собир” мешиносанд, бо як зан издивољ мекунад ва пас аз чанд муддат духтари хурдсоли ин занро, ки аз ў 27 сол хурд, яъне ноболиѓи 12-сола мебошад, ба никоњи худ дароварда, ба њамин роњ љиноят содир кардааст ва аз рўи парвандаи ў њоло тафтишот рафта истодааст. Ўро имомха-тиби масљиди панљваќтаи дењаи Навободи њамин ноњия Хўљамов Ќурбонназар никоњ кардааст.Њолати дигари ба љинояти

нанговар даст задани шахси до-рои мартабаи њољї дар ноњияи Рўдакї ба ќайд гирифта шудааст, ки бо роњи фиреб ноболиѓонро дар хонаи истиќоматии худ ба майнўшї љалб намуда, дар њолати мастї бо роњи зўроварї ба номуси зани тољик гурўњї таљовуз намудаанд, ки аз ин ама-ли нафратовар як зани боиффат бадном гардидааст.Моњи феврали соли љорї дар

ноњияи Рўшон шањрванд Арда-боев Собир бо лаќаби “Шайх Собир” дастгир шуд, ки якљо бо шахси ќаблан ду бор судшуда 20 килограм маводи мухаддирро аз Афѓонистон ба Тољикистон интиќол додааст.Мисоли дигар. Ањроров

Мирѓиёс сокини шањри Иста-равшан худро ба мардум њамчун домуллои табиб муаррифї карда, нисбати як зани бемор њаракатњои бадахлоќона содир намудааст ва тибќи Кодекси љиноятї аз озодї мањрум карда шудааст.Ё худ дигар сокини шањри

Истаравшан Султонов Дилшод низ худро чун домуллои табиб муаррифї карда, дар муноси-бат бо як зани бемор, ки аз ў ќариб 20 сол љавон аст, ба раф-тори бадахлоќона роњ дода, тибќи ќонун ба маблаѓи 18 њазор сомонї љарима карда шудааст.Шањрванд Ашўров Мусаям

сокини ноњияи Рашт дар хонаи истиќоматии худ дар шањри Ду-шанбе дар њолати ѓайрисанитарї ба таълими ѓайриќонунии ноболиѓон машѓул шуда, яке аз шогирдони худро барои азхуд на-

кардани сабаќ бо роњи сўзонидан бо дарзмол љазо додааст.Ё ин, ки Пардаев Шералї

сокини ноњияи Ёвон, ки ду бор бо гуноњи нашъаманди-ву нашъаљаллобї ва ќаллобї мањкум шудааст, баъди озод шудан аз мањбас дар шањри Вањдат ва ноњияи Файзобод худро ба одамон њамчун таби-

би бисёр беморињо, аз љумла табиби беморињои нобиної, безурётї ва бисёр беморињои ди-гар муаррифї карда, инчунин бо муллогї ва фолбинию љодугарї машѓул шуда, молу пули зиёди мардумро азхуд кардааст, дар њоле, ки худаш то њанўз гириф-тори бемории нашъамандї ме-бошад.Дар робита ба масъалањои

зикршуда, ба Кумитаи оид ба корњои дин ва Маркази исло-мии Тољикистон супориш дода мешавад, ки ба масъалаи тоза-гии симои ахлоќиву маънавии ходимони дин эътибори љиддї дињанд ва њамзамон бо ин, то охири соли равон сару либоси намунавии хатибони масљидњои љомеъро бо таљассуми унсурњои фарњанги миллї ќабул намуда, курсњои бозомўзии хатибонро тавассути љалби олимону до-нишмандони соња дар дохил ва хориљ роњандозї намоянд.Мулло дар њар сурат, агар аз

ањли савод ва таќво бошад, на-бояд аз дин истифодаи моддї кунад ва динро воситаи касб дар зиндагии худ ќарор дињад. Ќуръони карим возењан мегўяд, ки намунаи диндории њаќиќї адои рисолат ва иљрои вољиботи динї барои њар як муъмин, хоса-тан ходимони масљидњо њамчун ибодат барои ризои Худост ва подоши он низ дар дасти Пар-вардигор мебошад.Худованд дар сураи Њуд, ояти

29-уми каломи осмонии худ ме-фармояд: “Эй ќавми ман, барои ин рисолат подоше аз шумо дар-хост намекунам. Подоши ман љуз бар уњдаи касе, ки маро офа-ридааст, нест. Пас оё намеанде-шед?”.Дар ислом бо мењнати њалоли

худ рўзї ёфтан суннату пешаи пайѓамбарон, намунаи олии пайравї кардан ва шарафи бу-зурги диндорист.Ислом мењнати њалолро

асл ва арзиши олї мењисобад. Муњимтар аз њама, шарафу ка-ромати инсонро ба мењнат мар-бут дониста, одамро ба сўи касби муносиб ташвиќ ва тарѓиб меку-над. Баракати Худо ба њаракати бандагон вобастагї дорад.Дар ислом пешаеро касб

кардан фарз аст; танњо мењнат рўзии инсонро таъмин намуда,

гадоиро аз байн мебарад, ода-монро аз њамдигар бениёз ва дар як ваќт ќобилияту тавоноии дастаљамъии онњоро афзун месо-зад.Њама пайѓамбарону бузур-

гони дин касбу њунаре доштанд ва тавассути ранљу зањмат нон мехўрданд. Њазрати Довуд њангоми вохўрї бо як кафшгар

гуфтаанд: “Эй мард! Кор кун ва бихўр, зеро Худованд касеро, ки кор кунад ва бихўрад, дўст до-рад.” Расули акрам аввал шуѓли чўпонї доштанду баъд тиљорат кардаанд ва Имоми Аъзам низ тиљорат кардаанд.Мо аз зиндагиномаи ин

шахсиятњои барљаста медонем, ки онњо аз музду фоидаи њалоли худ ба њазорон нафар ниёзман-дон кўмак кардаанд. Дењќонии Мавлоно Яъќуби Чархї ва му-даррисии Имом Ѓаззолї њар яке мактаби бузурги зањматкашї, покизагї ва ризќи њалолро ме-монад, ки барои имрўз манбаи сабаќомўзист. Аз ин рў, ходи-мони динро зарур аст, ки дар баробари дониши динї гириф-танашон касби муайянеро барои дарёфти ризќи њалол азхуд на-моянд.Њозирини гиромї!Дар баробари он ки мо аз на-

зари ислом ба омўзиши касбу њунар арљгузорї менамоем, на-бояд аз ёд барорем, ки имомха-тибони масљидњои љомеи киш-варамон дар баробари ќишрњои мухталифи љомеа дар кори тар-бияи маънавию динии мардуми Тољикистон наќши бориз до-ранд.Таљрибаи кишварњои мусул-

моннишин таърихан дастгирии молиявии давлатии онњоро эъти-роф ва таъмин кардааст.Аз ин хотир супориш дода ме-

шавад, ки Вазорати молия, Ку-митаи оид ба корњои дин якљо бо дигар сохторњои марбута доир ба муќаррар кардани маоши рас-мии имомхатибони масљидњои љомеи кишвар аз моњи январи соли 2014 чораљўї намоянд.Имомхатибон ва уламои динї

бояд, пеш аз њама, худашон на-мунаи ибрат бошанд, сатњи до-нишу маърифати худро мунтазам баланд бардоранд, љонибдори пешрафту тараќќиёт ва ташаб-бускори амалњои неку созанда ба хотири ободии Ватан бошанд. Зеро чунонки имрўзњо, яъне дар замони пешрафти кайњонии илму технология аз њаёти баъзе кишварњои исломї мушоњида мекунем, бе омўзиши илму тех-нология давлат тараќќї намеку-над, рушд намеёбад ва зиндагии мардум бењ намешавад.Баръакс, ходимони дин ва

шахсиятњои рўњонї дар њар як суњбату амри маъруфи худ бояд љавононро дар баробари риояи ахлоќу одоби њамидаи инсонї ба омўхтани илму дониш, азхуд кар-дани касбу њунарњои замонавї, омўхтани забонњои хориљї, њисси ватандўстї ва обод карда-ни Ватан даъват намоянд. Ин аз вољиботи динї ва ќарзи инсонии онњост.Зеро љавонони мо њар ќадар

босаводу соњибмаърифат, соњиби касбу њунар ва огоњу до-нишманд бошанд, ояндаи Ватан њамон ќадар обод мешавад ва нерўмандии давлат меафзояд.Њамчунин дар хотир бояд

дошт, ки Худованди мутаъол омўхтани илмро њам ба марди мусулмон ва њам ба зани мусул-мон фарз гардонидааст.Яке аз сањобањои паёмбари

киром фармудааст «...Талаби илм ибодат аст, такрори илм тасбењ аст, омўзонидани илм ба-рои касе, ки намедонад, садаќа аст, худро ба илм бахшидан ин ќаробат ба Худованд аст. Роњи омўзиши илм роњи љаннат аст…»Имом Ѓаззолї дар «Эњёи улу-

ми дин» менависад: «Чизе, ки ин-сонро аз бањоим, яъне њайвонњо фарќ мекунонад, илм аст.»Дар асри нави њазорсолаи

сеюм дунё дигар мешавад ва инсоният њар рўз кашфиёту их-тирооти нав мекунад, тайёраи бесарнишин ва автомашинаи беронанда месозад, вале мо бо масъалањое саргардон њастем, ки салла чї гуна бошаду љомаро чї гуна бояд пўшид. Гўё дар љомеа мушкилоти дигар вуљуд надо-шта бошад.Мо набояд гузаштаи таъри-

хиро фаромўш кунем, ки њамин зоњирбиниву зоњирпарастї уммати исломро аз пеш-рафту тараќќиёт боздошта, ќаламравњои мусулмоннишин-ро пойбанду асири давлатњои мутараќќї гардонида буд. Дар њоле ки мусулмони тањсилкарда бояд љавњари таълимоти Каломуллоњро доир ба хондан ва талаби маърифат, яъне омўхтани илму дониш, њифзи марзу бум ва ба воситаи кашфиёту ихтироот ободу пешрафта гардонидани Ватан сармашќи зиндагии худ ќарор дињад.Њамчунин ба хотир биёрем,

ки тамаддуни ислом дањњо нафар олимони бузургро дар риёзиёт, улуми табиї, физика, нуљум ва ѓайра ба камол расонида буд.Гузашта аз ин, фаромўш наку-

нем, ки аввалин ояти вањйшудаи Худованд ба расулаш бо кали-маи “бихон” оѓоз мешавад, яъне “бихон ба номи Парвардигорат, ки љањонро офарид”.Вобаста ба ин, андешањоеро,

ки чанде пештар гуфта будам, бори дигар хотиррасон ва таъкид месозам, ки хурофот ва таассубу ифротгарої љањолат ва торикист ва ба мардуми Тољикистон танњо бадбахтї меорад, на чизи дигар.Сабаби асосии ин омилњои

манфї бесаводї ва дур шу-дан аз илм аст. Бинобар ин, ба њамаи ходимони динї ва уламои исломї мурољиат карда, бори ди-гар таъкид менамоям, ки ба мак-табхониву илмомўзии љавонону духтарон монеъ нашавед.Њамчунин як масъалаи

муњимро фаромўш накунед, ки ваќте афроди миллат бесавод мемонанд, дар љомеа торикї до-ман пањн мекунад ва мардум дар

љањли мураккаб ќарор мегирад. Дар робита ба ин, фармудаи паёмбари исломро аз хотир на-бароред, ки гуфтааст: “Он, ки дар роње равад ва дар он илмеро љўяд, Худованд барои ў роње ба сўи бињишт омода мекунад”.Бинобар ин, бори дигар

таъкид месозам, ки ба илму донишомўзии љавонон монеа эљод накунед ва ба ризќу рўзии онњо зомин нашавед. Агар љавонони мо илм ва касбу њунар нагиранд, оянда давлатро кї соњибї мекунад? Кї Ватанро обод месозад? Кї роњу нерўгоњ бунёд мекунад? Кї корхона месо-зад? Кї кашфиёту ихтироъкорї мекунад? Илму маориф, тиббу фарњанг, саноату кишоварзї ва умуман зиндагии давлат ва љомеаро кї идора мекунаду пеш мебарад?Вобаста ба ин, хотирни-

шон менамоям, ки акнун баъди дастаљамъона сохтани масљидњо мо бояд мактабу беморхонаву дармонгоњ, наќбу роњњои мо-шингард ва корхонањои саноатї созем, яъне Ватанамонро обод кунем ва зиндагии мардумро аз имрўза бењтару хубтар гардо-нем. Аз фурсат истифода наму-да, мехоњам таваљљуњи шуморо ба як масъалаи муњими ахлоќї, ки дини мубини ислом ва динњои љањонї иљро ва риояи онро аз вољиботи имонї ва инсонии пай-равонашон эътироф кардаанд, љалб намоям.Ин масъала рањму шафќат

ва дастгирии муњтољону ниёз-мандон аст. Ислом дар ќатори панљ рукни асосии худ ба яти-мону муњтољон додани закот ва садаќаву фитри рўзаро аз рукни асосї ва сеюми асли мављудияти худ эътироф кардааст.Мусулмони доранда бояд

ба фоидаи эњтиёљмандон хайру саховат намуда, њиссаи муайя-ни моли худро њамасола садаќа дињад. Вале онњое, ки доранда нестанд, додани садаќаву закот ба онњо љоиз нест.Ояти 18 сураи ал-Њадид дар

тарѓиби садаќот чунин мефармо-яд: «Дар њаќиќат мардону зано-ни садаќадињанда ва ононе, ки ба Худо ќарзи некў додаанд, эшон-ро подоши дучандон гардад ва аљри некў хоњанд дошт”.Аммо барои ба низом даровар-

дани садаќоту хайрот, хосатан ба маќсади ба ниёзмандони њаќиќї расонидани хайроти муъминон уламо ва ходимони масољиди кишварро лозим аст, ки бо омўзиш ва истифодаи таљрибаи дигар кишварњои исломї роњу воситањои мувофиќи шаръиро љустуљў намуда, мардумро ба корњои хайр роњнамої кунанд.Дар робита ба ин, бояд таъкид

намуд, ки дастгирии ниёзмандон, махсусан, ятимон аз ормонњо ва вазифањои динї буда, ба сарпарастї ќабул намудани онњо шараф ва савоби бузургро доро мебошад. Худованд ба воситаи расули худ ба чунин сарпарастон башорат медињад: «Касе, ки яти-ми худї ва бегонаро сарпарастї намояд, ману ў монанди ин ду дар бињишт мебошем.”Ќуръони карим дар ояти 60 -

уми сураи Тавба додани садаќаро асосан ба фаќирон, мискинон ва ќарздорону мусофирон љойиз донистааст.Ањодиси набавї садаќаи фит-

рро барои камбаѓалону муњтољон ва ятимону барљомондагон

АРЗИШЊОИ МИЛЛИЮ ДИНИРО АРЉГУЗОРЇ МЕБОЯД(Идома аз сањ.3)

(Давомаш дар сањ.5)

Суханронии Эмомалї Рањмон, Президенти Љумњурии Тољикистон,дар мулоќот бо намояндагони ањли љомеаи мамлакат шањри Душанбе,

4 июли соли 2013

№ 28 12-уми июли соли 2013 5ОМЎЗГОР РОЊНАМО

муќаррар кардааст.Имрўз дар кишварамон тах-

минан 102 њазор наврасон ятим, 3800 нафар кўдакон ятими пур-ра, яъне бе падару модаранд ва 200 њазор оила камбизоат буда, њамагї ба гурўњњое мансубанд, ки Худованд додани садаќаро ба онњо фарз гардонидааст.Ба фикрам, њоло ваќти он

расидааст, ки иттињодияњои динї дар шањру ноњияњо љињати љоннок намудани тарѓиби ду-русти пардохти садаќаву хай-рот чораљўї намуда, тавассути шахсони саховатманду хайрхоњ ятимону маъюбон ва оилањои камбизоатро тањти сарпарастї гиранд.Љињати аз назари эътиќодї

маќсаднок сафарбар шудани садаќаи шањрвандон Маркази исломии Тољикистон, масљидњои љомеи марказ ва масљидњои љомеи вилоятњо ва шањру ноњияњо ба ятимону муњтољон ва оилањои камбизоат вобаста кар-да шаванд.Дар њамаи шањру ноњияњо ба

номи ятимон суратњисоби махсус кушода шудааст. Аз ин лињоз, за-рур аст, ки фитри рўза ва дигар кўмакњои моддї ба суратњисоби онњо гузаронида шаванд.Ба раисони вилоятњо ва шањру

ноњияњо, роњбарони љамоатњои шањрак ва дењот, комиссияњои доимї, Кумитаи оид ба корњои дин ва Вазорати маориф, ин-чунин хатибони масљидњо ва уламои дин супориш дода ме-шавад, ки чунин њамкориву дастгирии молиявиро ба тариќи дастаљамъона роњандозї намо-янд.Њамчунин хотирнишон ме-

созам, ки ташвиќу тарѓиб ва фањмонидани тарзи њаёти со-лим ба мардум ва махсусан, ба љавонону наврасон, пешгирї кардани љинояткорї ва умуман ќонуншиканї, аз роњњои хатар-нок, махсусан нашъамандї ва дигар амалњое, ки ба генофонди миллат зарба мезананд, вазифаи шањрвандї ва ќарзи виљдонии ходимони дин низ мебошад.Яке аз рукнњои асосии дини

мубини ислом анљом додани фаризаи њаљ мебошад. Хотир-нишон бояд кард, ки ба шаро-фати истиќлолият барои адои фаризањои динї, аз љумла са-фари њаљ њамаи шароит муњайё шудааст ва њамасола беш аз шаш њазор нафар шањрвандони кишварамон ба зиёрати љойњои муќаддаси ислом мераванд.Њамзамон бо ин, бояд гуфт,

ки баъзе шахсон маросими њаљро ба василаи худнамоиву зоњирпарастї табдил дода, бе зарурат панљ-шаш маротиба ва њатто зиёда аз ин ба њаљ рафта-анд.Худатон ќазоват кунед, ки

ин амали онњо чї мантиќ ва чї њикмат дорад. Фикр мекунам, ки агар шахсони сарватманд ба љои худнамоиву зоњирпарастї ба ятимону маъюбон, оилањои кам-бизоат ва шахсони муњтољу дар-монда дасти ёрї дароз кунанд, ба дења ё кўчае об баранд, мак-таб ё синфхонае созанд ва роњеро обод кунанд, савобу аљри бешта-ре хоњанд гирифт. Бузургони мо бењуда нафармудаанд, ки:Дил ба даст овар, ки њаљљи

акбар аст,Аз њазорон Каъба як дил

бењтар аст.Давлати Тољикистон ба маро-

сими њаљ њамчун яке аз рукнњои

панљгонаи ислом эњтиром мегу-зорад ва ба ин масъала эътибори хоса медињад, вале риояи тала-бот ва њикмати он, ки тавассути меъёрњои шаръї муќаррар ва муайян шудаанд, шарт ва зарур аст. Ин амал бар касоне вољиб аст, ки тавоноии рафтан ба сўи онро доранд, гуфта мешавад дар ояти 97 сураи Оли Имрон.Мутаассифона, мо би-

сёр њолатњоеро медонем, ки шањрвандонамон бо вуљуди шароити ногувори худ ва эхтиёљмандии пайвандонашон на як бору ду бор ба зиёрати хо-наи Худо мераванд.Њатто бемороне, ки рафтан

барои онњо вољиб нест, бо њар роњу восита кўшиш мекунанд ба зиёрати хонаи Худо раванд.Бинобар ин, Кумитаи оид ба

корњои дин, Маркази исломї ва уламову ходимони динро за-рур аст, ки дар ин самт корњои фањмондадињиро ба таври љиддї ба роњ монанд.Њозирини арљманд!Шаш сол пеш мо бо маќсади

ба низом даровардани баъзе расму ойинњои мардумї, љињати њимояи манфиатњои молии шањрвандон, баланд бардош-тани фарњанги маъракаорої ва паст кардани сатњи камбизоатї нахустин ќонуни миллии кишвар - Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар бораи танзими анъана ва љашну маросимњо»-ро ќабул кардем.Ваќт њамчун њаками бу-

зург собит сохт, ки ќабули чу-нин як ќонуни бунёдї иќдоми сариваќтї ва зарурї буда, ба ислоњи камбудињои љойдошта ва рафъи мушкилоти мардум мусоидат намуд, манфиатњои мардуми кишварро дар ша-роити љањонишавии фарогир ва буњронњои пайдарпайи мо-лиявию иќтисодї, гармшавии иќлими сайёра ва хушксоливу камобї, болоравии мунтазами нархњои маводи озуќа дар до-ираи арзишњои миллї, динї ва умумибашарї њифз кард.Дуруст будани иќдоми моро

њамин далел низ таќвият мебах-шад, ки пас аз ќабули ќонуни мазкур дере нагузашта, он дар баъзе кишварњои љањон низ њамовозї пайдо намуд ва боиси пайравї гардид.Мо њамчун давлати иљтимої

дар љустуљўи њалли мушкило-ти мардум саъй намуда, аз фа-зои озоди љомеаи шањрвандї истифода кардем ва њаќќи ќонунгузории халќро дар давла-ти демократї дастгирї карда, ба ќабули ќонуне муяссар шудем, ки табиатан миллї ва мардумї мебошад.Таљрибаи таърихї собит ме-

намояд, ки майлу хоњиш ба кар-ру фар, худнамоиву худхоњии фардњо ва гурўњњо на як бору ду бор мушкилињои вазнинро ба дўши тамаддунњо ва давлатњо нињодааст.Аз ин рў, сарчашмањои ди-

ниву адабї ва ахлоќии халќњои мутамаддину пешрафта сар-фаю сариштакориро ба хотири тарбияи бењтари инсон тарѓиб намуда, исрофкорию худна-моиро мањкум кардаанд. Њамаи китобњои осмонї - Ќуръону Инљил ва Тавроту Забур сарфа-кориро таълим дода, инсония-тро ба зиндагии орому муназзам њидоят кардаанд.Дар ояти 185 сураи Баќараи

Ќуръони маљид омадааст: «Худо барои шумо осониро мехоњад

ва барои шумо душвориро намехоњад», яъне Худо халќ кард шуморо на барои он, ки зиндаги-атон душвор гардад.Бузургони илму адаби мо

Рўдакиву Фирдавсї, Ѓаззолї, Саної, Аттор, Саъдиву Њофиз, Носири Хусраву Мавлонои Румї исрофкорї, харљи бењуда, карру фарри зиёдатї ва нозида-ну болидан аз моли дунёро ама-ли нохуб њисобида, хоксориву накўкорї ва ёрї ба ниёзмандон-ро аз амалњои муњими инсонї ва имонї шуморидаанд.Тавре ки чанде пештар дар су-

ханронии худ дар вилояти Суѓд гуфта будам, тибќи маълумо-ти Созмони Милали Муттањид айни замон аз 7 нафар ањолии олам як нафар њамарўза гурусна буда, њар рўз тахминан 20 њазор кўдакони синни то 5 - сола бо сабаби камѓизої ва гуруснагї ба њалокат мерасанд. Њоло беш аз як миллиард нафар ањолии ку-раи замин мунтазам аз гуруснагї азият мекашад.

