µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · บทที่ 5 ... บทที่ 7 ลูกหนี้การค้าและตั๋วเงินรับ

«‘∑¬æ—≤πè

μ—«Õ¬ã“ß¿“

¬„π‡≈ã¡

«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡

Chapter 1.indd 1 28/4/2558 11:30:20 dummy 1

«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡

การบญชการเงน

รศ. ธาร หรญรศม, ผศ. ดร. ประภาภรณ เกยรตกลวฒนา,

ผศ. ดร. ภาวณ มะโนวรรณ และ ผศ. ดร. พงศพรต ฉตราภรณ

ฉบบพมพท 4 แกไขปรบปรงจากฉบบพมพท 3

พมพซ�าครงท 4 กมภาพนธ 2560

สงวนสทธตามพระราชบญญตลขสทธ พ.ศ. 2537

หามท�าซ�า ดดแปลง คดลอก ลอกเลยน หรอน�าไปเผยแพรในสอทกประเภท ไมวาสวนใดสวนหนง

ของหนงสอเลมน ตลอดจนหามมใหสแกนหนงสอหรอคดลอกสวนใดสวนหนงเพอสรางฐานขอมล

อเลกทรอนกส นอกจากจะไดรบอนญาตเปนลายลกษณอกษรจากบรษทวทยพฒน จ�ากด

จดท�ารปเลม จดพมพ และจ�าหนายโดย

บรษทวทยพฒน จ�ากด

52/103-104 ซอยรามค�าแหง 60/5 ถนนรามค�าแหง เขตบางกะป กรงเทพฯ 10240

โทรศพท 02 374 9915 โทรสาร 02 374 6495

E-mail: [email protected] Website: www.wphat.com

ส�านกพมพ วทยพฒน (www.facebook.com/wphat.edu)

ID: wphat.com

ราคา 270 บาท

ขอมลทางบรรณานกรมของหอสมดแหงชาต

การบญชการเงน.--กรงเทพฯ: วทยพฒน, 2560.

384 หนา.

1. การบญช. 2. งบการเงน.

I. ธาร หรญรศม. II. ชอเรอง.

657

ISBN 978-616-7136-82-0

หากทานมขอตชม หรอค�าแนะน�าเกยวกบหนงสอหรอบรการของบรษทฯ กรณาสงจดหมายถงผจดการฝายลกคาสมพนธตามทอยดานบน หรอสงอเมลท [email protected] จกเปนพระคณยง

Chapter 1.indd 2 23/12/2559 15:33:53

«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡

คำ�นำ�

วามรทางดานการบญชเปนสงทจำาเปนและสำาคญสำาหรบทกทาน ไมวาจะศกษา

อยในศาสตรใดแขนงใดกตาม เนองจากเปนเรองทเกยวของกบทกๆทาน

ไมทางใดกทางหนงจงจำาเปนอยางยงททกทานตองศกษาหาความรทางดานบญช

คณะผเขยนจงไดเขยนตำาราการบญชการเงนฉบบพมพท4เลมนขนโดยมวตถประสงคเพอใหความรความเขาใจทจำาเปนทางการบญชแกผอาน โดยมงเนนใหนำาความรทางการบญชไปใช

ปฏบตไดจรง ทงทางดานการทำาบญชและการตดสนใจในเชงธรกจ พรอมกนนยงไดแกไขปรบปรง

เนอหาของตำาราใหทนสมยและสอดคลองกบมาตรฐานการบญชใหม ทสภาวชาชพบญชในพระบรม-

ราชปถมภ กำาหนด

คณะผเขยนหวงเปนอยางยงวา ตำารา การบญชการเงน จะใหประโยชนในการศกษา และการดำารงชวตแกผอานทกทาน หากมขอผดพลาดประการใด คณะผเขยนขอนอมรบไว ณ ทน

และจะนำาไปปรบปรงแกไขในโอกาสตอไป

รองศาสตราจารยธาร หรญรศม

ผชวยศาสตราจารย ดร. ประภาภรณ เกยรตกลวฒนา

ผชวยศาสตราจารย ดร. ภาวณ มะโนวรรณ

ผชวยศาสตราจารย ดร. พงศพรต ฉตราภรณ


«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡

ส�รบญ

บทท 1 การบญชและกรอบแนวคดสำาหรบการรายงานทางการเงน 9

ความหมายของการบญช� 9

แนวคดและขอสมมตทางการบญช� � 10

ลกษณะเชงคณภาพของงบการเงน� � 10

ขอจำากดดานตนทนตอการรายงานทางการเงนทมประโยชน� 13

ผ ใชรายงานการเงน� � 13

ประเภทของธรกจ� � 14

บทท 2 งบการเงนและสวนประกอบของงบการเงน 15

งบการเงน� � 16

งบแสดงฐานะการเงน� 17

สนทรพยหมนเวยนและสนทรพย ไมหมนเวยน�� 18

หนสนหมนเวยนและหนสนไมหมนเวยน� � 21

สวนของเจาของ� � 22

งบกำาไรขาดทนและกำาไรขาดทนเบดเสรจอน

� หรองบกำาไรขาดทนเบดเสรจ� � 24

บทท 3 กระบวนการทางการบญช 38

สมการบญช� � 39

การวเคราะหรายการคา� � 40

การบนทกรายการในสมดรายวน� � 46

การผานรายการไปยงบญชแยกประเภท� � 55

การจดทำางบทดลองกอนการปรบปรง�� 61

Chapter 1.indd 4 29/4/2558 14:56:44

«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡

บทท 4 การวดผลการดำาเนนงาน 65

การบนทกรายการปรบปรงและการผานรายการ� � 67

การจดทำางบทดลองหลงปรบปรง� � 85

การบนทกรายการปดบญชและการผานรายการ� � 87

การหายอดคงเหลอของบญชทยงไมไดปด� � 94

การจดทำางบการเงน� � 98

บทท 5 การบญชสำาหรบธรกจซอขายสนคา 100

รายการคาทเกยวของกบกจการซอขายสนคา� � 100

การแสดงรายการในงบการเงน� � 108

บทท 6 เงนสด 124

เงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด� � � � 124

เงนรองจาย� � 125

เงนฝากธนาคาร� � 127

การแสดงรายการเงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด� � 140

บทท 7 ลกหนการคาและตวเงนรบ 141

ลกหนการคา�� 141

การบญชเมอเกดลกหนการคา�� 141

การบญชลกหนการคา� ณ� วนปดบญช� � 142

ตวเงนรบ� � 149

การบญชเมอไดรบตวเงนรบ� � 150

การบญชเกยวกบตวเงนรบ� ณ� วนปดบญช� � 151

การบนทกบญชเมอตวเงนรบครบกำาหนด� � 154

Chapter 1 D4.indd 5 15/6/2555 9:48:23

«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡

บทท 8 สนคาคงเหลอ 156

ระบบบญชสนคาคงเหลอ 157

การวดมลคาของสนคา 157

การวดมลคาของสนคาคงเหลอ 158

การกำาหนดราคาตนทนสนคาขายและสนคาคงเหลอ 160

การตราคาสนคาคงเหลอตามราคาทนหรอมลคาสทธ

ทจะไดรบแลวแตราคาใดจะตำากวา 178

การแสดงรายการและเปดเผยขอมลในงบการเงน 182

บทท 9 ทดน อาคาร อปกรณ และสนทรพยไมมตวตน 186

ทดน อาคาร และอปกรณ 186

การกำาหนดมลคาของทดน อาคาร และอปกรณ 187

การคำานวณคาเสอมราคา 191

คาใชจายภายหลงการไดมาซงสนทรพย 202

การตราคาสนทรพย ใหม 203

การแลกสนทรพย 205

การขายสนทรพย 207

การเลกใชสนทรพย 208

การแสดงรายการในงบการเงน 210

สนทรพย ไมมตวตน 213

บทท 10 หนสน 219

ประเภทของหนสน 219

หนสนหมนเวยน 221

หนสนไมหมนเวยน 229

Chapter 1 D4.indd 6 15/6/2555 10:33:58

«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡

บทท 11 สวนของผถอหน 245

ประเภทของบรษทจำากด� � 245

สวนของผถอหน� � 247

การบนทกบญชสำาหรบสวนของผถอหน� � 249

บทท 12 การบญชกจการผลตสนคา 256

การวดผลการดำาเนนงาน� � 256

การบนทกรายการคาของกจการผลตสนคา� � 260

การแสดงรายการในงบแสดงฐานะการเงน� � 263

บทท 13 งบกระแสเงนสด 274

องคประกอบของรายการในงบกระแสเงนสด� � 274

การจดทำางบกระแสเงนสด� � 275

บทท 14 เงนลงทน 290

วธการบญชสำาหรบเงนลงทน� � 291

การลงทนในตราสารทน� � 294

การลงทนในตราสารทนตงแตรอยละ� 20� แตไมเกนรอยละ� 50� 302

การลงทนในตราสารทนเกนกวารอยละ� 50� � 304

การลงทนในตราสารหน� � 307

Chapter 1.indd 7 29/4/2558 14:56:44

«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡

บทท 1 การบญชและกรอบแนวคดสำาหรบการรายงานทางการเงน

ความหมายของการบญช

สมาคมนกบญชรบอนญาตของอเมรกา (The American Institute of Certified Public

Accountants, AICPA) ไดใหคำานยามเกยวกบการบญชไวดงน

“การบญชเปนศลปะของการจดบนทกรายการหรอเหตการณทเกยวกบการเงนไวในรปเงนตรา

การจดหมวดหมหรอจำาแนกประเภทของรายการหรอเหตการณ การสรปผลรวมทงการตความหมายของ

รายการเหลานน”

