№ 10 (11873)

8-уми мартисоли 2013

ЊАФТАНОМА АЗ 20-УМИ ИЮЛИ СОЛИ 1932-ЮМ НАШР МЕШАВАД

НАШРИЯИ ВАЗОРАТИ МАОРИФИ ЇУМІУРИИ ТОЇИКИСТОН www.omuzgor-news.tj

Беіин фарди їаіон омўзгор аст,Аз ў сарсабзу хуррам рўзгор аст.

6 ДАР ИН ШУМОРА:

РИСОЛАТ ДАР ЖУРНАЛИСТИКАБУЗУРГ АСТ, АММО…

сањ. 5

МОДАРСАОДАТБАХШИ ЗИНДАГИСТ

сањ. 6

сањ. 12Моро мадори дилњост модар,Дунё, ки гўйї, дунёст модар.

Пеши њазорон тундар наларзад,Чун кўњ њар љо барљост модар.

Гарчанд хорї бисёр дидаст,Сарсахт њамчун хорост модар.

Чашмаш ба роњи фарзанд чор аст,Умре сари рањ рањпост модар.

Мегуфт мавље бо шўру шавќе:"Дарё чї љўї, дарёст модар".

Гањвора бишнав, мегуфт тифле:Дуррем агар мо, дорост модар!

Гарчи ба тан мо аз ў људоем,Пайванд бо љон бо мост модар.

Сирољиддини ШАРОФИДДИН

САФОИ РЎЗГОРИ МОСТ МОДАР!

"КОМПЕТЕНЦИЯ""САЛОЊИЯТ" АСТ, АММО...

сањ. 15ЊИНДШИНОС

№10 8-уми марти соли 2013НАВГОНЇ

Сафири Љумњурии халќииХитой дар Љумњурии Тољикис-тон Фан Сянжун мужда дод, кидар мувофиќа бо њукумат ваВазорати маорифи Хитой им-сол 30 квота аз рўйи ихтисос

барои шањрвандони Тољикис-тон људо шуд.

-То ин муддат шањрвандонбарои забономўзї ва коромўзїдар риштањои бакалавр, аспи-рантура ва курсњои тайёрї фи-ристода мешуданд. Акнун, киаз рўйи ихтисоси муайян фи-ристода мешаванд, бояд дармадди аввал истеъдод, дониш,забондонї ва хоњиши худи иш-тирокдорон ба эътибор гириф-та шавад,-ќайд намуд сафир.

Бояд гуфт, ки дар доираисозишномањои њамкорї дарсоњаи маориф миёни Љумњу-рии Тољикистон ва Љумњуриихалќии Хитой дар соли 2011-2012 дар курсњои яксолаи так-мили ихтисос ва бозомўзї 85

4ЊАМКОРЇ

ХИТОЙ БОЗ 30 КВОТАЉУДО КАРД

Њафтаи сипаришуда дар Вазорати маориф вохўриивазири маориф Нуриддин Саидов бо сафири Љумњуриихалќии Хитой дар Љумњурии Тољикистон Фан Сянжундоир гардид. Дар нишаст мубодилаи афкор суратгирифта, љонибњо вобаста ба масоили њамкорињоидуљониба дар соњаи маориф мулоњизаронї намуданд.

нафар ва дар риштаи бака-лавр 5 нафар ба тањсил фи-ристода шуда буданд . Дарсоли тањсили 2013-2014 бо-шад, аз љониби Љумњурии ха-лќии Хитой 92 квота (5 љой

барои тањсилоти 4-сола-бака-лавр, 18 љой барои аспиран-тура ва коромўзии 1-сола, 60љой барои курсњои яксолаикоромўзї ва такмили ихтисос,9 љой тибќи квотањои људона-мудаи Созмони ЊамкорињоиШанхай) барои тањсил дар му-ассисањои тањсилоти олииЉумњурии халќии Хитой људогардида буд. Тибќи иттилоибахши рушди барномањои тањ-силоти байналмилалии Вазо-рати маориф аз соли 2008 тоимрўз дар ин кишвар 285 на-фар шањрванди ЉТ тибќи кво-та тањсил менамянд.

Э.ХУШБАХТ,"Омўзгор"

6 МЕДАЛИДОВТАЛАБОНИ

ТОЉИКБори аввал иштироки шо-

гирдони мо дар конференсиява озмуни лоињањои илмї азфанни математика ба номиУ.Жолдосбеков аз 28 февралто 2 марти соли љорї сурат ги-рифт. Дар он шаш нафар азлитсейњои Президентї- Амир-љон Ахмедов, Умедљон Худой-додов (Чкалов), ФаридунДўстов, Њољибои Дилшод (Ду-шанбе) ва литсейи Темур Со-биров, Мисринамо Хўљаназа-рова, Њанзала Юнусов, АкбарЯтимов, Азиз Азизов (Вањдат)ширкат варзиданд.

Тавре директори Марказиљумњуриявии кор бо мактабба-чагони шоиста Шокирљон Га-доев изњор кард, чунин ишти-рок барои ин бачањо, воќеан,таассуротбахш буд.

-Бале, агарчи шогирдонимо соњиби љойи сеюм ва ме-дали биринљї гардиданд, иш-тирок барои онњо хеле хотир-мон буд, - гуфт ў. - Зеро ќис-мати зиёди онњо бори аввалба чунин озмунњо роњ ёфтабуданд. Аз ин рў, барои мо њамфаъолияти мактаббачагон азтаълимгоњњои дењот ифтихораст.

С.ФАЗЛ

4ПИРЎЗЇИДРОРПУЛИИ РАИСИ ВИЛОЯТБАРОИ ДОНИШЉЎЁНИ ФАЪОЛ

4ИЌДОМ

Бо маќсади њавасмандкунї, да-стгирии моддиву маънавии дониш-љўёну аспирантони фаъоли муасси-сањои тањсилоти олї ва миёнаи кас-бии вилоят идрорпулии Раиси ви-лояти Суѓд барои соли хониши2012-2013 бо маблаѓи 86 њазор со-монї таъсис дода мешавад. Гиран-дагони стипендия тариќи озмун ин-тихоб карда мешаванд ва дар он до-нишљўёни курсњои 2, 3, 4, ки аз фа-нњои таълимї 75 дарсад бањои аълодошта, дар корњои љамъиятї ё та-дќиќоти илмї фаъолона иштирокменамоянд, пешнињод мегарданд.

Барои донишљўёни муасси-сањои тањсилоти олї 64 адад ва ба-рои донишљўёни миёнаи касбї 18адад идрорпулї таъсис дода шуда,дар бар гирифта, барои аспирантон18 стипендия муайян карда шуда-аст: 8-то стипендия барои аспиран-тони Донишгоњи давлатии Хуљанд,4-то стипендия барои аспиранто-

ни Донишгоњи давлатии њуќуќ, биз-нес ва сиёсати Тољикистон, 4-то ба-рои аспирантони Донишкадаи иќти-сод ва савдои Донишгоњи давлатиитиљорати Тољикистон, 2-то барои ас-пирантони Донишкадаи политехни-кии Донишгоњи техникии Тољикистонмуќаррар шудааст.

Тибќи низомномаи стипендияиРаиси вилояти Суѓд интихоби дов-талабон дар асоси озмун ба роњмонда мешавад. Марњилаи аввалиозмун дар муассисањои тањсилотиолї ва миёнаи касбї сурат гириф-та, на камтар аз ду довталаб ба ко-миссияи муќаррар намудани идрор-пулї пешнињод мегарданд. Дар оз-мун сатњи дониши сиёсї, њуќуќї, та-хассусї, иштирок дар корњои љамъ-иятї, натиљаи корњои илмию эљодї,дониши забонњои хориљии довтала-бон санљида мешавад.

Нўъмон РАЉАБЗОД,Омўзгор

МУБОРИЗА БОПАДИДАЊОИ НОМАТЛУБ

Дар мактаби тањсилоти миёнаи умумии №6 шањри Хуљанд ба маќса-ди амалї намудани Ќонуни Љумњурии Тољикистон "Дар бораи масъулия-ти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд" вохўрии падару мода-рон, омўзгорон ва хонандагони синфњои болої бо намояндагони маќо-моти њифзи њуќуќ, шўрои уламо оид ба пешгирии њодисањои номатлуб,аз ќабили экстремизм ва терроризм баргузор гардид. Раиси Шўрои ула-мои вилояти Суѓд Њољї Њусайн Мўсозода, кормандони ШКД-и шањриХуљанд, майёри милиса Ѓуломљон Мелиев, лейтенанти милиса Абдуња-физ Мирљумъаев ва намояндаи шуъбаи маорифи шањр З. Икромов оидба падидањои номатлуб, масъулияти волидайн ва тарбияи насли наврасфикру андешањояшонрор баён доштанд.

Сурайё ЗИЁБОЕВА,љонишини директор оид ба тарбияи мактаби №6

Дар Донишкадаи иќтисод васавдои ДДТТ вохўрии устодону до-нишљўён бо намояндаи шуъбаипешгирии њуќуќвайронкунї байниноболиѓон ва љавонони шањри Ху-љанд, капитани милиса ЌодироваМаќсуда Абдуњакимовна ва сардо-ри ШВКД Љумњурии Тољикистон даршањри Хуљанд, полковники милисаШ.Ањмадов баргузор гардид. Муо-вини директор оид ба тарбия варушди љавонон дотсент Гулчењра

Ањророва чорабиниро ифтитоњ на-муда, риштаи суханро ба намоян-дагони њифзи њуќуќ дод. Баромад-кунандагон дар бораи љинояткорииноболиѓону наврасон, гаравишиљавонон ба њизбу њаракатњои ѓай-риќонунї, терроризму экстремизмандешаронї карда, аз донишљўёндаъват ба амал оварданд, ки њељ гоњзиракию њушёрии сиёсиро аз дастнадода, фирефтаи афкору андешаидигарон нагарданд.

Сипас, донишљўён ба кормандо-ни маќомоти њифзи њуќуќ саволњодода, љавобњои муфассал гириф-танд. Муовини директори донишка-да Аюбљон Юсуфов баргузории чу-нин мулоќотњоро дар тарбияии маъ-навии љавонон муассир арзёбїкард. Вохўрї дар фазои озод вањамдигарфањмї гузашт.

Нўъмон Раљабзода,"Омўзгор"

МУЛОЌОТ БО КОРМАНДОНИ ЊИФЗИ ЊУЌУЌ

Дар ин росто, њафтаи гузаш-та китобе бо номи "Наврўзнома"(Дафтари якум. Дувоздањ рисо-лаи наврўзї) бо тасњењ, муќадди-ма ва таълиќоти ЊабибуллоњИсмоилї ба ибтикору тасмимиПажўњишгоњи фарњанги форсї-тољикии Сафорати ЉМЭ дар То-љикистон ба нашр расида, даст-раси хонандагон гардид.

Китоб дувоздањ маќолаи бар-гузидаву маънирезро оид ба пањ-луњои гуногуни љашни Наврўз дарбар мегирад, ки аз љониби китоб-хонаи миллии Эрон, китобхонаиДонишгоњи Тењрон ва Институтизабону адабиёт, шарќшиносї ваосори хаттии Академияи илмњоиТољикистон интихобу пешнињодшудаанд. Яъне, "Наврўзнома"-рояк навъ зодаи њамкории Сафо-рати ЉИЭ ва институти мазкуриАИТ метавон муаррифї кард.

Сафири ЉИЭ дар ТољикистонАлиасѓари Шеърдўст дар нахус-тнавиштаи ин китоб овардааст:"Аз аъёди бостонии Эрон дуљашн - Сада ва Наврўз солиёнисол пас аз вуруди Ислом ба на-љди Эрон пойдор ва барќарор бу-

4ЊАДЯ БА ЉАШН

дааст. Бино ба олами динї ваиљтимої, пас аз чанде одобу ру-сум барои љашни Сада дар миё-ни мардум камранг шуд, аммоНаврўз њамчунон босалобат ваустувор боќї монд. Наврўз дарканори соири боварњои аќвомиэронї саршор аз самбулњо ва на-модњост, ки дар фаросўи он таъ-рихи андешаи як миллат намоёнаст".

Бо мутолиаи маќолањои "На-врўзнома" пеши назари хонандашукўњу шањомат, ѓановат, нафо-сат ва зебоиву таровати куњанљ-ашни халќњои ориёї - Наврўзбештар ва рўшантар аён мегар-дад. Ин китоби муњтавоманд иф-тихорафзои мост нисбат ба На-врўзи оламафрўз ва воќеан њам,сабзбарги рўњафзову шодибах-шест ба ифтихори боз як Наврўзифархундапай дар кишвари мањ-буби мо.

А.МУРОДЇ,"Омўзгор"

БАРГИ САБЗИ НАВРЎЗЇЊамасола ба ифтихориљашни Наврўз СафоратиЉумњурии исломии Эрон дарТољикистон дар радифитадбирњои дигар чандкитоби тозаро ба нашрмерасонад. Сафоратхонасоли равон низ чопи бозчанд китоби нави наврўзироба наќша гирифтааст.

САВГАНДИ ХОНАНДАГОНДар литсейи №2-и шањри Кўлоб бахшида ба 13-солагиисолгарди таъсисёбии Созмони талабагии муассисањоитаълимии ба номи Исмоили Сомонии ЉумњурииТољикистон љамъомади тантанавї баргузор гашт.

Њамоиш бо гузориш (рапорт)-и сардорони дастањои созмониталабагї оѓоз ёфт. Зарина Ќурбонова, роњбари Созмони талаба-гии литсей дар бораи таърихи таъсисёбии Созмони талабагии баноми Исмоили Сомонї маълумоти мухтасар дод. Сипас хонанда-гони литсей Дилором Олимова, Фарзонаи Фарњод ва ТумановАмирњамза дар васфи модару ватан шеъру сурудњоро ќироат на-муданд. Хонандагони синфњои ибтидої дар вазъияти тантанавїсавганд ёд карданд ва ба аъзогии созмони талабагии "Ахтарон"ќабул карда шуданд.

Шариф АБДУЛЊАМИД, "Омўзгор"

ДОНИШВАРИУМЕДБАХШ

Чунин ном дорад озмуне,ки бо ташаббуси раёсатимаорифи вилояти Хатлонбарои толибилмони зинаиаввали тањсилот дармакотиби миёна эълонгардидааст.

- Даври аввали озмун даргурўњи шањру навоњии минтаќаиЌўрѓонтеппаи вилоятамон баохир расид, - мегўяд мушовирираёсати маорифи вилоят Са-фармањмад Алимардонов. -Зикр намудан ба маврид аст, кичорабинии мазкур дар љумњурїнахустин буда, ояндаи он басоумедбахш мебошад. Зеро хо-нандагони синфњои ибтидоии 1-4 ба шартњо ва тарзи баргузо-рии чунин озмунњо барваќттарошно гардида, барои дар чора-бинињои оянда ба даст оварда-ни муваффаќиятњои назаррасњамаљониба омодагї мебинанд.

Тавре мавсуф зикр намуд,маќсади асосии озмун дарёф-ти соњибистеъдодњои наврас,нобиѓањо дар соњаи маорифмебошад. Барои ба даст овар-дани холи баландтарин, яъне150 хол, ба се шарти асосї -имло, кори хаттї ва саволно-маи тестї љавобњои мусбат(аъло) додан лозим аст.

Љумъабек ЭЊСОНОВ, "Омўзгор"

4ОЗМУН

Даври ибтидоииозмунњои "Муаллимисол" ва "Мураббии сол"-и Тољикистон дармактабњои њудудиљамоатњои ба номи ЉўраРањмонов, ТурсунТўйчиев, мактабњоиминтаќаиЌаратоѓ,љамоатњоиСешанбе ва Работ шудагузаштанд.

То ин ваќт муддаиёни 42мактаб иштирок карданд.Ња-мон тавр, ки мудири кабине-ти методии назди шуъбаи ма-орифи шањр Ѓуфрон Бобоевљараёни озмунро шарњ дод,сол ба сол сифат ва на -тиљањои чунин озмунњо бењ-

тар шуда, сафи довталабон азњисоби омўзгорону мураббиё-ни љавон меафзояд. Сарваро-ни муассисањои тањсилотиумумї, томактабї ва раисоникумитаи иттифоќи касабаи му-ассисањои таълимї вазифа-дор карда шудаанд, ки озму-нњои "Муаллими сол" ва "Му-раббии сол"-и Тољикистонродар сатњи баланд гузаронидаякнафарї ѓолибро муайян на-муда, барои иштирок дар дав-ри минтаќавї шароити мусо-ид фароњам овардаанд. Оз-мун дар муассисањои таъли-мии дигар љамоату шањракњоидома дорад. Даври шањрииозмуни "Муаллими соли Тољи-кистон" рўзи 6 апрел дар лит-сейи Президентии шањри Тур-сунзода баргузор мешавад.

С.ИСКАНДАРОВ,"Омўзгор"

САФИ ДОВТАЛАБОН МЕАФЗОЯД

№10 8-уми марти соли 2013НАЗОРАТ

4САНЉИШ

Дар он натиљаи санљиши гур-ўњи кории Вазорати маориф оидба вазъи таълиму тарбия дармуассисањои таълимии ноњияиЊисор мавриди баррасї ќарордода шуд. Тибќи маълумот, дарноњияи мазкур мактабњои №№1,2,4, 9, 10, 11, 7, 34, 40, 58, 59,89, 15, 29, 86, 28, 52, 17, 77, 8,63, 13, 51, 22, 62, 69, 47, 41, 6,48, 93, 14, 76, 106, 136, 44, 66,45, 81, 20, 99 мавриди санљишќарор гирифтаанд.

Аз маълумоти санљишгаронбармеояд , ањли маорифиноњияи Њисор бо маќсади таъ-мин ва иљрои ќарорњои Њукума-ти Љумњурии Тољикистон оид бабарномањои давлатї ва ЌонуниЉумњурии Тољикистон "Дар бо-раи масъулияти падару модардар таълиму тарбияи фарзанд"корњои муайянеро ба анљом ра-сонидаанд. Натиљаи корњо дарљаласањои шўрои шуъбаи мао-риф ва шўрои педагогии муас-сисањои таълимї то андозаемавриди баррасї ва тањлилу ху-лосабарорињо ќарор дода шуда-анд. Дар баробари муваффаќи-ятњо дар фаъолияти муасси-сањои таълимї як ќатор камбу-дию норасоињо ошкор гарди-данд, ки ислоњи онњо ногузир ватаќозои замон мебошад. Азљумла, фаъолияти ќисме азмактабњо мувофиќи Низомно-маи намунавии муассисањоитањсилоти умумии ЉумњурииТољикистон, Консепсияи мил-лии тањсилоти Љумњурии То-љикистон, Консепсияи миллиитарбия дар Љумњурии Тољики-стон ва дигар санадњои меъё-рию њуќуќии соња пурра роњан-дозї нагардидаанд. Сифатитањияи наќшањои кории солона,иљрои барномаю наќшањои таъ-лимї, фаъолияти методї, си-фати таълиму тадрис, монито-ринги сифати дониши хонанда-гон, омодагии омўзгорон ба дар-сњо, таљњизонидани кабинетњоитаълимї бо воситањои аёниютехникї ва истифодаи босама-ри онњо, тањияи љадвали дарсњодар аксари муассисањои санљи-дашуда ниёз ба мушаххасгар-донї ва мувофиќгардонї ба та-лаботи замони муосиру шаклуусулњои босифати инноватсио-нии таълим доранд. Ќисме азомўзгорон меъёри муайнгарди-даи бањогузориро риоя накарда,ба дониши хаттию шифоњии хо-нандагон аз воќеият дур бањо-гузорї менамоянд. Мушоњидањобаёнгари он аст, ки дар баъзеаз муассисањои таълимїтањияи љадвали дарсї ба ман-фиати омўзгорон нигаронидашуда, таќсимоти нодурустисарбории хонандагон дар даво-ми њафта тавассути љобаљогузо-рии дарсњои њаррўза, мављуди-яти соатњои холии љадвалњоитањияшуда, ба инобат нагириф-тани дарсњои мураккаб ва љойдодани онњо дар љадвал дар якрўз (алгебра, физика, химия, за-

бони русию англисї), аз лињозимураккабии њифзи мазмуну муњ-тавои онњо ва баръакс, љой до-дани дарсњои нисбатан сабукдар рўзи дигар (санъати тас-вирї, тарбияи љисмонї, таърих),љобаљогузории нодурусти теъдо-ди соатњо дар давоми њафта(дар баъзе рўзњои њафта 3 ва

дар баъзе 6-соатї) ба назар ме-расанд. Омўзгорон аз усулњоимуосири таълим, асбобњои аёнїва тестњо самаранок истифоданамебаранд. Кабинетњои фаннїташкил карда шуда бошанд њам,фаъолияти онњо ба талабот пур-ра љавобгў нест. Аз ин рў дониш,мањорат ва малакаи хонандагондар сатњи зарурї набуда, бамеъёрњои стандарти давлатиитањсилот ва барномањои таъ-лимї љавобгў нест. Дар аксаримактабњо роњбарони иттињодияиметодї наќшаи фаъолият до-ранд, вале ба дарсњои омўзго-рон хеле кам ворид мешаванд.Тањлилњояшон босифат ва та-конбахш набуда, ќарорњоиќабулкардаашон сатњиянд ва бафаъолияти омўзгорони љавонмусоидат карда наметавонанд.

Муасиссањои таълимииноњия то андозае бо кадрњо таъ-мин гаштаанд, вале то њанўздар баъзе аз мактабњо муалли-мони ѓайриихтисос ба тадрисифанњои асосї машѓуланд.

Њуљљатгузорї ва вазъи даф-тардорї (журналњо) -и синфїдар баъзе аз мактабњои ноњияба талабот мувофиќ набуда,бањои рўзномаи хонандагон бобањои дафтари синф гузошта-шуда мувофиќат намекунад.Дар рўзномањои хонандагонбањо хеле кам гузошта шуда,бањои "2" умуман дида намеша-вад. Ин гувоњї аз он медињад,ки аз тарафи маъмурият ва во-лидайни хонандагон масъулиятњис карда намешавад. Дар чу-нин њолат чї гуна метавон азмањорати омўзгор ва сифатидониши шогирдон сухан кард,дар њолате, ки ба пањлуњоиилмї, методї, тарбиявии фаъ-олияти омўзгорон тавсияњоимушаххас аз љониби маъмури-ят дода намешавад? Чунинвазъ ќариб дар њамаи макоти-би санљидашуда ба мушоњидамерасад.

Мушкилоти самаранок исти-фода бурдани компютерњо, таъ-мин бо кадрњои соњибихтисос,пайвастшавї бо шабакаи Интер-нет њанўз ба пуррагї дар муас-сисањои таълимии ноњия њаллихудро наёфтаанд. Бо сабаби но-расоии барќ ва таъмин нашуда-ни генераторњо компютерњо маќ-саднок истифода намешаванд.

Доир ба фанњои таълимї

мањфилњои эљодию виктори-нањо фаъолияти доимї надош-та, дар ќисме аз муассисањоитаълимї китобњои дарсии забо-ни тољикї, русї, англисї, таърихва њуќуќ намерасанд. Ин боисгаштааст, ки љањонбинию дони-ши хонандагон аз фанњои таъ-лимї дар сатњи паст ќарор до-рад.

Ќонуни Љумњурии Тољикистон"Дар бораи масъулияти падару

модар дар таълиму тарбияи фар-занд" дар муассисањои таълимїба таври бояду шояд амалї на-мегардад. Њарчанд ки аз љонибимаъмурият фармоиш ва наќша-чорабинињо тањия шуда, комис-сияњои корї таъсис додаанд,вале корњои мушаххасе дар инсамт ба сомон расонида нашуда-аст.

Дастуруламали либосњоитавсиявии хонандагон дар акса-ри муассисањои таълимї риоянамешавад. Ќисми зиёди хонан-дагон ба мактаб бе сару либоситавсияшуда њозир мешаванд.

Дар ноњия мактаби дар њола-ти садамавї ќарордошта ошкоргардида (мактаби №36), як ќисмимактабњо ба сохтмони синфхо-нањои иловагї ва толорњои вар-зишї ниёз доранд.

Муовини аввали вазири мао-риф Ф. Рањимов дар суханрониихеш аз сиёсати давлатї дарсоњаи маориф ва дастгирињоибевоситаи Президенти ЉумњурииТољикистон Эмомалї Рањмон баин соњаи афзалиятнок иброзиандеша кард.

Модоме ки ояндаи давлатимо аз тарбияи насли наврас ваљавонон вобаста аст, пас, мо кор-мандони соња масъул њастем оидба баланд бардоштани донишимуњассилин ва таъмини сифатитањсилот дар муассисањои таъ-лимї њамаи тадбирњоро анде-шем. Асре, ки мо дар он ќарордорем, асри љањонишавист. Та-нњо он давлатњое дар равандраќобат карда метавонанд, кинасли он бо донишњои муосирмусаллањ мебошанд, -таъкид на-муд Ф. Рањимов.

Њамчунин, муовини авваливазир бори дигар вазъи таълимутарбия дар муассисањои таъли-мии ноњияи Њисорро њамаљонибатањлилу баррасї намуда, оид баислоњи камбудињо ба масъулинисоња дастуру супоришњои мушах-хас дода, муњлати иљро муайяннамуд. Рољеъ ба пешнињоди якќатор директорони муассисањоитаълимии ноњия оид ба пешбур-ди фаъолияти мактабњо љаво-бњои мушаххас дода шуд.

Дар анљоми љаласа, њамчу-нин, раиси ноњияи Њисор У. Саб-зов суханронї намуд.

Ноилшо НУРАЛИЕВ,"Омўзгор"

ТАЪЛИМУ ТАРБИЯДАР ЊИСОР БЕЊБУДЇМЕХОЊАД!

Дар маљлисгоњи мактабираќами 59-и ноњияи Њисортањти раёсати муовиниаввали вазири маориф Ф.Рањимов љаласаи корииВазорати маорифиЉумњурии Тољикистон боиштироки раиси ноњияиЊисор У. Сабзов,кормандони шуъбаимаорифи ноњия,директорони муассисањоитаълимї, раисони љамоатидењот баргузор гардид.

Озмуни номии мазкур баэњтирому гиромидошти хотираиОдамушшуаро, устод Абўабдул-лоњи Рўдакї ва арбобони илмитољик - Бобољон Ѓафуров, СолењРаљабов, Пўлод Бобољонов, Ка-молиддин Бойматов доир гар-дид. Яъне, озмуни номї аз фа-нњои забону адабиёти тољик, таъ-рих, асосњои давлат ва њуќуќ,физикаю математика пешнињодгардида, макони баргузории оз-мун мактаби раќами 4 (сарваримактаб А. Рањмонов) буд.

Дар озмуни мазкур 138 на-фар мактабиён аз тамоми љумњ-урї ширкат варзиданд.

Тибќи ќазовати љонишинивазири маорифи љумњурї, раисикумитаи тадорукот Тољинисо

Мањмадова, афзалияти ташкилибаргузории озмуни мазкур, пешаз њама, аз он иборат аст, ки онберун аз маркази љумњурї гузу-ронида шуд.

Иншо ва умуман, шаклњоихаттии озмун, албатта, дар ба-робари донишу саводнокии хо-нанда, инчунин, сифати хотирава сатњи тафаккури онњоро низнишон медињад. Мо даъво надо-рем, ки дониши хонандагони дарозмун ширкатварзида дар яксатњ аст, вале гуфтан мумкинаст, ки шаклњои гуногуни озму-нњои фаннї љунбиши фикрии хо-нандагонро ба вуљуд овардааст.Фаразан, дар озмуни мазкур ин-шое сазовори бањои ѓайриќано-атбахш набуд. Аз ин рў, озмунимазкур њатто барои хонандаго-не, ки омодагии камтар дида бу-данду љой гирифта натавонис-танд, беањамият нест. Ба ќавлиМавлоно Љалолуддини Балхї:"Кўшиши бењуда бењ аз хуфтагї".

Ё худ Њазрати Ѓазолї дар"Кимиёи саодат" ќазовате дорад,

ки: "Дили бача замини навкорамаст ва он чи мо кишт кардем,њамон месабзад". Њадаф аз фар-мудаи фавќуззикр таълим ва тар-бияи инсон аст.

Як љињати боз њам хотирмонва нињоят пурарзиши дигари оз-муни мазкур дар он буд, ки вохў-рии хонандагону устодони онњобо иштироки љонишини авваливазири маорифи Љумњурии Тољи-кистон Ф.Рањимов бо адибонишинохтаи љумњурї - Нависандаихалќии Тољикистон А. Самадов,шоирони халќии ТољикистонЊаќназар Ѓойиб ва Камол На-срулло иттифоќ афтод.

Чунин ба мушоњида мерасид,ки вохўрии мазкур барои хонан-дагон ба њолати шахсе монанд

буд, ки пас аз азоби ташнагиитоќатфарсо гўё бар лаби чашмаимусаффое расидаасту табъи дилшодоб шудааст.

Љойи аввал насиби мактаби-ёни вилояти Хатлон, љойи дуюмнасиби вилояти Суѓд ва љойисеюм насиби мактабиёни шањриДушанбе гардид.

