Teološka antropologija

„Nastanak znanosti antropologije i njen historijski razvoj”

(1. sedmica)

Uvod

antropologija – različiti:- pristupi- predmet- izvori- definicije- teorije o porijeklu- naglasci istraživanja (pristupi + predmet)

Uvod

za nas posebno važna – teološka antropologija

- teologija- antropologija (koja?)danas – antropologija (kritika)naredni susret – teološka antropologija i

opća antropološka terminologija

Uvod

današnji susret – dva dijela:

1. Uvod u opću antropologiju

2. Upoznavanje s predmetom (pojašnjenje ovakvoga rasporeda)

početak:- Šta znate o antropologiji?

1. Nastanak antropologije i povijesni razvoj

različiti stavovi:- službeni – XIX st.- kritički – kraj srednjega vijeka; razvoj –

pojava renesansezašto – evropsko otkrivanje „drugoga”„mi” (Evropa) i „oni”kasnije:- „mi” kao „nad”, „iznad”- „oni” kao „ispod”

1. Nastanak antropologije i povijesni razvoj

antropologija: anthropos („čovjek”, kasnije – „čovječanstvo”), logia („proučavanje, „nauka”)

izučavanje čovjeka: u prošlosti, i u sadašnjosti

bazira se na mnogim znanostima:

- naročito sociološkim i biološkim

1. Nastanak antropologije i povijesni razvoj

antropologija kao puni odraz cilja modernih i savremenih humanističkih studija

re/definiranje čovjekačovjek je:- životinja koja misli- životinja koja uči- životinja koja zahvata u prirodu- (...)

1. Nastanak antropologije i povijesni razvoj

Adam Franz Kollar (XVIII st.) – pojam etnologija

„ethnos”, „narod”upoređivanje i analiza karakteristika

različitih naroda i brojnih odnosa među njima (→ razvoj sociokulturne antropologije)

„nauka o narodima i ljudima – porijeklo, jezik, običaji i institucije”

Franz Uri Boas, Amerikanac, porijeklom Nijemac, „otac” američke antropologije

Bronislaw Kasper Malinowski, Poljak

- Zahvaljujući njihovom radu (XIX/XX st.) – antropologija se izdvaja od etnologije

- socijalna antropologija (Velika Britanije i zemlje pod njenim utjecajem)

- kulturna antropologija(SAD i zemlje pod nj. utjecajem)

1. Nastanak antropologije i povijesni razvoj

Zašto dolazi do osamostaljenja?- francuski filozof i antropolog Claude

Lévi-Strauss (u. 2009.)- američki, porijeklom iz Rusije, lingvista,

Roman Osipovich Jakobson (u. 1982.)- francuski psihoanalitičar i psihijatar

Jacques Marie Émile Lacan (u. 1981.)

→

1. Nastanak antropologije i povijesni razvoj

ideja strukturalizma → uzorak po kojem se razvijaju:

- sociologija- antropologija- lingvistika- semiotika/semiologija (folizofijska nauka

o znakovima i simbolima)početak XX st.

zatvorenaplemenskazajednica

„ostali” – neevropljani

zatvorenaplemenskazajednica

Evropljaniunutarnja strukturaautentični logični sistem

unutarnja strukturaautentični logični sistem

zajedničkicentralniprocesor

1. Nastanak antropologije i povijesni razvoj

jedinstvena struktura unutar svijetasve ima jedinstvenu, zajedničku matricukrajem 40.-ih XX st. – antropološka

istraživanja indijanaca Brazilasve ima svojevrsnu tendenciju

„evolutivnosti” isto je i sa religijama (koncept „svjetskih

religija”)

Primjer →

1. Nastanak antropologije i povijesni razvoj

britanska tradicija – socijalna antropologija

američka tradicija – podjela antropologije (Franz Boas):

a) biološka ili fizička antropologija

b) socijalna/kulturna ili socio-kulturna antropologija

c) arheologija

d) antropološka lingvistika

1. Nastanak antropologije i povijesni razvoj

u evropskim zemljama – etnologija (podsj. → Adam Franz Kollar)

teološka antropologija- važan dio teologije- kod nas – tek uveden kao zaseban

predmet

Pitanja za ponavljanje

1. Šta je to antropologija?