ดงนนการบญชจงเปนกระบวนการระบ วดคา บนทก และตดตอสอสารเหตการณทาง

เศรษฐกจทเกดขนเพอรายงานแกผใชงบการเงน ดงนนกระบวนการทางการบญชแบงออกเปน

4 ขนตอน ดงน

1. การระบ (identifying)

เมอมเหตการณตางๆเกดขนในกจการ กจการตองระบวาเหตการณใดทจะสงผล

กระทบตอฐานะการเงนหรอผลการดำาเนนงานของกจการ รายการนนเรยกวา รายการคา

(businesstransaction)การบนทกรายการบญชจะบนทกรายการคาเทานนดงนนจงจำาเปน

ทผจดทำาบญชตองจำาแนกใหถกตองวารายการใดเปนรายการคาและรายการใดไมใชรายการคา

เชนการทบรษทจำาหนายหนสามญใหแกผถอหน จดเปนรายการคา เพราะกระทบกบฐานะ

การเงนของกจการ การทผถอหนขายหนใหแกนกลงทนรายอนไมจดเปนรายการคา เพราะ

ไมกระทบกบฐานะการเงนของกจการ

บทท

1การบญชและกรอบแนวคดสำหรบการรายงานทางการเงน

บทท 15 การวเคราะหงบการเงน 310

วธการทใช ในการวเคราะหงบการเงน 311

อตราสวนสภาพคลอง 318

อตราสวนความสามารถในการทำากำาไร 325

อตราสวนความสามารถในการชำาระหน 332

ขอจำากดในการวเคราะหงบการเงน 336

แบบฝกหด 340

ภาคผนวก 379

บรรณานกรม 380


«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡

บทท 1 การบญชและกรอบแนวคดสำาหรบการรายงานทางการเงน

ความหมายของการบญช

สมาคมนกบญชรบอนญาตของอเมรกา (The American Institute of Certified Public

Accountants, AICPA) ไดใหคำานยามเกยวกบการบญชไวดงน

“การบญชเปนศลปะของการจดบนทกรายการหรอเหตการณทเกยวกบการเงนไวในรปเงนตรา

การจดหมวดหมหรอจำาแนกประเภทของรายการหรอเหตการณ การสรปผลรวมทงการตความหมายของ

รายการเหลานน”

ดงนนการบญชจงเปนกระบวนการระบ วดคา บนทก และตดตอสอสารเหตการณทาง

เศรษฐกจทเกดขนเพอรายงานแกผใชงบการเงน ดงนนกระบวนการทางการบญชแบงออกเปน

4 ขนตอน ดงน

1. การระบ (identifying)

เมอมเหตการณตางๆเกดขนในกจการ กจการตองระบวาเหตการณใดทจะสงผล

กระทบตอฐานะการเงนหรอผลการดำาเนนงานของกจการ รายการนนเรยกวา รายการคา

(businesstransaction)การบนทกรายการบญชจะบนทกรายการคาเทานนดงนนจงจำาเปน

ทผจดทำาบญชตองจำาแนกใหถกตองวารายการใดเปนรายการคาและรายการใดไมใชรายการคา

เชนการทบรษทจำาหนายหนสามญใหแกผถอหน จดเปนรายการคา เพราะกระทบกบฐานะ

การเงนของกจการ การทผถอหนขายหนใหแกนกลงทนรายอนไมจดเปนรายการคา เพราะ

ไมกระทบกบฐานะการเงนของกจการ

บทท

1การบญชและกรอบแนวคดสำหรบการรายงานทางการเงน


«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡

10 ��

��ษณ��ณภ�พข�� 11

2. การวดคา (measurement)

การรายงานทางการบญชจะแสดงรายการคาทเกดขนในหนวยเงนตรา รายการคา

จะมผลทำาใหเกดการเปลยนแปลงในฐานะการเงนและผลการดำาเนนงานของกจการเปน

จำานวนมากหรอนอย ขนอยกบมลคาของรายการคา

3. การบนทกรายการคา (recording)

ในแตละวนกจการมรายการคามากกวาหนงรายการ จงจำาเปนทกจการตองบนทก

รายการคาไวในรปแบบทเปนแบบแผน เพอสะดวกในการเกบรวบรวมและจดหมวดหม

โดยมกบนทกไวในเอกสารทเรยกวา สมดรายวนทวไป และสรปยอดรวมของบญชตางๆใน

เอกสารทเรยกวาบญชแยกประเภท

4. การตดตอสอสาร (communication)

การตดตอสอสารเปนขนตอนทกจการจดทำารายงานทางการเงนเพอเสนอแกผใช

งบการเงนผใชงบการเงนจะนำารายงานทางการเงนทกจการนำาเสนอมาวเคราะหเปรยบเทยบ

ตความ เพอตดสนใจทางเศรษฐกจ

แนวคดและขอสมมตทางการบญช

หลกการในการจดทำางบการเงนในภาพรวมจะสอดคลองกบกรอบแนวคดสำาหรบการรายงาน

ทางการเงน (ปรบปรง 2557) โดยสภาวชาชพบญชจะจดทำาขนภายใตขอสมมตดานการดำาเนนงาน

ตอเนอง โดยกจการตองรายงานงบการเงนภายใตขอสมมตการดำาเนนงานตอเนอง ซงมาตรฐานฯ

ไดอธบายไวดงน

“โดยทวไป งบการเงนจดทำาขนตามขอสมมตทวากจการจะดำาเนนงานอยางตอเนองและ

ดำารงอยตอไปในอนาคตทคาดการณไดดงนนจงสมมตวากจการไมมเจตนาหรอมความจำาเปนทจะเลก

กจการ หรอลดขนาดของการดำาเนนงานอยางมสาระสำาคญ หากกจการมเจตนาหรอความจำาเปน

ดงกลาว งบการเงนอาจตองจดทำาโดยใชเกณฑอน และตองเปดเผยเกณฑนนในงบการเงน”

ลกษณะเชงคณภาพของงบการเงน

งบการเงนจะมประโยชนตอผใชงบการเงนมากหรอนอยเพยงใดนนจะขนอยกบความสมบรณ

ลกษณะเชงคณภาพของงบการเงน ซงมลกษณะเชงคณภาพพนฐาน 2 ประการ ไดแก

1. ความเกยวของกบการตดสนใจ (relevance)

งบการเงนจะมความเกยวของกบการตดสนใจเมอขอมลทแสดงไวในงบการเงนนน

ตองชวยใหผใชงบการเงนสามารถประเมนเหตการณในอดต ปจจบน และอนาคต รวมทง


«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡

10 ��

��ษณ��ณภ�พข�� 11

ชวยยนยนหรอชขอผดพลาดของผลการประเมนทผานมาของงบการเงนได งบการเงนอาจ

ใหขอมล เชน ขอมลเกยวกบปรมาณและโครงสรางของสนทรพยทกจการมอยในปจจบน

อนทำาใหผใชงบการเงนสามารถคาดคะเนความสามารถของกจการในการไดรบประโยชนจาก

โอกาสใหมๆ และความสามารถในการแกไขสถานการณ หรออาจชวยทำาใหผใชงบการเงน

ยนยนความถกตองของการคาดคะเนในอดตเกยวกบโครงสรางของกจการทคาดวาจะเปน

และผลของการดำาเนนงานตามทวางแผนไว

ในการพจารณาวาขอมลทางการบญชใดมความเกยวของกบการตดสนใจหรอไม

ขนอยกบลกษณะและความมสาระสำาคญของขอมลนน โดยขอมลจะมความมนยสำาคญ

(materiality) กตอเมอ หากการไมแสดงขอมลนนหรอการแสดงขอมลผดพลาดมผลกระทบ

ตอการตดสนใจเชงเศรษฐกจของผใชงบการเงน ความมนยสำาคญอาจขนอยกบขนาดของ

รายการหรอขนาดของความผดพลาดทเกดขนกได

ขอมลทางบญชบางขอมลดวยลกษณะของขอมลเพยงอยางเดยวอาจมความ

เกยวของกบการตดสนใจ เชน ผลประกอบการของสวนงานใหมในรายงานตามสวนงาน

อาจเกยวของกบการประเมนความเสยงและโอกาสของกจการ แมวาผลประกอบการในรอบ

ระยะเวลาบญชนนอาจไมเปนจำานวนเงนทมสาระสำาคญ กจการกตองแสดงขอมลเหลานน

2. ความเปนตวแทนอนเทยงธรรม (faithful representation)

