FRD 22 Janar.pdf

7/25/2019 FRD 22 Janar.pdf

1/16

adresa:

rruga George W. Bush,

nr. 15/1, Tirane-mail:

[email protected]

drejtor:Alfred Cako

tel: 04 22 42 444

MIMI: 30 LEK

Gazet informative, politike, ekonomike, sociale, kulturore Viti 3, nr. 103. E premte, 22 janar 2016

f.7f. 7

SAMBLEJA

FRD: Reforman drejtsi thoqrohet me

ndryshime nigjin zgjedhor

SEANCA PLENARE

Rishqyrtimi iligjit, pronarte vjetr protestprparaParlamentit

ParlamentiEvropian miraton

MSA-n prKosovn

Gjimshitiprezantohet te

Atalanta: Tanidua Kombtaren

f. 14f. 6

Blloshmi dheLeka, poett

e vrar ngashteti

KULTURVENDIMI SPORT

Urdhruesit e vrasjeve, protagonist t reforms n drejtsi

f. 2-3

Ismail Kadare f. 10-1

ngaAbdurahim Ashikuf.

nga Mentar Topiaj f.

Nj lajm imir por... pabuk n trast

Bisedimetsekrete sollnmarrveshjen

FOKUSKryetari i Fryms s ReDemokratike, BamirTopi, ngre srishshqetsimin pr pan-

shkueshmrin ligjore prasjet e 21 janarit 2011, prballlis s Kshillit t Ministrave.at nj interviste, Topi deklar-

n se edhe sot pas 5 vitesh, endeuk ka t ndshkuar pr krimin etrfisht t plumbave t GardsRepubliks gjat protests s

pozits s athershme. Sipas tij,imi i 21 janarit pret ndshkim.

opi flet edhe pr reformn nejtsi teksa thekson gjithashtuurdhruesit e vrasjeve m 21

nar, jan protagonistt politikreforms n drejtsi dhe sipas

, kjo sht edhe arsyeja q prt reform ska pr t patur

nsensus, por pazare. Kryetari iRD thekson se njerzit partiakn veshur petkun e ekspertve

gjor pr t realizuar kapriiothe ambiciet e liderve politik.ithashtu, Topi e sheh t pan-ojshm adresimin e problema-

kave pr her t dyt n Komis-nin e Venecias....

Qeveria ndan grantine 2016 pr bashkit ereja, ja fondetpr seciln njsi

f. 8

FONDET

Koncesioni i TVSH:Rrezikohet abuzimime t dhnat, shkeletKushtetuta

SHKRESA E FINANCAVE

f. 8-9

Bamir Topi: 21 Janari,krimi q pret ndshkim


2/16

22 janar 2016 fryma e re 2

olitik

amir Topi: 21anari, krimi q

pret ndshkim

K

ryetari i Fryms s Re De-mokratike, Bamir Topi,ngre srish shqetsimin

pr pandshkueshmri-ore pr vrasjet e 21 janaritprball selis s Kshillitstrave. Gjat nj interviste,eklaron se edhe sot pas 5ende nuk ka t ndshkuarmin e katrfisht t plum-Gards s Republiks gjats s opozits s ather-Sipas tij, krimi i 21 janarit

dshkim. Topi flet edhe prn n drejtsi teksa theksonhtu se urdhruesit e vrasjeve

janar, jan protagonisttt reforms n drejtsi dhej, kjo sht edhe arsyeja q reform ska pr t patur

sus, por pazare. Kryetari ihekson se njerzit partiakeshur petkun e ekspertvepr t realizuar kapriiot

mbiciet e liderve politik.htu, Topi e sheh t panevo-

jshm adresimin e problematikavepr her t dyt n Komisionin eVenecias, pasi sipas tij, reforma

mund t bhej shum mir me njdraft t realizuar ekskluzivisht ngajurist t fams ndrkombtaredhe t votohej formalisht nga tru-pa e deputetve. Pjesa tjetr e de-batit, pr ish-Presidentin, i ngjantakimit t klubit t duhanxhinjveq vendosin rregullat sesi t tjertnuk duhet t pin duhan. Topi sjelln vmendje edhe ndryshimetkushtetuese t vitit 2008, t cilatdeformuan sistemin dhe sipas tiji lan vendimmarrjet n dorn esulltanve t politiks shqiptare.

Z.Topi, debati kryesor i ktij fil-limviti sht reforma n drejtsi.Palt jan ende larg konsensusit

dhe i jan drejtuar Komisionit tVenecias pr her t dyt. Sipasjush palt po krkojn konsensuspolitik apo bhet fjal pr pazar?

Termi konsensus i prdorurme tepri, vend e pa vend, sido-

mos n vokabolarin politik t pas1997-ts, ka dshmuar se paltpolitike n Shqipri, sa her e kan

realizuar, kan qen t diktuar ngamiqt ndrkombtare dhe asn-jher si nj motivim i brendshmi bindjeve dhe vullnetit t tyrepolitik dhe qytetar. Palt n krizvazhdimisht kan qen t prirur trealizojn at q njohin m mir,pazarin, q n tregun ballkanikvulgarizohet me shprehjen majep ta jap. Asgj sipas meje nukka ndryshuar. E njjta politik, tnjjtt (me pak ndryshime) aktor,e njjta sjellje, t njjtat alibi prt mos rn dakord. Politika shq-iptare jo vetm q e ka prkeq-suar imazhin e saj, por uditrishtme virusin e saj ka infektuar her

pas here dhe palt politike n Eu-rop, me debate rreth individvedhe larg problemeve serioze qka Shqipria. Adresimi pr hert dyt i problemeve politike nKomisionin e Venecias sht abso-

lutisht i panevojshm dhe dshme eksportimit t krizs politike dhinstitucionale n organizmin, i ci

u shpreh dhe nuk mund t bhepal me asknd. Kjo sjellje dshmon nj kaprio t partiakve tsmur, t veshur me petkun ekspertve juridik, q sikurse ne sjell memoria e viteve t fundikan qen instrumente t komisioneve famkeq t ndryshimt Kushtetuts t vitit 2008, appjesmarrs si inkuizitor t prfaqsuesve m t lart t shtetpr ti denigruar n publik dhn institucionet evropiane. A nuju bn prshtypje q urdhruese vrasjeve m 21 janar, jan protagonistt politik t reforms ndrejtsi? Ather, ku ta krkojm

drejtsin? Kjo m shton bindjese nuk ka konsensus, por pazarq koha po i vrteton dit pas dite

Nga mnyra sesi po zhvillohedebati dhe nga krkesat e PS, LSdhe PD, produkti i ksaj reform

5 vite m par

A nuk ju bn prshtypje q

urdhruesit e vrasjeve m

21 janar, jan protagonistt

politik t reforms n drejtsi?

Ather, ku ta krkojm

drejtsin? Kjo m shton

bindjen se nuk ka konsensus,

por pazare q koha po i

vrteton dit pas dite

Kreu i FRD: Urdhruesit e vrasjeve t 21 janaritjan protagonist t reforms n drejtsi


3/16


o t garantoj nj drejtsi meandarde dhe ndshkimin poli-kanve?

N esenc t pyetjes suaj ka njontradikt dhe paradoks, q sig-risht nuk vjen nga ju, por nga vetellja politike e prfaqsuesve ttyre partive. do t thot stan-ard? Fjal e dgjuar shpesh, por eanjohur pr ta. Kjo situat i ngjankimit t klubit t duhanxhinjve

vendosn t mblidhen dhe taktojn standarde sesi t tjertuk duhet t pin duhan. Sipaseje ka shum retorike, artificial-m dhe mjaft hipokrizi. Gjratuk jan aq t vshtira sesa bhen. shum sesa dshir pr ta mb-lur reformn sht vendimi prshtyr pafund. Paradoksi sht

drejtsia duhet t veproj edhepolitikant, ndrkoh q ata

ot kan srish rregullat e lojs norn e tyre.

Parlamenti aktual dhe vetstemi i drejtsis jan m t

akuzuarit pr korrupsion dhelidhje me krimin. A sht e be-sueshme nj reform q n fund

do realizohet nga ata q jan vett akuzuar?

Totalisht i pabesueshm. Kysht nj Parlament i dal ngazgjedhje t dyshimta dhe me njprbrje cilsisht shum t ult.Para pak kohsh, njerzit n atParlament u lumturuan se filluanprocesin e dekriminalizimit. Tanikan n dor reforma t mdha.Reforma mund t bhej shummir me nj draft t realizuarekskluzivisht nga jurist t famsndrkombtare dhe t votohej for-malisht nga trupa e deputetve.Sikurse e kemi par, eksperttshqiptar, ndonse midis tyre

ka jurist t zot, jan t gjith tparagjykuar. Pak apo shum jant lidhur me interesat e partivepolitike. Kjo e komprometon pro-cesin dhe rrit mosbesimin.

Si President i vendit keni

dekretuar ndryshimet Kush-tetuese t vitit 2008. Edhe vet Z.Rama koh m pas i cilsoi aty

ndryshime si nj gabim. Kan ga-ranci qytetart se kt her nukdo t prsritet e njjta skem?

N vitin 2008 i kam kundrsh-tuar fort dhe me argument at qu quajt marrveshja e gjer, porthellsisht pr interesa t ngush-ta. Natyrisht, n fund i dekretovapasi ezaurova t gjitha mjetet emia kushtetuese dhe komuni-kimin publik. Votimi me 115 votatejkalonte numrin 84 t votimitt Presidentit n Kushtetutn easaj kohe, por nuk kam reshtur tadenoncoj pazarin q dobsoi nmnyr dramatike demokracindhe institucionet n Shqipri.

Sot e ksaj dite, shoqria dhe in-stitucionet, prfshir dhe jetne partive politike jan t sundu-ara nga vendimmarrjet e sullta-nve t politiks shqiptare. Paritjan personalizuar, parlamenti i

deformuar, mediat e kapustitucione q n mjaft rastern n krizn e komunikimvendimmarrjeve etj., etj. Pprket qytetarve, ata e kanguar votn te partit e tyre. Ukuptojn, se ata nuk i prfam. N t kundrt, ta gzojmokracin dhe mirqenienkan dhuruar idhujt e tyre p

Prve qndrimeve ekspertve dhe partive, pformn n drejtsi ka pasutika edhe nga kreu i shtetitNishani. A sht normale proces i till, q n nisje thdo jet gjithprfshirs, nukparasysh rolin e kreut t sh

Natyrisht, q nuk shtmale q institucionet t meten pr qndrimin e tyr

mua personalisht nuk m rekshtu. Ekspertt e instituckan qen t pranishm n tVet presidenti duhet tpublike opsionet e veta, pamundsit e komunikimit pN vitin kur un isha Presidez. Nishani ministr, duhet tibr prshtypje q Presidenhs jo vetm nuk u pyet, pmnyr demonstrative i ulnpetencat brenda nj nate. koh nuk kishte proces, ndkt reform palt jan dgj

Kryeministri Edi Ramdeklaruar se n rast t muns konsensusit mes partive

tike, reforma mund t vodhe me referendum. Mese referendumi sht zgjeduhur?

Shqipria nuk e ka kultreferendumit, q sipas mejeprocesi m demokratik pshoqri. Nga viti 1998 e desot, jan br shum ndarnime dhe srish tentoheplotsisht i t njjtit mendinevojn e referendumit. Npolitik t pasinqert dhfizionomi pazaresh politikerendumi popullor do tushtrimi i demokracis Natyrisht edhe aty do t ket

ferenca politike, por gjithasishte shum m mir, gjithse

N mbledhjen e Asams FRD-s, e cilsuat 2015nj kaos politik. A mund tzgjedhjet e parakohshmmnyr pr t dal nga ky k

Kaosi politik q padyshimhet dita-dits dhe pr fat t kka shanse t qartsohet, nukt zgjidhet me mjete artificijan zgjedhjet e shpejta tkohshme, pa qartsuar se mligji zgjedhur dhe adminzgjedhore do t shkohet n hje. Pr m tepr, un prej kkur jam pyetur pr zgjedhjet e

kohshme kam thn q pavaproblemeve, ajo q dominonn politike sht interesi mbajtur s bashku pushtetpr kt arsye nuk mendoj sket zgjedhje para afatit.

Ky sht nj Parlament

i dal nga zgjedhje t

dyshimta dhe me nj

prbrje cilsisht shum

t ult. Para pak kohsh,

njerzit n at Parlament u

lumturuan se filluan procesin e

dekriminalizimit. Tani kan n

dor reforma t mdha

ceremonia

Homazhe pr katr viktimate 21 janarit 2011

Ashtu si do vit, edhe n prvjetorin e pest t protestss 21 janarit, kryeministri Edi Rama ka br homazhe nnder t 4 qytetarve t pafajshm q humbn jetn gjat

demonstrats s organizuar n at koh nga opozita e majt. Pasceremonis prkujtimore q mbajti n Kryeministri me famil-jart e t ndjerve, Rama i shoqruar nga njerzit m t afrt tHekuran Deds, Aleks Niks, Faik Myrtajt dhe Ziver Veizit, vunlule n pllakatat e vendosura n Bulevard n nder t tyre...pikr-isht n vendet ku ata humbn jetn pasi u qlluan me arm ngaGarda e Republiks q kish rrethuar kryeministrin e udhhequrn at koh nga Sali Berisha. Dhimbja e familjarve sht endee madhe pr humbjen e t dashurve t tyre, ndaj edhe n ktohomazhe nuk kishte si t mos munguan lott. Gjat ceremonisn kryeministri, Rama u premtoi familjarve se reforma n siste-min gjyqsor do t v n vend drejtsin e munguar pr dni-min e prgjegjsve q i morn jetn 4 qytetarve t pafajshm.