Мо чанд тан аз њайати дова-рону мушоњидон барои чуниниќдоми Вазорати маорифи љум-њурї ва фаъолияти хуби комис-сияи тадорукоти он дар љодаиташкил намудану дар сатњи ба-ланд гузаронидани кори озмунимазкур изњори миннатдорї наму-да, дар фаъолияти серсоњаашонбарору комёбињо таманно меку-нем.

М.СОЛЕЊОВ, номзадиилми филология, дотсент,Ќ. Бозоров,номзади илми

таърих, дотсент,А. МИРЗОЕВ - номзади

илми физикаю математика,дотсент

Н. ШИРИНОВ - аспирант

Тибќи дастури вазири маорифи љумњурї, профессорН.Саидов рўзњои 14-15-уми феврал дар шањри Кўлобивилояти Хатлон олимпиадаи фаннии мактабиёнбаргузор гардид. Аз унвони ин чорабинии илмї, ки"Олимпиадаи номї" номгузорї шуда буд, пайдост, кичорабинии илмї - санљиши мазкур таљдиди назаршуда, шакли нави баргузории он тарњрезї гардидааст,ки хеле ва хеле писандида аст.

4МИННАТДОРЇ

ДОНИШ ТАЛАБУБУЗУРГЇ ОМЎЗ…

САВГАНДИ ХОНАНДАГОНДар литсейи №2-и шањри Кўлоб бахшида ба 13-солагии со-

лгарди таъсисёбии Созмони талабагии муассисањои таълимии баноми Исмоили Сомонии Љумњурии Тољикистон љамъомади танта-навї баргузор гашт.

Њамоиш бо гузориш (рапорт)-и сардорони дастањои созмониталабагї оѓоз ёфт. Зарина Ќурбонова, роњбари Созмони талаба-гии литсей дар бораи таърихи таъсисёбии Созмони талабагии баноми Исмоили Сомонї маълумоти мухтасар дод. Сипас хонанда-гони литсей Дилором Олимова, Фарзонаи Фарњод ва Туманов Ами-рњамза васфи модару ватан шеъру сурудњоро ќироат намуданд.Хонандагони синфњои ибтидої дар вазъияти тантанавї савгандёд карданд ва ба аъзогии созмони талабагии "Ахтарон" ќабул кардашуданд.

Шариф АБДУЛЊАМИД,"Омўзгор"

№10 8-уми марти соли 2013

4ЧЕЊРА

РАНГОРАНГ

Охир, 36 сол боз ў бо фарзан-дони мардум сари кор дорад.Тавассути рафтору гуфтору кир-дори некаш ба эњтироми њамде-њагон низ (њамагон) ноил гашта-аст. Бењуда нагуфтаанд, ки:

Касе, к-ў боварии халќроарзанда мегардад,

Ба њар кас дўстрў, њархонаро зебанда мегардад.Мактаби раќами 16-и ноњияи

Фархор яке аз мактабњои шуњра-тёри ноњия мањсуб меёбад. Бачунин поя расидани ин мактаб бамењнати софдилона ва саъю та-лошњои шабонарўзии устодонеба мисли Рўзигул ва шавњарашБобохон алоќамандии зич дорад.Дастпарварони ин мактаб имрў-зњо дар тамоми гўшаю канориљумњурї кору фаъолият доранд.Муаллима нисбат ба худ ва шо-гирдон хеле серталаб аст, њаме-ша аз болои худ кор мекунад,меомўзад. Рўзигул Сайфиддино-ва шогирдони худро дар рўњияибаланди ватандўстию мењанпа-растї, инсондўстию ахлоќи њами-да тарбия мекунад. Барои ба-ланд бардоштани савияи донишионњо роњњои гуногуни таълимутарбия, аз ќабили истифода бур-дан аз аёният, саволу љавоб, бай-тбарак ва ѓайрањоро ба кор ме-барад. Ў ба шогирдон бо забонишеър панд мегўяд ва онњоро ба-рои њар чї бештар аз худ карда-ни шеърњои тарбиявї дар суњба-тњои хоса талќин мекунад.

-Ман њамчун муаллимаи фа-нњои забон ва адабиёт, пеш азњама, мехоњам шогирдонам боо-

доб бошанд,- мегўяд Рўзигул.- Азин рў, аввал ба одоби онњо, баъдба донишашон бањо медињам.Бењуда нагуфтаанд, ки "олимшудан осон-одам шудан душ-вор". Кўшиш мекунам, шогирдо-нам хушахлоќ, хушсухан ва хуш-муомила бошанд. Аз одаме, кидилозор аст, њама безор аст. Чу-нин одам дар љомеа мавќеи худ-ро ёфта наметавонад. Мо, омўз-горон, бояд љавононро муносибба талаботи љомеа тарбия намо-ем.

Р.Сайфиддинова хонандаидоимии рўзномаи "Омўзгор"буда, аз њайати эљодии он бисёрминнатдор аст.

-Ба воситаи рўзномаи "Омўз-гор" мо аз дастурњои методивутаълимї ва таљрибаи судмандиомўзгорони пешќадами љумњурїмеомўзем ва вобаста ба шарои-ти мактабамон дар корњоямонэљодкорона истифода мебарем,- мегўяд ў.

Рўзигул зиндагии ширини хок-сорона дорад. Оилаи намунавие,ки Рўзигул бо Бобохон ташкилкардаанд, шоистаи тањсин ваэњтироми умум гаштааст. Њискарда мешавад, ки ин љуфти му-носиб якдигарро басо хуб омўх-таву пурра кардаанд. Дар таљри-баи рўзгори чанд дањсола ба ба-рору нобаробарињо, пастиву ба-ландињо рў ба рў омада, чандинкасонро соњибкасбу соњибмаълу-мот карда тавонистаанд.

ГулчењраМУЊАММАДИЕВА

ЗЕБАНДАИ ЊАР ХОНАРўзигул Сайфиддинова занест табиатан њалиму мењрубон,хоксору хушрафтору озодакор, гармрўю нексиришт. Ўромиёни кормандони маорифи халќи ноњияи Фархор њамамешиносанд ва њурмату эњтиром мекунанд: агар бархењамчун устоди фарзанд, бахши дигар ба њайси шогирдэњтиром кунанд, бархи дигар њамчун њамкор ўро мепазиранд.

Аёният: Шиору плакатњобахшида ба модар ва бањор,диск дар ситоиши Зан -Модар,сурудњо дар васфи модар...

Парвина: - Модар! Бо зикриин вожа пеши чашм на танњосимои зане, ки моро ба дунёињастї овардааст, балки оламепур аз мењру муњаббат љилвагармешавад.

Далер: - Модар латифта-рин гули бўстон ва боѓбонињаёти мо , фарзандон , аст .Мењри ў ба фарзанд фаротараз њама муњаббатњо ва садо-ќати ќалби беназираш болотараз њама садоќатњост.

Бинозам њиммати волоимодар,

Ба ќурбони ќади болоимодар.

Гулнора: -Оре, азизони дилудида, имрўз мо, њамагон барои онљамъ омадаем шахсеро васфнамоем, ки бо он њама бузурги-аш Худованд бињиштро дар зерипои ў бунёд карда.

Насим: - Гармии оѓўши модарбехатартарин паноњгоњ, бўяшдилнавозтарин насимест, ки зи-

4ОМЎЗИШ

ЧАШМАИ МЕЊРУ МУЊАББАТ

Маќсади дарс-ташаккулитањкими тарбияи маънавї,эстетикї ва сифатњоиахлоќии хонандагон. њиссињурмат ва эњтиром баВатан-модар, ќадр карданва пос доштани зањмативолидон…

мистонро ба бањор мубаддалмегардонад.

Рамзи ишќи љовидонїмодар аст,

Кимиёи зиндагонї модараст,

Эњсон: - Модар! Олам аз туибтидо меёбад. Зиндагї бо туоѓоз мешавад. Ту саропо орзуї,оламе пур аз мењру муњаббатњастї. Эй ганљи бузурги зиндагї,ту саропо хираду китоби зинда-гие бањри мо, фарзандон, њастї.Донишманде барњаќ гуфтааст:"Модар мадраса ва мактабест, киояндасозони дирўзу имрўз вафардои Ватану миллатро тарбия

мекунад".Идома аз омўзгор: - Оре, чї

хушбахт аст модар, ваќте ки фар-зандро кордону хоксор, оќилубоодоб мебинад. Модар аз аќлузаковат, хушрафторию хушгуф-тории фарзандаш шод мешава-ду меболад. Модар њамеша дарорзуи он аст, ки порањои љонаш -фарзандонаш гирди як дастар-хон љамъ оянду хотири модарроорому осудагї бахшанд.

Модар шабњоро дар сари

ЛАЊЗАЕ ЧАНД АЗ ДАРСИ ТАРБИЯВЇ ДАР СИНФИ 2гањвораи фарзанд сањар меку-над, тамоми умрро дар орзуихушбахтии фарзанд ба сар ме-барад, аммо дар баробари инњама бедорхобиву мењнатњо,подоше ба љуз саодати фарзанднамехоњад.

Осмони софу беѓубор, хобибароњати кўдакон, оромию ти-нљии хонадон орзуи њар яки мо-дар аст. Модарон мехоњанд, кидоимо дар љањон сулњу амонї,осмон софу беѓубор бошад.

Т.ЊАЛИМОВА,омўзгори гимназияи

"Душанбе"

-Муаллима, чї шуд, ки омў-згориро пешаи њамешагї ва бо-ифтихори худ интихоб кардед?

-Њангоми дар мактаби раќа-ми 11-и ноњияамон хондан муал-лимаи нахустинам дар синфњоиибтидої Зумрад Пиракова буд.Оташаки мењру муњаббат ба кас-би омўзгориро дар дили кўчакиман, мањз њамин муаллимаафрўхт. Баъди ба мактаби њози-разамон, ки њоло кор карда ис-тодаам ба хондан омаданам (онваќт дар синфи њаштум мехон-дам), муаллима Назокат Алиевамуттакои ман шуд.Ин ду омўзгордар њаёт ва фаъолияти омўзго-риам идеали мананд.

Мењри касби омўзгорї мароба даргоњи Омўзишгоњи омўзго-рии ноњияи Њисор бурд.Фаъоли-яти омўзгориам аз мактаби ра-ќами 35-и дењаи Лолагї оѓоз шуд.

-Муаллима, сирри муваф-

4ТАЊСИЛОТИ ИБТИДОЇ

фаќияти Шумо дар чист?-Бо хонандагон мисли фар-

зандони худам муносибат меку-нам.Чунки мардум ба ман, бафаъолияти касбиам бовар меку-нанд ва ин мояи ифтихори манаст. Ман ба муоширати байнињамдигарии хонандагон, рафтордар мактаб, оила ва дар љамъи-ят, тарзи либоспўшї, тозаю озо-да нигоњ доштани либос, ашёихониш, муносибат бо калонсо-лон, чи дар хона ва чи дар љойњоиљамъиятї љиддї ањамият меди-њам. Дар њоле, ки муассисањоитањсилоти томактабї дар кишва-рамон фоизи хеле ками кўдакон-ро фаро мегиранд,он вазифаимушкил бар дўши мо омўзгоронизинаи ибтидоии тањсил бор ме-

шавад.Мо њам мураббї њастемуњам омўзгор.

- Шумо роњбари иттињо-дияи методии синфњои ибти-дої њам њастед. Мегуфтед, кибарои омўзгори асил буданкадом омилњо њатмист?

-Ба касби худ содиќ будан якеаз он омилњост. Дили кўдаконроба даст оварда тавонистан низяке аз нишонањои омўзгори бои-стеъдод аст.Дар мактаби мо1047 нафар хонанда тањсил ме-кунанд ва16 синфи ибтидої до-рем. Тањти сарварии бонуи хуш-муомила ва роњбари кордонамонМайсара Умарова он масъулия-теро, ки давлат бар дўши мо гу-зошта аст, љиддї эњсос мекунем.Махсусан, масъулияти мо, омўз-горони синфњои ибтидої, дармактаб бештар аст.Чунки бунёдидониши шогирдонро мо мегузо-рем ва кўшиш мекунем, ки он ус-тувор бошад.

-Муаллима, суњбати мо дарарафаи Рўзи модарон сурат ме-гирад, шояд аз мо, рўзномани-горон, хостањое дошта бошед?

-Таманнои шахсан ман њаминаст, ки њафтанома ба инъикосифаъолияти омўзгорони синфњоиибтидої бештар рў оварад.

МусоњибС.ИСКАНДАРОВ,

"Омўзгор"

АВВАЛ ТАРБИЯ, БАЪД ТАЪЛИМСуњбати мо бо муаллимаисинфњои ибтидоии мактаби№4-и ноњияи ЊисорБ.Абдуллоева атрофирисолати омўзгоронисинфњои ибтидої ва сањмиин зинаи тањсилот дарояндаи хонандагон суратгирифт.

Мавлуда Назриева 13 соласт дар идораи њафтаномаи"Омўзгор" ба њайси фаррош кормекунад. Дар ин муддат чандиннафар (аз роњбарият то кор-мандон ) иваз шуданд, вале ўиваз нашуд. Мавлуда бо мењ-натдўстї ва самимияташ дардилњо љо гирифтааст. Аслан,сабабгори ба ин шуѓл пайвас-тани ў саломатиаш шуда буд.Чун саломатиаш бад шуд, мак-табро ба итмом расонида ната-вонист, ањли оила хеле талошкарданд барои барќарор карда-ни сињатиаш. Оќибат бо масли-њати онњо ба кор баромад. Ба-рои онњо муњим маош не, бал-ки муњитро дигар кардан ва ху-шњол шудани ў буд. Њамин таврњам шуд.

Хоњараш Фирўзабону, кор-манди Пажўњишгоњи рушди ма-

ориф, ўро ба кор љалб кард. АпаиСаодат дар ин идора ба ў мењру-бон буд. Тадриљан ба кор одаткард. Рўзе корманди њафтаномаи"Омўзгор" апаи Ойхоним Љаббо-рова ўро барои кор ба идора даъ-ват намуд. Дар ин љо Мавлудадилбастагии бештар ба кор пай-до кард.

-Дар чанд соле, ки дар ин љофаъолият дорам, њис мекунам,ки мењрам ба ин корхона ва кор-мандонаш зиёдтар аст, - мегўядМавлуда.

Дар оѓози вуруди бањори фар-хундапай ва Рўзи модар матбу-от њам ид дорад. Мавлуда њам боањли узви матбуот пайвастааст.Аз ин рў, месазад, ки ўро низ баифтихори ин идњо муборакбодбигўем.

С.ФАЗЛ

4МАВЌЕЪ

МАЊБУБИ "ОМЎЗГОР"Њар сањар пеш аз њама бакор меояд. Бо оромї ватамкини хос пайи корашмешавад, яке мебинї, кикабинетњои кориро поккорїмекунад, лањзае дигарњавличаи назди идорарољорўб мезанад. Њељ гоњедар иљрои ягон кор,новобаста аз он ки ба ўтааллуќ дорад ё не, "не"намегўяд, оромияш, воќеан,табиист. Ана, њамин хелдухтар аст Мавлудаи мо.

Дар тўли 12-моњи соли 2012 дар шањри Роѓун 19нафар ноболиѓон даст љиноят даст заданд, ки нис-бати соли 2011 8 љиноят зиёд мебошад. Тавре сар-дори бахши кор бо ноболиѓон ва љавонони шањриРоѓун буда лейтенанти калони милитсия ЌурбоновРаљабалї Ќосимбоевич иброз намуд, яке аз саба-бњои даст ба љиноят задани ноболиѓону љавонон боайби падару модарон ба амал меояд. Гарчандеќонуни Љумњурии Тољикистон дар бораи "Масъулия-ти падару модар дар таълиму тарбияи фарзанд"ќабул шуда бошад, њам падару модарон ба амалїшудани муњтавои ќонун риоя намекунанд.

Дар њар нуќтаю муњтавои ќонун омадаст: падарумодар вазифадоранд, ки фарзандонро дар руњияихудогоњї, эњтироми миллию умумибашарї, дўстиюрафоќат, эњтироми калонсолон, ватандорию ва-тандўстї, дониши хубу аъло, ахлоќи њамидаи инсонї,љањонбинї тарбия намоянд. Аз ин лињоз падару мо-дар вазифадоранд, ки њар нуќтаю муњтавои ќонунимазкурро дар фаъолияти худ ќарор дињанд.

Аз 22-љинояти содир кардаи ноболиѓон хонанда-гони мактабњои тањсилоти миёнаи умумї буда, дастба дўздию авбошї заданд.

Як љиноят аз тарафи ноболиѓон ба амал омадаба саломатии љисмонї зарар ворид кардаст, аз 21љинояти содир кардаи ноболиѓон дўздї буда онњоаз мактаби тањсилоти миёнаи умумии раќами 92 14,нафар аз мактаби 19-и дењаи Чормаѓ 1-нафар, азмактаби раќами 4, 3-нафар даст ба љиноят заданд.

Аз љиноятњои содиршуда, як љиноят бо моддаи141, 2 љиноят бо моддаи 170,21 љиноят бо моддаи212 ва 74 љиноят бо моддањои 165, 155 кодекси љино-ятї ба ќайд гирифта шуданд.

Бахши кор бо ноболиѓон ва љавонони шуъбаиВазорати корњои дохилии шањри Роѓун барои пеш-гирии љинояти ноболиѓону љавонон тамоми чорањо-ро меандешанд, ки дар њудуди шањр ноболиѓонуљавонон даст ба љиноят назананд.

Њокими САФАР

4ЊУШДОР

НОБОЛИЃОНИ ЉИНОЯТКОР

№10 8-уми марти соли 2013

411-УМИ МАРТ - РЎЗИ МАТБУОТИ ТОЉИК /////// 11-УМИ МАРТ - РЎЗИ МАТБУОТИ ТОЉИК

МАТБУОТ

Дар муќаддимаЊамасола 11-уми март (таъри-

хи нашри аввалин нашрияи тољи-кии Осиёи Миёна "Бухорои ша-риф" (1912)) Рўзи матбуоти тољиктаљлил мешавад. Пазируфтани инрўз ба сифати матбуоти тољик за-минаи ќавии мантиќї дорад. Агар,аз як љониб, аввалин нашрияи то-љикї ба нашр расида бошад, азљониби дигар, ин нашрия дар за-моне, ки халќи тољик ва фарњангуадаби он дар гирдоби пантуркизмѓарќ мешуд, буруз кард.

Яъне, рисолати аслии матбуотё радиову телевизион (њамчунин,Интернет) бояд тањаввулу таѓиротба вуљуд овардан дар афкори мар-дум бошад, то мардум љањонрошиносанд ва љањоншиносиашонвасеъ гардад. Дар ин масъала, ра-сонањои хабарии мо кори хубероанљом медињанд, яке дигареро пур-ра мекунад ва дар ин замина, азњодисаву навгонињо барои мушта-рии худ матолиб пешкаш мекунанд.Аз нигоњи дигар, ба афкори мардумсари кор гирифтан, афкори мар-думро ташаккул ва ё тањаввул до-дан кори муш-кил аст. Ваќтесухан аз бобирисолати журна-листикаи тољикмеравад, боядќайд намуд, кидар даврањои гу-ногун вобастаба шароиту им-кониятњои гуно-гун масъалањоедар наздирўзноманигоро-ни мо меистанд,ки иљрои онњом а с ъ у л и я т иљиддиро талаб мекунад. Имрўз дарљомеаи навини мо рисолати рўзно-манигорон аз он иборат аст, ки ба-рои вањдати миллии мо, шукуфоиикишвар ва пешравии миллат сањ-ми сазовор дошта бошанд.

Давлат, матбуот вадемократия

Ба меъёрњои љомеаи демок-ратї љавобгў будан ё набуданифаъолияти матбуотро вобаста барушди њар кишвар муайян меку-нанд. Бубинем, ки имрўз матбуо-ти мо оё љавобгўи ин талабот аст?Ба андешаи устоди факултетижурналистикаи ДМТ ЌироншоњШарифзода, барои он ки матбуотба меъёрњои як љомеаи демократїмувофиќ рушд кунад, масъулиятиљонибњо (давлат ва матбуот) дарназди љомеа лозим аст.

-Матбуот дар хидмати љомеааст, аз ин нуќтаи назар, масъулия-ти давлат, пеш аз њама, бо фаро-њам овардани асосњои њуќуќиифаъолияти матбуот дар Тољикис-тон назаррас аст, -изњор намудЌ.Шарифзода. - Як силсила ќонунва санадњои меъёрие, ки бароифаъолияти озодии матбуот имко-ни њуќуќї фароњам меоранд, дарТољикистон муњайё гаштаанд.Яъне, аз нуќтаи назари ба вуљудовардани заминањои њуќуќии фаъ-олияти матбуоти демократї давлатдар назди матбуот рисолаташро баљо овардааст. Вале њанўз дар инсамт корњо зиёданд. Баъзе журна-листони мо аз сабаби надониста-ни ќонунњо ба хатої роњ медињанд.

Нигоњи "манфї"…Сол аз сол дар амали рўзно-

манигории тољик муносибатикасбї ташаккул меёбад. Аз љумла,љавононе, ки ба фаъолияти жур-налистї даст мезананд, то андо-зае малакањои касбиро аз худ ме-кунанд. Вале пўшида нест, ки ба-рои аз худ кардани малакањоикасбї манбаъњои гуногун низ ву-људ доранд, ки онњо метавонандэшонро бо роњњои гуногун, ба му-носибати мухталиф ва ба арзу

шеваи гуногун ифода намуданињаёти рўзмарра бурда расонад. Азин љост, ки эрод гирифтан ба жур-налистон дар њар љомеа ба чашммерасад ва гўиё бархе ба он ни-гоњи "манфї" дошта бошанд. Про-фессор Мурод Муродов вобастаба андешаи матрањшуда иброзмедорад, ки рўзноманигорониљавони имрўз то андозае ба тар-бия ниёз доранд. Аммо аз љињатибаёнияи фаврият, такя ба факт,боњашамат нишон додани моњия-ти воќеа гўё пешдастї доранд.

- Мутаассифона, рўзноманиго-рон, бахусус, рўзноманигорониљавон хале саросема њастанд ваба иштибоњу хатоињои зиёде роњмедињанд. Баъзан шарњу тав-зењњое, ки нисбат ба воќеаи рўзменависанд, чандон мантиќи ќавї,љанбаи собитсозанда надорад, ус-луби баён ва муносибаташон базабон хуб нест.

Воќеан, матбуоти тољик аз дав-раи пайдоиш то имрўз барои руш-ди забони тољикї хизматњои арзан-да кардааст. Бесабаб набуд, ки ус-тод Айнї забони њар ќавмро рўзно-маи ў номида буданд. Забони мат-

буоти тољик аз давраи пайдоишашмавриди тањќиќ ва омўзиши забон-шиносї ќарор гирифтааст, яъне,њамеша дар бораи забони матбу-от муњаќќиќон навиштаанду гуфта-анд, ки чунин тарзи ифода дурустаст ё ѓалат. Аммо њамоно ихтило-фи назару бањси мутахассисонидома дорад.

"Бозори раќобат"Муассисањои олии кишвар

марказњои омодасозии кадрњоижурналистї мањсуб меёбанд. Дармасъалаи раќобат дар бозорикадрї њељ кадоме аз ин муассисањоаз њамдигар монданї надоранд,њарчанд зарфияти илмиву таъли-мии њамаи ихтисосу шуъба ва фа-култетњои журналистика дар яксатњ нест. Дар бораи заминаи мод-диву техникї њољати сухан нест.Аммо њамеша ба назар мерасад,ки њамагон њангоми эрод гирифтанангушти ишоратро ба Донишгоњимиллї равона мекунанд, ки гўё та-моми журналистонро ДМТ омодакарда истодаасту дониши хатмкар-дањояшон ба талабот љавобгўнест.

Мењрафрўз Неъмонзода, сар-муњаррири њафтаномаи "Зан вамард" бар он андеша аст, ки ба-рои донишљўи имрўза волидон та-моми шароити зисту зиндагиро му-њайё месозанд, аммо бо сабабњоиномаълум, аниќтараш, шавќи хон-дан надоштан онњо панљ солињаёти тиллоии њаёташонро бењу-да гузаронида, пас аз гирифтанидиплом намедонанд, чї кор ку-нанд.

- Дар нашрия кор мекунам, би-сёр мебинаму мушоњида мекунам,ки донишљў ё хатмкардаи факул-тети журналистика вориди коргоњшуда, пас аз суњбат ва гирифтанияк супорише, ки хеле одист, дигарбарнамегардад. Ё ваќте таљриба-омўзї меоянд, пул пешнињод ме-кунанду ба идора омаданро не.Шояд онњо ба пул дода бањо ги-рифтан, пул дода хондан ва пулдода ваќт гузарондан одат кардабошанд? Њол он ки мо ба донишљ-

ўён ё хатмкардањои факултетижурналистика одитарин чизњоромефањмонему мехоњем онњородастгирї кунем. Аммо онњо, бо са-баби ба худ боварї надоштан, на-метавонанд фаъолият бикунанд,-мегўяд М.Неъмонзода.-Имрўзмушкилии мо низ нарасидани кадраст, аммо… Ку хатмкардае, ки на-тарсида бипурсад ва дилпуронакор оѓоз кунад? Дуруст аст, ки њас-танд нафароне, ки воќеан њам, ваќ-ташонро бењуда сарф накарда, но-зукињои касби рўзноманигориро азхуд карда, ба њама мушкилињо тобоварда, мехоњанд кор кунанд,аммо хеле каманд чунин нафарон.

Ба андешаи декани факултетижурналистикаи ДМТ Ќањњори Расу-лиён, то кадом андоза мутахассисшудани кадрњои онњо аз худи до-нишљўён вобастагии бештар до-рад.

-Агар дар мисоли телевизионсухан кунем, гуфтан мумкин аст, киќаблан факултет студияи таълимиителевизионї надошт ва њангоме кидонишљўёнро барои таљрибаомўзїба телевизионњо мефиристодем,ба истиснои ду-се нафар дигарон

ба таљрибаомўзїнамерафтанд вамуаллимон низљиддї аз пайи онњонамешуданд, -мег-ўяд Ќ.Расулиён.-Вараќаи таљриба-омўзии онњо бар-дурўѓ пур карда ме-шуд. Чун дипломросоњиб мешаванд,баъд ба мушкилотизиёд рў ба рў гарди-да, айбу гуноњробар дўши факулте-ту устодон бор ме-кунанд. Акнун ки

студияи таълимї бо дастгирии ра-ёсати донишгоњ таъсис дода шуд,донишљўёне, ки воќеан, журналистшудан мехоњанд, бо ин студия њам-корї доранд ва барои сайќали ма-њорати худ аз он истифода меба-ранд. Њатто, худи онњо барномањоомода карда истодаанд.

Имрўзњо дар муассисањоимо аз рўи самт ё худ ихтисоси те-левизион, радио ва матбуот мута-хассисон омода карда мешаванд.Ин њамон низомест, дар муасси-сањои Россия пештар мутахасси-он омода карда мешуданд ва њолодар баъзе аз муассисањои ин киш-вар низ ба чашм мерасад. Аммодигар кишварњои рушдкарда аз иннизоми таълим кайњо даст каши-да, аз рўйи низоми муайян вобас-та ба соњањои њамон кишвар мута-хассисонро омода мекунанд. Ма-салан, журналистикаи соњањоииќтисод, фарњанг, тиб… Ва тарзитаълим низ он гунае аст, ки до-нишљў давоми панљ сол њам касб-ро аз худ мекунаду њам истифодаитехнологияи муосирро.

Пас…Имрўз замоне расидааст, ки

дар баробари тайёр кардани жур-налистони "њамакора", дар њамкорїбо идорањои ВАО ва љалби журна-листони ихтисосманд муассисањоитаълимии мо низ журналистонисоњавї тайёр кунанд. Хуб мешуд,ки вобаста ба соњањои зарурї жур-налистон омода карда шаванд.Шояд дар донишгоњу донишка-дањои алоњида барои тайёр наму-дани журналистон назарияи дарсдода шавад, аммо амалияро гузаш-тан мушкил аст. Зеро устод боядбо идорањои ВАО њамкорї карда,назарияро бо амалия пайванд ку-над, аз усулњои нави таълим исти-фода барад, равандњои нави жур-налистикаро омўзад ва мутахасси-си хуб омода кунад. Оё дар амалњамин тавр њаст? Ин суолест, киљавобаш на њамеша мусбист.

Эњсони ХУШБАХТ,"Омўзгор"

РИСОЛАТ ДАР ЖУРНАЛИСТИКА Њар гоњ ки ќиёфаи љиддї,чењраи бовиќор,болобаланд, љуссаипањлавонона ва оромухаёломез ќадамзаданњоипадарамро пеши назармеорам, маро њолатњоигуногун фаро мегирад.

Аз он мефахрам, ки падарам,Шодї Саид, сарбаландона ва чунинсони шарифу ватанпараст вамасъулиятшинос њаёт ба сар бур-даанд.

Падарам дар кўдакиву љавонїбасе азобу мањрумиятњо дидаанд.Он айёмро гоњ бо оламу њасрат вагоњо бо шўхињои зарифона наќл ме-карданд:

-Э, вой дод-е! Ин чї рўзи сиёњбуд, ки ба сари мо омад!