ขอมลในงบการเงนจะมความนาเชอถอเมอถกแสดงไวอยางเทยงธรรม หรอ

สามารถคาดการณไดอยางสมเหตสมผลวาไดแสดงไวอยางเทยงธรรม เชน รายการตางๆ

ในงบแสดงฐานะการเงนเปนตวแทนอนเทยงธรรมของรายการและเหตการณทางบญช

ซงกอใหเกดสนทรพย หนสน และสวนของเจาของกจการ เมอเขาเงอนไขการรบรรายการ

ณ วนทเสนอรายงาน โดย กรอบแนวคดสำาหรบการรายงานทางการเงน ไดกำาหนด

ลกษณะทควรจะมไว 3 ประการ ไดแก ครบถวน เปนกลาง และปราศจากขอผดพลาด

ซง ความครบถวน หมายถงกจการตองไมละเวนการแสดงรายการบางรายการ

ในงบการเงน ซงจะทำาใหงบการเงนผดพลาดหรอทำาใหผใชงบการเงนเขาใจผดได สำาหรบ

ความเปนกลาง นนจะสอดคลองกบวตถประสงคของการรายงานทางการเงนตามกรอบ

แนวคดฯ กลาวคอ งบการเงนตองแสดงขอมลทเปนประโยชนตอการตดสนใจใหแกผลงทน

ผใหกยม หรอเจาหนอนทงในปจจบนและในอนาคตอยางเทาเทยมกน โดยกจการไมแสดง

ขอมลททำาใหผใชขอมลตดสนใจหรอใชดลยพนจใหเปนไปตามเจตนาของกจการ

นอกจากน กรอบแนวคดฯไดกำาหนดลกษณะเชงคณภาพเสรมสำาหรบงบการเงนไว

4 ลกษณะ ไดแก ความสามารถเปรยบเทยบได ความสามารถพสจนยนยนได ความทนเวลา

และความสามารถเขาใจได ซงกรอบแนวคดฯไดแนะนำาใหกจการตองนำาลกษณะเชงคณภาพเสรม

มาใชใหมากทสดเทาทจะเปนไปได


«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡

12 ��

ผใ�� 13

1. ความสามารถเปรยบเทยบได (comparability)

งบการเงนตองมคณลกษณะของการเปรยบเทยบกนได เนองจากผใชงบการเงน

ตองตดสนใจเลอกระหวางทางเลอกตางๆ เชน การเลอกลงทน ดงนนผใชงบการเงนตอง

สามารถเปรยบเทยบงบการเงนของกจการกบกจการอน หรอเปรยบเทยบงบการเงนของ

กจการในรอบระยะเวลาทตางกนไดซงความสามารถในการเปรยบเทยบไดนนมความหมาย

กวางกวา ความสมำาเสมอ เพราะความสมำาเสมอจะหมายถงการใชวธการเดยวกนกบ

รายการเดยวกนในทกรอบระยะเวลาในกจการทเสนองบการเงน เปนตน

2. ความสามารถพสจนยนยนได (verifiability)

คณลกษณะขอนทำาใหผใชงบการเงนมนใจวาขอมลทใชจดทำางบการเงนนน

เปนขอมลทเปนตวแทนอนเทยงธรรมของปรากฏการณเชงเศรษฐกจทกจการนำาเสนอ โดย

ความสามารถในการพสจนยนยนไดอาจเปนทางตรงหรอทางออม ซงความสามารถพสจน

ยนยนไดทางตรง หมายความถงสามารถพสจนจำานวนหรอหาตวแทนอนไดจากการสงเกต

โดยตรง เชน การนบเงนสดของกจการ ความสามารถพสจนยนยนไดทางออม หมายถง

สามารถตรวจสอบปจจยนำาเขาแบบจำาลอง สตร หรอการใชเทคนคอน และคำานวณผลลพธ

อกครงดวยระเบยบวธทเหมอนกนเชนการพสจนมลคาตามบญชของสนคาคงเหลอดวยการ

ตรวจสอบปจจยนำาเขา (ปรมาณและตนทน) และคำานวณสนคาคงเหลอปลายงวดอกครง

ดวยขอสมมตการหมนเวยนตนทนวธเดยวกน (เชน ใชวธเขากอนออกกอน)

3. ความทนเวลา (timeliness)

กจการควรใหขอมลแกผใชงบการเงนเพอใหสามารถตดสนใจทนเวลาทขอมล

สามารถมอทธพลตอการตดสนใจ โดยสวนใหญมกพบวา ขอมลทยอนกลบไปในอดตเปน

เวลานานอาจเปนประโยชนในการตดสนใจในปจจบนนอยลง แตในบางครงขอมลทยอนไป

ในอดตกจดวามประโยชนในการตดสนใจ เชน ในกรณการนำาขอมลในอดตมาระบและ

วเคราะหประเมนแนวโนมตางๆ

4. ความสามารถเขาใจได (understandability)

หากผใชงบการเงนมความรตามสมควรเกยวกบธรกจ กจกรรมเชงเศรษฐกจ และ

การบญชผใชงบการเงนตองสามารถเขาใจขอมลในงบการเงนไดโดยกจการตองจดประเภท

กำาหนดลกษณะ และนำาเสนอขอมลอยางชดเจนและกระชบทำาใหขอมลนนสามารถเขาใจได

การทกจการไมรวมรายการทมความซบซอนและยากตอการทำาความเขาใจ อาจทำาใหขอมล

ในรายงานทางการเงนงายตอการทำาความเขาใจแตจะไมสมบรณและอาจเปนไปไดทจะทำาให

เกดความเขาใจผด


«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡

12 ��

ผใ�� 13

ขอจำากดดานตนทนตอการรายงานทางการเงนทมประโยชน

กจการจะใชทรพยากรและความพยายามในการรวบรวม ประมวลผล พสจน ยนยน

และเผยแพรขอมลทางการเงน แตตนทนในการจดทำารายงานดงกลาวจะเปนภาระของผใชขอมล

ดงนนรายงานทางการเงนทจดแสดงนนควรคำานงถงตนทนในการจดทำาดวย นอกจากน ผใชขอมล

ทางการเงนยงมตนทนการวเคราะหและการตความขอมลทแสดงไวดวย หากไมมการแสดงขอมลท

จำาเปน ผใชมตนทนเพมขนเพอใหไดรบขอมลนนจากแหลงอนหรอประมาณขอมลนนขนเอง

ผ ใชรายงานการเงน

ผใชรายงานการเงนสามารถแบงออกไดเปน 2 กลมใหญ ไดแก

1. ผใชงบการเงนภายในกจการ ไดแก เจาของกจการ ผบรหารและพนกงาน ผททำางานในกจการตองการขอมลทางการเงน เชน ขอมลเกยวกบฐานะการเงน ผลการดำาเนนงาน

เพอการวางแผนปฏบตงานควบคมและตดสนใจ ในการวางแผนนนอาจอยในระดบองคกร

เปนแผนกลยทธ หรอแผนการปฏบตงานกได เชน การวางแผนการขาย การวางแผน

การผลตสนคา การวางแผนการจดทำางบประมาณ นอกจากน กจการตองการขอมลบญช

การเงนเพอควบคมการดำาเนนงาน เปรยบเทยบผลทเกดขนจรงกบทไดวางแผนไว และ

กจการยงตองการขอมลทางการบญชเพอการตดสนใจ เชน ลงทน กยมเงน ขยายกจการ

เปนตน

2. ผใชงบการเงนภายนอกกจการ ไดแก

ผขายสนคาหรอคคา ใชงบการเงนเพอพจารณาการใหสนเชอ กำาหนดเวลาการ

ชำาระเงน และการใหสวนลดแกผซอ

ผใหก ตองการทราบความมนคงของฐานะของกจการ ความเสยงในการผดนด

ชำาระหน ความสามารถในการจายชำาระหน ซงขอมลเหลานไดมาจากรายงาน

ทางการเงน

ผลงทนเปนผทมเงนทนและตองการนำาเงนไปลงทนในกจการจงจำาเปนตองทราบ

ขอมลทางการเงน เปรยบเทยบฐานะการเงน ผลการดำาเนนงานของกจการตางๆ

เพอตดสนใจในการกำาหนดมลคากจการหรอคาดการณการจายเงนปนผล

คแขงขน คแขงทางการคาตองการทราบผลประกอบการและฐานะการเงนเพอ

เปรยบเทยบและประเมนตนเองโดยสวนใหญแลวมกประเมนเปรยบเทยบในรปของ

อตราสวนทางการเงน


«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡

14 ��

ป��ภ�ข��ธ��จ 14

หนวยงานราชการ ตองการทราบขอมลทางการเงนเพอการวางแผนการพฒนา

ประเทศ กำาหนดนโยบายการเกบภาษ คำานวณรายไดประชาชาต และขอมลทาง

สถตอนๆ

ประเภทของธรกจ

ลกษณะทวไปของธรกจสามารถจำาแนกไดเปน 3 ประเภท

1. กจการใหบรการ (service firm) กจการจะมรายไดหลกจากการใหบรการลกคา โดย

รายไดหลกจะเรยกวา คาบรการ (service revenue) หรอ คาธรรมเนยม (service fee)