Њукумати Тољикистон бо такя ба таљрибаи даврони гузашта ва бо дарназардошти воќеияти зиндагї, яъне аз бори гарони зиёдаравї рањо намудани мар-дум ва таъмини шароит барои зиндагии осудаи имрўзу оянда њамин роњро пеш гирифт.Ќонуни миллии кишвар, ќабл

аз њама шароити мусоиди бар-гузории маъракањоро фароњам овард. Дар як муддати кўтоњ тўйњои домодию арўсї ду ба-робар афзоиш ёфта, њазорњо љавонписарону љавондухтарон, ки бо сабаби надоштани шарои-ти молиявї хонадор шуда наме-тавонистанд, оила барпо наму-данд.Тўйњои домодию арўсї, ки

дар солњои 2005 ва 2006 њар сол ба 50 њазор мерасид, дар соли 2008 ба 107 њазор ва солњои баъдї њамасола аз 100 њазор гузашт.Амалишавии ќонун њамчунин

ба нигоњ доштани захирањои пулии шањрвандон дар бонкњо шароит фароњам овард. Дар давоми шаш соли амали ќонун захирањои пулии мардум дар бонкњо беш аз 20 баробар аф-зоиш ёфта, анъанаи гирифта-ни ќарз ба хотири баргузории тўю маросимњо аз байн рафт ва шумораи воситањои наќлиёти шахсї тайи ин муддат ба маро-тиб зиёд гардида, истифода аз хизматрасонињои иттилоотї ва мобилї дучанд шуд.Шањрвандон имкон пайдо

намуданд, ки ба бењтар кардани шароити зист, бунёди манзилњои истиќоматї, ободу зебо намуда-ни хонаву кошона ва муњимтар аз њама, ба тарбияи фарзандони худ диќќати бештар дињанд.Вобаста ба раванди татбиќи

ќонун мехоњам як нуктаро мах-сус зикр намоям. Риояи талаботи ќонуни миллї аз њар љињат ба фа-ъолияти ходимону уламои динии кишвар вобастагї дорад. Зеро аксари маросимњои азодорї, ки ба шакли хурофот ва исрофкорї баргузор мегардад, бе иштироки ќишри рўњонии мамлакат но-мумкин аст.Ќуръони карим “исрофко-

ронро бародарони шайтон шу-морида”, исрофкориву харољоти зиёдатиро манъ намудааст. Бинобар ин, раисони вилоятњо ва шањру ноњияњо, роњбарони љамоатњои шањрак ва дењот, кумитањои мањаллањо, Кумитаи оид ба корњои дин, Комиссияњои доимии танзими анъана ва љашну маросимњо, Маркази ис-ломии Тољикистон ва Шўрои уламо, имомхатибони масљидњо ва ходимони дин, инчунин Про-куратураи генералї ва маќомоти њифзи њуќуќро зарур аст, ки љињати тарбияи сарфаю сариш-такории шањрвандон мунта-

зам чораљўї кунанд ва нисбат ба вайронкунандагони ќонун тадбирњои ќатъї андешанд.Њозирини гиромї!Дар оѓози асри нав љомеаи

башарї дар баробари мушки-лоти зиёди молиявию иќтисодї ва экологиву табиї бо хатарњои љиддї, аз љумла торафт доман пањн кардану шиддат гириф-тани ифротгароиву терроризм ва љиноятњои муташаккили фаромиллї рўбарў гардидааст.Ва чунонки аз воситањои ах-

бори омма хабар доред, солњои охир дар аксари мавридњо љомеаи кишварњои исломиро сабабгори бисёр мушкилоту тањдидњои зикршуда медонанд.Дар чунин шароит мо вази-

фадорем, ки барои њифзи љомеа аз таъсири манфии њамагуна зуњуроти номатлуби хатарзо, нигоњ доштани сулњу оромї, вањдати миллї, суботи сиёсї ва таъмину тањкими амнияти дав-лат ва халќамон њамеша омода бошем.Бовар дорам, ки дар чунин

вазъи њассос дини мубини ис-лом бо арзишњои олии худ, аз љумла дар самти тарбияи мар-дум дар рўњияи тањаммулгарої ва тарѓиби суботу оромї њамчун нерўи муттањидкунандаи афроди миллат ва љомеа хизмат меку-над. Ва дар тарбияи насли љавон дар рўњияи худогоњиву худши-носии миллї ва ватандориву ватанпарастї наќши муассир мебозад.Њамзамон бо ин, дар шароити

торафт мураккаб гардидани ав-зои минтаќа ва љањон рисолати ходимони дин аз он иборат аст, ки бо такя ба суннатњои аљдодии миллї ва таълимоти дини му-

бини ислом ањли љомеаро ба вањдату њамдигарфањмї, њифзи амнияту суботи љомеа ва со-зандагиву бунёдкорї њидоят намоянд ва дар амалї гарди-дани њадафњои бузурги давла-ти соњибистиќлоламон, рушди устувори иќтисодиву иљтимоии он ва ободиву пешрафти Ватани мањбубамон сањми шањрвандии худро гузошта, нисбат ба ороми-ву суботи љомеа ва рушди давла-ту миллат бетараф набошанд.Вазифаи аввалиндараљаи њар

як роњбар ва шахси масъул, фа-ъолони љомеаи кишвар, пеш аз њама, раисони вилоятњо, шањру ноњияњо, роњбарони љамоатњои шањраку дењот ва кумитањои мањаллањо, падару модарон, устодону омўзгорон, олимо-ну адибон ва умуман ањли зиё, инчунин ходимони дин ва њар як фарди бонангу номус аз он иборат аст, ки арзишњои олии фарњанги милливу диниамон - некиву накўкорї, адлу инсоф, хайру саховат ва дастгирии яти-мону дармондагонро дар байни мардум, хусусан, љавонон мунта-зам тарѓиб намоянд.Њамаи мо вазифадорем, ки

пеш аз њама, худамон намунаи нангу номуси ватандорї бошем, мардуми кишварро ба ободу пешрафта гардонидани сарзами-ни аљдодї њидоят кунем, пеши роњи бегонапарастї ва хиёнатро ба манфиатњои миллат ва дав-лати Тољикистон гирем, воло будани манфиатњои миллї ва давлатиро пайваста эњсос кар-да, њамеша њушёру зирак ва ватандўсту ватанпарвар бошем.Мо бояд аз хотир набарорем,

ки Худованд хушбахтии њар халќ ва ободии њар кишварро ба да-сти худи ў вогузор кардааст. Њар миллате, ки мехонад, медонад, кўшиш мекунад ва зањмат мека-шад, албатта обод мешавад, зеро Ќуръони карим фармудааст: «Худо њолатеро, ки ба ќавме бо-шад, таѓйир намедињад, то ваќте ки онњо (худ) он чиро, ки дар за-мирашон аст, таѓйир дињанд».Пас моро зарур аст, ки ба

таѓйир ва такмили замири худ дар хештаншиносиву ватандорї рў оварем.Итминон дорам, ки бо дарки

дурусти масъалањои матрањшуда њамаи шумо, њозирини гиромї ва тамоми мардуми шарифи Тољикистон минбаъд низ ва-зифаи муќаддаси худро ба хо-тири тањкими вањдати миллї, таќвияти иќтидори давлат ва пешрафти љомеа содиќона иљро намуда, њамаи саъю талош ва њиммату ѓайрати худро барои ободии Тољикистони азизамон сафарбар хоњанд кард.Дар охир ба кулли мардуми

шарифи Тољикистон саломатї ва тавфиќу комёбињо орзу наму-да, ба даргоњи Худованди мута-ол ва Офаридгори замину осмон дуо мекунам, ки амну амонии мулкамон, сулњу суботи мардуми кишварамон ва хонаободии њар сокини Ватани мањбубамонро поянда гардонад.Њамаи моро ба роњи рост

њидоят намояд, мамлакати моро аз офатњо нигањбон бошад ва рањмату баракати худро ба ин сарзамин зиёда гардонад. Мар-думи ин диёрро зиндагии орому саодатмандона насибу рўзї со-зад, љавонони ин миллатро дар паноњи худ нигањбон бошад ва ба онњо тавфиќи зиндагї ато фармояд!

АРЗИШЊОИ МИЛЛИЮ ДИНИРО АРЉГУЗОРЇ МЕБОЯД(Идома аз сањ.4)

Суханронии Эмомалї Рањмон, Президенти Љумњурии Тољикистон,дар мулоќот бо намояндагони ањли љомеаи мамлакат шањри Душанбе,

4 июли соли 2013

№ 28 12-уми июли соли 20136 ОМЎЗГОР СИЁСАТ

Бо иштироки Президенти киш-вар Эмомалї Рањмон дар кўчаи Кайњоннавардони шањри Ќўрѓонтеппа нахустин пойгоњи инноватсионии ронан-дагии Тољикистон мавриди бањрабардорї ќарор гирифт.Пойгоњ, ки бо харљи беш аз 8 миллион

сомонї аз љониби соњибкорони мањаллї сохта ва таљњизонида шудааст, аз синфњои муљањњази дарсњои назариявї ва амалї бо макетњои электронии мошин, май-дони махсуси мошинронї ва њамчунин, мошинњои боркашу сабукрав, автобусњо ва мотосиклњои нави таълимї иборат аст.

Тавре таъкид гардид, ин макта-бу пойгоњи инноватсионии ронандагї натанњо дар Тољикистон, балки дар та-моми минтаќаи Осиёи Марказї нахустин аст.Дар љамоати дењоти Заргар бо иштиро-

ки Президенти кишвар Эмомалї Рањмон нахустин кўдакистони хусусї, ки бо номи Садаф аз љониби соњибкори мањаллї Саидљаъфар Љобиров бунёд ёфтааст, мав-риди бањрабардорї ќарор гирифт.Кўдакистон барои 120 нафар кўдак

пешбинї шуда, дорои шароити хуби муосир барои будубош, бозию дилхушї, истироњат ва таълиму тарбия мебошад.Дар бустонсарои маќомоти иљроияи

њокимияти давлатии вилояти Хатлон Президенти кишвар Эмомалї Рањмон бо 279 нафар мактаббачагону донишљўёне, ки аз падар ва модар ятим мондаанд, вохўрии судбахш анљом дод. Инњо ятимо-ни кулл аз шањрњои Ќўрѓонтеппаю Сар-банд ва ноњияњои Бохтар, Вахш, Хуросон, Абдурањмони Љомї ва Ёвон мебошанд.Сарвари давлат Эмомалї Рањмон ба

њар яки онњо кўмаки моддї ва туњфањои арзишманд таќдим намуда, ба хониши хубу аъло ва соњиби касбу њунар шудан њидояташон кард. Ба хонандагони аз синфи 7 боло ва донишљўёни ятим, дар

баробари дигар кумакњо, яктогї планшет таќдим гардид.

6 июл сафари кории Президенти киш-вар Эмомалї Рањмон дар ноњияњои Бохта-ру Вахши вилояти Хатлон идома ёфт.Дар њудуди хољагии дењќонии Кўлоби

ноњияи Вахш, ки аз љумлаи калонтарин хољагињои ин ноњия ба шумор меравад, мактаб-интернат барои хонандагони болаёќат расман мавриди бањрабардорї ќарор ги-рифт.Тавре иттилоъ дода

шуд, ин мактаб, ки бо 32 синфхонаи њамаљониба муљањњаз барои 640 нафар хонанда пешбинї гардида-аст, аз љониби соњибкори мањаллї, роњбари хољагии мазкур Ќурбоналї Юсупов бо харљи беш аз 25 миллион сомонї бунёд ёфтааст.Синфхонањои мак-

таб, вобаста ба фанњои дарсї, бо компютерњо, тахтањои электронї, дигар воситањои муосири таълимї, аз љумла, барои таш-кили дарсњои фосилавї дар алоќа бо дигар мактабњои дохил ва хориљи киш-вар муљањњаз мебошад. Барои дасрњо аз фанњои даќиќ ба мисли физика, кимиё ва

биология синфњои озмоишї бо тамоми таљњизоти зарурї омода мегарданд. Барои омўзиши забонњои хориљї синфњои лингафонї њам муљањњаз меша-ванд. Барои дарсњои њунаромўзии писа-рону духтарон бо-шад устохонањои м у љ а њ њ а з и д у р е д г а р ї , дўзандагї, пухту-пази хўрок ва ѓайра пешбинї шудаанд.Дар он тамоми

шароити тањсил, бу-дубоши шаборўзї, дарстайёркунї ва

истироњату фароѓат муњайё мебошад.Беш аз 2,4 км роњњои дохил ва атрофи

мактаб бо харљи 2 миллион сомонї ободу мумфарш карда шудааст.

7 июл боздиди Сарвари давлат Эмомалї Рањмон аз ноњияи Љалолиддини Румї бо иштирок дар тўйи хайрияи дастаљамъонаи 16 љуфти навхонадорон ва хатнасури 200 кўдак аз оилањои ниёзманд оѓоз ёфт.

Ин маросими бошукўњ ва дар айни замон каммасрафи хайрия дар дењаи Ча-паеви љамоати дењоти Навободи ноњияи Љалолиддини Румї баргузор гардид.Ба њар як оилаи љавон аз љониби Сар-

вари давлат Эмомалї Рањмон кўмаки

моддии хайрия ва туњфањои хотиравї таќдим гардид, ки аз телевизор, яхдон, мошини дўзандагї, чангкаш, ќолин ва дигар ашёи рўзгор иборат аст.Ба кўдакони хатнашавандаи оилањои

ниёзманд бошад, сару либоси гуногун, ду-чарха, дигар бозичањои кўдакона ва ѓайра таќдим карда шуд.Дар ин ноњия Президенти кишвар

Эмомалї Рањмон ба 359 нафар кўдакону наврасон ва донишљўёни 7 ноњияи вилоя-ти Хатлон, ки аз падар ва њам модар ятим мондаанд, кумаки моддї расонд. Онњоро аз ноњияњои Љалолиддини Румї, Љиликўл, Ќумсангир, Панљ, Ќубодиён, Шањритус ва Носири Хусрави вилояти Хатлон љамъ овардаанд.Ба наврасони аз синфи 7 боло ва

донишљўёни ятим дар баробари дигар ашёи зарурї, яктої планшет таќдим карда шуд.Њамин тариќ, тайи боздиди корї аз

вилояти Хатлон Президенти кишвар Эмомалї Рањмон ба 629 нафар яти-мони бе падару модар кўмаки моддї расонд.Дар даромадгоњи маркази ноњияи

Љалолиддини Румї бо иштироки Сарва-ри давлат Эмомалї Рањмон як мактаби нави тањсилоти миёнаи умумї мавриди

бањрабардорї ќарор гирифт.Зимни шиносої бо шароити

мактаб иттилоъ дода шуд, ки он бо 16 синфхона барои 800 нафар хонанда дар 2 баст пешбинї шу-дааст.Чунон ки зикр гардид, ин мак-

таб аз њисоби буљети мањаллии ноњия бунёд ёфта, мизу курсї ва бисёр ашёи дигари он аз корхонањои истењсолии њамин ноњия харидорї шудааст.Сарвари давлат Эмомалї

Рањмон дастур дод, ки дар наз-ди мактаб боз як бинои таълимї бунёд намоянд ва синфхонањои

махсуси фанњои физика, кимиё, биоло-гия ва дигар фанњои даќиќро бо олоту воситањои техникї ва озмоишї таъмин на-моянд.

Тањияи Эњсони ХУШБАХТ,«Омўзгор»

ПРЕЗИДЕНТ ВА МАОРИФ ТАВАЉЉУЊ БА ТАЊСИЛИ НАСЛИ НАВРАС

Бо иштироки Президенти киш-

Созишномаи умумии истиќрори сулњ ва ризоияти миллї дар Тољикистон, ки 27 июни соли 1997 ба имзо расид, яке аз санадњои муњиму сарнавишт-соз дар таърихи Тољикистони навин мањсуб меёбад.. Бояд гуфт, ки ин њуљљати таќдирсоз «ќуллаи баландтарине дар роњи гуфтушуниди байни тољикон барои дастёбї ба сулњу субот ва њама мардуми Тољикистон» ба шумор меравад. Барои расидан ба ин ќуллаи мурод ва дастёбї ба сулњу оромї барои мардуми мо кори осон набуд. Номаи 22 декабри соли 1992 ирсолнамудаи сарвари давлат Эмомалї Рањмон аз Дабири кулли СММ Бутрос Ѓолї таќозо намуда буд, ки ба Тољикистон њайати нозирони СММ-ро барои мусоидат барои танзими муноќишањои тољикон фиристад. Мањз бо шарофати ин дархост моњи январи соли 1993 аввалин гурўњи хурди нозиро-ни СММ ба Душабе омаданд ва дар он рўзњо намояндагии но-зирони ин ташкилоти бонуфу-зи байналмилалї дар пойтахти кишварамон ифтитоњ ёфт. Ин намояндагї то 15 майи соли 2000 амал намуда, дар барќарорсозии сулњу оромии кишварамон сањми калон гузоштаанд. Дар ин давра, дар њайат аз 30 кишвари олам намоядагони худро фиристода буданд, ки 4 тани онњо дар ин роњ љони худро ќурбон кард.Музокироти тољикон асосан

аз 5 апрели соли 1994 оѓоз гар-дида, то 27 июни соли 1997- то ба имзо расидани Созишномаи истиќрори сулњ ва ризоияти

миллї дар шањри Маскав идома ёфтанд. Дар давоми 4 сол 8 дав-ри музокирот, 21 мулоќотњои расмї ва дањњо вохўрию гуфтушунидњои ѓайрирасмї сурат гирифт. Ин мулоќоту музокирот ба сарпарастии намояндагии Дабири кулли СММ ва кишварњои Русияю Эрон, Покистону Афѓонистон, Туркманистону Ќирѓизистон,

Ќазоќистону Ўзбекистон бар-гузор гардиданд. Ќайд кар-дан зарур аст, ки махсусан кишварњои Россияю Эрон ва ин-чунин СММ дар раванди сулњи тољикон наќши хеле муњимро бозиданд. Ќарзи мо, ворисони имрўзи Тољикистон аст, ки дар ин рўзњо он кишварњо, он мар-думи ба мо дўсту хайрхоњ ва шахсиятњои шинохтае, ки дар ба њам овардани мо, тољикон, њиссагузоранд, ба некї ёдовар шавем.Ба андешаи ман дар ин рўзњо

ба ёд овардани баргузории авва-лин музокироти байни тољикон,

ки ањамияти бузургро молик буд, аз фоида холї набуд.Ин музокироти таърихї, ки

тамоми мардуми Тољикистон ва њатто љомеаи љањонї ба он таваљљуњи хоса доштанд, дар шањри Маскави Федератсияи Рос-сия багузор гардида буд ва он аз 5 то 19 апрели соли 1994 давом на-мудааст. Дар ин даври аввали музоки-

рот чанд њуљљати муњим ба имзо расиданд, ки онњо равзанаи хур-де гардиданд ба самои мусаффои сулњи тољикон.Сарвари кишвар Эмомалї

Рањмон дар яке аз маќолањояш ме-нависад, ки «..таљриба нишон дод, ки дар роњи расидан ба сулњу салоњ ва ризоияти миллї монеањои бар-тарафнашаванда ќариб, ки вуљуд надоранд, ба шарте, ки дар мадди аввал манфиатњои миллат, ман-фиати давлат ва манфиати кулли сокинони љумњурї карор дошта бошад». Яъне гуфтан мехоњем, ки тарафњо ба музокирот, дар њаќиќат, барои сулњу оштї омода

буданд. Дар он рўзњо, ки таќдири

миллату давлат њал мегашт, њар ду љонибро як андеша дар сар буд: Барќарории сулњ ва якпорчагии Тољикистон. Мањз дар њамин давра, тарафњои даргир дарк карда буданд, ки ба дарозо кашидани љанг на танњо боиси харобию вайро-нии кишвари ободу зебоямон, балки аз байн рафтани давлати миллиамон мегардад. Давоми муќовимат ба манфиати ягон тољику тољикистонї набуд.Дар давраи тўлонии музоки-

рот, ки 1171 рўзро дар бар гирифт њайати тарафњо, мардуми мо аз он бисёр сабаќ омўхтанд. Тарафњои мухолиф дар ин давра санъати са-бру тањаммул, эњтироми андешаи раќиби сиёсї, санъати бањсу анде-ша ва муњокимарониро омўхтанд. Тарафњо љустуљўи алтернативии њалли мушкилотро аз худ кар-данд.

Мањз зањмату талошњо, хи-раду маърифати тамаддунсози миллатамон буд, ки 27 июни соли 1997 дар шањри Маскав са-нади таърихию муќаддас барои мардуми мо Созишномаи уму-мии истиќрори сулњ ва ризоияти миллї ба имзо расид. Сарвари кишварамон Эмомалї Рањмон ин њуљљати таърихиро «дастоварди бузург ва муќаддаси миллат» бањо дода, гаштаю баргашта ќайд ме-намояд: «моро зарур аст ба ќадри сулњу суббот бирасем ва онро чун гавњараки чашм нигоњбонї ку-нем». Дар ин Санади таърихию

таќдирсози Миллату Ватан орзую омол, саъю талошњо ва муњаббати бепоёни фарзандони бовафою љоннисори тољик бањри пойдори-ву шукуфоии Тољикистони азиз ифода ёфтаанд. Ин санад бояд барои ворисони имрўзу оянда Тољикистон на танњо сабаќомўз, балки оинаи зиндагию пайкора-шон бошад. Эмомалї Рањмон 26 июни соли

2004 дар суханрониаш бахшида ба рўзи Вањдат ба ин рўзњои њасос чу-нин бањо додааст: «Ин давра, дар њаќиќат, давраи таърихии оѓози давлати нави миллии тољикон гардид.»

Имрўз мо шукронаи онро мекунем, ки сулњу Вањдат дар љумњурї пойдор аст, сулњи бе-бозгашт ва бадалнашаванда. Мањз ин сулњу вањдат ба кишва-ри мо созандагию бунёдкориро овард. Тољикистон ва мардуми сарбаланди он ба амалисозии наќшањои азим даст мезананд. Мањз Вањдат ва ягонагї ба хо-надони мо дастурхони пур, шо-дию сурур ва рўзгори пурнурро овард. Имрўз Тољикистон аз нигоњи хориљиён кишвари аз њама босуботтарини минтаќа арзёбї мегардад.