…Рўзњои пуразоб паси њам ме-гузаштанд. Як рўз модарам маробар канораш нишонду даст ба кит-фам нињода гуфт:

-Падарат орзу дошт, ки ту бо-саводу китобхон шавї, васияти ўроба љо биёр, бачам. Зиндагї як навъмегузарад, Худо мададгор аст, ри-зќи бандаашро мерасонад.

Шояд дуою орзую ормони мо-дар мустаљоб шуд, ки падарамсоли 1936 ба Омўзишгоњи омўзго-рии ноњияи Ѓарм дохил шуданд.

Падарам њангоми тањсил даромўзишгоњ кам-кам машќи хабарумаќоланависї мекарданд. Бештараз њаёти таълиму тарбия дар омў-зишгоњ ва омўзгор навиштаанд ваонњо дар рўзномаи "БолшевикиЃарм" чоп шудаанд.

Баъди хатми омўзишгоњ пада-рам њам муаллимї мекарданд вањам барои рўзномаи "БолшевикиЃарм" хабару маќолањо менавиш-танд. Наќл мекарданд, ки њанўз дарваќти донишљўї, яъне соли 1937,дар рўзи матбуот ба падарам чунхабарнигори фаъол "Девони Ло-њутї"-ро туњфа мекунанд.

Фаъолияти рўзноманигориипадарам рушд мекард. Он солњопадидањои њаёти нав кушода шу-дани мактабњо, бунёди роњњо, таъ-лими наврасон, куњансолон, авва-лин соњиби маълумоти олигарди-дагон, дар дењот пайдо шуданидучарха ва мошину патифонрўйдоди муњим ва навигарї њисобмеёфтанд. Ин њама воќеањо тавас-сути хабару маќолањо ба мардумрасонида мешуданд.

Аз сабаби он ки хабару маќо-лањои падарам дар сањифањои"Болшевики Ѓарм" мунтазам чопмешуданд, ўро дар саросари водииЌаротегин чун хабарнигори боис-теъдод мешинохтанд.

Аз айёми љавонї падарам за-рофатгўй ва шўхтабиат буданд. Болутфи сухан аз душвортарин вазъ-ият баромада метавонистанд.

Њангоми дар ин рўзнома коркардан ба ифтихори 70 - солагииСталин шеъре навишта, ва онрозудтар чоп кардан мехоњанд.

Муњаррир ќотеъона талаб ме-кунад, ки аввал онро шеършиносонбубинанд, бисанљанд, агар роњба-рони њизбии ноњия иљозат дињанд,баъд чоп хоњад кард. Падарам бо-шанд, бо далелњо фањмониданд,ки одамони даркорї шеърро хон-даанд, писандидаанд ва ба чопашрозї шудаанд. Ваќте ки шеър чопмешавад, шўру маѓале бармехе-зад, чунки асоси шеър хароб буда,вазну ќофияњо вайрон, фикрњо па-решон, на наср ва на назм буда-наш маълум.

Муњаррир мехоњад муаллифрољазои сахт дода, аз кор ронад. Па-дарам дар љавоб мегўянд:

-Ихтиёратон. Њар љазое, ки до-дан хоњед, ин кори шумо, лекиноќибаташро фикр кунед, муњтараммуњаррир.

-Маънои ин гапатон чист? -ѓазаболуд мепурсад муњаррир.

Падарам оромона, гўё њељвоќеае рух надода бошад, мегўянд:

-О, агар одамон фањманд, ки

маро барои шеъри дар васфи Ста-лин навиштаам љазо дода, аз коррондаед, чї мегуфта бошанд?Агар онро Кумитаи Марказї фањ-мад-чї? Худо накарда, агар багўши Сталин расад, оќибаташ чїмешуда бошад?

Баъди ин гап рангу рўи муњар-рир кам-кам паридан мегирад. Па-дарам мехоњанд, ки ба вай чойрехта дињанд, аммо ў бо фарёдмегўяд:

-Баро, тезтар баро, ки на худа-та бинам, на шеъратро!

Он шеър аввалин ва охириншеъри падарам мегардад, аммотамоми њунар ва ќаламашонроминбаъд сарфи навиштани хаба-ру маќолањо менамоянд. Падарамсолњои аввали фаъолияти рўзно-манигориашонро ба ёд оварда, боифтихормандї мегуфтанд:

-Аввалин муаллим ва омўзго-ри ман дар љодаи рўзноманигорї"Болшевики Ѓарм" буд. Ин рўзно-ма чун модар, ки ба фарзандашроњгардиро ёд медињад, хабарни-гориро ба ман омўхт. Маро ба шоњ-роњи матбуот роњнамун сохт. То бавазифањои муњаррири рўзномаибонуфузи "Тољикистони Советї"(имрўза "Љумњурият") ва раиси ит-тифоќи рўзноманигорони љумњурїрасидам. Панљоњ соли њаётамроба матбуоти тољик ва рушди фар-њанг бахшидам, аз ин рў хушбах-там.

Падарам соли 1968 сармуњар-рири рўзномаи "Тољикистони Со-ветї" таъин шуда, панљ сол дар инвазифа кор карданд. Он замончопи рўзномањо аз лињози техникїдушворињои зиёде дошт ва баъзанбарои нашри як хабари расмї тонисфи шаб интизорї мекашиданд.Баъзе шабњоро падарам дар љоикорашон, дар идораи рўзнома рўзмекарданд.

Падарамро соли 1973 раисиКумитаи давлатї оид ба кинема-тография таъин намуданд ва сез-дањ сол дар ин вазифа кор кар-данд. Ин давронро метавон айё-ми пешравї ва нашъунамои киноитољик њисобид. Силсилафилмњобар асоси достонњои "Шоњнома","Њасани аробакаш" ва чанде дигармањз дар он замон эљод гардидабуданд. Падарам бист сол намо-яндаи халќ дар Шўрои Олии Тољи-кистон буданд. Ќариб бист орденумедал доштанд, ки ба аксари онњодар роњи њимояи Ватан сазоворгашта буданд. Солњои зиёд дарвазифањои баланди давлатї ваљамъиятї кор кардаанд, аммо та-моми умр зиндагии хоксорона дош-танд. Бо дўстони љонї њамнишинуњамнафас буданд. Аз одамони ѓай-батчї ва дурўя ва бекорхўљањо ка-нора мељустанд.

Солњои охири умр бо вуљудикуњансолї ва барљомондагї бањаёти халќу мамлакат мароќи зиёдзоњир мекарданд. Пайваста рўзно-мањои зиёдро мутолиа мекарда.

Чанд рўзи охири њаёташонхеле ором буданд ва ба љањониботинии худ фурў рафта, ба чиземароќ зоњир намекарданд. Рўзе, кидар сари болинашон нишаста бу-дам, оњиста гуфтанд:

-Духтарам, баъди се рўз сафармекунам.

Ман хандидам, гумон кардам,ки шўхї кардан мехоњанд. Ѓарќификру андеша буданд. Гўё ба ду-рињои дур дида медўхтанд. Шабисеюм фаро расид, падарам хомў-шу ором, дар сини 87-солагї чашмаз љањон пўшиданд.

Номашон, мењрашон, симоя-шон дар дили фарзандону набера-гон, ёру дўстон њамеша зиндавуљовид хоњад монд.

Чун дар бораи падарам наќлмекунам ва чењраашон пеши наза-рам меояд, ин сухан аз лавњи хаё-лам мегузарад:

Касе к-ў буд ба номи некмашњур,

Пас аз маргаш бузургонзинда хонанд.

Иронгули Шодї САИД

№10 8-уми марти соли 2013НЕРЎИ ЗАН

4САРЧАШМАИ ЊАЁТ

Модар - офарандаи њаёт,олињаи зиндагї,сарчашмаи хушбахтї,бахшандаи гуноњ, дўстибењтарин ва нињоят,њамрозу њамдардутаскинбахши ќалби мост.

Модар, лањзае агар аз ѓами туфориѓ бошам, худро њељ гоњ бах-шида наметавонам, чунки назди туто охири умр ќарздорам! Чаро кимаро ба дунё овардию ба ман њаётбахшидї, ба вояам расонидиюбарои ба ќуллањои баланди зин-дагї расиданам бедорхобињо ка-шидї, рўзу шаб бо зањмату дардбузургам кардаї. Туро ончунондўст медорам, ки барои мењри худ-ро иброз намудан мушкилї мека-шам. Њар гоње ки ќалби туро озур-да, чашмони туро пурашк, хотират-ро парешон бинам, ќалбам пора-пора мегардад. Хушбахтии ту -хушбахтии мaн, ѓами ту- ѓами ман.

Имрўз аз бари ту дурам, дарњар кунљу канор туро мељўям, на-возишњои гарми дастони туромехоњам. Њар гоње ќадамзанон азкўчањои шањр гузарам, дар симоизанњо чењраи туро мељўям.

Модар, орзуи ту љомаи амалпўшид. Бо нияти нек ба воя расо-нидиям, ки дар оянда омўзгоршавам. Имрўз дар мактаб дарсмегўям. Њар гоње вориди синфхо-на мешавам, ба худ мегўям: "Манифтихор дорам, ки омўзгорам ва

насли наврасро тарбия мекунам","Ман аз он мефахрам, ки орзуимодарамро амалї гардонидам","Аз он меболам, ки модарам азман меболад". Њар гоње ки дарсинф иншои "Мењри модар"-росупориш медињам, бо њамроњиихонандагон худ низ иншо менави-сам. Чакидањои ќалбамро мена-висам, рози диламро мегўям.

Њангоме ки дар кўчањои шањрсайр мекунам, баъзан хиљил ме-

шавам, ќалбам реш-реш мегардад. Ме-донї барои чї? Наза-рам ба занони солхў-рдае, ки овораю сар-гардонанд, меафтад,ботинамро ѓаму андўњфаро мегирад. Саво-лњои зиёд ба сараммеоянд, ки бароиљавоб ёфтан ба онњомушкилї мекашам.Чаро чунин аст? Чароин модарон ба инањволанд? Магар онњофарзанд надоранд?Магар онњо хонаву дарнадоранд? Магар онњопуштибон надоранд?Чаро дар рўзњои сардонњо овораанд даркўчањои шањр? Чародасткўтоњанд? Чароонњо муњтољ шудаанд?Чї гуноње кардаанд инзанон, ки имрўз ба чу-нин ањвол гирифто-ранд? Модаронро дар

њама њолат ва дар њама айёмиумр дастгиру мададгор бояд буд,аё фарзандон! Абўњурайра, ра-зия-л-лоњу анњу, ривоят мекунад,ки марде ба њузури Паёмбари ак-рам (с) омад ва гуфт: "Эй расулиХудо! Кадом шахс сазовортараст, то ман бо ў хушмуомила бо-шам?" Гуфт: "Модарат". Он шахспурсид: "Баъд кист?", Гуфт: "Мо-дарат". Он шахс боз пурсид:"Баъд кист?" Гуфт: "Модарат". Оншахс боз њам пурсид: "Баъдкист?" Ва он гоњ гуфт: "Падарат".

Аз ин њадис чї хулоса баро-вардан мумкин аст? Ин њадис ба-ёнгари он аст, ки мо, фарзандон,дар назди модари худ се маро-тиба бештар ќарздор њастем нис-бат ба падар.

Таваљљўњ намоем ба гуфтањоибузургони олам, ки њама лабрез азмуњаббат нисбат ба Зан - Мода-ранд: "Зан шарики зиндагї ва ёрилањзањои дардмандист" (ИоњанГёте), "Зан бењтарин доруи рафъиѓамњост" (Антон Чехов), "Модармояи зиндагист" (Л.Толстой), "Занрасман мураббии мард ва тозани-гањдорандаи ахлоќи ў мебошад"

НАБЗИ САЙЁРА

Сухан дар бораи донишљўё-ни кафедраи њарбие меравад, кипас аз хатми он унвони офитсерїмегиранд.

Ректорони чанд муассисањоиолии Федератсияи Россия ба Ва-зорати мудофиаи кишварашонбо пешнињод мурољиат карда-анд, то донишљўёни кафедрањоињарбї дар мавсими тобистонхидмати њарбиро адо кунанд.Чунон ки хадамоти иттилоотии

"Ведомости" хабар медињад,тайи се соли тањсил дар муасси-сањои олии ФР донишљў 9 моњхидмати њарбї гузарад ва 90рўзи дигар ( барои пур шуданияк соли муќаррарї) аз њисобитањсил дар кафедраи њарбї бањисоб гирифта шавад.

Дар назар аст, донишљўёни

кафедраи њарбї дар ќисмњоињарбии наздик ба мањалли зис-ташон, ки вобаста ба ихтисоса-шон техникањои махсус муњай-ёст, хизмат кунанд. Яъне, тарро-њони ояндаи мошинњои њарбї вамуњандисони њавопаймої дарќисмњои танкї ва авиатсионї хиз-мати њарбиро ба љо оранд. Њам-чунин, дар назар гирифта шуда-аст, ки давраи омўзиши бакалав-риро аз 4 ба 4,5 сол афзоянд. Ба

аќидаи ташаббускорон, чунинтарзи корбарї барои он зарураст, ки толибилмон бе таътил на-монанд.

Бино ба маълумоти "Извес-тие", Вазорати мудофиаи ФР ал-лакай бо пешнињод шинос шуда-аст ва ба наздикї он масъалагу-зорї хоњад шуд.

ТАЪТИЛ ДАР САФИ АРТИШ

ЛАЊЗАИ ЊАЯЉОНБАХШИИМТИЊОНСУПОРЇ

Ин акси донишљўёни Донишгоњи технологии ДонггуаниЧини љанубист, ки аз забони англисї имтињон месупоранд.Барои пешгирї аз воситањои ѓайриќонунии имтињонсупорї(аз њамдигар рўйбардоркунї, аз берун ёрї пурсидан, ба во-ситаи смс ва телефон маълумот гирифтан) садорати дониш-гоњ якбора аз 1200 донишљў дар як толори бузург имтињонмегирад.

Имтињонсуопрї дар Чин як марњилаи хеле љиддист, алалху-сус, имтињони дохилшавї ба коллељ хеле мушкил сурат мегирад,он 9 соат идома меёбад. The New York Times иттилоъ медињад,ки барои мардуми ин кишвар имтињоноти воридотї ба андозаезарур аст, ки ваќти санљишњо њам довталабон ва њам аъзоиоилањои онњо њаяљонзада мегарданду бо гуфте, девонавор ба им-тињонот омодагї мебинанд. Барои волидони мардуми Чин њамагїба коллељ шомил шудани љигарбандашон, ба андозае муњим аст,ки баъзе хонаводањои доро барои аз имтињон гузаштани фарзан-донашон 100000 юан, ки ба 14,600 доллар баробар аст, тўњфамукунанд. Яъне, волидайн аз имтињон гузаштани фарзандашон-ро пирўзии оилаи хеш мешуморанд.

Тањияи Ситорабону НАЗАРОВА,"Омўзгор"

Модар! Ин ќадар вожаи зебову дилкаш,пурмуњаббат, љаззоб… Модар - муњаббат,олиња, дилнавоз, азиз, рањнамо.

Модар, дар њаќиќат, олињаи њусну зебої, ато-кунандаи мењр, азизтарин шахс, мўътабартарининсон дар рўи замин аст.

Каломаш ширину дилнавоз аст, рўњ мебахшадба инсон, нерую тавоної ато мекунад. Танњо ал-фози модар дилпазир аст. Танњо модар метаво-над ба рўи гањвораи фарзанд бедор нишинад, бодидаи бехоб ва бо лањни дилнишин аллаи пур-мењру пурсењр бихонад.

Аё модар! Аллаи ту ширин ба гўш мерасад.Њангоми шаб танини садои ту печида дар фазо,бо навои хубу гуворо. Гўё њама мављудот, хомў-широ ихтиёр намудаанд. Садои ту, навои ту, ал-лаи ту, мењри ту њамаро мафтун карда. Ту бењта-рини бењтаринњої, ту бузургтарини бузургонї, ту

азизи дилу дидањої…Модарљон! Ољизї мекашам назди илтифоти ту,

назди мењрубонию навозишњои ту, назди бузургиат.Соатњо ситоишат созам, моњњо бароят бихонам, со-лњо васфат намоям, аммо ин њама ночиз аст. Ту но-диртарин нобиѓаї, гаронбањотарин сарватї, зебота-рин олињаї, бењтарин ганљї.

Ту чароѓи фурўзонї дар шабистони зиндагї, кирањи умри фарзандро равшан менамої. Пас, ту хур-шедї… На, хато кардам, њама гармии хуршед пешинури мењри ту њељ аст. Мењри ту пурќувваттар аз сан-гу фўлод, пурљозибатар зи нури хуршед, дилрабо-тар аз моњу ахтарон, суруди аллаат таскинбахштарзи навои булбулон, зи доруву дармон аст.

Модарљон, ту нишотбахши ќалби фарзандонї,фариштаи поку нозанинї. Бењтарин каломро бароиту гуфтан мехоњам. Волотарин таронаро бароятиншо кардан мехоњам. Вале… ољизї мекашам.

Бозорбой ОРИФЇ,Истаравшан

АЗИЗИ ДИЛУ ДИДАЊО

(Анатол Франс), "Њељ бахшише ба-рои як мард бењтар аз як зан нест"(Жюл Симонд), "Саодати зиндагїдар калимаи зан нуњуфта аст"(Адам Мискеевич), "Зан фаришта-ест, ки дар бачагї парастори мо,дар љавонї комдињанда, дар пирїтасаллодињанда аст" (Андро Му-рува), "Зан ёрони мардони љавон,рафиќи мардони комил ва дояипирамардонанд" (Френсис Бечин),

"Њамду сано бод ба зан, ба модар,ба чашмаи хушкнашавандаи њаётимузаффар!" (Максим Горкий), "Њељкас дар зиндагии худ наметавонадмуњаббате амиќтару бепироятарва воќеитар аз муњаббати модарихуд биёбад" (Оноре де Балзак), "Бе офтоб гулњо намешукуфанд, беишќ бахт нест, бе зан ишќ нест, бемодар на шоир њасту на ќањрамон"(Максим Горкий), "Модар душма-ни марг аст" (Максим Горкий), "Занмодари олам аст. Ин на аз он са-баб аст, ки вай барои олам инсонмеофарад, балки аз њама муњи-маш, инсон тарбия мекунад вабењтарин хушбахтињои њаётро бавай мебахшад" (Максим Горкий).

Магар ин њадису ин гуфтањодалели бузургии Зан- Модар не-станд? Фарзанд набояд модарупадарашро хору зор карда, даст-танњо гузорад. Магар падарумодар бо умеде фарзанд ба дунёнаовардаанд, ки дар пирї асоидасти онњо гардад?!

Хушбахтона, бо ташаббусиСарвари кишварамон ЭмомалїРањмон дар аксар шањру навоњиикишвар хонањои пиронсолон кушо-да шуду имрўз кулли модарон сар-паноњ ва пуштибон доранд. Ин мар-ди наљибу сахї аз модарони бепа-растор парасторї менамояд, дои-мо аз ањволашон хабар мегирад,пуштибону такягоњашон мебошад.

Биёед, дўстони азиз, ба њарќатра обу хоки Ватани бенази-рамон шукрона намоем ва би-фахрем, ки Тољикистон Ватанимост, ба мисли модар яктост.Њам модаронро гиромї доремуњам Тољикистонро азиз нигањдорем.

Бибояд насли наврасро даррўњияи ватанпарастию ме-њандўстї, эњтиром намудани во-лидайн тарбия намоем.

Модарон, олињаи якдонаидунё шумо,

Ќатраи обу њаётузиндагонињо шумо.

Ќатраи шири шумо маъниияк олам бувад,

Модарон, дар ин љањонмаънии маънињо шумо.

САИДАЃАФФОРОВА,

омўзгор

№10 8-уми марти соли 2013ФАЪОЛИЯТ

4ТАЊСИЛОТИ ФАРОГИР4ДОНИШАНДЎЗЇ

Мавзўъ: Љонишинњои шахсїМаќсади дарс:маълумоти мухтасар дар бораи

љонишин ва љонишинњои шахсї;• диќќати љиддї додан ба им-

лои љонишинњои шахсї;• аз матни "Дарси адаб"

ёфтани љонишинњои шахсї;• ба зери љонишинњои ашъо-

ри шоирон хат кашидан;• иљрои супориши машќњои

интихобшуда.Таљњизот:• китоби дарсї;• воситањои аёнї;• воситањои дидактикї;• компютер;• слайдњо;• вараќањои супоришдор;• саволномањо.ЉОНИШИНЊОИ ШАХСЇ

• Иљро кунед. Љумлањои зе-ринро хонед ва нависед. Љумлањоисутуни якум ва дуюмро бо њам му-ќоиса намоед. Гўед, ки аз њам чїфарќ мекунанд?

Мењмононро интизор будам.Ман мењмононро интизор будам.

Ањмад, ин китобро бояд бихонї.Ту ин китобњоро бояд бихонї.

Фарњод бачаи зирак аст.Вай бачаи зирак аст.

Ман, Сурайё ва Сафо дар якМо дар як кўча зиндагї кўча зин-дагї мекунем. мекунем.

Фарангису Шањноза, пагоњШумо пагоњ барваќт биёед.

барваќт биёед.Мижгона, Сафар ва Шамсияро

Онњоро муаллима таъриф муалли-ма таъриф кард. кард.

Дар хотир нигоњ доред.Калимањои ман, ту, вай, ў, мо,

шумо, онњо љонишин мебошанд.Љонишинњо ба љойи исмњо истифо-да мешаванд.

Матнро хонед ва гўед, ки чароБобоусмон ба мактаб рафт?

СУПОРИШ:Аз матн љонишинњои шахсиро

нависед.Намуна:

Шумораи танњо Шумораи љамъ ў, вай… мо, онњо…

Љамъбаст ва мустањкамкуниимавзўи нав:Супориши 1. Ба саволњои зайл

посух дињед.1. Бобоусмон умрашро ба ка-

дом касб сарф карда буд?2. Ў барои чї ба мактаб рафт?3. Ўро кї пешвоз гирифт?4. Барои чї ў хурсанд шуд?5. Лањзаи пешвозгирии Бобоус-

монро аз матн ёбед ва хонед.Супориши 2. Ашъори шоиронро

дар васфи забони модарї хонда,љонишинњои шахсиро ёбед.

Тољикему Тољикистонз-они мост,

Кас надонад лафзи мо,мењмони мост.Ашўр Сафар

Сабт бошад дар забонимодарї

Расму оину муроди халќиман.

Сафармуњаммад АюбїСупориши 3. Тест: Љонишинњои

шахсиро ёбед.А) ман, аммо, валеВ) ту, ки, ваќте киС) вай, ин, онД) ман, ту, вайСупориши 4. Саволњо барои

такрор:1. Љонишин чист?2. Љонишин чанд шахс ва чанд

шумора дорад?3. Мисоле гўед, ки љонишини

шахсї дошта бошад.Луѓат:

садоќат дўстии њаќиќїсолхўрдаи нуронї пири ситорагармошуфта парешонзабун нотавон

Супориши вазифаи хонагї. 1.Такрори боби љонишин ва љониши-нњои шахсї.

2. Аз ёд кардани байтњои сањи-фаи 167.

Эълони бањоњо.

Гулшаной МАЊКАМОВА,муаллимаи синфњои

ибтидоии мактаби №89-ишањри Душанбе

Охир, ў бори аввал аст, ки байнињамсабаќон баромад мекунад. Лањ-зае баъд Акрам тавонист ногувориюнобовариро пушти сар кунад. Акнунў бурротару баландтар, бо эњсосу бояк самимияти хос шеъри табрикотиихудро ќироат кард.

Ваќте ки њамсабаќону устодонимактаб ин ќироати ўро бо кафкўбиибаланду бардавом ќадр намуданд,ќатрањои ашк беихтиёр рўяшро таркарданд. Ин ашки фарању шодї буд.

Баъдтар дар суњбат Акрам иќроршуд, ки ин ин лањзањо ширинтарин вагуворотарин лањзањои зиндагии ўбуданд…

Тавре ки маълум аст, дар љамъи-яти инсонї шахсони имконияташонмањдуд (бо нишонањои гуногуни маъ-юбї) баробари одамони солим њаётба сар мебаранд. Инњо низ њаќќи зи-стан доранд, инњо низ дар дил орзу-ву њавасњо доранду низ пешрафткардан мехоњанд.

Бо ќарори Њукумати ЉумњурииТољикистон аз 30.04.2011, №228, Кон-сепсияи миллии тањсилоти фарогир-(инклюзивї) барои кўдакони имкони-яташон мањдуд дар Љумњурии Тољи-кистон барои солњои 2011-2015 батасвиб расид. Дар робита ба ин фар-моиши вазири маориф (25.05.2011,№ 1001) содир шуд. Њамин тавр, солихониши 2012-2013 4 нафар навра-сони имконияташон мањдуд дар мак-таби №50-и ноњияи Сино барои тањ-сил љалб шуданд: 2 нафар дар син-фи 9, 1 нафар дар синфи 5 ва нафа-ри дигар дар синфи 2.

Соли тањсили гузашта як гурўњмуаллимони мактаби раќами 50-иноњияи Сино ба хобгоњи ин наврасо-

ни ташнаи дониш, ки ба чамъиятиѓайридавлатии "Дастгирии эхтиёљ-мандон" мутааллиќ аст, аз фанњоигуногун дарс мегуфтанд. Баъди чан-де устодони мактаб шогирдони худ-ро ба мењмонии ин наврасон бур-данд. Дар навбати худ наврасониимконияташон мањдуд ба майлураѓбати зиёд дар чорабинињои идо-наи мактаббачагон иштирок кардан-ду бо њамдигар дўсту рафиќ шуданд.Дар рафти суњбатњо бачагони имко-нияташон мањдуд мегуфтанд, китањсил дар мактаб барои онњо аљоибменамояд. Ин буд, ки хоњиши онњоаз љониби Вазорати маориф даст-гирї ёфт ва 4 нафар бачагони им-конияташон мањдуд аз соли навитањсил дар мактаби раќами 50 батариќи озмоиш ба тањсил фаро ги-рифта шуданд. Роњбарият меанде-шид, ки бачагон онњоро хуб кабулмекарда бошанд ё не? Аммо баъдичанде натиљањо њолати тамоман ди-гареро нишон доданд. Чи навъе ки

Барандаи љаласаи идонаи мактаб баромади навбатиро эълонкард. Рўйи сањна љавонписари зебое баромадан даруниаробачаи маъюбї. Љавонписар маърўза накард, ў шеърхонд. Бахшида ба устод, ба муаллим порчаи шеъриероќироат кард. Лањзањои аввал њаяљон ўро гулўгир шуд, араќисарде сару рўяшро пахш кард.

ЊАМРОЊИ ЊАМСОЛОНХОНДАН МЕХОЊЕМ

омўзгорон мегўянд, хонандагонимактаб онњоро хуб истиќбол гириф-танд. Дар муддати кўтоње бо кўма-ки ташкилоти љамъияти "Дастгирииэњтиёљмандон" дар зинањои мактаброњраву љойи махсусе барои ароба-чањои маъюбї сохта шуданд.

Мо аз он духтару писароне, кимиёни њамсолони солимтани хештањсилро давом дода истодаанд,хоњиш кардем, ки дар њаќќи хешчанд сухан гўянд.

- Ман хонандаи синфи 9 АкрамТолибов њастам. Дар оилаи серфар-занд ба дунё омадаам. Аз 6-моњагїба маризии фалаљи дасту по гириф-тор шудам. Тайи чандин сол даринтернати маъюбони ноњияи Њисорбудам.

Њоло дар мактаби тањсилотиумумї мехонам, ба забони англисї

ва алгебра раѓбати зиёддорам. Бо компютер хубкор карда метавонам,барномањои гуногун ме-созам.

Мамадёрова Лайло,хонандаи синфи 9: - АзВарзоб њастам. Аз ку-дакї гирифтори мари-зии полимелит гашта-ам.

Тањсил дар мактаббаробари солимтанонбароям басо шавќовараст. Ин љо ман дўстонизиёде пайдо кардаам,ки њар рўз барои азхуд

кардани дарсњо бароям мадад ме-кунанд. Муаллимон низ њалимумушфиќанд. Ба забономўзї завќдорам, муаллимаи забони англисїшудан мехоњам.

Мо, устодони мактаби номбур-да, эњсос намудем, ки тањсили на-врасони имконияташон мањдуд дармактабњои тањсилоти умумї басомуфид аст.

Хуб мешуд, ки дар мактабњоидигар низ аз рўйи имконият чуниннаврасон ќатори дигар хонандагонба тањсил љалб шаванд, дар сохт-монњои минбаъдаи мактабњо шаро-ити махсус барои маъюбон ба на-зар гирифта шаванд. Хуб мешуд, киин хел наврасон бо назардошти им-кониятњои фардї дар дарсњои тар-бияи љисмонї ва таълими касбуњунар ќатори дигар хонандагон фаъ-олона љалб гарданд.

Мањбуба АЊМАДОВА,омўзгори мактаби раќами

50-и шањри Душанбе

Хабару маќола ва дигар ма-води шогирдонаамон бо тањририкормандони идора ба чоп мера-сид. Њар сол 5 - уми май рўзиматбуот ќайд мегардид. Моро низњамчун мухбирони ѓайрињирфаиирўзнома ба ин нишаст даъватмекарданд. Он кас новобаста бахурд будани синну соламон бапешвозамон мехестанд, бо та-бассуми ба худашон хос, нигоњигарму самимї дари њуљраи кори-ашонро кушода, "Марњамат, хушомадед!", - гуфта пазирої мена-муданд. Баъд сухан атрофирўзноманигорї, интихоби мавзўъмерафт. Њар сухан ва њар мас-лињати он кас бароямон рўњ бах-шида, бањри њамкории навбати-амон ба газета мусоидат мекард.