ขนอยกบประเภทของการใหบรการ สวนรายจายหลก คอ คาใชจายเพอกอใหเกดการให

บรการแกลกคา เชน เงนเดอนพนกงานคาวสดสนเปลองคาเสอมราคาคาสาธารณปโภค

ตวอยางของกจการใหบรการ ไดแก สำานกงานทนายความ สำานกงานสอบบญช เปนตน

2. กจการซอขายสนคา(merchandisingfirm)เปนกจการทเปนตวกลางระหวางผผลตสนคา

และผซอสนคาโดยกจการจะทำาการซอสนคาจากผผลตหรอคคาเพอทำาการขายตอใหแกผซอ

อกทอดหนง โดยรายไดหลกของกจการ คอ คาขาย (sales) สวนคาใชจายจะแบงเปน

2 สวน คอ ตนทนขาย (cost of goods sold) คอมลคาของสนคาทขายไปและคาใชจายใน

การดำาเนนงาน (operating expenses) เชน เงนเดอน คานายหนา คาโฆษณา คาเชา

คาเสอมราคา ตวอยางกจการซอมาขายไป ไดแก รานขายของชำา

3. กจการผลตสนคา (manufacturing firm) กจการนจะมความซบซอนกวากจการสอง

ประเภทแรก เนองจากกจการตองทำาการซอวตถดบ จดหาพนกงาน และจายคาใชจาย

การผลต เพอผลตสนคาขนเองในกจการ จากนนจงจำาหนายสนคา รายไดหลกของกจการ

คอ คาขาย (sales) และคาใชจาย 2 สวน คอ ตนทนขายและคาใชจายในการดำาเนนงาน

เชนเดยวกบกจการซอมาขายไป ตวอยางกจการผลตสนคา ไดแก โรงงานสงทอ โรงงาน

ทำากระดาษ เปนตน


«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡

บทท 2 งบการเงนและสวนประกอบของงบการเงน

งบการเงนเปนการนำาเสนอฐานะการเงนและผลการดำาเนนงานทางการเงนของกจการอยาง

มแบบแผนโดยมวตถประสงคเพอใหขอมลเกยวกบฐานะการเงนผลการดำาเนนงานและกระแสเงนสด

ของกจการ ซงเปนประโยชนตอการตดสนใจเชงเศรษฐกจของผใชงบการเงนกลมตางๆ นอกจากน

งบการเงนยงแสดงถงผลการบรหารงานของฝายบรหาร ซงไดรบมอบหมายใหดแลทรพยากรของ

กจการ เพอทจะบรรลวตถประสงคดงกลาว งบการเงนตองใหขอมลทกขอดงตอไปนของกจการ

สนทรพย

หนสน

สวนของเจาของ

รายไดและคาใชจาย รวมถงผลกำาไรและขาดทน

เงนทนทไดรบจากผเปนเจาของ และการจดสรรสวนทนใหผเปนเจาของจากความสามารถ

ในการเปนเจาของ

กระแสเงนสด

ขอมลเหลานและขอมลอนทเปดเผยในหมายเหตประกอบงบการเงนชวยผใชงบการเงนในการ

คาดการณเกยวกบจงหวะเวลา และความแนนอนทกจการจะกอใหเกดกระแสเงนสดในอนาคตของ

กจการ โดยกจการตองนำาเสนองบการเงนฉบบสมบรณอยางนอยปละหนงครง


«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡

16 บทท 2 งบการเงนและสวนประกอบของงบการเงน

งบแสดงฐานะการเงน 17

งบการเงน

งบการเงนเปนผลผลตของกระบวนการบญชการเงนทงหมด กระบวนการดงกลาวดำาเนนไป

ภายในขอบเขตหลกการบญชทรบรองทวไป (Generally Accepted Accounting Principles,

GAAP) ซงกำาหนดวาขอมลใดควรบนทกไวในบญชใดและควรบนทกเมอใด ควรวดคาของขอมล

เทาใด และควรเปดเผยขอมลอยางไร

การเสนองบการเงนตอผใชงบการเงนมกเสนอโดยมรายงานของผสอบบญชดวย เพอใหผใช

งบการเงนเกดความเชอมนในการนำางบการเงนไปใชในการพจารณาตดสนใจผสอบบญชจะตรวจสอบ

งบการเงน โดยมวตถประสงคเพอใหผสอบบญชสามารถแสดงความคดเหนวางบการเงนนนไดจดทำา

ในสวนสาระสำาคญเปนไปตามแมบทบญชในรายงานการเงนหรอไม ในการแสดงความเหนของผสอบ

บญช ผสอบบญชจะตองมหลกฐานการสอบบญชทเพยงพอและเหมาะสม เพอสามารถสรปความเหน

ของผสอบบญชไดอยางสมเหตสมผล ความเหนของผสอบบญชทใหความเชอมนงบการเงนทำาให

งบการเงนมความนาเชอถอมากขน

มาตรฐานการบญช ฉบบท 1 (ปรบปรง 2557) เรอง การนำาเสนองบการเงน ไดกำาหนดวา

งบการเงนฉบบสมบรณตองประกอบดวย

งบแสดงฐานะการเงนณ วนสนงวด

งบกำาไรขาดทนและกำาไรขาดทนเบดเสรจอน (งบกำาไรขาดทนเบดเสรจ) สำาหรบงวด

งบแสดงการเปลยนแปลงสวนของเจาของสำาหรบงวด

งบกระแสเงนสดสำาหรบงวด

หมายเหตประกอบงบการเงน ซงประกอบดวย สรปนโยบายการบญชทสำาคญ ขอมลทให

คำาอธบายอน และ

งบแสดงฐานะการเงน ณ วนตนงวดของงวดกอน เมอกจการไดนำานโยบายการบญชใหม

มาถอปฏบตยอนหลงหรอการปรบงบการเงนยอนหลง หรอเมอกจการมการจดประเภท

รายการในงบการเงนใหม

กจการตองระบชอสวนประกอบของงบการเงนและหมายเหตประกอบงบการเงนแตละสวน

อยางชดเจน และยงตองแสดงขอมลทกขอตอไปนอยางเดนชด ไดแก

ชอของกจการทเสนอรายงานหรอวธการอนทเปนการระบและการเปลยนแปลงในขอมล

ดงกลาวจากวนสนรอบระยะเวลารายงานงวดกอน

การระบวางบการเงนนนเปนงบการเงนเฉพาะกจการหรอเปนงบการเงนของกลมกจการ

วนทสนรอบระยะเวลารายงานหรอรอบระยะเวลาทครอบคลมงบการเงนหรอหมายเหต

ประกอบงบการเงน

สกลเงนทใชรายงาน


«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡


งบแสดงฐานะการเงน 17

จำานวนหลกทใชในการแสดงจำานวนเงนในงบการเงน

โดยกจการตองจดทำางบการเงนตามเกณฑคงคาง (accrual basis) ยกเวนแตการจดทำา

งบกระแสเงนสด นอกจากน กจการตองจดทำางบการเงนภายใตขอสมมต เรอง การดำาเนนงาน

ตอเนอง

งบแสดงฐานะการเงน

งบแสดงฐานะการเงน (statement of financial position) เปนรายการทแสดงขอมล

เกยวกบฐานะการเงนของกจการ ณ วนใดวนหนง รายการในงบแสดงฐานะการเงนจงเปนรายการ

ทเกยวของโดยตรงกบการวดฐานะการเงนของกจการและโครงสรางเงนทนของกจการ ซงไดแก

สนทรพย หนสน และสวนของเจาของ โดยคำานยามขององคประกอบตางๆกำาหนดไวดงน

สนทรพย หมายถงทรพยากรทอยในความควบคมของกจการทรพยากรดงกลาวเปนผลของเหตการณในอดต ซงกจการคาดวาจะไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจจากทรพยากรนนใน

อนาคตโดยประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตของสนทรพยหมายถงศกยภาพของสนทรพย