Орзу дорам, дар њар хонадо-ни тољику тољикистонї Вањдату њамдигарфањмї, тањаммулу эњтиром ва осоиштагию оромї њукмфармо бошад!

Аюб ДАВЛАТОВ,омўзгори калони кафедраи

фанњои гуманитарии ДЉТИБКСМ

ВАЊДАТ КАФИЛИ ОРОМЇ ВА ЯКПОРЧАГИИ КИШВАР

№ 28 12-уми июли соли 2013 7ОМЎЗГОР АХБОР ИТТИЛОИЯ

НИШАСТ ЃАМХОРЇ

СЕМИНАР

НИШАСТИ МАТБУОТЇ

Дар толори ДЉТИБКМ бо иштироки мушовири Президент доир ба илм ва инно-ватсия Мањмадшариф Бобошоев, муовини мудири шуъбаи илм ва маорифи Дастгоњи иљроияи Президент Нуриддин Насимов, намояндагони вазорату идорањои дахлдор, кормандони масъули вазо-рат, роњбарони муассисањои зерсох-тор, муассисањои тањсилоти олии шањри Душанбе, раёсату мудирони шуъбањои маорифи шањру навоњии мамлакат мушовараи Вазорати мао-риф оид ба натиљагирї аз фаъолияти вазорат дар нимсолаи аввал баргузор гардид. Муовини аввали вазири мао-риф Фарњод Рањимов њисоботи вазо-ратро ба иштирокдорон пешнињод кард. Мавсуф аз вазъи фаъолияти муассисањои томактабї дар киш-вар, роњњои бењтарини пешрафти кор, тањияи асноди зарурї, омода намудани мутахассисон, такмили ихтисос ва тањияи дастурњои методї дар ин самт њарф зада, бањри ислоњи кор масъулонро муваззаф гардонид. Фарњод Рањимов аз фаъолияти муассисањои тањсилоти миёнаи умумї, пеш гирифтани њаракати олимпї, иштирок ва ѓолибияти хонандагон дар озмунњои љумњуриявї ва байналмилалї, вусъатнок гаштани фаъолия-

ти мактабњои ба истилоњ пешќадам, литсею гимназияњо изњори ќаноатмандї намуд.

- Дастовардњои соња дар шаш моњи ав-вали соли љорї воќеан ќонеъкунандаанд, - гуфт ў. – Барои мо бунёду таъмири мактабњо, ѓолибияти шогирдон дар озмунњои љумњуриявию байналмилалї, фаъолияти матбуоти соњавї, оѓози нави тањияи куррикулум, нашри китобњои дарсї ва бадеї ва чанде дигар дар муќоиса ба њамин давраи соли гузашта

љолиби диќќатанд. Вале дар айни замон мо то њанўз аз мушкилоти кадрї, низо-ми бањогузорї ва монеањои дигари руш-ди сифати тањсилот рањої наёфтаем.Дар робита сардорони раёсатњои ма-

орифи шањри Душанбе Њамидуллохон Фаќеров, вилояти Суѓд Саидмухтор Љалолов, мудири шуъбаи маорифи ноњияи Нуробод Ќурбонгул Муллочае-ва, ректори Донишгоњи давлатии тиб-бии Тољикистон Убайдулло Ќурбонов низ бо зикри дастовардњои соња аз роњњои њалли монеањо андешањои хеш-ро иброз намуданд.

Фарњод Рањимов диќќати њозиринро ба њалли мушкило-ти љойдошта дар муассисањои томактабї, миёнаи умумї, ибтидої, миёна ва олии касбї, аз љумла, иш-тироки фаъоли мактаббачагон дар олимпиадањои байналмилалї ва озмунњои гуногун, фарогирии духта-рон ба тањсил, табъу нашри китобњои мувофиќ, сифати тањсилот, дастрасии рўзномаву маљаллањо, истифодаи суд-манди технологияи муосир, ахлоќи насли наврас, квота, њисоботњои бардурўѓ, маблаѓгузорї, сохтмону

таъмир, эътибори омўзгор љалб наму-да, тамоми алоќамандони соња, бахусус, роњбарони соњаро ба дарки масъулияти баланд дар шашмоњаи дуюми сол водор намуд. Вобаста ба њалли масъалањои зикршуда мушовара ќарорњои дахлдор ќабул намуд.

Саидаи ФАЗЛ,Эњсони ХУШБАХТ,

“Омўзгор”

ЉАМЪБАСТИ 6-МОЊАИ АВВАЛ ВА ВАЗИФАЊО ДАР 6-МОЊАИ ДУЮМ

Нуриддин Саидов ба иштирокдорон дар бораи фаъолияти Вазорати маориф дар нимсолаи аввали соли 2013 маълумо-ти мухтасар дода, омодагии хешро барои посух додан ба суоли хабарнигорон изњор намуд. Барои хабарнигорон донистани ит-тилои комил дар бораи љараёни ќабули до-вталабон ба мактабњои олии хориљи киш-вар, маоши омўзгорон ва сифати тањсилот, дастрас гардонидани њуљљатњои хатм ва арзиши онњо, зарурати бунёди мактабњо дар мањалњо, њолатњои коррупсионї дар љараёни кори алоќамандони соња ва чан-де дигар љолиб буд. Нуриддин Саидов ва њамчунин, дар идома Фарњод Рањимов ба саволњои иштирокдорон љавобњои мушах-хасу ќонеъкунанда доданд. Н.Саидов аз њамкории рўзноманигорон бо кормандони соња, таваљљуњи онњо ба масоили мубрами он ва дарёфти нуќсону монеањои мављуда изњори ќаноатмандї намуда, њамзамон, аз мушкилоти соњаро дарк накардан ва тадбирљўињои пайвастаи вазорат огањї надоштани ќисман рўзноманигорон гиламандї кард.

-Мо њамеша хостори њамкории судманд бо рўзноманигорон њастем, -гуфт вазир, - њамкорие, ки манфиатовар бошаду ба пеш-рафти соња мусоидат кунад, на чизи дигар. Мањз туфайли инъикоси воќеъбинона маслињату пешнињодњои судманди шумо мо соњаи маорифро рушд бахшида метаво-нем.Пешнињоди иддае аз хабарнигорон, аз

љумла, кормандони «Народная газета» Са-

лима Вањњобзода ва њафтаномаи «Нигоњ» Њарамгули Ќодир дар мавриди банаќшагирии бунёди мактаби нав дар љамоати «Симиганљ»-и ноњияи Вањдат, инчунин љалби духтарон

ба макотиби олии омўзгорї ќобили ќабули рањбарияти вазорат гардид. Дар њамин њол, як таљрибаомўзи љавони

Донишгоњи Кубани Федератсияи Рос-сия, ки худро бо номи Мутриба Худоёро-ва муаррифї кард, аз якрангии саволњои рўзноманигорон изњори тааљљуб намуд.

-Барои аз якрангии саволњо рањої ёф-тан бо омодагї омадани рўзноманигорон ба нишастњо шарти зарурист, - гуфт дар суњбат котиби матбуотии Вазорати маориф Мањмудхон Шоев. –Зеро танњо дарки мавзўъ саволњои пурмазмун ва њадафмандро ба миён оварда метавонад.Ёдовар мешавем, ки миёни чунин

чорабинињои идораву муассисањо иштиро-ки бештари рўзноманигорон дар нишасти матбуотии Вазорати маориф бештар ба на-зар мерасад.

Ноилшо НУРАЛИЕВ,Саидаи ФАЗЛ,

«Омўзгор»

РУШДИ СОЊА АЗ ЊАМКОРИИ ВОЌЕИСТ

Дар шаш моњи соли 2013 дар ДДЗТ ба номи М.Турсунзода аз рўйи 4 самт корњои илмиву тадќиќотї ба сомон расонда шуданд. Дар ин бора ректори донишкада Хуршед Зиёев дар нишасти матбуотї 5 июл хабар дод.Тавре мавсуф изњор

дошт, устодони муассисаи тањсилоти олии мазкур дар 6 конфронси љумњуриявиву байналмилалї иштирок карда, аз рўйи ду мавзўи фармоишї 12 маќолаи илмї ба чоп расонидаанд.Дар ин нишаст дар масъа-

лаи бо манзили зист таъмин кардани устодони дониш-када сухан рафт. Мавсуф гуфт: - «Вазорати маориф ё донишкада дар алоњидагї имконияти молливу моддї надорад, то тамоми мутахас-сисони љавонро бо манзили истиќоматї таъмин кунанд». Чунон ки ректори

донишгоњ ќайд кард, рўйхати пурраи он нафароне, ки ба манзил ниёз доранд, дар да-сти онњост ва дар ин самт масъулин кор бурда истода-

анд. Дар робита ба ин мавзўъ

Ќаноат Раљабова, раиси Иттифоќи касабаи донишка-да, иттилоъ дод, ки устодони љавон бо дархости гирифтани манзил ба иттифоќи мазкур мурољиат мекунанд. Ў гуфт: - «Њозир 30 нафар устоди аз 30 то 45-сола, онњое, ки донишка-даро бо бањои аъло хатм карда, баъдан дар муассисаи таълимї чун омўзгор монда буданд, дар навбат истодаанд. Айни замон онњо дар хобгоњи донишкада њамроњи оилањояшон зиндагї доранд. Аллакай, навбати яке аз онњо барои гирифтани ќитъаи замин расидааст.Дар нишаст аз љониби

масъулини донишкада, ин-чунин, њисобот дар мавриди робитањои хориљии муассиса, аз љумла, дар бораи 26 нафар донишљў аз ИДМ, Миср, Ко-реяи Љанубї ва Хитой, ки дар ин донишкада тањсили илм доранд, маълумот дода шуд.

Ситорабонуи СОЊИБНАЗАР,

«Омўзгор»

ОМЎЗГОРОН МАНЗИЛИ ЗИСТ МЕХОЊАНД

Дар мавзеи хушобу њавои Иссиќкўли Љумњурии Ќирѓизистон 26-29 июни coли 2013 конфронси њаштуми омўзгорони зaбони англисии мамлакатњои Осиёи Марказї, Ќазоќистон ва ИМА баргузор гашт, ки ташаббускори он Са-форатхонаи ИМА дар Точики-стон буд.Дар конфронс бо сарпара-

стии сафоратхонаи мазкур 24 нафар омўзгор аз љумњурии мо

низ ширкат намуда, дар бораи кишварњояшон њикоят карданд.Дарсњои кушоде, ки омўзгорон

ба њамдигар пешнињод намуданд, хеле љолибу омўзанда буданд. Дар ин дарсњо онњо аз методњои коммуникативї ва интерактивии таълим, усулњои тозаи инкишо-фи нутќи хаттию дањонї, дарс - сањна, мубоњиса ва расмкашию сурудхонї ба таври васеъ ва бо мањорати баланд истифода на-муданд.

Дарсњои баргузорнамудаи му-аллимаи забони англисии макта-би раќами 7-и ноњияи Исмоили Сомонии шањри Душанбе Му-каррама Ќодирова, ки дар сат-хи баланди касбї гузаштанд, барои иштирокдорон, воќеан, омўхтанї буданд. Муаллима бо истифода аз усул, услуб ва мањорати хоси педагогї њунари хуби омўзгории хешро муаррифї карда тавонист.

Шањнозаи ЗАФАРЗОДА

БАЊОИ ЊАМТОЁН БА ЊУНАРИ ОМЎЗГОРИ ТОЉИК

Раиси вилояти Суѓд Ќоњир Расулзода ба муносиба-ти анљоми соли тањсил аз ду муассисаи таълимии вилоят иштирок карда, зимни суханронии худ дар њузури устодону хонандагони мактаби Президентї дар шањри Чкалов раиси вилоят онњоро ба анљоми муваффаќонаи соли тањсил табрик кард ва барои хатмкунандагон интихоби роњи дурусти зиндагї ва барору комёбињо таманно намуд.Раиси вилоят аз таваљљуњи давлату њукумат ба

соњаи маориф ёдовар шуда, изњор дошт, ки давоми дањ соли охир дар љумњурї зиёда аз 1500 мактаби тањсилоти миёнаи умумї бо тарњи замонавї ва тамо-ми шароити муосир сохта ба истифода дода шуд, ки маблаѓи умумии масрафшуда 2,7 миллиард сомони-ро ташкил медињад. Боиси сарфарозист, ки соли 2009 мактаби Президентї барои хонандагони болаёќат бевосита бо ташаббуси Сарвари давлат дар арафаи љашни солгарди Рўзи Вањдати миллї дар шањри Чка-лов расман ифтитоњ ёфт, ки дорои тамоми шароити

ба талаботи замона љавобгўй мебошад.Зикр гардид, ки дар солњои хониши 2009 - 2013

дар олимпиадаи љумњуриявї 29 нафар хонандагони мактаб соњиби медалњо, аз љумла, 5 медали тилло, 13 медали нуќра ва 11 медали биринљї гардиданд.То имрўз мактаби президентиро 122 нафар хо-

нандагон бомуваффаќият хатм намуда, њамаи онњо сазовори унвони донишљў гардиданд. Айни замон 45 фоизи онњо дар муассисањои олии хориљи киш-вар, тањсил менамоянд. Имсол бошад 56 нафар мактабро хатм менамоянд ва њама ният доранд ба мактабњои олии дохил ва хориљи кишвар дохил шаванд. Раиси вилояти Суѓд Ќоњир Расулзода, њамчунин, дар гимназияи № 1-и ба номи Абдурасул Нозирови љамоати шањраки Ѓафуров ба фаъолияти толори варзишї, ки аз њисоби буљети мањалї сохта шудааст, њусни оѓоз бахшид.

Нуъмон РАЉАБЗОД, «Омўзгор»

БОЗДИД АЗ МАКТАБЊО

№ 28 12-уми июли соли 20138 ОМЎЗГОР НИЗОМ

Маќсад ва вазифањои асосии барнома дар зинаи тањсилоти олии касбї аз дав-ра ба давра гузаштан ба низоми сезина-гии тањсилот – бакалавриат, магистра-тура, докторантура ва низоми кредитии тањсилот иборат мебошад. Татбиќи марњилаи якуми барнома

соли 2012 анљом ёфт. Аз ин хотир, ра-ванди татбиќи он бо дастрасии итти-лоот аз Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон ва бархе аз муассисањои тањсилоти олии касбии воќеъ дар шањри Душанбе, аз љумла, Донишгоњи мил-лии Тољикистон, Донишгоњи давла-тии омўзгории Тољикистон ба номи С. Айнї, Донишгоњи аграрии Тољикистон ба номи Ш. Шоњтемур, Донишгоњи техникии Тољикистон ба номи М. Осимї, Донишгоњи давлатии тиббии Тољикистон ба номи Абўалї ибни Сино, Донишгоњи давлатии тиљорати Тољикистон, Донишгоњи техноло-гии Тољикистон, Донишкадаи молия ва иќтисоди Тољикистон, Донишка-даи соњибкорї ва хизмат, филиали Донишгоњи давлатии Москва ба номи М.В. Ломоносов мавриди баррарсї ва омўзиш ќарор дода шуд. Барои ноил шудан ба ин њадафњо Ва-

зорати маорифи Љумњурии Тољикистон ва муассисањои тањсилоти олии касбї тадбирњои зиёдеро ба сомон расонида-анд.Вазорати маориф рафти иљрои

барномаи мазкурро дар муассисањои тањсилоти олии касбии љумњурї маври-ди омўзишу баррасї ќарор дода, моњњои августи соли 2009 ва майи соли 2011 дар мушовараи Вазорати маориф, марти соли 2010 дар љаласаи назди вазири мао-риф, декабри соли 2010, май ва декабри соли 2011 дар љаласањои назди муовини якуми вазири маориф муњокима карда-аст. Њамчунин, иљрои бахше аз вазифа ва

муќаррароти барнома, аз љумла, тањияи наќшаю барномањои таълимии низоми кредитии тањсилот, вазъи љорї намуда-ни ин низом, тайёр кардани магистрњо дар муассисањои тањсилоти олии касбї, барои тањсил ба муассисањои тањсилоти олї ва илмии давлатњои хориљї фири-стодани донишљўён аз љониби Вазорати маориф омўхта ва дар љаласањои назди вазир ва муовини якуми вазир баррасї гардидааст.Ба њамин минвол, муассисањои

тањсилоти олии касбї низ, аз ќабили, Донишгоњи миллии Тољикистон, Донишгоњи давлатии омўзгории Тољикистон ба номи С. Айнї, Донишгоњи аграрии Тољикистон ба номи Ш. Шоњтемур, Донишгоњи техникии Тољикистон ба номи М. Осимї, Донишгоњи давлатии тиббии Тољикистон ба номи Абўалї ибни Сино, Донишгоњи давлатии тиљорати Тољикистон, Донишгоњи техноло-гии Тољикистон, Донишкадаи молия ва иќтисоди Тољикистон, Донишка-даи соњибкорї ва хизмат, филиали Донишгоњи давлатии Москва ба номи М.В. Ломоносов бањри иљрои вазифањои дахлдори Барнома наќшаи чорабинињо тањия намуда, мавриди амал ќарор до-даанд. Омўзиши татбиќи барнома нишон

дод, ки дар муддати панљ соли амали-созии вазифа ва муќаррароти марњилаи якуми барнома 35 санади меъёрии њуќуќї дар сатњи Њукумати Љумњурии

Тољикистон ва Вазорати маориф тањия ва ќабул шудааст. Масалан, бо назар-дошти гузариш ба низоми сезинагї ва кредитии тањсилот Ќонуни Љумњурии Тољикистон «Дар бораи тањсилоти олии касбї ва тањсилоти касбии баъд аз му-ассисаи олии таълимї» соли 2009 дар тањрири нав ќабул гардида, Низомно-маи намунавї оид ба муассисаи таъли-мии тањсилоти олии касбии Љумњурии Тољикистон, низомномањои бакалаври-ат, магистратура, мутахассис, доктор-антура аз рўи ихтисос, тартиби таъсис ва тасдиќи шўроњои диссертатсионии њимояи рисолањо оид ба дарёфт ва додани дараљаи илмии доктори фалсафа (PhD), доктор аз рўи ихтисос тибќи ќарорњои Њукумати Љумњурии Тољикистон аз 3 марти соли 2011, №118, аз 30 декабри соли 2007, №650, аз 3 апрели соли 2012, №127 ва аз 2 ноябри соли 2012, №625 ба тасвиб расидаанд.Мутобиќи ќарори мушовараи Вазо-

рати маорифи Љумњурии Тољикистон Низомномаи технологияи кредитии таълим, Низомнома оид ба фаъолияти Маркази баќайдгирї зимни татбиќи технологияи кредитии таълим, Низом-нома оид ба муайян намудани сарбории омўзгорон, Низомнома оид ба ташкили кори эдвайзерњо зимни татбиќи техно-логияи кредитии таълим, Нишондодњои методї оид ба тањияи маљмўаи таълимї-методии фаннї, Таќвими таълими академї ва Дастурамал оид ба гузаро-нидани сессияњои санљишию имтињонї тасдиќ гардидаанд.Дар ин муддат барои дастрасии ањолї

ба тањсилот, ќонеъ гардонидани талабо-ти бозори мењнат ва љомеа бо мутахас-сисони баландихтисоси соњањои мух-талифи љумњурї се филиал – филиали Донишгоњи давлатии Москва ба номи М.В. Ломоносов дар шањри Душанбе (2009), филиали Донишгоњи миллии тањќиќотии технологї «МИСиС» (2011) ва филиали Донишгоњи технологии Тољикистон дар шањри Исфара (2012) таъсис дода шудааст.Дар иртибот бо иљрои вазифа ва

маќсадњои барнома агар соли 2008 аз шумораи 81928 нафар хатмкардагони муассисањои тањсилоти миёнаи уму-мии љумњурї 56367 нафар (69 фоиз) ба муассисањои тањсилоти ибтидої, миё-на ва олии касбї ќабул шуда бошанд, соли 2012 аз 94738 нафар хатмкардагон 66980 нафар (71 фоиз) ба муассисањои тањсилоти касбї ќабул гардидаанд, ки нишондоди барнома оид ба масъа-лаи мазкур 60 фоизро дар бар меги-рад. Аз љумла, ќабули донишљўён ба муассисањои тањсилоти олии касбї соли 2008 30671 нафар (54 фоиз) ва соли 2012 38738 нафар (58 фоиз)-ро ташкил медињад.Омўзиш ва тањлилњо собит сохтаанд,

ки барои бењтар гардонидани сифа-ти таълиму тарбия ва тайёр намудани мутахассисони баландихтисос њалли якчанд мушкилот, аз љумла, таъмини муассисањои тањсилоти олии касбї бо омўзгорони дараљаи илмидор (унвон-дор), адабиёти таълимї ва техникаю технологияи муосир наќши муњим до-ранд.Нисбати њалли ин масоил дар бар-

нома нишондодњо муќаррар шудаанд, ки бо дастрасии маълумот аз Вазорати маориф ва муассисањои тањсилоти олии касбии љумњурї натиљагирї карда шу-данд.Дар муассисањои тањсилоти олии

касбии љумњурї соли 2008 аз 8181 на-фар омўзгорон 2266 нафар (28 фоиз) бо дараљаи илмї ва соли 2012 аз 9271 нафар 2737 нафар (30 фоиз) омўзгорон бо дараљаи илмї (558 нафар доктор ва 2179 номзади илм) фаъолият доштанд. Мувофиќи талаботи барнома то соли 2015 таъмини муассисањои тањсилоти олии касбии љумњурї бо омўзгорони дараљаи илмидор бояд то 40 фоиз расо-нида шавад.

ТАВЗЕЊ

Маќсад ва вазифањои асосии барнома

ТвадокрТкаастаммТатанва

ВАЗЪИ ТАТБИЌИ ЯК БАРНОМАИ ДАВЛАТЇЉадвали таъмини муассисањои тањсилоти олии касбї бо омўзгорони дараљаи

илмидор

Таснифи дараљањои илмии 2737 нафар омўзгор ба 22 соњаи илм таќсимбандї шуд, ки соњаи илмњои филологї 471 нафар (17 фоиз), илмњои иќтисодї 427 нафар (15 фоиз), тиббї 282 нафар (10 фоиз), физика-математика 279 нафар (10 фоиз), педагогї 276 нафар (10), техникї 188 нафар (7 фоиз), химия 154 нафар (6 фоиз), биология 144 нафар (5 фоиз), таърих 139 нафар (5 фоиз), фалсафа 117 нафар (4 фоиз), њуќуќшиносї 95 нафар (3 фоиз) ва кишоварзї 71 нафар (2 фоиз), дар маљмўъ, 2628 нафар (96 фоиз) ва 12 соњаи илмро дар бар гирифт.