Касби асосии шодравон Зай-ниддин Муњиддинов омўзгорїбуда, дар мактаби миёнаи раќа-ми 80 - и ноњияи Ленин (њолоРўдакї) ба шогирдон аз фаннифизика дарс мегуфтанд. Аз њаётимардуми дењот, мушкилоти онњо,оид ба бењ шудани сифати таъ-лиму тарбия, муносибати воли-дайн ба таълимгоњ ва устодонимактаб маќолањои тањлилї ме-навишт. Ў хуб медонист, ки омў-згор будан касби пуршараф аст,аммо дарк намуд, ки дардњоиљомеаро тавассути ќалам боз њам

фош намудану роњњои њалли онронишон додан ба љомеа заруратибештар дорад. Ин масъала со-лњои охири њаштодум ва авва-лњои навадуми асри гузашта за-рурат пайдо намуд. Нињоят кас-башро иваз карда, рўзноманигоршуд. Чанд сол фаъолият намуда,боз њам ќаламаш бурро ва суха-наш љиддият пайдо кард. Мањзљасорати ў дили њаннотону бадг-ўён, лаганбардору косалесонротарсонд. Њатто ба чопи чанд ма-ќолаи танќидї монеа њам шуданхостанд, аммо дил ва ќалам як рўбуду љоњилон ба маќсадашон на-расиданд. Мањз њамин ќавиирода-гии ў дар байни ташкилотњо вакорхонањои ноњия як навъ интизо-ми корро дигар кард. Даст дарозкардан ба моликияти давлат варизќи мардум, риоя накардан баадолати иљтимої, порахўрию ќал-лобї барин сифатњои роњбарон-ро бад медид. Аз ин рў, дар рўзно-ма таъсис додани гўшаи "Ќапќон"- ро зарур шуморид.

Њар моњ як маротиба аз њусу-си амалњои ношоистаи љомеа дарњаљми як сањифа мавод чоп ме-шуд ва онњое, ки соњиби чунинамалњо буданд, хулосаи даркорїмебароварданд, то њадафи танќ-иди хабарнигорони рўзнома на-шаванд. Табиист, ки чунин муно-

сибат ба як идда тўрањо писанднамеомад ва ба ќавле сояи ўроаз девор метарошиданд. Баъдтардар "Њаќиќат" гўшањои нав ба навтаъсис ёфтан гирифт, ки боисипеш рафтани соњањои хољагиихалќи ноњия гардид. Аз љумла,барои равнаќ ёфтани эљоди на-вќаламони ноњия сањифаи адаби-ро низ ташкил намуд.

Љањду талош ва кўшишу ѓай-рати З. Муњиддинов аз назарироњбари ноњия пинњон намонд. Азин сабаб ўро раиси хољагии баноми Ленин (баъдтар ба номи С.Пўлодов) интихоб карданд. Со-лњои роњбарии ў ба давраи љан-гњои бемаънї рост омад. Раис азрўзњои аввали ба кор сар карда-наш њамеша бањри ободии колхозва ањолии тобеи он шуд. То ќадриимкон маишати мардумро таъминнамуд, ќарзњоро пардохт. Ин ама-лњо ѓайричашмдошт рўй доданд,хољагие, ки чандин сол дар ќарзѓўтида буд, оњиста - оњиста ќома-ти худро баланд бардошт. Мар-дум донистанд, ки њамаи ин башахси аввали хољагї марбут бу-дааст. Аз ин рў, обрўю эњтиромашниз дар байни ањолї афзуд. Вай-ро узви бюрои њизбии ноњия таъ-ин намуданд. Пас аз ин боз њамбо ќалам њамроњ монд, камбу-дињои љомеаро менавишт, ба њам-корони собиќаш аз наздик вохўр-да, ба онњо њаќиќатнависиро тал-ќин мекард.

Давраи интихоби вакили халќба Маљлиси олї (с. 1986) пеш омад.Вай дастболо гардид. Миёни чанднафар аз мансабдорон ѓолиб шудва ин ба чанд тани дигар нафорид.З. Муњиддинов, ки ба њаќиќат бо-варї дошт, њељ бовар кардан наме-хост, ки рўзе мерасаду аз дастичанд нафар нотавонбин, нохалафва одамсуратони бадтинат љонихудро аз даст медињад. Натаво-нист, ки раъйи мардумро напиза-рад, дар сухани худ устувор истод.Боварї дошт, ки дар сурати даст-боло шуданаш боз њам дар ривољуравнаќ ва гулгулшукуфии мењанихуд сањм мегузорад, аммо…

Чанд нафар аз кўрдилони но-мутаносиб риштаи њаёташро бар-канданд. Вањшоният ва азобу

уќубаташон ин шахсияти инсон-дўсту ба вазифааш содиќро азбайн бурд. Диле, ки пур аз мењриёру диёр, ободкорї, расидан бањадафњои миллї дошт, ба тавриабадї аз задан бозмонд.

Њар гоњ, ки аз назди бинои идо-раи љамоати "Гулистон" мегуза-рем, чашмамон ба нимпайкараиин фидоии роњи њаќиќат ва инсо-ни комил меафтад, лањзањои њам-сўњбатї ва вохўрињоямонро пешиназар меорем. Аз як тараф хур-санд аз он мешавем, ки чунинмарди њаќиќї, марде, ки суханашбо амалаш пайваста, эљодкориасил аз љумлаи устодони мо мањ-суб меёфт. Аз љониби дигар ѓам-гин њам мешавем, ки чаро нота-вонбинон чунин як шахсияти ши-нохтаи соњаи матбуотро аз байнбурданд, ки имкон дошт, садњоидигарро мисли мо тарбия намо-яд. Чашми нотавонбин кўр аст ваў њељ гоњ ба маќсад нахоњад ра-сид. Њар љо ва њар гоњ, ки сухан азбоби дафтару ќалам меравад,дарњол пеши назарамон симоињамин шахси кушодадилу боли-дарўњ, ѓамхори љомеа ва устодисухани ноб пеши назар меояд…

Аз он рўзњои нањс 17 сол гу-зашта бошад њам, симои ин мар-ди бузург, омўзгори асил, рўзно-манигори шинохта Зайниддин Му-њиддинов пеши назари пайван-дон, шиносу шогирдонаш љилва-гар мешавад.

Воќеан, хизмати чунин мардо-ни воќеии рўзгор фаромўшнаша-ванда буда, месазад, ки њамешаному пайкори чунин шахсиятњорогиромї дорем.

Шодї МАЛАХЗОД,Њотами ЊОМИД "Омўзгор".

411 МАРТ-РЎЗИ МАТБУОТ

ОМЎЗГОРЕ, КИ БА КОРИРЎЗНОМАНИГОРЇ ПАЙВАСТ

Њар гоњ ки аз хусуси шахсиятњои шинохтаи соњаижурналистика сухан равад, пеш аз њама мањоратиќаламфарсої ва сифатњои шоистаи инсонии собиќсармуњаррири рўзномаи "Њаќиќат" (њоло "Насими айём") - иноњияи Рўдакї шодравон Зайниддин Муњиддинов пеши назармеояд. Њанўз солњои њаштодуми асри гузашта њангомидонишљўиамон бо ин рўзнома њамкорї доштем.

ТАЪЛИМИ МАВЗЎИ ЉОНИШИНЊОИ ШАХСЇ ДАР СИНФИ 4ДАРСИ РАНГИН ЉОЛИБ АСТ

№10 8-уми марти соли 2013

Васфу ситоиши модар ва дил-додаву њамсар аз мавзўъњои муњи-ми адабиёти мо мањсуб меёбад. Чењ-раи зан дар адабиёти тољик аз пањл-ўњои мухталиф мавриди тасвиру бар-расї ќарор гирифтааст. Шуароиклассики мо ашъори дар њаќќи мо-дар сурудаи хешро бештар даршакли панду андарз баён доштаанд.Ва њамзамон, эњтироми њамешагиимодарро ба фарзандон гўшрас на-муда, онро як амри вољиби инсонїдар муќобили зањмату ташвишњоиў донистаанд. Ба маънии ин байтишоири бузург Амир Хусрави Дењлавїзењн мондан кофист, ки дунёи мо-дарро жарфтару сањењтар бубине-му дарк намоем:

Якшаба он ранљ, ки модаркашид,

Бо ду љањонаш натавонбаркашид.

"Њељ чиз ба андозаи як модаре,ки тифлашро дар оѓўш гирифтааст,рўњпарвар нест ва њељ чиз њиссиэњтиром ва ситоиши моро ба ќадрињолати модаре, ки ўро ињота кар-дааст, бедор намекунанд",- гуфта-аст олими олмонї Њёте.

Дарвоќеъ, симои нуронию тоб-нок ва рўњпарвару мењрангези модар

ва амали ў њазорњо достонро ба хо-тир меорад. Зеро дар зиндагї муњаб-бате амиќтару васеътар аз муњаб-бати модар нест. Зиндагиномаи ин-сон њам аз "Алла"-и модар оѓозмегардад. Бузургтарин фарзандонибашарият низ зодаю парвардаимодаранд. Наќши модар дар тарбияифарзанд бисёр бузург аст. Дарси на-хустини инсон аз аллаи модар оѓозмегардад. Аввалин дабистони омў-зишу тарбия њам барои инсон оѓўшимењрангезу дастони зиндагиомўзиўст. Касе наметавонад дар мењрубо-нию сидќ њамсону њампои модарбошад.

Дар ин маврид Салмони Соваљїба ин маънї гуфтааст:

Агарчи доя дорад мењри љонї,Чу модар кай бувад дар

зиндагонї.Аз ин назар, њамаи мо, барода-

ронро, зарур аст, ки пайваста дархизмати модар бошем ва дар ризо-ияти ў бикушем. Осудагии модарроосудагии хеш, хушбахтии ўро хуш-бахтии худ донем. Сарсабзу хуррам-дил бошед, модарону хоњарони азиз!

Хайриддин КАРИМОВ,омўзгори мактаби раќами 33-и

ноњияи Сино

Мењрубоне дар љањон дорам, ки номашМодар аст,

Ќањрамоне дар љањон дорам, ки номашМодар аст.

Аввалин рафтору гуфторам бувад аздарси ў,

Нуктадоне дар љањон дорам, ки номашМодар аст.

Њазрати Лоиќ ба васфаш ёдгорэљод кард,

Љовидоне дар љањон дорам, ки номашМодар аст.

Ин назокат, ин латофат, ин муњаббатин вафо,

Аз њамоне дар љањон дорам, ки номашМодар аст.

Роздони ќалби ман, роњатрасониќалби ман,

Ќадрдоне дар љањон дорам, ки номашМодар аст.

Дар љањони неку бад, дар ин љањонихайру шар,

Ман љањоне дар љањон дорам, ки номашМодар аст.

Аз сабурињои модар мефазоятњайратам,

Сахтљоне дар љањон дорам, ки номашМодар аст.

Сад њазорон нукта дар васфаш агаргўям кам аст,

Достоне дар љањон дорам, ки номашМодар аст.

Боќиева ГУЛБИБЇ,омўзгори мактаби №58,

ноњияи Рўдакї

ЃАЗАЛ

ОМИЛИ БАЌОИИНСОН

Зан - модар дар њаќиќат фариштаи ос-монї, сарчашмаи рўзгори бани башар, дур-донаи офариниш, хуршеди мењровару дил-навоз ва устоди нахустини зиндагии инсо-ният мебошад. Саодати зиндагї дар во-жањои поку муќаддаси "Зан" ва "Модар" ну-њуфтааст. Дуои неки модар боли бузургипарвоз ба сўи музаффариятњост. Аз дурах-ши хуршеди љањонтоби мењри модар дарпайкари зиндагї љон медамад.

Зан - модар офарандаи њаёт, тарбиятга-ри наслњо, њидоятгари наврасону љавононбуда, маќоми ў дар тамаддуни башарият васарнавишти њар ќавму миллат, бахусус то-љикон хеле баланд аст.

Модари тољик фарзандони фарзонаеромисли Исмоили Сомонї, Рўдакї, РобияиБалхї, Фирдавсї, Ибни Сино, Умари Хайём,Низомулмулк, Носири Хусрав, Љалолидди-ни Балхї, Саъдї, Њофиз, Љомї, Бедилу Сай-идо, Зебуннисою Дилшоди Барно, АњмадиДониш, Садриддин Айнї, Бобољон Ѓафуров,Мирзо Турсунзода ва њазорон номбардоримиллатро ба дунё овардааст, ки мояи иф-тихори мост.

Боиси хушнудиву ифтихор аст, ки иди бо-нувон дар оѓози фасли зебои сол, яъне ба-њори хурраму эњёи табиат ва дар остонаифарорасии соли нави аљдодиамон - НаврўзиАљам рост меояд.

Таманнои онро дорам, ки лабони бону-вон мисли гулњои њамешабањор шукуфон ваќалбњояшон аз шодию фарањ лабрез бошад.

Муњтарама МАХСУМОВА,раиси шўрои занон ва

духтарони мактаби раќами2-и шањри Истаравшан

Дарси тарбиявї бахшида ба 8 мартРўзи модарон.Маќсади дарс: тарбия намудани хо-

нандагон дар рўњияу муњаббат ба мода-ри мењрубону мушфиќ, ба модаре, ки бу-нёду баќои олам аст.Љињозонидан: омода намудани син-

фу хонандагон, ба дарс даъват намуда-ни чанд модари хонанда, овезањо бо бењ-тарин суханон дар васфи Зан-Модар.Равиши дарс: хонандагон саф орос-

та, шеъри "Савганд ба шири сафеди мо-дарам"-ро ќироат мекунанд:

Ба шири поку испеди ту савганд,Ки хоњам кард халќи хеш хурсанд.Кунам савганд ёд, эй модари љон,Ки созам мењанамро чун гулистон.Роњбари синф дарсро оѓоз намуда,

мавзўъро ба тахтаи синф менависад васуханро ба хонандагон медињад.Сомон: Њаёт аз номи модар гирад оѓоз,Зи як инъоми модар гирад оѓоз.Њама ин пухтагињое, ки дорем,Зи шири хоми модар гирад оѓоз.Фирўз:Ин хурду калон зи туст модар,

модар,Ин ному нишон зи туст модар,

модар,Бе њастии ту љањон надорад,

њастїЊастии љањон зи туст модар,

модар.Шодї:Эй сарнавиштсози ман! Маро ба оѓўш

гир. Бо гармии ќалби хеш тамоми гармиизиндагиро дењ. Шири сафедам дењ, тодилу имону виљдонам ба мисли шири са-федат покиза бошад.Саидљон: Дастамро гир, то тавонам,

ба нерўи додаи ту дасти мардумони фи-тодаро гирам.

Аминљон: Њарфам омўз, то забони мо-даронаатро ба љону дил баробар донам.Аќламро сайќал дењ, то хубро аз бад, си-

ёњро аз сафед фарќ кунам.Кароматулло: Бо мењр рўи дастат би-

гир ва рўйи гањвора гузашта, "алла" гўй,то аз оњанги љонфизоят осуда илњом ги-рифта, дар њар љунбиданаш пастиву ба-ландии зиндагиро эњсос намоям.Фаридун: Модари азиз , пандам

бидењ, аз он сайќалгоњи аќлу фаросатихуд, то дар набардњои ин дунёи гузароенамонам. Ба ин хотир, дуоям дењ, чунмедонам, дуои модаронаи ту њамешамустаљоб хоњад шуд.Мирсалим:Яктост ба мо замину яктост само,Яктост ба зиндагонї хуршед

ба мо.Моњ аст агар ягона дар чархи

фалак,Монанди Ватан ба мост модар

якто.Шањноза:Модар, ваќте ки номи хушатро ба за-

бон меорам, вуљудамро эњсоси ширинефаро мегирад. Домони поки модар бањринавзод оѓози Ватан аст. Чї дунёст, дунёизебои тифлї!Шоњина:Дар он соат, ки дилгирам, куљої,

модари пирам,Биё, бинмой тадбирам, ки дар

гирдоби таќдирам.Сарам хоњад, навозишњои дастони

туро имрўз,Дилам хоњад, нигоњи гарму

чашмони туро имрўз.Гулрў:Сиришти ман, нињоди ман

ту будї,Сафои бомдоди ман ту будї.Аё модар, ба он сон бесаводї,Нахустин устоди ман ту будї.Саёњат: Инсон баъд аз људо гаш-

тан аз оѓўши гарми модар ќимати ўрохубтар дарк мекунад. Зеро мисли ка-нори модар бињиштосо макони дига-ре нест.

АЁ МОДАР, ДИЛУ ЉОНАМ ФИДОЯТЉонона:Зан бузург асту бузург аст

ончунон,Пойбўсаш љумла шоњони љањон.З-ин сабаб андар њадис

овардаанд.Љаннат аст зери ќудуми

модарон.Фаридун:Шири модар шираи љони

ман аст,Дар тамоми дард дармони

ман аст.Аминљон:Он кист, ки дасти шафќаташ

бар сари мост,Мењровару дилнавозу

љонпарвари мост.Мирсалим:Дар доману дасташ сабаќ

омўхтам,Устоди нахусти зиндагї модарї

мост.Роњбари синф дарсро љамъбаст

менамояд:Аё модар дилу љонам фидоят,Њамехоњам бибўсам хоки поят.Заминро саљдагоњ бањри ту со-

зам,Ки як бори дигар гирам дуоят.Шогирдони азиз, ба ќадри Зан-Мо-

дар на як рўз, балки тамоми умр бира-сед!

Дарс бо суруди Љамшед Исмоиловбар матни устод Лоиќ ба охир мерасад.

Аё модар ба ќурбони ту мирам,Чу мўњри мењру паймони ту

мирам.Љањон пурмакру эъљоз аст,

бигзор,Ки ман дар рўи дастони ту

мирам.

Нозгул ЛОИЌОВА,муаллимаи мактаби №28-и

ноњияи Восеъ

Хоби хуш бодо насибат, эйписарљон, аллаё,

Дур бод аз чашми ту хоби парешон,аллаё.

Шаб њама шаб ман нахуфтам дарсари гањвораат,

То ки бархезї сањаргањчењрахандон, аллаё.

Алла, љонам, аллаё, ширинзабонам,аллаё.

Эй писарљон, хоб кун, дунёи мохобидааст.

Кўњу дашту чангалу сањрои мохобидааст.

Дўстон, ин тифлаки зебои мохобидааст.

Хоб кун, эй мўниси дил, нуричашмон, аллаё.

Алла, љонам, аллаё, дармони љонам,аллаё.

Љон писар, хуш хоб рав, то зудтаргардї калон,

То шавї фардо ту мардипањлавону ќањрамон.

Дорам ин уммед, ки гардї Ватанропосбон.

Рустами Дастони ман, эй мардимайдон, аллаё.

Алла, љонам, аллаё, эй пањлавонам,аллаё.

Нусратулло БОБОЕВ,омўзгор

АЛЛА

Чароѓи хонаи дилњо, муаллим,Сафобахшандаи дунё, муаллим.Њама гумкардањои насли одамЗи саъйи ту шавад пайдо, муаллим.

Туї сарчашмадори илму дониш,Зиё меоварї њарљо, муаллим.Њама дороиятро бањри шогирдНамедорї дареѓ асло, муаллим.

Зи шаб то субњ мемонї ту бедор,Бувад то кори мо аъло, муаллимШуд аз ту зиндагї шоду зебоТўи дунё, тўи дарё, муаллим.

Бибиљон ОХОНОВА,омўзгори мактаби раќами

3-и ноњияи Айнї

МОДАРНОМА

№10 8-уми марти соли 2013ТАДРИС

4ХУДШИНОСЇ

Аз ин рў, тарбияи шахсиятбояд дар мењвари фаъолиятиањли љомеа, алалхусус, волидо-ну омўзгорон ќарор дошта бо-шад. Имрўз, ки ќуввањои гуногу-ни зишткор фаъол гардидаанд,на њама гуна чораљўии тарбиявїкорагару чорагар аст. Акнун тар-бия бояд роњу равиши дигар би-пазирад, ба он хотир ки њар чїбештар муассиру њадафгир бо-шад. Аз ќоидаву шевањои маъ-мулии тарбия бояд канорагирїкард ва рўй ба бењтарин сунна-тњои милливу арзишњои умуми-башарї овард. Дар мактаб боядон гуна шароите фароњам сохт,ки шогирдон њаматарафа рушдукамол ёбанд, худшинос шаванд,љањонбиниашон фарох гардад,фарди мустаќил, соњибаќидаюсоњибирода ва эљодкору тозагўйбошанд, масъулият эњсос намо-янд, ташаббус нишон дињанд.

Вобаста ба корњои тарбиявїдар мактаб бояд ба самтњои зе-рин таваљљуњи махсус ва њаме-шагї зоњир кард: ташаккулиљањонбинии хонандагон, тарбияимаънавию ахлоќї, тарбияињуќуќию ватандўстї, тарбияимењнатию зебоипарастї ва ам-соли инњо. Бояд гуфт, ки ин њамашаклњои тарбия бо њам алоќаиногусастанї доранд, дар њамба-стагї шахсиятро ба вуљуд мео-ранд, касро ба камол мерасо-нанд. Агар яке аз ин шаклњоитарбия суст татбиќ гардад ёќатъї назар шавад, шахсият но-комил хоњад буд.

Дар ин миён ташаккулиљањонбинии хонандагон аз авва-лин ва муњимтарин вазифаи тар-биявї дар мактаби тањсилотиумумист. Албатта, барои ин, пешаз њама худи омўзгорон бояд дарбораи љањонбинї ва роњњои руш-дбахши он маълумоти кофїдошта бошанд ва ба суоли"Љањонбинї чист?" љавоби комилдода тавонанд.

Зери мафњуми љањонбинї

маъмулан маљмўи аќида, эъти-ќод ва муносибати шахс нисбатба њодисањои љамъиятї, табиатва маќому манзалати инсон дарзиндагї фањмида мешавад. Дармактаб бар он бояд бикўшид, кихонандагон вобаста ба дидаюшунидањои хеш, тазодњои рўзгор,њодисањои сиёсию иљтимої вафарњангии айём фикру аќидаихудро дошта бошанд ва вобастаба онњо мустаќилона мулоњиза-ронї карда тавонанд. Муњим аст,ки хонандагон ба воќеае танњо азнуќтаи назари дигарон, дар печи-дагї ба андешањои шунидаи хешбањо надињанд, балки худ он во-ќеаро ба риштаи мулоњизавубаррасї бикашанд ва ба хулосаоянд, вокуниши бунёдию асос-манд нишон дињанд, дар ќавла-шон, дар сухану хулосаашон ус-тувор бошанд. Яъне, хонандагон,ки зимомдорони фардоянд, чу-нон ки баъзан ба назар мерасад,набояд њар лањзаву њар соату њаррўз таѓири фикру аќида кунанд,аз ќавлашон бигарданд, баръакс,бояд якмарому устувору якрў бо-шанд, аз гуфтаашон, ки асосмандбошад, рў натобанд, дар дил гапидигару дар забон каломи дигарнадошта бошанд. Шоире бисёрхуб садо дардодааст: "Эй манѓуломи он ки дилаш бо забонякест!" Дар ин маврид ёдовар азќитъаи зер шудан низ айни муд-даост:

Як дилу як љињату якрў бош,В-аз дурўёни љањон яксў

бош.Тир агар рост равад,

бар њадаф аст,В-ар равад каљ, зи њадаф

бартараф аст.Ба мушоњида мерасад, ки би-

сёр хонандагон ва наврасонаќидаи устувор, љањонбинии гус-турда надоранд, нигоњашон, та-факкурашон мањдуду костаю во-баста аст. Ин њолат, пеш аз њамадар натиљаи фориѓболии воли-дон ва бепарвоию камфаъолия-тии бархе аз омўзгорон ва мах-сусан, роњбарони синфњо бавуќуъ мепайвандад. Аз ин љост,ки ќисме аз шогирдони мо азаќидаву мулоњизаи шахсї дурунобархурдор мемонанд, беэъти-ќод, дурўя, ноустувор, фиребга-ру бешараф ва нисбат ба њоди-саву воќеањои атроф бепарво

БА ЧАШМИ ДИЛАТДИД БОЯД ЉАЊОН

мешаванд. Ин њолат ба камоло-ти маънавии онњо, инкишофиљањонбиниашон монеа эљод ме-кунад, низом рушди шахсиятрохалалдору бенизом месозад.

Ба ташаккули љањонбинии на-врасон њам дар хона (волидон)ва њам дар мактаб (омўзгорон)бояд диќќати њамешагї дод. Аззинањои аввали тањсили навра-сон бояд кўшиш бар он кард, кионњо ба муњити хеш, ба рафторукирдори одамон, ба њодисавувоќеањо бо дидаи тањќиќу ибратбингаранд, ба моњияти ин њамасарфањм раванд, баду нек, маќ-булу номаќбулро фарќ карда та-вонанд. Минбаъд давра ба дав-ра, сол то сол бояд мушоњидавумулоњизањои онњо даќиќтар, на-зарашон амиќтар, муносибата-шон љиддитар гардад онњо боядарзишњои маънавии инсонироамиќтар дарк бинамоянд.

Маълум, ки ба айёми мо руш-ди босуръати илму техника, азљумла воситањои гуногуни итти-лоотї хос аст. Китобу нашрияњо,радиову телевизион, компютерва шабакаи Интернет ба мафку-раву љањонбинии шогирдон бе-таъсир намемонанд, балки таъ-сири шадид доранд.

Волидону омўзгорон бояд баин масъала диќќати махсус вањамешагї зоњир намоянд, нагу-зоранд, ки ин њама василањо банаврасон таъсири манфї расо-нанд, љањонбинии онњоро коњишбахшанд. Ваќте ки љањонбиниихонандагон бар диди солим вамулоњизањои амиќ асос меёбад,онњо аз њама гуна таъсироти но-шоиставу зиёновари беруна (азљумла, баъзе воситањои техни-кии иттилоотї) вораста метаво-нанд.

Пайдоиши азњобу равияњоигуногун, гурўњњои иртиљоию иф-ротгаро, андешањои мазњабпа-растї ва амсоли инњо дар замо-ни мо аз волидону омўзгорон та-ќозо мекунад, ки нисбат ба масъ-алаи ташаккули љањонбинии фа-рохи наврасон ва андешањоиѓоявии онњо нисбат ба њарваќтабештар ва љиддитар таваљљуњзорњир намоянд.

Гулнора АМИНОВА,омўзгори гимназияи №1

барои хонандагониболаёќати шањри Душанбе

Дар айёми мо, ки љомеамуњити дигаре пайдокардаасту њамарўзавоќеоти гуногун рухмедињад ва ихтилофотшиддат мегиранд, бисёрњодисањо печидавуномафњуманд, тарбияинасли наврас беш аз пешањамият пайдо мекунад.

Тарбияи маънавї мањкум вабартараф кардани хислатњоизишт ва таќвияти хислатњои некуњамида аст. Дар ботини њар шахсду неру-неруи хайр ва шарр ни-њон аст (неруи некї ва бадї).Њаёт як навъ муборизаи ин дунеруст.

Ин неруњо њаргиз созиш надо-ранд ва њамеша њамдигарро мањ-кум мекунанд, барои саркўб кар-дани њамдигар мекўшанд. Аз инљост, ки мегўянд: "Њаёт ин мубо-ризаи ба њам зидњост". Ва дар инмубориза бар он бояд бикўшид,ки некї њамеша пирўзу дастболобошад:

Ба некї шавад чашмравшан туро,

Зи њар бад бувад некљавшан туро.

Хонандагон дар мактаб бояддар бораи ин ду неруи муќобилва оштинопазир тасаввуроти ко-мил њосил намоянд. Њам воли-дон, њам мактаб ва нињоят њамањли љомеа (се нињоди тавоно)бояд тамоми тадбирњоро роњан-дозию корбаст намоянд, ки дарботини шогирдон неруи некїѓолиб ояд ва онњоро ба роњи ростњидоятгару рањнамун бошад. Ал-батта, ин кори чандон осон нест.Омўзгоронгро лозим меояд, кидар ин љода кўшишу зањматизиёд ба харљ дињанд, љидду љањдва талош намоянд. Онњоро мебо-яд, ки њар як хонандаро махсусзери назорат дошта бошанд,рафтору гуфтору кирдори ўро бодиќќату таваљљуњи махсус омў-занд ва дар ин замина амал на-моянд, тадбирљўї кунанд.

Бояд гуфт, ки хислатњои зиштљонсахту љозиб, ќудратманд ва тољое, назарфиребанд, кашише,љозибае ноаён дар худ нињон до-ранд. Ин гуна хислатњо чун риш-такирмњо (паразитњо) ба њар ва-сила мекўшанд роњ дар вуљудикас ёбанд, дар дили кас маконкунанд, фармонфармои шахсбошанд. Аз онњо рањої ёфтан наосон корест.

"Дорую дармон"-и атворизишт, василаи бартарафсозиионњо тарбияи бардавом, пандуандарз, таъкиду талќини њаме-шагї ва тарѓиби муассири атво-ри њамида мебошанд.