2. Koja filozofska teorija je dala ključni podstrek osamostaljenju antropologije?

3. Kako se antropologija dijeli?

4. (Šta je to teološka antropologija?)

2. Sadržaj predmeta

Sadržaj kolegija- upoznavanje s doktrinarnim

razumijevanjem čovjeka (Kur'an i Sunnet) + interpretativnim (ukupno intelektualno nasljeđu muslimana)

- uvođennje u opći studij antropologije + antropološki studij muslimanskih društava i zajednica (fakultativno)

2. Sadržaj predmeta

Ciljevi kolegija- stjecanje osnovnih saznanja iz

antropologije- osposobljavanje za potpunije

razumijevanje čovjeka i njegove naravi- upoznavanje s osnovnim trendovima

pozitivističkog izučavanja muslimanskih društava i zajednica

2. Sadržaj predmeta

Oblik nastave- 2 sata predavanja, 1 sat vježbiObaveze studenata- priprema i redovno pohađanje nastave, i

izrada testa- čitanje primarne literature (obavezno) i

sekundarne literature (optimalno)- polaganje završnog ispita

2. Sadržaj predmeta

Način ocjenjivanja i rezultati- test 30%,- vježbe (redovni studenti) 20 %- završni ispit 50% (za vanredne studente

70%)- za prolaznu ocjenu – nužno ispuniti sve

elemente kontinuirane provjere znanja

2.1. Plan kolegija po tematima i sedmicama

I Temat: Uvod u studij antropologije- 1. sedmica: Nastanak znanosti

antropologije i njen historijski razvoj (20.-24. X)

- 2. sedmica: Osnovna terminologija antropološke znanosti i ključni problemi (27.-31. X)

2.1. Plan kolegija po tematima i sedmicama

II Temat: Teološka antropologija islama

- 3. sedmica: Koncepti „Islamske antropologije“ i „Antropologije islama“ (03.-07. XI)

- 4. sedmica: Kritika dva dominantna koncepta teološke antropologije islama (10.-14. XI)

2.1. Plan kolegija po tematima i sedmicama

III Temat: Doktrinarni nauk o čovjeku- 5. sedmica: Eikono-antropologija:

čovjekova priličnost (17.-21. XI)- 6. sedmica: Ontološki, egzistencijalni i

finalni vid čovjekove stvorene naravi (24.-28. XI)

2.1. Plan kolegija po tematima i sedmicama

Semestralni test- 7. sedmica (01.-05. XII)- obaveze za sve studente (redovni +

vanredni)- (zašto nije test ranije planiran?)

2.1. Plan kolegija po tematima i sedmicama

IV Temat: Pneumatološki nauk o čovjeku

8. sedmica: Duh i egzistencija duhovnih bića (08.-12. XII)

9. sedmica: Potpuno ozbiljeni duhovni čovjek (al-insān al-kāmil) (15.-19. XII)

2.1. Plan kolegija po tematima i sedmicama

V Temat: Psihološko-teološki nauk o čovjeku

10. sedmica: Narav čovjekove duše (nafs insāniyya) (22.-26. XII)

11. sedmica: Kategorije čovjekove duše (al-aṭwār as-sabʻa) (29.-31. XII)

2.1. Plan kolegija po tematima i sedmicama

VI Temat: Seksualni identitet čovjeka12. sedmica: Seksualni identitet čovjeka

u Izvorima i tradiciji (05.-09. I 2015.)13. sedmica: Kriza spolnosti

savremenog čovjeka (12.-16. I 2015.)

2.1. Plan kolegija po tematima i sedmicama

VII Temat: Antropologija muslimanskih društava

- 14. sedmica: Pozitivistički pristupi proučavanju muslimanskih društava i zajednica (nećemo stići)

- 15. sedmica: Savremeni trendovi u izučavanju muslimanskih zajednica na Zapadu (nećemo stići)

ostaje obaveza na ispitu (jedan tekst)

2.2. Literatura

Primarna (hronologijski, po temama)- u različitim publikacijama- 170 stranica- obavezno studiranje

2.2. Literatura

Sekundarna

1. Luka Tomašević, „Teološki pogled na dostojanstvo ljudske osobe“, str.1165-1196.

2. Munir Gavrankapetanović, „Islam i seksualni problem“, str. 120.-143.

3. Antropologija, religije i alternativne religije: Kultura identiteta (zbornik radova), 2011.