Ба 10 соњаи дигари илм њамагї 109 нафар омўзгорони дараљаи илмидор (аз 24 то 1 нафар ё 4 фоиз) рост омад

Муќоисаи теъ-доди омўзгорони дараљаи илми-дор бо ихтисоси соњањои илм тафо-вут, комёбї ва но-расоиро дар тайёр намудани мута-хассисон равшан месозад. Чунончи, аз

рўи 165 ихтисоси техникї 188 нафар, 47 ихтисоси тиббї 282 нафар, 44 их-тисоси физика-математика 279 нафар, 29 ихтисо-си биология 144 нафар, 21 ихтисо-си химия 154 на-фар, 21 ихтисоси кишоварзї 71 на-фар, 16 ихтисоси филологї 471 на-фар, 14 ихтисоси иќтисодї 427 на-фар, 14 ихтисоси њуќуќшиносї 95 нафар, 9 ихтисоси философия 117 нафар, 7 ихтисоси таърих 139 нафар ва 6 ихтисо-си педагогї 276 нафар омўзгорон рисолањои илмї њимоя кардаанд. Синну соли миёнаи омўзгорони дараљаи илмидори соњаи санъатшиносї 63 сол,

психология 62 сол, кишоварзї 61 сол, геология ва меъморї 60 сол, биология 59 сол, физика-математика ва география 57 сол, техникї ва фармакология 56 сол, тиббї, таърих ва математика 55 сол, иќтисодї, ветеринарї ва филологї 54 сол, химия, фалсафа, фарњангшиносї 52 сол, њуќуќшиносї 47 сол ва дар маљмўъ, синну соли миёнаи омўзгорони дараљаи илмидор 54 солро ташкил медињад.

Синну соли миёнаи омўзгорони дараљаи илмидор дар мактабњои олї

Соли 2012 шумораи умумии донишљўёни муассисањои тањсилоти олии касбї 151207 нафарро ташкил дода, 79148 нафар (52 фоиз) дар зинаи тањсилоти бакалав-риат, 68531 нафар (46 фоиз) дар зинаи тањсилоти мутахассис ва 3528 нафар (2 фоиз) дар зинаи тањсилоти магистратура тањсил намудаанд. Соли 2008 439 нафар ва соли 2012 1764 нафар донишљўён ба магистратура ќабул

карда шудаанд.

№ 28 12-уми июли соли 2013 9ОМЎЗГОР НИЗОМ

ВАЗЪИ ТАТБИЌИ ЯК БАРНОМАИ ДАВЛАТЇ

Бо маќсади таъмини донишљўён бо китобњои дарсї соли 2008 Вазора-ти маорифи Љумњурии Тољикистон ва муассисањои тањсилоти олии касбї беш аз 400 адад ва соли 2012 зиёда аз 700 адад китоби дарсї тањия ва чоп намудаанд.Соли 2008 барои тањсил ба

муассисањои тањсилоти олии касбии давлатњои хориљї њамагї 398 нафар ва соли 2012 бошад, зиёда аз 1250 нафар љавонон фиристода шудаанд. Агар соли 2008 муассисањои тањсилоти

олии касбї ба 6284 компютер (як ком-пютер ба 24 донишљў) таъмин шуда бо-шанд, соли 2012 шумораи компютерњо ќариб ба 9000 расида, ба як компютер 17 донишљў рост омадааст. Донишкадаи такмили ихтисоси

омўзгорони муассисањои тањсилоти олии касбии назди Донишгоњи миллии Тољикистон тибќи ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон аз 3 марти соли 2011, №124 таъсис дода шудааст, ки дар муддати 2 сол 1304 нафар (14 фои-зи) омўзгорони муассисањои тањсилоти олии касбї дар ин муассиса аз такмили

ихтисос гузаштаанд. Барои комилан босифат ва дар мўњлати

муќарраргардида ба анљом расонидани вазифа ва тадбирњои барномаи мазкур Ва-зорати маорифи Љумњурии Тољикистон, Вазорати рушди иќтисод ва савдои Љумњурии Тољикистон ва муассисањои тањсилоти олии касбии љумњуриро ло-зим аст, ки бањри амалисозии сариваќтии вазифа, муќаррарот ва нишондодњои марњилаи дуюми (солњои 2013-2015-и) барномаи мазкур тадбирњои иловагї андешида, талаботи бозори мењнати љумњуриро ба мутахассисон муайян на-муда, дар заминаи он наќшаи ќабули њарсолаи донишљўёнро ба муассисањои тањсилоти олии касбї тањия намуда, бо маќсади бењтар намудани сифати таълиму тарбия ва тайёр намудани мутахассисони баландихтисос, тибќи талаботи меъёр ва нишондоди мактаби олї таъмин гардо-нидан бо омўзгорони дараљаи илмидор, адабиёти таълимї, техникаю технологияи муосир ва таљњизоти озмоишї тадбирњои мушаххас андешанд.

Н. НАСИМОВ

Фарогирии муњассилин ба зинаи тањсилоти бакалавриат

Агар соли 2008 47690 нафар (31 фоизи) донишљўён бо низоми кредитии тањсилот фаро гирифта шуда бошанд, соли 2012 шумораи муњассилини ин низом ба 69870 нафар (46 фоиз) расидааст, ки то соли 2015 бояд дар муассисањои тањсилоти олии касбї комилан низоми мазкур љорї карда шавад.

Тањсили донишљўён бо низоми кредитии тањсилот дар муассисањои тањсилоти олии касбї

Мувофиќи нишондоди барнома њамасола бояд 20 фоизи хатмкардагони зинаи тањсилоти бакалавриати муассисањои тањсилоти олии касбї ба зинаи тањсилоти магистратура ќабул карда шаванд. Сатњи миёнаи донишандўзии муњассилини муассисањои тањсилоти олии касбї

соли 2008 82 фоиз ва соли 2012 89 фоизро дар бар гирифтааст.

Таснифоти давлатии равияњо ва ихтисосњо дар Љумњурии Тољикистон тибќи Ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон аз 30 июни соли 2007, №349 тасдиќ шу-дааст, ки номгўи ихтисос ва тахассусњои зинаи тањсилоти олї ва миёнаи касбиро дар бар мегирад.Таснифоти мазкур дар зинаи тањсилоти олї аз 15 соња, 99 равия, 1953 ихтисос ва

тахассус иборат аст. Аз ин шумораи умумї 341 ададашро ихтисос ва 1612 ададаш-ро тахассус ташкил медињад. Муассисањои тањсилоти олии касбии љумњурї (истисно аз мактабњои олии

маќомоти ќудратї ва њифзи њуќуќ) то алњол, дар маљмўъ, бо 687 ихтисос ва тахас-сус мутахассисонро тайёр менамоянд. Ин шумора дар муќоиса бо нишондоди Тас-нифот номгўи 160 ихтисос ва 286 тахассусро фаро гирифта, 241 ихтисос ва тахассус дар мактабњои олї такрор меёбанд. Дар љамъ, муассисањои тањсилоти олии касбии љумњурї тибќи Таснифот њамагї аз рўи номгўи 446 ихтисос ва тахассус мутахасси-сонро омода месозанд. Тањлилњо нишон доданд, ки баъзе ихтисос ва тахассусњо, аз ќабили

бањисобгирии бухгалтерї ва аудит, иќтисод ва идора дар корхона, идоракунии давлатї ва мањаллї, иќтисодиёти љањон, менељмент, молия ва ќарз, муносибатњои байналмилалї, њуќуќшиносї, рўзноманигорї, фаъолияти бонкї ва хадамоти гум-рук дар бисёре аз муассисањои тањсилоти олии касбї такрор меёбанд.Теъдоди 148000 нафар донишљўи муассисањои тањсилоти олии касбї (истисно аз

муассисањои маќомоти ќудратї ва њифзи њуќуќ) бо назардошти тањсилашон аз рўи ихтисоси соњањои илм мавриди омўзиш, тањлил ва тасниф ќарор ёфтанд.Аз гурўњбандии шумораи 148000 нафар донишљў бо ихтисосњои соњањои илм

маълум гардид, 42174 нафар (28 фоиз) дар соњаи илмњои иќтисодї, 29868 нафар (20 фоиз) дар соњаи илмњои техникию технологї, 18102 нафар (12 фоиз) дар соњаи илмњои филологї, 10120 нафар (7 фоиз) дар соњаи илмњои педагогї, 7997 нафар (5

фоиз) дар соњаи илмњои тиббї, 5889 нафар (4 фоиз) дар соњаи илмњои њуќуќшиносї, 5866 нафар (4 фоиз) дар соњаи илмњои таърих ва 5332 нафар (3,5 фоиз) дар соњаи илмњои физика-математика тањсил доранд. Дар маљмўъ 125348 нафар ё 85 фоизи донишљўён дар 8 соњаи илмњои зикршуда, 22652 нафар ё 15 фоиз дар соњаи илмњои сиёсатшиносї, биологї, кишоварзї, химия, геология, география, сотсиология, фар-макология, фарњангшиносї, санъатшиносї, меъморї, ветеринарї ва фалсафа тањсил менамоянд.

Љадвали умумии нишондодњо

Дар Кохи матбуоти шањри Хуљанд бо њузури пажуњишгарон, муњаќќиќон, устодони донишгоњ, шоирон ва адибо-ни њавзаи адабии Суѓд маросими му-аррифии китоби тозанашри «Адабиёти форсизабони Чин», ки ба ќалами устоди Донишгоњи давлатии Хуљанд Низомуд-дин Муродї тааллуќ дорад, баргузор гардид. Чорабиниро доктори улуми филологї

Матлуба Хољаева – муовини ректори Донишгоњи давлатии Хуљанд ифтитоњ бахшида, аз муњтаво ва арзиши адабии ин асари тањќиќотї ёдовар шуд. Устоди Донишгоњи давлатии њуќуќ,

бизнес ва сиёсати Тољикистон Нуруллоњ Fиёсов нашри ин китобро дар таъ-рихи адабиёти тољику форс муњим ва сариваќтї арзёбї намуда, афзуд, ки теъ-доде аз нусхањои хатии китобњои ада-биёти форсї имрўз дар китобхонањои кишвари Чин мањфуз мондаанд ва

муњаќќиќону пажуњишгаронро мебояд љињати муаррифї ва нашри онњо талош варзанд. Мудири китобхонаи Донишгоњи дав-

латии Хуљанд Њалимљон Зоиров дар бораи ањамият ва арзиши китоби «Ада-биёти форсизабони Чин» мулоњизањои муњими иброз дошт. Мавриди зикр аст, ки имрўз адабиё-

ти форсизабони њавзаи Њинд, Покистон ва дигар гўшаву канори олам то андо-зае тањќиќ шудааст, аммо мутаассифо-на, дар мавриди адабиёти форсизабони Чин то кунун њељ тањќиќи љиддие сурат нагирифтааст. Њамчунин, нахустин бор мунтахабе аз девони шоири форсизабо-ни уйѓур Мавлоно Залилї дар ин ки-тоб чоп шудааст, ки бењтарин армуѓон барои дўстдорони шеъри ноби форсию тољикї мебошад.

Нўъмон РАЉАБЗОДА,«Омўзгор»

МУАРРИФЇ

«АДАБИЁТИ ФОРСИЗАБОНИ ЧИН»

№ 28 12-уми июли соли 201310 ОМЎЗГОР СОЛГАРД

Рањмон Остон бо нигоштањои худ «Аљубањои кишварњои Чин», «Падидањо» ва очеркњои телевизионї рољеъ ба рўзгори Алї Хуш, Сомеъ Одиназода ва дигар чењрањои илму адаб ва фарњангу њунар миёни ади-бони тољик мавќеи хоса дорад. Ќиссањояш «Дењи ману мар-думонаш», «Лахти љигар» ва «Мањтоби лаби бом» соли 2004 дар як маљмўа ба табъ расида, бо вежагии гуфтор ва сабку услуби хосааш аз љониби ањли адаб бањои сазовор гирифта-аст.

Рањмон Остон аз зумраи адибонест, ки миёни андеша-мандони сухан маъруфият ва маќоми хоса дорад. Заминаи дониши фароху камолоти маъ-навии ў ба монанди дигар ади-бони тољик аз мактаби адабии мунаќќид ва адабиётшиноси шинохтаи тољик Соњиб Таба-ров маншаъ мегирад. Адаби-ётшиноси тољик Абдуљаббор Рањмонов дар китобаш «Маъ-рифати замон» ба ин маънї мегўяд: «… дар атрофи ў ва мактаби адабии вай (Соњиб Табаров-Н.Н. ) дўстдорони зиёди адабиёт љамъ омада, ба бањсњои тўлонї дар иртиботи проблемањои муњташами адаби-ву адабиётшиносї, наќди адабї мепардозанд. Натиљаи чунин зањматњо дар шоњроњи адаби-ёт як зумра адибон, аз ќабили М.Ќаноат, Б.Собир, Гулрух-сор, Гулназар, Убайд Раљаб,

Сайф Рањим, Рањмон Остон, адабиётшиносон С.Салоњ, Р.Мусулмониён, Х.Асозода, Н.Барот, А.Кучаров, А.Мањмадаминов ва бисёр ди-гаронро ба майдони адабиёт овард».Боре дар дафтари кории

Рањмон Остон дар мавриди њикояњои адиби рус А.П.Чехов мубоњисаи адабї сурат гирифт. Хотирам њаст, ки ў моњияти бадеии њикояи «Скрипкаи Ротшилд»-ро тањлилу баррасї намуда, ишораи басо рамзо-мез кард: «Агар шабењи Чехов њикояе менавиштам, хушбахт-тарин шахс мебудам». Шояд адиби нуктасанљ Рањмон Остон хушбахттарин шахс бошад, ки асари сегонаи худро дар жанри ќисса аз дидгоњи вижаи хеш дар маљмўаи «Мањтоби лаби бом» (воќеан номи шоирона дорад) пешкаши хонанда кардааст. Ин ќиссањо њанўз солњои њаштодум нигошта шуда, тавассути њафтаномаи «Адабиёт ва санъ-ат» мавриди бањрабардории дўстдорони каломи бадеъ гаш-та буданд.Сегонаи мазкур ќиссањои

ёддоштї буда, нависанда бардоштњои айёми наврасию нављавонии худро аз њаќиќати воќеї ба њаќиќати бадеї таб-дил медињад. Ва ин њаќиќати

бадеї шеъргуна аст, пероста бо тасвирњои шоирона, тахайю-лу андешањои љолиб, забони фасењу гуфтугўњои худ ба худу байни худ (монолог ва диалог) ва талмењоту рамзњои зебо. Чї гуна шеъргуна, чї гуна та-хайюли андеша набошад, ки нависанда аз дидгоњи равонї њикмати зайл: «Чашм чароѓи бадан аст. Ва агар чашмат со-лим бошад, тамоми баданат равшан хоњад буд»-ро ба риш-таи тањќиќ кашида, образи воќеан њам шоирона меофа-рад: «Чароѓи худро дар ойина дид. Як љуфт чароѓи шукуфо. Њо, чароѓ шукуфта буд-дар ойинаи дил. Љуфти чароѓ дар ойина лаѓжон мерафт. Дуди тамокуи марг пиромуни сараш

тора-тора ѓоз мехўрд ва ѓоиб мегашт. Дар будаш бозомадан аст-бозомадани як љони тоза» («Лахти љигар»).Оѓози ќиссаи «Дењи ману

мардумонаш» шабењи афсо-наву на афсона аст, балки аз гуфтугўњои худ ба худи кадом ноќилест, ки нависанда аз айё-ми наврасї тавассути њофизаи ќавиаш дар худ дорад. Ва ў ин њофизаро бо кўтоњбаёнї, забо-ни шевову љаззоб ва рамзњои муассир ороиш дода, хонан-даро ба воќеияти љаззобу сар-хушкунандаи дењаш рањнамун мекунад. Аз љумла, нависанда бархурди офтобу мањтобро

чунин ба тасвир медињад: «Чї љавонмарди зебо! Абрўвони пайвандї, мўйи зарњалї, чаш-мони шањло. Боз чї сифоташ кунем? Офтоб, ки рух намуд, зардї гирифт ними дунёро. Яке аз дигар гўша мањтоб сар кашид. Сафедї гирифт ними дунёро. Эњ, бародар! Зардї ба сафедї мезад, сафедї ба зардї. Тавба кунед! Офтоб шод буд аз дидори мањтоб, калопеса ме-рафт чашмонаш. Дурўѓ гуфтам? Дар хуну пўсти ман як зарра аз дурўѓ нест.

…Мањтоб ранљур буд, сар-хам, чењрамањзун, надонистам аз чї рў. Ў худ надонад, мо чї донем бандањои ношукри пургуноњ».Ќиссањои «Лахти љигар» ва

«Мањтоби лаби бом» бо њусни матлаи зебои аз њикмати халќ «Ин решаи сусту љунбиши гањвора…», «Ку хонаи беќошуќ, ку духтари беошуќ?» оѓоз гар-дида, мавзўъ ва мунадариљаи ѓоявии асарњоро муайяну пурра месозанд.Њунари нависандагии Рањмон

Остон дар сабку услуби ў зоњир мегардад. Ќолабњои пешин ё муќаррариро, ки тавассути наќл дар хатти сюжет сурат мегирад, мешиканад. Тафсили воќеот аз гуфтугўњои худ ба худ ё байни худи персонажњо бо кўтоњбаёнї, тамсилу рамзњою розњо ќолаби маъної гирифта, услуби фардии нависандаро муайян мекунад. Чунин тарзи нигориш корест сан-гин ва аз нависанда машаќќати эљодиро талаб мекунад. Аммо Рањмон Остон, ки донандаи хуби каломи бадеъ аст, ба хубї аз уњдаи ин кор мебарояд. Чунин вижагињои тасвир боис шудаанд, ки нависанда бо тањќиќи баде-ию равонї ва фалсафї як ќатор симоњои руњнавоз ва дорои ха-рактеру хусусиятњои хосро био-

фарад.Симои мўйсафеди муњољири

барљомонда, ки орзуи Ватан до-рад, басо муассир ва омўзанда аст. Омўзандаи роњи ростин. Нависанда руњеро навозиш ме-кунад василаи даствора, ки реша дар хоки ниёкон дорад: «Аз ин замон то он замон, аз ин макон то он макон роње панљоњсола дар миён буд. Осон нест пайму-дани ин роњ. Бояд бирасад, рўи рањ бошад, имрўз ё фардо, агар не, дер хоњад шуд. Барманак, Дарманак, Баљкакон, Арзани-ён, Мулоконї, Хлесонї, Дар-морахт… агар ба даствора ра-сид, ба зиёрати арвоњи волидон мерасад, ки варо охирин орзу, охирин умед њамин аст…»Дар сегона арзишњои ба-

ланди бадеї ва маънавї, аз љумла, арљгузорї ба гузаштаи фарњангу тамаддун, расму ойин ва суннатњои мардумї инъикос ёфтаанд, ки боз њам ѓановати китобро афзун намудаанд:

«- Оши њалол, оши њалол…- Нони њалол, нони њалол…- Бачем, имрўз нон набастам,

хўшаяки ангурро бигир.- Ман садќаи шумо. Њандала

оши љонтон, чї бўе хуш дорад.- Шир, дўѓ, љурѓот надоред?- Сари пистон аст говмон.

Мезояд имрўз, ё рўзи дигар.- Оши њалол, нони њалол,

оши њалол…»Ноилшо НУРАЛИЕВ

(соли 2004)

ТИКОТИЁТ

СЕГОНАИ РАЊМОН ОСТОНРањмонОстонбонигоштањои

лфбвЧхнњблртврдЊоот

Имсол Рањмон Остон ба синни мубораки 60 расиданд. Устоди арљмандро ба шасти камолоташон самимо-на табрик гуфта, барояшон рўзгори обод, саломатии бардавом ва комёбињои нав ба нави эљодї орзу мена-моем.P.S.

Њар гоњ њафтаномаи «Омўзгор» дастра-си њамкасбонам мегардад, сар-сарї онро вараќ зада, хулоса мебароранд: «Њељ чиз надорад!». Ба ростї њамчун омўзгор ба ин њукми њамкасбонам розї шуда наме-тавонам. Зеро њангоми кор дар рўзномаи ноњиявї ба хулосае омадам, ки то ба да-страси хонандагон гаштани рўзнома ањли эљоди он чї ќадар зањмати сангинеро паси сар мекунанд. Хондану тањрир, чоп кардани маводу баровардани њафтанома аз зумраи он корњоянд. Њангоми нашри њафтанома аз њар як рўзноманигор даќиќкорї, њушмандї, касбият талаб карда мешавад. Баъди хон-дани зиёду тањрирњо боз њам мебинед, ки баъзе хатоњо роњ ёфтаанд. Њар бори нашри рўзнома журналисти хушсалиќа Мирзоњамдам Шарифзода ба инљониб таъкид мекарданд, ки шогирд, сахт диќќат дињед, ки мабодо хатоие нараваду боиси мазаммати хонандагон нашавем. Бо вуљуди ин ќадар сахтгирињо боз њам камбудињо рух медоданд.Хатти таќдир аст, илло беѓалат,Аз ѓалат орї набошад њељ хат.Мафњуми «њељ чиз надорад» дар си-

фати њафтаномаи омўзгорони љумњурї – «Омўзгор», ба андешаи ман, њамчун як хо-нандаи доимии он, бегона, ночаспон аст. Зеро њар як шумораи он барои мо, омўзгорон, ма-води фаровоне дода метавонад. Навиштањои

бењтарине, ки соли сипаригардида нашр гар-дидаанд, инњоянд: «Аълочї шудан мехоњед?», «Њунари иншонависї», «Гирењкушои маънї», «Рангњои таассуф дар адабиёт»… Ба вижа, «Аълочї шудан мехоњед?» роњнамои бењтарин буд ба роњбарони синфњо.Њафтаномаи «Омўзгор» соли рафта

љашни 80-солагиашро ботантана таљлил намуд. Дар ин радиф бисёр маќолањо нашр гардиданд, ки яке аз дигаре бењтар буд. Мањз тавассути ин љашн мо аз корнамоињои яке аз бењтарин муњаррирони њафтанома, зани љасуру далер Бўринисо Бердиева маъ-лумоти бештаре пайдо кардем. Хуб мешуд, ки њафтанома ба хотири бузургдошти ў ба-рои мухбирони љавони љумњурї љоизае таъ-сис медод.Боиси хурсандист, ки «Омўзгор» аз сер-

мухлистарин њафтаномањо буда, муаллифони зиёд дорад.Њамчун як хонандаи доимии њафтанома аз

ањли эљоди он хоњиш менамоям, ки дар соли равон китоби шодравон Раљаб Амонов «Ним-косаи таги коса» ва Жан Жак Руссо «Эмил ё дар бораи тарбия»-ро нашр мекардед, хело бањраманд мешудем.Боќї ба њамаи ањли эљоди он ќалами бурро

таманно дорам.