Ба назари мо, дар байни кул-ли воситањое, ки мањкумсозу мањ-внамои ќувваи бадиянд, пандуандарзи адибону њакимону до-нишмандон наќши баѓоят муњимва муассир доранд. Аз ин лињоз,омўзгорони тољикро имконотифаровон мављуданд, зеро адаби-ёти классики мо аз љињати фаро-гирии панду њикмату андарз дарљањон њамто надорад. Адабиётиклассикии тољик мактаби бузур-гу ќудратманди тарбияи маъна-вию ахлоќист. Асарњои пурмаъ-нию маъруф ва таъсирбахшиадабиёти ѓановатмандамон чун

"Калила ва Димна", "Ќобуснома",ашъори Рўдакї, "Зафарнома"-иИбни Сино, рубоиёти Хайём,"Шоњнома"-и Фирдавсї, "Садпанд"-и Аттор, "Гулистон" ва"Бўстон"-и Саъдї, "Бањористон"-и Љомї ва амсоли инњо дурдо-нањои гаронбањои панду андарз-ро фаро гирифтаанд ва бањрироњандозии таълиму тарбия дардасти омўзгорон чун аслињаи та-воноянд. Агар бо њидояти воли-дону омўзгорон ин асарњоро хо-нандагон такрор ба такрор хо-нанд, ба умќи маънии андарзњоионњо таваљљуњ намоянд, бо камо-ли боварї метавон гуфт, ки не-руи бадиро дар нињоди худ маѓ-лубу мањкум хоњанд карду таво-

4МАЪНАВИЯТ

Маънавият њусни инсон,таљассумгари ботину зоњириўст. Вобаста ба ин, тарбияимаънавию ахлоќї сароѓозикулли шаклњои тарбиябуда, дар ташаккулукамолоти шахсият наќшикалон мегузорад. Тамомисамтњои дигари тарбия якнавъ идомаи тарбияимаънавию ахлоќї ба њисобмеравад.

БА НЕКЇ ШАВАДЧАШМ РАВШАН ТУРО

нову накўкор хоњанд буд, азаъмоли зишт худро барканор хо-њанд гирифт.

Албатта, дар ин самт омўзгорроњбару роњнамост. Ў бояд пан-ду андарзњои њакимонро тафсирбахшад, маънояшонро таъкиднамояд, дар дили онњо нисбат бабадї њисси нафрат бипарварад.

Маълум, ки хислатњои бад(неруи бадї) шохањои зиёд до-ранд ва аз назари иддае аз њаки-мон, зишттарин, пурхавфтаринхислатњои бад, пеш аз њама,бухл, њирс, макр, кибр, ѓурур,шањват ва њасад мебошанд. Инхислатњои ношоиста агар дардили кас "лона" кунанд, ўро азнигоњи маънавї харобу абгорумањкум менамоянд, ба сатњи па-сти ахлоќї мекашанд, шармсормекунанд.

Бузургмењри донишвар таъ-кид менамояд, ки хислатњои но-шоистае чун озу ниёз, хашмуѓазаб, рашку кина, хиёнату носи-посї неруи тавоно доранд, барасари андаке беэътиної дар ву-људи кас сахт маскан мегиранд вагиребони шахсро ба осонї сарнамедињанд. Омўзгорро мебояд,ки гиребони шогирдонро аз дас-ти тавонои ин неруи зишткоррањої бубахшад. Хонанда дарсурате пешраву муваффаќ ме-гардад, ки њастияшро бо зеварихислатњои нек - шарму њаё, оруномус, инсофу адолат, лутфумењрубонї биорояд ва дар њарамалаш санљидакорї зоњир на-мояд. Омўзгор, ба вижа, роњба-ри синф бояд пайваста бањри онталош биварзад, ки хислатњоибад асар ба хонандагон нагузо-ранд, дар сиришти онњо хисла-тњои њамида љойгоњи доимї дош-та бошанд.

Дар тарбияи маънавиюахлоќї тарбияи ватандўстию ба-шарпарварї ва ѓоявию сиёсї на-ќши муњим доранд. Шахси бад нахудро эњтиром мекунад, на дига-рон ва на Ватанро. Одами бад бањељ чиз ва ба њељ кас эътимоднадорад, ѓайр аз худхоњиву ман-фиатљўї ўро њадафе дигар нест.Ў ба осонї хиёнат мекунад, дурўѓмегўяд, медуздад, фиреб меди-њад. Аммо бо тадбирљўии омўз-гор хислатњои њамида шогирдон-ро аз вартаи њалокати маънавїрањо мебахшад.

Камолоти маънавии хонанда-гон, ки тавассути љидду љањди во-лидону омўзгорон ба вуљуд мео-яд, мафњумњои ростию росткорї,поквиљдонию хушахлоќї, шармуњаё, инсонпарварию хайру сахо-ват ва чун инњоро дарбар мегирад.

Камолоти маънавии хонанда-гон муњимтарин омили ба њаётимустаќилона омода шудани онњ-ост.

Мањистон АЛИЕВА,омўзгори мактаби №54-и

ноњияи Синои шањри Душанбе

Фасли зебои табиати дилоро Бањор омад.Бањори нозанин бо бедории табиати хуфта,сарсабзиву шукуфої, дамидани майсаву шуку-фа, гулу себарга, муѓча, насими форами муат-тару фарањангез, наѓмаву хониши парандаго-ни хушилњони шайдо ва муштоќи гулу гулис-тон, ба хаёлу хотирњо пайдо шудани орзувунияту наќшањои созанда, ба дилу дида ва ла-бњо њувайдо шудани мењру муњаббату табас-суму ханда, ба кишвари мањбубамон ќадамранља намуд. Бањорро барњаќ арўс гуфтаанд.Дар ин фасли дилорои табиати навбањоронолами пир дигарбора љавон гашта, насимифорамаш ба машом мушк оварда, равонро то-заву хуррам ва синаро аз андўњ пок месозад.

Бањор айёмест, ки инсоният омад-омадионро бесаброна интизор мешавад. Зеро бањорбо худ зебої, хуррамї, шукуфої, фархундагї,хушњолї ва умедвориро меоварад. Бойчечакусебарга, шукуфаву ќоќу ва сияњгўш, ки дар баъ-зе аз минтаќањои кашварамон, њатто, охирњоифасли сармо мегўянд, ќосидони бањори ола-моро, муждарасони фасли зебои табиати ди-лороянд.

Хости Парвардигори офарандаи оламуодам аст, ки нахустмуждаи тантанаи ин фаслизебои табиат Иди модарон эълон шудааст.

Модаре, ки сарчашмаи њаёт буда, њаёти инсондар рўи замин ба ў вобастааст. Модаре, кисўхта-сўхта инсониятро месозад ва месабзонад.Њаёту њастї ва хушбахтии худро дар њастиютабассуми фарзанд ва барори кору комёбињоиў мебинад. То даме ки боќист, бињишти наќдифарзанд аст Модар!

Мењру муњаббат, садоќат, вафодорї, усту-ворї ѓамхорї ва сўзу созро бештар Модар эњсосмекунад. Бењуда нафармудаанд, ки модарон бояк даст гањвора ва бо дасти дигар дунёро ме-љунбонанд.

Хушбахтона, њамасола Рўзи модар дар диё-ри мо бо шукўњу шањомати хоса, бо хурсандивутаманниёти бепоён љашн гирифта мешавад. Ав-валин муждаи Бањори нозанин - гулу себаргањам туњфаи модарони арљманд, бонувони ги-ромї аст. Бањору Модар ба њам тавъаманд.Офаридгор ба њар ду рисолати офарандагирораво донистааст. Зебоиву дилороиву фарањбах-шиву фархундагї! Љашн муборак, модарони ар-љманд, бонувони гиромиќадр!

Раљабалї САНГОВ,сармутахассиси раёсати илм ва инно-ватсияи Вазорати маорифи Љумњурии

Тољикистон

4ПАЙВАНД

БАЊОРУ МОДАР БА ЊАМ ТАВЪАМАНД

№10 8-уми марти соли 2013ТАРБИЯ

4ИСТЕЪДОД

Модар ба истеъдодидухтараш Мављуда аз тифлїќоил шуда буд. Њанўз 5-сола буд, ки ў бароилўхтакчањояш куртачањоињархела медўхт ва њатто, бадугонањояш мефурўхт. Дарњаракатњои фарзанд ворисиояндаи худро медид модар.Таваљљуњи беандозаифарзанд ба чеварї апаиНигинаро водор намуд,барои духтарчааш мошинаидарздўзии кўдакона харад.

Ин туњфаи модар Мављударопурра ба дунёи орзуњо ворид сох-та, ќадамњояшро дар љодаи њуна-ромўзї устувортар гардониданд.Њанўз дар синфи 4 дар дарси таъ-лими мењнат ба худаш мувофиќкуртае дўхт, ки он курта ўро миёнињамсинфон "бообрў" гардонид. Тад-риљан њаводоронаш аз њисоби њам-мактабиёну њамсоягон меафзу-данд. Дар синфи 9 корафтодагонашхеле зиёд шуданд. Бароям донис-тани асрори њунари ў хеле муњимбуд. Аз суњбат бо ўву модараш ба-роям хеле чизњо маълум шуд…

- Намедонам, чаро, њамеша дархаёлам эљоди нав ба нави дўхтикурта аст, њатто, шабњо ба њаминандеша хоб мекунам. Бисёр анде-шањои тоза дар хоб ба сар меоянд,-гуфт Мављуда.

Модар бошад, ин маъниро ду-русттар шарњ дод:

-Аз хурдї дар кораш як наво-варї ва эљодкориро пай бурданмумкин буд.

Аслан дар тамоми њунарњо онемаъруф мегардад, ки њамин хусу-сиятњоро доро бошад. Баъди хат-ми мактаби миёна доираи шиносњ-ояш васеътар гаштанд, аз њисобињунармандони сањна, бонувонишинохта ва љавонон. Мављуда за-вќи хоса дорад, ба кї чї пўшидан-ро хуб тавсия дода метавонад. Са-лиќааш дар дўхтани либоси миллїва аврупої воќеан фавќулодда аст.Ўро дар бисёр озмунњо тарроњониномї даъват мекарданд, аммо…

-Барои мо, пеш аз њама, бахти

Ё ЧАНД СУХАН ДАР БОРАИ БОЗЁФТИ ТОЗАИ ДУНЁИЊУНАРИ ЧЕВАРЇ МАВЉУДА ШОЕВАоилавї диданаш муњим буд, - мег-ўяд модар.

Мављуда аз тарбияи падару мо-дар хеле ќаноатманд аст.

-Дар оилаи мо "сиёсат" ва "эр-кадорї" -њои бењуда љой надоранд.Падарам, ки омўзгоранд, моро дарњама њолат мефањманд, - мегўяд ў.

Мавлуда бо љавони дўстдоштааш-Элмурод хонадор шуд. Ба бахташ,дар хонадони шавњар њама-хусурухушдоман ва шавњар ањли фањм бу-данд. Акаи Исмоил ва апаи Турдихоназ соњиби келини зебову њунармандшудан меболиданд. Алњол Мављуда,ба гуфти худаш, њама њунарашро баписарчааш-Самиулло мебахшад.

Чандест, ки дар телевизиони"Сафина" барномаи озмунии "Тар-роњ" баргузор мегардад. Элмурод, кибањри рушди њунари њамсари азизашба њама гуна дастгирї омода буд, баў барои иштирок дар ин озмун мас-лињат дод. Мављударо ба барномадаъват карданд. Дар барнома сад-ри бонувони њунари тарроњї- Мукар-рама Ќаюмова ва чанд нафари ди-гар ба њунари тарроњон бањо медо-данд. Мављуда, ба ќавле духтарихона, бо он ки алњол маълумоти кас-бие надорад, бењтарин навъњоидўхти либосро пешнињод карда, њам-замон, дар муддати муайяншудапероњани зебоеро дўхтаву сазоворибањои баланд (ба гуфти доварон, "5-"и ситорачадор) гардид.

-Хушбахтам, ки дар Тољикисто-ни ман чунин духтари њунармандпайдо шудааст, -гуфт М.Ќаюмова.-Тахайюлу эљод дар њунари Мављу-да воќеан ќобили ситоиш аст. Орзудорам, ки чунин њунармандон симоимиллати тољикро дар сатњи байнал-милалї муаррифї карда тавонанд.

Мављударо вазъи либоспўшиимактабиён, хусусан, духтарон ќано-атманд карда наметавонад. Ин

њолат дер боз ўро ба андеша меба-рад.

-Медонам, ки барои хонандагонлибоси мактабї тавсия шудааст,-мегўяд ў, - аммо… Аз нигоњи ман,алњол либоси ягонае, ки хонанда-гонро аз дигарон људо карда таво-над, вуљуд надорад. Њатто, дар яксинф либоси ягона дидан душвораст. Мо бояд навъњои мувофиќ баталаботи замон ва хусусиятњои мил-лии либоси мактабиро пешнињод ваљорї карда тавонем. Умед дорам,ки вазири воќеан ислоњотгарои ма-ориф Нуриддин Саидов дар ин корба ман кўмак менамоянд.

Мављуда дар сар андешањоизиёди тоза дорад. Ўро дастгирї ло-зим аст, дастгирие, ки њадафњояш-ро роњандозї карда тавонад. Охир,њадафњои ў ба манфиати љомеа вамиллатанд, на чизи дигар. Умедаст, ки орзуњояш амалї мегарданд.

Саидаи ФАЗЛ

Балки худи ў маро имкони на-виштан намедод, ба маънои "њолоне" сар мељунбониду "ваќташ мера-сад" мегуфт. Ин дафъа бидуни ги-рифтани ризоият аз худаш ва суњ-бати хоса оростан бо ў, азми навиш-тан кардам. Бигзор, он ба шаклисуњбати ширине рўйи коѓаз ояд, киаз њар дидори ин бонуи гулрух ба-рои худ гард-гард ангубини маънїгирифтаам. Ќарор додам, матлаб-ро дар Рўзи модар барояш эњдосозам. Аз ин рў, бењтар мебуд, ан-дешањоеро аз вазъи тањсили духта-рон дар мактабњо, шавќи илму кас-бомўзии дўшизагон дар муасси-сањои тањсилоти иловагї, масъули-яти омўзгорон ва модарон дар мав-риди омода кардани духтарон баоиладорї исти-фода барам,ки борњо азз а б о н ид ў с т а мшунида-ам. Ваман боин ният

суњбатеро бо Майрам Ќурбонова,муовини аввали директори Марка-зи љумњуриявии муассисањои тањси-лоти иловагии Вазорати маорифиЉумњурии Тољикистон, ба хотир ме-оварам, ки мегуфт:

- Дар мамлакатњои пешрафтаидунё барои ба оиладорї омода кар-дани духтарони наврас, њатто, ин-ститутњо амал мекунанд. Чун азњисоботи оморї дармеёбам, ки њарсол теъдоди муайяни оилањои навпош мехўранд, ба андеша фурўмеравам. Мо, тољикон, аз он ки асо-сан њар оила ба таври худ аз рўйианъанаи оилавии худ духтаронихешро ба оиладорї омода кунем,дар худ печидаву аз дигарон аќибмондаем. Бале, дар ин масъала во-мондаем. Ба масъалаи њамчун бо-нуи воќеї ба воя расидани духта-ронамон кўшиш намекунем. Воли-дон бо фарзанд дар мавриди бањаёти ояндаи оилавї якљо андешаронданро кори айб мешуморанд.Дар аксари оилањо танњо падар инмасъаларо њал мекунад. Яъне, ваќ-те ба дили сарвари оила мувофиќдомоде ёфт шуд, бе он ки ризоиятидигар аъзои оила, махсусан, дух-тарро гирифта бошанд, маросимиарўсї барпо мекунанд. Модароникамсавод, ки на фарзанди хешро баоиладорї омода сохтаанду нањуќуќи дар муќобили "соњиби сар"-ашон њарфе гуфтан доранд, зуд азпайи дўхту дўзу љамъоварии љињозмешаванд. Њељ фикр намекунанд,ки ин "паршикаста"-и бекасбу кор,ин дўшизае, ки ба фарќи сиёњу са-фед намеравад, дар хонадони ди-гар чї рўзгоре ба сар мебарад? Дар

муносибат бо шавњар, бо хусурухушдоман ва дигар аъзои хонадо-ни нав чї роњеро пеш мегирад? Оёдониши комиле ва ё њунаре дорад,ки боиси эњтиром ёфтанаш дар хо-наводаи нав шавад. Вазъият беш-тар дар дењот њамин таврест, ки маннаќл мекунам. Афсўс…

- Ба шарофати ѓамхории Сарва-ри кишвар чандин сол аст, ки дух-тарон аз дењоти дурдасттарин им-кони тањсил дар мактабњои олиропайдо кардаанд…

- Бале, ба маврид аст, ки гуфтаиПрезиденти кишвар Эмомалї Рањ-монро ба хотир орем: "Љамъияте, киЗанро эњтиром намекунаду Модар-ро арљ намегузорад, оянда надорад!"

Дар аксари мактабњо ва муасси-сањои тањсилоти иловагї муалли-мањо нисбат ба муаллимон зиёданд.Аммо вазъи нигаронкунанда акса-ран аз рўйи ихтисос кор накарданибонувон аст, мутаассифона, бешта-

4ФАЪОЛОНИ МОСолњост, ки њамдигарромешиносем. Борњосуњбати дўстона ороста,аз ѓаму шодї, аз рўзњоивазнине, ки ба сарамономадааст, ба њамдигардарди дил кардаем, азмуваффаќиятњоифарзандони якдигархурсанд шудаем, аммо азкору бор ва њаёти инбонуи воќеан арзандаитањсин аќалланмењрномае нанавиштаам.

МУВАФФАЌри онњо соњибихтисос набуда, баном љойи холии корро ишѓол меку-нанду бас. Баъзан онњое, ки тањсилдидаанду соњиби диплом њастанд,бо сабабњои оилавї хонашин меша-ванд ё љойи кори дилхоњ намеёбанд.Ба хотире ки фикрам беасос наба-рояд, як мисол меорам. Баъди хат-ми соли хониши 2010-2011 боядтибќи таќсимоти Вазорати маорифба мактабњои ноњияи Турсунзода азњисоби хатмкардагони ДМТ, ДДОТба номи Садриддин Айнї, Дониш-кадаи тарбияи љисмонї, Донишгоњизабонњои ба номи Сотим Улуѓзода,омўзишгоњњои ноњияњои ЊисоруТурсунзода 68 нафар муаллима бакор мерафтанд. Аммо то 28 сентяб-ри њамон сол танњо 14 нафар ба

шуъбаи маорифњозир шудаанд.Мо дар њам-корї бо њуку-мати ма-њаллї дардавоми 10рўз му-ваффаќ

ш у -

дем, ки ин вазъи ногуворро барта-раф кунем. Яъне, 68 нафар њама басари кор омаданд!

- Сатњи дониши духтарон, азназари шумо, чї гуна аст?

- Рости гап, дар мактабњои тањ-силоти умумї нисбат ба писаронсатњи дониши духтарон баланд аст.Онњо хеле фаъоланд. Масалан, дармаркази мо аз 302 хонандае, ки тањ-силоти иловагї мегиран, 200 нафа-рашон духтаронанд. Онњо дар ду-се мањфил иштирок мекунанд. Ак-саран шавќманди омўхтани забо-нњои англисиву русї буда, чун кад-бонувони оянда њамзамон дар мањ-филњои ќаннодї, дўзандагї ва са-бадбофї иштирок мекунанд. Шавќузавќи духтаронро ба њисоб гириф-та, ният дорем, ки барои онњо мањ-фили варзиш таъсис дињем.

Хушбахтона, Майрам Ќурбоно-ва дар оиладорї низ бонуи муваф-фаќ аст. Њамсараш Абдурањим Ќур-бонов бо таќозои вазифа (ў дар ра-ёсати корњои дохилии вилояти Суѓдифои вазифа дорад) на њар ваќтбарои тарбияи фарзандон расидаметавонад. Бо вуљуди ин ду фарзан-ди ин хонадони ањл тарбияти хуб ги-рифтанд. Нахустфарзандашон Дил-рабо Ќурбонова аллакай баъди хат-ми донишгоњ аз пайи падар рафт. Ўба њайси афсари калони шуъбаиаќибгоњ, аслиња ва техникаи њарбииСарраёсати ќушунњои сарњадии Ку-митаи давлатии амнияти миллїхидмат мекунад. Писарашон Умед-љон Ќурбонов талабаи аълохонилитсей-интернати президентист.

Марям ЭШОНЉОНОВА,"Омўзгор"

Бо муаллима Моњраљаб Азизо-ва тавассути хоњараш - Њунарпе-шаи шоистаи Тољикистон Муњарра-ма Шарифова шинос гардидам.Њалиму мењрубон, суњбаторо ванињоят мутахассиси хуби фанњоихимияю биология аст. Сиву шашсол боз ба шогирдон аз ин фандарс мегўяд. Хатмкардаи ДДОТ баноми Садриддин Айнист. Пас азхатми он ба дења баргашта, дармактаби раќами 26 - и ноњияи Фай-зобод то имрўз ба шогирдон сабаќмеомўзонад.

- Се соли аввал, ки аз рўйи их-тисос љой набуд, маро сарвари пи-онерони мактаб таъин карданд, -он рўзњоро ба хотир меорад муал-лима. - Масъулияти зиёдеро бардўш доштам, зеро бо тамоми усто-дони мактаб њамкорї кардан лозиммеомад. Минбаъд ба кори муал-лимї гузаштам.

М. Азизова тўли ин солњо та-вонист дар аќидааш содиќ монад.Њамасола шогирдонаш дар олим-пиадањои фанњои физикаю химиядастболоанд. Албатта, ў аз њамаиин комёбии шогирдон мефахрад.Ин аст, ки миёни ањли мактаб со-њиби обрўву эњтиром аст. Худи му-аллима дар дањњо озмуни ноњиявївобаста ба фанњои даќиќ њамчундовар иштирок намудааст.

- Солњои 1978 - 1983 маро ди-ректори мактаби раќами 26 инти-хоб карданд. Бо њар як омўзгор са-рикор доштан, тартиби коргузори-ро аз рўйи ќоидањои маъмулии мак-табшиносї ба роњ мондан, дар тар-бияи ахлоќї, ватандўстии шогир-дон сањм гирифтан, асосњои фа-нњои љориро дар ќалби шогирдонљой намудан аз вазифањои аввали-ни роњбари мактаб аст. Бинобар он,њамеша кўшидаам, ки ваќтро бењу-да зоеъ накунам, њар лањзаи умр-ро самаранок истифода барам, -мегўяд М.Азизова.

Њамчун мутахассиси соњаи фа-

нњои мазкур муаллима андеша до-рад, ки бояд илмро бо истењсолотпайваст, аз ин рў, љустуљў ва омў-зиши доимї имкон медињад, ки ом-ўзгор ба натиљањои дилхоњаш би-расад. Дар Тољикистон элементњоихимиявии натрий, калий, нуќра,тилло, молибден, сурма ва ѓайравуљуд доранд. Дар хољагии ќишлоќнурињои гуногуни химиявиро батаври фаровон истифода мебарем.Заводи нурињои азотии Вахш, за-води Алюминийи тољик, заводиоњаксанги Ёвон, намаки Хољамўъ-мин ва монанди инњоро дорем, киифтихори њар фарди љомеа аст.Дар дарсњои химия оид ба тарзињосил шудан, истифода бурданионњо дар соњањои гуногуни љомеавобаста ба мавзўъ ахбор додан бафоидаи кор аст.

-Њамеша мекўшам, ки дарсњо-ро бо истифода аз асбоби химиявїва дар шароити лабораторї гуза-ронам, зеро худи фан агар њамин-ро таќозо кунад, аз сўйи дигар, дарзењни хонанда то муддати зиёд љоймегирад, - мегўяд муаллима

Муаллима М. Азизова аз онмеболад, ки имрўзњо шогирдонисершумораш дар тамоми соњањоихољагии халќи мамлакат њиссаихудро гузошта истодааст. Ќисме азонњо дар пањлўи муаллима истода,идомабахши касби ўянд. Як теъдо-ди муайянашон номзадњои илмумутахассисони варзидаи соњањоитибанд. Дар баробари шогирдонфарзандони худро низ илм омўзон-дааст, ки њарсеашон соњиби маъ-лумоти олианду аз ин ду нафара-шон пайрави касби модар гарди-даанд.

Оре, ў њам муаллимаи сахтги-ру дар айни њол ѓамхор ва њаммодари мењрубон аст. Њамешакўшидааст, фарзандону шогирдон-ро ба роњи рости рўзгор њидоят на-мояд.

Мавсуф бар он аќида аст, киминбаъд муаллимонро аз ташви-шњои рўзгор, ки ба кори доимї ваазалии онњо халал ворид месозанд,бояд халос кард.

Вай шукри истиќлол ва ободињодар зиндагии њамарўзаро мекунад.Маоши омўзгорон марњила ба ма-рњила зиёд мегардад, соњаи мао-риф сол ба сол нумўъ ёфта исто-дааст. Моњи июли соли 2011 Пре-зиденти кишварамон ЭмомалїРањмон зимни сафарашон баноњияи Файзобод дар дењаи Зарка-мар мактаби навро ифтитоњ наму-да амр карданд, ки дар ин ноњияфабрикаи ресмонресї кушода ша-вад.

Воќеан, муаллима бо нишони"Аълочии маорифи Тољикистон" вабо медали "Хизмати шоиста" муко-фотонида шудааст.

Муаллимаи азизро бо Рўзи мо-дар табрик гуфта, барояшон офи-яти рўзгор ва комёбињои аз ин њамбештар таманно дорем.

Њотами ЊОМИД,"Омўзгор"

4САДОЌАТШУКР МУЉИБИ КОМЁБИСТ

№10 8-уми марти соли 2013ОМЎЗИШ4УСУЛИ ЊАМГИРО

Ин китоб барои муаллимон,муњаќќиќон ва онњое, ки ба коритаълиму тарбият машѓул мебо-шанд, ба вижа, дар роњи иљрои"Барномаи миллии рушди тањси-лот" армуѓони арзанда аст.

Жан Жак Руссо (файласуфибузурги франсуз, нависанда, ба-стакор, (1712-1778) шахсе буд, кидар зиндагї пастию баландињоизиёдро дид, аз иљрои корњое чунхизматгорию мураббигї рўй на-гардонд, вале даъвати дарбор-ро ќабул накард. Лањзае аз хон-дану навиштан фориѓ набуд. Даркитобњояш андешаву афкор, му-лоњизаву пешнињодњои ў оид баусули тарбия баён шудаанд. Ху-сусан, дар яке аз асарњои пурќи-маташ "Эмил ва ё дар бораи тар-бият" (соли 1762) усули наву би-сёр љолиби тарбияро пешнињодкардааст. "Эмил ва ё дар бораитарбият" дар замонаш бо афко-ри навоварона ва ѓайриоддї бамуќобилияти тунду тези рўњони-ён ва њукмронони давр рўбарўгашта ба муаллиф саргардо-нињои зиёд овард Ж.Русо панљсол аз Ватан гуреза шуд ва њатто,давлате чун Швейтсария ўро азшањрвандї бенасиб гардонд.Дар "Эмил" Руссо барномаи мах-суси тарбияро кор карда барома-дааст.

Жан Жак Руссо усули ќафо-мондаи тарбияи замон, аќидањоишахшудамондаи диниро њадафитанќид ќарор дода, роњи ислоњивазъро нишон додааст. Аз љумла,ба андешаи нависанда, ба таъ-лиму тарбияи фанњои алоњида,

Њамкорињои муаллимон вападару модарон, махсусан, дарсинфњои ибтидої ањамияти роњ-намоии фарзандонашон бароиомўзиш хабари кофї доранд вагузашта аз ин, ваќти зиёдашон-ро сарфи таълиму тарбияи фар-занд мекунанд.

Беш аз 20 сол аст, ки ман дарбахши маориф фаъолият дорам,машѓулу масъули таълиму тар-бияи хонандагон дар чандин мак-таби шањри Душанбе будам. Њамакнун љонишини директор оид батарбиявии мактаби раќами 91-иноњияи Синои пойтахт мебоша-му пайваста бо падару модаро-ни хонандагон дар алоќаи зичњастам. Ин ба он маъност, киомўзишу дониши хонанда ва ах-лоќу одоби њар кадомеро мекў-

шам, аз мадди назар дур надош-та бошам. Аз таљрибаи бисёрсо-лаам бармеояд, ки дараљаи омў-зишу фарогирии дониши хонан-дагон аз бисёр љињатњо, дар на-вбати аввал, ба падару модарвобастагї дорад. Ба ин фарзан-дони нисбатан калони хонаводава таъсири атрофе, ки хонанда-гон дар он муњитанд, низ њисса-гузорї карда метавонанд. Бароиин метавон мисолњои зиёдеовард, монанди муносибати па-дару модарон байни њамдигара-

шон, бародару хоњарони калонїба хонандагони нисбатан калон,муњити атроф, њатто, хешован-дон ва ѓайра.