PROTESTUESIT E 5 VITEVE MPAR KRKOJN DREJTSIZbardhja e ngjarjes s

21 Janarit ka mbledhur nprotest para Prokuroriss Prgjithshme nj grupt rinjsh q 5 vite m parkan marshuar n bule-vard n krah t Partis So-cialiste. Me karikaturat efigurave politike n duar atakrkuan jo vetm zbardhjene plot t ngjarjes por edhe

ndryshimin n mnyrn ezgjedhjes s kreut t akuzs.Nj grup t rinjsh q kanqen pjes e protests s21 janarit t 2011, kankrkuar para ambientevet Prokuroris s Prgjithshme, drejtsi. Me pankarta n duarata kan fajsuar klasn politike si t vetmen prgjegjse pr gro-posjen sipas tyre t s vrtets s 21 janarit. Kam qen vet nprotestn e 21 Janarit. Por ajo q ndodhi sht zhgnjim i pafundi shqiptarve. Nj kast q lufton vetm pr pushtet, tha nj pro-testues. T rinjt pjes e lvizjes Shqipon kan krkuar gjithash-tu q Prokurori i Prgjithshm t zgjidhet nga populli dhe jo ngapolitika, mnyr kjo q sipas tyre do ti jepte m shum liri organitt akuzs pr t zbardhur shtjen e 21 janarit dhe jo vetm.


4/16


okus

Bisedimet sekrete solln marrveshjennga Mentar TopiajKur erdhi n pushtet m 2013, presidenti i Iranit Hasan Rohani

duhet t jet shtangur jo pak, kur ka msuar, se bisedimet sekrete

me SHBA kishin nisur, s paku, dy vjet m par, n Oman. Kur

Rohani msoi detajet e bisedimeve kaq sekrete, kt nuk ka

mundur ta besoj, thot ish-ministri i Jashtm Ali Akbar Saleh,

q kryeson tani Organizatn pr Energji Brthamore t Iranit

ni dhe BE jan pajtuar bashkrisht,Teherani i ka mbajtur premtimet e

arrveshjes brthamore dhe mundhiqen sanksionet ndrkombtareIranit. Ministri i jashtm iranian

mmad Xhevat Zarif dhe prfaqsues-t e BE pr politikn e jashtme dhe Federika Mogherini e dhan kt

m n nj konferenc pr gazetart nN deklaratn e prbashkt zyrtartheksuan, se kjo arritje demonstronsht, se me vullnet politik, me km-je dhe prmes diplomacis shum-e, ne mundm t zgjidhim shtjetvshtira dhe gjetm zgjidhjet prak-

zbatohen efektivisht.

klarata u b pasi edhe Agjenciaombtare e Energjis Brthamore nhpalli prfundimin e vet, se Irani i kaushur prkushtimet e tij, t parapararrveshjen brthamore. Bashkimian theksoi m pas, se trheq tsanksionet ekonomike dhe financi-dhura me programin atomik. Presi-Obama nnshkroi n Uashingtonin me t cilin lirohen transaksionet-amerikant me Bankn Qendrore

ne dhe Kompanin kombtare t naf-Iran. Pr t shfrytzuar kapacitetetare n vlern 50 miliard dollar, t

gjer m sot n SHBA, e drejta e Iranitplot. 400 individ dhe entitete ira-

u hoqn nga lista e sanksioneve.gjithat, pes individ dhe entitete

n nn sanksione lidhur me programint raketave balistike, ndrsa presi-Obama tha se qeveria amerikane do

oj deri n fund sanksionet kundrmit balistik t Iranit. Sidoqoft,nti i Iranit Hasan Rohani vlersoi, semet pr programin atomik dhe heqjaioneve jan nj ast historik. Bisedi-solln kt arritje jan nj faqe e art

orin e Iranit tha Rohani duke folura Parlamentit n Teheran.eli kundrshtoi fuqishm mar-en brthamore me Iranin dhe zyra

ministrit Benamin Netanjah reagoise Teherani nuk sht trhequr ngapr prodhimin e armatimit brtham-ky vend vazhdon t mbetet nj forclizuese n Lindjen e Mesme. Mar-a shihet me skepticizm dhe ngamerikan Arabia Saudite, vendi q eni Teheranin si nj rival potencial ra-

por marrveshja mbshtetet fort ngaevropian, t cilt i ishin bashkuart presidentit amerikan pr ashpr-e sanksioneve kundr Teheranit dheetyruar Iranin t zhvilloj negociata.e t drejt, presidenti i Iranit Hasan

sht vlersuar pr lehtsimin eeve mes Teheranit dhe Uashing-

he pr kontributin n arritjen e mar-es brthamore me fuqit botroren, korrik 2015. Por pasi erdhi nt, n vitin 2013, presidenti Rohani jet shtangur jo pak kur ka msuar,dimet sekrete mes dy vendeve kishin paku, dy vjet m par. Kur ai m-e detajet e bisedimeve kaq sekrete,

k ka mundur ta besoj, sht cituar ish-ministri i Jashtm i Iranit AliSaleh, i cili tani kryeson Organizatnergji Brthamore t Iranit. Agjenciaejtid Pres zbuloi e para shkmbimeta dhe top sekret mes Teheranit dhetonit nn ra ortim nnntort

vitit 2013, ku thuhet se takimet e nivelit tmesm SHBA-Iran kan nisur n vitin 2011

n Oman, ndrsa nj intervist e Salehit,n gazetn e prditshme Iran, ofron mshum detaje t bisedimeve sekrete.

Ali Akbar Saleh pohon se bisedimet dyp-alshe sekrete filluan me bekimin e lideritsuprem t Iranit Ajatollah Ali Khameneidhe jan iniciuar prmes disa mesazhevenga administrata e presidentit t SHBABarak Obama, q jan dorzuar n Teherannga zyrtar t Omanit, korrier diploma-tik special. Madje, n mesazhe prfshihetedhe nj shnim ln me dor.

Sipas Ali Salehit, Khamenei ka vn disakushte pr bisedimet sekrete, duke krkuarq negociatort t prqendrohen vetmn shtjen brthamore. Lideri AjatollahAli Khamenei, i cili sht thellsisht dys-hues ndaj Shteteve t Bashkuara, ka thngjithashtu, se krkesat e Iranit, prfshiredhe t drejtn e tij pr t pasuruar ura-nium, t ndiqen me prparsi dhe pa brlshim, n bisedime. Edhe pse Khameneie dha dritn e gjelbr, mosmarrvesh-jet midis vendimarrsve t lart n Iranmbetn. Megjithat, takimi i par u zhvilluaaty nga viti 2012 dhe n mjedis t pazbu-luar, n kryeqytetin Muskat t Omanit, kabr t ditur Salehi.

Sipas Saleh, Irani ka drguar pr ta-kimin e par n Muskat nj delegaciont udhhequr nga zvendsministri iathershm i punve t Jashtme Ali AsharKhaji, ndrsa delegacioni amerikan shtkryesuar nga zvendssekretari i ShtetitUilliam Brns. Amerikant kan qen thabitur n takimin e par dhe kan th-n: Nuk mund ta besojm se kjo sht

duke ndodhur. Kemi menduar, se Omanisht duke br ndonj shaka pa venddhe nuk jemi t gatshm t bisedojm meju rrfen pr ngjarjen Ali Akbar Saleh,ndrsa thot, se beson q rruga sekreteia vlen t ndiqet. Pas skepticizmit tpar, amerikant kan qen gjithmonshum m t gatshm t shtyjn prparabisedimet, shpejt dhe me kushte shumt mira, ka thn Saleh. Pr shkak tmosmarrveshjeve t thella n Teheran,Saleh sht prballur me probleme prdrgimin e negociatorve n Oman, prtakimin e radhs. Ekipi i SHBA-ve pastajka informuar Iranin, se bisedimet duhett shtyhen deri pas zgjedhjeve presiden-ciale n SHBA, nntor i vitit 2012. Ksh-tu e kemi humbur at mundsi ka thn

Salehi, i cili sht arsimuar n Shtetet eBashkuara. T dy palt kan vazhduar tshkmbejn mesazhe, por jo n letr,prmes Omanit, ndrsa takimi i dyt kandodhur tet muaj pas t parit.

Sipas Ali Akbar Saleh n takimin e dytIrani ka krkuar Uashin toni t n oh

zyrtarisht t drejtn iraniane pr programt pasurimit t uraniumit, pr t cilin vet

Teherani thot, se ka qllime paqsore,ndrsa qeveria amerikane mendon, se pro-grami i pasurimit synon ve prodhimin earms atomike. T dy palt kan mbeturpr tri dit mbrthyer n Oman.

M n fund, lideri i Omanit SultanKabus i ka shkruar nj letr presidentitt athershm t Iranit Mahmud Ahma-dinexhad, duke i thn se prfaqsuesi iSHBA ka njoftuar se ai e njeh t drejtne Iranit pr t pasuruar uranium. SultanKabus i ka drguar nj kopje t letrs dhepresidentit Barak Obama. Megjithat,skeptikt e shumt n Teheran than seUashingtonit nuk i zihet bes. Ali Salehe ka takuar presidentin e tanishm Ro-hani, para inaugurimit t investiturs tij,gusht 2013 dhe e ka informuar pr kon-taktet me zyrtart amerikan. Rohani dheObama zhvilluan edhe nj bised histor-ike telefonike n shtator t vitit 2013. Kaqen ky kontakti i par i nivelit t lart,q nga revolucioni antiamerikan i Iranitn shkurt 1979 dhe nga kriza me peng-jet e ambasads amerikane n Teheran.Presidenti i SHBA ka shprehur besimin senj marrdhnie konstruktive me Iraninsht e mundur, megjithat Obama kathn se nuk pret q marrdhnia e tillt marr form menjher. N nj interv-ist pr CNN, presidenti amerikan tha,se problemi brthamor duhet t zgjidhetfillimisht dhe akordi mes Iranit e fuqivebotrore pr t lehtsuar sanksionet eko-nomike, n kmbim t kufizimit t pro-gramit t tij brthamor, do ta arrij ktqllim m mir, se do alternativ tjetr.

Obama theksoi, se shtja brthamoree Iranit bn t mundur hapjen e diskuti-meve m t gjera me Republikn Islamikeedhe pr shtje t tjera dhe ka prmendurSirin shembull. Kurse lideri suprem i Ira-nit Khamenei e kushtzoi zbatimin e ksajmarrveshje me heqjen e plot t sank-sioneve. N televizioni shtetror n Tehe-ran, Khamenei paralajmroi se nuk do ketmarrveshje, nse sanksionet nuk hiqenmenjher. Marrveshja arritur n muajinkorrik t vitit 2015 thot se sanksionet dot hiqen hap pas hapi dhe me kmbim fren-imit t aktivitetit brthamor t Iranit. Dhegjat vitit 2016 pritet t shihen edhe shenjate para, se si marrveshja e arritur do t pr-caktoj t ardhmen e Republiks Islamiket Iranit n raportet e saj me Perndimin

dhe me SHBA posarisht.Zgjedhjet madhore, n fund t shkurtit,jan nj vit vendimtar pr Iranin, ndonsembeten n fuqi sanksionet kundr pro-gramit balistik. Zgjedhjet pr Asamblen eEkspertve mundet t caktojn pasardh-sin e liderit su rem A atollah Ali Khamenei

q sht autoriteti m i lart i RepublikIslamike. Prbrja aktuale e parlamentit zgjedhur n vitin 2012, dominohet ngkonservator e linjs s fort, t cilt kan br t gjitha, por pa e lehtsuar aspak punn e presidentit Hasan Rohanpolitikan relativisht i moderuar. Ky u zgjodh president m 2013, me prkushtimipr reforma ekonomike dhe sociale, dukpremtuar edhe bashkpunimin me komunitetin ndrkombtar me qllimin ti jepefund tensionit nga programi brthamorTeheranit. Politikan t linjs s fort kankundrshtuar marrveshjen brthamort arritur nprmjet procesit t negociatave dhe i kan br presione presidenti

prpjekjeve t tij pr tu dhn iranianvm tepr liri sociale dhe kulturore. Nskandidatt proqeveritar dhe m t moderuarit do t fitonin vende t mjaftueshmn parlament, kjo do ti mundsonte presdentit Hasan Rohani t vazhdoj nismaekonomike, q do ta bnin at fitues edhpr nj mandat t dyt presidencial.

Ndrkaq, n Teheran u njoftua, sIrani liroi pes amerikan t burgosudhe pr kmbim, Shtetet e Bashkuarfaln shtat iranian. Shkmbimi t burgosurve u pasua ma heqjen pjess m t madhe t sanksionevndrkombtare ndaj Iranit. Ish marinsAmir Hekmati qndroi m shum se vjet n burg nn akuzat pr spiunazdhe Saed Abedin, nj pastor i krishter

mbahej n burg q nga korriku i vitit 201 2i akuzuar pr aktivitet fetar. Gazetari Uashington Post-it Jason Rezaijan, cili qndroi n burg pr m tepr se 50dit, u gjet fajtor pr spiunazh nntorie kaluar dhe presidenti amerikan Obame prshndeti lirimin e tij, veanrisht, snj gazetar i guximshm, i cili ka shkruapr jetn e prditshme dhe pr shpresat popullit iranian. Rezaijan qndroi n burnj vit e gjysm. Ai mishron shpirtin guximshm q i jep jet liris s shtypitEdhe gazeta Uashington Post e mirprilirimin e gazetarit, por kolegt e Rezaijatrheqin vemendjen pr 18 gazetar ttjer q vazhdojn t jen n burg n Iradhe pr t gjith ata gazetar, q punojnnn krcnimin e burgimit n TeheranM hert, shtat burra iranian u liruannga nj qendr paraburgimi n Shtetee Bashkuara, ndrsa presidenti Obama komentoi lirimin si: Nj gjest reciprokhumanitar, 6 iraniano-amerikan dhe njiranian, t cilt po kryenin dnimin, apishin n pritje t gjyqit n SHBA u falnAta nuk i shin aku zuar pr terrorizm, apshkelje t tjera t rnda t ligjit.

Presidenti amerikan Obama dhe iraniaRohani e prshndetn marrveshjen, qsynoi frenimin e prpjekjeve t Teheranpr prodhimin e armve brthamore, pody presidentt shprehn dhe nj mungese vazhdueshme besimi mes dy vendeveSidoqoft, kjo arritje dshmoi dhe rndsn e posame t bisedimeve sekrete, q paraprin marrveshjes. Kur palt punojnpr mir, vlen t funksionoj edhe nj di

plomaci e till larg syve, larg veshit. Krei Banks Qendrore t Iranit tha se vendi ktani akses tek fondet, si rezultat i heqjes ssanksioneve. Media shtetrore iraniane citoi drejtorin Valiollah Seif t ket pohuar sbanka transferoi me sukses asetet e para

rov fondet nuk an m t n rira.