Раљаб МАЛИКЗОДА, муаллими мактаби №26-и ноњияи Мастчоњ

НОМАИ БЕТАЊРИР ОМОДАГЇ

ЊИСОБОТ

«ОМЎЗГОР» ОМЎЗАНДА АСТ

КАМБУДИЊО БАРТАРАФШАВАНДААНДДар Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон њисоботи як ќатор

роњбарони муассисањои тањсилоти миёнаи касбї шунида шуд. Муовини вазири маорифи Тољикистон Бозоралї Одинаев аз хусуси зарурати риояи ќонунњои соњаи маориф, аз љумла, дар системаи муассисањои тањсилоти миёнаи касбї сухан ронд. Вай аз натиљаи омўзиши муассисањои тањсилоти миёнаи касбї дар вилояти Суѓд, ки ба ќарибї ба амал омад, наќл намуд. Роњбарони чанде аз муассисањои тањсилоти миёнаи касбї зимни

суханронињояшон аз бурду бохти соња ва вазъи таълиму тарбия дар муас-сиса њарф заданд.Муовини вазири маориф Б. Одинаев ба њама директорони муассисањои

тањсилоти миёнаи касбї супориш дод, ки камбудињои љойдоштаро то оѓози соли нави тањсил бартараф намуда, бањри пешрафти фаъолият дар муассисањои таълимї мусоидат намоянд.

Њотами ЊОМИД,«Омўзгор»

Омўзгорону кормандони макта-би миёнаи тањсилоти умумии № 3-и шањри Кўлоб аттестатсияи аз синф ба синфгузаронї ва хатми хонанда-гонро бо муваффаќият ба охир ра-сонида, соли хониши 2012-2013 – ро љамъбаст намуданд. Директори мак-таб К. Гулмадова чунин иброз медо-рад: - Баъди ба анљом расидани соли хониш љамъомади омўзгорону воли-дайни хонандагони мактабро доир

намудем ва дар он дастљамъона наќшаи ба соли нави хониши омо-да намудани таълимгоњро тарњрезї кардем. Омўзгорону волидайни хонандагони мактаб тасмим гир-фтанд, ки таъмиру тармими бинои таълимгоњро то 20 июл пурра ба анљом бирасонанд.

Шариф АБДУЛЊАМИД,«Омўзгор »

ТАЪМИР ИДОМА ДОРАД

№ 28 12-уми июли соли 2013 11ОМЎЗГОР ИСТИЌБОЛ БА ИФТИХОРИ 80–СОЛАГИИ ПРМ АТТ АКСИ САДО

Боймурод Алиев 18-уми ноябри соли 1944 дар ноњияи Вањдат, дар оилаи дењќон ба дунё омадааст. Ў дар синни хурдї аз падару модар ятим монда, аз соли 1956 то соли 1961 дар хонаи бачагони шањри Душанбе тарбия ме-гирад. Зењни тез, ќобилияти хуби фањмиш ва шавќи бе-андоза доштанаш ба илмњои риёзї, ўро водор намуд, то баъди хатми мактаби миёна њуљљатњояшро ба Донишгоњи давлатии шањри Москва ба номи М.В.Ломоносов супо-рад. Хушбахтона, онро соли 1967 ба итмом расонида, бо тавсияи устодон ва ќарори Шўрои олимони ин донишгоњи номдор Б.Алиев ба аспиран-тура дохил мешавад ва зери назорату роњбаладии олими шинохтаи љањонї, математи-ки собиќ Иттињоди Шўравї, ду карат Ќањрамони Мењнати Сотсиалистии АИ, Тихонов тадќиќоташро идома медињад.Боймурод Алиев рисолаи

номзадиашро соли 1971 дар ин боргоњи илму маърифат дифоъ намуда, ба Тољикистон барме-гардад. Ў баъди баргаштан ба Ватан фаъолияти илмиашро дар Институти математикаи Академияи фанњои ЉТ ба вази-фаи ходими илмї оѓоз намуда-аст. Аз соли 1972 ба Донишгоњи давлатии Тољикистон ба номи В.И.Ленин (њоло Донишгоњи миллии Тољикистон) ба њайси муаллими калон ва дотсент, аз соли 1977 ба њайси мудири ка-федраи методњои њисоббарорї ва механика, аз соли 2001 то охири њаёташ, профессори ка-федраи номбурда фаъолият ме-намояд.

Ин марди шарифу не-кном шогирдонашро аз айёми мактабхонї то кашфи баланди ќуллањои илмї роњбаладї ме-намуд. Бо ташаббусу роњбарии бевоситаи профессор Б.Алиев мактаббачагони тољик дар озмунњои байналмиллалї доир ба лоињањои илмии математика иштирок намуда, соњиби 1 меда-ли тилло, 3 нуќра ва 6 биринљї гардиданд.Имрўз теъдоди зиёди шогир-

дони устод Б.Алиев дар соњањои гуногун бомуваффаќият фаъо-лият карда истодаанд.Устод барои обрўю эътибори

Донишгоњи миллии Тољикистон зањмат мекашид. Ўро аз рўи чопи китобњояш њар як фар-ди тољик мешинохт ва њурмат мекард. Ба ў муяссар гардид, ки дар давоми умри начандон тўлониаш 22 китоби дарсї ва васоити таълимї нависад. Аз љумла, 5-тояш китобњои дарсї барои мактабњои тањсилоти миёнаи умумї мебошад, ки бо њаммуаллифї навишта шуда-анд.Боймурод Алиев дар баро-

бари фаъолият дар ДМТ аъзои њайати тањририяи маљаллаи «Маърифати омўзгор» буд ва ба воситаи ин маљалла ба омўзгорон фикру андеша ва

пешнињодоти худро баён мена-муд.Њамчунин, устод узви бах-

ши васоитњои техникии таъ-лим ва истифодаи техникаи

њисоббарории Шўрои методии Вазорати маълумоти олии СССР оид ба математика (солњои 1984-1991) ва узви њайати редаксияи соњавии илмии Энсиклопедияи советии тољик буд.Аз соли 2005 то рўзи охири-

ни њаёташ раиси гурўњи корши-носон оид ба нашри китобњои дарсии фанни математика ва узви Шўрои миллии тањсилоти Вазорати маорифи ЉТ буд.Мењнату машаќќатњои

зиёди устод Б.Алиев буд, ки рўйхати интишори илмиаш зиёда аз 170 номгўйро дар бар мегирад. Тадќиќоти илмии ў ба сохтани алгоритмњои усту-вор барои њалли масъалањои ѓайри корректии физикаи математикї дар спектр ра-вона карда шудааст. Дар ин љода, муаллифи зиёда аз 100 маќолањои илмї мебошад. Маќолањои илмиаш дар Рос-сия, ИМА, Англия, Герма-ния, Эрон ва мамолики ИДМ чоп шудааст. Пайваста бо ин доир ба математикаи мактабї дар пажўњиш буд.Б.Алиев дар озмуни «Бунёди

умдаи тадќиќотии Президен-ти Тољикистон» солњои 2005-2007 ѓолиб омада, роњбарии ин лоињаи илмиро ба уњда дошт.Ў иштирокчии Конгрессњои

илмии љањонї аз математика соли 1998 дар Германия (Бер-лин) ва математикаи амалї соли 1999 дар Шотландия (Эдинбург) буд. Соли 1998 дар Венгрия ва соли 2006 њамчун шунавандаи курсњои такмили ихтисос дар Америка ширкат варзидааст.Ў дар давоми солњои тўлонї

бо Пажўњишгоњи рушди мао-рифи АТТ њамкорї дошта, як ќатор китобњои дарсї ва ва-соити таълимї барои хонанда-гони мактабњои миёнаро дар њаммуаллифии А.Шарифзода, Н.Ѓафуров, Ф.Умаров, Њ.Караташ, Н.Юханонов, М.Ашуров, З.Бањромова ва дигарон таълиф намудаанд. «Масъалањои имтињони ќабул аз математика» (1992), «Да-

стур барои дохилшавандагон» (2008), «Луѓати истилоњњои риёзї (англисї-туркї-русї-тољикї)» (2000), «Доир ба масъалањои матнии курси математикаи синфњои 5 ва 6» (2009), «Ададњои касрї» (2009), «Ададњои ратсионалї» (2009), «Ададњои натуралї» (2009), «Мафњумњои геометрї. Таносуб ва фоиз» (2009), «Масъалањои зењнї ва

мантиќї» (2009) ва ѓайра аз зумраи он китобњоеанд, ки Вазорати маорифи ЉТ дастра-си хонандагону омўзгорони мактабњо гардонидааст. Китобњои дарсии аз тара-

фи устод барои мактабњои тањсилоти умумї таълифшуда нисбат ба китобњои пеш чоп-шуда ба барномањои таълимї мувофиќ буда, асосњои илмї доранд. Масалан, алгебраи синфи 8, ки соли 2002 дар њаммуаллифї бо А.Шарифзода чоп шуда буд, нашри дую-ми он соли 2009 бо таѓироту иловањо аз чоп баромад, ки ба барномаи таълимї мувофиќ асту мазмунан соддаю фањмо мебошад, мисолу масъалањои соддаю мушкилро дар бар ме-гирад. Ин китоб ба омўзгорон имконият медињад, ки дар асоси мушкилу содда будани мисолу масъалањо бо хонан-дагони ќобилияташон гуно-гун (сусту пурќуввват) дар алоњидагї кор баранд.Мењнати њалолу софдило-

наи устод буд, ки соли 1974 бо Лаурети мукофоти Комсомоли Тољикистон сарфароз гардони-да шуд. Соли 1993 бо ќарори комиссияи Президиуми Ака-демияи илмњои табиї ѓолиби озмуни идрор (стипендия)-и Љорљ Сорос аз фанни матема-тика гардиданд.Хизматњои беназир ва бе-

мислу монанди устоди абад-зинда Б.Алиев буд, ки соли 2010 ба Љоизаи Президентї дар соњаи маориф мушарраф гардид. Њамчунин теъдоди иф-тихорномаву диплмњои устод бењисобанд.Шайх Саъдии бузургвор дар

ситоиши ин мардони некоин байтеро ифшо намудааст, ки то љое тасаллибахши дилњои мост:Саъдиё, марди накўном на-

мирад њаргиз,Мурда он аст, ки номаш ба

накўї набаранд.Х.ЛАБЛАБУНОВ,Д. КУЧАКШОЕВ,

ходимони илмии ПРМ АТТ

НОМИ НЕКЎ ГУЗОШТ Ў

Боймурод Алиев бо њамроњии шунавандагони курси такмили их-тисос дар Амрико (моњи декабри соли 2006)

Навиштаи Абдуллои Фо-зил дар маќолаи зикршуда њам бозгўи ин гуфтањост. Вале ба назари муаллиф дар мав-риди он ки натиљаи ќабули донишљўён дар ин ноњияи дурдаст ќонеъкунанда аст, чандон розї шуда наметаво-нем. Зеро нисбат ба ноњияњои дигар дар ин ноњия камбу-диву бенизомињои зиёде дар раванди ќабули довталабон ошкор гардиданд. Тибќи талаботи санадњои

меъёрии зикргардида, бояд маќомоти иљроияи мањаллии њокимияти давлатї ба њар як љойи људошуда њуљљатњои на камтар аз 3 нафар довталабро пешнињод менамуд. Мутаас-сифона, дар рўзи суњбат бар акси рўйхати пешнињодшуда дар аксари љойњо њамагї як ё ду нафарї довталаб иштирок доштанд. Бар илова, сатњи дониши на њамаи довталабон ќонеъкунанда буд. Мувофиќи нишондоди санади дахл-дор ба ноњияи Кўњистони Мастчоњ дар маљмўъ 22 љой, аз љумла ба Донишгоњи дав-латии тиббии Тољикистон ба номи Абўалї ибни Сино 2 љой (якљойї барои духтарону

писарон) људо карда шуда-аст. Тибќи талабот комис-сияи ќабул он рўз аз њисоби чор нафар довталаби ихтисо-си тиббї (духтарон) ягон на-фарро ба ѓолибият пешнињод карда натавониста, аз масъу-лини ноњия дархост намуд, ки тибќи талабот се нафари дигарро дар доираи рўзњои ќабул омода ва ба суњбати навбатї пешнињод намо-янд. Дар суњбати такрорї, ки пас аз як њафта- 20-уми июн дар шањри Хуљанд доир гардид, аз 4 нафар до-вталаби пешнињодшуда ко-миссияи ќабул хатмкардаи мактаби тањсилоти миё-наи умумии №4-и ноњияи Кўњистони Мастчоњ Орзугул Муллоеваро бо 9,5 хол инти-хоб намуд. Аз ин рў, муњтарам Аб-

дуллои Фозил муътакид бо-шанд, ки ягон квотаи ноњияи Кўњистони Мастчоњ ѓайб назада, масъулон њаќро ба њаќдор расонидаанд.

Раљабалї САНГОВ,сармутахассиси раёсати илм ва инноватсияи Вазо-рати маорифи Љумњурии

Тољикистон

КВОТА ЃАЙБ НАЗАДААСТЉавоб ба маќолаи «Шаффофият буду…»-и

Абдуллои Фозил аз ноњияи Кўхистони Масчоњ

ТАЪТИЛИ ТОБИСТОНАИ БОСАМАРШогирдони макотиби Россия дар таъмири Ќалъаи

Брест њиссагузорї кардаанд. Дар ваќти таътил 45 нафар хонандаи аз 14 то 16 - солаи мактаб ба ободкунии ансамб-ли ёдгории мазкур машѓул будаанд. Љавонон барои ба ќатори довталабон номнавис шудан аввал аз озмунњо гу-ногун гузаштаанд. Ваќти корї аз љониби мутасаддиён се соат муќаррар шуда, фориѓ аз ин фаъолият онњо ба сайру гашти шањр ва осорхонањо баромада, таътили хешро ран-гинтар кардаанд.

«ЉАЗО»-И МАХСУСДар шуморањои гузаштаи «Омўзгор» дар бораи сатњи ба-

ланди таълим дар Љопон маълумоти муфассал дода будем. Вале таътили тобистонаи талабагони ин мамлакат боиси њайрати бештаре мегардад. Дар ин кишвар барои њар мак-таббачае, ки муддати як соли хониш натавонистааст аз уњдаи тањсил барояд, «љазо»-и хосе вуљуд дорад. Дар ваќти таътил онњо вазифадор мешаванд, ки дар курсњои махсус тањсили илм бинанд. Онњое, ки бо бањои хубу аъло хондаанд, вази-фадор мешаванд, ки гузоришњои тасвирї омода созанд. Ин тарз гузоришњоро онњо њатман бояд ба шакли рўзнома да-роранд. Ба аќидаи устодони ин мамлакат чунин тарзи кор барои бењтар кардани ќобилияти эљодкории тифлакон мадад мерасонад.

Ситорабонуи СОЊИБНАЗАР,«Омўзгор»

№ 28 12-уми июли соли 201312 ОМЎЗГОР ТАЉРИБА

ТАЪТИЛ КОМЁБЇ

Њукумати ЉТ њар сол бо маќсади њушдор додани шахсони масъул барои фароњам овардан ба хушу гуворо гузаш-тани таътили тобистонаи мактаббачагон ќарорњо ба тасвиб мерасонад. Имсол низ як чунин Ќарори Њукумати Љумњурии Тољикистон аз 29-уми декабри соли 2012 №751 ва фармоиши вазири маорифи Љумњурии Тољикистон аз 22.02.2013 №460 «Дар бораи ташкили истироњати тобисто-наи кўдакон ва наврасон дар соли 2013» ќабул гардида буд.Албатта, ин чунин маъно дорад, ки

аз љониби шахсони масъул омодагї ба таътили тобистона на дар давоми як-ду моњи охир - пеш аз ќабули хонандагон ба истироњатгоњњо, балки њанўз барваќттар оѓоз ёбад, то истироњати кўдакон ва на-врасон дар давраи таътили тобистона ба талабот љавобгў бошад. Бо ин маќсад бояд

ба ќадри имкон бо назардошти шароит кўлњои хурди шиноварие, ки солњои пеш дар назди биноњои истиќоматии маркази шањрњову ноњияњо сохта шуда буданду имрўз кор намекунанд, аз партовњо тоза карда шуда, ба ихтиёри кўдакону навра-сон супорида шаванд, яъне, њукуматњои мањаллї бояд њар чї зудтар доир ба ин масъала назорати љиддї баранд. Маълум, ки бо сабаби ба

истироњатгоњњои беруназшањрї фаро гирифта нашуданашон кўдакон худсарона ба дарёву нањракњо барои оббозї рафта, баъзан ба фалокат рў ба рў њам мешаванд. Бояд мураббияњое, ки ба истироњатгоњњои назди мактабї вобаста гардидаанд, бикўшанд, ки чорабинињои гу-ногуни шавќоварро ба наќша ворид намуда, бањри амалї гаштани он дар давраи таъти-ли тобистона саъй кунанд. Ме-тавон ин корро дар њамкорї бо муассисањои тањсилоти иловагї (маркази эљодии кўдакон ва на-врасон), варзишї, мактабї ва рассомї ба роњ монанд ва мутахассисони ин муассисањоро даъват намоянд, то онњо дар истироњатгоњи наздимактабї ба-рои истироњаткунандагон мувофиќи шавќу завќу ќобилияташон мањфил ташкил намоянд. Инчунин муассисањои тањсилоти иловагї метавонанд дар бай-ни истирањатгоњњои наздимактабї њар гуна озмуну чорабинињо гузаронад.Муассисањои тањсилоти иловаї бо

назардошти хоњиши аъзоёни мањфилњо кори мањфилњои худро дар давраи то-

бистон идома дињад. Роњбари мањфил бояд барнома ва наќшаи кўтоњмуддати мањфил тањия намояд ва аз рўи он кор барад. Агар ин истироњатгоњ дар тобеияти онњо бошад, муассисањои тањсилоти иловагї метавонанд, кор-мандони худро ба истироњатгоњи беруназшањрї ё ноњиявї фиристонанд. Дар истироњатгоњи наздимактабї ва беруназшањрї шахсоне бо кўдакон кор

баранд, ки дорои маълумоти олї буда, таљрибаи бойи корї дошта бошанд.Љалби кўдакону наврасон ба њар гуна

мањфилњо, ташкили бозињои шавќовар, сайру саёњатњо ба љойњои таърихии мањал тамошои осорхона, вохўрї бо шо-иру нависандагоне, ки барои кўдакону наврасон менависанд, созмон дињанд.

Ќ.ИМОМНАЗАРОВ,

мудири шуъбаи њамоњангсозии МЉТИ-и

назди Вазорати маорифи Тољикистон

ТАШКИЛИ ДУРУСТИ ИСТИРОЊАТ

Ѓунљоиши электрикии конденсаторАгар конденсатори ѓунљоишаш

доимї аз ягон манбаи шиддаташ доимї заряднок карда шуда, баъд он бо гал-ванометр безаряд карда шавад, он гоњ аќрабаки галванометр ба њамон як адади таќсимоти сафњо (шкала) майл мекунад. (Сафњо – дар асбоби санљиши ин ё он бу-зургии физикї, ки дар рўи он хатчањову раќамњои тавсифдињандаи бузургии чен-шаванда сабт шудаанд).Вале чун конденсатори ѓунљоишаш ди-

гарро ба манбаъ пайваст кунем, нишон-доди галванометр таѓир меёбад. Пас, ба конденсаторњои ѓунљоишашон маълум озмоиш гузаронида, бовар њосил кардан мумкин, ки бузургии ѓунљоиши конден-сатор ба адади таќсимоти галванометр n, ки аќрабаки он нишон медињад, мута-носиби роста мебошад:С=nкАз ин љо коэффисент мутаносибии к –

бо осонї ёфта мешавад: к=С/(n ) , ки он ѓунљоиши электрикии ба як таќсимоти галванометр баробарбударо ифода ме-кунад. Ќимати коэффисентро дониста, озмоишро бо конденсатори ѓунљоишаш номаълум аз нав такрор мекунем ва аз рўи майли аќрабак ѓунљоиши онро му-айян кардан мумкин мегардад.Иљрои корТаљњизот: 1) конденсаторњои ѓунљоишашон маъ-

лум (0,5; 1,2мкф). 2) конденсатори ѓунљоишаш номаъ-

лум. 3) галванометр. 4) манбаи љараёни доимї. 5) калиди электрикї ва симњои пай-

васткунанда.

ОЗМОИШЕ СЕГУНА1. Барои навиштани натиљаи ченкунињо ва њисобкунињо љадвали зеринро мекашем:

2. Аз манбаи шид-дати доимї, конден-сатори ѓунљоишаш маълум, калид ва галванометр занљири электрикї тартиб медињем.

3. Калидро аввал ба њолати 1 пайваста, конденсатор-ро заряднок мекунем, сипас ба њолати 2 пайваста, беза-ряд мекунем, ки дар ин ваќт аќрабаки галванометр ба як таќсимот майл мекунад (њангоми С=1мкф). Ин озмоишро якчанд маротиба гузаронида, ба дурустии озмоиш боварї њосил карда, баъд коэффисенти мутаносибии К-ро муай-ян мекунем.

4. Акнун коэффисиенти мутаносиби к-ро дониста, ѓунљоиши конденсатори номаълуми дилхоњро муайян кардан мумкин аст. Барои санљиш конденсатореро меги-рем, ки дар сатњи рўяаш ѓунљоишаш навишта шуда бо-шад. Ин конденсаторро бо ќоѓаз печонида ба хонанда медињем, ки ѓунљоишашро муайян кунад. Дар ин озмоиш аќрабаки галванометр ба ними як таќсимот майл кард.

Маълум гашт, ки ѓунљоиши конденсатори номаълум 0,5 мкф будааст. Хонанда озмоишро гузаронида, пас ќоѓази печонидашударо кушода мебинад, ки дар болои он 0,5мкф навишта шудааст ва боварї њосил мекунад, ки озмоиши гузаронидааш дуруст аст. Аз омўзиши фанни физика дар синфи 8 ва 10 ба мо

маълум аст, ки конденсаторњо ду тарз пайваст кар-да мешаванд, яъне пайвасти мувозї ва пай дар пай. Њангоми пайвасти мувозї ѓунљоиши умумї зиёд шуда,

њангоми пайва-сти пай дар пай кам мешавад.

II. Пайваста-ни пайдарпай конденсаторњо

1) Ду кон-денсатори ѓунљоишаш маълум, калид ва галваномет-рро гирифта, занљири электрикї тартиб медињем.