ในการกอใหเกดกระแสเงนสดและรายการเทยบเทาเงนสดแกกจการทงทางตรงและทางออม

ศกยภาพดงกลาวอาจอยในรปของการเพมประโยชนซงเปนสวนหนงของกจกรรมดำาเนนงาน

หรออาจอยในรปของความสามารถในการเปลยนเปนเงนสดหรอรายการเทยบเทาเงนสดหรอ

ความสามารถในการลดกระแสเงนสดจายเชนกระบวนการผลตใหมทชวยลดตนทนการผลต

กจการอาจไดรบประโยชนเชงเศรษฐกจในอนาคตจากสนทรพยในหลายลกษณะ เชน

- กจการอาจใชสนทรพยหรอนำาสนทรพยมาใชรวมกบสนทรพยอนเพอผลตสนคาหรอ

ใหบรการ

- กจการอาจนำาสนทรพยทมอยไปแลกกบสนทรพยอน

- กจการอาจนำาสนทรพยไปชำาระหนสน

- กจการอาจนำาสนทรพยมาจายใหแกเจาของ

หนสนหมายถงภาระผกพนในปจจบนของกจการซงเปนผลของเหตการณในอดตโดยการ

ชำาระภาระผกพนนนคาดวาจะสงผลใหกจการสญเสยทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจ

กจการตองสละทรพยากรทมประโยชนเชงเศรษฐกจเพอชำาระภาระผกพนในปจจบนใหแก

ผอน การชำาระภาระผกพนในปจจบนอาจเกดไดหลายลกษณะ เชน

- การจายเงนสด

- การโอนสนทรพยอนๆ

- การใหบรการ

- การเปลยนภาระผกพนเดมเปนภาระผกพนใหม

- การแปลงหนใหเปนทน


«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡


สนทรพยหมนเวยนและสนทรพยไมหมนเวยน 19

สวนของเจาของ หมายถงสวนไดเสยคงเหลอในสนทรพยของกจการหลงจากหกหนสนทงสนออกแลว

ตามมาตรฐานการบญชฉบบท1(ปรบปรง2557)เรองการนำาเสนองบการเงนไดกำาหนด

ใหงบแสดงฐานะการเงนตองมรายการทแสดงจำานวนเงนทกขอดงตอไปนเปนอยางนอย

1. เงนสดและรายการเทยบเทาเงนสด

2. ลกหนการคาและลกหนอน

3. สนคาคงเหลอ

4. สนทรพยชวภาพ

5. เงนลงทนซงบนทกโดยใชวธสวนไดเสย

6. สนทรพยทางการเงน

7. สนทรพยไมมตวตน

8. อสงหารมทรพยเพอการลงทน

9. ทดน อาคาร และอปกรณ

10. ยอดรวมของสนทรพยทจดประเภทเปนสนทรพยทถอไวเพอขายและสนทรพยท

รวมอยในกลมสนทรพยทยกเลก ซงจดประเภทเปนสนทรพยทถอไวเพอขาย

11. เจาหนการคาและเจาหนอน

12. ประมาณการหนสน

13. หนสนทางการเงน

14. หนสนและสนทรพยภาษเงนไดสำาหรบงวดปจจบน

15. หนสนภาษเงนไดรอการตดบญชและสนทรพยภาษเงนไดรอการตดบญช

16. หนสนทรวมในกลมสนทรพยทยกเลกทจดประเภทเปนสนทรพยทถอไวเพอขาย

17. สวนไดเสยทไมมอำานาจควบคมทแสดงในสวนของเจาของ

18. ทนทออกจำาหนายและสำารองตางๆทจดสรรใหแกผเปนเจาของของบรษทใหญโดย

กจการตองแยกแสดงสนทรพยและหนสนเปนรายการหมนเวยนและไมหมนเวยนใน


สนทรพยหมนเวยนและสนทรพย ไมหมนเวยน

กจการตองจดประเภทสนทรพยเปนสนทรพยหมนเวยนเมอสนทรพยนนเปนไปตามเงอนไข

ขอใดขอหนงตอไปน

1. คาดวาจะไดรบประโยชนหรอตงใจจะขายหรอใชภายในรอบระยะเวลาการดำาเนนงานตามปกต

ของกจการ


«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡


สนทรพยหมนเวยนและสนทรพยไมหมนเวยน 19

2. ถอไวโดยมวตถประสงคเบองตนคอมไวเพอคา

3. คาดวาจะไดรบประโยชนภายในระยะเวลา 12 เดอน นบจากรอบระยะเวลารายงาน

4. สนทรพยดงกลาวเปนเงนสดหรอรายการเทยบเทาเงนสดและไมมขอจำากดในการแลกเปลยน

หรอการใชชำาระหนสนภายในระยะเวลาอยางนอย 12 เดอน นบจากรอบระยะเวลารายงาน

สำาหรบสนทรพยทไมเปนไปตามเงอนไขขางตนใหจดประเภทเปนสนทรพยไมหมนเวยน

สนทรพยหมนเวยนโดยทวไป เชน

เงนสด (cash on hand and at banks) หมายถงเงนสดในมอและเงนฝากธนาคารทตองจายคนเมอทวงถาม

เงนลงทนชวคราว (short–term investments) หมายถงเงนลงทนทกจการตงใจจะถอไว

ไมเกน 1 ป

ลกหนการคา (accounts receivable) หมายถงจำานวนเงนทลกคาคางชำาระสนคาหรอคาบรการทกจการไดขายไปหรอใหบรการตามการดำาเนนงานปกตของกจการ

ตวเงนรบ (notesreceivable)หมายถงสญญาเปนลายลกษณอกษรโดยปราศจากเงอนไข

ทบคคลอนยอมรบชำาระเงนจำานวนหนงใหแกกจการภายในเวลา 12 เดอน นบจากวนทใน


เงนใหกยมระยะสน(short–termloans)หมายถงเงนทกจการใหผอนกยมโดยมขอตกลง

ทจะเรยกชำาระคนไดภายใน 12 เดอน นบจากวนทในงบแสดงฐานะการเงน

สนคาคงเหลอ (inventory) หมายถงสนคาสำาเรจรป สนคาระหวางผลต วตถดบ และวสดหรอชนสวนทใชในการผลตเพอขายตามปกตของกจการ

สนทรพยหมนเวยนอน (other current assets) หมายถงสนทรพยทเขาเงอนไขของ

สนทรพยหมนเวยน แตไมสามารถจดประเภทเปนเงนสด เงนลงทนชวคราว ลกหนการคา

ตวเงนรบเงนใหกยมระยะสนและสนคาคงเหลอตวอยางของสนทรพยหมนเวยนอนไดแก

วสดสนเปลองสำานกงาน(officesupplies)รายไดคางรบ(accruedrevenues)และคาใชจาย

จายลวงหนา (prepaid expenses) เปนตน

สนทรพยไมหมนเวยนโดยทวไป เชน

เงนลงทนระยะยาว (long–term investments) หมายถงเงนลงทนทกจการตงใจจะถอไว

เกน1ปรวมถงตราสารทนทจดประเภทเปนหลกทรพยเผอขายเงนลงทนทวไปตราสารหน

ทจดประเภทเปนหลกทรพยเผอขาย และตราสารหนทจะถอจนครบกำาหนด

เงนใหกยมระยะยาว(long–termloans)หมายถงเงนทกจการใหผอนกยมโดยมขอตกลง

ทจะเรยกชำาระคนไดระยะเวลานานกวา 1 ป


«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡


หนสนหมนเวยนและหนสนไมหมนเวยน 21

ทดน อาคาร และอปกรณ (properties,plants andequipments)สนทรพยประเภทน

เปนสนทรพยทมตวตนซงกจการมไวเพอใชประโยชนในการผลตในการจำาหนายสนคาหรอ

ใหบรการเพอใหเชาหรอเพอใชในการบรหารงานและกจการคาดวาจะใชประโยชนมากกวา

หนงรอบระยะเวลาบญชสนทรพยประเภทนเปนสงทกจการไดมาหรอสรางขนเองโดยตงใจ

วาจะใชประโยชนจากสนทรพยนนตอเนองตลอดไปไมตงใจจะขายในงบแสดงฐานะการเงน

จะแสดงสนทรพยประเภทนตามราคาทนหรอราคาทตใหมหกดวยคาเสอมราคาสะสมยกเวน

ทดนจะแสดงตามราคาทนหรอราคาทตใหมโดยไมคดคาเสอมราคา และตองมการประเมน

การดอยคาหากมสญญาณบงช

ทดน (land) ไดแก ทดนทใชประโยชนในการดำาเนนงานทเปนทตงสำานกงาน

โรงงาน คลงสนคา และสงปลกสรางอนๆ

อาคาร(building)ไดแกสงกอสรางอาคารสำานกงานโรงงานทใชในการดำาเนนงาน

อปกรณ(equipment)ไดแกเครองมอเครองใชสนทรพยถาวรทใชประดบรานคา

หรอตกแตงสำานกงานอปกรณอาจแยกเปนอปกรณสำานกงาน(officeequipment)อปกรณ

รานคา (store equipment) อปกรณในการขนสง (delivery equipment) เครองจกร

(machines) เครองตกแตง (furnituresandfixtures)พาหนะไดแก รถยนต รถบรรทก

เปนตน

สนทรพยไมมตวตน(intangibleassets)เปนสนทรพยทไมมรปรางหรอตวตนแตกจการมอยและวดมลคาเปนเงนไดโดยมหลกฐานชดเจนและสนทรพยนจะใหประโยชนเชงเศรษฐกจ