Дар мактаб фаъолият карданвомедорад, ки муаллим на танњобо хонанда ва таълиму тарбияивай машѓул шавад, балки муно-сибат ва алоќаашро бо падару

аз љумла, забонњо, фанњои табиї,дин барваќт оѓоз намудан барушди табиии инсон мувофиќнест. Њар корро дар ваќташ бояданљом дод. Вагарна инсони ноко-мил ба вуљуд меояд. Ба аќидаиРуссо, тарбияти нодуруст аз рўзитаваллуд сар мешавад. Ваќте азрўзи аввал навзодро парпеч ме-кунанд, сар, бадан ё ягон узвидигарашро дар зери таъсир нигоњмедоранд, маълум мешавад, киба Худованд шак меоранд, мах-луќи холиќро дигаргун карданмехоњанд.

Аксар аќидањои Руссо арзишиилмии худро дар асри 21 низ гумнакардаанд, вале баъзеи онњобањсталабанд. Ў тарафдори руш-ди табиии инсон аст. Ба аќидаиў, инсонро дар њоли табиї боядгузошт, яъне, инсон дар кори тар-бия хато карданаш мумкин, валетабиат њељ гоњ хато нахоњад кард.

Муњаммадшарифи Рустам,рўзноманигор дар маќолаи "Тањ-лили баъзе пањлуњои китоби"Эмил ва ё дар бораи тарбият"афзуда гардид, ки Як масъа-лаи муњим: имрўз дар Тољикис-тон, хусусан, дар шањрњо на та-нњо дар мактабњо, балки, њаттодар кўдакистонњо шеъру суру-дњои калонсолонро меомўзанд,дар зери њавои навою ишќї ме-раќсанду хурсандї мекунанд.Касеро ин ба ташвиш намеорад.Набудани шеъру мусиќии кўдако-на бањона шуда наметавонад.Сабаб, танњо танбалии худамонаст. Наход дар кўдакистон басари кўдак тољу салла гузоранд?Руссо саъй кардааст, мањз усулїчи тавр одам тарбия карданронишон дињад. Барои ин шогирде-ро бо номи рамзии Эмил ќабулмекунад ва дастурњои худро мав-риди амал ќарор медињад. Дарин бобат назари ў он ќадаррўњбахш ба назар намерасад. Инбесабаб нест, зеро шароити за-мон андешањои ўро ќабул на-

НАЌШИ ХОНАВОДА ДАР ТАЪЛИМУТАРБИЯИ ФАРЗАНД

Њарчанд дар гузаштазавќу њуш ба сифатимуассиртарин сабаб бароипешрафти таълимутарбияи фарзандон арзёбїмегардид, аммо тамомисабабњои пешрафтимактаббачагон инњамкории пайваставуњамешагии муаллимон,муњаќќиќоне, ки роњњоибењдоштро нишонмедињанд ва падарумодари мактаббачагондониста мешавад.

модар аз масъулиятњои асосиихуд донад. Њамин пањлуи масъа-ла дар айни њол дар мактаби мохуб ба роњ монда шудааст. Ба ин,пеш аз њама, њиссаи директоримактаб Чамангул Сатторова, кисобиќаи 35-солаи омўзгорї до-рад, калон аст. Дар иртибот баробитаи омўзгор бо падару мо-дар бояд ишора кард, ки чи тав-

ре хонандагон бо як савияи до-нишу биниш нестанд, падару мо-дарон низ бо хулќу атвор ва ха-рактери худ мухталифанд. Боњар кадоми онњо вохўрдан, кибештар ваќт ба мактаб даъватмешаванд ва ё баъзеашон бароидонистани савияи донишу ахлоќифарзанди худ зуд-зуд ба мактаб

меоянд, барои омўзгор кашфи якасрори нави насли наврас мебо-шад. Мубодилаи афкори муал-лим ва падару модар дар ин мав-ридњо барои пешрафти таъли-му тарбияи мактаббача таъсиримусбат ва натиљаи хуб дорад, киин ба њамаи омўзгорон маълумаст.

Солиёни зиёд аст, ки дар мак-таб фаъолият менамояму хонан-дагонро дарс мегўям ва ин фаъ-олият вомедорад, ки њаддалим-кон бо падару модари хонанда-гон дар иртибот бошам, аз раф-ти хонишу одоби фарзандона-шон дар мактаб онњоро огоњ на-моям ва дар навбати худ аз раф-ториу кирдор ва хулќу атворионњо дар берун аз мактаб огањїдошта бошам. Бардошти ман азвохўрию суњбатњои њамешагї бопадару модари хонандагон му-шаххасан ба таври зайл аст:

1. Дар навбати аввал пада-ру модаронеанд, ки дар хонаво-да муносибати хуб, њам байнифарзандон, доранд. Ин ќабилпадару модарон навозишкоронатарбия менамоянд ва њам ба таъ-лиму омўзиши фарзандон диќ-ќат медињанд.

2. Падару модаронеанд, кифарзанди худро бенињоят дўстмедоранд ва ба таъбири халќнамегузоранд, ки "ба пойи фар-занд хоре халад", аммо ин гурўњ

падару модарон ба таълиму тар-бияи фарзандони маљлисњои па-дару модарон низ камтар диќќатмедињанд ва то љое хунукназа-ранд. Ба маљлисњои падару мо-дарон низ камтар ширкат мевар-занд, њамкориашон бо муалли-мњо дар тарбияи фарзанд камтараст.

3. Ба ин гурўњ падару мода-роне дохил мешаванд, ки на та-нњо ба хондани фарзанд ањами-ят намедињанд, гузашта аз ин,ахлоќи берун аз мактабии онњо-ро назорат наменамоянд. Чандинбор эњсос намудаам, ки њаттофазои оилавии ин гуна падарумодар кори муаллимро мушкилменамоянд. Њатто, ба пешќада-мон сироят карда метавонад. Ингурўњ падару модарон на ин ки бамаљлисњои падару модарон на-меоянд, гузашта аз ин, агармуаллимон барои дидану масли-њат дари истиќоматгоњи онњорокўбанд, пинњон мешаванд ва ёњамсуњбат шудан намехоњанд. Багуфти худашон, "ваќт надоранд"ва ѓайра.

4. Мактаби мо бо каму беш2000 хонандаро барои таълимутарбия фаро гирифтаасту дарбаробари зиёда аз 70 нафар ом-ўзгор доштан фазои хуби таъли-му тарбия дорад. Њар як омўзгорба хубї дарк менамояд, ки наслинаврас ояндасозии кишвар астубо ахлоќи њамида, дониши хуб бакамол расонидани онњо ба пада-ру модар ва муаллимон вобаста-гии љиддї дорад.

Нуринисо АКРАМОВА,љонишини директори

мактаби №91-и ноњияи Сино

4ТАЌРИЗ

дошт. Бо вуљуди ин, Руссо бо бо-варї ќадам ба ќадам пеш мера-вад ва аќоиди хешро амалї ме-созад.

Љавњари аќидаи донишмандиварзида дар "Эмил" аз он иборатаст, ки тарбия корест душвор.Агар ихтиёр ба дасти ў мебуд, азяк нафар зиёд ва аз як бор зиёдкасеро ба тарбия намегирифт.Албатта, ин андешаи донишмандбарои зикри он аст, ки чї ќадаркори тарбия мушкил ва дороиањамият мебошад.,

Бояд гуфт, ки таълиму тарби-ят аз назари Руссо бар се аслизер устувор аст:

а) табиат нек аст, зеро маншаион Илоњї аст. б) љомеа баду фо-сид аст. в) озодї иборат аз итоа-ти комил аз фунуни "Мадинаифозила"-и љомеъаи ормонї аст.

Ба таври умумї метавонгуфт, ки њадафи тарбият аз на-зари Руссо "бозсозии инсонї аст,ки битавонад дар љомеаи бозсо-зишуда зинадгї кунад ва ин корниз бар тибќи ќонунњои табиї(яъне, назм ва аќл) сурат меги-рад".

Руссо дар китоби "Эмил" пасаз ишора ба се омил ё ба ќавлихудаш, "се устоди тарбият", яънетабиат, одамон ва ашё танњо тар-биятеро, ки ба василаи ашхосанљом мегирад, тавъам бо ихти-ёр медонад ва онро навъе

"њунар" мешуморад, ки алоќа-манд бо мањорати бисёр аст вамуњол аст, ки бо муваффаќиятикомил низ њамроњ бошад. Бархедигар аз назароти Руссо:

- пешрафти тамаддунро мояитаббоњи ахлоќи инсонї медонад(тамаддун рўњи инсонро табоњмекунад);

- тарбият низ бояд роњи таби-атро тай кунад. Роњи дурустњамоно роњи табиат аст;

- то дувоздањсолагї омўзишаз роњи китоб набошад. Табиаткитоби бењтарин аст;

Ќайдњо дар њошияикитоби Жан Жак Руссо.«Эмил ва ё дар бораитарбият» Бо кўшишипрофессор ИринаКаримова; тањия ватањќиќи профессорСулаймонї С.; Душанбе:Ирфон, 2012, 412 с.

- ба пурсишњо набоядљавоби мустаќим дод, пурси-шњои њидояткунанда боисикашфи дубора мешаванд;

- фард озод аст, њардинеро, ки мехоњад бипа-зирад.

Билохира, ин ки Руссобо вуљуди эътиќоде, ки баозодии инсон дорад, нис-бат ба шогирд беш аз њадсахтгир аст ва дар њимоя-ту њидояти ў ифрот меку-над ва ин ифрот дар бини-шу бардошти ў гоње аз тар-бият инъикос мегардад.

Китоби Ж .Ж.Руссо"Эмил" ва ё дар бораи тар-бият, ки аз љониби Акаде-мияи тањсилоти Тољикис-тон, дар тањия ва тањќиќипрофессор С.Сулаймонї

ба нашр расидааст, асари муњи-му муфиди педагогї буда, имрўзниз моњияту ањамияти худро аздаст надодааст.

Афсўс, ки чунин китоби хубурањнамо бо теъдоди кам чоп шу-дааст ва имрўз на њама имконидастрас кардани онро доранд. Азин рў, нињодњои марбутаро за-рур аст, ки барои бознашри инкитоб бо теъдоди зиёд кўшиш бахарљ дињанд.

Абдураззоќ ШУКУРОВ,устоди ДДОТ ба номи

С. Айнї

МОДАРАМРавшании рўз туї, модарам.Шамъи шабафрўз туї, модарам.Чорагари мушкили насли башар,Мушфиќу дилсўз туї, модарам.

Оташи озодї барафрўхтї,Решаи навмедиву ѓам сўхтї.

Љомаи хушрўзиву иќболу бахт,Бањри њама њамватанон дўхтї.

Оинасон аст дилу љони ту,Зеби замин гулбуни армони ту.То нашавад зиндагї холї зи файз,Холї мабод, њељ гање хони ту.

К.РАЉАБОВА,директори мактаби раќами 19-и

ноњияи Сино

4НАЗМ

№10 8-уми марти соли 2013АКСИ САДО

Дар нашрияи "Омўзгор", №7 аз 15 феврали соли љорї маќолаиСаидамир Аминов бо номи "Салоњиятдор, салоњиятманд ва ёќобилият" ба табъ расидааст, ки сухан дар бораи мушкилотитарљумаи истилоњњои "компетенция" ва "компетентность" дарробита бо истифодаи онњо дар низоми маориф меравад.Мавсуф бо истинод ба чанде аз фарњангу луѓатњо ба чунинхулоса омадааст: "Тавре ки мебинем, шарњу тафсир ватарљумањои фарњангњои зикршуда бозгў(й)и онанд, ки"компетентный" ва "компетентность"-ро "салоњият" ва"салоњиятдор" тарљума кунем".

4БАЊС

Дар охири маќола С. Аминовмеафзояд: "Умед аст, ки мутахасси-сони соња дар атрофи ифодањоимазкур ва ба њамин монанд истило-њот назари худро баён медоранд вадар интихоби истилоњоти сањењу му-вофиќ сањми худро мегузоранд".

Содиќона бояд гўям, ки устодСаидамир Аминовро чун яке аз кор-шиносони пуртаљрибаи соњаи мао-риф ва донишманди соњаи забонши-носї хеле хуб мешиносам ва дони-шу истеъдоди он касро комиланэътироф мекунам. Оѓози бањс дар инмавзўъ ва даъват ба баррасии исти-лоњоти соњаи маориф, махсусан, ис-тилоњоте, ки дар робита ба равандињамгиройї ва љањонишавии маорифдар забони тољикї пайдо мешавандва ё аз забонњои дигар иќтибос ме-шаванд, низ нишоне аз сарсупурда-гии эшон ба кори маориф, тозавуравон нигоњ доштани забон ва саре-њияти истилоњот аст. Мањз ба ин хо-тир мехоњам андешањои худро дармасъалаи мавриди назар иброз дош-та бошам.

Дар назари аввал ба мулоњи-зањои муаллиф розї шудан мумкинаст, зеро агар аз сад каси забондонбипурсем, ки "компетенция" ба то-љикї чї мешавад, њатман чунин по-сух хоњем гирифт: "салоњият".Аммо...

Њамагон кайњо дарк кардаанд, киистилоњ ва истилоњшиносї, тарљу-маи истилоњњои нав аз як забон базабони дигар кори сањл нест. Руљўъкардан ба фарњангњои дузабонаютафсирї барои собит намудани ду-рустии андешаи худ танњо як тара-фи масъала дар интихоби тарљумаидурусти ин ё он истилоњ аст. Калиманаметавонад дар алоњидагї вуљуддошта бошад, он њамеша дар тарки-би ибора ё љумла меояд. Њар љумла

дар навбати худ ба соњаи муайянифаъолияти инсон тааллуќ дорад,яъне, мавќеи истифодаи худро до-рад. Мутаассифона, муаллифи муњ-тарам барои равшанї андохтан бамоњияти масъала аз он аснодирасмї ва ё маќолоте, ки мањз ба ни-зоми таълиму тарбия бахшида шуда,ин истилоњот истифода шуда бошад,љумлае наовардаанд, то ки дар мав-риди дурустиву нодурустии анде-шањои эшон ќазоват кунем ва бинем,ки ин истилоњот дар дохили љумлањова мавќеи истифодаи онњо ба таби-ату мантиќи забони тољикї то чї ан-доза созгор аст. Тавре ба мо маъ-лум гардид, истилоњи "салоњият" батаври фаровон дар "Дастури таълимбарои тањиягарони стандартњоифаннї" (Душанбе, 2012) истеъмолшудааст, ки интихобан чанд намунамеорем: Салоњиятњои (талаботњои)зинаи тањсилоти ибтидої; Салоњия-тњо аз фаъолиятњо асос ёфта (?), азамал, рафтор ва интихоби њар фарддар доираи муњтавои мушаххас (?)сарчашма мегирад; салоњиятњои ар-зишї-мантиќї, салоњиятњои умуми-маданї (?), салоњиятњои таълимї-маърифатї, салоњиятњои иттилоотї,салоњиятњои муоширатї, салоњия-тњои иљтимої-мењнатї, салоњиятњоихудтакмилдињї. Мисолњои зикршудава шарњи њар навъи "салоњият" дарин санад бозгўйи он аст, ки истилоњбемаврид истеъмол шудааст. Худ

ќазоват кунед: магар љамъоварииахбор ва тањлили он, риояи ќоидањоимуошират, арзёбии донишу мала-кањои худ ва ѓайра (с. 24-25-и дасту-ри номбурда) - ин њама салоњият аст,ё ќобилият?

Њангоми тарљумаи ин ё он исти-лоњ бењтар аст, ки онро дар забониасл тањлил кунем, на дар забонимобайнї, ки тавассути он мехоњемтарљума кунем. Пай бурдан душворнест, ки асли пайдоиши масъалањоимавриди назар љањони Ѓарб ва за-бони англисї аст. Дар забони анг-лисї мафњуми мазкур бо калимаи"competence" ифода меёбад. Дарфарњангњои англисї ба русї ин ка-

лима чунин тарзњои тарљума дорад:"competence": 1) способность,

данные, знания, компетентность (до-статочные для осуществления како-го-л. вида деятельности) Syn: ability ,talent 2) достаток, материальноеобеспечение: He could provide hisfamily with a comfortable competence.- Он мог обеспечить достойное ма-териальное положение своей семьи.3) компетенция, правомочность -under the competence - within thecompetence 4) = language competenceязыковая компетенция, знание зако-нов языка (LingvoUniversal, English-Russian); "competence": 1) способ-ность, компетентность 2) компетен-ция, правомочность 3) достаток, ма-териальное положение(LingvoScience, English-Russian).

Дар луѓатњои тафсирии англисїин калима чунин шарњ ёфтааст: 1)the condition of being capable; ability(њолати доштани ќобилияти чизе,ќобилият / состояние быть способ-ным к чему-либо, способность 2) asufficient income to live on (мављудбудани дороии зарурї барои зиндагї/ наличие достаточного состояниядля жизни; 3) the state of being legallycompetent or qualified (њолати сало-њияти ќонунї доштан / состояниеобладать полномочиями на закон-ной основе. Дар луѓати тафсирииOXFORD Wordpower Dictionary, кикалимањо фаќат ба маъноњои асли-

ашон тафсир ёфтаанд, дар шарњи инкалима омадааст: having the ability orskill that is needed, яъне "доштаниќобилият ё мањорати мавриди ниёз".

Дар назарияи тарљума (зимнан,тўли 15 сол бо таълими "Назария ваамалияи тарљума" барои донишљўёнмашѓулам) се навъи муодилњо (со-ответствие)-ро аз њам људо меку-нанд: муодилњои пурра, ваќте ки инё он мафњум дар забони дигар бо ка-лимае ифода меёбад, ки аз љињатимаъно мутобиќати пурра дорад; му-одилњои нопурра, ваќте ки калимадар забони асл якчанд мафњумроифода мекунад (сермаъно аст) ва базабони дигар на бо як калима, балки

вобаста ба мавќеи истеъмол бо чандкалима тарљума мешавад ва нињоятадам (набудан)-и муодил, ваќте кидар забони дигар барои ифодаи ма-фњум калимаи махсусе вуљуд надо-рад. Калимаи "competence" ба гур-ўњи дуюм - муодилњои нопурра до-хил мешавад, аз ин рў дар забонирусї бо калимањои гуногун (способ-ность, компетентность, компетенция,правомочность, достаток) тарљумамешавад. Дар ин маврид масъалаимуњим барои тарљумон масъалаи ин-тихоби дуруст аст. Дар луѓатњои маз-кур ба сифати маънои аввали ин ка-лима "способность" омадааст, ки он"ќобилият" аст. Калимаи "салоњият"дар забони тољикї мавќеи махсусиистеъмоли худро дорад - ин истилоњнисбат ба шахсони масъул (вазифа-дор) ва ё муассисаву маќомоте, кидар риштаи фаъолияти худ маќомиидоракуниро доранд ва салоњиятњоионњо тибќи ќонунгузорї муайян ме-шавад, истеъмол мешавад: Ин са-лоњияти вазир аст; Вазорати маорифмаќоми салоњиятдори идораи соњаимаориф дар Тољикистон аст.

Аммо дар дастуре, ки зикраш дарболо рафт, сухан дар бораи хонан-даи мактаб меравад. Моњияти масъ-ала дар усули нави таълим аст, кињадафи он ташаккули ќобилиятњоидарки дониш, тањлил, андешаронї,ќарори ќабул ва ѓайра аст. Мафњу-ми "салоњият" њалли масъаларо дар

назар дорад, яъне, маънои љумлаиякуми мо он аст, ки фаќат Вазир ме-тавонад ин масъаларо њал кунад, нашахси дигар (ин салоњияти ўст),аммо "ќобилият" ташаккули мањора-ти њалли масъала, маљмўи мала-кањои аќливу љисмонї барои анљомдодани коре аст. иштибоњ мулоњи-зањои зерин аст: 1. Мураттибони "Да-стур" на аз шакли аслии мавод (анг-лисї), балки аз варианти он дар за-бони русї истифода кардаанд; 2. Ма-води асл аз забони англисї ба забо-ни русї (ё тољикї) сањван тарљумашудааст.

Як чизи дигари муњим дар санъ-ати тарљума он аст, ки њангоми тарљ-умаи як калима аз як забон ба забо-ни дигар мансубияти он ба њиссаинутќ низ њатман ба назар гирифтамешавад, яъне, исм бо исм, сифатбо сифат, феъл бо феъл тарљумамешавад (њолатњои истисної хелекаманд). Аз ин нуќтаи назар, мута-ассифона, на танњо интихоби вари-анти тарљума, балки шаклњои ин ка-лимањо низ дар пешнињоди С. Ами-нов ќобили ќабул нестанд. Масалан,"компетентный" дар забони русї си-фат аст, ки шакли тољикии он "боса-лоњият" ё "салоњиятдор" мешавад.Ин чиз дар иќтибосњои аз "Фарњангитољикї ба русї" овардашудаи муал-лиф низ пурра риоя шудааст: "сало-њият" - компетентность, компетен-ция, полномочие, "салоњиятдор" -компетентный. Аммо аз чї сабаббошад, ки муаллифи маќола "ком-петентный"-ро "салоњият" ва "компе-тентность"-ро "салоњиятдор" гуфта-аст.

Бо ишора ба ин нозукии тарљумаметавон гуфт, ки истилоњи"competence" дар масъалаи мавридиназар маънои "способность"-ро дорад,аз ин рў, калимаи "способность" боядба шакли "ќобилият/ мањорат" ва "спо-собный" ба шакли "ќобил" (ќобиличизе будан) ва ё дар мавридњои му-айян "боистеъдод" тарљума шавад.

Ин мулоњизањо бори дигар ни-шон медињанд, ки масъалањои мар-бут ба истилоњоти соњаи маориф дарзабони муосири тољикї аз муњимта-рин мавзўъњои ислоњоти соњаи мао-риф аст ва хуб мебуд, ки пањлуњоигуногуни он бо љалби доираи васеимутахассисону коршиносон, новоба-ста ба мансабу маќом ва унвон бар-расї шавад. Ташкили мизњои мудав-вар рољеъ ба ин масъала низ ба фо-идаи кор хоњад буд.

Азим БАЙЗОЕВ

Огоњии хуб доштан аз таърихи миллатихеш на танњо ифтихори миллиро ба замонасозгор месозад, балки ба тањкими робитаитамаддунњо ва халќњои гуногун, инчунин, багустариши сулњу њамдигарфањмї заминаивоќеї мегузорад.

Ба насли наврас омўзонидани ин нишо-нањои арзишманди миллї вазифаи љонии натанњо омўзгори фанни таърих, балки куллиомўзгорон мебошад. Азбаркунии таърих та-нњо барои донистани гузашта нест, он бароишукуфоии фардои њар як миллату давлатзарур аст. Њар як миллат аз гузаштаи худбояд огоњ бошад.

Оре, таърих њаќиќати воќеањои гузаштава инъикоси он дар тафаккури мо мебошад.Аз ин рў таърих чун илми љомеашиносї якеаз шаклњои муњимтарини афкори халќ аст.Албатта, дигар илмњое низ њастанд, ки дарќатори илми таърих ба омўзишу инкишофиљамъият машѓуланд. Аз љумла: фалсафа,њуќуќуќ, назарияи иќтисод, этнография, де-мография, сотсиология, психология, биоло-гия ва ѓайра . Вале ин фанњо мазмунан азтаърих фарќ доранд. Вижагии илми таърихдар он аст, ки вай ба омўзиши њодисањоемашѓул аст, ки он алакай ба амал омадааст.Воќеа ба итмом мерасад, аммо аз ёдњо гум

намешавад он, дар хотири мардум, дар ман-баъњои таърихї ва ёдгорињо боќї мемонад,чунонки таърих таљрибаи бисёрсолаи олам-ро гирд оварда, то кунун њифз кардааст.

Ходими љамъиятии рус Николай Черни-шевский ќайд карда буд: "Њазорњо илмро на-дониста, шахс метавонад маърифатнок бо-шад, вале таърихро шахсе дўст намедорад,ки бехирад аст". Њар як шахси бомаърифатбояд таърихро донад. Шиносої бо воќеањоимуњими таърихї ва дарк кардани онњо яке азаломатњои њатмии маълумотнокї ва масъу-лияти баланди њар як фард мебошад.

Бояд дар назар дошт, ки илми таърихна танњо замони гузаштаро меомўзаду бамо дастурамали рафтору кирдор, интихобироњи дурусти зиндагї, ташаккули фикруаќида ва муносибати моро ба масъалањоимуњими љамъиятї дида, њамчун устоди зин-дагї хидмат мекунад, балки оид ба ояндаимо низ бањс карда, барои интихоби роњи оян-даи љамъият сањм дорад.

Бо туфайли соњибистиќлол гардиданиЉумњурии Тољикистон омўхтани њарљонибаикишварамон аз тарафи љавонон ва махсусантаърихи Ватан, ки маќоми он дар љомеа то-рафт афзуда истодааст, давом дорад. Таъ-рихи Ватан ва њамчунин њафт пуштро боядбидонем. Шояд бо донистани њамин таърихба ќадри кишвар бењтару бештар бирасем.Барњаќ аст, ки донандаи таърихи сарзаминва миллат инсони комил аст. Аз донистанњоодамї камол меёбаду аз надонистанњо базавол мерасад.

Дар Консепсияи миллии тарбия оид батарбияи миллї оварда шудааст: "Тарбияимиллии шањрванд ташаккули тафаккури мил-лии шањрвандро дар назар дорад. Он ифти-хор аз миллати хеш, эњтиром ва гироми дош-

тани таърих ва мероси фарњанги ниёгон,урфу одат ва анъанањои арзишманди миллїдар заминаи хусусиятњои милли ривољ до-дани забон, илм ва фарњанги милли ва эњти-роми миллатњои дигарро фаро мегирад".

Имрўз мардуми кишвар ба худшиносїва барќарор кардани хотираи таърихии хешбеш аз пеш ниёз доранд. Мо бояд аз таъри-хи гузашта сабаќ бигирем ва барои вањдатикомили миллї корњои бузургеро ба анљомбирасонем.

Худшиносї роњи асосии ба камол расо-нидани инсон мебошад. Њар як шахс боядбидонад, ки моњияти њастии ў чист, он гоњмоњияти њастии атрофиён, љамъият ва ду-нёро хоњад фањмид. Пас, инсон барои он китаърихи миллатро донад, лозим аст, ки ав-вал худро дарк намояд. Шинохтани таърихидигарон боз барои шинохти шахсияти худзаминаро васеътар мекунад ва дар ин асоспайваста дар ислоњи худ кўшида инсонро,камолоти вайро дараља ба дараља боло ме-бардорад. Омўхтани таърихи миллат бањар кас сифатњои баланди ахлоќї, њуввиятимиллї, инсондўстї, озодандешї, мавќеишањрвандї, ташаббускорї ва амсоли инроташаккул медињад. Чунин шањрванд ќодираст, ки дар пояи манфиатњои миллї фаъо-лият намояд. Љавонон бояд соњиби тафак-кури миллї ва посдори тамаддуни миллат,инчунин дар пешрафти љомеа сањмгузор бо-шанд. Дар ин бора Сарвари давлат ЭмомалїРањмон чунин гуфтааст: "Пос доштани номва мероси бузургони миллат ва ба ин васи-ла арљ гузоштан ба таърих, фарњанг ва та-маддуни гузашта, аз як тараф барои камо-лоти маънавию ахлоќии љомеаи мо ва гус-тариши худшиносии миллї хизмат менамо-яд, аз љониби дигар дар марњилаи вусъати

4ХУДОГОЊЇ

Дуруст ба роњ мондани омўзишифанни таърих яке аз омилњоимуфиди тарбияи ватандўстї ваба камол расонидани наслинаврас ба њисоб меравад. Огањїаз таърихи гузашта наслњоиминбаъдаро бо донишњои навмусаллањ месозад, ба онњосабаќњои волою хирадмандонамедињад, дар мисоликорнамоињои аљдодон ибратуилњоми тоза мебахшад.

рўзафзуни раванди љањонишавї имкон фа-роњам меорад, ки миллати мо ба њифзи си-мои маънавї ва арзишњои ахлоќии худ бавоќеияти љањони муосир пайванд гардад".

Илми таърих инсонро ташаккул дода,дар ў арзишњои дигар, аз љумла, соњибиватан, нангу номуси миллї, ифодагари си-мои зењнии маънавї, ахлоќї, фарњангиротаљассум менамояд. Худшиносии миллї,яъне, шинохтани худ ва миллати хеш аст.Агар мо аз таъриху маданиятамон огоњ на-бошем, онро њифз карда наметавонем. Азин рў, бояд мо гузаштаамонро донем ва бадигар миллатњо шинос намоем. Он ваќт мометавонем гўем, ки ватандўст њастему ма-данияти баланд дорем.

Сайфиддин МУРОДОВ,омўзгори фанни таърих, мактаби

№34-и шањри Душанбе

№10 8-уми марти соли 2013ГУЛШАНИ РОЗ

4 АСРОРИ СУХАН

(Давом дорад)Тањияи А.МУРОДЇ

ГИРЕЊКУШОИ МАЪНЇ

(идома аз шуморањои гузашта)

ЊАФТ ИЌЛИМ - мувофиќи аќидаи ќадимиён кулли кишварњо бањафт иќлим мансубанд ва њар кадом ба яке аз сайёрагони њафтго-на тобеанд, чунончи Њиндустон ба Зуњал, Чин ба Муштарї, Туркис-тон ба Миррих, Хуросон ба Хуршед, Мовароуннањр ба Зўњра, Румба Уторид, Балх ба Ќамар.