Калидро ба њолати 1 ва баъд ба њолати 2 пайваст мекунем, ки дар ин ваќт аќрабаки галванометр аз 0,3 каме зиёдтар нишон медињад. Коэффисиенти мутаносибиро дониста, С_н - ро муайян меку-

нем:

Дар њаќиќат, дар озмоиш маълум гашт, ки агар ду конденса-тори ѓунљоишашон 1мкф ва 0,5 мкф – ро пай дар пай пайваст ку-нем, ѓунљоиши умумиашон кам мешудааст. Акнун ѓунљоишро аз формулаи

мешавад. Аз ин љо маълум гашт, ки ѓунљоиши умумии бо роњи назариявї њисоб карда шуда ба ѓунљоиши умумии дар озмоиш њосил карда-шуда баробар аст.III. Пайвасти парале-лии конденсаторњо

1. Ду конденсатори ѓунљоишаш маълум, калид, галванометрро гирифта, занљири электрикї тартиб медињем.

Њангоми аз њолати 1 ба њолати 2 пайвастани калид, аќрабаки галванометр 1,5 – ро нишон медињад. Коэффисиенти мутаноси-бии К-ро дониста С_н - ро меёбем:

Њангоми пайвасти паралелї ѓунљоиши умумї ба љамъи ѓунљоишњо баробар аст:

ЉАВОНОН ПЕШРАВАНД Коллељи омўзгории ДДОТ ба номи Са-

дриддин Айнї дар радифи муассисањое шомил мегардад, ки дар тарбияти му-тахассисони соњаи омўзгорї ва таъмин намудани омўзгорон дар мактабњои манотиќи мухталифи љумњурї сањми бо-арзиш мегузорад. Муваффаќият ва дастовардњои

муњассилини коллељ дар соли ра-вон дар љодаи тањсил шоёни таќдир аст. Донишљўи бахши сеюми забони англисї Њасанов Ѓаффор дар озмуни љумњуриявї аз фанни забони англисї сазовори љойи якум дониста шуд ва бо дипломи Вазорати маорифи ЉТ ва туњфаи хотиравї ќадрдонї ёфт. Бахшида ба Рўзи љавонон донишљўёни коллељ бо љавонони Академияи Вазорати корњои дохилии Љумњурии Тољикистон чораби-нии фарњангию маърифатї баргузор намуданд, ки он дар баланд бардоштани савияи маърифати хуќуќї, худшиносиву ифтихори ватандории насли љавон суд-манд ва муассир буд.Донишљўён дар мусобиќњои варзишї,

ки бо саъю эњтимоми Кумитаи иттифоќи касабаи љумњурї баргузор гардид, иш-тироки фаъолона доштанд. Донишљўи бахши дуюми факултаи таърих Рањимов Хайриддин дар мусобиќаи шашкабозї миёни писарон љойи аввалро соњиб шуд. Музофирова Мављуда, донишљўи бах-ши якуми факултаи забони англисї, дар мусобиќаи мазкур байни духтарон сазо-вори љойи сеюм шуд.

Шукрулло ДАВЛАТОВ,Омўзгор

Дар њарду њолат ќиматњои дар таљриба њосилшуда ба ќиматњои назариявї њисобшуда баробар аст.

Ќобилљон ЊАБИБУЛЛОЕВ,Аълочии маорифи Љумњурии Тољикистон,

ноњияи Муъминобод, дењаи Лангар

ФИЗИКА

№ 28 12-уми июли соли 2013 13ОМЎЗГОР ГУЛШАНИ РОЗ

ШАРЊИ СЕ БАЙТИ ЊОФИЗ

Шарњи мухтасарХезу дар косаи зар оби тарабнок

андоз,Пештар з-он ки шавад косаи сар

хок, андоз.Шарњи маънои байти аввал:Мурод аз косаи зар пиёлаест, љомест,

ки аксари муоширон аз зар сохта, ба ошомидани май аз он машѓул меша-ванд ва дар баъзе нусха ба љои зар раз, яъне, оби ангур воќеъ шудааст. Оби та-рабнок, ки ба маънии шароб аст, мурод аз ишќ ва муњаббат аст. Таќрири маънї он аст, ки рўњ ба љасад, ё ќалб ба ќолаб, ё муршид ба мустаршид – мурид мефар-мояд, ки эй шайдо, бархезу тараддуде намо ва дар косаи зар, ки иборат аз зар бошад, ё дар косаи сари худ ба зиндагї – њоли њаёти худ ишќро биандоз, ќабл аз он ваќт, ки косаи сарат хокандоз ша-вад. Лафзи «андоз» дар мисраи сонї ба љињати таъкид омадааст. Дар баъзе шуруњ мегўяд, маънї он аст, ки эй шай-

до, хезу дар косаи раз, ки мурод дил аст, оби тарабнок, ки киноя аз ишќ аст, би-андоз, пеш аз он ки ин сар пур аз хок гардад, киноя: хоки гўр.Шарњи маънои байти дуввум:Њирќаи зуњди маро оби харобот

бибурд,Хонаи аќли маро оташи майхона

бисўхт.Яъне, хирќаи зуњдонаи маро оби

харобот, шароби ишќ бибурд, зуњди зоњирии маро бурд ва ботинамро софу беѓубор кард, то муњаббат ба дилам љой гирифт. Ошиќон аз ин харобот харобии сифати башарият фањм кунанд, ки усу-ли дин аст, яъне ин сифат ободон аст, хароб шавад, то он сифат, ки пайдо ва зоњир нест, дар гавњари одам пайдо ояд ва ободон шавад. Хонаи аќл изофаи баёния аст, оташи хумхона – шароб, ки киноя аз ишќ аст. Дар ин љо маънии байт зоњир шуд.Ин љо сухан бисёр аст, вале нахостем

дарозо гўем, ки малоли хотир нашавад.Ман пири солу моњ наям, ёр бевафостБар ман чу умр мегузарад, пир аз он

шудам.Ман ба сабаби мурури солу моњ за-

ъиф нашудаам, балки ин заъфу нотаво-нии ман ба сабаби бевафоии он ёр аст. Он нигори ширин ба љои умри ман аст, яъне ба манзалаи умри ман аст, ки њар гоњ ў аз ман гурезон аст, ба ин сабаб пирї ба ман рўй додааст.

Зайнулобиддин ОРИФОВ,нафаќахўр, собиќ муаллими забон ва

адабиёти тољики мактаби раќами 40-и ноњияи Бохтар,

Аълочии маорифи Тољикистон

БА ОЗМУНИ «ТАФСИРИ ЯК БАЙТ» БА ОЗМУНИ «ГЎРЃУЛЇ- ЭПОСИ МАРДУМЇ»

ЭЊТИЁТ–НИМИ ЊАЁТ(ба ронанда)

Биншаста пушти чанбарак,Аз ќоида дорї дарак?Суръат намо, љон, камтарак,Аз хавфњо бинмо њазар.

Дар чорроњ бингар чароѓ,Манмо ду чашмат нимроѓ,То ки нагардї синадоѓ,Аз хавфњо бинмо њазар.

Њаргиз макун, љоно шитоб,Худдорї бинмо аз шароб,Варна шавад њолат хароб,Аз хавфњо бинмо њазар.

Бинмо тану љон эњтиёт,Худ эњтиёт ними њаёт,Хоњам туро бахту нишот,Аз хавфњо бинмо њазар.

ÁÀ ÍÎÇÀÍÈÍТалъати раънои ту,Ќомати болои ту,Наргиси шањлои ту,Ќотили ќалби шайдо.

Зебост абрувонат,Дил мебарад баёнат,Ман рањрави маконат,Љононаи бењамто.

Хуш меравї хиромон,Дар љилва њар ду зулфон,Њастї чу моњи тобон,Ман бар ту гашта шайдо.

Њар ханда дилфиреб аст, Сар то ба по базеб аст!Бин, ѓамзањо аљиб аст,Хуш бош, нозанино!

Исматуллои ИСМОИЛ,ноњияи Ёвон

1. «Гўрѓулї» моли кист?«Гўрѓулї» аз бузургтарин њамосаи кул-

ли давру замонњо, манзумаи беназир ва аз гаронбањотарин меросу маљмўаи орзуву омол, ормонњои ќавми тољик буда, вобаста ба шеваву сабки иљро беш аз як миллиону сад њазор мисраъ фароњам омадааст ва мањз ба миллати тољик мансуб аст. Барои ифодаи номи ин њамосаи

мардумї дар шарќшиносии шўравї ду вожа – Гўрўѓлї ва Гўрѓулї истифода шу-дааст, ки доираи корбасти Гўрўѓлї нисбат ба Гўрѓулї бештар аст. Дар дањсолањои охири садаи бист истилоњи «Гўрѓулї»

бар «Гўрўѓлї» забардаст гардидааст. Дар оммавї гардидани истилоњи «Гўрўѓлї» яке аз поягу-зорони мактаби фол-клоршиносии тољик, академики марњум Раљаб Амонов њиссагузор аст. Ў дар њамаи асарњояш њамин истилоњро корбаст намудааст ва ба шогир-донаш низ ќабули ин во-жаро талќин кардааст. Ин аст, ки дар тањќиќоти аксари фолклоршиносони даврони шўравї вожаи «Гўрўѓлї» васеъ истифода шудааст. Ин вожа аз ду калима – гўр (тољикї) ва ўѓлї (туркї) таркиб ёфта, маънои гўрзодаро дорад. (Ниг. Р. Амонов. Зодаи гўр. Такмил ва тањрири Р. Амонов. Афсонањои халќи тољик. Тартибдињанда Р. Амонов. – Душанбе, 1963, с. 33-37, 43 – 46). М. Миршакар ва Лутфулло Бузургзо-да низ истилоњи «Гўрўѓлї» - ро истифода бурдаанд. Академик Абдулѓанї Мирзоев бошад, дар маќолаи «Дар бораи досто-ни «Гўрѓулї» (маљаллаи «Шарќи сурх», 1940, №1 с. 35 – 36) истилоњи «Гўрўѓлї» - ро сарфи назар намуда, вожаи «Гўрѓулї» -ро ќобили ќабул донистааст. Аввалин муњаќќиќи эпоси халќї А. Н. Болди-рев низ дар маќолаи «Эпоси дањанакии Тољикистон» (маљаллаи «Барои адабиёти сотсиалистї», 1934, № 11 – 12, с. 37 – 39) истилоњи «Гўрѓулї» - ро мавриди истифо-да ќарор додааст. Шарќшиноси маъруф И.С. Брагинский бошад, дар таълифоти солњои 50 – 70 – умаш вожаи «Гўрѓулї» -ро ба кор бурдааст, вале дар сармаќолаи ба китоби «Гуругли» (М., 1987, с. 7 – 44) тањти унвони «Таджикский народный эпос Гуругли» навиштааш аз вожаи «Гўрѓулї» даст кашидааст, аммо иќрор аст, ки ѓайр аз «Гўрўѓлї», баъзан «Гўрѓулї» низ мегўянд (с. 15).И. С. Брагинский дар ин маќола дар

миёни эпоси ќањрамонии халќи тољик ва дигар халќњои Осиёи Миёна ва Ќафќоз умумият љуста, бо дарназардошти дар ин минтаќањо аксариятро ташкил додани халќњои туркзабон муътаќиди оммавї шу-дани вожаи «Гўрўѓлї» шудааст.Хушбахтона, баъди солњои

Истиќлолияти давлатии Љумњурии Тољикистон баъзе олимони фолклорши-нос ва фарњангшинос боз сари истилоњи «Гўрѓулї» бањс оростанд. Махсусан, фолклоршиносон Файзалї Муродов, Салоњиддин Фатњуллоев ва фарњангшинос Љонибеки Асрориён љонибдори вожаи «Гўрѓулї»-янд. Њаќ бар љониби Љ. Асрори-ён аст, зеро созе, ки бо он «Гўрѓулї» иљро мешавад, дутор ё думбра аст ва аз сабку ше-ваи иљро ва мазмуну муњтаво бо сурудањои фалакї ќаробат дошта, дар манотиќи љануби Тољикистон, ки сурудањои фалакї низ ин љо тавлид шудаанд, густариш до-рад.

«Гўрѓулї» аз ду калима – гўр ва ѓул тар-киб ёфтааст. Ба аќидаи Љ. Асрориён «ѓул» ба устурањои ориёї марбут буда, решааш ба ањди Пешдодиён мерасад, ки маънои «наљотгар» -ро дорост. Дар устурањои бобулї бошад, ѓул ба њайси модар шинох-та шуда, ќабл аз он дар асотири сомарї ѓул, ѓула – олињаи сињатї, шифокор ва њаким вомехўрад. Пайдоиши ин њамосаро иштибоњан ба асрњои XVII – XVIII нис-бат медињанд, зеро кифоя аст ин намуна,

ки дар замони Љалолиддини Балхї вирди забонњо будааст:Бонги гардишњои чарх аст ин ки халќ,Месарояндаш ба танбўру ба њалќ.Ин байт гувоњи он аст, ки «Гўрѓулї» дар

асрњои XII арзи њастї кардааст. Ќањрамони аршад – Аваз, ки тамоми

эпоси ќањрамонї ба исми мавсуф, фарзан-донаш (Нуралї ва Шералї) ва наберааш (Шерафкан) марбут аст, дар осори даврони пешин бо номи ў дучор меоем, чунки дар адабиёти форсии Њиндустон пањлавоне бо

номи Ањваз зикр шудааст, ки шояд пасон овози «њ» афтода, ба «Аваз» табдил ёфта бошад. И. С. Брагинский низ

Авазро бо номи «Айваз» (Гуругли.- М., 1987, с. 24) номбар кардааст. Дар «Бурњони ќотеъ» дар ху-суси тирандозе сухан ме-равад, ки басе ќодирандоз буда, дар ањди Анўшервон шуњрат доштааст. Тибќи ривоят ў гўё њамроњи пањлавони дигар - Сай-

фи Зулязан подшоњи Њабашро бо як тир ба рўйи тахт мекушад ва мулкаш-ро соњиб мешавад. Аз назари забонї ќисмати аввал – ahu (asu) маънои оњу, бодпо, тезрафторро медињад, ки то ан-дозае ба вожаи «Ањваз» ќаробат дорад. Номи Ањваз то миёнањои асри XVII њамчун пањлавон дар Осиёи Марказї ва Њиндустон шўњратёр буд ва мардум ба кадом сабабе ба ў дилбастагї доштаанд ва тадриљан ин диловарињо боиси эљоди достонњои мардумии манзум ва мансур гардид. Бинобар ин, имрўз сариваќт аст, ки «Гўрѓулї» -ро аз омезиши сунъї ба эпоси туркї ворањонем ва соф тољикї бу-дани онро њимоя ва эътироф намоем.

2. Асп дар «Гўрѓулї»Лозим ба ёдоварист, ки дар эпо-

си ќањрамонии «Гўрѓулї» асп чун ќањрамонњои марказии асар-Гўрѓулї, Аваз, Нуралию Шералї, Њасану Шод-мон, Соќии хушхон ва дигарон ботадбир, боаќлу фаросат нишон дода шудааст ва њамчун яке аз симоњои равшани эпоси ќањрамонї намоён шуда меистад. Аспњо, ки дар «Гўрѓулї» бо номњои Талон, Ќир, Зайналќир, Ашќар, Ќизил ва бо эпитетњои «Безабон», «Паррон», «Љонвар», «Њайвон» ва дигарон номбар мешаванд, ќаноти бањодурон, махсусан дастгири Аваз ва су-туни пойдории Чамбули Мастонанд. «Бе чорпо Чамбул мешава вайрон»,- мегўяд Аваз.Махсусан, аспњои размии бањодурон,

ки бо номњои Рахш, Булќир, Гулибодом ёд мешаванд, барои ватандўстон бароба-ри бародарашон ќадру манзалат доранд. Њатто дар шакл гирифтани хатти сужети «Гўрѓулї» наќши аспњо аз дигар образњои њамоса болотар меистанд. Ба таври дигар гўем, хатти сужети «Гўрѓулї» мањз тавас-сути асп шакл мегирад. Сужаи достон аз он оѓоз меёбад, ки хоњари бародарон Ал-помиш ва Ањмадхон-Њилол ранљида, хо-наашонро тарк намуда, ба дењи дигар ба хонаи Алї ном шахс меравад. Соњибхона аз пушт ўро зани худ пиндошта, бо себе мезанад. Њилол аз ин обистан шуда, мар-гро аз зиндагї авлотар медонад. Дар гўр писаре аз ў таваллуд меёбад. Мањз байта-ли таѓояш Ањмад буд, ки дар гўр образи асосии асар Гўрѓулї бо хўрдани шири ин њайвон зинда монд. Агар байтал сари гўр рафта, кўдаки кўчаку гуруснаро наме-маконд, њамосаи ќањрамонии «Гўрѓулї» шўњраи офоќ намешуд:Байтал дид ѓилмонак саѓир-аљаб љавон,Мењри байтал афтид њамчунон.Ё дар љои дигар: Саѓира гушна мондааст дар гўристон,Саѓираро байтал макондааст дар

гўристон.

Њасани Муродиён, доктори илмњои филологї, профессор

«ГЎРЃУЛЇ» – ЊАМОСАИ МИЛЛИИ ТОЉИКЇ

(Давом дорад)

АСАРИ ЗАБОНШИНОСИТОЉИК ДАР ХОРИЉА

Рўзи 04.05. 2013 ба почтаи электронии оли-ми номвари тољик, мудири кафедраи забони тољикии Донишгоњи давлатии њуќуќ, бизнес ва сиёати Тољикистон, доктори илмњои филологї, профессор Шокиров Туѓрал аз Олмон мактуби электронї расид. Дар мактуб омадааст: «Љаноби Шокиров Т.

С., ман, Лаура Кубинеца, намояндаи ваколатдо-ри Кохи нашриёти байналмилалии LAP Lambert Academic Publishing њастам. Зимни шиносої бо Донишгоњи давлатии њуќуќ, бизнес ва сиё-сати Тољикистон ман бо маќолаи Шумо дар мавзўи «Ташрењи юрислингвистии матни њуќуќ ва муаммоњои он дар забоншиносии тољик» шиносої пайдо кардам. Мазмуну муњтаво ва ра-ванди тањќиќи маќола писандам омад.Нашриёти мо байналмилалї буда, њадафаш

дастраси умум гардонидани тањќиќоти акаде-мист. Мо бисёр мехостем, ки асари Шуморо ба шакли монографияи алоњида нашр намоем.Хеле шоду мамнун мешудем, агар ризоият,

нусхаи электронии кор, њуљљатњои зарурї, маъ-лумоти муфассал оид ба фаъолияти тадќиќотии хеш ва суроѓаатонро бо мо ирсол намоед. Интизори посухи Шумоем. Бо нектарин таманниёт Лаура Кубинеца,

04.05.2013».Профессор Т.Шокиров олими пурмањсул,

муаллифи 14 китобу рисола ва бештар аз 600 маќола аст. Дар забоншиносии тољик соњаи нав-забоншиносии њуќуќро љорї намудааст. Доир ба ин мавзўъ бештар аз 10 сол инљониб тадќиќот бурда, дар мамлакату берун аз он 3 монграфия ва дањњо маќола интишор кардааст. Соли 2011 дар мавзўи «Пайдоиш ва рушди

истилоњоти њуќуќ дар забони тољикї(Тадќиќоти юрислингвистї)» рисолаи докторї дифоъ намуд. Худи њамон сол Академияи табиатшиносии Рос-сия бо мазмун ва мўњтавои рисолаи мазкур ошно гашта, ба Т.Шокиров унвони узви вобастаи Ака-демияи номбурдаро муносиб донист. Соли 2012 ба ў унвони «Ходими шоистаи илм

ва морифи Федератсияи Россия» дода шуд. Инак, муждаи навбатї аз Олмон расидааст, ки боз як далели боз њам боло рафтани илми тољик аст.

М.ЃОЗИЕВА, номзади илмњои таърих, дотсенти кафедраи забонњо ва фанњои

љамъиятии Донишкадаи политехникии Донишгоњи техникии Тољикистон

ба номи академик М. Осимї

КОМЁБЇ

№ 28 12-уми июли соли 201314 ОМЎЗГОР БАЊС

(Идома аз шумораи гузашта)Ба андешаи ин љониб, аз-

баски мафњуми меъёри за-бон бо доираи истеъмоли воњидњои сатњњои људогонаи он алоќамандии бевосита до-рад, анвои онњоро дар робита бо њамин воњидњо аз назар гуза-ронидан лозим мешавад. Аз ин нуќтаи назар дар забони адабии муосири тољик меъёрњои ис-теъмолии савтию аксентологї, сарфию калимасозї, луѓавию маъної, фразеологї ва нањвиро, ки њар яке аломату нишонањои хосро соњибанд, људо намудан мумкин аст.

