Е – ПЛАЌАЊА

Доц.Д-р. Зоран Стрезовски

Што е Е‐плаќање

• Електронската трговија е процес на купување, продавање, пренос или размена на производи, услуги или информации преку компјутерски мрежи, вклучувајќи го и Интернетот.

• Главни инструменти кои се користат се:- електронски картички за плаќање

(кредитни, дебитни, задолжувачки)- виртуелни кредитни карти- Е-новчаници (или Е-торби)- Smart cards картички- електронски кеш.  

• Она што е карактеристично за овие методи на Е-плаќања е можноста да извршат трансфер на плаќања од лице или група на друго лице или група преку мрежа без интеракција лице во лице.

• Без разлика кој од овие методи на Е- плаќање се користи, пет страни може да бидат инволвирани:

• 1. Потрошувач/плаќач/купувач. Страната која го врши Е-плаќањето во размената на стоки и услуги.

• 2. Трговец/наплаќач/продавач. Страната која го прима Е-плаќањето во размената на стоки и услуги.

• 3. Издавач. Банка или небанкарски институции кои издаваат инструмент на Е-плаќање употребен за вршење на набавка.

• 4. Регулатор. Вообичаено владина агенција чии регулативи ги контролираат процесите на Е-плаќање.

•

Карактеристики на Е-плаќање

• Според количина на плаќање – има 3 вида: Picopayments (еден цент до едно евро), Micropayments,(едно евро до десет евра) и Macropayments;

• Според времето – се делат на :Prepaid, Pay now, Pay later;

• Според технолошкиот концепт(Credit cards, Software, Prepaid cards )

• Според анонимноста.

КРЕДИТНИ КАРТИЧКИ

1. Кредитни картички со Secure Sockets Layer ‐употребата на кредитни картички преку Secure Sockets Layer (SSL)‐кодирани врска се етаблира како средство за‐наплата. Протоколот SSL е достапна во повеќето пребарувачи и обезбедува кодирани врската помеѓу клиентот (интернет пребарувач на купувачи) и сервер (давателот). Предности:kредитни картички веќе е во употреба со децении присутен тргување. Кредитни картички се достапни и прифатени во целиот свет. kредитни картички се едноставни во однос на спроведувањето и не е потребна посебен софтвер. Онлајн плаќање едноставно вклучува внесување на бројот на кредитната картичка заедно со името на картичката сопственикот во форма. Кредитни картички обично се погодни за купувачот.  

2. Pay pal  ‐ е кредитнo  ориентиран систем на плаќање.Toa e плаќање помеѓу две физички лица. Потребна е регистрација која ве носи од страна на страна.

‐ тоа е ефикасно средство за да се заштити против злоупотреба на кредитни картички. 

‐ Новорегистрирани корисник влегува во  кредитната картичка на информации на тој што треба да се плати, 

3. Безбедна електронска трансакција (СЕТ)‐ Е најсигурен начин со два потписа каде 

банката потврдува дека тоа е сметката на купувачот,

‐ СЕТ трансакцијата:

1. Купувачот ги испраќа своите кодирани и дигитално потпишани информации за исплата заедно со цел да се на продавачот.2. Продавачот (или неговиот СЕТ сервер), исто така, ја потпишува информации за исплата и поминува  до неговиот банка.3. Податоците од СЕТ плаќање серверот е декодира таму, и дигиталнипотпис се проверува. Ако податоците се точни, банка на купувачот се прашани за потврда.4. Ако банката на купувачот одговара потврдно, плаќањето може да се изврши.5. Приемот е испратен на продавачот како потврда.6. Може да ја испорача производот на клиентот.

Средства врз основа на процедури

• Кај овие плаќања одредена количина на средства се депонирани претходно и со тие средства може да се исплати фактурата

• Видови на средства се:a) CASH – се користи за мали плаќања и се 

нудат во форма на смарткард во Швајцарија за мали плаќања,

b) Geldkarte  ‐ се користи во Германија, до 200 евра издадени од Банка, потребно е читач на картичката,

Иновативни e – payment решениа 

• Се интересни но се уште не се прифатени од пазарот,

А) eCASH ‐ e монета‐базиран систем кој комбинира предностите на пари со оние на електронско плаќање трансакции. Секој корисник поседува електронска чанта. "Електронски пари" се депонираат во оваа чанта. Кога корисникот направи исплата, монети од една чанта биле префрлени во друга чанта.

Б) Милисент – базиран на електронските купони и е систем на собирање како жетоните во казино,

В) PayWord и MicroMint ‐ Постапката PayWord е врз основа на пресметка на виртуелни пари и бара асиметричен пар на клучеви аMicroMint постапка за случаи каде асиметрични парови на клучеви нема да се користи од страна на клиентите,

Г) Плаќања по случаен избор – за клиентите наменета лотарија билети секоја со познати шанси за победа.Ова би значело дека само една трансакција ќе се бара од страна на сите корисници.

Решенија за плаќање врз основа веб‐сајтови

А) Firstgate Click & Buy – купувачот и провајдерот мора да се регистрираат, По посетата на веб‐сајт, на корисникот е префрлен на Firstgate Кликни & Buy сервер и мора да се идентификувате и да платите за да ја отворите и користите базата на порталот,

Б) Allopass – е плаќање преку телефонска сметка,

Компарација на е –payment  решениja