แกกจการในอนาคต ตวอยางของสนทรพยประเภทน ไดแก

ลขสทธ (copyrights) คอสทธตามกฎหมายทรฐมอบใหแกผทำาวรรณกรรมหรอ

ศลปกรรม รวมทงสทธในการเผยแพรตอสาธารณชนดวย

สทธบตร(patents)คอสทธตามกฎหมายทรฐใหแกบคคลทประดษฐคดคนสงหนง

สงใดขนใหมอนนบไดวามประโยชน

คาความนยม (goodwill) หมายถงสนทรพยทแสดงถงผลประโยชนเชงเศรษฐกจ

ในอนาคตทจะไดรบจากสนทรพยอนทไดมาจากการรวมธรกจซงไมสามารถระบและรบรเปน

รายการแยกออกมาใหชดเจนได

ทกๆรอบระยะเวลาบญชกจการตองปรบลดมลคาของสนทรพยไมมตวตนบางชนด

ตามการลดลงของประโยชนเชงเศรษฐกจทกจการจะไดรบและประเมนการดอยคาสนทรพย

หากมสญญาณบงช สำาหรบสนทรพยไมมตวตนบางชนดกจการไมจำาเปนตองปรบลดมลคา

ทกๆรอบระยะเวลาบญช เชน คาความนยม แตกจการยงคงตองประเมนการดอยคาของ

สนทรพย


«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡


หนสนหมนเวยนและหนสนไมหมนเวยน 21

สนทรพยไมหมนเวยนอน (other non-current assets) สำ�หรบบญชทเข�คำ�นย�มของ

สนทรพยต�มม�ตรฐ�นก�รบญชแตมไดเปนสนทรพยหมนเวยน และไมส�ม�รถจดประเภท

เปนเงนลงทนระยะย�ว เงนใหกยมระยะย�ว ทดน อ�ค�ร และอปกรณ สนทรพยไมม

ตวตน ใหจดประเภทบญชดงกล�วเปนสนทรพยไมหมนเวยนอน

หนสนหมนเวยนและหนสนไมหมนเวยน

โดยกจก�รจะจดประเภทหนสนเปนหนสนหมนเวยนเมอเปนไปต�มเงอนไขขอใดขอหนง

ดงตอไปน

ค�ดว�จะมก�รชำ�ระภ�ยในรอบระยะเวล�ดำ�เนนง�นต�มปกตของกจก�ร

ถอไวโดยมวตถประสงคเบองตนคอมไวเพอค�

ถงกำ�หนดชำ�ระภ�ยใน 12 เดอน นบจ�กรอบระยะเวล�ร�ยง�น

กจก�รไมมสทธอนปร�ศจ�กเงอนไขใหเลอนก�รชำ�ระหนออกไปอกเปนเวล�ไมนอยกว�

12 เดอน นบจ�กรอบระยะเวล�ร�ยง�น

หนสนทไมเปนไปต�มเงอนไขข�งตนใหจดประเภทเปนหนสนไมหมนเวยน

หนสนหมนเวยนโดยทวไป ไดแก

เงนเบกเกนบญช (bank overdraft) จำ�นวนเงนซงกจก�รเปนหนธน�ค�รอนเนองจ�ก

สงจ�ยเงนเกนกว�จำ�นวนเงนทฝ�กไว

เจาหนการคา (accounts payable) เงนทกจก�รค�งชำ�ระค�สนค�หรอค�บรก�รทซอม�

เพอข�ย ใชในก�รผลตสนค� หรอก�รบรก�รต�มปกตธระ

ตวเงนจาย (notes payable) สญญ�เปนล�ยลกษณอกษรโดยปร�ศจ�กเงอนไขทกจก�ร

ตองจ�ยเงนใหแกบคคลอนภ�ยในระยะเวล� 12 เดอน นบจ�กวนทในงบแสดงฐ�นะก�รเงน

รายไดรบลวงหนา (unearned revenues) เงนทกจก�รไดชำ�ระสำ�หรบค�สนค�หรอบรก�ร

กอนทกจก�รสงมอบสนค�หรอบรก�รทงหมดนนแกลกค�

เงนกยมระยะยาวทถงกำาหนดชำาระภายในหนงป (current portion of long–term

debt) คอจำ�นวนของหนระยะย�วบ�งร�ยก�รทสญญ�ระบใหชำ�ระเงนเปนชวงเวล� ถ�

จำ�นวนใดจะตองชำ�ระภ�ยในหนงปใหแสดงเปนหนสนหมนเวยนเฉพ�ะจำ�นวนนน

เงนกยมระยะสน (short–term debt) คอเงนทกจก�รกยมจ�กผอนและกำ�หนดชำ�ระภ�ยใน

หนงป

หนสนหมนเวยนอน (other short–term liabilities) หม�ยถงหนสนทเข�เงอนไขของ

หนสนหมนเวยนแตไมส�ม�รถจดประเภทเปนร�ยก�รต�งๆข�งตนได กจก�รส�ม�รถแสดง

ยอดคงเหลอของหนสนนนไวในหวขอหนสนหมนเวยนอน ตวอย�งของหนสนหมนเวยนอน


«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡


สวนของเจาของ 23

ไดแก คาใชจายคางจาย (accrued expense) เงนปนผลคางจาย (accrued dividends)

เจาหนอน (other payable) เปนตน

หนสนไมหมนเวยนโดยทวไป ไดแก เงนกยมระยะยาว (long–term debt) คอเงนกยมจากธนาคารหรอสถาบนการเงนโดยม

สญญาการชำาระเงนเกนกวา1ปการกยมระยะยาวนอาจมหลกทรพยคำาประกนหรอไมมกได

ในกรณเชนทมการนำาสนทรพยบางอยางของกจการไปจำานองเพอเปนหลกประกนผใหก ถา

กจการไมจายเงนตามกำาหนด ผใหกมสทธบงคบเอาสนทรพยทจำานองไปขายเอาเงนมา

ชำาระหนหรอยดสนทรพยทจำานองได

หนก (bond payable) คอการจดหาเงนทนอยางหนงของกจการโดยการแบงจำานวนเงนทตองการกออกเปนหน ราคาแตละหนเทากน ราคาหนแตละหนกจการเปนผกำาหนดขนเอง

การออกหนกจะตองกำาหนดอตราดอกเบย กำาหนดระยะเวลาการจายดอกเบย กำาหนดเวลา

แนนอนในการไถถอนหนคนซงจะนานกวา1ปหนกจะจำาหนายใหแกบคคลทสนใจจะลงทน

โดยอาจจำาหนายในราคาสงกวาหรอตำากวาทกำาหนดไวในใบหน(parvalue)กไดในระหวาง

ทหนยงไมครบกำาหนดไถถอน ผถอหนกมฐานะเปนเจาหนของกจการ และกจการจะตอง

จายดอกเบยใหตามทกำาหนดไว และจายคนเงนตนแกผถอหนกของกจการ

หนสนไมหมนเวยนอน (other non–current liabilities) หมายถงหนสนไมหมนเวยนของกจการทไมสามารถจดแสดงไวในหวขอเงนกยมระยะยาวหรอหนกได

สวนของเจาของ

แมวาการแสดงสวนของเจาของจะแตกตางกนไปตามลกษณะของกจการแตมวตถประสงคหลก

คลายกนคอ แสดงการนำาเงนมาลงทน แสดงผลกำาไรจากการทำามาหาไดตงแตเปดกจการถงปจจบน

ภายหลงจากหกสวนแบงกำาไรทไดแบงใหแกผเปนเจาของแลว ซงรายการทางบญชจะมการแสดงและ

ชอเรยกทางบญชแตกตางกนตามลกษณะของกจการ ดงน

1. กจการเจาของคนเดยว

กจการจะใชชอบญชทน–ผเปนเจาของ เพอแสดงจำานวนเงนทเจาของนำามาลงทน

และผลกำาไรของกจการหกดวยสวนทเจาของถอนทนหรอผลขาดทนของกจการ ดงน

สวนของเจาของ (owner’s equity)