1. Меъёрњои савтию аксентологї. Ба љумлаи меъёрњои савтию аксентологї маљмўи имкониятњои истеъмо-лии системаи овозию талаффу-зии забонамон дохил мешаванд.Аз 30 овози нутќи (6 садо-

нок ва 24 њамсадо) дар забона-мон мустаъмал аксарияти онњо дар доираи меъёрњои истеъмо-лии муќаррарї ќарор доранд. Онњо бо бисёр хосиятњояшон аз њамин гуна овозњои забонњои дигар ба куллї фарќ карда, са-доноку њамсадоњои нотакрори мањз забони тољикиро таш-кил медињанд. Танњо баъзе аз

овозњои нутќи забонамон ба хосиятњои махсуси истеъмолї соњибанд, ки донистану дар мавриди истифода ба назар ги-рифтани онњо нињоят муњиманд. Масалан, талаффузи садонокњои и, у ва ў махсусиятњои ху-дро доранд. Дар забони фор-сии классикї љуфтњои дарозу кўтоњи садонокњои и ва у људо карда мешуданд. Ба аќидаи муњаќќиќони системаи овозии забонамон Соколова В. С., Расторгуева В. С. дар забони муосири тољик ин гуна љуфтњои овозї ќимати фонологии худро гум карда, бо овозњои ягонаи и ва у табдил ёфтаанд, ки дар натиља акнун аломатњои дарозї ва ё кўтоњии онњо мушоњида намешаванд. Шояд њамин тавр њам бошад, яъне дар мавридњои зиёд ин овозњои таърихан дароз ва кўтоњ омезиш ёфта ба як овоз мубаддал шудаанд. Ба аќидаи муњаќќиќони зиёди дигар, ки ак-сар худ соњибзабон мебошанд, дар як ќатор мавќеъњо њамон дарозии овозњои и ва у нигањ дошта шудааст. Чунончи, овози

и дар мавридњои зайл дароз та-лаффуз мешавад:а) Калимањои аввали љуфтњои

пароними бин¬-– «иморат»- бино «бинанда»; бин «шакли амри аз феъли дидан» – бин «гу-наи дигари калимаи ибн»; муљиб «љавобгў» – муљиб «сабаб»; оѓил «пурхашм»– оѓил «сутургоњ»; рањим «рањмкунанда» – рањим «зањдон».б) Њиљои кушодаи безадаи

калимањои навъи зира, тира, сина, кина, шиша.в) И-и масдарњое, ки бо -дан

ба охир расидаанд: дидан, шуни-дан, давидан, кўбидан, шўридан, зањидан, кафидан, даравидан, пўсидан, афтидан.г) Калимањои сохтае, ки

пасвандњои -ин ва -ик доранд: сангин, оњанин, чўбин, дерин, зерин; торик, борик, наздик.ѓ) Калимањое, ки бо пасван-

ди -ї (-гї,-вї) ба охир расида-анд: корї, ташкилї, таълимї, ёздањболорї, хонагї, бачагї, исавї, франсавї.д) Калимањои иќтибосии ара-

бие, ки ба вазни тафъил тарњрезї

шудаанд:такмил, тафсил,тањлил, тањрир, тањсил, таќсим, таљдид, тавњид.е) Калимањои иќтибосии ара-

бие, ки вазни фаъилро доранд: фаќир, њаким, басир, кабир, на-зир, њарир, зарир, дабир.Фонемаи у низ дар мавќеъњои

муайяни зер дароз талаффуз ме-шавад: а) Калимањои аввали чуфтњои

паронимии пул«наќдина» – пул «кўпрук»; кул, «пушт» – кул «њама»; сур«тўй» – сур «сурх»; шум«манњус» – шум «чоруќ»; ѓул«одами вањшї»; ѓули биёбонї –ѓул «завлона»; дур«дароз» – дур(р) « гавњар».б) Њиљои дуюми калимањои то-

чикии ќолаби сутур, суруд, дуруд, фуруд, сутун, кунун, фусун.в) Калимањои ќолаби сирф

тољикии ангур, амруд, озмун, устун, авхун, амзур.г) Калимањоои бо оввози у

анљомёфта: зону, бозу, ору, гесу, орзу, тарсу, бону, дору.ѓ) Калимањои иќтибосии ара-

бии дар ќолаби мафъул омада: мавќуф, мактуб, манзур, манњус,

маќсуд, маќбул, мазкур.д) Њиљои охири калимањои

иктибосии арабии ќолаби фу-ъул: сукут, сурур, зуњур, ѓурур, њуљум, њузур, ѓуруб, ќулуб.Дар забони адабии муоси-

ри точикї овози ў низ фонемаи мустаќил аст ва бо тарзи талаф-фузу мавќеъи истењсолшавиаш аз у-и кўтоњ ва у-и дарози таърихї ба куллї фарќ мекунад. Тафовути фонологии ў-ро њатто аз у-и дароз дар љуфтњои паро-нимии калимањои фаровони дар забонамон мустаъмал муќаррар кардан мумкин аст. Дар забони адабии муосири тољик зиёда аз 50 чунин љуфти паронимї дар истифода мебошад. Инак, чанде аз онњо: кўшиш – кушиш, мўин – муин, мўр – мур, мўрї – мурї, пўшт – пушт, рўњ – рўњ, гўл – гул, кўл – кул(л), пўка – пукка.Як гурўњ њамсадоњои забо-

намон низ ба махсусиятњои но-такрори фонологї соњибанд, ки мавриди истифода аз онњо диќкати љиддии соњибзабон та-лаб карда мешавад. Ба ин љумла њамсадоњоиж, ќ, ъ(сакта) ва њ-ро номбар кардан мумкин аст.

(Давом дорад)

Њомид МАЉИДОВ, профессор

ЗАБОНШИНОСЇ МЕЪЁРЊОИ ИСТЕЪМОЛИИЗАБОНИ АДАБИИ МУОСИРИ ТОЉИК

Сарварони мактабњо меомўзанд?Ваќтњои охир, зимни сафарњо ба ма-

котиби гуногуни љумњурї ва ё дар њайати санљишии Вазорати маориф бањри муайян намудани сатњи сифати дониши хонанда-гон ва умуман, раванди таълиму тарбия, дар баробари муваффаќияту дастовардњои устодону омўзгорон, пешравињои макта-бу таълимгоњњои људогона, мутаассифона, бо омилњое вомехўрем, ки хоњ-нохоњ кас-ро ба андешаи амиќ мувољењ месозанд. Ин норасоињо, дар кулли шањру навоњї бо тар-зу шевањои якхела ба чашм мерасанд. Бан-да тўли якуним сол дар љаласањои тањлилии кормандони Вазорати маорифи Тољикистон дар навоњии минтаќањои Рашт, Зарафшон шањри Роѓун ва вилояти Хатлон иштирок доштам. Ва зимни баррасиву муњокимањои масоили мураккабу мушкили таълиму тар-бия дар таълимгоњњо нуќсону камбудињоеро дар љараёни фаъолияти њайатњои омўзгорони макотиби ин ё он шањру навоњї дучор гар-дидам, ки ростї, мўљиби њайратам шудаанд. Ба бахши аъзами камбудињо, ки аз љониби омўзгорон рух додааст, яќин сарварони таълимгоњњо (директорону љонишинони онњо) сабаб шудаанд. Чаро? Зеро аз санљишу мушоњидањои кормандони Вазорати маориф ошкору возењ аён мегардид, ки иддае аз ди-ректорону љонишинони онњо аслан моњияти кору фаъолият ва рисолати вазифадории худро њамчун сарвари муассисањои таълимї ба дурустї ва ба гунаи пурраву комил дарку фањм накардаанд. Тайи таќрибан 10-15 соли ахир директорони мактабњо (ќисми бештари онон) аз дастуру васоити методї, рисолањои назариявии кормандони маъруфу шинохтаи ДЉТИБКСМ, олимон – педагогњои мактаб-шиноси љумњурї кам андар кам истифода карда, агар бо муњтавои ин дастурњо зоњиран шинос шуда бошанд, чї хубе! Вале дар акса-ри муассисањои таълимии кишвар њангоми суњбат бо сарварони таълимгоњњо даќиќан маълум мегардад, ки онон на танњо ин ри-солаву китобњоро вараќ назадаанд, балки аз мављудияти чунин таълифот ба таври амиќ огањї надоранд. Њадди аќал чунин сарварон аз китобчаву рисолањои тавсиявию методии мактабшиноси эътирофшуда, собиќадори ма-ориф, устод Њабиб Искандаров, ки метавон гуфт, ки тамоми умри шоиставу ибратангези хешро сарфи кори маориф намудааст, ањён-ањён (боз њам ба ќасди навиштану таълифи кадом як реферати «дарди сар») истифода кардаанду дар маљмўъ, аз нуктањои асосии ин дастурњо, ки танњо ва танњо вазифањои аввалияи хидматии рањбарияти муассисањои таълимиро дар бар мегирад, огањї надо-ранд. Пас бо як чунин њол, чї тавр метавон аз шевањои нави таълим ва идоракунї дар таълимгоњ истифода кард?Оё воќеан њам рањбарону љонишинњои

муассисањои таълимї аз ќолабу мањдудањои

усулњои кории якрангу якнавохт рањої ёфта-анд ё не?

Чаро камбудињо ба зудї рафънамегарданд?

Санљишу мушоњидањо баёнгари онанд, ки дар ќисми зиёди таълимгоњњо директорону љонишинони эшон доир ба бахши таълим ба дарсу машѓулиятњои устодону омўзгорон хеле кам иштирок мекунанд. Њол он ки аз вазифањои аввалиндараљаи сарварони мактабњо тањлили пањлуњои назариявию амалии машѓулиятњои муаллимон, муайян ва мушаххас намудани усулу шевањои тозаву навоварона, равшану бармало сохтани нуќсу норасоињо, ибрози маслињату пешнињоди даќиќкорона ва бозаминаи педагогї ва ѓайра ба њисоб меравад. Мўљиби нигаронист, ки тавре мо шоњиди феълї будем, дар макотиби навоњии минтаќаи Рашт, водии Зарафшон, шањри Роѓун ва Ќўрѓонтеппаву Кўлоб як камбудии чашмрас ба мушоњида мерасанд. Ин њам бошад, ворид гардидани директоро-ну љонишинонашон ба теъдоди ками соатњои дарсии муаллимони фаннї. Ба таъйиду тасдиќи мактабшиносон

Абдулбоќї Нуров ва Њабиб Искандаров дар китоби «Идора ва назорати дохилимактабї» «…Дар мактаб 80-90% ваќти маъмурият барои назорати сифати таълим, дарсњои муаллимон сарф мешавад, зеро чї тавре ки мегўянд, мактаб ва муаллим фаъолияти ху-дро аз дарс сар мекунанд.Дар давоми соли хониш муовини ди-

ректор бояд ба њисоби миёна дар 125 дарси муаллимон иштирок намуда, бо вазъияти таълимию тарбиявии онњо бевосита шинос шавад» (сањ.32).Сад афсўс ки дар макотиби гуногу-

ни кишвар ин меъёр на танњо риоя наме-шавад, балки сатњу сифати тањлилњо ва муњтавою мундариљаи ќайдњои директорону љонишинон доир ба дарси омўзгор каммоя ва бе риояи арзишњои методиву назариявї, ки илми педагогикаи муосир талаб мекунад, амалї карда мешавад. Бештари рањбарони мактабњо тибќи нишондоду дастурњои муќарраршуда ба дарсњо ворид нагардида, дар заминаи наќшањои кории моњона, ки санљиши ин ё он фанро дар бар мегирад, то љое сатњию маснўї ва бањри ќайд кардан дар дафтари Шўрои омўзгорон, ба ќавле «Хоља боѓ дорї…» дар машѓулиятњо иштирок ме-кунанд.Њол он ки ба дарсу машѓулиятњои

омўзгорони љавон на аз рўи наќшаву барно-маи махсус, балки ба гунаи мунтазам бояд сарварони муассисањои таълимї иштирок

варзида, ба онњо маслињатњои судманди хеш-ро дареѓ надоранд. Мутаассифона, дар баъзе таълимгоњњои љумњурї кор бо омўзгорони љавон дар сатњи суст ќарор дорад. Њангоми суњбат ва мулоќотњо дар таълимгоњњо ба зуњур омадани чунин њолро директор ба дўши љонишинаш њавола карда, серкору серташ-виш будани худро бањона меорад. Ваќте ди-ректори мактаб аз паи корњои дуввумдараља шуда, дидаву дониста, иштирок ба дарси му-аллимонро ба њоли худ мегузорад, он мояи хиљолату заъфи кори ўст.Бигирем, ки директор ба корњои фав-

рию муњими дигар (он њам гоњ-гоње) банд гардид, пас пурсида мешавад, ки љонишини вай оид ба бахши таълимро чї шудааст, ки ба миќдори басо ками машѓулиятњо ворид гардидаву (дар баъзе мактабњо) њатто ба омўзгор маслињати методиву амалии дурусту сањењ надодааст. Ба сарварони муассисањои таълимї маълуму возењ аст, ки санљишу тањлили воќеъбинонаи дарсњо омили асосї ва муайянкунандаи сифати таълиму тарбия ба њисоб меравад. Дарвоќеъ, дарс чї тавр бояд тањлил ва

муњокима ёбад, ки аз он суде ба омўзгори љавон бирасад? Аввалан сарвари таълимгоњ бо каломи нарму љаззоб бо муаллим, ки ташнаи суханони маслињатомез ва пада-рона мебошад, сухан дар миён андозад ва пањлуњои диќќатљалбкунандаю пурман-фиат ва барои минбаъд њам бањри худи он љавону дигар омўзгорон ибратангезро ошкор созад. Дигар ин ки аз муаллим дар кадом рўњия гузаштани машѓулияташро пурсон гардад, ки оё воќеан њам дарс ба худи вай писанду маќбул афтодааст ё не? Баъд аз ин, вобаста ба вазъи рўњию раво-нии омўзгор сарвари мактаб як-як нуќсу камбудињои дарси муаллимро аз љињати сабку шеваи таълим (метод) баён меку-над. Тањлил бояд бисёр њам амиќу пухта, санљидакорона ва дар заминаи таљрибањову

донишњои назариявию методологии пе-дагогикаи муосир одилонаву беѓаразона сурат бигирад. Оё омўзгор эљодкорона аз васоити аёнї, дастгоњњову технологияи љадиди муосир мутобиќ ба мавзўи дарс ис-тифода мебарад? Ба-дин минвол директор (љонишин) бояд ягон љузъиёти дарсро аз мадди назар дур наандозад.Ў бояд шабењи як мушоњидагар маз-

муну муњтавои дарсро дафъатан наќл ва бозгўї накунад. Бар хилофи он, сарвари мактаб ба фаъолият ва иштироки пурљўшу хурўши бахши аъзами хонандагон, за-ифию сустии иддаи дигар, ки карахтию хомўширо авлотар донистаанд ва нињоят, гурўњи саввум, ки умуман эътибору пар-вое аз дарс надоранд ва њатто ба раванди машѓулият халал ворид мекунанд, бањои сањењ ва мушаххас дода, барои минбаъд дурнамои ислоњи бенизомию коњилии шогирдонро гўшзад ва хотирнишон со-зад. Чунонки дар замони Шўравї маъруф буд, хусусияти муњиму аввалиндараља дар љараёни тафсиру ташрењи мавзўи нав ин њамоно дар муќоисаву тањлил бо замони муосир омўзонидани он ба шумор мерафт, ки ин омил ањамияти бузургу мондагореро имрўз низ доро мебошад. Мухтасари сухан ин аст, ки иштирок ба дарсњои омўзгорон ва тањлилу баррасии амиќи онњо аз љониби мудирияти таълимгоњњо сабаби асосии пешрафту рушди таълиму тарбия ва баланд гардидани сатњи саводу донишандўзии хо-нандагон мегардад.Аммо роњбари муассисаи таълимї бо

бањонаи серталабї, љорї намудани инти-зоми ќавї дар коргоњ ба ифрот набояд роњ дињад. Манзури мо фишор сари тобеъон, нодида гирифтани андешаву афкори баланд ва созгор дар боби таълиму тарбия, худро аз њама боло њисобидану «санги ман дањ ман» гуфтанњо њисоб меёбад.Хушбахтона, ќисми зиёди сарварони ма-

котиб аз ин «бемории лоилољ» дар канор буда, тамоми кўшиш ва зањмати худро ба он равона кардаанд, ки сифати тањсил ва маќому манзалати мафњуми «тарбия» маънои мусбат ба худ касб намояд.

Шодї РАЉАБЗОД, «Омўзгор»

ХОЉА БОЃ ДОРЇ?Ё чаро сарварони мактабњо ба дарси омўзгорон таваљљуњ надоранд?

Шояд баъд аз мутолиаи навиштаи банда суоле маѓзњоро тањрик медињад, ки муаллиф чаро бо далелу арќом, мушаххасан ин ё он муассисаи таъли-мии шањру навоњии кишварро номбар ё зикр накардааст. Ростї, он њама норасоиву камбудињоро, ки дар фавќ баён доштем, дар кулли таълимгоњњои манотиќи љумњурї метавон њангоми сафарњо ё рейдњои санљишии Вазорати

маориф мушоњида кард. Аз ин лињоз метавон гуфт, ин нуќсонњо муштараканд ва зикри бешумори онњо дар матолибе, ки ба инъикоси машварату љамъомадњои минтаќавии вазо-рат дар њафтаномаи мо бахшида шудаанд, бозтоби худро ёфтаанд.Зимнан, аз фаъолияти номуназзами шуъбањои маорифи шањриву ноњиявї ва вилоятњо

метавон соатњои тўлонї њарф зад. Кормандони шуъбањои марбута на њамеша ва ба тав-ри мутаасил ёриву маслињатњои методии худро ба њайати педагогии мактабњо, ба вижа омўзгорони љавон мерасонанд. Натиља ба чї меанљомад, дар маќола дар ин боб сухан кар-дем.Њафтанома мавзўи мазкурро барои минбаъд низ мунтазам пайгирї хоњад кард.

P.S.

МАКТАБШИНОСЇ

№ 28 12-уми июли соли 2013 15ОМЎЗГОР ЧЕЊРА ДОНИШВАР

МЕЊРНОМА

ШАРАФМАНДЇ

МАЪРИФАТ

Дар шањри Боку36 сол ќабл аз ин, соли 1977

устод Ќурбон Шарифов бањри та-комули илму дониши хеш ба пой-тахти Озарбойљон – шањри Боку сафар кард. Дар Донишкадаи Ази-нефтехим ба номи М. Азизбеков ба тањќиќоти илмї пардохт. Чањор сол, шабону рўзон, аз ќавли шоир Авњадии Мароѓаї «њамчу шамъ аз пайи илм гудохт». «Роњбари кори илмии ў – доктори илмњои техникї, профессор С.Охундов як фарди донишманду интеллектуал ва до-рои љањонбинии фароху вижае мањсуб меёфт. Дар талаби омўзиш аз љониби шогирдон пофишорї мекард. Мањз ќатъияту сабурї ва њидояти гоњњо сангини профессор буд, ки Ќурбони љавон соли 1981 тањти сарварии ин озарии сарсу-пурдаи илм рисолаи илмии худро дар мавзўи «Экспериментальные исследований PVT зависимости и вязкости некоторых эфиров в широком интервале температуры и давлений» сарбаландона њимоя кард ва соњиби унвони номзади илми техникї гардид.Баъд бо њамон ѓуруру

гарданфарозї ба Тољикистони азиз баргашт. Баргашту аз соли 1981 то соли 1984 дар кафедраи физикаи умумии ДДОТ ба номи Садриддин Айнї муаллими кало-ни кафедра шуда кор кард.

Низоми тањсил аз дидгоњи устод

- Соли 1984 дар Донишгоњи давлатии шањри Самарќанд ба номи Навої дарс гуфтаам, - мегўяд, - устод Ќ. Шарифов. -10 сол ба донишљўёни Самарќанди

бостонї сабаќ омўзондам. Инак, наздики 19 сол мешавад, ки дар Донишкадаи омўзгории шањри Панљакент ба сифати устоди кафе-драи математикаю информатика дарс мегўям.Ба шањодати њамсуњбати мо,

ќаблан дар макотиби олї сабку тарзи анъанавии таълим мављуд буд. Шуруъ аз соли 2010 дониш-када ба сохтори кредитї гузашт. Табиист, ки талабот нисбат ба шогирдону устодон аз љониби рањбарияти он љиддитар гардид. Минљумла, баъзе љузъиёти ин ни-зомро тавзењ мебахшем. Устодон 50 даќиќа ба тариќи лексионї ва 50 даќиќаи дигар машѓулиятњои амалї мегузаронанд. Њамчунин ба донишљўён корњои мустаќилона супурда мешавад. Ва аз толибил-мон устодони донишкада – берун аз дарсњо, супоришњоро дар шак-ли рисола (реферат), саволу љавоб ва монанд ба ин ќабул мекунанд. Низоми тестї низ хеле хуб ба роњ монда шудааст. Тибќи ин низом донишљў дар

як нимсола се санљиши фосилавї месупорад. Ва бањогузорї низ аз рўи њамин усул амалї карда меша-вад.

- Нисбат ба солњои 2000-2005 сатњи сифати саводи донишљўён ба маротиб бењтар шудааст, - мефањмонад устод Ќурбон Шари-фов. -Ба љуз дарсу машѓулиятњо онњо дар конференсияњои илмї – назариявї ва семинарњои људогонаи донишгоњї иштирок ва бо маърўзањои пурмуњтаво баро-мад мекунанд. Ин амал, албатта, моро шод мегардонад ва лоиќи дастгирист.

Шодї РАЉАБЗОД, «Омўзгор»

ЧУ ШАМЪ АЗ ПАЙИ ИЛМ БОЯД ГУДОХТ

- Солњо ин ќадар тез мегузаш-таанд, ки кас намефањмидааст. Гўё дирўзакак буд, ки мактаби њафтсолаи дењаамонро хатм кардаву барои идомаи тањсил ба мактаби миёнаи ба номи «Сотсиализм» дохил шудам ва онро соли 1959 бомуваффаќият хатм кардам. Њамон ваќт аз ои-лаи мо панљ нафар дар мактаб мехондем. Зиндагї чандон хуб набуд. Маљбур шудам, ки дар колхози ба номи Карл Маркс ба кор дароям, чунки падарам навакак аз олам гузаштаву шароити иќтисодии оила ваз-нин гардида буд. Њамагї як сол колхозчї будам. Додарам мактаби миёнаро хатм кард ва ман ба омўзишгоњи касбї – тех-никии шањри Ленинобод до-хил шудам. Пас аз хатми он ба ноњияамон баргашта, то соли 1964 њамчун муаллими забон ва адабиёти рус дар мактабњои ба номи Телман ва Энгелс дарс гуфтам. Ќ.Ѓоибназаров, ки њамеша мењри омўзгориро дар дил мепарварид, ба њамаи ин ќаноат накарда, бањри так-мил додани дониш ва малакаю мањорат њуљљатњояшро соли 1967 ба ба факултаи забон ва адабиёти руси Донишкадаи омўзгории шањри Душанбе су-порид. Соли 1972, пас аз хатми донишкада бо ќарори комис-сияи имтињонгиранда ўро ба мактаби миёнаи раќами 67 – и шањри Душанбе ба кор фири-стоданд. Он љо корро аз тадри-си фанни забони тољикї барои синфњои русї оѓоз намуд.

- Омўзгорї кори пурма-шаќќат аст, инро њама медонанд, лекин роњбарї њам дар ин соња осон набудааст, - он рўзњоро ба хотир меорад Ќ. Ѓоибназаров, - Соли 1976 директори мактаби миёнаи раќами 37 – и пойтахт таъин шудам. Сипас, њамчун директор ва муовини директори мактабњои раќамњои 30 ва 24 – и пойтахт таъин гардидам. Бояд гуфт, ки мактаби миёнаи раќами 24 аз љумлаи мактабњои калон-тарини љумњурї мањсуб меёфт.