5/16


fokus

ngaAbdurahim Ashiku

Ministri i Ministris s Pu-nve t Jashtme DitmirBushati sot (16 janar 2016)

ishte n konsullatn ton n Milano.Lajmi i prcjell n medie, shnuaredhe n portalin e Ministris s Pu-nve t Jashtme ishte...

N Konsullatn e Prgjithshmet Republiks s Shqipris n Mi-lano, u inaugurua shrbimi i lshi-mit t certifikatave t gjendjes civile,shrbim i cili do t ofrohet tashmn t gjitha zyrat konsullore pra-

n Ambasads son n Rom dheKonsullatave n Bari dhe Milano...E prshndesim kt edhe ne mrgim-tart n Greqi pr kt hapsir q ukrijohetbashkkombsve tan n Italidhe urojm q e njjta gj t ndodhedhe n ambasadn ton n Athindhe konsullatat n Selanik dhe Janin.

Por...(gjithnj ka nj por) minis-tri jon i nderuar nuk tha asnj fjalpr at q prbn problemin m tdhimbshm dhe m t lodhshm tmrgimtarve kudo n bot. E kamfjaln pr at q n varg udhtimet prdokumentet sht quajtur maratona

e vulave, maraton q ta merr frymne t bn ti biesh malit q sbzanme grusht e t thyesh gishtrinjt.Nj certifikat online mund ta mar-rsh me t njjtn lehtsi si e merrn do gjendje civile n Shqipri,pr nj apo dy minuta. Kjo q briministri n Milano sot duhet t ishtebr vite m par, q kur u krijuaregjistri elektronik i t gjith shq-iptarve, q kur filloi aplikimi prpasaporta dhe letrnjoftime n tgjitha prfaqsit tona diplomatike

n bot. N kt kndvshtrim ajo qu prcoll sot n lajmet e mbrmjesdhe n faqen e ministris nga min-istri Bushati nuk prbn lajm.Po cili do t ishte lajm dhe t merrteduartrokitje nga t gjith emigranttq tash e tutje do t ken mundsinti marrin certifikatat drejtprdrejtnga ambasadat dhe konsullatat shq-iptare?

Lajm do t ishte q certifikata,vula e ambasads apo e konsul-latave t njihet nga shteti ku puno-jn e jetojn mrgimtart shqiptar.Lajm do t ishte q vulat dhe pag-

esat n zinxhirin e njohjes s certi-fikatave nga vendet e tjera, (vula nprefektur, vula n ministri, pag-esa 30 euro pr llogari t ambasa-ds greke n Tiran, vula e amba-sads q minimalisht do nj muajq t merret...) t njoftoheshin sehiqen pr tu br e besueshme ajoq deklaroi ministri n Milano......Uljen deri n masn 50% t tari-fave konsullore pr shtetasit tan.

Q...Ofrimi i ktij shrbimi pran

zyrave tona konsullore n Itali pr-bn nj hap t rndsishm pr bash-kkombsit tan, n ofrimin e shrbi-meve sa m cilsore dhe transparentedhe sa m pak t kushtueshme...N qoft se nj certifikate do tduhej bashk me poseduesit tkthehej n Tiran pr t kaluarmaratonn e vulave dhe pag-esave, ather kot q flitet.Certifikatat shqiptare, krahasuar mecertifikatat greke shkruar me dor,jan shum larg e shum lart. Poashtu edhe letrnjoftimet dhe pasa-portat, falsifikimit i t cilave sht n

kufijt e pamundsis (!). Megjmegjithse mbi dokumentet tare jan vendosur t gjith trebashkkohor pr leximin elektronik nga vendet e tjera, krkohet firma dhe vula e npungjendjes civile, prefekturs, mins punve t jashtme dhe ambgreke. Nj maraton tepr e gjame kosto t lart jo t lidhura vetm me tarifat por me biletatimesh me autobus, traget apome humbje ditsh pune, me rr

pr t humbur punn aq e sishme n kt koh krizash kue nj vendi pune sht gj e mPrpara se t jap t tilla z.ministr t ndrhyj fuqishn Bashkimin Evropian e m vulat zyrtare mbi certifikata, porta e dokumente t tjer zyrshtetit shqiptar t njihen n tvendet.

Kjo do t gzonte jo pak, potretn e banorve t Shqiprisduan dhe e krkojm nga shtet

E krkojn si nj detyrimtetues.

Nj lajm i mir por... Pa buk n trast

Zelli pr atmosfer apokaliptik

ngutshme njohjavulave zyrtareshtetit shqiptar

ga vendet e tjera.

eri kur do tazhdohet merna t zeza mbiostum t bardhemigrantto t sorollatenambarimisht?

ngela Merkel nhnjestr t kritikave Gjermani! Joetm nga CSU,or edhe nga partia

Merkelit, CDUo vijn sinjaleistancimi. Irritueseht vese elegjiapokaliptike n

media, mendonhristoph Strack.

Srish ajo shkon n Kreuth.Kancelarja gjermane AngelaMerkel udhton t mrkurn

pr her t dyt kt vit n WildbadKreuth. Para dy javsh ajo vizitoigrupin parlamentar t landit CSUn Bundestag (pr her t par sikancelare). Tani ajo merr pjes nkonferencn e fraksionit t CSU-sn parlamentin e landit bavarez (prher t par si kancelare).

Gjermania zien, po ashtu edheshum nga mediat gjermane - Mshum se 1 milion refugjat n venddhe gjithnj e m shum probleme,pjesrisht t parashikueshme, poredhe t papritura sa edhe tronditse.Gjermania mprehet n dimensione treja. Dhe n kto skenare katastrofashdhe apokalikpsi vringllon nj gzim- sigurisht ktu vlen: M mir t kri-tikosh se t jesh n shnjestr t kriti-kave. Merkeli me imperativin human-itar q hapi kufijt (gjerman) prrefugjatt sht vendosur n qendrt kritiks. Por megjith dramatikn esituats, prmasat jan t habitshme.

T GJITH KUNDRKANCELARESShembull i par: CSU e rrit pre-

sionin kundr Merkelit titullin e pr-ditshmja zvicerane Neue ZrcherZeitun or edhe shum media er-

mane. Korrekte do t ishte formulimi:CSU vazhdon t bj presion si edhem par kundr Merkelit. Sepse as-njher nuk sht shuar dshira ekryetarit t partis s vogl bavareze,Horst Seehofer pr t zemruar at qpr t mbeti e huaj, kryetaren e CDU-s, kjo megjith nj samit paqeje nvjeshtn e shkuar.

Pason shembull i dyt: EdmundStoiber krcnon kancelaren, thuhetn Sddeutsche Zeitung. Edhe kjo tbn t tundsh kokn. Stoiber nuk pr-mendej aq nga gazeta liberale e majtn vitet e fundit, vetm n rastet e njhumori t distancuar me t. Nga anatjetr edhe dashuria e kristiansocialveu ftoh pas kandidaturs s dshtuar tStoiberit r kancelar n vitin 2002.

T GJITH LEJOHENT KRITIKOJN, TGJITH KUNDR KANCELARESKjo nuk do t thot q nuk le-

johen kritika dhe pyetje pr kursine Merkelit. Gjermania ka prparanj vit interesant politik, t ashpr-suar edhe nga ngjarjet dramatike nNatn e Vitit t Ri n Kln. Por qpara ndrrimit t viteve ishte i qartgalopi politik i partive tradicionale- startimi n fushat elektorale. Nm pak se dy muaj votojn tre landefederale.

Kjo dit mund t kthehet n njllogari t brendshme t CDU-s mekryetaren e partis. N kto koh jovetm socialdemokratt prpiqen tforco n rofilin e t re. Po atmosfera

e rnduar n fraksionin parlamre mos sht nj mocion mosbjozyrtar? Ajo mund t shihet si rim i atmosfers n popull. Ptregon edhe nervozitetin e kriPr shkak t atmosfers n ppor edhe pr shkak t mungenj pasardhsi. Seehofer? SchVon der Leyen? De Maiziere? Jo

TANI MERRET VENDIMI

PR EPOKN E MERKELITCDU-ja e ka ngritur lart M

lin n vitet e fundit. Europimadhe q mban Europn n kuduhur, ajo q zbuti krizn n n, ajo q n vitin 2014 nga Te Londrs dhe nga revista ameTimes n 2015-n u zgjodh i vitit. Shum nuk donin t nin se gjendja n vend po bhe vshtir, edhe pr t pranuadshtime. Q nga kostoja e shpt Greqis deri tek shtyrja pa nj ligji pr emigrimin.

Ky vit jo vetm q do t vepr fatin e mtejshm t kancMerkel, por do t jet nj lloj g

i prgjithshm pr t gjith phn e saj si kancelare. Edhe she Merkelit pr her t dyt n e tregon kt situat vendimtaasgj nuk sht vendosur. Edhmediat dhe kritikt mezi e resi


6/16


ktualitet

Ne kemi krkuar nga

Qeveria e Kosovsq ose ti anuloj

marrveshjen pr

Zajdenicen dhe at

pr demarkacionin,

ose ti hedh n

referendum

Parlamenti Evropian miratonMSA-n pr KosovnM

inistri pr IntegrimeEvropiane, Bekim ol-laku, ka br t ditur se

enti Evropian sapo ka mi-marrveshjen e Stabilizim

mit ndrmjet Kosovs dhemit Evropian

me kt rast ka thn se kjoeshje do t ndikoj si nimin e procesit reformues,

edhe n prshpejtim t re-t t ndrrs s antarsimitovs n Bashkim Evropian.menti Evropian sot n se-

e vet plenare dha plqi-r Marrveshjen e Stabilizim

mit ndrmjet Republiks ss dhe Bashkimit Evropian,

kruar ollaku. Kjo mar-e, t ciln e kam bashk-ruar n tetor t vitit t kalu-e ka dritn e gjelbrt nga

ga Parlamenti Evropian, dhevetm q t hyj n fuqi spas vendimit pr konklu-

Kshillit t BE. I falnderoj eurodeputett q votuan,ovs ti sigurohet rruga drejt

mit t ndrrs evropiane,

prmes dhnies s plqimit t tyrendaj ksaj marrveshjeje historike,ka shkruar ministri n nj postim

n Facebook.BRENDA 3 VITEVE KOSOVAAPLIKON PR STATUSIN

E VENDIT KANDIDAT N BEZyrtar institucional t

Kosovs vazhdojn t japin

deklarata optimiste sa i prket tardhmes evropiane t Kosovs.Nj t till e ka dhn sot edhe

ish-ministri i Punve t Jashtme,tani antar i Komisionit prPun t Jashtme Enver Hoxhaj.

Ai ka thn se Kosova synon qt aplikoj pr statusin e vendinkandidat t Bashkimit Europian,

THAI:

dhe pse zyrtarisht KuvendiKosovs do t duhej ti fil-

onte punimet e sesionitror m 18 janar, nj gj ek ka ndodhur, pasi Kryesiandit ende nuk sht mbled-

e nuk sht caktuar se kuret seanc plenare.

partit opozitare, Lvizjandosje!, Aleanca pr Ardh-

e Kosovs dhe Nisma prn, kan br t ditur se dodojn t protestojn brendaht Kuvendit, edhe gjat se-

pranveror, pr ti ndaluar dyeshje q sipas tyre jan tme pr Kosovn. Zdhnsi

m t madhe opozitare,s Vetvendosje!, Adonis Ta-a pr KosovaLive q presine fillimi i ktij sezoni parla- t karakterizohet me pro-se kjo qeveri nuk largohet.kemi krkuar nga Qeveria

vs q ose ti anuloj mar-en pr Zajdenicen dhe atmarkacionin, ose ti hedherendum, ose ti shpallet thaTahiri.

pozita e vendosur pr ti vazhduar protestat

brenda nj periudhe 3 vjeare.Kto deklarata Hoxhaj i ka br

n nj konferenc pr media panj takimi q antart e Komisionit pr Pun t Jashtme t Kuvendit t Kosovs kan zhvilluame antar t Grupit t Miqsiss Parlamentit t Austris.

Hoxhaj me kt rast ka krkuaedhe mbshtetjen e Austris nrrugn europiane t Kosovs.

Ne Austrin e kemi vend partner sa i prket liberalizmit tvizave, por prtej saj ne duhet shohim se si n t ardhmen tkem mbshtetje e Austris edhsa i takon aplikimit pr statusie kandidatit, ku parashihet qn nj periudh prej 3 viteve nt aplikojm edhe pr statusin kandidatit, ka thn Hoxhaj.

Ai po ashtu ka folur edhe pmbshtetjen e Austris n normalizimin e raporteve me Serbinq sipas tij, nnkupton antarsmin e Kosovs n OKB, njohjereciproke n mes dy vendevdhe nj proces t pajtimit mes dshoqrive.

sma

Sipas tij, nga 23 dhjetori kurGjykata Kushtetuese konstatoi seqeveria prmes marrveshjes prZajednicn i ka shkel 23 nenet Kushtetuts, jan n nj situ-at t re.

Nj qeveri q e ka shkel Kush-tetutn nuk ka m legjitimitet e aslegalitet t udhheq me vendin.Kt e tha edhe populli i Kosovsm 9 janar, n protestn m ma-sive t paslufts n Kosov. Pra, kjo

qeveri duhet t largohet sa m par ose vet, ose prmes presionitqytetar. Derisa t ndodh nj gj etill, nuk do t ket normalitet nKosov n prgjithsi, e as n insti-tucione n veanti. Ne vazhdojm

me protestn ton, ka thn Tahiri.Deputetja e Vetvendosje!-s,

Albulena Haxhiu, n nj pronon-cim pr media, nj dit m par,tha se opozita do t vazhdoj tabllokoj punn e Kuvendit, qoft

me gaz lotsjells apo edhe memnyra tjera t kombinuara.KosovaLive ka krkuar nga sekre-tari i Kuvendit, Ismet Krasniqi, qta konfirmoj se kur do t ket se-anc t re plenare, por ai ka thn

shkurt q ti referohemi webfaqeszyrtare t Kuvendit t Kosovs, poraty ende nuk ka asnj njoftim aspr mbledhje t Kryesis s Ku-vendit e as pr seanc plenare tKuvendit t Kosovs.