ทน–นายสมชาย 200,000 บาท

จะเหนไดวาสวนของเจาของสำาหรบกจการเจาของคนเดยวจะไมมความซบซอน

เนองจากกระแสการเพมขนหรอลดลงของบญชทนเกดขนจากผเปนเจาของเพยงคนเดยว


«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡


สวนของเจาของ 23

2. กจการประเภทหางหนสวน

หางหนสวนเกดขนจากการทผเปนหนสวนอยางนอยสองคนนำาเงนมาลงทนดงนน

ในสวนของเจาของซงแสดงบญชทนของผเปนหนสวนแตละคนหากผเปนหนสวนมสทธไดรบ

สวนแบงคาตอบแทนจากกจการแลวแตยงไมไดรบเงนไป รายการดงกลาวจะแสดงในบญช

เดนสะพดของหนสวนรายนนๆ สำาหรบกำาไรของหางหนสวนทยงไมไดแบงปนใหแกผเปน

หนสวนจะแสดงไวในบญชกำาไร (ขาดทน) สะสมทยงไมไดแบง ดงน

สวนของผเปนหนสวน (partners’ equity)

ทน–นายเอก 100,000

ทน–นายโท 100,000

ทน–นายตร 100,000 300,000

เดนสะพด–นายเอก 20,000

กำาไรสะสมทยงไมไดแบง 80,000

รวมสวนของผเปนหนสวน 400,000 บาท

3. กจการประเภทบรษท

ผกอตงบรษทจะแบงทนออกมาเปนหนราคาหนละเทาๆกนโดยผกอตงบรษทตอง

จดทะเบยนกบกระทรวงพาณชยถงจำานวนหนและราคาตอหนเทากบมลคาทนทตองการ ซง

จะเรยกวาทนจดทะเบยน หลงจากนนบรษทจะเสนอขายแกผทตองการเปนเจาของบรษท

มลคาทออกขายและไดรบชำาระเงนแลวจะเรยกวาทนทออกและเรยกชำาระแลว เนองจาก

บรษทมกจะมผถอหนจำานวนมาก จงไมแสดงสวนทนออกมาตามรายชอสวนของเจาของ

แตจะเรยกรวมกนวาทน และเรยกผเปนเจาของวาผถอหน ในกรณทขายหนไดสงกวาราคา

ทตราไว (ราคาทกำาหนดไว) มลคาทสงกวานนจะแสดงไวในบญชสวนเกนมลคาหน

นอกจากน เพอเปนการปองกนการสญเสยจากการลงทนตอผถอหน กฎหมายจง

กำาหนดใหมการตงสำารองตามกฎหมายกจการอาจมสำารองอนๆเพอกนไวสำาหรบดำาเนนงาน

ตามแผนของบรษทเชนสำารองเพอการขยายโรงงานสำาหรบกำาไรสะสมทยงไมไดจดสรรจะ

เปนกำาไรตงแตเรมเปดกจการจนถงปจจบนหลงจากหกสำารองและเงนปนผลจายทจายใหแก

ผถอหน โดยแสดงไดดงน


«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡


งบก�าไรขา�ทนและก�าไรขา�ทนเบ��เสร��อ�น หร�องบก�าไรขา�ทนเบ��เสร�� 25

สวนของผถอหน (shareholders’ equity)

ทนเรอนหน

ทนจดทะเบยน 20,000,000

(1,000,000 หน ร�ค�หนละ 20 บ�ท)

ทนทออกและเรยกชำ�ระแลว 20,000,000

สวนเกนมลค�หน 2,000,000

กำ�ไร (ข�ดทน) สะสม

จดสรรแลว

สำ�รองต�มกฎหม�ย 200,000

สำ�รองเพอก�รขย�ยโรงง�น 1,000,000 1,200,000

ยงไมไดจดสรร 4,800,000 6,000,000

รวมสวนของผถอหน 28,000,000 บ�ท

งบกำ�ไรข�ดทนและกำ�ไรข�ดทนเบดเสรจอน หรองบกำ�ไรข�ดทน

เบดเสรจ

กจก�รจะวดผลก�รดำ�เนนง�นของกจก�รในรอบระยะเวล�หนงๆ โดยแสดงในงบกำ�ไรข�ดทน

ซงมองคประกอบทเกยวของโดยตรงกบก�รวดผลก�รดำ�เนนง�น ไดแก ร�ยไดและค�ใชจ�ย โดยม

คำ�นย�มดงน

รายได หม�ยถงก�รเพมขนของประโยชนเชงเศรษฐกจในรอบระยะเวล�บญชในรปกระแสเข�

หรอก�รเพมค�ของสนทรพย หรอก�รลดลงของหนสน อนสงผลใหสวนของเจ�ของเพมขน

ทงน ไมรวมถงเงนทนทไดรบจ�กผมสวนรวมในสวนของเจ�ของ

คาใชจาย หม�ยถงก�รลดลงของประโยชนเชงเศรษฐกจในรอบระยะเวล�บญชในรปกระแสออก

หรอก�รลดค�ของสนทรพย หรอก�รเพมขนของหนสน อนสงผลใหสวนของเจ�ของลดลง

ทงน ไมรวมถงก�รแบงปนใหแกผมสวนรวมในสวนของเจ�ของ

กจก�รตองแสดงร�ยก�รร�ยไดและค�ใชจ�ยทงหมดทรบรในงวดในงบก�รเงนต�มรปแบบใด

รปแบบหนงดงตอไปน แสดงงบกำ�ไรข�ดทนเบดเสรจเพยงงบก�รเงนเดยว หรอแยกเปน 2 งบ คอ

งบทแสดงองคประกอบของกำ�ไรหรอข�ดทน (งบเฉพ�ะกำ�ไรข�ดทน) และงบทตงตนดวยกำ�ไรหรอ

ข�ดทน และแสดงองคประกอบของกำ�ไรข�ดทนเบดเสรจอน (งบกำ�ไรข�ดทนเบดเสรจ) และม�ตรฐ�น

ก�รบญชไดกำ�หนดไวว� ไมใหแสดงสวนประกอบของกำ�ไรข�ดทนเบดเสรจในงบแสดงก�รเปลยนแปลง

สวนของเจ�ของ


«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡



โดยงบกำ�ไรข�ดทนเบดเสรจสำ�หรบงวดตองแสดงร�ยก�รดงตอไปนเปนอย�งนอย ร�ยได ค�ใชจ�ย ตนทนท�งก�รเงน สวนแบงกำ�ไรหรอข�ดทนของบรษทรวมและบรษทรวมค�ทใชวธสวนไดเสย ค�ใชจ�ยภ�ษ ยอดรวมของกำ�ไรหรอข�ดทนหลงภ�ษเงนไดจ�กก�รดำ�เนนง�นทยกเลก และผลกำ�ไรหรอข�ดทนหลงภ�ษเงนไดทรบรจ�กก�รวดมลค�ยตธรรมสทธ หกจ�กตนทนในก�รข�ยหรอ จ�กก�รจำ�หน�ยกลมสนทรพยทยกเลกทเกยวของกบก�รดำ�เนนง�นทยกเลก

กำ�ไรหรอข�ดทน องคประกอบแตละร�ยก�รของกำ�ไรข�ดทนเบดเสรจอนทจดประเภทต�มลกษณะ สวนแบงกำ�ไรข�ดทนเบดเสรจอนของบรษทรวมและกจก�รรวมค�ทใชวธสวนไดเสย และ กำ�ไรข�ดทนเบดเสรจ

รายได ส�ม�รถแบงไดเปน 2 ประเภท คอ1. รายไดโดยตรง เปนร�ยไดทเกดจ�กก�รดำ�เนนง�นหลกของกจก�ร ซงเปนไป

ต�มลกษณะก�รประกอบธรกจของกจก�ร เชน ร�ยไดค�บรก�รของธรกจใหบรก�ร ร�ยไดค�ข�ยสำ�หรบธรกจซอม�ข�ยไปหรอธรกจผลตสนค� เปนตน

2. รายไดอน เปนร�ยไดทไมไดเกดจ�กก�รประกอบธรกจหลกของกจก�ร ตวอย�งร�ยไดอนของกจก�รซอม�ข�ยไปหรอกจก�รผลตสนค� เชน ร�ยไดดอกเบยรบ ร�ยไดจ�กเงนปนผลรบ เปนตน

คาใชจาย ส�ม�รถแบงไดเปน 2 ประเภทใหญ ดงน1. ตนทนขาย (cost of goods sold) เปนค�ใชจ�ยตนทนของสนค�หรอบรก�ร

ร�ค�ตนทนของสนค�นนจะรวมถงตนทนในก�รผลตทงหมดหรอตนทนของสนค�ทซอม� รวมถงค�ใชจ�ยอนๆทจำ�เปนเพอใหสนค�นนอยในสภ�พพรอมทจะข�ยได