Ќ.Ѓоибназаров бањри такмил додани ихтисосаш соли 1990 ба курси Академияи педагогии Шўравї шомил гардид. Баъди хатми он ўро аввал љонишини сардори идораи кадрњои Вазо-рати маорифи Тољикистон ва баъдтар сардори ин идора та-ъин намуданд. Натиљаи кордонї ва масъулиятшиносиаш буд, ки аз моњи январи соли 1995 бо Фармони Президенти Љумњурии Тољикистон љонишини вазири маорифи кишвар пазируфта шуд. Панљ сол дар ин вазифа фаъолият намуд. Аз моњи мар-ти соли 2000 – ум аз нав сардо-ри идораи кадрњо ва баъд боз муовини њамин идораи вазорат интихоб шуд. Як муддат дар департаменти аттестатсия, акре-дитатсия ва иљозатномадињии назди Вазорати маориф, ки баъдтар бо номи Хадамоти дав-латии назорат дар соњаи маориф табдили ном кард, фаъолияташ-ро идома дод. Ќ.Ѓоибназаров барои фаъолияти чандинсолаи бенуќсонаш дар соњаи маориф бо нишонњои Аълочии маори-фи Итињоди Шўравї, Аълочии маорифи Љумњурии Тољикистон ва бо медали «Хизмати шоиста» ќадрдонї шудааст. Инак, устод Ќ. Ѓоибназаров

ба синни мубораки 70 – солагї расиданд. барояшон салома-тии комил ва рўзгори обод та-манно дорем.

Њотами ЊОМИД, «Омўзгор»

УМРЕ БО МАОРИФ

Омўзгори математика, варзиш ва омодагии дифои њарбии мактаби раќами 35-и шањри Турсунзода Абдувоњид Шарифов зиёда аз 26 сол боз ба таълиму тарбияи насли наврас машѓул аст. Зањматњояш бо мукофотњои баланд, бо нишони «Аълочии маорифи Љумњурии Тољикистон» ќадр ќарор шуданд. Абдувоњид, ки худ мактаби мардонагиву љасоратро гузашта-

аст, аз шогирдон доимо омода будан ба дифои Ватанро талаб дорад. Ў солњои 1981-1983 дар шањри Санкт-Петербург дар сафи Ќуввањои мусаллањи Иттињоди Шўравї хизмати бошарафонаи аскариро адо намудааст. Ў бисёр ваќт ин давраи зиндагиашро ба ёд оварда, аз шогирдон талаб мекунад, ки худро њам љисман ва њам рўњан ба дифои марзу буми кишвар омода намоянд. Абдувоњид Шарифов ба мактаб ба шогирдони азизаш, ба

њамкорони мењрубонаш дилбастагии зиёд дорад. Њар пагоњї ў ба хоњиши дилу шавќи зиёд, бо чењраи хандону омодагии ко-мил вориди мактаб мешавад, гўё ки ў барои њамин касб зода шуда бошад…

Њотам РАБИЕВ,рўзноманигор

ЗИНДАГИЕ ТАВЪАМ БО МАКТАБ

Агар шўњрат талаб дорї, рафиќи беди маљнун бош, Ки ў њарчанд боло меравад, сар бар замин дорад. Оре, ин аст байти дўстдоштаи ў дар шоњроњи пурпе-

чутоби зиндагї. Ўро њама эњтиром мекунанд . Сарфия Шодавлатова 42 соли умри пурбаракати

хешро ба таълиму тарбияи насли наврас бахшидааст. Аз ин муддат 15 сол аст, ки дар гимназияи ба номи Ни-зомии ноњияи Исмоили Сомонї кору фаъолият дорад. Ў љўяндаи њамешагисту аз омўхтан хастагї надорад. – муаллимаи мо, инсонест, ки гўё танњо барои шафќату мењрубонї зода шудааст, - меафзояд директори гимна-зияи ба номи Низомии ноњияи Исмоили Сомонї Мат-луба Каримова. - Муаллима дар байни њамкасбон та-вассути хислатњои њамида, рањнамову ѓамхори њамагон буданаш соњиби эњтиром гардидааст. Сарфия Шодавлатова њамеша эњсос мекунад, ки

шогирдонаш мунтазири ўянд. Мунтазири онанд, ки боз рўзи нав фаро мерасаду як маълумоти нав дониши онњоро мукамалтар месозад. Дар њаќиќат, чунин аст. Ў њамеша мекўшад орзуњои тифлонаи хешро дар симои шогирдонаш бишканад. Таъкид бар он дорад, ки то кас ранљи шањди худро начашад, ба ќадри осоиши рўзгор намерасад. Ба шогирдони худ модарвор хондану навиш-тан, омўхтанро талќин менамояд. Айни замон вазифаи сарварии кафедраи омўзгорони синфњои ибтидоиро ба уњда дорад. Пайваста бо иштироки омўзгорону хонан-дагон њафтањои фаннї, њисоботи эљодї ва озмунњои гуногун ташкил менамояд. Инчунин, бо маќсади њавасманд намудани хонандагон ба математика ва баланд бардоштани савияи дониши математикии шо-гирдон мунтазам корњои мустаќилона, тест, диктанти математикї мегузаронад. Њамин тариќ, муаллима пай-васта дар дили хонандагон тавассути дарсњояш ахлоќи њамидаи инсонї, ростиву росткорї, саховату ќаноат, худогоњиву хештаншиносиро мепарварад Талош бар он дорад, ки шогирдони сазовори давру замонро тар-бия намуда ба воя расонад. Ў чароѓи фурўзонеро ме-монад, чароѓе, ки муњити маънавиро равшанї мебах-шад. Бо каломи ширину гуворо ба атрофиёнаш нерўву тавоної мебахшад. Ў омўзгорест кордону пайваста дар љустуљў. Тавассути истифодаи мањорати касбї ба дили шогирдон роњ ёфтааст. «Њар як амалаш ба-

рои тифлакон сабаќ асту њар як рафтораш дарс» - мегўянд, њамкасбон. Дар њаќиќат, Сарфия Шодав-латова њамчун омўзгори ботаљриба, кордону эљодкор кўшиш бар он дорад, ки дар фаъолияти њамарўзаи худ бањри тар-бияи насли наврас аз метод ва усулњои нави тадрис са-маранок истифода бурда, савияи дониш ва мањорати касбии худро низ такмил дињад. Нахустњадафи ў тар-бия намудани шањрванди шоистаи замон аст. Муаллима талош бар он дорад, ки барои ташакку-

ли шахсияти хонанда аз усулњои « Чархи аќидањо», »Кластер», »Эссе», «Диаграммаи ВЕН», «Барои чї?», «ММД» ва ѓайра њар чи бештар истифода намояд. Соатњои тарбиявї дар мавзуъњои «Тољикистон-хонаи умеди ман», «Идораи раванди тарбияи кўдак –рисолати њамагон», «Китоб - тарбиятгари ватандўстї», «Наврўзи оламафрўз» дар сатњи баланд баргузор мешаванд.Дар њаќиќат, мењнати ў самараи нек ба бор овард. Шо-

гирдони муаллима њама босаводу фаъоланд. Наимова Гулноза, Шањинаи Асадбек, Абдулвањобова Шањноза, Мафтунаи Хуршед ва Тоибов Абдулло иштирокчиён ва ѓолибони озмуни ноњиявї мебошанд. Инчунин, гурўњи калони шогирдонаш барои иштироки фаъолона дар фестивали љумњуриявии «Њафтаи китоби кўдакону на-врасони Тољикистон» бо Дипломи Вазорати фарњанги Љумњурии Тољикистон ва Ифтихорномаи шуъбаи мао-рифи ноњия ќадр карда шуданд. Худи муаллима ѓолиби озмуни ноњиявии «Роњбари синфи бењтарин» гардиданд.Таманнои онро дорем, ки муаллимаи азизи мо Са-

фия Шодавлатова њамеша комёбу сињатманд бошанд.М.АТАЕВА,

мутахассиси шуъбаи хадамотиметодии тањсилоти томактабї

ва миёнаи умумии МТМ –и назди ВМ ЉТ

ЭЉОДКОРЇ АЗ ЗАКОВАТ АСТ

№ 28 12-уми июли соли 201316 ОМЎЗГОР

Суњбати љонпарвар аст суњбати «Омўзгор»

Муассис: Вазорати маорифи Љумњурии Тољикистон

Сармуњаррир: Ноилшо НУРАЛИЕВ

Њайатитањрир:

Н.САИДОВ, Ф.РАЊИМОВ, Т.МАЊМАДОВА, Ф.ИСМОНОВ, А.РАЊМОНОВ, М.САЙФИДДИНОВ, А.МУРОДЇ (љонишини сармуњаррир)

Почтаи электронї: info@omuzgor-news.tjСайти њафтанома: www.omuzgor-news.tj

Суроѓа: 734024, ш.Душанбе, к.Нисор Муњаммад, 13а. Телефонњо: ќабулгоњ – 221-63-36, љонишини сармуњаррир – 227-36-29, котиби масъул ва шуъбањо – 227-25-49

Њафтанома дар Муассисаи ХЊЊФ «Мушфиќї» ба табъ расидааст. | Индекси обуна – 68850 | Адади нашр: 29 440 нусха | Тарроњ: С. Ниёзов | Њуруфчинон: О.Љабборова ва Ш. Зафарзода

«Омўзгор» дар Вазорати адлияи Љумњурии Тољикистон тањти раќами 21Р – 405 19.12.2000 сабти ном шуда, тањти раќами 0018/рз, аз 14.09.2007 дар Вазорати фарњанги Љумњурии Тољикистон аз нав номнавис гардидааст. Нашрия ба хотири чандандешї маводе низ ба табъ мерасонад, ки идораи њафтанома метавонад бо муаллифон њамфикр набошад ва барои онњо масъулият ба уњда нагирад. Дастхатњо ва суратњо ба муаллифон баргардонида намешаванд.

ОМЎЗГОР

ХАНДАРЕЗПАНЉ ЛАТИФА

АНЉОМ

- Саломатбону, чаро чунин куртаи булъаљаб чун либоси масхарабозонро ба тан кашида-ед?

- Чї кор кунам, дигар воси-таи ба худ љалб кардани диќќати шавњарамро наёфтам.ХХХ- Ало, мардак, ман дар

маѓозаи хўрокворї. Бароятон ягон чизи болаззат бихарам?

- Албатта, љонакам, бихар,

вале дар роњ эњтиёт шав, то на-шиканад.

ХХХДухтур:-Шумо бояд ё тарки нўшидан

кунед ё аз бањри биноиятон ба-роед.Бемор:- Аз афташ, ба ман лозим мео-

яд, ки бо чашми нобино ба пиё-ла рехтани араќро биомўзам.

ХХХВазорати кишоварзии Чин аз

њуљуми малахњо ба ташвиш аф-тода эълон кард, ки барои њар як малахи нобудкардашуда ба шахси «мубориз» 1 юан таќдим хоњад намуд.Акнун чандест, ки кишовар-

зон ба парвариши малах ва нобуд карда ба Вазорати кишоварзї супоридани он машѓуланд.

ХХХМард:-Ман дигар бо ту зиндагї

кардан намехоњам. Меравам аз ин хона.Зан:- Майлаш, бирав, вале якбо-

ра, мана, ин сатили партовњоро то партовгањ бубар.

ЭЪТИБОР НАДОРАДНомаи камоли гумшудаи ТШТУ №0500003, ки

онро соли 2012 мактаби №24-и ноњияи Фирдавсї ба Фирўзаи Рањматилло додааст, эътибор надорад.Номаи камоли гумшудаи А№ 156947, ки онро

соли 1991 мактаби №43-и ноњияи Сино ба Шарипова Зулфия додааст, эътибор надорад.Номаи камоли гумшудаи А№610579, ки онро соли

1991 мактаби №24-и ноњияи Фирдавсї ба Ќодиров Илњом Абдулманонович додааст, эътибор надорад.Номаи камоли гумшудаи А№088612, ки онро соли

1992 мактаби №24-и ноњияи Фирдавсї ба Ќодиров Илњом Абдулманонович додааст, эътибор надорад.Шањодатномаи гумшудаи Т-ШТА №0426464,

ки онро соли 2009 мактаби 43-и ноњияи Хуросон ба Ганљалов Абдулвањњоб Мањмадаминович додааст, эътибор надорад.

Номаи камоли гумшудаи Т-ШТУ №0490784, ки онро соли 2012 мактаби №34-и ноњияи Рўдакї ба Са-рабеков Ёќубљон Саидмуњиддинович додааст, эъти-бор надорад.Номаи камоли гумшудаи Т-ШТУ №0501532, ки

онро соли 2012 мактаби №21-и ноњияи Шоњмансур ба Њазратќулов Шуњрат Рустамович додааст, эъти-бор надорад.Шањодатномаи гумшудаи Т-ШТУ 0541637, ки

онро соли 2012 гимназияи №1-и ноњияи Њисор ба Саидов Хуршедљон Фатњуллоевич додааст, эътибор надорад.Шањодатномаи гумшудаи Т-ШТУ 0499504, ки

онро соли 2013 мактаби №42-и ноњияи Фирдавсї ба Амиров Аминљон Зайниддинович додааст, эътибор надорад.Дипломи гумшудаи ДТК №0026202, ки онро соли

2008 омўзишгоњи омўзгории ноњияи Рўдакї ба Али-мардонова Муборак додааст, эътибор надорад.

Ќабули донишљўёнро барои соли тањсили 2013-2014 аз рўиихтисосњои зерин эълон мекунад:

2-250135 Њисоби муњосибї, ташхис ва назорат2-400101 Таъминоти барномавии технологияи иттилоотї2-02060103 Технология (мењнати хизматрасонї)2-500135 Технологияи истењсоли дўзандагїДар заминаи тањсилоти умумии асосї (синфи 9) муњлати тањсил 4 сол.Дар заминаи тањсилоти миёнаи умумї (синфи 11) муњлати тањсил 3 сол.Ќабули довталабон ба коллељ ба гурўњњои таълимиашон буљавї

ва шартномавї дар шуъбаи рўзона ва ѓоибона сурат мегиранд.Донишљўёни коллељ ба идрорпулии (стипендия) муќарраршуда ва

хобгоњ таъмин карда мешаванд.Хатмкунандагони коллељ ба курси дуюм ва дорои дипломи аъло

дошта ба курси сеюми донишгоњњо ба тариќи суњбат ќабул карда ме-шаванд.Дохилшавандагон метавонанд тањсили худро дар коллељњои

шањри Томск, Москва давом дињанд.Марњабо ба даргоњи илму њунар!

Суроѓа: шањри Душанбе к.Борбад, 48/32 Тел: 2-34-58-08

Дар ин самт дарсњои тарбиявї ва чорабинињои беруназсинфї низ метавонанд барои расидан ба њадаф мусоидат намоянд. Инсон ба туфайли ќонуни зебої ба зуњуроти табиат муноси-бати эстетикї карданро ёд ги-рифта, дарки зебоии манзара, њайвоноту наботот, мувофиќати рангњо, овозњо, тартибу таносуб ва ѓайраро меомўзад.Инсон аслан зебопараст аст,

зебоиро дар њар маврид дўст медорад, њам дар гуфтор, њам дар рафтор, њам дар зоњир ва њам дар ботин. Аз ин рў, ў ба та-мошои манзараи зебо, умуман, њамаи мављудоти зебо (зинда-ву ѓайризинда)-и табиат майли бештар дорад. Зеро зебої ба инсон илњом ва нерўи тоза ме-бахшад, ўро аз њар гуна кору афкори ѓализ бозмедорад.

Дуруст аст, ки зебоии зоњирї таассуроти аввалин ба атрофи-ён аст. Ин зебоиро чењраи по-киза, сару либоси мувофиќ ва лањни ширин љаззобтар мегар-донад. Мутаассифона, иддае бо тарзи номувофиќи либоспўшї ва ё гуфтори даѓалу дилхарош зебоии чењраи худро беарзиш мегардонанд. Фаромўш набояд кард, ки ин љињатро сарфи назар кардан бар зарари худи шахс аст. Ин маъниро мо тавассути сањначањои љолиб ва пандњои бузургон дар шогирдон тањмил карда метавонем. Аввалин омиле, ки метавонад

дар хушгуфтории шахс таъсири хуб расонад, «Алла»-и модар аст. Ин таронаро бояд њар мо-дар донад ва бо оњанги нарму гуворо ба гўши фарзанди худ расонад. Боиси нигаронист, ки бисёре аз модарон ба љои ин та-рона сабти сурудањои њофизони навбаромадро мемонанд, ки ин ба њусни гуфтори кўдак таъси-ри нохуб мегузорад. Дар зебо-гуфтории фарзанд наќши па-дар њам хеле зиёд аст. Падарон бояд аз гуфтори фањшу нораво дар њузури фарзандон худдорї кунанд, зеро дар зењни бача чунин тарзи баён наќш баста, минбаъд худро ислоњ карда на-метавонад.

Умуман, инсон табъи хеле нозук дошта, омилњои гуногу-ни иљтимої сабаби вайрон шу-дани табиати ў мегарданд. Ин маънї дар Консепсияи миллии тарбия басе хубу нишонрас ба инобат гирифта шудааст. Њар омўзгорро зарур аст, барои тар-бияи хуби шогирдон дар руњияи зебоипарастї аз талаботи ин њуљљати муњим кор гирад. Гу-заронидани љашну маросимњои миллї (ё ки чорабинињои беруназсинфї) ба инкишофи зинањои нахустини ташаккули шахсияти кўдак, ривољ додани шавќи маърифатљўии онњо, фа-ъолияти таълими бачањо, дарки зебоию зебопарастї поягузории тафаккури мантиќї, маданияти сухан, хулќу одоб, дўст доштани падару модар, Ватан ва забони модарї ёрии калон мерасонанд.Чорабинињои беруназсинфие,

ки дар литсей гузаронида меша-ванд, сарчашмаи илњоми њар як хонанда гашта, дар њар кадом эњсоси зебопарастиро бедор карда, шояд сабаби интихоб кардани кас-би дўстдоштааш гардад. Таълими фанњои забону адабиёт, санъату мењнат, мусиќї ва варзиш воситаи хуби тарбияи зебоипарастист.

Г.МАЊМАДАЛИЕВА, омўзгори литсейи раќами 2,

шањри Душанбе

ТАРБИЯ ЭЪЛОН МАЙЛИ ИНСОН БА ЗЕБОИСТ

Дар ин самт дарсњои тарбиявї

тёклдтвзмккас

ВАЗОРАТИ МАОРИФИ ЉУМЊУРИИ ТОЉИКИСТОНКОЛЛЕЉИ ТЕХНОЛОГИИ ШАЊРИ ДУШАНБЕ

Пањнои матбуоти тољик имрўз хеле вусъат пайдо кардааст. Дар ќатори рўзномањои зиёд дар кишвари соњибистиќлоламон як силсила маљаллањо низ пайваста ба табъ мерасанд. Дар ин миён маљаллаи наврасону љавонони љумњурї «Истиќбол»-ро метавон њам аз љињати мазмуну муњтаво ва њам аз лињози тарроњию ороиш њамчун бењтарин нашрияи мамлакат муаррифї кард. Ин маљалла, ки сар-дабираш Л.Кенљаева буда, меросбари маљаллаи маъруфи «Машъал»-и ањди Шўравии тољик шинохта мешавад, шумора то шумора комилу фароги-ру љолибтар мегардад ва њаљмаш низ дар њоли афзоиш буда, њамакнун ба 200 сањифаи андозаи 175х250 расида-аст. Ин нашрия дар тарбияи маъна-вии насли наврас наќши бориз дорад ва нигоштањояш саршор аз ѓояњои ватандўстию инсонпарварї, накўкорию хушрафторї, дўстию њамдилиянд.Чанде пеш хонанагон шумораи навбатии

«Истиќбол»-ро (№1-3, 2013) истиќбол гирифтанд, ки аз навиштањои рангину судманди наздик ба 40 муаллиф мураттаб гардидааст. Шумора аз њикояи муассиру њикматрези нависандаи соњибистеъдод Салими Аюбзод бо номи «Segatredo» њусни оѓоз мегирад. Дар идома хонандагон њикояњои нависан-

дагони соњибзавќ Равшани Ёрмуњаммад «Гањвора» ва Бароти Абдурањмон «Номаи ошиќона»-ро мутолиа менамоянд. Сафњањои назми маљалларо ашъори шоирони мумтоз Њаќназар Ѓоиб, Гулна-

зар, Латофат, Сайёд Ѓаффор, Њасани Султон, Файзи Ашўр, Хайрандеш ва чанде аз љавоншоирон оро медињанд.

«Дурахши хуршед» ном навиш-таи муњаќќиќ ва рўзноманигор Шодї Шокирзода, «Гули яктои сухан» ном мусоњибаи Султони Њамад ва «Сар-вати рўњ» ном муњовараи Мављудаи Соњибназар аз дигар нигоштањои пи-сандидаву муассири маљалла ба шумор мераванд.Хонандагон аз ин шумораи

«Истиќбол» боз як силсила афсонаву маќола, хабару гузоришро мутолиа хоњанд кард, ки њама пурмазмуну маъ-

рифатбахшанд.Сањифаи «Убайдулло»-и маљалла, ки њаводорони

зиёд дорад, як навбат навиштањои њаљвии адиби њаљвнигор А.Муродиро дар бар гирифтааст.Чун шуморањои пешин ин шумораи «Истиќбол»

низ, бешубња, писанд ва мавриди мутолиаи бата-крору бардоштњои пурсуди хонандагони љавону наврас хоњад гашт.

А.ИЛЁСПУР,«Омўзгор»

МУЖДА «ИСТИЌБОЛ» ТАКМИЛ МЕЁБАД

Шуморањои 5-6-и маљаллаи бонуфузи ањли маорифи љумњурї – «Маърифати омўзгор» бо сифа-ти баланд (дар як муќова) чоп ва дастраси хонандагон гардид.Њайати эљодии

маљалла чун дар шуморањои пешин кўшиш ба харљ до-дааст, ки бењтарин ва судмандтарин навиштањои муалли-фони хешро пешкаши омўзгорон намояд.Насхустмаќолаи

нашрия, ки зери унво-нияи «Илњом аз Паём» омадааст, «Њадафро дуруст интихоб бояд кард», ном дорад ва мутааллиќ ба ќалами омўзгори гимназияи №53-и шањри Душанбе Ш.Ањмадова мебо-шад.Маќолањои дигари шумора,

ба вижа, навишањои ќаламкашон ва омўзгорони соњибистеъдод М.Мародасейнова, Д.Алимов, Н.Шоњсуфбекова, Г.Сафарзода,

Ш .Ёрмуњаммадов , М.Тошев, С.Фазл, Ш . Р а љ а б з о д , Њ.Њомид… (беш аз 40 муаллиф!) низ аз лињози мазмуну мундариља ва иртибот бо воќеияти раванди таълиму тар-бия шоистаи таваљљуњу омўзиши амиќанд ва бидуни шубњае, ба тањкими фаъолияти омўзгорон дар мактаб мусоидат хоњанд кард.Таъкид бояд кард, ки

аз ин шумораи маљалла омўзгорони њамаи фанњои таълимї метавонанд навиштањои љолиберо њамчун такмили ихтисоси хеш да-рёфт намоянд.

А.ИЛЁСПУР

НАВИД

РАЊНАМОИ АЊЛИ МАОРИФ