Ministri i Punve tJashtme, HashimThai ka thn se votimi iParlamentit Europian pr

ratifikimin e Marrveshjespr Stabilizim-Asociimit meKosovn, sht periudh ere pr shtetin m t ri evro-pian. Parlamenti Europiann kto momente votoi meshumic ratifikimin e Mar-rveshjes pr Stabilizim dheAsociim me Kosovn. Kysht moment historik dhekontrata e par formale nmes Kosovs dhe BE-s, kashkruar Thai n Facebook.

Ky sht hapi i parn rrugn e gjat q do tisjell fmijt ton n gji-rin e familjes europiane.

Luftuam pr liri, fituamedhe pavarsin dhe sotfillon edhe periudha e reeuropiane e Republikss Kosovs. Zoti e bekoftKosovn evropiane.

Kosova sot filloiperiudhn e reevropiane


7/16


politik

FRD: Reforma n drejtsi t shoqrohme ndryshime n ligjin zgjedhor

Fryma e Re Demokratike bnnj tjetr thirrje pr realiz-imin e reforms n sistemin

drejtsis, bashk me ndryshimet Kodin Zgjedhor. Gjat mbled-es s Asambles Kombtare, kry-ari i FRD, Bamir Topi deklaroi seaketa e ndryshimeve kushtetueser drejtsin duhet t prfshintedhe amendimet n ligjin elek-ral, duke e par kt proces si

ashkshoqrues t reforms nstemin e drejtsis. Kryetari i FRDndal edhe te ngjarjet e 21 janarit

u deklaroi se heshtja pr ngjarjenrnd t 5 viteve m par, me pa-ja t rnda n jet njerzore t

atr qytetarve shqiptar tregondrejtsia mungon. N lidhjee koalicionet, Topi tha se FrymaRe Demokratike nuk sht n

oalicion politik me asnj partietr n vend. FRD po adminis-on hapsirat e marrveshjes prgjedhjet vendore, u shpreh Bamiropi. Politika tha ai sht plotjegull dhe paqartsi.FRD sht

r politike t drejtprdrejt, largazareve t tregut ballkanik.

VENECIADje mbrriti n Tiran delega-

oni i Komisionit t Venecias prdiskutuar draftin e rishikuaramendamenteve kushtetuese

dhur me reformn n drejtsi.kspertt e Komisionit t Veneciaso t qndrojn dy dit n Tiran,u gjat dits s sotme do t japindhe nj konference pr mediat.y draft sht prgatitur n baz tkomandimeve t bra nga opin-net e Komisionit t Venecias tiratuara n dhjetor 2015. Opin-ni prfundimtar mbi draftin e ri-

hikuar do t prgatitet n shkurt.rafti i hartuar nga ekspertt ert e Komisionit pr Reformn Drejtsi u drgua n Komisio-n e Venecias sbashku me vrejt-t dhe opinionet e PD dhe LSI.

AMBASADORJA HOLANDEZE

Dewi van de Weerd, ambasadorjaMbretris s Hollands n Shq-ri, vend i cili mban PresidencnBE pr kto 6 muaj, sht shprehurnse reforma n drejtsi nuk do tiratohet, ather populli shqiptar

do t vuaj shume dhe kjo do t pen-goj proesin integrues t vendit.

Sidoqoft pr kt reform ka

njerz t prkushtuar dhe q popunojn shum dhe pr Ambasa-doren kjo mund t jet nj kthes

Hyn n fuqiKodi Rrugor,

Haxhinasto:Drejtuesit emjeteve, kujdes

Ministri i Transporteve, Ed-mond Haxhinasto ishte dje nDurrs, n Drejtorin Rajonale t

Shrbimeve t Transportit. N fjaln e tij,

Haxhinasto tha se nga dita e sotme kanfilluar edhe efektet e kodit rrugor. Pr ktministri i bri thirrje drejtuesve t mjeteveq t lexojn me kujdes dispozitat e ktijkodi. Sot fillojn efektet e kodit rrugor.Dhe masat e kodit do t ken impakt t dre-jtprdrejt pr rritjen e sig uris n sh rbi-min e transportin publik dhe n transportete tjera. Ju bj thirrje drejtuesve t mjetevet lexojn me kujdes ato dispozita q jan

miratuar n kod, sidomos ato q kan tbjn me sigurin. Gjithe drejtorit rajona-le kan filluar nj proces pr rivlersimin egjithe elementve t shrbimeve q ju japin

qytetareve, Pr ti thjeshtuar dhe moderni-zuar. N mnyr q qytetart ti marrin nmnyr m t thjesht dhe me kosto m tult, deklaroi ai. Me objektivin e vetm tishrbejm sa m mir qytetarve shqiptar.Po ashtu Haxhinasto dha lajmin se nga sotjan dhn ertifi katt e aftsi mit profes-sional pr drejtuesit e automjeteve t rnda.Sipas tij kjo ertifikat sht n prputhjeme direktivat e BE. Nga sot ka filluar dh-

nia e ertifikatave t aftsimit profesNj dokument shum i rndsishmdrejtuesit e automjeteve t rnda, si knve dhe autobusve. Kjo ertifikat

n prputhje me direktivat e BE. Dree automjeteve do t jen t kualidhe pajisur me dokumentin prkatsoj si homologet e tyre n Europ.De ktij dokumenti dhe vet procesi kkimit dhe trajnimit t drejtuesve t mjeteve, do sjell siguri m t lart pkategori t transportit. Vecanerisht pqytetar q prdorin transportin pubt kemi siguri m t lart.

ket lufts kundr korrupsionkrimit t organizuar, Ambastha se ngeli e habitur me fakKryeprokurori riorganizoi turn antikorrupsion, duke qkjo sht nj nga prioritetet ipris. Azilkrkuesit shqiptHolland kan 0% mundsi

prfituar azilin dhe sipas Amdores t gjith shqiptart duprpiqen t ndrtojn t ardn vendin e tyre. Si mbajtse idencs s radhes s BE, Hodo t luaje rolin e ndrmjepaanshm me Shqiprin dvendi yne duhet t fokusohshum tek puna sesa tek fjal

Ministri i Jashtm italian

Gentiloni: Askush nuk sht imun nga krcnimet e ISIS

Vizita e dy ministrave t Jashtm,

atij italian, Paolo Gentiloni, dheatij serb, Ivica Dai, n kuadr tprgatitjeve t Samiteve t Ballka-nit Perndimor n Paris 2016 dheRom vitin e ardhshm, ka do-minuar dje axhendn e homologutt tyre shqiptar, Ditmir Bushati, kudhe jan dhn mesazhe t rnd-sishme pr bashkpunime nsektor t ndryshm, sidomos nforcimin e marrdhnie rajonale.Axhenda mes ministrave ka nisurq me takimet e tyre dypalshe,me nj drek t mbajtur n Palla-tin e Brigadave, si dhe me konfer-encn e prbashkt pr shtyp, kudhe ministrat dhan prgjigje pr

shtje t caktuara q prekin mar-rdhniet dypalshe mes vendeve.Lufta kundr radikalizmit, siguria estabiliteti n rajon, si dhe bashk-punimet mes vendeve n fushn eekonomis, arsimit e energjetiks

ishin fokusi i deklaratave nga ana

e dy ministrave t huaj. Ministriitalian, Paolo Gentiloni, deklaroi set gjitha vendet jan t rrezikuaranga radikalizmi. Ai theksoi se as-nj vend nuk ndihet imun ndaj ter-rorizmit dhe duhet nj prgjegjsie prbashkt. sht nj realitet,pr t cilin asnj vend nuk ndihetimun, sht shum e rndsishmet kemi nj prgjigje t prbash-kt, q t prfshij strukturat tonat inteligjencs dhe siguris nmnyr t prbashkt. Jam n njvend ku jetojn shtetas t feve tndryshme, q ka nj angazhim trndsishm n luftn kundr ra-dikalizmit dhe q prbn nj faktor

stabiliteti t rndsishm n rajon.Sigurisht q jemi t shqetsuar ndajktyre fenomeneve dhe prpiqemit bashkpunojm n nivel qeveri-tar mes vendeve tona, tha Gen-tiloni. Duke folur pr shtjen e

emigrantve, deklaroi se, nse nuk

duam t vm n rrezik Shengeninduhet t ndryshojm rregullat eDublinit. Gentiloni vlersoi edhemarrdhniet mes Shqipris dheSerbis, duke thn se Italia shtkrenare q sht e para n mar-rdhniet tregtare, si pr Serbinashtu dhe pr Shqiprin. Ktotakime jan konfirmim i marrd-hnieve t shklqyera q kemi metri shtetet, por sht pozitive sa utakon marrdhnieve Shqipri-Serbi. Ndrkoh q, nga ana e tij,Bushati foli pr detyrat q ka vendiyn pr integrimin n BE, duke evn fokusin te reforma n drejt-si. Nse ne realizojm detyrat q

kemi marr prsipr, kryesorja re-forma n drejtsi, kemi mundsi tsigurojm nj rekomandim t qartnga KE-ja. Do t donim t kishimmarrdhnie t shklqyera me tgjith fqinjt tan.

pr politikn shqiptare, duke ar-ritur t gjejn konsensusin pr tmiratuar kt reform. Prsa i pr-

LIGJI

Ish-pronart protestojn pra Parlamentit pr ligpronave, n nj koh kur akutohej n seancn plenareputeti i Partis DemokratikeBylykbashi dhe kreu i Partispublikane Fatmir Mediu u shn se do ta ojn n GjyKushtetuese ligjin, me argumse bie ndesh me parimet tetuese dhe cnon t drejishpronarve. Partia Demtike sht e vendosur krahpronarve, do e shfyqzioj lu shpreh Bylykbashi. Pru mbajt para nisjes s seplenare ku do t hidhej n dekreti i Presidentit Bujar Nii cili e ktheu pr rishqyrtim lpronave. Dekreti i kreut t ssht rrzuar nga mazhogjat diskutimeve n komisparlamentare.

Pronart e vjetprotest prpar

Parlamentit

Bamir Topi:

Politika t

qndroj largpazareve t

tregut ballkanik


8/16


Bashkit e reja

DITJA

konomi

Qeveria ndan grantine 2016, ja fondet

pr seciln njsi

Totali n lek % ndaj totalitia Belsh 91156384 0.8

ia Berat 219580003 1.9ia Bulqize 196657551 1.7ia Cerrik 105931850 0.9ia Delvine 47255735 0.4ia Devoll 139872617 1.2ia Dibr 314947671 2.7ia Divjake 154085849 1.3ia Dropull 56698387 0.5ia Durres 573030864 4.8ia Elbasan 489940821 4.1ia Fier 419583161 3.5ia Finiq 96193629 0.8ia F-Arrez 66271662 0.6ia Gjirokastr 147445876 1.2ia Gramsh 160346531 1.4ia Has 108339836 0.9ia Himare 83210582 0.7

ia Kamz 374450555 3.2ia Kavaje 154254344 1.3ia Kelcyre 48235916 0.4ia Klos 105642959 0.9ia Kolonj 94563003 0.8ia Konispol 46690545 0.4ia Kore 324808233 2.7ia Kruje 219206991 1.9ia Kuove 118949858 1.0ia Kukes 249565824 2.1ia Kurbin 183099703 1.5ia Lezhe 230553317 1.9ia Libohove 35241284 0.3ia Librazhd 169886918 1.4ia Lushnje 284764889 2.4ia Malsi e Madhe 184092417 1.6ia Maliq 204938168 1.7

ia Mallakastr 122349875 1.0ia Mat 142129248 1.2ia Memaliaj 82220151 0.7ia Mirdit 152289462 1.3ia Patos 95542131 0.8ia Peqin 96789983 0.8ia Permet 85975829 0.7ia Pogradec 261066363 2.2ia Polian 72694083 0.6ia Prenjas 117256310 1.0ia Puk 82122994 0.7ia Pustec 25369071 0.2ia Roskovec 81881895 0.7ia Rrogozhine 99534819 0.8ia Sarande 95102376 0.8ia Selenice 129843256 1.1ia Shijak 96760451 0.8ia Shkoder 490678809 4.1ia Skrapar 104519543 0.9ia Tepelene 62243335 0.5ia Tiran 1531458969 12.9ia Tropoj 150080149 1.3ia Ura vajgurore 91895035 0.8ia V.Dejes 154016408 1.3ia Vlore 383792509 3.2ia Vore 86140000 0.7li Qarku Berat 27067993 0.2li Qarku Diber 29652553 0.3li Qarku Durres 28470211 0.2li Qarku Elbasan 46991579 0.4li Qarku Fier 31817625 0.3li Qarku Gjirokaster 29783980 0.3li Qarku Korce 46495324 0.4

li Qarku Kukes 28858371 0.2li Qarku Lezhe 26025582 0.2li Qarku Shkoder 45140064 0.4li Qarku Tirane 64456216 0.5li Qarku Vlore 35240503 0.3a 11,833,246,987 100.0

Ministria e Financaveka ndar 11.8 mili-ard lek n formn egrantit t pakushtzuar

pr njsit e reja t qeverisjes ven-dore (NJQV), ku pjesn m t madhet fondit e kan marr bashkit emdha pr shkak t numrit t madht popullsis q administrojn.

Sipas formuls se re q aplikoiMinistria e Financave kt vit prndarjen e grantit, ky financim ngabuxheti qendror duhet tu siguroj

NJQV-ve diferencn mes kostos sushtrimit t funksioneve (nevojatpr shpenzime) dhe t ardhurave qato krijojn n mnyr t pavarur(kapaciteti fiskal).

Duke qen se NJQV-t jan t ndry-shm pr sa i prket nevojave dhe ka-pacitetit fiskal, n nj sistem efikas dhet barabart t ndarjes s transferts spakushtzuar duhet t merren para-sysh diferencat tek t dy dimensionet.