Он ки њафт иќлими оламро нињод,Њар касеро он чї лоиќ буд, дод.

СаъдїЊАФТ КИШВАР - ниг. ба ЊАФТ ИЌЛИМ.Њафт кишвар намекунанд имрўз,Бе маќолоти Саъдї анљумане.

СаъдїЊАФТ ОБО - киноя аз њафт фалак:Ба сад ќирон биназояд яке натиља чу туЗи имтизољи чањор уммањоту њафт обо.ЊАФТ ОСМОН - табаќоти њафтгонаи осмон:

Гуфтам: Дуои давлати ту вирди Њофиз аст,Гуфт: Ин дуо малоики њафт осмон кунанд.ЊАФТ ПАДАР - ниг. ба ОБОИ УЛВЇ.Аз банди чањору њафт бархез,З-он модару з-ин падар чї хезад?ЊАФТ ПАРДАИ АЗРАЌ - киноя аз њафт фалак:Аз љавњарии њафт пардаи азраќ зи ашки лаъл,Тўфон ба њафт руќъаи адкон дароварам.

ХоќонїЊАФТ РУЌЪАИ АДКАН - мурод њафт табаќаи замин бошад.Аз љаври њафт пардаи азраќ зи ашки лаъл,Тўфон ба њафт руќъаи адкон дароварам.ХоќонїЊАФТ ХОН - њангоме ки Рустам барои наљоти Ковус ба љанги

девони Мозандарон рафт, дар роњ бо њафт њодисаи пурхатар, кидар "Шоњнома" њар яке аз онњо хон хонда шудааст, рўбарў шудва бар њама ѓолиб омад. Њамчунин њангоме, ки Исфандиёр бароикушудани Рўиндиж ва озод кардани хоњарони худ ба Туркистонрафт, аз њафт хон гузашт:

Исфандиёри ин дижи рўин манам, ба шартЊар њафта њафт хонаш ба танњо бароварам.

ХоќонїЊАФТУ НЎЊ КАРДАН - киноя аз зебу ороиши занон:Арўси давлати ту бод њафту нўњ кардаБа боми ќасри xалоли ту то абад маскун.

АмидЊафту нўњи ин санами ишвасозАќлфиреб омаду барнонавоз.

Амир ХусравЊАШТ БИЊИШТ - бињишт дорои њашт табаќа аст: 1.Хулд, 2.До-

руссалом, 3.Дорулќарор, 4.Љаннати адн, 5.Љаннатулмаъво, 6.Љаннатуннаим, 7.Иллийин, 8.Фирдавс.ЊАШТ МАРЪО - киноя аз њашт бињишт.Аз ханљари зањробгун њафт аждањоро рехт хун,Њиммат зи нўњ парда бурун дар њашт маръо дошта.ЊАЉАРУЛАСВАД - санги муќаддаси Каъбаро гўянд:Холи сиёњи ў њаљаруласвад аст, аз он-кМонад ба холу зулф ба њам њалќаи дараш.

ХоќонїЊИЛОЛ - њолате аз моњ, ки фаќат камонаи борике аз он рў ба

замин равшан аст. Ин њолат дар шаби аввали њар моњ дар оѓозишаб дида мешавад.

Ќурси мањ чун њилолу бадр шавад,Наъли якрону ќурси хони ту бод.

Абулфараљи РунїЊОМОВАРОН - сарзамини афсонавие, ки бар тибќи ривояти

"Шоњнома" Ковус ба ќасди фатњи он лашкар кашид ва ошиќи дух-тари шоњи он сарзамин - Судоба шуду ўро ба Эрон овард ва базанї гирифт.ЊОРУТУ МОРУТ - ќиссаи Њоруту Морут чунин аст, ки ин њар ду

аз љумлаи фариштагон буданд ва аз одамиён таъна карда гуф-танд: "Ё раб, ризќи ту мехўранду исён мекунанд, агар ба љои эшонмо мешудем, њаргиз гуноњ намекардем. Њаќ таоло олати хўрданушањват ба онњо дод, сифатњои фариштагон бигардонид ва фар-муд, то хешро аз шањват нигоњ доранд. Њоруту Морут њокими киш-варе таъин шуданд. Зўњра ном зане бо шўйи хеш ба даъво пешионњо омад, ки нек љамила буд. Њоруту Морут шефтаи ў гардидандва талаби висол карданд. Зeњра гуфт, ба шарти он ки исми аъзам,ки ба баракоти он ба осмонњо меравед, маро биёмўзад. Чун омў-хтанд, ў он исми аъзамро хонду бар фалак рафт. Сайёраи Зўњрагўё њамон зан будааст. Њоруту Морут барои он таъна ва гуноњисодиркардаашон ба уќубати дунё гирифтор шуданд. Эшонро за-нљир карда дар чоњи Бобул сарозер овехтанд. Њоруту Морут тим-соли сењру љоду низ мебошанд":

Њорутро, ки халќи љањон сењр аз ў баранд,Дар чањ фиканд ѓамзаи хубон ба соњирї.

СаъдїГар боядам шудан сўи Њорути бобулї,Сад гуна соњирї бикунам, то биёрамат.

ЊофизЊОТИФ - мувофиќи ќиссањои мазњабї нидодињандаи ѓайбиро

гўянд, гоњо суруш њам гуфтаанд:Сањар зи њотифи ѓайбам расид мужда ба гўш,Ки даври Шоњ Шуљоъст май далер бинeш.

ЊофизЊУДЊУД - мурѓест, ки пайѓоми Сулаймонро назди маликаи

Сабо - Билќис мебурд.Фасоњатам чу њудњуд асту њудњудам.Куљо расад ба ѓояти Сабои ў.

Манучењрї

4КИТОБИЁТКитоби мазкур асосан аз

ѓазал, ќитъа, рубої ва панду њик-матњо иборат мебошад.

Саид Ањмади Васлї (соли1870 дар Ќўшњавзи Самарќандба дунё омада, соли 1925 дарњамон љо вафот намудааст). Ўдар мадрасањои СамарќандуБухоро тањсили илм ва чанд гоњдар Бухоро мударрисї карда-аст. Доир ба сарфу нањви арабїниз "Нафъ-ут-толиб" ном шарњуќофия навиштааст. Дар авва-лњои љорї шудани усули љадиддар Самарќанд баъзе рисо-лањои тољикї таълиф кардааст.Баъзе таълифоти илмї ва таъ-рихї низ дорад, ки ќисме азонњо ба чоп расидаанд. Азбас-ки яке аз тарафдорони усулинави таълим буд, ба таъќибимуллоњои муттаасиб дучоршуда, ба Самарќанд баргашт вато охири умр дар мадрасаиОрифљонбой дарс гуфт. Васлїасарњояшро њам ба тољикї вањам ба забони ўзбекї мена-вишт.

Дар назму наср осори зиё-ди адабию илмї ва таълимїдоштааст, ки мутаассифона, ак-сарашон имрўз дастрас не-станд. Осори манзуми Васлїдар ду девон : "Армуѓонидўстон" (1909, Самарќанд, ибо-рат аз 4000 байт) ва "Туњфат-ул-ањбоб" (1912, Тошканд, ибо-рат аз 7000 байт) ба табъ раси-дааст . Мундариљаи асосииашъори ўро ишќу муњаббатиинсон, шикоят аз таќдир ва но-

САИД АЊМАДИВАСЛЇ

"Армуѓони дўстон"-и СаидАњмади Васлї азмашњуртарин китобњо дардавраи усули нави таълим(љадидизм) дар солњои1917-1925 мебошад.созгории замон ташкил меди-њад. Махсусан, аќидањои мао-рифпарварї ва панду андар-зњои шоир љолиби диќќатанд.

Саид Ањмади Васлї чун му-даррису муаллим баъзе дасту-рњои таълимї низ мураттаб сох-та, дар сањифањои матбуотидавр бо шеърњои тарѓиботиитаълимї баромад кардааст. Ри-воят мекунанд, ки Васлї ашъо-ри охири умрашро дар "Девониавохири умр" ном маљмўа фа-роњам оварда будааст, вале инкитоб то њол пайдо нест. Васлїдоир ба сарњву навњи арабї низтаълифњо дорад.

ФАСЛИ АВВАЛ МУНОЉОТДўстон, ин чї сон замон

бошад,Айш бар коми нокасон

бошад.Ањли маънї зи дасти

фитнаи чарх,Њамчу ноќус дар фиѓон

бошад.Њар куљо бойе аст

давлатманд,Маслињатдони мардумон

бошад.Мардумон дар нифоќ

чун рўбоњ,

Дўст номе бенишон бошад.Умрњо сарфи симу зар аст,Њама дар аќл чун занон

бошанд.Љамоли нокасї кунанд

дар бар,Гар хирс аст ў каси калон

бошад.Фозиле љомаи кўњна

дар бар,Гарчи ќадраш то осмон

бошад.Васлї зи зулми замона

гашт забун,Доимо ангушт дар дањон

бошад.***

Љон фидои наргисиафсунфанат,

Дил асири ѓамзаишерафганат.

Дида муштоќи сафоњоитанат,

Сурмаи чашму ѓуборидоманат.

***Очунон шўхе, ки ман дорам,

надорад њељ кас,Бештар созад тарањњум

бо раќиби булњавас.Мардум аз њасрат, ки якдам нест бо ман њамнишин,Аз таѓофулоњои ў дорам

фиѓон њамчун љарас.Тањияи

Рустам ВОЊИДОВ,Саидхон Табаров

Модари ман - модари Испитамон,Модари оринажоди Суѓдиён.Модари Имоми Аъзам, Рўдакї,Модари Одам, њама пайѓамбарон.

Модари ман - модари ањли бињишт,Модари Нўшервону Зардуњишт.Модари Рўмиву њам Эмомалї, -Он ки тухми некї дар олам бикишт.

Модари ман - моњу шед аст дар љањон,Модари вањдатшиори тољикон.Модаре, ки зинда асту бардавом,Безаволу њам љавону љовидон.

Модари ман - модари љонофарин,Ахтаре дар зери ин чархи барин.Модари пайвандсози наслњо,Модари ободии рўйи замин.

МОДАРИ МАН ОШЁНИ МЕЊР(Ба устод М.Турсунзода)

"Ошён гар мегузорї, дар баландињо гузор",Аз Мању Хуршеду Парвину Зуњал боло гузор.Љонфидої кун ба сењри хомаат бањри Ватан,Ошёнро дар радифи манзили Мирзо гузор.Гар зи сулњу амният њарфе занї, эй ошно,Исми Мирзову Ватан бо хушдилї як љо гузор.Шеъри Турсунзода халќи Осиё бедор кард,Назми ўро дар сафи Иќбол њам Нимо гузор.Дўстонаш беш будї дар њама рўи љањон,Ту варо њамроњ бо он Ѓамзати доно гузор.Њамчу девори Бухоро буд, шоир такягоњ,Айниро як љо ба ин симои бењамто гузор.Соябоне буд, алњаќ, бар сари ањли ќалам.Парчами хуршеди шеърашро ту дар њар љо гузор.Мењри покаш дар дили њар фарди дунё сабт шуд,Њайкалаш дар маѓзи љону дидаи бино гузор.

Охун АМИНЗОДА,ноњияи Љаббор Расулов

Модар! Оё калимае аз ин зе-ботар њаст! Дар олам аз модардида муќаддастар мављудотенест. Модар ба мо њаёт эњдо ме-кунад ва моро дар домани покашмепарварад. Дили модар чаш-маи муњаббатест, ки мењри фар-занд дар он њамеша љўш меза-над. Подшоњи дили модар фар-занди ўст. Модар мояи зиндагїаст. Хизмати модар њамто надо-рад. Дар васфи мартабаи мода-рон чї ќадар баланд гуфтаанд:

"Бињишт зери ќудуми мода-рон аст".

Мирзо Абдулќодири Бедилканори модарро бињиштосо тав-сиф намудааст:

Тифлию домони модар хушбињиште будааст,

То ба пои худ равон гаштем,саргардон шудем.

Чи хеле ки бе офтоб гулњонамешукуфанд, бе модар инсонба дунё намеояд. Њурмату эњти-

роми модарро ба љо овардан, баќадри ранљњои модар расиданмебояд. Пирони рўзгордида гуф-

4СИТОИШ

ГАВЊАРИ НОЁБ ЊАСТЇ, МОДАРАМ!таанд: "Њар касе, ки модар аз ўрозї бошад, Худо њам аз ў розїхоњад буд ва дарњои бињишт барўяш боз аст".

Аз ин рў, маќоли "Модар ризо- Худо ризо" вирди забонњо гаш-тааст. Аз Луќмони Њаким пурси-даанд:

- Савобтарин кор кадом аст?Гуфтааст:- Некї кардан ба модарон.Пурсидаанд:- Азимтарин гуноњ кадом аст?Гуфтааст:- Ранљонидани дили модарон.Оре, модар бузург аст. Бе кафи

дуои модар коре оѓоз набояд кард.Модар чун Офтоб бузургу њаёт-бахш, гармидињандаву равшани-бахш ва оламтобу љовидон аст.

Фарангис Асламшоева,хонандаи мактаби раќами25-и ноњияи Синои шањри

Душанбе

№10 8-уми марти соли 2013

4РИСОЛАТ

ИФТИХОР

РЎЗГОРИ ПУРБАРАКАТИОМЎЗГОРИнсон дар давоми умри хеш

бо нияту орзуњои нек зинда аст.

Бобои Муллотош бањри тарбияифарзанд саъю кўшиш ба харљ дод.Талош намуд, ки Матлубаро даррўњияи рафтори нек, гуфтори нек,пиндори нек тарбия намояд. Ў бодунёи падар сабзид ва акнун бароиободонї, гулгулшукуфии Ватан са-воднок гардонданишогирдон камар ба-стааст.

Матлуба Тошевахатмкардаи мактаби№1 ба номи А.С.Пушкини ноњияиЃиждувони вилоятиБухорои ЉумњурииЎзбекистон аст. Дармактаб майлу раѓба-таш ба фанњои забонва адабиёт, таърихва њуќуќ, забонирусї, тарбияи љис-монї зиёд буд. Хе-шовандони Бобои Муллотош дар То-љикистон буданду ба аёдаташон ме-омаданд, Тољикистонро ба мисли Ва-тани хеш дўст доштанд. Доимо ба як-кадухтараш мегуфтанд, ки орзу до-рам, дар Тољикистон тањсил намої,мењмоннавозї, расму оин, рафторугуфтор, хулќу атвори мардумроомўзї.

Матлуба пас аз хатми мактабимиёна бо нияту орзуњои нек роњ басўйи шањри Душанбе пеш гирифтуњуљљатњояшро ба ДДОТ ба номиС.Айнї, ба факултаи таърих вањуќуќ супорида, сазовори номи пур-шарафи донишљў гардид. Дониш-гоњро бо дипломи аъло хатм намуд.

Орзуи деринаи бобоиМуллотош низ љомаи амалпўшид. Солњои тўлонї ў дарорзуи духтар буд ва инак,баъд аз чор писардухтарчаи дўстрўи ў ба дунёомад. Бобои Муллотош бонияту орзуњои некнахустдухтари худроМатлуба ном гузошт.Матлуба ба он хотир, ки ўба матлаби дили хеш расид.

4ЛАВЊА

(Лавња)(Боми мактаби № 8-иноњияи Хуросон боз чандфасли дигар мечакад?)

Њар субњ, њангоме ки Гулчењ-ра вориди сањни таълимгоњ ме-шавад, муддате бо таанї ба би-нои мактаб чашм медўзад. Де-ворњои он сафеду оњарї ва ти-резањо бо ранги кабудфомиљилодори худ чашм мебаранд.Мактаби азизи зодгоњаш, макта-бе, ки бо талошу такудави ў, инбонуи дилсўз, хеле-хеле таѓирёфт, зебову диданї шуд. Соли2008. Гулчењра он айём муалли-маи забон ва адабиёти тољикбуд. Хуб медонад, ки мактабидењааш дар њоли табоње ќарордошт. Бинои дуошё-наи он эњтиёљмандитаъмиру тармим буд.Ба болои ин, дар син-фхонањо мизу курсїнамерасид. Теъдодиустодону омўзгоронниз кам буд , аксарњангом машѓулиятњонагузашта мемон-данд . Кабинетњоифаннї, аз ќавле, "рўба рањми Худо" мондабуданд. Синфхонаикомпютерї мављуд на-буд.

- Масъалаи орои-шоти девори синфњова роњрави таълимгоњбо шиору овезањоумуман табъи касрохира мекард, - ба ёдоварда мегўяд Гул-чењра Сайфуллоева. -Дар даромадгоњ яковезаи бузурги "Техника безо-пасности" чун тарошаи аз бомафтида ба чашм мерасиду ха-лос. Ба мактабу њолати ногуво-ри он аслан нафаре аз маќомо-ти дахлдор эътиборе намедод.Бо чунин шароит дар муросо бу-дан маънои чашм пўшидан азтаълиму тарбияи мактабиён ба-рои минбаъдро дошт. Ва њамонсол мавзўи иваз кардани дирек-тори мактаб ба миён омад. Њай-ати омўзгорон дар мувофиќа босадорати шуъбаи маориф бонуичобуку кордон ва донишвар Гул-чењраро сарвари худ интихобнамуданд . Ва Гулчењра босаъйю азми росих ва иродатимардона, чунон ки як фардидилсўзу фидокорро мебояд, азпайи рушду созандагї камарињиммат баст.

- Нахустин амале, ки якљо боњайати педагогї роњандозї кар-дем, бо омўзгорони шоистаипухтакор таъмин намудани мак-таб мањсуб меёфт, - меафзоядГулчењра. - Ва дар як муддатикўтоњ мушкили мазкур роњињалли худро ёфт.

Ба таъйиду тасдиќи Г.Сайфул-лоева њоло дар мактаб 30 нафаромўзгорон ба фаъолият фаро ги-рифта шудаанд, ки 16 нафарашонсоњиби маълумоти олї мебо-шанд. Дар таълимгоњ 617 нафархонанда ба тањсил машѓуланд.

- Гуфтем, ки мизу курсї на-мерасид, - иброз медорад Гул-чењра. -Таќрибан 50 дарсадисинфхонањо курсиву миз дош-танду халос. Талошу њаракаткарда, ин камбудиро њам барта-раф намудем. Алњол мактаб пур-ра бо мизу курсї таъмин мебо-

-Собиќ дастпарвари њамин мак-таб ва хатмкунандаи Донишгоњимиллии Тољикистон Садафмоњ Бер-диева, ба шумо аз фанњои забон ваадабиёти тољик дарс мегўяд.

Садафмоњ аввалин духтаридења буд, ки ба хондан рафт. Агар-чи дар оила фарзанди калонї буд,волидон монеи идомаи тањсилашнашуданд. Зеро истеъдоду љасора-ти хосеро дар ў пай бурда буданд.Дар мактаб њам ў бо фаъолияташдиќќати њамаро ба худ љалб мекард.Донишу истеъдод, фаросати кор-донї ва ташкилотчигияш, воќеан,сазовори тањсин буд.

Муаллимаи љавони мо, ана,њамин хел сифатњо дошт. Бо вуљу-ди љавонї, зењнаш дар њаллу фас-ли бисёр масоил мерасид. Ин буд,ки дар њар кор аз ў маслињат њаммепурсиданд. Чанд сол нагузашта,ўро дар мактаби навбунёд сарвартаъин карданд. Дар давоми дањсоли сарварї дар мактаби калон-тарини ноњия ба дастовардњои зи-ёде ноил гардид. Њар мушкилии пе-шомадаро бо сабру тањаммул пасисар мекард, аз зиндагї сабаќ меги-рифт ва ба дигарон сабаќ меомўхт.Дар он давра, ў њамчун роњбари му-аллимони љавони ноњия дар семи-нар-машваратњои љумњуриявї ваберун аз он иштирок карда, бо ан-дешаронињои тоза симои духтаримањаллиро дар байни њазорон на-фар таљассум менамуд. МуаллимаСадафмоњ Бердиева дар се давравакили мардумї дар шўрои ноњия

ва вакили Анљумани 7-умимуаллимони љумњурї ин-тихоб шудааст.

Ин зани њалиму хок-сор њељ гоњ аз муваф-фаќиятњо саргарм на-мегашт, кўшиши онромекард, ки шогирдо-ни сазовори Ватанротарбия намояд. Мар-думи ноњия соли1993 дар иљлосияинавбатї ўро коти-би комитетииљроияи ноњия ин-тихоб намуданд. Со-лњои вазнин бу-данд солњои1993-1995.Дар тамомив и л о я т иХ а т л о н ,Садафмоња в в а л и нзане буд,ки ин вази-фаи масъ-улро ба уњда дошт.

Мардуми ноњия аксаран фи-рорї шуда буданд, дар кўча аз рўба рў шудан бо гурўњњои силоњба-даст њарос доштанд, њатто, мардњо.Гурўњи нохалаф берўю риё буданд,ба занону духтарон ва кўдакон њамрањм надоштанд. Вале Садафмоњнотарсона назди онњо мебаромад,заррае њарос надошт. Гоњо мардо-на ва гоње модарона онњоро пандмедод, ончунон ки онњо, ба гуфтихудашон, "ба хотири муаллима" азбедодгарињо даст мекашиданд.

Дар њамин њол, атрофи худ за-нонро муттањид мекард, то дар як-љоягї бањри якдилию њамфикриимардум ва пойдории сулњ хизматкунанд. Ба ин муваффаќ њам шуд,зеро хурду калони ноњия бо эњти-роми хоса ўро "апаи Садаф" мег-ўянд. Ин зани баору номус аз соли

1997 то соли 2001 чун му-дири шуъбаи кор бо занонва оилаи њукумати ноњиякор карда, бо дастгириихуд занони зиёдеро бакорњои роњбарї љалб на-муд. Садафмоњ Берди-ева вакили анљумани се-юми занон-анљуманитаќдирсозе мебошад, кимањз дар он Президентикишвар, муњтарам Эмо-малї Рањмон аз таќвия-ти наќши занон дарљомеа ба таври му-

фассал су-хан гуфт.

А л њ о лм у а л л им ањамроњи мочун мушови-ри идораим а о р и фкору фаъо-лият дорад.Баробари бомо будан ба

хонандагони литсей-интернатиноњия низ дарс мегўяд. Тамоми чо-рабинињои фарњангиву адабииноњия бо иштироки шогирдони му-аллима мегузаранд. Солњост, кипайи њам шогирдонаш дар олимпи-адаву озмунњои ноњиявї, вилоятїва љумњуриявї иштирок карда, са-зовори љойњои намоён мегарданд.Ин комёбињои шогирдонаш боисисарфарозии ўянд.

Имрўз ба чењраи муаллима ме-нигарам ва љилои садафро меби-нам, садафе, ки тамошояш љаззо-бияте дорад. Пас, ба хулосае мео-ям, ки Садафи мо, сазовори номашаст: покиза, пурљило ва воќеан, ар-зишманд.

Мањмадёќуб САЛИМОВ,корманди шуъбаи маорифи ноњияи Абдурањмони Љомї

4ФАЪОЛИЯТ

ЉИЛОИ САДАФ

шад. Њамчунин, ба сохтори ка-бинетї гузаштем. Ду лаборато-рияи муљањњаз аз фанњои физи-ка ва химия мављуд аст дар мак-таб. Бинои мактабро њаддалим-кон таъмиру азнавсозї кардем.Синфхонаи алоњидаи компю-терї ташкил додем, ки 11 ком-пютер дар он мавриди истифо-да ва омўзиши хонандагон ме-бошад.

Сифати тањсилот тадриљанрў ба бењбудї овардааст. Дардавоми ду-се соли охир мактабба муваффаќиятњои чашмрасноил гардид. Соли гузашта дунафар хонандаи дабистон дарОлимпиадаи љумњуриявї ширкатварзида, аз фанњои химия вазабону адабиёти тољик соњибимедалњои нуќра ва биринљї гар-

диданд. Њолиё чањор нафар шо-гирди мактаб тибќи квотаи пре-зидентї дар донишгоњу дониш-кадањои кишвар ба тањсил маш-ѓуланд. Соли пор таълимгоњро40 нафар хонанда хатм карданд,ки аз онњо 25 нафарашон ба мак-табњои олї дохил шуданд. Дармуддати панљ соле, ки бонуи зањ-маткашу фидокор Г.Сайфулло-ева ба њайси директор дар мак-таб ифои вазифа мекунад, љун-бишу такон ва пешравињое дартаълиму тарбия ва фаъолиятисудманди устодону омўзгоронба назар мерасад.

Вале… Вале њанўз камбуди-ву нуќсонњо ва ноњамворию пе-чидагињо дар кори мактаб мављ-уданд. Чунон ки Гулчењра бо та-ассуф зикр кард, то њол муалли-ми забони англисї надоранд.Дар хусуси вазъи бинои таълим-гоњ њарф зада, бонуи мењнатќа-рин аз он изњори ташвиш кард,ки мактаб соли 1988 сохта шу-дааст. Бо вуљуди таъмиру тар-мимњо, бино фарсуда аст. Хоса-тан, боми он хеле таъмирталабаст, мечакад.

- Мо бањри кўмаку дастгири семаротиба ба њукумати ноњияи Ху-росон мурољиат кардем, - тавзењмедињад Г.Сайфуллоева. -Љони-шини раиси ноњия Р.Ќурбонов азин проблема огоњии амиќ дорад,аммо дар ин бобат ягон хел кўмакба ман расонида нашудааст.

Суоли матрањ ин аст, ки бомимактаби миёнаи №8-и ноњияиХуросон боз чанд зимистону ба-њорони дигар мечакида бошад?

Шодї РАЉАБЗОД,"Омўзгор"

Фаъолияти кориашро дар мактабитањсилоти миёнаи умумии №10-ишањри Душанбе сараввал ба њайсилаборант оѓоз намуда, пасон сарво-жатий, муаллимаи синфњои ибти-дої, љуѓрофия, баъдан омўзгоритаърих ва њуќуќ шуда кор кардааст.Соли 1982 Матлуба Тошеваро бавазифаи љонишини директори мак-таби номбурда таъин намуданд.Соли 1984 ў директори мактаби№38 таъин гардид.

Ин зани фаъолу ташаббускорсоли 1991 сарвари мактаби №15-итаъин шуд.

Инак, 22 сол аст, ки сарварии интаълимгоњро ба дўш дорад. Мањз бокўшишњои пайвастаи ў таълимгоњ

дар ќатори мактабњои намунавиишањри Душанбе ќарор гирифта, дарњамаи љанбањои таълиму тарбия на-мунаи ибрат мебошад.

Муаллима доимо бо ифтихормегўяд: "Ман њељ гоњ танњо набудамва нестам. Ман як фарзанд не, њазо-рон-њазор фарзанд дорам. Оилаиман-коллективи омўзгоронам, фар-зандони ман- хонандагони мактаб.Пас чї гуна ман танњо бошам?

М. Тошева дар баробари роњбарбудан модари мушфиќу бибии мењ-рубон низ мебошад. Андеша до-рад, ки оилаи солим- љомеаи солим-ро ба вуљуд меорад.

Новобаста аз он, ки ў роњбар

њаст, барои оилаи худ ваќт ёфта, батарбияи наберагонаш Ориён, Сомонва Малика низ машѓул мешавад.

Муаллима М.Тошева модарипешвои тољикон Эмомалї Рањмон-ро идеали хеш медонад, аст. Воќе-ан, пеши пои чунин модар саљда кар-дан равост, ки фарзанди фарзона-ву далерро барои миллати тољик бавоя расонид. Ифтихор аз чунин мо-дар, ифтихор аз чунин фарзанд боядкард. Мо низ бояд фарзандони хеш-ро чунин тарбия намоем, - аќида до-рад ў. Бо шарофати фаъолияти пур-баракати М.Тошева мактаби тањси-лоти миёнаи умумии №15 солњои1994 ва 2001 ѓолиби озмуни "Макта-би зеботарини пойтахт" гардид. Њам-

замон, муаллима соли2004 дар озмуни "Директо-ри сол" ѓолибият ба дастовард. Вай муаллифи бешаз 70 маќолаву дастуриметодї ва муаллифи кито-би "Ватан- ифтихорамтуї!" мебошад.

Инчунин, вакили Анљ-умани якуми омўзгорониљумњурињои Иттињоди дав-латњои мустаќил (с. 2009,шањри Остона), Анљуманидуюми омўзгорони Итти-њоди давлатњои мустаќил(с. 2012, шањри Ереван) ваиштирокчии конфронси

байналмилалии таълими фарогирс.2009, шањри Женева буд.

Ду даъват (солњои 2005,2010)вакили Маљлиси вакилони халќиноњияи Шоњмансури шањри Душан-бе интихоб гардидааст.

Хизматњояш бо нишони "Аъло-чии маорифи Тољикистон" ва меда-ли "Хизмати шоиста" ќадрдонї шу-дааст.

Муллимаи азизро бо фарорасиииди бањору рўзи Модар табрик гуф-та, барояш рўзгори бофароѓату ко-мёбињои рўзафзун таманно дорем.