2. คาใชจายในการดำาเนนงาน (operating expenses)

2.1 ค�ใชจ�ยในก�รข�ย เปนค�ใชจ�ยทเกดขนเนองจ�กเกยวของกบกจกรรมก�รข�ยหรอสนบสนนใหเกดก�รข�ย เชน ค�ขนสงเมอข�ย เงนเดอนพนกง�นข�ย ค�น�ยหน� ค�โฆษณ�

2.2 ค�ใชจ�ยในก�รบรห�ร เปนค�ใชจ�ยทเกดขนเพอทำ�ใหก�รดำ�เนนง�นท�งธรกจเปนไปอย�งร�บรน เชน เงนเดอนพนกง�นบรห�ร ค�เสอมร�ค�อปกรณสำ�นกง�น ค�ส�ธ�รณปโภคสำ�นกง�น

2.3 ดอกเบยจ�ยหรอตนทนท�งก�รเงน เปนค�ใชจ�ยทเกดขนจ�กกจก�ร กยมเงน และตองจ�ยค�ตอบแทนเงนทกยมนนดวยดอกเบยในอตร�และระยะเวล�ทไดกำ�หนดไว


«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡



2.4 ภ�ษเงนไดนตบคคล เปนค�ใชจ�ยทเกดขนต�มกฎหม�ย กจก�รทกกจก�รตองจ�ยภ�ษเงนไดใหแกรฐต�มวธและอตร�ทกรมสรรพ�กรไดกำ�หนดไว ร�ยก�รภ�ษเงนไดนตบคคลจะนำ�ม�แสดงเปนค�ใชจ�ยของกจก�รในรอบระยะเวล�บญชทเกดขน

ในก�รแสดงค�ใชจ�ย กจก�รตองจดประเภทต�มลกษณะหรอต�มหน�ทของค�ใชจ�ย

ภ�ยในกจก�รทใหขอมลทเชอถอได และมคว�มเกยวของ

สำ�หรบก�รร�ยง�นกำ�ไรข�ดทนเบดเสรจอน ตองจดกลมร�ยก�รดงกล�วบนพนฐ�นทว�

ร�ยก�รดงกล�วส�ม�รถจดประเภทใหมเข�ไปไวในกำ�ไรหรอข�ดทนในภ�ยหลงไดหรอไม ดงนน

สวนกำ�ไรข�ดทนเบดเสรจอนจงจดแสดงร�ยง�นเปน 2 กลม คอ กลมทอ�จถกจดประเภทใหมในกำ�ไร

หรอข�ดทนได และกลมทจดประเภทใหมในกำ�ไรหรอข�ดทนไมได

ตวอยางการจดประเภทคาใชจายตามลกษณะของคาใชจายเปนดงน ร�ยได X ร�ยไดอน X ก�รเปลยนแปลงในสนค�สำ�เรจรปและง�นระหว�งทำ� X วตถดบและวสดสนเปลองทใชไป X ค�ใชจ�ยผลประโยชนของพนกง�น X ค�เสอมร�ค�และค�ตดจำ�หน�ย X ค�ใชจ�ยอน X หก ค�ใชจ�ยทงสน X กำ�ไรกอนภ�ษ X หก ภ�ษเงนไดนตบคคล X กำ�ไรสทธ X

ตวอยางการจดประเภทคาใชจายตามหนาทเปนดงน ร�ยได X หก ตนทนข�ย X กำ�ไรขนตน X บวก ร�ยไดอน X ค�ใชจ�ยในก�รข�ย X ค�ใชจ�ยในก�รบรห�ร X ค�ใชจ�ยอน X หก ค�ใชจ�ยทงสน X กำ�ไรกอนภ�ษ X หก ภ�ษเงนไดนตบคคล X กำ�ไรสทธ X


«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡


งบก�าไรขาดทนและก�าไรขาดทนเบ�ดเสร�จอ�น หร�องบก�าไรขาดทนเบ�ดเสร�จ 27

งบแสดงการเปลยนแปลงในสวนของเจาของ

เปนงบการเงนทจดทำาขนเพอแสดงรายละเอยดของการเปลยนแปลงในสวนของ

เจาของในรอบระยะเวลาบญชตามปกตการเปลยนแปลงในสวนของเจาของเกดขนเนองจาก

ออกหนสามญหรอหนบรมสทธเพมเตมกจการมกำาไรเกดขนในรอบระยะเวลาบญช เปนตน

การเปลยนแปลงลดลงในสวนของเจาของมกเกดจากการจายเงนปนผลการซอหนทนกลบคน

กจการมผลขาดทนในรอบระยะเวลาบญชเปนตนนอกจากนยงมรายการอนๆทมผลกระทบ

ตอรายการสวนของเจาของ เชน รายได คาใชจาย และรายการกำาไรขาดทนทมาตรฐาน

การบญชไดกำาหนดไวผลสะสมการเปลยนแปลงนโยบายการบญชและการแกไขขอผดพลาด

เปนตน

งบกระแสเงนสด

เปนงบการเงนทแสดงถงการเปลยนแปลงของบญชเงนสดในระหวางรอบระยะ

เวลาบญช โดยจำาแนกการไหลเขาและออกของกระแสเงนสดออกเปน 3 กจกรรม ไดแก

กจกรรมดำาเนนงาน กจกรรมลงทน และกจกรรมจดหาเงน โดยกจกรรมดำาเนนงานจะแสดง

กระแสเงนสดเขาและออกจากการดำาเนนธรกจหลกของกจการ กจกรรมลงทนจะแสดงการ

เปลยนแปลงของเงนสดจากการซอหรอขายสนทรพยไมหมนเวยน และกจกรรมจดหาเงนจะ

แสดงการไดรบเงนจากการกยมเงนหรอออกหนสามญ และแสดงการจายเงนเพอชำาระเงนก

และซอคนหนสามญ รวมทงการจายเงนปนผลดวย

นอกจากนงบกระแสเงนสดจะแสดงการกระทบยอดของบญชเงนสดณวนเรมรอบ

ระยะเวลาบญช ดวยการเปลยนแปลงในบญชเงนสดทเกดจาก 3 กจกรรมในรอบระยะเวลา

บญชเพอแสดงยอดคงเหลอณวนสนรอบระยะเวลาบญชซงเทากบยอดคงเหลอของบญช

เงนสดทไดแสดงไวในงบแสดงฐานะการเงน ณ วนสนรอบระยะเวลาบญชนนๆ เนองจาก

มรายการบางรายการตองการคำาอธบาย เชน รายการการซอสนทรพยโดยจายเปนหน ซง

เปนรายการทมใชเงนสดหรอรายการอนๆกจการจงตองจดทำาหมายเหตประกอบงบกระแส

เงนสดสำาหรบรายการทตองเปดเผยหรอตองการคำาอธบายเพมเตม

หมายเหตประกอบงบการเงน

กจการตองแสดงหมายเหตประกอบงบการเงนเปนสวนหนงของงบการเงนเพอให

ขอมลในการตดสนใจเชงเศรษฐกจแกผใชงบการเงนไดดขน ขอมลทตองแสดงในหมายเหต

ประกอบงบการเงนจะตองนำาเสนอขอมลเกยวกบเกณฑการจดทำางบการเงนและนโยบาย

การบญชเฉพาะทกจการใชดงน


«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡



กจก�รตองเปดเผยทกเรองตอไปนในหวขอสรปนโยบ�ยก�รบญชทสำ�คญ

1. เกณฑก�รวดมลค�ทใชจดทำ�งบก�รเงน และ2. นโยบ�ยก�รบญชอนๆทกจก�รเลอกใชซงเกยวของกบคว�ม

เข�ใจไดในงบก�รเงนของกจก�ร

กจก�รตองเปดเผยไวในหวขอสรปนโยบ�ยก�รบญชทสำ�คญหรอใน

หม�ยเหตประกอบงบก�รเงนอน เกยวกบก�รใชดลยพนจของฝ�ยบรห�ร

ซงแตกต�งไปจ�กประม�ณก�รทเกยวของ ทผบรห�รจดทำ�ขนต�ม

กระบวนก�รในก�รนำ�นโยบ�ยก�รบญชของกจก�รไปถอปฏบต และม

ผลกระทบอย�งมนยสำ�คญตอจำ�นวนเงนของร�ยก�รทรบรในงบก�รเงน

นอกจ�กน กจก�รตองเปดเผยขอมลทชวยใหผใชงบก�รเงนส�ม�รถ

ประเมนวตถประสงค นโยบ�ย และกระบวนก�รจดก�รสวนทนของกจก�ร


«‘∑¬æ—≤πè


¬„π‡≈ã¡

Documents

µ «Õ¬ã ß¿ ¬ ã¡ « ¬æ è - images-se-ed.com · บทที่ 5 ... บทที่ 7 ลูกหนี้การค้าและตั๋วเงินรับ