Pjesa m e madhe e fondeve i katakuar bashkis s Tirans, e cila kamarr 12.9 pr qind t grantit t 2016ose mbi 1.5 miliard lek. Vlerat e lar-ta t financimit shprndahen edhepr bashkit e tjera t mdha. Njsia

e re e Durrsit financohet me 4,8 prqind t fondit total ose me 573 milio-n lek, bashkia e Elbasanit ka marr489 milion lek ose 4.2 pr qind ttotalit dhe Bashkia e Fierit ka marr419 milion lek ose 3.5 pr qind ttotalit. Fondet m t ulta kan marrbashkit e vogla, si ato t Delvins,Crrikut, Memaliajt etj.

Ministria e Financave ka sqaruar seformula e re e ndarjes s transferts spakushtzuar identifikon nevojat prshpenzime t bashkive duke u bazuartek popullsia relative, dendsia e pop-ullsis pr do njsi (q kap diferencatn koston e ushtrimit t funksionevendrmjet bashkive) dhe tek numri fak-

tik i nxnsve n shkollat 9-vjeare dhet mesme n do bashki.

Prve prllogaritjes s kostoveq bhet nprmjet komponentitt dendsis, formula e re e ndarjess transferts s pakushtzuar sjell

edhe ekualizimin e kapacitetit fis-kal (t matur nga t ardhurat faktikenga taksat e ndara ndrmjet qeverisqendrore dhe asaj vendore), t cilatmblidhen dhe u transferohen plot-sisht ose pjesrisht bashkive nga ad-ministrata tatimore qendrore. Ekual-izimi fiskal bazohet n t ardhuratfaktike nga tatim fitimi i thjeshtuar ibiznesit t vogl, nga taksa vjetore eautomjeteve t prdorura dhe taksae kalimit t pasuris pr pasurit e

paluajtshme t shitura nga personajuridik.

Madhsia e transferts s pakushtzuar pr vitin 2016 sht 4.67%e t ardhurave publike faktike ngtatimet dhe doganat t vitit 2014Transferta e pakushtzuar pr njbashki ose qark sht e barabartme shumn prkatse q rezultonga aplikimi i formuls s re pshprndarjen e transferts s pakushtzuar pr bashkit dhe qarqet.

Nj tjetr studim ndrkom-btar e nxjerr Shqiprinn vend t fundit n rajon

dhe n nj vend jo preferencialn bot. Indeksi Global i Konkur-rueshmris s Talenteve, pr vi-tin 2015-2016 e rendit Shqiprinn vendin e 85-t n bot, n me-sin e 109 shteteve t analizuara.

Indeksi ka pr qllim t tregojrndsin e lvizjes s talentevedhe impaktin n prosperitetinekonomik dhe sht i hartuar nga

Business School of the World dheAdeco Group.Vendi yn renditet i fundit n ra-

jon. Performancn m t mir e kaMali i Zi, n vendin e 45-s, Maqe-donia ndodhet n vendin e 46-t n

bot dhe Serbia ndodht n vendie 50-t dhe Bosnja dhe Hercegovinrenditet e 55-ta n bot. Si vihet rvendi yn ka diferenc t konsiderueshme krahasuar edhe me rajonin

E ndar sipas nnkategorive tekzaminuara, Shqipria renditemir vetm n mbajtjen e talenteve, por krahasuar me vendet tjera, apo edhe rajonin, ka performanc m t ult. Nnkategoria qe penalizon m tepr sht ajo trheqjes s talenteve, n t cil

ajo ndodhet n vendin e 98. Sakaedhe pr t tjer nnkategori tanalilzuara, si rritja e talentevmundsimi i nxjerrjes s talentevniveli i njohurive etj. performance vendit ton l pr t dshiruar.

Indeksi Global i Konkurrueshmris s Talenteve

Shqipria e fundit n rajon


9/16


ekonomi

Sektori publik prfshin rreth 1,500 en-titete (institucione dhe kompani), pornumri i sakt i tyre nuk dihet ende, pa-

varsisht prpjekjeve pr t hartuar nj listt plot t subjekteve, pohon Fondi MonetarNdrkombtar n ekzaminimin e fundit q ika br rreziqeve fiskale n vendin ton. Derin mes t 2015 kishte rreth 385 etnitete pub-like n sektorin e qeveris lokale, edhe psenumri i tyre ra n 61 pas zbatimit t reformss re territoriale, pas zgjedhjeve t qershorit.

Ka edhe dy fonde n sektorin e sigurissociale, nj pr pensione dhe nj pr sigurimshndetsor. Sektori publik gjithashtu prfshinbankn qendrore dhe 255 korporatat e regjis-truara publike q jan n pronsi apo t kon-trolluar nga subjektet e qeveris dhe 58 t tillan pronsi t sektorit t qeverisjes lokale. Pjesae mbetur administrohet nga qeveria qendrore.

Pothuajse t gjitha korporatat jofinaare publike jan t prqendruara n sekte energjis.

Nga korporatat financiare, prve Bans Shqipris, sht edhe nj kompani urimi (INSIG). Raportet fiskale t konsolar m subjektet n qeverin e prgjithshnuk prfshin t paktn 27 subjekte veFMN, t cilat jan pjes e qeveris qendsipas rregullave statistikore.

Institucionet e papaprfshira jan ariteti i aviacionit -civil, Agjencia e sigurimdepozitave dhe kompanit e tjera shtetq jan n agoni apo n proces pr tu mlur. Nuk ka informacion t botuar finanpr kto subjekte. Prfshirja e ktyre subteve n raportet fiskale do t jet relative leht, dhe t oj n nj rritje vlersimtyre raporton Fondi.

Sektori publik

me 1500entitete, FMN:

Qeveria nuk i ka

llogarit e sakta

Nr. i entiteteveQeveria e prgjithshme 1,213Qeveria qendrore 826Institucionet buxhetore 799Ndrmarrjet jobuxhetore 27Pushteti Lokal 61Fondet t sigurimeve sociale 2Kompania publike 256

PRBRJAESEKTORITPUBLIKNSHQIPRI

Projekti pr dhnien e ad-ministrimit t TVSH mekoncesion ka rreth dy viteq sht penguar nga Min-

tria e Financave. Si nj propozim idhur nga Drejtoria e PrgjithshmeTatimeve dhe Ministria e Ekono-is administrimi ne kt form i

VSH-s nuk ka qen i mirpriturga Ministria e Financave .

N nj memo t posame grupipuns n ministrin e Financaver koncesionin n fjal thuhet se,raktikisht subjekti privat do tshtroj nj funksion (mbledhjen

he administrimin e TVSH-s), quk i takon me ligjin pr procedu-t tatimore.

Kjo form nnkupton ndry-him t sistemit aktual dheelegim i autoritetit publik pr saprket tatimeve te privati v nyshim shum element dhe ql-me t sistemit aktual q lidhene rrezikun e keqadministrimit

he keqprdorimit t t dhnave,hveshjen e shtetit nga autoritetiyesor i mbledhjes dhe admin-trimit t t dhnave dhe do tgrej pikpyetje t mdha pr saprket sistemit t ankimeve ndajersimeve tatimore etj, lidhur me

ubjektin q do t jet pal e padi-r nga tatimpaguesit q ankohen

he me marrdhniet detyrimoreoncesionar-shtet-tatimpagues.o ashtu, sht shum e diskutu-hme zgjidhja e propozuar lidhur

Shkresa e financave prkoncesionin e TVSH:Rrezikohet keqprdorimi i t

dhnave, shkelet Kushtetuta

cili do t shpallet n FinTimes. Koncesioni do t jepnj periudh dhjet vjeavestimi i projektit sht 9.5euro ndrsa u b e ditur se

e operimit do t jet 8.2 mlnN 10 vjet llogaritet nj kotale prej 91 milion euro.

me pronsin mbi asetet pas pr-fundimit t koncesionit thuhet nmemon e Ministris s Financavepwr koncesionin ne fjale, t ciln edisponon Monitor.

Grupi i puns n Ministrine Financave ka argumentuar se,koncesioni duhet miratuar me ligj,pasi neni 155 i Kushtetuts krkonq prjashtimi nga taksa, etj, tbhet me ligj.

Shkresa paralajmron q dukeqen se praktika krkon q ky kon-cesion t miratohet me ligj, kjo eve dhe vet shtetin n pozit de-

likate edhe n rastet kur dhnia ekoncesioneve sht miratuar mepraktika t kqija etj.

N prfundim, vlersohet sesistemi i propozuar bie ndesh meparimet themelore t funksionim-it t sistemit aktual dhe me tiparetkryesore ligjore t tij propozonzgjidhje jo t prshtatshme.

Monitor e botoi shkresn neshtator t 2015 kur koncesioni iTVSH ishte ende nj ide dhe q kon-siderohej mjaft utopik nga grupet einteresit (http://www.monitor.al/tvsh-me-koncesion-ja-shkresa-me-argumentet-kunder-te-ardhurat-20-30-milione-euro-ne-vit/).

Qeveria e shpalli zyrtarisht dje

dhnien e administrimit t TVSHme koncesion t forms Part-neritet- Publik Privat. Zv minis-

analiza

Qeveria shqiptare vijon t shfaqdobsi n vlersimin projektevet mdha me investime publike.

Nj analiz mbi kostot dhe prf-itimet sht ndrmarr pr projektet mdha, por rezultatet nuk janpublikuar, konstaton Fondi MonetarNdrkombtar ne nj raport t fundit.

Ligji pr prokurimin publikkrkon q t gjitha projektet e md-ha duhet t kontraktohen nprm-jet tenderit t hapur, por ky nuk kaqen rasti pr dy projekte shum tmdha, nj pjes e rrugs Durrs-

Kuks dhe rruga e re Arbrit janrealizuar prmes ligjeve specifikeduke iu shmangur standardeve ttenderit.

Fondi vren se shpenzimet prinvestime kan qen relativisht tlarta gjat dekads s fundit, dukereflektuar nevojat e zhvillimit infra-

strukturor t vendit. Kjo pavarsishtnga fakti se shpenzimet kapitalekan qen ndjeshm m t ulta seprogramet afatmesme.

Duke br nj krahasim t pro-grameve afatmesme shihet se

shpenzimet kapitale n buxhetvjetore kan qene 30 pr qind mt ulta se programimet tre-vjearpohon raporti i FMN. Ndrsa shihediferenca edhe brenda buxhetit vjtor kur realizimi faktik i shpenzimve kapitale sht rreth 17 pr qinm i ult se plani.

FMN e arsyeton se kjo ndodpr faktin se, shpenzimet kapitajan m t lehta pr tu reduktuar krahasim se zrat e tjer t shpenmeve n rast se t ardhurat nuk kaecur sipas parashikimit.

Qeveria dobsi me projektet e mdha t investimeve, realizimi larg plan

tria e Financave Irena Beqiraj kashpjeguar se koncesioni do t je-pet me gar t hapur dhe ka qel-lim prmirsimin e procedurs sembledhjes s tatimit.

Ajo pohoi se ka nj propozimt pakrkuar nga kompaniaMPOS, por do t hapet tender, i


10/16


ultur

a ISMAIL KADARE

a her q n takimendrkombtare shkrim-tarsh, ku flitej pr terro-rin komunist, ka rn fjalapoett e rinj shqiptar, Vil-oshmin dhe Genc Lekn, ttuar n vern e vitit 1977,endur gjithmon dikush quar fjaln pr sqarim. N tastet, duke krkuar ndjes

gjimin ndoshta gabim, njer-rkuar t dij, nse data etimit ka qen vrtet korriku977, apo ka pasur ndonj

ptim prkthimi.gjigjja i ka ln shtang gjithsit. sht e vrtet se m 1977,

n botn komuniste nuktoheshin m poett, por nri kjo ndodhte. disa kilome-qytetit t vogl t Librazhdit.si i shkuan n plumb, ashtu

nga si ishin, i rrokullisn ne hapur, mbi t ciln, pas

s s balts, nuk vun as gjur-

henj, n mnyr q t mos idot askush.e pikrisht n Shqipri,

17 korrikut 1977, dy poettar, t lidhur me pranga,

n nj rrah t shkret tPrroi i Firarit, Ky sht

u i librit trondits t Sadikme titullin prej balade: Vil-e Genci.sht epilogu i librit tron- Sadik Bejkos me titull

alade: Vilsoni dhe Genci.r, ashtu si memoriali i tyrear pak koh m par, ashtumet q na lan, ashtu si ku-n, i ngre ata nga toka, plot

shkundllim, pr t rrokul-

grop e n balt vrassite bashk me ta, epokn e

komunist n Shqipri.shum koh, Kshilli i Eu-

pas shum pengesash, nxori,und, Rezolutn historike prn e krimeve t komunizmit.tha vendet ish-komunisten prpara krkess pr

min e ndrgjegjes s popu-kaluan npr kt kalvar. Ne gjith vendet e Europs

muniste ndodhen sot tr n kt proces t vshtirShqipria duhej t ishte ne par t tij. Dhe kjo, pr

e thjesht se, ndrsa n ttreguesit e jets Shqipriaendin e fundit, kishte nj ta-, pr turpin e saj, zinte ven-ar: at t krimit shtetror.fat t keq, Shqipria e sot-e zellshme n t keqen q

nuk po tregon asnj ngut

Blloshmi dheLeka, poett evrar nga shteti

pr tu ndar prej saj.Jo vetmkaq. Ka njfar kohe, q hapsiramediatike dhe botimet shqiptare,kan psuar nj prmbytje t pa-par prej pranis gati nostalgjiket regjimit q u prmbys. Kujtime

e dshmi t dyshimta, mashtrimeuluritse, portrete xhelatsh mengjyra t rreme, kureshti roz efalsifikime pa fund, t gjitha ktojan t shkruara nga njerz qhiqen sikur nuk kan par, madjeas kan kuptuar se ndodhte. Ekta bablok kinse naiv, jo vetmq kan ditur gjithka, jo vetmkan ndjekur me admirim xhelattte sheshi i varjes apo pushkatimit,por shpesh ka ndodhur q i kandhn viktims plumbin e fundit,pr t festuar pastaj, si e tregonSadik Bejko n librin e tij fitorenmbi armikun e klass.