Саида ЃАФФОРОВА,омўзгори мактаби

№15-и шањри Душанбе

Ёд дорам. Соли 1975, соле,ки мо мактаб (№20-ихољагии Гулободи ноњияињозира Абдурањмони Љомї)-ро хатм мекардем. Бамактабамон муаллимаиљавон омад. Сарвари мактабўро ба мо муаррифї намуд:

№10 8-уми марти соли 2013КИШВАРШИНОСЇ

4ОЛИМОНИ МО

Дарёфти муљассамаи бутиШива-Парватї дар бозёфтњоиПанљакенти бостонї аз чунин якдалели раднопазири иртиботитиљоратию дўстонаи мардумитољику њинд мебошад, ки замонебо номи "Роњи абрешим" ёд ме-шуд. Тапишњо мунтазам набзифарњанги тољикон дар тўли њазорсол баъд аз заволи сулолаи Со-мониён дар Њинд мадраки чаш-мрасу воќеии дигарест. Чунинравобит дар даврони шўравї тоандозае идома дошт ва пас азсоњибистиќлолии Тољикистондар арсаи љањонї боз њам нумуитозаеро гирифт. Собиќ президен-ти Љумњурии Њиндустон, хонумПратибња Патил, ки 8-уми сен-тябри соли 2009 ба Тољикистонба сафари расмї омада буд, то-љикону њиндувонро ду шохаи да-рахти безаволи тамаддуниориёї номид ва изњор дошт, киимкону захирањои њамкории суд-бахш миёни ду кишвар ва мар-думи њамфарњанг, дарвоќеъ, фа-ровонанд, аз љумла, дар соњањоифарњанг, маориф, тандурустї ваилму техника.

Муњаќќиќони тољик борњо таъ-кид намудаанд, ки робитањоиилмї, адабї ва фарњангии мар-думи тољик бо дўстони њиндї нис-бат ба њама кишварњои дигарбояд бештару бењтар бошад.Зеро Њиндустон яке аз сарчаш-маи маъхазњои бою то њол наом-ўхтаи фарњанги тољикон, илмутаърихи мардуми сарзамини момањсуб аст.

Умед аст, ки дар ин самт сањ-ми кафедраи филологияи њиндифакултаи забонњои Осиё ва Ав-рупои Донишгоњи миллии Тољи-кистон боз њам фузунтар хоњадгашт.

Дабистони њиндшиносїОмўзиши забонњои њиндї ва

урду, ки аз забонњои асосї ваоммафањми ањли Њинд (забониурду њамчунин забони давлатииПокистон аст) мебошад, дар со-лњои 80-уми асри бистум њанўздар замони Тољикистони Шўравїоѓоз гашта буд. Бо назардоштимасъалањое, ки зикраш дар болорафт, ањли фарњанги тољик зару-рати омўзонидани забонњои ном-бурдаро ба хонандаи тољик ду-руст шумориданд. Ва њаминтариќ, соли 1980 бори нахустбарои тањсил бо ихтисоси забо-ни њиндї ва соли 1981 бо ихти-соси забони урду фаро гирифташуданд. Тањсил ба њарду ихтисосон ваќт дар доираи кафедраифилологияи Эрон сурат меги-рифт. Ба фаъолияти тоза ваљолиби таваљљуњ, ба таълимутарбияи бевоситаи њиндшиносондар њудуди Тољикистон, ду танњиндшиносон, дастпарварониДонишгоњи Ленинград МумтозУсмонов ва шодравон ИброњимНуров оѓоз карданд. Баъдтар басафи онњо устодон ВалентинаСобирниёзова, ШарафнисоПўлодова, Неля Ѓафуровањамроњ гашта, сафи афроди њин-дшиносро тавсеа бахшиданд, кињар яке мутахассиси шинохтањисоб мешуданд.

Соли 1984 Њабибулло Раља-бов сарварии кафедраи навтаъ-сиси филологияи њиндро ба ўњдагирифт. Солњои 1985 ва 1986мутаносибан аз њарду ихтисосаввалин хатмкардањо ќадам баљодаи илму фарњанг, таълимутарбия гузоштанд. Ба ќатори ус-тодони собиќадор аввалин даст-парварон - њиндшиносони До-нишгоњи миллии Тољикистон Му-сулмонќулова Манижа ва ХоловЉовид њамроњ гаштанд.

Чун њиндшиносї тахассусинав буд, албатта, пайдо карданимутахассисони варзида кориосон набуд. Њ.Раљабов дар якмуддати кўтоњ тавонист риш-тањои њамкории илмиву таълими-ву тадрисиро бо марказњои шар-ќшиносии Маскав, Ленинград ваДењлї ба роњ монаду шогирдон-ро барои таљрибаомўзї ва кор-бурди илмї назди бењтарин њин-дшиносон равона созад. Макта-би њиндшиносии тољик бо кафед-раи филологияи њинди Институ-ти Осиё ва Африќои назди до-нишгоњи давлатии Маскав, инсти-

тути шарќшиносии Академияиулуми Иттињоди Шўравї, факул-таи шарќшиносии донишгоњидавлатии Ленинград, донишгоњиДењлї ва донишгоњи ЉавоњирлалНењруи Њиндустон њамкорињоидоимии пажўњишї ва бозомўзїдошт.

Имкониятњои илмии њиндши-носии тољик пас аз соњибистиќло-лии Љумњурии Тољикистон бозњам фароху доманадор гашт.Мањз дар даврони соњибистиќло-лии Тољикистон ва сафарњои рас-мии Президенти Тољикистон,

муњтарам Эмомалї Рањмон бакишварњои Њиндустону Покистонмуносибатњои дуљонибаи љумњу-рии мо бо ин кишварњо вусъатунумуи тоза ёфтанд. Президентикишвар 3-июни сентябри соли2012 њангоми сафари расмї баЊиндустон дар вохўрї бо сарва-рии ин кишвар Манмоњан Сингњбо изњори хушї аз муколамаисиёсии созандае дар сатњи олииду кишвар таъкид дошт, ки "тањ-кими пайгиронаи муносибатњоидўстона ва њамкории мутаќоби-лаи судманд бо Њиндустон љузъимуњим ва усулии сиёсати хо-риљии Тољикистон дар самтиОсиё мебошад". Сиёсати пайги-ронаи Президенти кишвар баањли илму адаб дастури соњањостбањри танаввуъи ањдофи дарпешгузоштаи онњо. Њамин буд, кидар тўли начандон амдиди таъ-рихї - 21 соли истиќлолият сафа-рњои хизматї ва тањсили дониш-љўёни тољик ба ин кишварњо хелеафзудааст. Ба кафедраи фило-логияи њинд намояндагони сафо-

Самои куњандавронидўстиву рафоќати мардумитољику њинд таљаллие дорадхосаву пурсамар, бороварупурбор. Зери чунин яксамои гарму дилкаш ин дусарзамин решаи жарфнодар таърих доранд, кирангин асту пур аз такопўвукашмакашњои сиёсивуравуои ањли фарњангу адаб.Ва ин решањои пурпечуњамтибќи нишондодњоитаърихи тамаддуни Осиё бачандинњазорсолањо ростмеояд.

ратњои Њиндустону Покистон зуд-зуд ташриф оварда, њамсуњбатиустодону донишљўён мегардандва бо забони зиндаи њиндивуурду аз лањзањои аљоибу ѓарои-би мардумашон наќл мекунанд.

Бењтарин асарњои профессорЊ.Раљабов "Новеллистикаи Мо-њан Ракеш", "Премчанд", "Ташак-кул ва инкишофи њикояи муоси-ри њиндї", "Се насли њикоянави-сони њиндї", "Ин аст Њиндустон","Муњовараи тољикї-њиндї", "Пха-нишварнатњ Репу" ва "Равиндра-натњ Тњакур" мебошанд.

Профессор Њ.Раљабов дарбаробари тањќиќ дар майдонитарљумонї њам табъомўзї наму-да, дар ин љода муваффаќ гаш-тааст. Ў аз забони урду маљмуаишоири шањиру муборизи роњиозодї - Файз Ањмади Файз "Рўњиозод" ва аз забони њиндї"Њикояњои њиндї", маљмуаи ашъ-ори шоири адабиёти њиндї АталБињари Ваљпейи "Як ќатраи мењ-рубони борон", маљмуи њикояњоиРавиндранатњ Тњакур "Њикояњоиинтихобї", њикояњои Моњан Ра-кеш "Зиндагии талх"-ро тарљумава нашр кардааст.

Зањмати устодїДар баробари њамаи ин фа-

зилатњо ин марди донишварњунари волое дорад, ки ќобилия-ти фавќулодда бузурги омўзго-рист. Воќеан, ин марди фурўта-ну хоксор, шикастанафсу сабурустодест, ки дар њама маврид ме-тавонад тањаммул кунад, сухан-ро баркашад ва сониян гоме бањ-ри иљроиши он бардорад. Чунинсифот на ба њама омўзгор даст

медињад. Шунавонидану фањмо-нидан ва шунида тавонистануфањмидани шогирд аз бењтаринхислатњои устод Њ.Раљабов ме-бошад.

Миёни устодон низ профес-сор Њ.Раљабов мавќеи хубе до-рад.

Худи устод нисбат ба корихеш хеле сахтгиру сахткўш аст.Њамеша саъй менамояд, ки ва-зифаи дар дўшдоштаи худрософдилона ва воќеъбинона баиљро расонад.

Профессор Њ.Раљабов дарљодаи тањќиќу пажўњиш низ шо-гирдони хуберо тарбия намуда-аст, ки имрўз дар доираи олимо-ни њиндшинос маќоми хосаеросоњибанду њар яке дар пажўњишисамте аз илми њиндшиносї комёбгаштаанду худ устоди касби хешгаштаанд. Ва аз устоди худ боарзи сипосу шукргузорї ёдовармешаванд. Аз љумла, ЗарринаРањматуллоева ва МайрамбїНурова олимони шинохтае њас-танд, ки феълан бо устод Њ.Ра-љабов дар кафедраи филологияињинд ба донишљуён дарс мег-ўянд. Муаллифи ин сатрњо низ азсабаќњову маслињату роњбариипрофессор Њ.Раљабов дар баро-бари зањматњои шодравон И.Ну-ров бањра бурдааст. Ба ѓайр азин теъдоди зиёди пажўњишгаро-не њастанд, ки њоло тањти сарпа-растии профессор Њ.Раљабов азќаъри бањри илми њиндшиносїгавњари маънї мељўянд ва устодбо камоли самимият ба эшонбарои дарёфти сирри дурримаънї кўмак менамояд. Умедаст, ки устодон Њайдар Ќурбонов,Манзура Амиршоева, АлихонЛатифов, Сабоњат Ёрова, Вай-сиддин Абдуллоев ва дигарон, киимрўз ба насли нави тољик забо-нњои њиндї ва урдуро меомўзо-нанд, тањти роњбарии профессорЊ.Раљабов њиндшиносии тољикробештар рушд хоњанд бахшид.

Устод, профессор ЊабибуллоРаљабовро зањматњову ковишњоинав дар пеш аст. Њамон љустуљ-ўњое, ки рабт миёни хулќу атво-ри аљдодони ориёї доранду азсоњили рўдхонаи Варзоби шўхобто бањамоии Гангаву Љамна, яънеСангам доман густурдаанд. Њ.Ра-љабов ќодир аст чошнии тозае баташнагони боѓи илму фарњангитољику њинд эњдо намояд ва њис-саи босазое дар инкишофи та-маддуни кишвар гузорад.

Љовид ХОЛОВ,ноиби ректори

Донишкадаи омўзгорииТољикистон дар шањри

Панљакент, Аълочии маори-фи Тољикистон

4НАСРСухани сард(Њикояи воќеї)

Ману Њоким панљ сол дар мак-таби олї тањсил кардем. Нисбатба њамдигар самимияти хоса дош-тем. Бештар ваќт хўроки нисфир-ўзиро бо њам медидем. Ин сами-мият баъди хатми мактаби олї низдавом дошт.

Њоким дар мактаби дења кормекарду ман дар идорае соњибимансаб будам. Вай гоњ-гоњ бароисуњбат назди ман меомад. Аз њолињамдигар њамеша огоњ будем.

Њоким ба кори рўзноманигорїшавќ дошт. Навиштањояш даррўзномањо пайваста чоп мешу-данд. Дере нагузашта њикояњоиаввалинаш дастраси хонандагонгаштанд. Ман низ гоњ-гоње шеърменавиштам. Риштаи дўстиамонмустањкам буд.

Баъди чанд соли кор хастаги-ро дар вуљудам эњсос карда, маљ-бур шудам, тарки вазифа намоям.Моњи дуюми бекориям буд. Рўзебо як дўсти адибам вохўрдам. Ўхабар дод, ки ба мактаби дењаиЊоким даъват шудааст.

-Хайр, бекор, ки бошї, фардоба мактаби дењаи Ѓуриён биё. Дарвохўрї ширкат мекунї. ДўстатЊокимро мебинї, - гуфт пеш азхайрухуш дўстам.

Хоњиши дўстамро ќабул кар-дам. Рўзи дигар ним соат пеш азваъда ба мактаби дењаи Ѓуриёномадам. Дар роњрави мактаб бољўраи деринам, њамкурсам Њокимвохўрдам. Оѓўш кушодам, валенигоњи ў, оѓўшаш сард буд. Њаттопурсупосро насия гузошта, бо ду-руштї гуфт:

-Чаро ба ин љо омадї? Кї туродаъват кард?...

Дар љоям шах шуда мондам.Оби хунуке аз сару рўям рехтагїбарин шуд. Худ ба худ андешидам:агар мансабам мебуд, Њоким нис-бат ба ман ин гуна муносибат на-мекард. Ё магар аќлашро хўрдабошад? Зуд худро ба даст гириф-там:

-Ман гумон кардам, ки ту њамон

Њоким њастї ва бар ман як умрдўст мемонї. Баъди ин гапу инмуомила акнун ба њељ куљо наме-равам. Чунки ба мењмонат ин љоомаданро ваъда карда будам.

Њамин тавр, дар мулоќот шир-кат намудам. Вале карахту беруњбудам. Њар лањза танњо муносиба-ти сарди Њоким аз лавњи хаёламмегузашту хотирамро озурдатармегардонд. То кунун ин муносиба-ти Њоким бароям муаммост, кинакушода мондааст.

Рўзњою моњњо паси сар шу-данд, вале ман дигар боре њамкўшиши бо Њоким рў ба рў шудан-ро надоштам. Чун симояш пеширўям меомад, сухани маъмулро базабон мегирифтам: "Атояшро балиќояш бахшидам".

Баъди ин њодиса дар њаётиЊоким воќеањое њузнангез ба вуќуъпайвастанд. Бисёр мехостам, киба аёдаташ биравам, таскинашбидињам, вале њамон муносибати

сардаш маро њамеша аз роњ боз-медошт…

"Шумо Њољї-мї"Рўзе номзади илми риёзї Аб-

дурашид Рањимов дар хиёбони Ис-моили Сомонї бо хонуме рў ба рўмеояд. Хонум ба ў салом дода,њолу ањвол мепурсад. Абдурашид,ки хонумро бори аввал дида буд,бепарвоёна ба пурсишњояш љавобмегўяд.

Пеш аз хайрухуш хонум аз Аб-дурашид раќами телефонашромепурсад ва ваъда мекунад, кизуд-зуд телефон мекунад.

Абдурашид шояд ба таги гапсарфањм рафт, ки мегўяд:

-Номи ман Њољї АбдурашидРањимов аст. Њар гоњ ки телефонкардед, Њољї гўед, кифоя.

-Шумо Њољї-мї? Мебахшед,гуфта хонум зуд ба як тараф ѓайбмезанад.

"Метарсам"-Як њафта боз дандони охири-

ни кунљи дањан сахт дард мекунад,онро кандан лозим, - маслињатпурсид зан аз шавњараш.

-Мабодо дандони аќл набо-шад, љиддї гуфт мард.

-Хайр, дандони аќл бошад чї?Дигар тоќат надорам.

-Метарсам, ки ба ивази камаќ-лият боз тамоман беаќл шуда на-монї, - гуфт мард.

Фаромўш накардаамРўзе ба дафтари кори Низом

Ќосим як рафиќи деринааш ома-да, пас аз вохўрї самимона мег-ўяд:

-Устод, шуморо бисёр ёд кар-дам. Имрўз хабаргириатон ома-дам.

-Бисёр хуб. Ман шуморо ёд на-карда бошам њам, лекин фаромўшнакардаам, - мегўяд дар љавобНизом Ќосим.

Хафа нашаведШахсе пас аз бозгашт аз зин-

дон бо як дўсташ гилаомез мегўяд:-Ќариб дањ сол дар мањбас бу-

дам, боре њам хабаргириам на-омадї.

-Дўстам, хафа нашавед, агараз нав зиндонї шавед, албатта,њар моњ шуморо ду-се маротибахабар мегирам, - мегўяд дар љавобдўсташ.

Њамроњ УСМОН

№10 8-уми марти соли 2013

омад. Ба ту чї њадя кунам?Зан:-Чизе барои дастам ва чизе ба-

рои гарданам.Мард:- Бисёр хуб, ман ба ту дуто со-

буни олиљаноб њадя хоњам кард.ХХХ

Зане ба дугонааш:- Ба духтари ман якбора ду хос-

тгор пайдо шуд: яке муњандис, ди-гаре рўзноманигор.

Дугонаи зан:- Хўш, хушбахтї ба кадоме на-

сиб гашт?Зан:- Ба рўзноманигор. Духтарам

муњандисро интихоб кард.ХХХ

Рўзнома, дар њаќиќат, чизи оли-љаноб. Онро њамчун силоњи ѓоявї,њамчун дастархон, њамчун пашша-занак, њамчун шамолдењак, њамчункулоњ… истифода метавон бурд.Дар зарурат онро, њатто, хонданмумкин!

Маѓозаи либосњо. Марде шимукастум мехарад ва пулњоро ба фур-ўшанда дароз карда мегўяд:

- Мебахшед, пулњои ман њаматар њастанд, зеро њар ваќт зављаамба ман пул доданї мешавад, зор-зор мегиряд ва аз ашки ў пулњоњамин тавр тар мешаванд.

ХХХОшиќ:- Азизакам, дар рўзи 8 март ба

ту чї туњфа кунам?Маъшуќа: - Намедонам. Њоло ваќти фикр

кардан наёфтаам.Ошиќ:- Ин тавр бошад, саросема на-

шуда хуб фикр кун, ман барои инба ту расо як сол ваќт медињам.

ХХХМард:- Ана, Иди бонувон њам наздик

Сармуњаррир:Ноилшо НУРАЛИЕВ

Суроѓа: 734024, ш.Душанбе, к.Нисор Муњаммад, 13а. Телефонњо: ќабулгоњ – 221-63-36, љонишини сармуњаррир – 227-36-29, котиби масъул ва шуъбањо – 227-25-49

Н.САИДОВ, Ф.РАЊИМОВ, Т.МАЊМАДОВА, Ф.ИСМОНОВ, А.РАЊМОНОВ,М.САЙФИДДИНОВ, А.МУРОДЇ (љонишини сармуњаррир)

Муассис: Вазорати маорифиЉумњурии Тољикистон

«Омўзгор» дар Вазорати адлияи Љумњурии Тољикистон тањти раќами 21Р – 405 19.12.2000 сабти ном шуда, тањти раќами 0018/рз, аз 14.09.2007 дар Вазорати фарњанги Љумњурии Тољикистоназ нав номнавис гардидааст. Нашрия ба хотири чандандешї маводе низ ба табъ мерасонад, ки идораи њафтанома метавонад бо муаллифон њамфикр набошад ва барои онњо масъулиятба уњда нагирад. Дастхатњо ва суратњо ба муаллифон баргардонида намешаванд.

Њафтанома дар Муассисаи ХЊЊФ «Мушфиќї» ба табъ расидааст. | Индекси обуна – 68850 | Адади нашр: 29 554 нусха | Тарроњ: С. Ниёзов | Њуруфчинон: О.Љабборова ва Ш. ЗафарзодаПочтаи электронї: info@omuzgor-news.tjСайти њафтанома: www.omuzgor-news.tj

Њайатитањрир:

АНЉОМ

БА ТАВАЉЉУЊИ ДОВТАЛАБОНИ ТАЊСИЛ ДАР МУАССИСАЊОИТАЊСИЛОТИ ОЛИИ КАСБИИ ЉУМЊУРИИ ХАЛЌИИ ХИТОЙВазорати маорифи Љумњурии Тољикистон барои ќабули довта-

лабон ба муассисањои тањсилоти олии касбии Љумњурии ХалќииХитой дар соли тањсили 2013-2014 аз рўи зинаи бакалавр (тањсилбарои 4 сол) озмун эълон менамояд.

Дар озмун шањрвандони Љумњурии Тољикистон донишљўёни му-ассисањои тањсилоти олии касбии Љумњурии Тољикистон, ки даронњо омўзиши забони хитої ба роњ монда шудааст (аз њисоби дони-шљуёни курси аввал) ва хатмкунандагони муассисањои тањсилотимиёнаи умумї, ки забони хитоиро медонанд, иштирок карда мета-вонанд. Интихоби ихтисос, ќабули њуљљатњо, суњбат ва пешнињодбарои озмун дар Маркази барномањои байналмилалї, воќеъ дарсуроѓаи шањри Душанбе, кўчаи М. Турсунзода - 47, то 18 мартисоли љорї идома меёбад.

ПАНЉ ЛАТИФА

Шањодатномаи гумшудаиГТС №0007722, ки онро соли2002 мактаби №42-и ноњияиФирдавсї ба Мардонова Зе-бунисо Бањодыровна дода-аст, эътибор надорад.

Шањодатномаи гумшудаи№307404, ки онро соли 1982мактаби №3-и ноњияи Фир-давсї ба Азизбекова Дило-ром Рањматбековна додааст,эътибор надорад.

Номаи камоли гумшудаи№165780, ки онро соли 1991мактаби №6-и ноњияи Дарво-зи ВМКБ ба Илњомшоев Њай-даралї Ризвоншоевич дода-аст, эътибор надорад.

Номаи камоли гумшудаиТ-ШТА №0177632, ки онросоли 2006 мактаби №82-иноњияи Сино ба НосириёниАбубакр додааст, эътиборнадорад.

Шањодатномаи гумшу -даи №616587, ки онро соли1991 мактаби №41-и ноњияиШоњмансур ба ЊамроеваАзизмо додааст , эътиборнадорад.

Шањодатномаи гумшу -даи №609403, ки онро соли1974 гимназияи №74-иноњияи Фирдавсї ба СавичЛюбовь додааст , эътиборнадорад.

ЭЪТИБОР НАДОРАД

ЗОДРЎЗМУБОРАК!

Азизу дилу дида вапайванди хонадони мо,донишманди шинох-та, доктори илмњоипедагогї Сафари Су-лаймонї зодрўз до-ранд (10 март). Баэшон саломатии бар-давом ва дар корњоиилмиашон комёбињоинавин хоњонем.

Бо эњтиром, ањлихонавода: Мунира, Си-торабону ва Азизљон

ОЗМУН:"ТАФСИРИ ЯК БАЙТ"Халќи тољик табиатан шеъру шоирпаравар аст ва

таваљљуњу эњтирому эътиќод ба камоли бадеъ дорад.Шеър, новобаста аз синну сол ва пешаву њунар, ву-руд ба зиндагии њар фард гаштааст.

Вобаста ба ин, фањми шеър, донистани маъниикайфият эњдо мекунад ва эътиќоду муњаббаташро баон боз њам меафзояд. Шарњи шеър, гирењкушоиимаънии он аз суннатњои дерини ањли адаб ва дои-рањои фарњангпарвар будааст. Дар иртибот бо ин,њафтаномаи "Омўзгор" барои шарњу тафсири се бай-ти зерини Њофизи Шерозї байни доираи васеи њаво-дорони каломи бадеъ, шеърдону адабиётшиносонозмун эълон мекунад:

Хезу дар косаи зар оби тарабнок андоз,Пештар з-он ки шавад косаи сар хок, андоз.

***Хирќаи зуњди маро оби харобот бибурд,Хонаи аќли маро оташи майхона бисўхт.

***Ман пири солу моњ наям, ёр бевафост,Бар ман чу умр мегузарад, пир аз он шудам.Навиштањои муаллифон айнан, бидуни тањрир ба

табъ мерасанд ва њаљман набояд аз 2,5 сафњаи чопикомпютерї (њарфи андозаи 14 ва) зиёд бошанд.

Озмун аз рўзи эълон шуданаш то 10.09.2013 идо-ма меёбад ва ѓолибон дар Рўзи Рўдакї (22 сентябр)эълон мешаванд. Барои ѓолибон мукофотњои зеринмуќаррар шудаанд:Љойи якум: 700сомонїЉойи дуюм: 600сомонїЉойи сеюм: 500сомонї

Идораи њафтаномаи"Омўзгор"

4ДИЌЌАТ!

МУАММОИ"МАТБУОТ"

(Бахшида ба Иди матбуотитољик)

1. Шоира, Журналисти шои-стаи Тољикистон. 2. Барномаи

телевизионњои Тољикистон. 3. Ис-тилоњи соњаи журналистика. 4. На-

шрияи бачагона. 5. Сањифаи танќидиибаъзе рўзномањои мањаллии замонишўравї. 6. Фото - журналисте, ки зи-ёда аз 30 сол собиќаи корї дорад.

7. Рўзномаи соњавї, њамноминоњия дар љануби Тољикистон.8. Маљалла дар Тољикистон.9. Рўзноманигор дар романи"Дар орзуи падар" - и К. Мир-зоев. 10. Хоста гирифтан.11. Сармуњаррири рўзно-маи "Тољикистони Сурх"дар солњои 30 - юми ќарнигузашта. 12. Мухбири су-ратгир, ки дар Њиндустоннамоиши асарњояш бар-гузор гардида буд. 13.Номи маљаллае, ки рўзно-маи "Садои Туркистон" (с.1914) аз маводи он фаро-вон истифода мебурд. 14.Воситаи техникї, ки рўзно-манигорон зиёд истифодамебаранд. 15. Публитсистисолњои 30 ва 40 - уми мат-буоти тољик. 16. Нашриётдар Тољикистон.17. Барно-ма (маљалла) - и собиќи те-левизиони Тољикистон. 18.Жанри матбуот. 19. Бар-

номаи собиќи танќидии теле-визиони тољик.Мураттиб Њотами ЊОМИД

Директорони макотибиВМКБ ба дарсњои омўзишїфаро гирифта шуданд. Дар-сњои омўзишї бо ибтикори До-нишкадаи такмили маълумотикасбї барои таълимдињанда-гони барномаи маркази кўда-кони синни томактабї ва омў-згорони синфњои болої роњан-дозї шуд. Онњо дар асоси бар-номаи Вазорати маориф усу-лњои нави идоракунии сохторимактабро аз худ мекунанд. 400нафар директорони мактабњоба даври дуюми омўзиш дарасоси барномаи Донишкадаитакмили маълумоти касбїљалб шуданд.

Ба гуфти Шоњзода Саидиб-роњимов, масъули донишкадаимазкур, ин даврањои омўзишїба маќсади мутобиќ сохтанираванди таълиму тарбия бамеъёрњои љањонии таълимамалї шудааст.

Ба омўзиш, инчунин, омўз-горону таълимдињандагонибарномаи рушди бармањаликўдак аз шањру навоњии вило-ят даъват шуданд. Мутахасси-сони донишкада даъватшуда-гонро бо бењтарин усулњоитаълим шинос менамоянд.

Соли дуввум аст, ки дартаътили зимистона директоро-ни мактабњо бо маќсади аз худ

кардани шаклњои гуногуни идо-ракунии мактаб ба омўзишфаро гирифта шуданд.

Донишкадаи такмили маъ-лумоти касбии вилоят њамасо-ла чунин даврањои омўзиширобарои омўзгорон ва тарбияди-њандагони кўдакистонњо омодамесозад. Ба гуфти иштирокдо-рон, ин раванд, пеш аз њама,барои барќарор кардани муно-сибати хуб байни омўзгорон вашогирдон ва њамчунин, њавас-мандкунии кўдакон ба машѓу-лиятњои таълимї мусоидат ме-кунад.

Љ.ЌОЗИБЕКОВ,«Омўзгор»

4БОЗОМЎЗЇ

ТАКМИЛИ МАЊОРАТИ РОЊБАРЇ

Раиси шањри Хоруѓ ва раисони ноњияњои ВМКБбо донишљўёни Донишгоњи давлатии Хоруѓ, кол-лељи тиббї, хонандагони мактаби президентї валитсейи Оѓохон вохўрию сўњбатњо доир намуданд.Аз ноњияи Мурѓоб дар Донишгоњи давлатии Хоруѓ75 нафар донишљў, дар коллељи тиббї 12, дар мак-таби президентї 15 ва дар литсейи Оѓохон 7 хо-нанда тањсил доранд. Раиси ноњияи Мурѓоб Љоош-баев Мурзибай ва мудири маорифи ноњия назар-мамбетов Рискибай, инчунин, аз љои зисти дони-шљўён ва хонандагони ноњия, ки дар шањри Хоруѓтањсил доранд, дидан намуда, баъди вохўрї ба њаряки онњо кўмаки муайяни маблагї расонданд.

Ректори Донишгоњ, профессор Ќаландарбе-ков Имомёрбек арз дошт, ки аз ин вохўрию дас-тгирињо донишљўён масъулияти бештар њис на-муда, дар тањсил фаъолтар мегарданд.

4ВОХЎРЇ

СУЊБАТИ РЎБАРЎ