Raporti me krimin sht nj nga

raportet themelore t nj popullime ndrgjegjen e vet. Pa pastrimine saj, asnj popull nuk mund tket nj shndet moral normal. Njpjes e madhe e zvetnimit t pa-par q po prjeton Shqipria sot,lidhet me kt roces t mun uar.

Pas librit monumental Rrnopr t tregue, t At Zef Pllumit,libri Vilsoni dhe Genci, sht idyti q po botohet koht e funditn kt rrafsh. N kohn kur dikta-tura e prmbysur prpiqet t ricik-

lohet nprmjet shtypit dhe boti-meve n jetn shqiptare, libra ttill jan si ledhet q do ti presinudhn sulmit t saj. Ndaj kta librae kto ledhe duhet t shtohen e tforcohen gjersa ta vn n gjunjt keqen, gjersa ta detyrojn thesht krrokamn e saj.

2.Libri Vilsoni dhe Genci sht

historia e nj vrasjeje. Nj vrasjemizore e br jo nga ndonjkrimi-nel, nga ndonj psikopat, apovrass n seri, por nga nj shtetq emrtohej Republika PopulloreSocialiste e Shqipris.

Nuk sht nj gabim juridik,nuk jan dy viktima q gabimishtjan arrestuar n vend t dy ttjerve. Ssht rrjedhoj e nj in-trige vetjake, q arrin t oj nshesh t pushkatimit dy t pafa-shm. Ssht aso e n e rsie

doktrinare q pr faje t vogla, jepdnime tepr t rnda. Ssht fal-sifikim dosjeje, as procesi.

sht m mizore se t gjithakto. sht vendim i vetdijshm i

nj shteti, i cili, nj dit t bukur,midis shtetasve t vet, zgjedh dyviktima t radhs, krejtsisht tpafajshm, pr ti br fli, ashtu sitribut primitive dikur.

Dnime t njerzve t pafajshmnga shtete egrshan, historia kanjohur shpesh. Shkaqe t ndryshme;kriza politike, rrezikim i pushtetit,armiqsim ndrkombtar, nevojpr terror, e t tjera si kto, i kanshtyr shtetet q, n mnyr cinike,me vetdije, t mbytin njerz t pa-fajshm. E megjithat ajo q ndo-dhi n Shqipri n ver t vitit 1977,ka qen m mizore se praktikat emsiprme.

Dhe ja sepse: Shteti komunist

shqiptar jo vetm i zgjodhi dy vik-timat qysh n fillim pr ti vrar,por i zgjodhi n at mnyr, qviktimat, dy poett Vilson Bllosh-mi dhe Genc Leka, t plotsonindisa kushte. E para, q jo vetm tishin nga klasa e prmbysur poli-tikisht, por t ishin nga ato familjeq kishin ende autoritet, dhe qprfaqsonin dinjitetin tradicionalshqiptar. Familje t tilla, q qn-dronin midis dyerve t mdhadhe familjeve t zakonshme, pr-bnin nj ind tepr t fuqishmt shoqris shqiptare, ind q ko-munistt nuk e duronin dot. Ishtee leht t rrzoje ca kulla gjysm-

feudale, shpesh t prlyera meshtetin osman, kurse kt ledh tfort, fal t cilit shqiptart kishinmbijetuar n koh t rnda, ishtevshtir ta shprbje.

Kshtu ishin dy familjet, Lektdhe Blloshmt. Ishin oditur her

pas here, ishin mbajtur vazhdmisht nn prgjim, por megjithatn nj mnyr ose nj tjetr, ato nue kishin ulur kokn, ashtu si do tplqente komunistve. Prvijimi

nderit, i burrris s dikurshme, hijes s ders s shquar, ndonsn mnyr t drojtur, ende rrezatohej prej tyre. E kjo gj ishte e mjatueshme q n syt e militantvkomunist, Blloshmt dhe Lekt shiheshin si rrezik pr autoritetie partis. Brashnjart e provincata q pasi kishin marr ca titushterp, si sekretari i Par i Rrethikryetar i Degs s Brendshme, shei Kuadrit t Komitetit Ekzekutiv tQarkut, shef i Bashkimeve Profesionale, sekretari i Par i Rinis, e ttjera si kto, ndiheshin keq prballdo spikame t autoritetit morat t prmbysurve. Ndaj, si hienaprisnin orn e hakmarrjes.

Vilson Blloshmi e Genc Lekaishin m shum se bij nga familjt tilla. N kushtet e reja t komunizmit, n mnyr t ndryshme nga etrit e tyre, ata vazhdonin traditn e dinjitetnjerzor. Ata ishin t kulturuarlexonin libra, msonin gjuh thuaja, prkthenin perla t poezis franceze e evropiane, shkruanin dhe vet vjersha dhe ishttepr e veant, prpiqeshin qn kt Shqipri t thar prej propagands komuniste, t mbanigjall ca rrezatime, ca trille, cmondanitete t nj belle epoque, versioni ballkanik i vitev

30. Kshtu, pr shembull, Vison Blloshmi e kishte br zakoq a sa cusine, kushrirs s tipiktores Lume Blloshmi, q ngBrzeshta e ashpr, tia shkruantletrat frngjisht.

G ith kt mikroklim euro

Ribotohet libri Vilsoni dhe Genci, prgatitur nga Sadik Bejko,

i cili kt her e ka pajisur edhe me roman-biografi. M posht

botojm parathnies e shkruar nga Ismail Kadare, q shoqron librin


11/16


niste, e krijonin n intimitet, prnaqsin e tyre vetjake, pa pro-okuar asknd. Ishte mnyra e tyrer ti br qndres shkrettirs,Sahars socialiste. Ndonse t

drgjegjshm pr gjendjen e tyreolitike, ata nuk hynin n jet mellef dhe urrejtje kundr letrarvetjer, atyre q i kishin dyert e ha-

ura, aq sa mund t hapeshin dy-t n Shqipri. Vilsoni dhe Genci

rpiqeshin t integroheshin, aqa mundeshin, n jetn kulturore.esonin, me sa duket, se doninpo sdonin komunistt, Shqipriao t fillonte t zbutej, dhe prt duhej t prpiqeshin t gjith.ta mendonin se artin e vrtetuk e bnte dot kurr regjimi,daj, sado e vshtir t ishte, do trpiqeshin t merrnin pjes nijimin e tij. N kt kah, ata ishine t vrtet model dhe lajmtar

nj Shqiprie pa mllefe e pa zi.E pr kt, me sa duket, pr

yt e regjimit ishin edhe m tezikshm.

Ata u zgjodhn pr flijiminradhs sepse ishin t till, t

dershm, pohues, t qytetru-, evropianist, luksoz dhe

atyrisht t brisht. Ata ishin tashm, q plqeheshin prej va-ave dhe grave, nj faktor endepahulumtuar ky, q ka luajtur rol fatal n egrsin e goditjes

undr tyre. Duke rrzuar lulendjemve, si thuhej, diktatura

hqiptare, pasi knaqte shefat ert n Tiran, antart e pag-

hendur apo ziliqar t Byrosolitike, iu bnte edhe nj dhu-t militantve t provincs,ij vulgu shqiptar, q ishte aq i

ellshm pr t goditur gjithkafisme q ende kishte mbetur

komunizm, sa kishte en

i zellshm pr t njjtn gj, nkohn e perandoris merhumeosmane. Ky vulg q ende sotstrehohet pas fjals popull,vazhdon t shtrajtoj fytyrn e

Shqipris, dhe do ta bj kt,gjersa t mos vihet n gjunj prejpjess m t shndetshme t saj.

3.Ashtu si dy poett mar-

tir, koha e martirizimit ttyre, nuk ishte zgjedhur rast-sisht. Ajo ishte n logjikn bazmbi t ciln mbshtetej gjithsistemi:riprtritja n mnyr cik-like, ashtu si stint e motit, e ter-rorit dhe e dhuns.

N vitet 70, pas dnimit tshum komploteve t paqena,q uan n burg a n pushkatimshum zyrtar komunist, u shfaq,me sa dukej, dyshimi se mos ky

transferim i lufts s klasave brendaPartis, krijonte iden se ishte har-ruar armikja e prjetshme:e djathtae prmbysur. Parulla famkeqearmiku m i rrezikshm sht aiq harrohet, tregonte m s mirise krimi ishte burimi energjitikkryesor i ksaj diktature. Ndaj aiduhej krkuar gjithmon, me domnyr, dhe n t gjitha rrethanat.

M 1977, Shqipria komu-niste kishte vendosur nj rekordt ri dhune. Ishte pushkatuar nmoshn 74-vjeare Dom Shtje-fn Kurti, klerik katolik, ngaq nkampin e internimit, ku po shtynteditt e pleqris, kishte pagzuar

nj fmij. Formula e pagzimitnjihet si fraza e par e shkruar ngjuhn shqipe. Si e till ajo ka qendyfish e shenjt pr gjith shqip-tart. Ajo msohej nga t gjithnxnsit, n t gjitha kohrat, porasku t nuk mund ti shkonte ndr

mend se do t vinte nj dit, qnga shqiptimi i saj, n nj katundt Lushnjs, n fund t shekullit t20-t, nj frat shqiptar do t rrzo-hej nga plumbat e shtetit shqiptar.

Pushkatimi i Dom Shtjefn Kur-tit, i Vilson Blloshmit, Genc Leks,ashtu si mijra t tjerve prparatyre, tregonte se shteti komunistnuk do ta harronte kurr pren evet t paraplqyer, klasn e prm-bysur. Me kt donte t tregontese mshir sdo t kishte kurr prasknd, por mshir sdo t kishtesidomos, pr t prmbysurit.

N librin e tij, Sadik Bejko s jell,midis shum dshmish, nj rrfimtrondits t nj prej shefave krye-sor t diktaturs.

N nj takim n rreth tngusht, ish-ministri i Brendshm,Kadri Hazbiu me cinizm ka pran-

uar se fshatart e pasur, tregtart,pronart na mbajtn me buk eme veshje gjat lufts son parti-zane. Dhe tani q ne i shpallm tdeklasuar dhe armiq, ata prap pona ndihmojn. I vum nn prangadhe i mbyllm n kampe q, falas,t na thajn knetat, t nxjerrinmineralin e nntoks, t ndrtojnaeroporte, pallate banimi, kanalevaditse I keqtrajtojm, i bur-gosim, i vrasim kot s koti dhe kurt duam. Nga ky tmerr e nga kjollahtari, friksohet n palc gjithpjesa tjetr e popullit dhe na bin-det. Disa prej tyre, me hir, por mshum me pahir, i kemi kthyer nspiun, n bashkpuntort tan.

Kshtu, klasat e prmbysura kanpunuar dhe po punojn pr ne.

Kto radh nuk kan nevojpr koment. Ajo q ngjan e pa-durueshme sht trajtimi i ksajpjese t historis pas prmbysjess komunizmit. Krijohet prshtyp-ja se n tablon e krimit t shkuar,vmendja kryesore prqendrohette dnimi i pjestarve t nomen-klaturs komuniste, por kurrsesite klasa e prmbysur. Lihet tnnkuptohet se krimet e vrtetaskandaloze, t palogjikshme, kanqen ato kundr komunistve,kundr t vetve, kurse t tjert, tprmbysurit, ata ishin gjak i huaj,rrjedhimisht dnimi i tyre, n nj

mnyr se nj tjetr, ishte i logjik-shm, nga q ashtu ishte koha.

Koh ashtu, koh pr krimnuk ka pasur kurr n bot, por kapasur doktrina e njerz vrastarq, pr fat t keq, vrtiten endemidis nesh. Nj armat e tr sa-hanlpirsish prpiqen sot ta ndi-hmojn diktaturn e rrzuar tfsheh tmerret e saj. Kta jan ish-informator t saj, ish-spiun e de-nonciator, q kan zn vend nmekanizmat e pushtetit, t profe-soratit, t diplomacis, t mediavee, natyrisht, t biznesit. Nj pjesjan familjar t atyre q kanvrar e torturuar me duart e tyre,

q kan kryesuar komitete push-katimesh pa gjyq, q kan tmerrnga hapja e arkivave t fshehta ebotimi i dokumenteve.

Nj nga veprimet m t errtat ksaj armate, sht prpjekja

r at uhet transferimi i

krimit. Qllimi sht q npr-mjet oroditjes dhe shprndarjess fajit, t mbetet jasht fajsimit,pjesa m e errt e diktaturs, ajo,duart e s cils kullonin gjak. Kythelb prbhet nga nj mekanizmq ngjante i dyzuar, por q, n tvrtet, ishte nj: truri q e ngjiztedhe duart q e kryenin lemerin.

4.Libri Vilsoni dhe Genci na

zbret n skutn m t errt t ktijatelieu, atje ku mbruhet e keqja.sht prher tharmi i saj fillestar,ideja e lufts s klasave. shtmungesa e mshirs pr t rrzua-rin. sht shkallzimi i egrsis.sht shfrimi shtazarak mbi vikti-mat: hetuesia, torturat, poshtrimi.S fundi, sht kulmorja e s keqes:paraqitja e krimit si nj fest.

Ne e ndjekim hap pas hapi atq ndodh. Parandjenjat e para t fat-keqsis, ret e zeza t dyshimit, ar-restimin e dy poetve, qelit e errta,hetuesit e ligj, torturat. Vilsoni dheGenci, do t paguanin pr gjithka.Do t paguanin dashurin e tyre prartin, pr poezin, pr prkthimetnga Bodleri dhe Remboja, pr el-egancn, finesn, grat q i deshn,letrat e shkruara n frngjisht.

N mbarim t ktij kalvari, tdy djemt martir nuk njihen m.Por ata i pret nj tortur e fundit,gjyqi.

N kohn q po prgatitet sal-la e gjyqit, vendosja e parullaven mure, e megafonve, e cohs

s kuqe mbi tryez, ndodh dikatjetr. Dy nnat e djemve, ajne ndajn pr t arritur gjer n Ti-ran. sht shpresa e fundit prpakz mshir, pr pakz njerzi.sht kodi m i lasht i traditss racs njerzore, krkimi imshirs prej nns. Te rruga qon n lagjen e bllokut ku bano-jn udhheqsit, ato presin meor e me dit t tra nj makin,makinn e nj gruaje. N shu-micn e historis s pushkatime-ve n Shqipri, prsritet e njjtasken: nnat q krkojn mshirnga gruaja m e fuqishme e Shq-ipris. Ato kan nj fije shprese,sepse ende besojn se gruaja q

sht vet nn dika do t kup-toj nga dhembja e nns q duantia vrasin djalin. Por gjer m sot,nuk sht dgjuar asnj rast, qkjo grua t ket ndier mshir prndonj nn. Dhe si shkruan nepilogun e librit, Sadik Bejko, taniq ky libr botohet, kjo grua shtduke shkruar ende kujtimet prburrin e saj, shefin e Shqipriss athershme. E n kto kujtimeshkruhet, ndr t tjera, se pse kaqen e domosdoshme q pr tlulzuar Shqiprin duheshinvrar, patjetr, mijra e mijranjerz, me fjal t tjera, prseduheshin vrar patjetr Vilsoni

dhe Genci.N kohn q t dy nnat, dyzonjat e vjetra e t przitura, Bllosh-mi dhe Leka, po ktheheshin zemr-thyer n Brzhezhd, prgatitjetpr gjyqin ishin n mbarim e sipr.Ishin shkruar arullat r forcimin

e lufts s klasave, dhe pr lavPartis e t shefit t saj, nprIshin vendosur megafont t jepnin entuziazmin e poIshte br gati lista e pranimreja n parti etj., etj.

Shkurt, si rrallkund ngjyqi q do tu merrte jetkrijesave njerzore, po i nnj koncerti festiv.

Kanibalt e dikurshmmblidheshin pr vrasjet e tyuale, nuk kan qen m t ishm

5.Libri Vilsoni dhe Genci

dik Bejkos, nuk sht nj likrkon revansh. Ai krkon nh t par kujtes.

Dufi i revanshit sht dar nga prodhimi i urr

Mirpo pikrisht revanshurrejtja do ta fyenin m s ti kujtimin e dy poetvetir. Ata jetuan pr tjetr gshpresuan n tjetr gj.

Por n qoft se urrejtjafyente kujtimin e tyre, kujmunguar do t ishte edhe mdurueshme. Ajo do ti rrzonpr s dyti, madje m egrsi rrzuan plumbat atje te i Firarit. Ndaj librat si ky, ndmoriali i tyre n vendlindjememoriali i madh pr viktkomunizmit, ai q ende po vjan t domosdoshm e shpr kt vend.

Komunizmi ka rn n

ipri, por jo pluhuri dhe dutij. Vezt e gjarprit jan endeAto vazhdojn t pjellin masdhun psikike e sidomos uAto jan shprndar n pamajta e t djathta, n t vogmdhat. Ato rrin syelt siguruar mbrojtjen historiktaturs s rrzuar. Ato nxitkritik t siprfaqshme, shher n nivel vjershurinashtistsh, pr t hequr vmenga ajo q prbnte thelbin emit: krimin e mirfillt. Provprekni dosjet delikate t tij. Pt krkoni seriozisht dhe jo t lar gojn t fshehtat e nme shtat pal elsa npr

Provoni t flisni pr famFond t Partis, miliona de depozituara n banka tprej regjimit komunist, t cinj nga qeverit postkomnuk guxon ta krkoj. Provot prekni tabu t tilla dhe jugjendeni befas nn breshritsulmi t pandrprer, t pshm, q vazhdon me mustin e disa her me vite. Vgjarprit, pr kt jan prograt prtritin helmin e tij.

E pavarsisht nga kto, ktyre ka kaluar. N rrugtimdrejt prparimit dhe Evropulli shqiptar, bashk me ds

e rnda, do t tregoj, n t par, letrat e tij t fisnikmidis ktyre letrave dy djeBrzeshta, dy poet, dy njekrkuan t bnin art n q krkohej egrsi, do t j

rhershm e t aharruesh


12/16


hndet

Tani shkenctart thon q mund ti pinime nj ndrgjegje m t lehtsuar. Njstudim n Shtetet e Bashkuara t Ameriks

ka zbuluar q pirja e kafes n sasi t md-ha nuk duket q rrit rrezikun e tensionit tlart t gjakut, pavarsisht shqetsimeve tmparshme. Befasuese: Dr. Chen ka zbu-luar q njerzit t cilt pin m shum sepes filxhan kafe n dit nuk kishin mshum gjasa pr t pasur hipertensionse ata q pinin krejt pak. Tensioni i lart igjakut, ose hipertensioni, ka qen i lidhurme smundjet e zemrs, sulmet n tru dheprobabilitetin e nj jete m t shkurtr dhedisa shkenctar kan sugjeruar q kaf-eja mund t shkaktoj kto probleme. Por,sipas raportit n The American Journalof Clinical Nutrition q ka grumbulluart dhnat nga gjasht studime t mher-shme, duke mbuluar 170 000 njerz, kjo

nuk duhet t jet rasti. Rezultatet sugje-rojn q konsumimi i rregullt i kafes i mshum se tre filxhanve kafe n dit nuksht i lidhur me rrezikun e rritur t hip-

ertensionit duke e krahasuar me m pak senj filxhan n dit, tha bashkautori LiweiChen, nga Louisiana State University. Pordr. Chen shtoi q do t duhen m shum t

dhna n mnyr q t nxirret nj konklu-dim m i fort. Studimet kan vrojtuarpjesmarrsit pr t zbuluar sa filxhankafeje pinin ata do dit, prej m pak se nj

e deri m shum se pes, pastaj i kan pr-cjell deri n 33 vjet. Vetm m shum senj n pes eventualisht ka zhvilluar ten-

sionin e lart t gjakut, me mundsin et qenit i diagnostikuar me gjendjen jo mt ndryshme se pr njerzit q thoshin sekan pir m shum se pes filxhan kafen dit dhe ata q pinin fare pak. Un nukmendoj pr kafen si nj faktor t rrezik-shm pr tensionin e lart t gjakut, thaLawrence Krakoff, i cili studion tensionine lart t gjakut n Mount Sinai Medi-cal Center n New York. Por, nse njerzitpin 12 filxhan kafe n dit dhe nuk fle-n, ather supozoj q sht nj shtje erndsishme. Marrdhnia mes pirjes skafes dhe tensionit t gjakut sht e kom-plikuar nga mundsia q nuk funksiononn t njjtn mnyr pr doknd, thadr. Chen. Njerzit me prapavij t ndry-

shme gjenetike mund t reagojn ndryshendaj kafes, tha dr. Chen. Pr disa njerzndoshta sht e sigurt t pin shum kafe,por jo edhe pr disa t tjer

ni duke

ebatuar prlxhanin e dytkafes? Ose

doshta t tretin?

i prdoret si ila tashmrej shekujsh. Tani shkenca

moderne zbulon at qt n Kin dhe npr bot e din q nj koh t gjat:

ht i mir pr ju.RANDALON KANCERINi bardh ndoshta posedonpr luft kundr qelizave

ogjene dhe shum llojeveshme t kancerit, si sht

orrs s trash, prostatsomakut. Flavonoidet, njntioksidantve, zvoglojne qelizave t kancerit dhealojn zhvillimin e qelizaveN disa raste, aji i bardh

ur sukses si edhe ilaet mepor pa efekte ansore.

NSIONIN E ULTGJAKUTdimet tregojn q aji i bardh

prmirsoj funksionimin ee. Ndihmon n uljen e ten- rritur t gjakut. Pasi q ndi-ent e forta dhe t shndet- gjakut, aji i bardh mbronmi shkatrrues i trurit.

Lufton qelizatancerogjene dhe

mbron zemrnprobabilitet m t vogl q do tvdesin pas sulmit n zemr. aji

bardh sht n t vrtet eliksirjashtzakonshm pr zemr.

FORCON ESHTRATStudimet zbulojn q njerz

t cilt kan pir aj rregullishkan pasur dendsi m t madht eshtrave, pr dallim nga ata qnuk kan pir. aji i bardh pashtu mund t ket efekte pozitive tek t smurt nga artriti dhosteoporoza.

KA EFEKT ANTIBAKTERIALDHE ANTIVIRUSALaji i bardh sht vras

natyral i baktereve dhe viruseveAntioksidantt mbrojn trsistemin e imunitetit, duke ofrua

mbrojtje nga nj varg i gjat smundjeve, transmeton Kohanet. Parandalon ftohjen dhgripin, ndrsa mund t lehtsojedhe simptomat e atyre q jan tsmur me HIV.

h rrit nivelin e kolesterolit t mirdhe zvoglon nivelin e t keqit.

MBRON ZEMRNaji i bardh mbron zemrn

dhe tr sistemin e qarkullimitt gjakut. Hulumtuesit po ashtukan zbuluar q njerzit t ciltpin 2 ose m shum filxhanaj n dit kan gati 50 pr qind

NIVELET M T ULTAT KOLESTEROLIT

Katekinet, grupi tjetr i an-tikoksidantve, zvoglojn koles-terolin, ndrsa aji i bardh shtprplot me to. Kolesteroli sht lloji veant i yndyrave t nevojshmepr shndetin. Ekziston kolesterolii mir dhe i keq, ndrsa aji i bard-

aji i bardh ndoshta

posedon forcn pr

luft kundr qelizave

kancerogjene dheshum llojeve t

ndryshme t kancerit

Studimet tregojn

q aji i bardh

mund t prmirsoj

funksionimin e

artereve. Ndihmonn uljen e tensionit t

rritur t gjakut.

aji


13/16


letrsi

i tij Antiprocesioni i botuar nvitin 1997 nga Buzuku, sht njvepr postmoderne, e veant,q merret kryesisht me shtjefilozofike e teologjike. Autori ttrheq me dijen e tij pr fusha tndryshme dhe aq m tepr memnyrn sesi e artikulon at dije

n kt roman. Hermetik pr nganatyra, i shkurtr dhe plot erudi-cion, romani sht i shkruar meshum mjeshtri. Romani nuksht prkthyer n ndonj gjuhtjetr, por ekziston nj prkthim ipabotuar anglisht. E kam rekom-anduar pr adhuruesit kokfortt letrsis. Kurse Xhevdet Bajrajsht poet dhe prkthyes ngaKosova, por q, nga viti 1999 jetonn Meksik. Bajraj sht pady-shim prej poetve m t mir kos-ovar t brezit t mesm. Shkruann shqip dhe n spanjisht. Poezite tij jan prkthyer n disa gjuh,por un besoj jo mjaftueshm.Un kam rekomanduar librin etij, t fundit me poezi Copa imee qiellit q sht botuar tash svoni n Kosov nga Koha, si librdygjuhsh; shqip dhe spanjisht.Bajraj shkruan poezi brilante. Kure lexon, ke ndjesin q ai i ka shk-ruar ato poezi vetm pr ty. Kjolloj afrsie q lexuesi krijon mepoezit e tij vjen ngaq Bajraj shk-ruan me sinqeritet t madh. Poez-it e tij jan si ninulla pr t rritur,q na bjn t mendojm dhe tndrrojm pr mallin, pr lu-let, pr atdheun, pr ndrrat, prluftn, pr vetmin. Dhe pastajmund t biem n gjum t lumturq kemi jetuar edhe nj dit n

kt bot armiqsore.Nga Shqipria keni zgjedhurvetm Visar Zhitin, ishte kjo njshije personale, apo keni konsul-tuar me botime t tjera?

Natyrisht, sht shije personaleor, ku tohet, i kam asur ara-

Shtpive botuese nga egjith Evropa, prve ve-prave t tjera t autorvet huaj, do tu propozohet

dhe prkthimi i tre shqiptarve.The European Society of Authorshoqata e Shkrimtarve Evropia-

) ka prpiluar listn e 30 vepravetrare q do tua shprndaj bot-esve me rekomandimin dhe ar-etimet se prse ato meritojn t

rkthehen. Juria propozuese pr-het nga dhjet autor. Lists shjet autorve q kan zgjedhurga tri vepra q vlersojn se atouhet ti thyejn barrierat gjuh-re, i takon edhe dramaturgu nga

osova, Jeton Neziraj. Drejtori i

endrs kulturore Multimediaa propozuar q nga shqipja nuh t tjera evropiane t prk-ehen veprat Rrugt e ferrit,e autor Visar Zhitin, Antiproce-oni, me autor Musa Ramadanin,he Copa ime e qiellit, e poetithevdet Bajraj.

Si keni rn n kontakt me Theuropean Society of Authors, sinksionon kjo lista e librave t

rzgjedhur?The European Society of Au-

ors fton do vit nga dhjethkrimtar t vendeve t ndryshme

bots, t cilt bjn przgjed-en e librave pr Finnegans list.ta m pas, secili sugjeron nga

e tituj librash, q mund t jenautorve t gjall apo t vdekur.egjithat, parimi i Finnegansst sht se prpiqet ti nxjerr

drit veprat q nuk jan prk-yer sa duhet apo q jan har-ar. Ideja pra sht e thjesht: se-li nga kta dhjet autor zgjedhe tituj nga libraria e tij/saj pri-ate fikision apo jo-fiksion, prozpo poezi. Dhe bashk me ktrzgjedhje, jep edhe nj shpjegimshkurtr se prse kto tre tituj ia

ejn t shtyhen prpara dheu ofrohen pr botim n gjuh tera, botuesve dhe institucioneve

ndryshme kulturore gjithandej

ots. Autort q kan br pro-ozimet pastaj ftohen t flasin prtujt e przgjedhur n panaire dhegjarje t ndryshme q organizo-en gjat vitit n qytete t ndry-hme t Europs. Ata nga ShoqataShkrimtarve Europian vjet m

Tre shqiptar pradhuruesit kokfortt letrsis evropiane

VIOLETA MURATIJeton Neziraj:

Letrsia shqipelngon nga

promovimi

ndrkombtar

kontaktuan dhe m ftuan ti bash-kngjitem ktij komiteti przgjed-hs. Detyra ishte e qart. Un

natyrisht pranova me knaqsi.Sfida e ktij selektimi sht thy-erja e barrierave gjuhsore. Ju jeninga nj njerzit aktiv t kultursn skenn evropiane, n t dyjaant e kufirit. Pse mendoni se bot-uesit evropian po krkojn letrsinga vendet e vogla, q deri djespara jan prfillur?

Q disa vepra letrare t vlefshmengelen n harres ose nuk prkthe-hen sa duhet ndodh edhe n vendete vogla e edhe n ato t mdha.Por para s gjithash, ndodh n ven-det e vogla e t varfra. Ka shumfaktor pr kt harres, por disaprej atyre faktorve jan: mungesa eprkthyesve, mungesa e fondeve t

prkthimit, mungesa e promovimite kshtu me radh. Q ti kthehempyetjes; botuesit europian nukmendoj se ekskluzivisht po krkoj-n letrsi nga vendet e vogla. Atathjesht krkojn letrsi t mir. Porn vendet e varfra, si kto tonat nregjion, sht e pritshme t ndodhq autor cilsor t mos marrinvmendjen e duhur dhe titujt e li-brave t tyre t mos i kalojn kufijtgjuhsor t gjuhs n t ciln janshkruar. Dhe prandaj, iniciativa sikjo e Shoqats Europiane t Au-torve, ose puna q bn TRADU-KI, jan t vlefshme dhe me interes,veanrisht pr hapsirat tona, kuletrsia nuk e ka mbshtetjen dhevmendjen e duhur.

Mbi kritere e keni brprzgjedhjen e tri botimeve?

Nuk ka qen process i kolla-jshm. Dhe, q t jemi t qart, prprzgjedhjen nuk kam qen i kufi-zuar vetm n letrsin shqipe. Porduke qen se letrsia shqipe edheashtu lngon shum nga promov-imi ndrkombtar, jam fokusuarvetm te librat e autorve shqip-tar. Prndryshe, njher kamdashur ta propozoj edhe librin eautorit serb, Dimitrije Tucovi,Serbia dhe Shqipria. N fund,megjithat, u prcaktova pr librate autorve Visar Zhiti, Ramadan

Musliu dhe Xhevdet Bajraj.Musa Ramadani n Kosovkonsiderohet si avangardist. Kashkruar poezi, tregime, romane edrama. sht prkthyer fare pakn gjuh t tjera, kryesisht n

uht e ish Ju osllavis. Romani

q lidhen vetm me personanjohur, pa guxuar me tej. Potu dhe anasjelltas?!

Nuk mendoj se ka venentuziazm. Megjithat, ntjetr po ashtu nuk m duka munges vullneti. N kpekt mendoj se, gjrat qn

shum m mir sesa kanpara disa vitesh, ta zm. NMinistrit e Kulturs shttuar nj kalendar i aktivitetprbashkta kulturore q phet dhe harmonizohet dArtistt dhe grupet artistikejasht ktij kalendari shkmkrijimet e tyre. Ta zm, unvit sjell n Tiran shfaqjet q i realizojm n Prishtinderi m tani pr kto prezaasnjher nuk kam pasur nmbshtetje financiare ngadet publike n Kosov apoipri. Por, kjo nuk m ka nt komunikoj me publikun ran. Pra, ktu nuk qndroproblemi. Problemi kryesora kemi ka t shkmbejmndoshta letrsin, produkulturor si n Shqipri ashtun Kosov sht tepr i varfKosov, ta zm, gjat njmezi prodhohen 20 shfaqjerore. Besoj se kaq, jo m sprodhohen edhe n ShShfaqjet q prodhohen n Pn nuk prezantohen as n tjera t Kosovs, ose prezanfare rrall. E njjta situatsht edhe n Shqipri. Dht flasim pastaj pr kualitktyre shfaqjeve teatrore shum pr t dshiruar. N

n, plot artist t teatrit bq, pr sa i prket teatrit, Tsht qendra e bots. E fasisht, nse do t m pyesnun do t thosha q teatri ran sht gati fundi i botne se, k o sht tem t etr.

sysh kriteret e Finnegans List.Kadare (prndryshe, prej autorvet mi t preferuar) njihet dhe prk-thehet rregullisht. Po ashtu edheKongoli. Por un kam konsideruarse edhe librat e Zhitit meritojn tnjihen dhe lexohen jasht gjeo-grafis shqiptare. E di, se Zhiti

sht prkthyer n disa gjuh, porbesoj jo mjaftueshm dhe jo aq sae meriton. Nga ai, un kam rekom-anduar pr prkthim librin Rrugte ferrit, q sht libri i par mekujtimet e tij nga burgu. Rrugte ferrit sht botuar n Tiran nvitin 2001 nga OMSCA-1. M vonZhiti ka botuar edhe pjesn e dytt kujtimeve nga burgu n librinFerri i ar.

Rrugt e ferrit sht nj rr-fim trondits q shpalos ngjarjet frikshme nga diktatura komu-niste, flet pr personazhe e mo-mente rrnqethse gjat kohs saautori ka qndruar n burg. Librimrekullisht e przien elementinfaktografik, dokumentar, me el-emente artistike. Ky libr, sht njpeizazh i zymt i nj epoke t egrdhune, q si armik kishte njeriun,intelektualin, para s gjithash. Porm bukur e thot autori vet Zhiti,n fillim t librit: roman, me per-sonazhe reale e ngjarje q sdo tdoja t ishin t vrteta, ndrkaqnuk shpika asgj, vetm przg-jodha nga prjetimet. Por, t shk-ruarit e tyre ngjante me nj tjetrburg. Ky libr nuk sht prk-thyer akoma n asnj gjuh tjetr,por do t duhej, patjetr.

sht folur shum pr bash-kimin ton natyror, kultura sht

marr si modeli q mund ta mbr-rij kt definicion m par sedo fush tjetr. Mendoni se kavend pr entuziazm, kur endenuk bashkrendojn librat, teatri,gazetat, muzika, trashgimia...nevazhdo m t transmeto m la me


14/16


port

imshiti

zantohet tealanta: Tani

a Kombtaren

Berat Gjimshiti prezantohet te Atalanta.Mbrojtsi 22-vjecar nis n kt mnyr njkarrier t re n Serin A, por si pr t gjithkuqezinjt, edhe pr t mbi t gjitha ky

sht viti i Europianit. Ashtu si dhe shumfutbollist t t jer t Kombtares ShqiptareGjimshiti nuk ngurroi t deklaroj se nfunksion t saj orientohet edhe zgjedhja e tijprofesionale n karriern me klubin, gjatkonferencs s prezantimit. Krkoja njsfid t re, kisha probleme me Zyrihun dhem skadonte kontrata. U lirova nga dety-rimet me ta dhe pastaj vendosa t pranojaofertn nga Bergamo, pasi ma kshilluansi De Biassi ashtu dhe Tramezzani. Kt vitsht Europiani dhe un krkoja nj kam-pionat m kompetitiv se ai zviceran pr tmerituar grumbullimin me kombtaren.22-vjecari m pas bn nj prezantim mteknik pr tifozt e tij t rinj n Itali. Jamnj mbrojts shum agresiv n fush, por i

qet jasht saj. M plqen shum t avan-coj prpara pr t ndihmuar n goditjet najr n goditjet e kndit apo ato standarte.

Zgjiodha numrin 55 pasi kam pasur gjithmon 5-n por ai ishte i zn. Seria A shtpadyshim nj kampionat ku Gjimshiti dt prballet me kundrshtar shum m t

fort nga ata q i ka rezervuar karriera derm tani n Zvicr, por vet mbrojtsi preme padurim nj sfid mbi t gjitha. Lojtai preferuar pr mua kur isha i vogl ishtZidane, ndrsa tani Ronaldo, pasi sghtshembulli se si arrihen synimet vetm mpun. Ktu n Itali po pres me padurim tprballem me Pogban. Edhe pse mediaitaliane bn t ditur se transferimi i tij tAtalanta sht realizuar pr nj shum tleverdishme si pasoj e kontrats q i skadonte n qershor me Zyrihun, vlera e futbollistit q debutoi me Kombtaren Shqiptare n barazimin pa gola me Danimarknvlera e kartonit t tij sht kuotuar n 1 miion euro nga faqja e specializuar e transfermeve transfermarkt.de.

acio n gjurmt Mavrajt,erisha vazhdon t jet herocio synon nj tjetr go-itje n mbrojtje pas afrim-

t serbit Milan Bisevac.i sportiv, Igli Tare krkonj nj tjetr shqiptar n

n bardhekaltr. Bhet fjalrgim Mavrajn. Aktualisht,o punon pr largimin e ar-asit Santiago Gentiletti dheuk arrihet nj marrveshje pist, ather Lacio nukfroj asnj mbrojts tjetr.ari shqiptar i Klnit mbetetn e Lacio s dhe kt e bn

r faqja e specializuar Lala-monoi.it. Gjithsesi, kjo faqetaktuar agjentin e lojtarit,

Berge i cili ka prgnjesh-nisjen e bisedimeve dukear se nuk ka asnj mundsiojtsi kuqezi t zhvendoseteqytetin italian pasi Klni

shiron ta shes. Mbrojtsibtares Shqiptare u krkuambngulje nga Lacio edhemerkatos s vers s vititur kontrata e tij me Greutherishte drejt fundit. N ath ishte Klni q arriti talojtarin kuqezi t qndron-undelig duke nnshkruar

ntrat deri n vitin 2017.isha - Kur portieri rezultonm i miri n fush, atheruadr e ka t vshtir trgumenta pr t justifikuarmbje, aq m tepr prballusit. Etrit Berisha evitoi qmi i Lazios n Kupn e Ital-skuadra kampione e Seris

e masakruese. Portieri shq-sht vlersuar me nota

male nga mediat italiane,hte protagonsit absolut n

e lazialve duke shman-

gur n t paktn n 4 raste golat sigurt. 27-vjecari sidomos npjesn e dyt u shndrrua n ta-bel qitjeje nga sulmuesit juventi-n, fal nj mbrojtjeje katastro-

fike t Lazios. Edhe n rastin egolit q vendosi takimin, Berishanuk pati asnj mundsi pr tmos lejuar prekjen e rrjets. KurLazio humbi trsisht ekulibratn fush, u mbajt n loj pikr-isht nga portieri shqiptar, q mepritjet e tij nuk lejoi q rezultatit ishte m i thell. N rivnien efundit t lojs, dha pshtypjen qnuk mund t rezistonte m dhe sepo priste me padurim t kthehejn dhomat e zhveshjes. N asnj

Portieri shqiptar sht

vlersuar me nota maksimale

nga mediat italiane, pasi

ishte protagonsit absolut

n radht e lazialve, duke

shmangur n t paktn n 4

raste gola t sigurt

Azdren Llulla ku i jep fund aventurs me skuadrn rumune GazMetan, pjes e s cils ishte q nga vera e vitit 2012. Lajmin e jepvet 27-vjecari me an t nj postitmi n adresn e tij n Facebookn gjuhn rumune. Futbollisti i lindur n Istog falenderon t gjithtifozt, klubin dhe t gjith ata me t cilt ka punuar q nga 2012-tate Gaz Metan. Ai uron skuadrn q t kthehet sa m par n elitn

e futbollit rumun si dhe shkruan se do t mbetetgjithmon tifoz i ktij ekipi. Llullaku nuk jepdetaje pr destinacionin e tij t ri, por msohetse ai ka disa oferta brenda dhe jasht Rumanis.Zgjidhja e kontrats me Gaz Metanin, q luan nLign e Dyt t futbollit rumun, i jep mundsifutbollistit shqiptar t nnshkruaj sa m shpejtme nj skuadr t re. Sulmuesi shqiptar gjat

eksperiencn me Gaz Metanin ka mundur t re-alizoj 16 gola n 85 ndeshje t kampionatit. Azdren Lllullaku shtndr futbollistt e shumt q jan pajisur me pasaport shqiptaregjat epoks De Biassi, por pavarsisht se sht grumbulluar ndisa raste me kombtaren, nuk sht prfshir n planet e trajneritn eliminatoret e europianit.

Valdrin Rashica do t jet prforcimi i radhs i Sknderbeut nkt merkato dimrore. Futbollisti kosovar prej 6 janarit ka qen nSpanj nn urdhrat e Mirel Joss dhe me sa duket e ka bindur trajnerin e kampionve t Shqipris t jap ok pr t firmosur me tPalt kan rn dakord edhe pr termat financiar dhe tashm kmbetur vetm hedhja e t zezs mbi t bardh. Ish-lojtari i Llamko

Kosovs, n 6 muajt e kaluar ka qenpjes e Ekenas n Finland, skuadme t ciln ka realizuar 3 gola n17 ndeshje. Arritjen e marrveshjeme Sknderbeun e ka konfirmuamenaxheri i lojtarit Afrim Bytyqi, cili e mundsoi kt transfert. Asiguroi se klienti i tij ka arritur mar

rveshje me Sknderbeun, klub tcilin e falenderoi pr hapsirat qpo i jep talenteve t futbollit kos

ovar. Gjat viteve t fundit n skuadrn korcar kan luajtur shumfutbollist nga Kosova, ku vecohen Bernard Berisha, Leonit AbazLiridon Latifi dhe Bajram Jashanica.

largimi merkato

Llullaku largohet nga Gaz Metani Sknderbeu merr edhe Valdrin Rashicn

moment nuk e humbi prqendri-min, duke pritur cdo top q i vinteprball. Pr kt arsye meritonvlersimin si futbollisti m i miri ndeshjes s Kups. Titullari iports s kombtares shqiptareme paraqitjen e tij tregoi se sht

shum m tepr se nj rezerv Marchettit. Portieri italian munta marr me qetsi periudhn riaftsimit, sepse Berisha sht nform t shklqyer. Nj ngushlllim ky pr Lazion, q dshtoi nobjektivin kryesor sezonal.


15/16


sport

Guardiola: Nukjam n presionte Bayern Mynih

Real Madrid klubi m pasur pr vitin 2015

Juventus kualif ikohet ngjysmfinalen e Kups s Italis

Sikurse ndo

Documents

FRD 22 Janar.pdf